A
gemeente Eindhoven
Raadsnummer
13R5274
Inboeknummer
13bst00456
Beslisdatum B&W
19 maart 2013
Dossiernummer
13.12.103 (2.3.2)
Raadsvragen van het raadslid dhr. T. van den Nieuwenhuijzen (GroenLinks) over vuurwerkoverlast
Dinsdag 12 februari is het rapport naar aanleiding van het Meldpunt Vuurwerkoverlast van GroenLinks aan de minister aangeboden. Bij het meldpunt zijn in totaal ruim 80.000 klachten over vuurwerk binnen gekomen, waarvan 1.161 uit Eindhoven. Hierin is het volgende onderscheid te zien: -
gevaarlijke of stressvolle situaties voor dieren 117 gevaarlijke situatie voor mensen 38 harde knallen 541 rondslingerend of achtergelaten vuurwerkafval 31 schade aan publieke of private eigendommen 59 vroegtijdig afsteken van vuurwerk 348 vuurwerksmog 13 overig 20
Een flinke lijst met klachten over vuurwerk, waar GroenLinks zich zorgen over maakt. De jaarwisseling moet immers een feest zijn, niet iets waar mensen een klacht over indienen. Daarover hebben wij de volgende vragen: 1. Deelt het college de mening van GroenLinks dat de jaarwisseling vooral een feest moet zijn en niets een gebeurtenis waar juist veel klachten over komen? 2. Welke cijfers heeft het college zelf naar aanleiding van klachten en overlast van vuurwerk rondom de jaarwisseling? 3. Welke acties onderneemt de gemeente naar aanleiding van de verschillende klachten om zo overlast in de toekomst te beperken? Daarnaast lazen wij laatst in de Volkskrant1 een artikel over de enorme hoeveelheid fijnstof die vrijkomt tijdens het afsteken van vuurwerk. In dat artikel blijkt dat het meetbureau Sensornet in Den Haag vlak na de jaarwisseling schokkende
1
http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2672/WetenschapGezondheid/article/detail/337431 4/2013/01/09/Vuurwerkafsteken-leidt-tot-extreme-concentraties-fijnstof.dhtml
A
Raadsnummer
13R5274
hoeveelheden ultrafijnstof (nog veel schadelijker dan ‘gewoon’ fijnstof) in de lucht heeft gemeten. In de binnenstad van Den Haag bevatte een kubieke centimeter lucht het eerste half uur van 2013 bijna 300 duizend ultrafijne deeltjes. Dit is zes keer zoveel als in sigarettenrook en zestig keer zoveel als in een gewone nacht, aldus Sensornet. Deze metingen spreken eerdere metingen van de GGD tegen. Maar ook de metingen die de GGD heeft gedaan (89 microgram per kubieke meter in Den Haag, 250 microgram in Amsterdam en 355 microgram in Rotterdam) overschrijden ruim de Europese normen (40 microgram per kubieke meter). Voor GroenLinks was dit een bevestiging van ons vermoeden dat de enorme hoeveelheid vuurwerk ernstige schade aan onze luchtkwaliteit toebrengt en daarmee ook aan ons milieu en onze gezondheid. GroenLinks maakt zich dan ook grote zorgen over deze grote hoeveelheden ultrafijnstof die vrijkomen tijdens de jaarwisseling. Daarover hebben wij nog de volgende vragen: 4. Bent u bekend met het artikel in de Volkskrant en het onderzoek van meetbureau Sensornet? 5. Deelt het college de mening van GroenLinks dat ultrafijnstof in hoge concentraties zeer gevaarlijk kan zijn voor de volksgezondheid? 6. Heeft het college ook dit soort cijfers beschikbaar over Eindhoven? Zo ja, mogen wij die ontvangen? Zo nee, is het college bereid een onderzoek te doen naar de Eindhovense fijnstofconcentratie rondom de jaarwisseling? 7. Is het college bereid onderzoek te doen naar de precieze gezondheidseffecten van de vuurwerkdampen die vrijkomen bij het afsteken van vuurwerk tijdens de oud en nieuw viering? Zo niet, dan ontvangen wij graag een nadere toelichting daarover. 8. Is het college bereid het bovenstaande onderzoek in samenwerking met andere grote steden uit te voeren? 9. Indien uit het onderzoek blijkt dat er inderdaad sprake is van extra gezondheidseffecten, is het college dan bereid om onze Eindhovense burgers hier actief over voor te lichten, danwel andere maatregelen te treffen? In afwachting van uw reactie. Tom van den Nieuwenhuijzen GroenLinks Eindhoven, 18 februari 2013 .
2
A
Raadsnummer
13R5274
Antwoord van burgemeester en wethouders
1. Deelt het college de mening van GroenLinks dat de jaarwisseling vooral een feest moet zijn en niets een gebeurtenis waar juist veel klachten over komen? De jaarwisseling is van oudsher het moment waarop het afgelopen jaar wordt afgesloten en de komst van een nieuw jaar wordt gevierd. Dat gaat gepaard met vuurwerk en feesten. Onze insteek is dat de jaarwisseling vooral een feest moet blijven, waarbij overlast zo beperkt mogelijk blijft. 2. Welke cijfers heeft het college zelf naar aanleiding van klachten en overlast van vuurwerk rondom de jaarwisseling? In de periode 1 december tot en met 31 januari zijn er 110 meldingen geregistreerd die betrekking hebben op vuurwerkvandalisme in de vorm van het opblazen van afvalbakken, straatkolken, banken tot speelvoorzieningen en een enkele glasbak. 3. Welke acties onderneemt de gemeente naar aanleiding van de verschillende klachten om zo overlast in de toekomst te beperken? Gemeentelijke toezichthouders zijn de laatste dagen van jaar zichtbaar aanwezig op hotspots (plaatsen waar vuurwerkincidenten zich in het verleden concentreerden). De medewerkers van Stadstoezicht spreken personen aan op hun gedrag en indien nodig wordt de hulp van de politie ingeroepen. De politie voert ieder jaar het handhaving- en preventie project vuurwerk uit. Dat wil zeggen dat er een verhoogde inzet van politie is tussen 1 december en 15 januari. Op iedere afdeling zijn kartrekkers voor het vuurwerkproject aangesteld welke belast zijn met het oppakken van vuurwerkmeldingen, preventief surveilleren en het begeleiden van de operatie aangaande vuurwerkoverlast. Daarnaast dragen de kartrekkers er zorg voor dat er wordt gehandhaafd op het bezit en gebruik van (illegaal) vuurwerk binnen en/of buiten de toegestane tijd. Vanuit de gemeente is in 2009-2010 een proef uitgevoerd om vuurwerkvandalisme te verminderen door preventief afvalbakken te verwijderen (en na de jaarwisseling terug te hangen). Hieruit bleek echter dat het preventief verwijderen van afvalbakken veel geld kost, terwijl niet kan worden aangetoond (door verplaatsing van vandalisme) dat vuurwerkschade afneemt. Wij verwijzen in dat verband ook naar de antwoorden op de vragen van de heer Mulder van OuderenAppel Eindhoven van 27 december 2012. Inmiddels is over de problematiek ook contact geweest met andere gemeenten waar bijvoorbeeld is
3
A
Raadsnummer
13R5274
geëxperimenteerd met het plaatsen van afdekplaatjes in afvalbakken tijdens oud en nieuw. Hieruit bleek dat deze maatregel niet het gewenste effect had. Bij de bakken voorzien van een afdekplaat werd de afsluiting verwrongen met bijvoorbeeld een schroevendraaier en in de opening werd vuurwerk gestopt. Resultaat dat zowel de afvalbak als de afdekplaat werd vernield. Daarnaast verplaatste het probleem zich naar bakken waar geen plaatje opzat. 4. Bent u bekend met het artikel in de Volkskrant en het onderzoek van meetbureau Sensornet? Ja. 5.
Deelt het college de mening van GroenLinks dat ultrafijnstof in hoge concentraties zeer gevaarlijk kan zijn voor de volksgezondheid? Ja, ultrafijnstof in hoge concentraties kan gevaarlijk zijn voor de volksgezondheid. Kortstondige blootstelling aan hoge concentraties kan al effecten hebben op de gezondheid. Vooral mensen met longaandoeningen en/of met hart- en vaatziekten, kinderen en ouderen lopen kans daarvan last krijgen.
6. Heeft het college ook dit soort cijfers beschikbaar over Eindhoven? Zo ja, mogen wij die ontvangen? Zo nee, is het college bereid een onderzoek te doen naar de Eindhovense fijnstofconcentratie rondom de jaarwisseling? Nee, wij hebben geen cijfers beschikbaar ten aanzien van ultrafijnstof. Wel ten aanzien van fijnstof (PM10) aan de Mauritsstraat. Daaruit blijkt dat met de jaarwisseling in 2012/2013 een halfuurswaarde is gemeten voor fijnstof (PM10) tot 203 microgram/m3. Dat was de gemiddelde concentratie die werd gemeten tussen 0:00 en 0:30 uur. Met de jaarwisseling 2011/2012 was de hoogste waarde 255 microgram/m3 (ook tussen 0:00 en 0:30 uur). Met de jaarwisseling 2010/2011 was de hoogste waarde 668 microgram/m3. Concentraties hangen sterk samen met weersomstandigheden zoals wind en regen. Ultrafijnstof is/wordt in Eindhoven (nog) niet gemeten. Ultrafijnstof wordt veelal gemeten in aantallen deeltjes per volume in plaats van in massa van deeltjes per volume. Met het innovatieve luchtmeet systeem AiREAS dat momenteel wordt ontwikkeld kan in de loop van 2013 ultrafijnstof worden gemeten. 7. Is het college bereid onderzoek te doen naar de precieze gezondheidseffecten van de vuurwerkdampen die vrijkomen bij het afsteken van vuurwerk tijdens de oud en nieuw viering? Zo niet, dan ontvangen wij graag een nadere toelichting daarover. Nee. Een dergelijk onderzoek zou op landelijk niveau en door een hierin gespecialiseerd, wetenschappelijk instituut moeten worden opgezet en
4
A
Raadsnummer
13R5274
uitgevoerd. Het is daarbij de vraag of een dergelijk onderzoek überhaupt kan worden uitgevoerd. Wij nemen niet het initiatief in een dergelijk onderzoek. Wij hebben deze vraag ook voorgelegd aan Bureau Gezondheid, Milieu en Veiligheid van de GGD, waarna zij contact hierover hebben opgenomen met het RIVM. Het advies van de GGD is als bijlage bijgevoegd. Overigens is het zo dat gemeente Eindhoven wel deelneemt in het AiREAS-project voor een innovatief luchtmeetsysteem, waarbij tevens gezondheidseffecten (in zijn algemeenheid) in relatie tot luchtkwaliteit zullen worden onderzocht door het IRAS (Institute for Risk Assessment Sciences) van de Universiteit Utrecht.
8. Is het college bereid het bovenstaande onderzoek in samenwerking met andere grote steden uit te voeren? Wanneer een wetenschappelijk onderzoek zoals genoemd onder punt 7 wordt opgestart, zijn wij vanzelfsprekend bereid hier medewerking aan te verlenen. 9. Indien uit het onderzoek blijkt dat er inderdaad sprake is van extra gezondheidseffecten, is het college dan bereid om onze Eindhovense burgers hier actief over voor te lichten, danwel andere maatregelen te treffen? Aangezien het onzeker is of een dergelijk onderzoek kan worden uitgevoerd (zie antwoord op vraag 7), is deze vraag nu niet opportuun. Dit neemt niet weg dat wij vanzelfsprekend een rol vervullen waar het gaat om voorlichting van inwoners over gezondheidseffecten, zoals dat nu ook al gebeurd. Eindhoven, 19 maart 2013. BA13004584
5
A
Raadsnummer
13R5274
BIJLAGE: Reactie van GGD, Bureau Gezondheid, Milieu en Veiligheid Er is voor zover ons bekend nooit onderzoek gedaan naar de gezondheidseffecten van vuurwerkdampen. Het afsteken van vuurwerk leidt tot kortstondig verhoogde fijn stof concentraties, doorgaans zijn de gehalte enkele uren na middernacht weer op 'normaal' niveau. De concentratie die wordt opgebouwd is o.a. afhankelijk van de weersomstandigheden (mist, regen, wind). Omdat vuurwerkdampen zo kortstondig (enkele uren) tot pieken leiden is het uitvoeren van epidemiologisch onderzoek (dwz bij grote groepen mensen) erg lastig, zo niet onmogelijk. Een verband tussen blootstelling aan luchtverontreiniging en gezondheid (bv het aantal ziekenhuisopnames, aantal sterfgevallen)is in epidemiologisch onderzoek eigenlijk pas goed aantoonbaar bij meer langdurig verhoogde concentraties, zoals bijvoorbeeld een smogepisode van enkele dagen. Dat geldt eigenlijk ook voor de 'mildere' eindpunten, zoals longfunctiedaling of toename in luchtwegklachten/bloeddruk. Niettemin is het aannemelijk dat ook bij kortdurende pieken, zoals rond de jaarwisseling, 'mildere' gezondheidsschade bij sommige mensen optreedt. Maar het is lastig om dat met onderzoek aan te tonen. Afgezien van de korte blootstellingsduur wordt epidemiologisch onderzoek naar 'mildere eindpunten' ook bemoeilijkt doordat mensen tijdens de jaarwisseling een 'afwijkend leefpatroon' vertonen wbt eten, drinken, tijdstip van naar bed gaan etcetera. En tenslotte kan ook geluidhinder (overigens een evident nadeel van vuurwerk) een rol spelen bij het veroorzaken van sommige gezondheidsklachten. Toxicologisch onderzoek naar het effect van vuurwerkdampen (dwz het nabootsen van een vuurwerksituatie en het onderzoeken van de schadelijkheid bij bijvoorbeeld proefdieren) is wel mogelijk, maar minder zinvol omdat dat niets zegt over het risico voor de burger. Kortom wij zien niet voor ons hoe een dergelijk onderzoek opgezet zou moeten worden om een zinvolle uitkomst te genereren. Wel is het evident dat het afsteken van vuurwerk leidt tot verhoogde gehaltes fijn stof en zware metalen; en dat dat op zichzelf onwenselijk is. Het RIVM heeft, op basis van cijfers uit de Emissieregistratie, becijferd dat - gemiddeld in heel Nederland- het afsteken van vuurwerk tijdens de jaarwisseling verantwoordelijk is voor 0,7% van de totale PM10 uitstoot. Dit nadeel zou kunnen worden meegewogen in de hele (politieke) discussie over het afsteken van vuurwerk, waarbij ook de andere nadelen - overlast, vuurwerkongelukken, geluidhinder worden meegewogen Tenslotte: als er al onderzoek naar de schadelijkheid van vuurwerkdampen zou moeten worden uitgevoerd, dan lijkt het ons meer voor de hand liggen dat dit in opdracht van het Rijk wordt uitgevoerd, door bijvoorbeeld het RIVM of een universiteit. Het speelt immers in het gehele land.
6
A
Raadsnummer
13R5274
Gezondheidseffecten Het inademen van fijn stof kan invloed hebben op de gezondheid. Een verhoogde concentratie van fijn stof in de lucht kan, samen met een gelijktijdig optredend mengsel van andere luchtverontreiniging, leiden tot een toename van luchtwegklachten, zoals astma-aanvallen, benauwdheid en hoesten. Vooral bij mensen met longaandoeningen, zoals astma en COPD en (oudere) mensen met harten vaatziekten, kunnen de klachten verergeren. Met de daling van de concentraties in de loop van nieuwjaarsdag zullen eventuele klachten ook afnemen. Maatregelen om gezondheidseffecten te verminderen Men kan klachten voorkomen of verminderen door de eerste uren na de jaarwisseling binnen te blijven en zich niet overmatig in te spannen.
7
