G H E P E Y S E N K L O E K E D A E T

IMPRIMÉ / DRUKWERK

TNT Post Port betaald Port payé Pays-Bas

V E GHEPEYS EN KLOEKE DAET

D O

VERENIGING VAN OUD-LEERLINGEN VAN HET CHRISTELIJK LYCEUM TE BANDOENG Nr. 1, januari 2002

Indien onbestelbaar s.v.p. retourneren naar: Tineke Holleman-Bangert Gentiaanstraat 11, 1402 CP Bussum Nederland ± tel.: +31 35 6930650 [email protected]

VOORWOORD ................................ ................................ ................................ ................................ ........ 1 VAN HET BESTUUR................................ ................................ ................................ ................................ 1 Welkom nieuwe leden................................ ................................ ................................ ..................... 1 Lidmaatschap en contributie ................................ ................................ ................................ ........... 1 Adreslijst ................................ ................................ ................................ ................................ ......... 1 Betalingswijze ................................ ................................ ................................ ................................ .1 Voorbeeld achterkant acceptgiro ................................ ................................ ................................ ....2 MEDEDELINGEN EN BINNENGEKOMEN STUKKEN................................ ................................ ............. 2 Het Gebaar ................................ ................................ ................................ ................................ .....2 Donatie aan goed doel in Indonesië ................................ ................................ ............................... 3 IN MEMORIAM................................ ................................ ................................ ................................ ......... 4 ALGEMENE LEDENVERGADERING OP 6 april 2002 ................................ ................................ ............ 4 Bereikbaarheid van NATURALIS ................................ ................................ ................................ ....5 AGENDA VAN DE ALGEMENE LEDENVERGADERING OP 6 april 2002 ................................ .............. 5 NOTULEN VAN DE ALGEMENE LEDENVERGADERING OP 21 april 2001 ................................ .......... 6 JAARVERSLAG 2001 ................................ ................................ ................................ .............................. 9 FINANCIEEL JAARVERSLAG 2001 ................................ ................................ ................................ ......10 Inleiding................................ ................................ ................................ ................................ ......... 10 Mutaties in het ledenbestand ................................ ................................ ................................ ........ 10 Balans op 31 december 2001 ................................ ................................ ................................ .......11 Toelichting op de contributies ................................ ................................ ................................ .......12 Resultatenrekening 2001 en begroting 2002 ................................ ................................ ................ 13 Rectificatie ................................ ................................ ................................ ................................ ....14 EEN SCHOOLHERINNERING - J.S. Tan ................................ ................................ .............................. 14 LETTERS FROM BANGKOK - Eric Holleman................................ ................................ ........................ 14 Prologue ................................ ................................ ................................ ................................ .......14 INTERMEZZO ± A.B.M. Holleman-Haije ................................ ................................ ................................ 15 DAGBOEK VAN EEN JAPANSE SOLDAAT (4 tevens slot) ................................ ................................ ..16 ALGEMENE GEGEVENS ................................ ................................ ................................ ...................... 21 Bestuur en Redactie ................................ ................................ ................................ ..................... 21 Lidmaatschap:................................ ................................ ................................ ............................... 21 Bankrelatie: ................................ ................................ ................................ ................................ ...21 N.b. Ingezonden mededelingen worden buiten verantwoordelijkheid van bestuur en redactie geplaatst. Verzoeke kopij voor de volgende uitgave vóór 1 mei 2002 per post te zenden naar Tineke Holleman-Bangert: Gentiaanstr. 11, 1402 CP Bussum of per e-mail naar [email protected] Adreswijzigingen en berichten van overlijden gelieve u te zenden aan: Noesje Kiliaan: Fahrenheitstr. 68, 7311 KZ Apeldoorn BIJ DEZE G&KD IS EEN ACCEPT-GIRO INGESLOTEN. INDIEN U DEZE NIET AANTREFT, GELIEVE U CONTACT OP TE NEMEN MET DE PENNINGMEESTER.

VOORWOORD Wij hopen dat u het nieuwe jaar goed bent begonnen en wensen u en uw familie, mede uit naam van het bestuur, een gelukkig en gezond 2002 toe! Ghepeys gaat zijn zevende jaar in. De redactie hoopt dat u -door het inzenden van kopij- wilt helpen Ghepeys nog enige jaren voort te zetten. Als u iets hebt ingezonden en het is nog niet geplaatst, dan hangt dit samen met redactionele problemen. G&KD moet iedere keer een veelvoud van vier pagina¶s tellen en telkens is het weer passen en meten om dat voor elkaar te krijgen. Wij vinden het daarom zo plezierig als wij wat kopij op voorraad hebben, zodat wij kunnen kiezen welk verhaal/welke verhalen wij plaatsen om een zo optimaal mogelijke vulling te krijgen. Voor uw medewerking zijn wij u natuurlijk zeer dankbaar. Verder in deze G&KD treft u alle wetenswaardigheden i.v.m. de komende Algemene Ledenvergadering. Bestuur en redactie hopen daar weer vele oude bekenden en vrienden te ontmoeten. De redactie VAN HET BESTUUR Welkom nieuwe leden Naast het verlies van leden ten gevolge van overlijden of opzegging, mochten wij de afgelopen periode ook weer drie nieuwe leden verwelkomen. Het zijn de dames Jeanne Ruedisulj-v.d. Kemp in Australië, Willy Lockwood-Mom in Engeland en de heer Louk Woortman. Wij heten u van harte welkom! Lidmaatschap en contributie Het lidmaatschap van VEDO loopt per kalenderjaar. Voor 2002 bedraagt de contributie ¼ 7,50. Indien u géén prijs meer stelt op het lidmaatschap in 2003, verzoek ik u dit vóór 1 december door te geven aan de secretaresse van de vereniging en/of de penningmeester. Adreslijst Er zijn nog twaalf adreslijsten van maart 2001. Deze kosten ¼ 3,20. Voor toezending wordt standaard ¼ 2,30 in rekening gebracht: te veel voor binnenlandse verzending, te weinig voor verzending naar het buitenland. Hiermee stimuleren we het contact met leden in het buitenland. De 1. 2. 3. 4.

adreslijst 2001 bevat: de namen en adressen van ruim 2000 oud-lyceïsten, zowel leden als niet-leden van VEDO; een lijst met e-mail adressen, voor zover bij het bestuur bekend; een lijst met de namen van overleden Vedoanen; een zoeklijst.

Betalingswijze Voor de betaling van de contributie en overige kosten (lunch bij de ALV, adreslijst, etc.) wordt u verzocht gebruik te maken van de bijgevoegde acceptgiro. Uw lidnummer en de totaal verschuldigde contributie staan op de voorkant van deze acceptgiro rechtsboven vermeld. Indien u een achterstand heeft, staat op de volgende regel een specificatie van de jaren waarover u contributie verschuldigd bent. Voor een toelichting kunt u contact opnemen met de penningmeester, wiens adres en telefoonnummer vermeld staan op de achterpagina van deze krant.

1

Hieronder staat een voorbeeld hoe u uw betaling op de achterzijde van de acceptgiro kunt specificeren. Zie ook de toelichting op de aanstaande ALV. Stel, u bent lid en u wilt met een introducé de ALV bijwonen. De entree tot Naturalis is verplicht en kost ¼ 5,00 per persoon. U wilt beiden deelnemen aan de lunch. U wilt een adreslijst per post toegezonden krijgen. U hebt een contributieachterstand van 15 gulden ( = ¼ 6,81) over het jaar 2001, zodat u ¼ 7,50 + ¼ 6,81 = ¼ 14,31 contributie verschuldigd bent. In dit theoretische geval moet u een totaalbedrag overmaken van ¼ 49,81,--. U besluit dit naar ¼ 50,00 af te ronden: Voorbeeld achterkant acceptgiro Aantal Contributie voor jaren: 2001, 2002, ....., ..... Komt naar ALV/reünie met Entreegeld introducé(e)s Maaltijd ± gewoon Maaltijd ± vegetarisch Excursie/Museum Adreslijst ± afgehaald Adreslijst - per post Donatie1

..2 ..2 ... ..2 ... ..2 ... ..1

à ×

¼

Totaal

... =

personen ¼ ... × ¼ 10,00 × ¼ ... × ¼ 5,00 × ¼ ... × ¼ 5,50 ×

= = = = = =

Totaal bedrag

¼

14,31

¼ ¼ ¼ ¼ ¼ ¼ ¼

..... 20,00 ..... 10,00 ..... 5,50 0,19 +

¼

50,00

Indien u geen gebruik kunt maken van de acceptgiro, wordt u verzocht uw lidnummer te vermelden en een duidelijke specificatie te geven van uw betaling. Indien u voor een ander betaalt, bijvoorbeeld voor een Vedoaan in het buitenland, gelieve u diens naam en lidnummer te vermelden. MEDEDELINGEN EN BINNENGEKOMEN STUKKEN Het Gebaar Bij de voorzitter zijn vele e-mails en telefoontjes binnengekomen inzake ³Het Gebaar´, met het verzoek hieraan ruchtbaarheid te geven. Daarom drukken wij hieronder de (voor de G&KD aangepaste) tekst van een advertentie van de Stichting "Het Gebaar´ af.

Aanvraag voor Het Gebaar is nu mogelijk Was u gedurende de Tweede Wereldoorlog in Nederlands-Indië? Mogelijk komt u in aanmerking voor Het Gebaar van 1.361,34 Euro (¦ 3.000,--) van de Nederlandse regering aan oorlogsgetroffenen uit Nederlands-Indië. In het geval dat een belanghebbende is overleden na 11 december 2000 kunnen zijn of haar erfgenamen in aanmerking komen voor de tegemoetkoming. Voor het aanvraagpakket kunt u zich -als hieronder aangegeven- wenden tot: Stichting Het Gebaar, Antwoordnummer 10138, 2280 VB Rijswijk. Een postzegel is niet nodig.

1

2

Uitsluitend voor degene die de vereniging extra wil steunen

Graag ontvang ik het aanvraagpakket voor Het Gebaar: Naam : Adres : Postcode :

Plaats:

A.u.b. in blokletters invullen. U kunt het aanvraagpakket overigens ook opvragen via internet: WWW.GEBAAR.NL Donatie aan goed doel in Indonesië Tijdens de laatste Algemene Ledenvergadering is besloten een donatie van ¦ 500,-- aan een goed doel in Bandung te geven. Onze keuze is daarbij gevallen op de ³Health Assistance Group´. Een brief van H.A.G. aan ons secretariaat waarin men uiteenzet wat de doelstelling van HAG is, volgt hieronder. Geachte Mevrouw Kiliaan, Via Mevrouw Elly Erwinn kreeg onze Group for Health Assistance jullie adres. Ik ben de secretaresse en Elly is de penningmeesteres. Onze Groep bestaat al ruim 25 jaar. We zijn een kleine groep en wij verlenen hulp op medisch gebied. D.w.z. voornamelijk medicijnen, laboratoriumkosten en extra voeding (voor de ondervoede kinderen). De dokters zijn gratis. Onze patiënten zijn natuurlijk de allerarmsten. Wij hebben een sociaal werkster die huisbezoeken maakt, kijkt waar de problemen zijn en of deze door ons, of andere sociale groepen opgelost kunnen worden. B.v. in geval beide ouders niet werken en vaak bijna niets te eten hebben, dan kan een kleine som geld hun in staat stellen om iets op te zetten, b.v. eten verkopen. Ook zoeken wij naar ev. gebruikte hoorapparatuur. Verder vergeten wij de gehandicapten niet. Enfin, iedereen die op een of andere manier bij ons aanklopt, wordt in principe geholpen. Wel hebben we een (soepele) regel dat we geen al te dure gevallen helpen. De sociaal werkster maakt huisbezoeken en bege-leidt mensen in geval van opname en onderzoeken. Momenteel hebben we verschillende projecten in verschillende buurten waar we gedurende een bepaalde periode- extra voeding, zoals melk, eieren etc. geven aan kleuters die ondervoed zijn. Verder hebben we veel TBC-patiënten. Aangezien de mensen hier vaak te laat naar een ziekenhuis gaan, omdat ze geen geld hebben, is de ziekte vaak in een vergevorderd stadium. Wij zijn dan ook genoodzaakt om het hele gezin te laten onderzoeken, voordat we een patiënt helpen. Men woont in zulke kleine huisjes en meestal met z¶n velen. TBC patiënten worden dan voor een ½ tot een jaar door ons aan medicijnen geholpen. Omdat de nood erg hoog is, willen en moeten wij kunnen blijven helpen. Dit doen we met behulp van donaties en af en toe organiseren wij zelf iets. Onze groep bestaat uit ongeveer negen personen, waarvan enkele buitenlandse vrouwen die komen en de vaste leden die hier permanent wonen. Indien u nog meer gegevens nodig heeft, kunt u mij ten alle tijde bereiken op onderstaand adres/email. Wij allen danken u hartelijk voor uw aandacht. Met vriendelijke groet, Dolly Hehuwat-Naus, Secretaresse

Helen Lok, Voorzitster

e-mail: [email protected] Secretariaat: Jl. Siliwangi 16, Bandung 40141 (tel./fax: +62 (022) 236 515 ± 250 3193)

3

IN MEMORIAM De broer van Roel Breeuwer liet ons weten dat Roel op 1 mei j.l. is overleden. Op 16 sept j.l. overleed ons trouwe lid Etha Mom. De G&KD van Kees Woensdregt werd ons geretourneerd met de mededeling dat geadresseerde was overleden. Helaas was de overlijdensdatum niet vermeld. Op 13 october stierf Lex Noyon. Tijdens zijn schooljaren was Lex zeer actief voor Vedo. Hij is hoofredacteur van Ghepeys en voorzitter van Vedo geweest. Uit een overlijdensadvertentie in een krant weten wij dat op 22 oktober Bart Cox is gestorven. In korte tijd had Vedo het verlies van twee leden te betreuren, t.w. Ineke Kleinhoonte v. OsKimmijser, die op 5 november overleed en Ernst Mesdag, die op 9 november stierf. Op 17 november overleed Ted (E.) Vernède. Ted was jarenlang de privé-secretaris van prins Bernhard en dankzij zijn bemiddeling woonde de prins de jubileum-reünie van 1976 bij. Op 5 december overleed Han Goofers. Han was jarenlang zeer trouw Vedo-lid en bezoeker van onze bijeenkomsten. Begin dit jaar moest hij om gezondheidsredenen zijn lidmaatschap opzeggen. In een overlijdensadvertentie lazen wij dat Paul Engel op 10 december is overleden. De zoon van Eddy Knote deelde ons mede dat zijn vader op 22 december tweemaal een hartinfarct kreeg, waarna Ed stierf. Het bestuur betuigt langs deze weg alle nabestaanden en vrienden haar oprecht medeleven en wenst hun veel kracht bij het dragen van hun verlies. ALGEMENE LEDENVERGADERING OP 6 april 2002 De tot nu toe als ³voorlopig´ aangekondigde plannen zijn nu definitief: de volgende Algemene Ledenvergadering (ALV) wordt gehouden op zaterdag 6 april 2002 in het nationaal natuurhistorisch museum NATURALIS aan de Darwinweg in Leiden. Dankzij de medewerking van oud-Vedoaan dr. C. (Charley) E.S. Arps (één van de grondleggers van Naturalis) mogen wij gebruik maken van de faciliteiten van het museum en worden oud-Vedoanen in de gelegenheid gesteld om na de ALV kennis te maken met dit buitengewoon boeiende en leerzame museum. Het definitieve programma ziet er als volgt uit: 11.00 12.30 13.30 14.30 15.00

± ± ± ± ±

12.30 u 13.30 u 14.30 u 15.00 u 18.00 u

ontvangst bezoekers met koffie/thee en spekkoek1 lunchbuffet algemene ledenvergadering2 inleiding over Naturalis door Charley Arps museumbezoek

1) bij binnenkomst ontvangt u hiervoor een bon 2) de agenda vindt u op pag. 5 in deze G&KD Niet-leden/introducées zijn van harte welkom, maar hebben geen stemrecht op de ALV. Alle deelnemers aan de bijeenkomst (zowel leden als niet-leden/introducées) moeten een toegangsprijs betalen van ¼ 5,00. Voor dit bedrag krijgt u: - koffie of thee en spekkoek bij aankomst en - een toegangskaart voor het museum.

4

De toegangskaart voor het museum blijft een jaar geldig, dus indien u mocht besluiten om na de ALV de bijeenkomst te verlaten, dan kunt u er op een later tijdstip (maar wel vóór 6 april 2003) alsnog gebruik van maken. U bent vrij om wel of niet deel te nemen aan het lunchbuffet. De prijs hiervoor is ¼ 10,00 per persoon. Het lunchbuffet bestaat uit luxe zachte mini broodjes, broodje kroket of saucijzenbroodje, glas melk of karnemelk, onbeperkt koffie/thee en vers fruit. Betaling Hiervoor verwijzen wij naar Betalingswijze (pag. 1) en het voorbeeld voor het invullen van de acceptgiro op pag. 2 Belangrijk: Omdat wij tijdig het te verwachten aantal deelnemers aan Naturalis moeten opgeven, moet uw betaling uiterlijk op 9 maart 2002 door de penningmeester zijn ontvangen. U dient rekening te houden met een overschrijvingstermijn van tien dagen! Bereikbaarheid van NATURALIS - Met openbaar vervoer: per trein reist u naar NS station Leiden Centraal; u neemt de uitgang Terweepark/LUMC; u volgt de borden ³Naturalis´ (ca. 10 minuten lopen). - Met eigen vervoer 1. Vanaf de snelweg A44 neemt u afrit 8 ³Leiden´; u volgt ³Leiden Centrum´ (Plesmanlaan) en u neemt de tweede weg links (Darwinweg). 2. Vanaf de snelweg A4 neemt u afrit 7 ³Zoeterwoude Dorp´; u volgt de N206 richting ³Leiden´; deze weg (ca. 6 km) blijven volgen (Europaweg ± Voorschoterweg ± rechtsaf Churchilllaan ± Doctor Lelylaan); bij de T-kruising 2 x rechtsaf (Plesmanlaan) en vervolgens richting ³Centrum´ aanhouden; de 2e weg links is de Darwinweg. 3. Vanuit Utrecht via de A12 of de N11 rijdt u naar de A4 en vervolgens zoals hierboven onder 2 vermeld. N.b. Naturalis heeft een beperkte parkeerplaats (voor ca. 55 auto¶s); kosten: ¼ 3,00 per dag. U kunt uw auto ook gratis parkeren op het Transferium aan de westzijde van de A44 ter hoogte van afrit 8. Vervolgens neemt u bus 11 op perron ³Leiden´, deze bus heeft een halte recht tegenover Naturalis. De busrit kost u twee strippen! AGENDA VAN DE ALGEMENE LEDENVERGADERING OP 6 april 2002 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.

Opening Mededelingen en ingekomen stukken Notulen van de Algemene Ledenvergadering op 21 april 2001 Jaarverslag 2001 Rekening en verantwoording 2001 Begroting 2002 Verslag kascommissie Vaststelling contributie 2003 Verkiezing bestuursleden Verkiezing leden en plaatsvervangende leden kascommissie Rondvraag Sluiting

5

Toelichting op de agenda Ad Ad Ad Ad Ad

3 Volgt hieronder. 4 Zie pagina 9. 5 en 6 Zie het Financieel Jaarverslag op pagina 10. 8 Het bestuur stelt voor de contributie in 2003 te handhaven op ¼ 7,50. 9 Thelma Jellema-v. Dort (bestuurslid) en Tineke Holleman-Bangert (voorzitter) treden statutair af. Zij stellen zich herkiesbaar en het bestuur stelt voor hen opnieuw te benoemen. Ad 10 Tot leden van de kascommissie werden Theo Corsmit en Max Thiele benoemd. Als plaatsvervangende leden werden Bonthy Kiliaan en Maurits Northolt benoemd. De benoeming van Bonthy Kiliaan is statutair echter niet mogelijk. Het bestuur heeft Leo Mijer bereid gevonden Bonthy¶s plaats in te nemen en draagt hem daarom voor als plaatsvervangend lid van de kascommissie. Aanvullende agendapunten en kandidaatstelling van tegenkandidaten voor bovengemelde bestuursfuncties, ondersteund door tenminste 25 leden, moeten uiterlijk 23 maart 2002 bij de secretaris zijn ingediend. Diegenen die zich kandidaat willen stellen voor een van bovengenoemde bestuursfuncties worden door het bestuur uitgenodigd zich zo spoedig mogelijk bij het secretariaat aan te melden. NOTULEN VAN DE ALGEMENE LEDENVERGADERING OP 21 april 2001 De Algemene Ledenvergadering, werd gehouden in het hotel- en congrescentrum ³De Reehorst´ te Ede. Aanwezig:

Tineke Holleman-Bangert Noesje Kiliaan Eric Holleman Walter Burger Thelma Jellema-van Dort

-

voorzitter secretaris penningmeester bestuurslid bestuurslid

Ruim 650 deelnemers uit o.a.de U.S.A., Indonesië, Nieuw-Zeeland, Canada, Australië, Zuid-Afrika, Philippijnen en Europa. Notulist:

1.

Noesje Kiliaan.

Opening Om 15.00 uur opent de voorzitter de Algemene Ledenvergadering. Namens het bestuur en alle medewerkers heet zij alle aanwezigen welkom op deze jubileumreünie. In het bijzonder de ereleden Ineke Thijsse en dhr. F.J. Suyderhoud en echtgenote, lid van verdienste Susan Edauw-Bos en de leraren W.M. Frederiksz en K.J. Nuis. Vedoanen van de allereerste schooljaren o.a. de dames Margot Dozy-Schröter, Marianne v. Limburg Stirum-Kampman en dhr. André Flach. Verder verwelkomt de voorzitter de vertegenwoordigers van de zusterverenigingen, t.w. van de CAS, Advendo, HBS Semarang, CMS Salemba en KRIS en van de Stichting Banju Biru. Zij brengt de groeten over van Hans Hartogh Heijs, Elly de Munck Mortier-Bier en Ton Harting, die verhinderd zijn. Tevens verontschuldigt zij zich voor de chaos bij de incheck-balie. Nadat de voorzitter de namen heeft genoemd van oud-Vedoannen die het afgelopen jaar zijn overleden, worden zij met een minuut stilte herdacht. Het zijn de dames: Hanneke Blok, Lieke Hendriks, Carla Timmer, Zus Dersjant, Tonk Brandon Bravo, Nelly Teilers, Dolly Wally, Tanja Pock Steen, Fenny Kerkhoven, Tilly Karamoy Loho, Ietje Gadroen, Annemarie Bax Stevens, Els Kernkamp, Hannie Gerharz, Hennie Westbroek, Hanneke Hündling, Truus Swart, Truus Brouwer, Tineke Teerink, Elly Adams, Greet Blokhuis, die via haar man de groeten deed aan iedere vriend en vriendin. Zij had goede herinneringen aan de tijd van het Christelijk Lyceum.

6

De heren: Henk Jantzen, Joop Holtrop, Oscar Memelink, Robin Adèr, Eric en Jörgen Sielcken, Syb Noyon, Anton Smits, Bert v.d. Steege, Hans v. Bogerijen, Frits Bonebakker, Piet Stephan, Hans Meesters, Wim Sillevis Smit, Ab ten Oever, Otto Horster, Jaap Boreel, Klaas Büchli, Hans Indewey Gerlings. Op 30 juni 2002 zou in feite de school 75 jaar bestaan. Daar wij echter onze reünies altijd in de oneven jaren houden, namen wij als referentiepunt het jaar waarin de Statuten van de Vereniging Het Christelijk Lyceum te Bandoeng (West Java). Dit geschiedde bij besluit van de Gouverneur Generaal, 15 december 1926 (nr. 36, Staatsblad 1926, nr. 540). Voorzitter geeft vervolgens een kort historisch overzicht over de ontwikkeling van de school. Zij memoreert de oprichting en naamgeving van Vedo, de voorzetting van Vedo als een reünistenvereniging in Nederland, met als hoogtepunt de jubileumreünie van 1976 waarbij Prins Bernhard aanwezig was en het verschijnen van de eerste Ghepeys en Kloeke Daet. De voorzitter bedankt Marijke Idema-Posthumus voor het inrichten van een tentoonstelling van papierknipsels die haar moeder, mw. Bets (E.M.) Posthumus-Kampman vervaardigd heeft.

2.

Mededelingen en binnengekomen stukken. De voorzitter deelt mee dat: í zij de Algemene Jaarvergadering van de St. Herdenking 15 augustus 1945 heeft bijgewoond; Dhr. Horstmeier is afgetreden als voorzitter en opgevolgd door mw. A.C. Folmer-Kleijn. í wanneer men foto¶s wil laten maken men Chris Eweg moet benaderen. í na het feest de naambadges moeten worden ingeleverd.

3.

Notulen van de Algemene Ledenvergadering op 29 april 2000 Deze notulen zijn door de vergadering goedgekeurd.

4.

Jaarverslag 2000 Het jaarverslag 2000 is door de vergadering goedgekeurd.

5.

Rekening en verantwoording 2000 De Penningmeester begint zich te verontschuldigen dat men zo lang in de rij heeft moeten staan. Hij licht de rekening en verantwoording 2000 toe. Aan het eind van het jaar hadden wij 714 leden. Door werving hebben wij er nu 825. De vergadering stemt toe om een donatie van ¦ 500,-- aan een liefdadig project in Bandung te schenken.

6.

Begroting De penningmeester geeft uitleg over de begroting 2001.

7.

Verslag kascommissie De voorzitter nodigt één van de heren van de kascommissie uit om het woord te voeren. Bonthy Kiliaan doet verslag over de bevindingen van de kascommissie. De kascommissie adviseert de vergadering het bestuur te dechargeren voor het gevoerde beleid. De voorzitter bedankt de kascommissie en de vergadering voor het verleende décharge.

8.

Vaststelling contributie 2001 De contributie blijft in het jaar 2001 hetzelfde, dus f. 15,--. Voorgesteld is de contributie voor het jaar 2002 te verhogen tot ¼ 7,50. De vergadering gaat hiermee accoord.

7

9.

Verkiezing bestuursleden Statutair treden Walter Burger en Eric Holleman af. Zij stellen zich herkiesbaar en het bestuur stelt voor hen opnieuw te benoemen. De vergadering gaat hiermee accoord.

10.

Verkiezing leden en plaatsvervangende leden kascommissie Bonthy Kiliaan en Rob Westbroek treden af als leden van de kascommissie. Max Thiele en Theo Corsmit worden nu de leden van de kascommissie. Tot plaatsvervangende leden worden Bonthy Kiliaan en Maurits Northolt gekozen.

11.

Bespreking van het concept Huishoudelijk Reglement Er zijn leden die van mening waren, dat er een Huishoudelijk Reglement moest komen. Het concept staat in G&KD nr. 1, 2001. De voorzitter vraagt wie zij over dit onderwerp het woord mag geven. Piet Coumou:

merkt op dat art. 5 moet luiden: waarin hun erop wordt gewezen dat «. Hij merkt tevens op dat er een 'c' teveel staat in ³kloecke´. Verder vindt hij een reisvergoeding van 50 ct/km te weinig. Bart Mulder: Vraagt waarom de contributie niet ¼ 10,-- kan worden. De penningmeester vindt het niet nodig om de contributie te verhogen. Sigi Birkenfeld: Hij vindt de reisvergoeding ook te laag, zeker gezien de hoge benzineprijs. Hij adviseert om 60 ct/km te berekenen.

12.

Rondvraag Dick Loemban Tobing:

Micky van Ee:

memoreert dat onze school niet zomaar een school was, maar een Christelijke school en hij verhaalt hoe in het gebied van het Tobameer Ludwig Ingwer Nommensen als zendeling werkzaam was. Hij wijst erop dat verschillende nakomelingen van L.I. Nommensen leerling aan onze school waren en twee op de reünie aanwezig zijn. Vraagt wat wij met de stukken van de vereniging doen.

Walter Burger antwoordt, dat wij gaan informeren wie er interesse voor heeft: I.W.I. of het Indisch Archief. Kees Bas: De HBS van Bandoeng (Temesias) bij de reünie betrekken. Walter Burger antwoordt, dat het teveel werk is en bovendien is er elk jaar een Bandoeng-reünie (BSV). Rob Claasen: De stukken kunnen eventueel naar K.L.V.K. John van Werkum: Hij bedankt het bestuur voor alle moeite om deze reünie te organiseren. Han Elenbaas: Deelt mee dat Leo Nisnoni, Vedoaan en de raja van Timor, van juni tot september in Nederland is. Walter Burger: Vertelt -desgevraagd- de vergadering dat wij in bespreking zijn om volgend jaar de ALV in Leiden, in museum Naturalis, te houden met daaraan gekoppeld een bezoek aan het museum. Doeschka Schenkhuizen: Bedankt het bestuur voor deze geweldige reünie. Dhr. v. Riel: Vraagt of hij met een handtekeningenlijst rond kan gaan i.v.m. een Japanse film, die een verkeerde voorstelling geeft over de oorlog in het voormalig Nederlands-Indië. In deze film werpen de Japanners zich op als de bevrijders van Indonesië. Dhr. Suyderhoud: Bedankt namens de vergadering het bestuur voor al het werk dat het gedaan heeft.

13.

8

Sluiting De voorzitter wenst allen een fijne dag en sluit de vergadering om 16.10 uur af.

JAARVERSLAG 2001 Bestuur In 2001 vergaderde het bestuur viermaal t.w. op 28 febr., 2 mei, 1 aug. en 19 december. Algemene Ledenvergadering De Algemene Ledenvergadering, tevens jubileumreünie werd op 21 april 2001 in ³De Reehorst´ te Ede georganiseerd. Meer dan 650 bezoekers waren aanwezig op deze reünie. Speciale attracties tijdens deze reünie waren een optreden van het angklungorkest Perwarindo en een, zeer op Vedo toegesneden, show van Wieteke van Dort. De muzikale omlijsting was van het ensemble Partners in Music o.l.v. René Montfils. Kascommissie De kascommissie bestond uit de heren Rob Westbroek plaatsvervangende leden de heren Theo Corsmit en Max Thiele.

en

Bonthy

Kiliaan,

met

als

Ledenbestand Op 1 januari 2001 had Vedo 714 leden. Helaas hadden velen een (meer of minder grote) contributieachterstand. Leden met een achterstand van drie of meer jaren werden aangeschreven en verzocht alsnog te betalen. Degenen die aan dit verzoek geen gehoor hebben gegeven, zijn van de ledenlijst afgevoerd. Per 1 januari 2002 heeft Vedo 808 leden, waarvan 112 leden in het buitenland. Vertegenwoordigingen In januari werd in West Covina (V.S.) een Vedo-kumpulan georganiseerd waarbij Noesje Kiliaan aanwezig was. Tineke Holleman nam namens Vedo op 29 maart deel aan de Algemene Jaarvergadering van de Stichting Herdenking 15 augustus 1945 in Den Haag. Thelma Jellema-v. Dort bezocht als afgevaardigde van Vedo de Soerabaja-reünie op 9 juni in Den Haag. Op 28 juni vertegenwoordigde Noesje Kiliaan Vedo bij de Semarang reünie in ³Kumpulan Bronbeek´. Thelma Jellema-v. Dort was op 14 augustus aanwezig bij de herdenking in het gebouw van de Tweede Kamer en Eric en Tineke Holleman vertegenwoordigden Vedo bij de Herdenking 15 augustus 1945 in Den Haag. 2 September hield KRIS (Kommittee Reünie Insulinde Scholen) haar jaarlijkse bijeenkomst in hotel Bel Air in Den Haag. Deze bijeenkomst werd bijgewoond door Thelma Jellema-v. Dort en Noesje Kiliaan als vertegen-woordigers van Vedo. Ghepeys en Kloeke Daet G&KD is ook afgelopen jaar weer driemaal bij de leden door de brievenbus gegleden, t.w. in januari, juni en oktober.

9

FINANCIEEL JAARVERSLAG 2001 Inleiding Het jaar 2001 is afgesloten met een negatief resultaat dat aanzienlijk lager is dan we in verband met de lustrumreünie begroot hadden. De oorzaak ligt in de onverwacht grote groei van ons ledenbestand en de ruime donaties van onze leden. Inmiddels is in de ledenvergadering van april besloten ¦ 500,-- hiervan te doneren aan de stichting H.A.G. (Health Assistance Group) in Bandung die medisch noodzakelijke operaties van arme kinderen bekostigt. Elly Erwinn is hiervan penningmeester. Noesje Kiliaan zal tijdens haar verblijf in Bandung e.e.a. met haar bespreken. Zie de brief van de H.A.G onder ³Binnengekomen Stukken´ (pag. 3). De vereniging is nog springlevend en heeft een gezonde balans. De contributie van ¼ 7,50 is weliswaar niet voldoende om de verwachte kosten te dekken, maar het verenigingskapitaal is voldoende om deze krimp enige jaren vol te houden. Mutaties in het ledenbestand Leden niet betalend 710 4 142 1 -1

betalend Leden en donateurs per 01-01-2001 Nieuwe leden Mutatie Nieuwe donateurs

853 Contributie per 31-12-2001 ¦ Overleden Mutatie Opgezegd zonder betaling Afgevoerd wegens wanbetaling Leden en donateurs per 31-12-2001 Opgezegd per 01-01-2002 Nieuwe leden Nieuwe donateurs Leden en donateurs per 01-01-2002 Contributie per 01-01-2002 ¼

10

3

Donateurs

Contrib. totaal

totaal 714

2

856

1 3

15,00

712

¦

856 12.840,00

-26

7,50

-5 -2 820 -16 1

3

823

3

823

805

3

808

3

808 6.060,00

¼

Balans op 31 december 2001 Guldens: Activa per Kas Postbank Postrekening Spaarrekening Liquide Middelen Achterstallig - Vooruitbetaald Contributies Voorschot G&KD

2000-12-31

2001-12-31

50,00 720,63 26.046,9 4 +

114,29 22.803,5 1 + 26.817,57

22.917,80

875,00 -484,59 +

555,00 -1.140,27 + 390,41

-585,27

2.500,00 +

+ 2.500,00

Overige Debiteuren

+ Vermogen per 31-12-2000 Resultaat boekjaar 2001

29.707,98 -7.375,45

Vermogen per 31-12-2001

22.332,53

22.332,53

2000-12-31

2001-12-31

+

Euro's: Activa per Kas Postbank Postrekening Spaarrekening Liquide Middelen Achterstallig - Vooruitbetaald Contributies Voorschot G&KD

22,69 327,01 11.819,5 9 +

51,86 10.347,7 8 + 12.169,28

10.399,64

397,06 -219,90 +

251,85 -517,43 + 177,16

-265,58

1.134,45 +

Overige Debiteuren

+

+ 1.134,45 +

Vermogen per 31-12-2000 Resultaat boekjaar 2001

13.480,89 -3.346,83

Vermogen per 31-12-2001

10.134,06

+

+ 10.134,06

11

Toelichting op de contributies Guldens:

1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Totaal

Status op 2000-12-31 15,00 30,00 830,00 -420,00 -64,59

Contr. 2001 15,00 15,00 15,00 30,00 12840,00

390,41

12915,00

Status op 2000-12-31 6,81 13,61

Contr. 2001 6,81 6,81 6,81 13,61 5.826,54

Ontvange n in 2001 15,00 15,00 15,00 740,00 11.595,00 736,21 190,71 82,64 33,06 33,06 13.455,68

Resteert 15,00 30,00 120,00 825,00 -800,80 -190,71 -82,64 -33,06 -33,06 -150,27

Niet Status op Debiteuren Inbaar 15,00 30,00 120,00 270,00

435,00

2001-12-31 Crediteuren

555,00 800,80 190,71 82,64 33,06 33,06 1.140,27

555,00

Euro's:

1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Totaal

376,64 -190,59 -29,31

177,16

5.860,57

Ontvange n in 2001 6,81 6,81 6,81 335,80 5.261,58 334,08 86,54 37,50 15,00 15,00 6.105,92

Resteert 6,81 13,61 54,45 374,37 -363,39 -86,54 -37,50 -15,00 -15,00 -68,19

Niet Status op Debiteuren Inbaar 6,81 13,61 54,45 122,52

197,39

2001-12-31 Crediteuren

251,85

251,85

363,39 86,54 37,50 15,00 15,00 517,43

In de derde kolom (Contr. 2001) ziet u ook bedragen bij voorgaande jaren staan. Het betreft hier achterstallige contributie van ³herintreders´. Over de resultatenrekening kunnen de volgende opmerkingen worden gemaakt: Verenigingsinkomsten: ƒ Onder niet-inbare contributies vallen contributies die niet geïnd konden worden van ex-leden en correcties op de registratie van achterstallige contributies. ƒ Bij de inningskosten zit de aanschaf van 3000 Euro-acceptgiros. Verenigingskosten: ƒ Bij de donaties zit een eenmalige donatie van ¦ 500,-- aan de stichting H.A.G. ƒ Bij de overige kosten zitten abonnementen op de Moesson en De Indo alsmede de aanschaf à ¦ 150,-- van een archiefkast voor het secretariaat.

12

Resultatenrekening 2001 en begroting 2002 Guldens 2.001

Begroot

Subtot.

Euro's 2001

Werkelijk

Subtot.

2001

Werkelijk

Subtot.

2.002

Begroot

Subtot.

Baten: Verenigingsinkomsten Contributie

10.680

12.915,00

5.860,57

2.844,38

1.290,72

450

1.055,74

479,07

450

Niet-inbare contributies

-900

-435,00

-197,39

-200

Inningskosten

-100 +

-569,25 +

-258,31 +

Donaties Rente

6.060

AF:

10.130

15.810,87

-30 + 7.174,66

6.280

Adreslijst Verkoop

3.300

3.614,00

1.639,96

Drukkosten

-1.400

-1.408,00

-638,92

Verzending

-700

-674,30

-305,98

AF:

Overige kosten

+

-54,95 + 1.200

-24,94 + 1.476,75

+ 670,12

Lasten: Verenigingskosten Donaties

-150

-650,00

-294,96

-100

Reiskosten

-400

-411,85

-186,89

-200

-380,14

-172,50

-200

Overige kosten Sluitpost

+

5,72 + -550

2,60 + -1.436,27

+ -651,75

-500

Bestuurskosten Correspondentie Reiskosten Overige kosten

-600

-680,29

-1.500

-1.345,70

-400 +

-308,70

-331,72 + -2.500

-300

-610,65

-600

-150,53 +

-200 +

-2.357,71

-1.069,88

-1.100

Ledenvergadering Catering

-18.000

-22.515,00

-10.216,86

-1.575 -300

Consumptie

-2.160

-2.846,51

-1.291,69

Muziek

-1.200

-1.200,00

-544,54

Evenementen

-4.500

-4.367,50

-1.981,89

-228,00

-103,46

Reiskosten Gasten Overige kosten

-3.385

-570,00

-258,65

-3.143,47

-1.426,44

-750

AF: bijdrage bezoekers: Introducé(e)s Maaltijd

2.250

3.465,00

1.572,35

12.900

17.220,00

7.814,10

Extra bijdrage

+

+ -14.095

1.500 +

-14.185,48

750 + -6.437,09

-375

G&KD Drukkosten

-3.500

-3.474,25

-1.576,55

-1.700

Verzending

-2.600

-3.105,41

-1.409,17

-1.500

Reiskosten

-300

-56,00

-25,41

-100

Overige kosten

-400 +

-47,95 +

-21,76 +

Resultaat

-50 +

-6.800

-6.683,61

-3.032,89

-3.350

-12.615

-7.375,45

-3.346,83

955

13

VAN ONZE COPYWRITERS Rectificatie In de vorige G&KD stond onder het verhaal ³Door het oog van de naald´ als ondertekening Bas Mulder. Dit moet zijn: Bart Mulder. EEN SCHOOLHERINNERING - J.S. Tan Een van mijn beste herinneringen aan het Bandoengs Lyceum is altijd geweest de toewijding, waarmee iedere ochtend in de aula de dag geopend werd met een bijbeltekst, soms een getuigenis, gebed en gezang, met name het ³Eere zij God´, dat zelfs doordrong tot in de appartementen van het Borromeus-ziekenhuis. In een wereld van ongeloof en twijfel, was onze aula iedere ochtend een eiland van geloof en ik herinner me nog heel goed onze godsdienstleraar dominee de Planque, een man van Ethiek en Moraal, die het beste met ons voor had en ons leerde terughoudend te zijn t.a.v. invloeden van buitenaf. Op een drukke zaterdagavond in de jaren µ50 zag ik hem eens huiswaarts keren, want de film ³Quo Vadis´ was uitverkocht en tickets waren alleen nog te koop bij tjatoeters tegen forse premies. Later gaf hij ons hiervan een bedachtzame uitleg, waarvan ik de essentie nauwelijks onder woorden kan brengen, maar ik herinner me, dat het eventjes heel stil in de klas werd. Want hier sprak een man, die zijn woord gestand hield en met het goede voorbeeld anderen wist te beïnvloeden en te inspireren. LETTERS FROM BANGKOK - Eric Holleman This morning, with a sense of doom, my valet rushed into my room. 'Oh Sir, sheer panic takes my breath.' Near the cedar I just saw the Death. Please let me have your horse at once. In Ispahan I have a chance.' A few hours later that same day Death by chance did cross my way. 'Death,' I said, 'you scared my man. At dawn he fled to Ispahan.' 'Sir, I was as shocked as he to meet him at that cedar tree. While all the time it was my plan to fetch this man at Ispahan.' Translation of a Dutch poem by P.N. van Eyck.

Prologue Letters from Bangkok is a collection of 10 essays that my mother wrote in an internment camp for

civilians in Bangkok during World War II. My mother died in 1987 but it was only after my retirement in 1994 that I took time to study and edit these essays that I found in her estate. She had never mentioned them to us when she was alive. Like so many internees of World War II she was rather reticent about these years of war that had such a profound influence on her life and her thoughts.

14

My mother was born on Java in 1902. When war started in Europe in 1939, my parents had fled from Vichy Lebanon, where my father worked for the Iraq Petrol Company, towards the Dutch Indies that were not yet at war. In Thailand, then called Siam, they disembarked when the rumor reached them that all men would be conscripted in the Dutch Indies. There they were with me, a 2-year old boy, when in December 1941 Siam became an ally of the Japanese after an unequal battle of 5 days. Luckily for the white men, the Thai kept control when they interned all Europeans and Americans on the university campus of Bangkok. Though food was scarce, treatment was good and no one died of famine. My father did not witness Hiroshima: he died in April 1945 from an infectious disease, leaving his wife with two small children. We remained in Bangkok till the end of 1945 whereupon we returned to Holland to resume a normal life. World War II had shattered my mother's world, but she maintained her idealism. The essays were hand-written in English on whatever scraps of paper were available - often twice used. My mother did not date her essays. I had therefore to guess at their chronological order. Intermezzo is a short, timeless, poetical essay. INTERMEZZO ± A.B.M. Holleman-Haije Along the western border of the camp the Casuarina trees stood guard. Their contorted trunks rose straight from the river banks carrying their mass of swaying, hanging branches. All day long they slept and dreamt. Sunlight filtered through their feathery needles, which the wind kept dancing on a music of its own. They smiled as they stood gathered in the dreams of their group. At night however they woke up to individuality. They whispered and giggled. They told each other the funny stories and rumours that had flitted through their dreams. They sang in choir to the starry dome overhead. The moon sickle let itself gently down on their tops and they rocked him gently with tender arms calling out to Venus to assist. On their higher branches the crows had their nests. There were hundreds of them swooping and shrieking round the camp all day long. Sometimes in the evening, when their young had gone to sleep, they too started discussing the silly, wingless beings down below. They laughed their eerie, ghostlike laughter and chattered to each other in their cheeky voices till some exasperated listener threw a stone into their midst. Then the whole flock flew up and grouping themselves in different squadrons they pursued each other flying and gliding on the currents of the wind, circling over the river backward and forward, till at last, as if at a single command, the whole troop flew away to the west in the direction of the sinking sun. There was always someone with hands clasped round barbed wire, who enviously looked up at the birds and followed their flight till they were mere specks against the glowing sky. And not till they had become invisible did he drop his eyes again to the river flowing on the other side of the fence. The river was the border of their world and the illusion of liberty. Over its silvery screen flowed life's pictures in a continuous, never ending, stream. There were crowded two-decker's bringing people upstream and downstream, boarding at all the hundreds of landing stages along the banks. The passengers hung over the railing with cow like stupidity gazing at the foreigner's camp, the sight of the town. Sometimes, more aggressively, they were shouting or cursing. There were valiant little tugs, laboriously puffing their way upstream, slowly dragging a long train of broad, bulgy cargo vessels. Sometimes a dark head bobbed up between the boats, a man dragging himself along the connecting rope from boat to boat as the easiest means of passage. There were also sampans with their raised bow and poop propelled by the one long oar fastened on a long vertical pole. How many ages has this type survived! We still find it from Venice and the Nile to the heart of China. There are one, sometimes two rowers, mostly women. Rhythmically they put 15

the weight of their body forwards while their feet make the same sparring steps forward left, right and back again, monotonously the same for hours and hours. At the back the woman has one leg lifted till it rests on the high handle of the rudder, which she manipulates with her foot. Are you yawning at this description, reader? Are you skipping the page thinking it of no value? I assure you that for people who for four years' days have nothing to do whatsoever, that river was a godsend. They had time to study details. Every little thing had its value, because it broke the monotony of their life. The pug-pug-pug of the motors was the beat of their hearts. What wouldn't they have given to be on board of one of these boats, free to go, adventure ahead! The waves that came from the passing boats and finally beat and rushed against the banks at their feet, were as the emotions that rippled and flitted over the surface of their daily life, ever changing, one pursuing the other at last to break and die on the solid immovable stone that hemmed their existence. The beauty that splashed and squandered its colours in reckless spending on the western skies at sunset was their ever recurring salvation and beloved. Oh my beloved, dressed in your dress of flame with your golden hair streaming in long tresses along the azure blue. Do I see your eyes looking at me in pity and compassion? Green as the isles of the blessed is the jewel on your breast and where your little painted feet touch the water, the surface blushes in adoration and softly, reverently kisses your soles. Oh beauty of sunset and breath taking solemn beauty of the moonlit night, you gave us back the freedom that men in their madness had thought to take from us. You taught us that no fence can keep the spirit that is rapt in adoration. Free is the spirit of man and its boundaries are only the limitations of his own ego-consciousness. Who can keep the play from me when the stage is in my heart? Dear friends, man has destroyed the marvelous construction of his communication system and no letters reach us. Don't worry, because your real life is in our hearts. There you whisper your anxiety and your love. We will never be separated as long as this brain is alive to keep its memories. Nay, not even death can separate us. We will be together in this country of the spirit till the veil is lifted from us and we will reach that fuller union in the country beyond the destruction of thought. DAGBOEK VAN EEN JAPANSE SOLDAAT (4 tevens slot) 4 - 2, Woensdag. Helder weer. Vandaag hebben wij het tweede wekelijkse bad, sinds wij aan boord zijn gegaan. Verder de was gedaan. Wanneer iemand in deze moeilijkheden komt, begrijpt hij voor het eerst het geluk van wassen en baden. Om 15.30 uur was de plechtigheid van het voorlezen van het Keizerlijk Edict. Er is gezegd, dat ons landingspunt op Zuid-West Java ligt. De raadgeving van mijnheer de afdelingscommandant is, dat wij voortdurend moeten letten op onze lichamelijke toestand en dat wij onze militaire plichten volledig moeten uitvoeren. 5 - 2, Donderdag. Helder weer. Om half acht reveille. Het schip vaart naar het zuiden. Binnenkort zullen wij in Indo-China aankomen. Van ongeveer gisteren af hebben wij door de zomerhitte weer nieuwe kleding ontvangen om wat losser gekleed te zijn. Vandaag is de prophylactische injectie begonnen. Ik ben groep twee. Wanneer je in zuidelijke streken komt, zie je ieder ogenblik slangen, vissen en schildpadden. Door de hitte kon ik in de nacht van half elf tot twaalf uur in het geheel niet slapen. 6 - 2, Vrijdag. ¶s Morgens om half acht opgestaan. In verband met de lichaamstraining van vanmorgen op het bovendek tegelijk met de oorlogsmakkers gerust, terwijl wij ons in de koele wind baadden. Daar mijnheer de groepscommandant Igawa het een of ander onplezierigs had, was hij erg uit zijn humeur. De soldaten waren volkomen in de put. ¶s Middags hebben wij een injectie van vier soorten door elkaar gehad, zodat ik naar bed gegaan ben. Van vandaag af mogen wij ongekleed op het bovendek verschijnen. Voor een bepaald doel, dat ik heb, houd ik daarvan. Ik heb het roken afgeschaft. Aan de heren Komutsu en Inani het doel van het afschafen van het roken bekend gemaakt en op de oprechtheid hiervan een eed afgelegd. 16

7 - 2, Zaterdag. Helder weer. Wij schijnen morgen in de een of andere haven van Frans-Indochina aan te komen. Ik krijg zo ongemerkt het gevoel van het einde. Het zal nu wel erg koud zijn in mijn geboortedorp, maar wij weten hier niets van de koude in Japan in januari en februari. Wij blijven iedere dag maar aan boord. Van Formosa naar het zuiden gaande, is de zonsondergang om acht uur en het licht worden ¶s ochtend om acht uur. Dit is geheel anders dan in mijn geboortedorp.* 8 - 2, Zondag. Helder weer. ¶s Morgens om zeven uur opgestaan. Toen het licht begon te worden, kwam ineens een eiland in de buurt van de Camranh-baai in Frans-Indochina in zicht. Om tien uur liepen wij een Frans-indochinese haven in de Camranh-baai binnen. Op deze plaats lagen een groot aantal Japanse oorlogsschepen in afwachting. Buiten verwachting waait in Frans-Indochina een koele wind. Het landschap ziet er precies zo uit als ongeveer in de zomer in mijn geboortedorp. Vannacht is het een nacht aan boord in de Camranhbaai van Frans-Indochina. 9 - 2, Maandag. Helder weer. Om half acht reveille. Van vandaag worden in de compagnie de kragen van de zomerkleding neergeslagen. Van tien uur af handenarbeidoefeningen, zodat ik druk bezig ben geweest. Met veel zorg naaiwerk gedaan. Mijnheer de groepscommandant heeft zijn rangenonderscheidingsteken verloren, wat mij erg voor hem spijt. Van tien uur af stromen de zweetdruppels. Tot twaalf uur oefeningen gedaan. ¶s Middags een schoonheidskuur gedaan en rust. 10 - 2, Dinsdag. Helder weer. Om vijf uur opgestaan. Daar bepaald was dat wij vandaag in de plaats Camranh aan wal zouden gaan, om zes uur gegeten. Om acht uur aan wal gegaan. Toen ik snel in het bad stapte, ontmoette ik toevallig Arai Ryuh i, die afkomstig is uit mijn dorp. Ongeveer dertig minuten met hem gepraat. ¶s Middags de plaats Camranh bekeken. Beschouwd vanuit het gezichtspunt van de dorpen in mijn geboortestreek is hier in ieder hoekje van het dorp zoiets als overvloed. Gewaarschuwd werd, dat de Indochinezen wilden zijn. Zij zijn mensen van lagere orde, zoals koeien en paarden. Om 16.00 uur de richting van de Shizuno Maru ingeslagen en aan boord teruggekeerd. 11 - 2, Woensdag. Vandaag is het Kigensetsu** met zijn diepe betekenis. Om half tien zijn wij naar het dek gegaan, alwaar een gebed werd gedaan voor het Keizerlijk Huis. De interne compagniesplechtigheid werd gehouden. De Kigensetsu van dit jaar begroetten wij aan boord van het transportschip Shizuno Maru. ¶s Middags hebben wij rust gehad. De was gedaan. Vanavond hebben wij sake en bier gedronken, iedereen was vrolijk. De Kigensetsu van het jaar 2602 gevierd. 12 - 2, Donderdag. Bewolkt. Om half acht opgestaan. Nadat ik de rijst gegeten had, lichaamsoefeningen. Daarna met de kleding en uitrusting, waarmede wij de landing zullen doen, op het dek aangetreden. Looppas en bajonetschermen geoefend. ¶s Middags een injectie ontvangen en naar bed. Na het avondeten militaire liederen geoefend en lichaamsoefeningen gedaan onder mijnheer de groepscommandant Sakawa. 13 - 2 , Vrijdag. Regen. In de ochtend met de Saiyama-afdeling met volledige militaire bepakking in het schip gemarcheerd. Bij allen, ook bij de groepscommandant stroomden de zweetdruppels. Daarna lichaamsoefeningen gedaan. ¶s Middags bij iedere sectie individuele onderwijsoefeningen. Met ingang van vandaag is het uur van reveille in 8.00 uur, dat van appèl in 9.00 uur gewijzigd. Naar het zuiden gaande, gaat de zon niet onder als men verder gaat en het wordt ¶s morgens laat licht. 14 - 2, Zaterdag. Helder weer. Om acht uur reveille. Wij hebben vandaag sinds het aan boord gaan voor de vierde maal de was gedaan. Daar wij geen etensblikken ontvangen hadden, hebben allen deze ontvangen. Om tien uur de was gedaan. ¶s Middags restinjecties. De injectie van vandaag wordt ook viermaal gegeven. Ikzelf heb corvee: tot vijf uur gewerkt dat het zweet stroomde. Eindelijk is het morgen nieuwjaar in mijn geboortedorp. De huisgenoten zullen mij wel gedenken en God *

Daar Frans Indochina ± 30ƒ westelijk van Tokyo gelgen is, gaat de zon aldaar enkele uren later op en onder dan in Tokyo. De Japanners hebben steeds vastgehouden aan de Tokyotijd, ook wat Nederlandsch-Indië betreft. In Batavia was het tijdverschil anderhalf uur. (Zie ook aantekening op 13 ± 2. De schrijver denkt aldaar, dat de tijdsverschuiving afhankelijk is van het naar het zuiden gaan.) * Kigensetsu= ³Het feest van de grondlegging van de dynastie´

17

bidden, denk ik. Ook ik ben steeds flinker en ik span mij in de goedheid van allen, waaronder in de eerste plaats van mijn beide ouders, terug te betalen. 15 - 2, Zondag. Voor vanavond was een onderwijsoefening in het landingsgevecht vastgesteld, waardoor het erg druk was met de voorbereidingen. ¶s Middags was mijnheer de groepscommandant Sakawa uit zijn humeur, zodat wij allen er aan vasthielden om niet langzaam te zijn. Om ongeveer zes uur kwam de order, dat het landingsgevecht werd afgelast. Het is vandaag de eerste dag van het Nieuwjaar. We hebben dingen van het dagverblijf gegeten en gedronken. Iedereen heeft vrolijk de Nieuwjaarsdag doorgebracht. Na het appèl om tien uur hebben wij gedurende een uur theorie gehad van mijnheer de groeps-commandant Sakawa, waarbij wij de tranen de vrije loop lieten. 16 - 2, Maandag. Bewolkt. Na het opstaan mijn gezicht gewassen. Om negen uur ontbeten.Vandaag hebben wij de zonnebeschermers achter aan onze hoofddeksels bevestigd, waarmede tot twaalf uur bezig geweest. ¶s Middags, nadat ik mijn dagboek had ingeschreven, lichaamsoefeningen gedaan. Het is in mijn geboortedorp de 2de dag van het nieuwe jaar. Met die zorgen over mij, zal het anders zo vrolijke Nieuw-jaar wel niet opgewekt verlopen zijn. Dit is een gedachtenassociatie van het FransIndochinese land. 17 - 2, Dinsdag. Helder. Om acht uur reveille. Na het appèl op het bovendek lichaamsoefeningen. ¶s Ochtends het omhulsel van de koperen reddingsvesten ingeleverd. Om tien uur grote schoonmaak in het schip. De verblijven waren wij wijze van spreken zo vuil als varkenshokken. Wij hebben het netjes in orde gebracht. Ons lichaam zat vol roet; met koud water gewassen. ¶s Middags om 13.00 uur klaarmaken voor de landingsoefening. Het schijnt dat wij morgen uit de Camranhbaai van FransIndochina zullen wegvaren. Vanavond om acht uur wordt de nachtelijke oefening in de Camranh-baai gehouden. 18 - 2, Woensdag. Om zeven uur opgestaan. Na het ontbijt zijn wij vandaag onder dekking van een groot aantal oorlogschepen de Camranhbaai van Frans-Indochina uitgevaren. Wij begonnen om tien uur in zuidelijke richting te varen. Vastgesteld is, dat wij op het eiland Java, onze bestemming, ongeveer de 27ste of 28ste zullen landen. Van vandaag af zullen ¶s ochtends en ¶s avonds het Keizerlijk Edict en de Voorschriften op het slagveld worden voorgelezen. 21 - 2, Zaterdag. Bewolkt. ¶s Morgens de uitrusting en de wapens schoongemaakt. Op het dek looppas gedaan en lichaamsoefeningen. ¶s Middags een verstrekking van dagverblijfsartikelen ontvangen. Heerlijk gegeten. Op Java zullen wij nu over vier dagen landen. 22 - 2, Zondag. Regen. Vandaag heeft het van de ochtend af geregend. ¶s Morgens in de drukkerij en verder allerlei corveeën gedaan. ¶s Middags de uitrusting gereedgemaakt en het dagboek ingeschreven. Wij hebben vanavond ook dagverblijfsartikelen gegeten. Ik weet niet wat de bevelen voor morgen zijn. Wij hebben opgewekt gedronken. 23 - 2, Maandag. Bewolkt. Van gisterenavond af heb ik pijn in mijn buik. Ook het begrip oorlogsmakker is verouderd. Vandaag heb ik ¶s morgens en ¶s middags niet gegeten.Van het avondeten af gegeten. De oorlogsmakkers van dezelfde grond zijn mensen, die geheel als hond en kat leven. Ik ben ook een Japanner, maar het spijt mij erg en ik ben er verdrietig van. 24 - 2, Dinsdag. Daar onze groep schepen ontdekt werd door de vijand, zijn wij de gehele dag teruggevaren. Vandaag weer de zuidelijke richting genomen. In de ochtend de grondslag voor de voorbereiding van de landing gelegd. ¶s Middags om vijf uur werd een vijandelijke duikboot ontdekt. De oorlogsschepen die de wateren bewaakten, gaven hevig vuur af. Wij stonden in bewondering.* 25 - 2, Woensdag. Bewolkt. Om acht uur reveille. Iedere dag worden ¶s morgens het Keizerlijk Edict, ¶s avonds de Voorschriften op het slagveld en daarna de compagniesvoorschriften steeds weer opgelezen. Ik heb tot heden met vol enthousiasme gewerkt. Zo nu en dan vliegen eigen vliegtuigen moedig voorwaarts gaande in de hemel boven onze groep schepen.

*

Deze oorlogshandeling is anderzijds niet bevestigd.

18

26 - 2, Donderdag. Helder weer. In het schip zijn de medegenomen goederen opgepakt als rijst in een zak. We hebben inspectie over de uitrusting gehad. De uit 82 schepen bestaande transportvloot vaart statig onder bescherming van 30 oorlogsschepen in de richting van Java. 27 - 2 , Vrijdag. Daar in de nabijheid van Java, de plaats waar de landing zou moeten plaats vinden, vijf-tien vijandelijke oorlogsschepen ter bewaking lagen, heeft onze transportvloot zich teruggetrokken. De oorlogsschepen die zich aldaar op zee bevonden, voeren tot vlak bij de vijand en brachten twee vijandelijke oorlogsschepen tot zinken. Tot vannacht twaalf uur in noordelijke richting gevaren en daarna weer in zuidelijke richting gegaan.** 28 - 2, Zaterdag. Op de dag met zijn diepe betekenis van het bereiken van het beloofde land, konden wij op de plaats van de landing door de vele vijandelijke oorlogsschepen geen landing uitvoeren en is dit tot morgen uitgesteld. Sinds gisterenavond heb ik buikpijn, ik heb er het land over. (Met rood potlood) Een verblijf van vijfenveertig dagen aan boord is slechts voor de dag van heden. Landing. 1 - 3, Zondag. Vanavond, tenslotte op de 45ste dag, hebben wij voor de vijand de landing uitgevoerd. Om tien uur stonden wij volledig opgesteld in de verblijven. Om half twaalf ineens in de kleine schepen geembarkeerd en op een of ander punt geland. Het kanongebulder was steeds heviger te horen. De wegen waren door de vijand vernield. Tot de knieën in het drasland trokken wij binnen, door de makkers aangemoedigd. Als versperringen lagen over de gehele weg omgehakte bomen. Vannacht niet geslapen. Dit is het oprukkende leger. 2 - 3, Maandag. Helder weer. Gisterennacht tot een uur is het leger opgerukt. Vandaag hebben wij in een of ander dorp het eten klaar gemaakt. De zware veldzak al torsende, stroomde het zweet als parels. De inheemse mensen begroetten ons Japanners vriendelijk. Wij zijn sterk. Op het vriendelijke Java wordt enerzijds de rijst geplant en anderzijds de rijst gesneden. Het in de aar komen van de rijst wordt bij een soort afwisselende oogsten gecultiveerd. Veel vruchten van de kokosnoot gegeten. 3 - 3, Dinsdag. Vannacht een nachtmars in de richting van Batavia. In de stromende regen rivieren overgestoken. Tot acht uur gerend. Daarna met auto¶s vervoerd. Zeven Amerikaanse krijgsgevangenen. Van vanmiddag af duren de gevechten in bewoonde plaatsen de gehele dag door. Overnacht in (of Tjidjin). 4 - 3, Woensdag. ¶s Avonds om half tien vertrokken. Het Keizerlijk leger is in de nacht in een opgewekte stemming begonnen. Onderweg waren de bruggen vernield, de opmars is moeilijk. Het regent iedere nacht. Wij zijn als langzame katten. Mijn voeten zijn vol blaren. Ondervond van allen zeer veel oprechtheid, barmhartigheid en medeleven. Er zijn reeds doden, zodat wij treurig zijn, maar wij allen vormen een leger dat oprukt. Tijdelijk bivak betrokken in een zeker dorp Balaradjo. (Met rood potlood: Verschenen in de Batavia tempel.) 5 - 3, Donderdag. Gisterennacht heb ik voor het eerst sedert de landing geslapen. Ik voel mij opgewekt. Een derde van de compagnie is spits voor de aanval op Batavia, ik ben één daarvan. Tot Batavia is het nog 15 ri.* Ongeveer 3 ri met auto¶s vervoerd. Daarna mij voortgesleept met voeten vol pijnlijke blaren. Twee mijl in de ochtend gelopen. Onderweg had de vijand veel uitrusting weggeworpen. Ondanks de versterkingen en prikkeldraadversperringen rukten wij op bewonderenswaardige wijze enkele ri op. Vanavond hebben wij niet gegeten. Met een uitgeput lcihaam om tien uur in een hoek van de dienstruimte geschuild. De vijandelijke troepen gaven een buitengewoon hevig vuur af. Vervolgens werd van onze zijde het vuur geopend. Ongeveer twintig man van de vijand werden gedood, ruim honderd werden krijgsgevangen gemaakt. De vijand heeft tweemaal zoveel manschappen als de Japnners. Daar mijn lichaam slechts dun bekleed is, heb ik schone kleren aangetrokken.

** *

Deze aantekening betreft de slag in de Javazee. 1 ri = 4 km

19

6 - 3, Vrijdag. Van gisterenavond af in garnizoen in Batavia. Verschrikt over de kracht van het Japanse leger komen de blanken, de witte vlag omarmende, zich verzamelen. Onze uitgezochte afdeling is de spits. Ruim honderd auto¶s gevorderd. ¶s Middags en ¶s avonds gegeten. In ieder geval is Batavia goed-koop, ik kon naar genoegen eten. Vandaag is zes uur als termijn gesteld, dat wij de opmars naar Bandoeng zullen beginnen. Daar Batavia de hoofdstad is, is het inderdaad een grote stad. De wegen zijn goed, zodat 80 mijl maar weinig is. Toen wij ongeveer tien ri in de mars waren, waren wij op een verkeerde weg en gingen terug. Vannacht van drie uur af geslapen. 7 - 3, Zaterdag. Een eetketel met vis leeggegeten. Overdag gewassen en de uitrusting schoon gemaakt. De inheemse mensen houden van ons Japanners, zij brengen ons veel vruchten. Wij moeten wel een diepe indruk maken op de inheemse mensen. Vanavond om tien uur zijn wij met ongeveer honderd auto¶s de opmars begonnen. Onderweg in het dorp Badjing gerust. 8 - 3, Zondag. Van gisterennacht af hebben wij vandaag de hele dag de opmars voortgezet. Tijdens de opmars om tien uur in een of ander dorp aangekomen. De ijzeren brug was vernield. Tot de genietroepen de brug hersteld hadden, gerust. Om negen uur was de brug gereed en zijn wij de opmars begonnen. 9 - 3, Maandag. In de richting van Bandoeng waren de wegen slecht. Werkelijk, onder grote moeilijkheden vervolgden wij onze weg. ¶s Nachts niet geslapen. De weg was geheel bezaaid met lijken en auto¶s van de vijand.

20

ALGEMENE GEGEVENS Bestuur en Redactie Tineke Holleman-Bangert, voorziter Gentiaanstraat 11, 1402 CP Bussum Telefoon: 035 693 0650 E-mail: [email protected]

Walter Burger, feestcommissaris Meloenstraat 140, 2564 TL Den Haag Telefoon: 070 323 5651 E-mail: [email protected]

Noesje Kiliaan, secretaris Fahrenheitstraat 68, 7316 KZ Apeldoorn Telefoon: 055 521 8299

Thelma Jellema-van Dort, lid Klaverweide 210, 2272 BZ Voorburg Telefoon: 070 355 7597 E-mail: [email protected]

Eric Holleman, penningmeester Gentiaanstraat 11, 1402 CP Bussum Telefoon: 035 693 0650

Rob Westbroek, redacteur G&KD Dordogne 12; 3831 EK Leusden Telefoon: 033 494 1419 E-mail: [email protected] Redactieadres: Zie Tineke Holleman

Lidmaatschap: Het lidmaatschap staat open voor oud-curatoren, oud-docenten en oud-scholieren van het Christelijk Lyceum te Bandoeng, alsmede voor hun partners, ex-partners en weduwen / weduwnaars. Contributie bedraagt ¼ 7,50 per jaar en is bij vooruitbetaling verschuldigd. Opzegging dient te geschieden voor 1 december van het voorgaande jaar. U wordt vriendelijk doch dringend verzocht de contributie binnen een maand te voldoen. Het bestuur geeft er de voorkeur aan dat u dit doet d.m.v. de acceptgiro die u aan het begin van het jaar wordt toegezonden, aangezien hierop uw naam, lidnummer en eventueel achterstallige contributie vermeld zijn. Indien u de contributie op andere wijze voldoet, wordt u verzocht daarbij uw naam en lidnummer te vermelden.

Bankrelatie: Postgirorekening 537.857 t.n.v. Vereniging van Oud-Leerlingen VEDO, Bussum

21