IMPRIMÉ / DRUKWERK
TNT Post Port betaald Port payé Pays-Bas
V E GHEPEYS EN KLOEKE DAET
D O
VERENIGING VAN OUD-LEERLINGEN VAN HET CHRISTELIJK LYCEUM TE BANDOENG Nr. 1, januari 2004
Indien onbestelbaar s.v.p. retourneren naar: Tineke Holleman-Bangert Gentiaanstraat 11, 1402 CP Bussum Nederland ± tel.: +31 35 6930650
[email protected]
VOORWOORD ................................ ................................ ................................ ................................ ........ 1 VAN HET BESTUUR................................ ................................ ................................ ................................ 1 Welkom nieuwe leden................................ ................................ ................................ ..................... 1 Lidmaatschap en contributie ................................ ................................ ................................ ........... 1 Betalingswijze ................................ ................................ ................................ ................................ .1 INGEZONDEN MEDEDELINGEN ................................ ................................ ................................ ............ 1 Brief Lily Faber-Kloosterhuis ................................ ................................ ................................ .......... 1 Brief Lisa Harun-Boutmy inz. Vedo-reünie in Indonesië................................ ................................ ..2 IN MEMORIAM................................ ................................ ................................ ................................ ......... 2 ALGEMENE LEDENVERGADERING 17 april 2004 ................................ ................................ ................ 3 Plaats en datum ................................ ................................ ................................ .............................. 3 Bereikbaarheid van De Drietand ................................ ................................ ................................ .....3 Aanmelding ................................ ................................ ................................ ................................ .....4 Voorbeeld ................................ ................................ ................................ ................................ .......4 AGENDA van de ALGEMENE LEDENVERGADERING op 17 april 2004................................ ................ 4 NOTULEN van de ALGEMENE LEDENVERGADERING op 26 april 2003................................ .............. 5 JAARVERSLAG 2003 ................................ ................................ ................................ .............................. 9 STUDENT BLOOPERS: GESCHIEDENIS - Richard Lederer ................................ ................................ 10 FINANCIEEL JAARVERSLAG 2003 ................................ ................................ ................................ ......11 Mutaties in het ledenbestand ................................ ................................ ................................ ........ 11 Toelichting op de contributies ................................ ................................ ................................ .......12 Resultaat 2003 en begroting 2004................................ ................................ ................................ 13 SAMENSTELLING VAN DE KASCOMMISSIE................................ ................................ ....................... 15 SPECIALE DONATIE VAN VEDO ................................ ................................ ................................ ......... 15 Inleiding................................ ................................ ................................ ................................ ......... 15 Brief van de secretaris van "Leer Anderen Helpen" ................................ ................................ ......16 De Stichting Leer Anderen Helpen................................ ................................ ................................ 16 HERINNERINGEN AAN DE JAPANSE BEZETTING EN DAARNA - Juste de Senerpont Domis .......... 19 GEDICHTEN OVER BANDOENG................................ ................................ ................................ .......... 22 GEDICHTEN OVER BANDOENG................................ ................................ ................................ .......... 23 Afscheid van Bandoeng................................ ................................ ................................ ................ 23 Bandoeng ................................ ................................ ................................ ................................ .....24 ALGEMENE GEGEVENS ................................ ................................ ................................ ...................... 25 Bestuur en Redactie ................................ ................................ ................................ ..................... 25 Lidmaatschap:................................ ................................ ................................ ............................... 25 Bankrelatie: ................................ ................................ ................................ ................................ ...25 U wordt verzocht kopij voor de volgende uitgave vóór 1 mei 2004 in te zenden: per post naar:
Tineke Holleman-Bangert Gentiaanstr. 11 1402 CP Bussum
per e-mail naar:
[email protected]
Adreswijzigingen en berichten van overlijden gelieve u eveneens te zenden naar bovenstaand adres. N.B. Ingezonden mededelingen worden buiten verantwoordelijkheid van bestuur en redactie geplaatst.
VOORWOORD Bestuur en redactie wensen u en uw familie een gezond en voorspoedig 2004! Moge het u brengen wat u zich wenst, maar vooral een goede gezondheid en geluk! Hoewel we dit jaar slechts een Algemene Ledenvergadering houden hopen wij toch weer velen van u te mogen begroeten. De redactie
BIJ DEZE G&KD IS EEN ACCEPT-GIRO INGESLOTEN. INDIEN U DEZE NIET AANTREFT, GELIEVE U CONTACT OP TE NEMEN MET DE PENNINGMEESTER.
VAN HET BESTUUR Welkom nieuwe leden Onlangs heeft Ronald Croese zich als nieuw lid aangemeld. Hopenlijk mogen we hem gauw eens op een van onze bijeenkomsten begroeten. Lidmaatschap en contributie Het lidmaatschap van VEDO loopt per kalenderjaar. De contributie bedraagt ¼ 7,50 per jaar. Indien uw financiële omstandigheden een belemmering vormen om het lidmaatschap te continueren, schroom dan niet dit met de penningmeester te bespreken. Indien u géén prijs meer stelt op het lidmaatschap in 2005 moet u dit vóór 1 december 2004 doorgeven aan de secretaris van de vereniging. Leden die twee jaar contributieachterstand hebben worden van de ledenlijst afgevoerd indien hun contributie niet vóór 1 maart is ontvangen. Zij krijgen hierover geen aparte mededeling. Betalingswijze Voor de betaling van de contributie en de overige kosten wordt u dringend verzocht gebruik te maken van de bijgevoegde acceptgiro. Uw lidnummer en de totaal verschuldigde contributie staan op de voorkant van deze acceptgiro rechtsboven vermeld. Indien u een achterstand heeft, staat op de volgende regel een specificatie van de jaren waarover u contributie verschuldigd bent. Voor een toelichting kunt u contact opnemen met de penningmeester, wiens adres en telefoonnummer vermeld staan op de achterpagina van deze krant. Indien u geen gebruik kunt maken van de acceptgiro, wordt u verzocht uw lidnummer te vermelden en een duidelijke specificatie te geven van uw betaling. Indien u voor een ander betaalt, bijvoorbeeld voor een Vedoaan in het buitenland, gelieve u diens naam en lidnummer te vermelden. INGEZONDEN MEDEDELINGEN Brief Lily Faber-Kloosterhuis N.a.v. de verslagen van de Herdenking 15 augustus 1945 waarbij verschillende sprekers de toehoorders opriepen hun geschiedenis en Indisch verleden vast te leggen, ontving de redactie een brief van mw. Lily Faber-Kloosterhuis. Lily Faber schreef dat er voor mensen die dat niet kunnen of er geen tijd voor hebben hulp bestaat.
1
Onder het motto "Sprekend Portret" heeft mw. Florien Linck er haar werk van gemaakt anderen te helpen bij het verwoorden van hun geschiedenis. Mw. Linck komt bij de mensen thuis om hen te interviewen, waarbij ze het gesprek opneemt op een mini c.d. Thuis verwerkt zij dat weer tot een dubbel c.d. met een boekje en bijpassende foto's. Lily Faber heeft zelf ook gebruik gemaakt van de diensten van mw. Linck. Het is echter niet goedkoop. De prijs voor twee exemplaren van een sprekend portret is ¼ 1.025,00 incl. BTW excl. reiskosten. Extra exemplaren kosten ¼ 45,00/per stuk incl. BTW. Het telefoonnummer van mw. Linck is: 020 663 5262. Hier kan men eerst een brochure opvragen en daarna evt. een afspraak maken. Brief Lisa Harun-Boutmy inz. Vedo-reünie in Indonesië Op 13 november is een groepje Vedoanen van Vedo-Indonesia in Bandung bijeengekomen. Samen hebben zij een soort organisatiecomité gevormd. Zij zullen allerlei dingen (kosten, logies, excursies e.d.) uitzoeken. Plaats van samenkomst kan, gezien de deplorabele toestand waarin het gebouw verkeert, niet het Lyceum zijn, maar men heeft wel andere locaties op het oog. De periode waarin wij daarheen komen is te onzer bepaling. Voorstel is: februari 2005, ook al is het dan de regentijd. Men stelt voor twee dagen in Jakarta te blijven (om bij te komen van de vlucht), daarna een week Bandung en de resterende tijd moet men zelf invullen. Tegen eind januari zal het comité weer samenkomen om e.e.a te bespreken/verder uit te werken. Hopelijk hebben we voor de ALV meer gegevens, zodat Sigi Birkenfeld ons daarover nader kan inlichten. IN MEMORIAM Jitse Hooijsma zond een brief van Guus Mertens door. Guus schreef dat zijn vrouw Rie Buddingh op 19 september plotseling is overleden. Zeven maanden na zijn broer John is op 7 november Brown Arps overleden. Evenals John had Brown vele vrienden en was hij een graag geziene gast op onze reünies die hij alleen oversloeg als het werkelijk niet anders kon. Een van onze leden zond ons een krantenannonce van het overlijden van Lásló E.L. Sluimers op 14 november j.l. Op 20 november overleed ons lid Liane du Puy. In de NRC stond een overlijdensadvertentie van Ampie van Heusden-Groenewoud. Zij overleed op 29 november. Wij ontvingen een overlijdenskaart van Piet Recter; hij overleed op 20 december. De man van Ilse Tize-de Sera belde ons met de mededeling dat Ilse op 24 december is overleden. Per e-mail liet de zoon van L.W.P.M. Simon weten dat zijn vader op 11 januari 2004 is gestorven en van mevrouw Keuchenius kregen wij een kaart over het overlijden van Frans Keuchenius op 13 januari. Kort na elkaar heeft Vedo dus enige trouwe leden verloren. Wij wensen alle nabestaanden en vrienden veel kracht bij het verwerken van hun verlies.
Sonja Sie-Ockeloen liet weten dat zij verscheidene malen werd gecondoleerd met het overlijden van haar echtgenoot Sie Han Tjhiang Ho. Echter, niet Han Tjhiang is overleden, maar zijn broer Sie Han Liang.
2
ALGEMENE LEDENVERGADERING 17 april 2004 Plaats en datum Zoals beloofd in de vorige G&KD volgen hierna alle verdere gegevens over bovenstaande Algemene Ledenvergadering (ALV). Plaats van samenkomst is aardewerkfabriek De Drietand aan de Stavorenweg 5 in Gouda. De directeur van de fabriek, de heer R. Boot, zal zelf uitleg en demonstratie geven van het totale productieproces van porselein en aardewerk, in het bijzonder van Delfts Blauw. Het definitieve programma ziet er als volgt uit: 10.30 ± 11.30 u ontvangst bezoekers met koffie (of thee) en spekkoek ¹ 12.00 ± 13.30 u uitleg en demonstratie productieproces Delfts Blauw 13.30 ± 14.30 u lunch 14.45 ± 15.45 u algemene ledenvergadering ² 15.45 ± 17.30 u op eigen gelegenheid bezoek showroom en winkel (geen koopverplichting) ¹) bij binnenkomst ontvangt u hiervoor een bon ²) de agenda vindt u op pagina 4 van deze G&KD Niet-leden/introducés zijn van harte welkom, maar hebben geen stemrecht op de ALV. Alle deelnemers - zowel leden als introducés - moeten een entreeprijs betalen van ¼ 12,00. Hiervoor krijgt u: - koffie of thee en spekkoek bij aankomst; - uitleg en demonstratie Delfts Blauw; en - een uitgebreide lunch. De lunch omvat: kroket, diverse belegde broodjes en frisdrank of koffie/thee/(karne-)melk. Alle overige consumpties zijn voor eigen rekening. Opgemerkt moet nog worden dat de bijeenkomst plaatsvindt op de eerste etage die uitsluitend toegankelijk is via een zeer brede trap; er is geen lift. Mocht u nadere informatie willen, dan kunt u zich wenden tot een van de bestuursleden. Bereikbaarheid van De Drietand a) Met eigen vervoer: U neemt op de A12 Den Haag ± Arnhem afslag 11 Gouda. Vlak vóór het Shellstation gaat u rechtsaf (dus het Shellstation links laten) en vervolgens de eerste weg rechts (de Stavorenweg). Op + 50 m afstand is links De Drietand. Er is op de openbare weg voldoende parkeergelegenheid, want in dit industriegebied wordt op zaterdag niet gewerkt. b) Met openbaar vervoer: U reist naar station Gouda, u neemt uitgang Centrum en u gaat linksaf naar het de bussen, waar u de volgende mogelijkheden heeft: - lijn 177 naar Zoetermeer Centrum West; vertrektijd 13 min. na elk heel uur; - lijn 186 naar Leiden CS; vertrektijd 5 min. vóór elk heel uur; of - lijn 187 naar Leiden CS; vertrektijd 29 min. na elk heel uur. Uitstappen bij de halte Kampenringweg (hoek Hanzeweg / Burg. Van Reenensingel) en vervolgens + 300 m terug lopen naar de Stavorenweg.
3
Aanmelding Voor uw aanmelding, de betaling van het entreegeld en uw contributie wordt u dringend verzocht gebruik te maken van de acceptgiro die bij deze G&KD is ingesloten. N.B. Omdat wij tijdig het te verwachten aantal (lunch)deelnemers aan De Drietand moeten opgeven, moet uw betaling uiterlijk op 20 maart 2004 op de VEDO-rekening zijn bijgeschreven. Wij verwijzen naar hetgeen hierover is afgesproken op de Algemene Ledenvergadering van 2003 (punt 6 op pagina 6). Houdt u rekening met een overschrijvingstermijn van veertien dagen! Voorbeeld Hieronder een voorbeeld hoe u uw betaling op de achterzijde van de acceptgiro kunt specificeren. Vanwege de inrichting van de vergaderruimte hebben wij de koffietafel gecombineerd met de lezing over het fabricageproces en het bezoek aan de tentoonstelling. De kosten daarvan (¼ 12 p.p.) specificeert u onder Maaltijd - gewoon. Adreslijsten kunt u dit jaar niet bestellen. Indien u met twee personen komt vult u in: Contributie voor jaren: .2004,.....,....., ..... Komt naar ALV/reünie met Entreegeld introducé(e)s Maaltijd - gewoon Maaltijd - vegetarisch Excursie/museum Adreslijst ± afgehaald Adreslijst - per post Donatie¹
Aantal
à
..1
× ¼
..2 .. ..2 ... ... ... ...
Totaal .7,50 = ¼
personen × ¼ ..... × ¼ 12,00 × ¼ ..... × ¼ ..... × ¼ ..... × ¼ .....
Totaalbedrag ¹
= = = = = =
.7,50
¼ ¼ ¼ ¼ ¼ ¼ ¼
..... 24,00 ..... ..... ..... ..... .....
¼
31,50
+
Indien u de vereniging extra wil steunen
AGENDA van de ALGEMENE LEDENVERGADERING op 17 april 2004 1. Opening 2. Mededelingen en binnengekomen stukken 3. Notulen Algemene Ledenvergadering op 26 april 2003 4. Jaarverslag 2003 5. Rekening en verantwoording 2003 6. Begroting 2004 7. Verslag kascommissie 8. Samenstelling kascommissie 9. Vaststelling contributie 2005 10. Donatie ooglijders in Indonesië (zie pagina 14) 11. Rondvraag 12. Sluiting
4
NOTULEN van de ALGEMENE LEDENVERGADERING op 26 april 2003 De Algemene Ledenvergadering annex reünie 2003 vond plaats in het hotel- en congrescentrum "De Reehorst" te Ede. Aanwezig:
Evert Meyn Tineke Holleman-Bangert Eric Holleman Walter Burger Thelma Jellema-van Dort
-
voorzitter secretaris penningmeester bestuurslid bestuurslid
217 overige leden 95 gasten en introducés 1. Opening Om 14.38 uur opent de voorzitter de Algemene Ledenvergadering. Hij heet ons erelid Ineke Thijsse, ons lid van verdienste Susan Edauw, de vertegenwoordigers van onze zusterverenigingen CAS, KRIS, CMS-Salemba en VEBOS en alle Vedoanen uit het buitenland van harte welkom. De voorzitter deelt mee dat Dhr. Fredriksz is verhinderd; echter, hij laat iedereen groeten en wenst ons een goede en gezellige reünie. Hetzelfde geldt voor Doeschka Schenkhuizen, Wim Bongers, Anneke Hennephof, Hanny Zandhuizen en Leo Nisnoni. Daarna leest de voorzitter de namen voor van de oud-Vedoanen die het afgelopen jaar zijn overleden of van wier overlijden wij in het afgelopen jaar op de hoogte zijn gesteld. Deze Vedoanen worden met een minuut stilte herdacht. Het zijn de dames: Carla Brans-Kerkhoven Anneke van 't Pad-de Kroon Mientje v. Eck Poppe-Pel Ineke Oliemans-Statius Muller Ilse van der Sar-Soenario Toos Matthijsse-d'Huy Willy Neuerburg-v. Batenburg de Jong
Osy v. Weel-Bax Stevens Margot Dozy-Schröter Hetty Kreis-Schoonheyt
En de heren: Dick Loemban Tobing Evert/Rudi Deetman J. Eijkemans Tan Eng Hauw Theo Ie Keng Djin Knut Lockwood Larsen Jaap Tielenius Kruythoff Yap Kim Tjong John Arps Armand Sanabilié Tjalling Boutmy Ruud Reintjens Boy Schoonheyt F.J. Suyderhoud; de voorzitter vertelt dat hij namens Vedo op de crematie van dhr. Suyderhoud gesproken heeft. 2. Mededelingen en binnengekomen stukken De secretaris bericht het volgende: - Het bestuur ontving kranten en blaadjes van onze verschillende zusterverenigingen. - Van de Stichting Herdenking 15 aug. 1945 ontvingen wij de nieuwe statuten. De voorzitter en de secretaris hebben op 27 maart de vergadering van de St. Herdenking 15 aug. 1945 bijgewoond. Meegedeeld werd dat de erevoorzitter dhr. R. Boekholt dit jaar de rede zal houden. - Men wordt verzocht na afloop zijn badge in de doos terug doen. Bij voorkeur met het naamkaartje erin.
5
3. Notulen van de Algemene Ledenvergadering op 6 april 2002 M.b.t. punt 10. Rondvraag (pag. 9 G&KD nr. 1 januari 2003) bestrijdt Theo Corsmit dat hij gezegd heeft dat Anton Moeliono advocaat is. Dat is niet het geval. Anton is wel een invloedrijke Indonesiër die ons van dienst kan zijn. Verder worden de notulen door de vergadering goedgekeurd. 4. Jaarverslag 2002 Het jaarverslag 2002 wordt door de vergadering goedgekeurd. 5. Rekening en verantwoording 2002 De penningmeester licht toe waarom het resultaat beter is dan begroot: dat ligt aan de reiskosten, die lager zijn uitgevallen. 6. Begroting 2003 De penningmeester geeft uitleg over de begroting 2003. Hij zegt dat het resultaat minder negatief zal zijn dan begroot, omdat op deze reünie minder mensen zijn gekomen dan was verwacht tijdens het opstellen van de begroting. De financiële positie van VEDO is goed en er is geen reden de contributie te verhogen. Hij verzoekt de leden bij betaling van hun contributie aan te geven, of men op de reünie komt (dit kan men op de acceptgiro invullen). Dit is vooral belangrijk als iemands komst niet afgeleid kan worden uit bijkomende betalingen. Als wij weten dat iemand komt, kunnen we een enveloppe voor hem maken met een badge, koffie- en spekkoekbonnen. Verder stipt hij het probleem van de "late betalers" aan. Tussen het moment dat iemand een accept-giro op de post doet en het moment dat de penningmeester diens overschrijving via de post ontvangt kunnen wel 14 dagen liggen. Hij stelt voor dat bij twijfel de bezoeker het verschuldigde bedrag alsnog aan de kassa betaalt. Zodra de penningmeester de girale betaling ontvangt, zal hij het teveel betaalde terugstorten. Dit voorstel wordt bij acclamatie aangenomen. 7. Verslag kascommissie De voorzitter nodigt één van de heren van de kascommissie uit om het woord te voeren. Namens de kascommissie voert Theo Corsmit het woord. Hij deelt mede dat de commissie tot de bevinding is gekomen, dat de publicatie van de financiële gegevens in G&KD nr. 1, januari 2003 een getrouwe weergave van de situatie is en namens de kascommissie adviseert hij de vergadering het bestuur te dechargeren voor het gevoerde beleid. De voorzitter vraagt of de aanwezigen hiermee accoord kunnen gaan, hetgeen onder applaus gebeurt. De voorzitter bedankt de vergadering voor het verleende décharge en de heren van de kascommissie voor de door hen verrichte werkzaamheden. 8. Vaststelling contributie 2004 Het bestuur stelt voor de contributie in het jaar 2004 te handhaven op ¼ 7,50. Hiermee gaat de vergadering accoord. Hierna draait de voorzitter de volgorde van de agendapunten 9. Verkiezing bestuursleden en 10. Verkiezing leden en plaatsvervangende leden kascommissie om, omdat hij punt 9 niet zelf wil behandelen, maar door de secretaris wil laten behandelen.
6
9. Verkiezing leden en plaatsvervangende leden kascommissie De plaatsvervangende leden Maurits Northolt en Leo Myer gaan nu de kascommissie vormen. Het kost erg veel moeite plaatsvervangende commissieleden, die ook nog enigszins in de buurt van Bussum wonen te vinden. Bonthy Kiliaan wil -ook al woont hij allesbehalve dicht bij Bussumwel weer kascommissaris worden als zich echt niemand aanmeldt. Uit de zaal stelt iemand dat het niet persé een man hoeft te zijn, maar dat ook dames kascommissaris kunnen zijn. Hierna meldt Els Gevers zich aan. Als zich daarna nog niemand meldt, wendt Tineke Holleman zich tot Boudewijn van Lelyveld en vraagt of hij deze taak niet op zich wil nemen. Boudewijn gaat hiermee accoord en Els en Boudewijn worden tot plaatsvervangend kascommissielid benoemd. De voorzitter bedankt Bonthy Kiliaan voor het feit dat hij zich als eerste bereid heeft verklaard weer kascommissaris te worden. 10. Verkiezing bestuursleden Tineke Holleman zegt dat Evert Meyn weliswaar pas een jaar in functie is. Echter, volgens de statuten moet iemand die tussentijds de bestuursfunctie van een ander overneemt, aftreden op het moment dat zijn voorganger zou zijn afgetreden. Evert moet dus statutair aftreden. Hij heeft zich herkiesbaar gesteld en omdat er geen tegenkandidaten zijn aangemeld, stelt het bestuur voor hem opnieuw te benoemen. De vergadering gaat hiermee accoord en de voorzitter bedankt de vergadering voor het in hem gestelde vertrouwen. 11. Onderzoek naar de mogelijkheid van een reünie in Indonesië Tineke Holleman vertelt dat er een brief van Liza Harun-Boutmy is binnengekomen. Ter gelegen-heid van hun jubileum-reünie is de CAS vorig jaar met een groep naar Indonesië gegaan, waar een reünie met CAS-Indonesia is gehouden. Liza heeft deze reünie bezocht en naar aanleiding daarvan vroeg Liza zich af, of het niet mogelijk zou zijn een Vedo-reünie in Indonesië te organiseren. Tineke deelt mede dat het bestuur de organisatie niet zelf ter hand wil nemen, maar wel evt. hand- en span-diensten wil verlenen. Zij vraagt of er leden zijn die e.e.a. willen onderzoeken/organiseren. Sigi Birkenfeld, Bonthy Kiliaan, Inge Loeber, Joke Hol en Theo Corsmit bieden zich hiervoor aan. Sigi Birkenfeld biedt aan het voortouw te nemen. In de volgende G&KD zal hierover een artikel worden geplaatst. Rudi Bersma vraagt wanneer de volgende G&KD uitkomt. Tineke Holleman antwoordt: eind mei/begin juni. 12. Rondvraag De voorzitter zegt dat hij van de ervaringen van de oude bestuursleden heeft geleerd. Hij bedankt zijn medebestuursleden en de redactie van G&KD voor alles wat zij in het afgelopen jaar hebben gedaan. Vervolgens bedankt hij alle medewerkers voor hun hulp bij de organisatie van de reünie, t.w. Margot en Rob Westbroek, Inge Vuyk, Hanny de Vos, Pit Hienekamp, Magda Burger, Irene Liem en Caroline Bangert en hij bedankt Kees Hienekamp voor het maken van de foto's. De genoemden wordt verzocht naar voren te komen. Tineke Holleman overhandigt hun namens Vedo een cadeaubon. Tevens bedankt de voorzitter Ellen Liang voor het verzorgen van een expositie van haar schilderijen. Met name de gedichten die zij daarbij gehangen heeft worden door hem geprezen. Namens de vereniging wordt aan Ellen een bloeiende orchidee overhandigd.
7
Rob Westbroek vraagt hierna aan de voorzitter de vergadering even te schorsen. In die schorsing neemt Margot Westbroek de secretaris mee de zaal uit. Nadat voorzitter de vergadering weer heeft geopend geeft hij Rob het woord. Dan doet Rob zijn voorstel: volgens artikel 4 lid 8b van onze statuten kunnen bij het bestuur voordrachten worden ingediend voor het benoemen van een lid tot erelid. Deze voordracht dient ondersteund te zijn door handtekeningen van 25 andere leden, en 4 weken voor de Algemene Ledenvergadering ingediend te worden bij het secretariaat. Aangezien deze gang van zaken in dit specifieke geval dan de verrassing zou verliezen, heeft Rob heden de 25 handtekeningen verzameld en stelt voor om Tineke Holleman vanwege haar vele verdiensten bij onze vereniging tot erelid te benoemen. De verdiensten van Tineke zijn o.a.: 1990 bestuurslid; 1992 benoemd tot voorzitter; 1996 hoofdredacteur van Ghepeys en Kloeke Daet; 2002 trad zij terug als voorzitter, maar bleef in het bestuur als secretaris. Bovendien zijn de huidige namenlijst(en) van Vedo voornamelijk door vele inspanningen van Tineke tot stand gekomen. Rob vraagt aan de vergadering om met zijn voorstel om Tineke heden tot erelid van VEDO te benoemen accoord te gaan. Dit wordt met luid applaus begroet. Daarop haalt Rob zelf Tineke weer binnen de vergadering en deelt mee dat zij is benoemd tot erelid van VEDO. Rob overhandigt haar tevens een boeket bloemen. Tineke is totaal confuus, maar zeer vereerd, en aanvaardt dit erelidmaatschap graag. Zij deelt mee, gewoon door te zullen gaan met haar werk voor VEDO. Weer applaus! Maurits/Wim de Groote vertelt dat hij een paar weken door Indonesië heeft getrokken en o.a. het Christelijk Lyceum heeft bezocht. Hij vertelt dat de conditie van het gebouw dusdanig is, dat we het idee om het op te knappen beter uit ons hoofd kunnen zetten. Hij heeft de nodige foto's gemaakt, die hij op de bestuurstafels ter bezichtiging zal neerleggen. Tonny Visser vraagt om een applaus voor Noesje Kiliaan die 15 jaar bestuurslid is geweest. Ati de Bruyn Kops vraagt n.a.v. het verhaal van Maurits/Wim de Groote wat er nu met de school gebeurt. Walter Burger vertelt dat volgens Theo Corsmit de grond waarop het lyceum staat eigendom is van een christelijke gemeenschap met een in Nederland gevestigde moeder. De angst van Mickey van Ee dat een projectontwikkelaar hier een modern project zal opzetten is z.i. niet direct aan de orde. Walter Burger vertelt vervolgens dat: í de grote nummers op de tafels bedoeld zijn om chaos bij het afhalen van eten te voorkomen; hij zal afroepen in welke volgorde welk tafelnummer het eten mag gaan halen; í waar de vegetarische maaltijden worden uitgereikt; í dat de volgende Algemene Ledenvergadering op 17 april 2004 zal worden gehouden. De locatie en het programma zijn nog niet bekend, maar zullen in de G&KD bekend worden gemaakt; í naar aanleiding van vragen op eerdere reünies wat er met het Vedo-archief gaat gebeuren, vertelt hij dat hij contact heeft gehad met het Indisch Wetenschappelijk Instituut (IWI). Hieraan is o.a. Bas Woltjer (een Vedoaan) verbonden, met wie hij een gesprek heeft gehad. Walter vertelt dat het IWI ook toegankelijk is voor buitenstaanders en dat ook het CAS-archief naar het IWI is gegaan. Zijn voorstel is dat t.z.t. ook ons archief daarheen zal gaan. De vergadering gaat hiermee accoord. í daarna verzoekt hij de aanwezigen ervoor zorg te dragen, dat alles wat zij privé nog over Vedo hebben niet verloren te laten gaan, maar deze aan ons te legateren/over te dragen. Wij zullen alles dan selecteren en ordenen.
8
De voorzitter deelt mede dat hij door Kees Boot is aangesproken. Kees heeft nog oude Ghepeysen. Belangstellenden kunnen deze bij Kees Boot inkijken. Namens John Boon v. Ochssee vraagt Tineke Holleman of iemand Anita Verhagen en Stien Paardekoper kent. 13. Sluiting Om 15.45 uur sluit de voorzitter de vergadering en dankt alle aanwezigen voor hun belangstelling. Hij wenst allen nog een fijne middag toe. JAARVERSLAG 2003 Bestuur In 2003 vergaderde het bestuur op 15 april, 10 juni, 12 augustus en 23 december. Algemene Ledenvergadering De Algemene Ledenvergadering annex reünie werd op 17 april 2003 gehouden in het hotel- en congrescentrum "De Reehorst" te Ede. De geanimeerde reünie werd door 222 leden en 92 gasten en introducés bezocht. Kascommissie De kascommissie bestond uit de heren Max Thiele en Theo Corsmit, met als plaatsvervangende leden de heren Leo Mijer en Maurits Northolt. Ledenbestand Op 1 januari 2003 had Vedo 785 leden en 4 donateurs. Per 1 januari 2004 heeft Vedo 770 leden, waarvan 115 leden in het buitenland, en 4 donateurs. Vertegenwoordigingen Evert Meijn en Tineke Holleman woonden op 27 maart de Algemene Jaarvergadering van de St. Herdenking 15 augustus 1945 in Leidschendam bij. Van Advendo kreeg Vedo de uitnodiging met twee bestuursleden op 5 april in "Kumpulan Bronbeek" te Velp hun jubileumreünie bij te wonen. Vedo werd hier vertegenwoordigd door Evert Meijn en Tineke Holleman. Namens Vedo werd een bloemstuk overhandigd. Op 24 mei hield de St. Reünisten CMS-Salemba haar jaarlijkse vergadering in Leiden. Als vertegenwoordiger van Vedo bezocht Thelma Jellema-van Dort deze bijeenkomst. Thelma Jellema-van Dort bezocht als afgevaardigde van Vedo de Praatkumpulan van de H.B.S. Soerabaja op 7 juni in Den Haag. De herdenking in het gebouw van de Tweede Kamer op 14 augustus werd door Thelma Jellema-v. Dort bijgewoond en Eric en Tineke Holleman waren namens Vedo bij de Herdenking 15 augustus 1945 in Den Haag. 6 September hield KRIS (Kommittee Reünisten Insulinde Scholen) haar jaarlijkse bijeenkomst in hotel Bel Air in Den Haag. Deze bijeenkomst werd bijgewoond door Evert Meijn en Tineke Holleman als vertegenwoordigers van Vedo.
9
Sinds kort staan we in contact met VEBOS (Vereniging Bandoengse Oud-Studenten). Zij waren op onze reünie vertegenwoordigd en namens Vedo bezocht Evert Meijn op 14 september hun kumpulan in Kwintsheul. Ghepeys en Kloeke Daet Het doet het bestuur en de redactie genoegen dat - dankzij de kopij die door de leden werd ingezonden - de redactie er ook dit jaar weer in geslaagd is G&KD driemaal uit te brengen. STUDENT BLOOPERS: GESCHIEDENIS - Richard Lederer Hieronder volgen voor u nog wat "weetjes". Met de Olympische Spelen in zicht leken de eerste ons zeer toepasselijk. Without the Greeks, we wouldn't have history. The Greeks invented three kinds of columns Corinthian, Doric and Ironic. They also had myths. A myth is a female moth. One myth says that the mother of Achilles dipped him in the River Stynx until he became intolerable. Achilles appears in "The Illiad", by Homer. Homer also wrote the "Oddity", in which Penelope was the last hardship that Ulysses endured on his journey. Actually, Homer was not written by Homer but by another man of that name. Socrates was a famous Greek teacher who went around giving people advice. They killed him. Socrates died from an overdose of wedlock. In the Olympic Games, Greeks ran races, jumped, hurled the biscuits, and threw the java. The reward to the victor was a coral wreath. The government of Athen was democratic because the people took the law into their own hands. There were no wars in Greece, as the mountains were so high that they couldn't climb over to see what their neighbors were doing. When they fought the Parisians, the Greeks were outnumbered because the Parisians had more men. Eventually, the Romans conquered the Greeks. History called people Romans because they never stayed in one place for very long. At Roman banquets, the guests wore garlic in their hair. Julius Caesar extinguished himself on the battlefields of Gaul. The Ides of March killed him because they thought he was going to be made king. Nero was a cruel tyranny who would torture his poor subjects by playing the fiddle to them.
10
FINANCIEEL JAARVERSLAG 2003 De volgende bladzijden geven u een beeld van de financiële situatie van de vereniging. Alle bedragen zijn in euro's. Het ledental is gedaald van 785 tot 770, hetgeen te verwachten is bij een vergrijzend ledenbestand. Teleurstellend is dat een aantal leden zijn lidmaatschap heeft opgezegd zonder de verschuldigde contributie te voldoen. Daar staan weer veel leden tegenover die met extra bijdragen aangeven hoezeer zij waarde hechten aan het voortbestaan van de vereniging. Mede daardoor heeft de vereniging een solide financiële basis. Het bestuur wil de leden dan ook in overweging geven jaarlijks een deel van de financiële ruimte te besteden aan bonafide charitatieve projecten in Indonesië. U leest daar meer over elders in deze krant. Mutaties in het ledenbestand betalend Leden en donateurs per 01-01-2003 Nieuwe leden Mutatie Nieuwe donateurs Contributie per 31-12-2003 Overleden Mutatie Opgezegd zonder betaling Afgevoerd wegens wanbetaling Leden en donateurs per 31-12-2003 Opgezegd per 01-01-2004 Nieuwe leden Nieuwe donateurs Leden en donateurs per 01-01-2004 Contributie per 01-01-2004
¼
¼
Leden niet betalend
Donateurs totaal
783 10
2
785
4
793
2
795
0 4
787
797 ¼
7,50
7,50
Contrib. totaal
5.977,50
-7 -1 -8 -2 775 -11 3
0 1
3
778
4
779
767
3
770
4
771
0
¼
5.782,50
N.B. Donateurs betalen dezelfde contributie als leden. Ze genieten dezelfde faciliteiten, maar hebben geen stemrecht .
11
Balans per 31 december 2003 Activa per
2002-12-31
Kas Rekening Courant Spaarrekening
2003-12-31 64,77 1.038,20 12.612,14 +
61,62 13.226,19 + 13.287,81
Liquide Middelen Achterstallig - Vooruitbetaald
13.715,11
488,61 -500,35 +
398,88 -567,68 + -11,74
Contributies
-168,80
+
+
Overige Debiteuren + Vermogen per 31-12-2002 Resultaat boekjaar 2003
13.276,07 270,24
Vermogen per 31-12-2003
13.546,31
+
+ 13.546,31
Toelichting op de contributies
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Totaal
12
Status op 2002-12-31 488,61 -353,84 -91,51 -40,00 -15,00
-11,74
Contr. 2003
Ontvangen in 2003 375,42 5977,50 5.157,97 307,50 82,50 22,50 8,67
5.977,50
5.954,56
Resteert 113,19 465,69 -399,01 -122,50 -37,50 -8,67
11,20
Niet Inbaar 82,50 97,50
Status op Debiteuren 30,69 368,19
2003-12-31 Crediteuren
399,01 122,50 37,50 8,67
180,00
398,88
567,68
Resultaat 2003 en begroting 2004 2003 Subtot. Baten: Verenigingsinkomsten Contributie Extra bijdragen Rente Overige inkomsten AF: Niet-inbare contributies Inningkosten
Begroo t
5902,5
2003 Subtot.
5977,5 1292,95 387,97 31,87
300
-300 -30 +
1050 -500 -300 -60 +
-75 -200 -175 +
-445,2 -260,42 -52,1 +
-25 225,28
Resultaat
-125 -150 -200 +
-126,61 -230,04 -181,95 +
-7000 -1300 -675 -300
600 6000 +
-538,6
-500 -1000 -250 -450 -120 -60
712,5 5364 +
-1600 -1350 -30 -30 +
-475 -150 -250 -100 +
-5850 -576,71 -729 -561,78 -551,3 -92,36 -816,7
-150 -1000
15
-428,38
-3825 G&KD Drukkosten Verzending Reiskosten Overige kosten
+
-71 -164,67 -192,71 +
-100 -200 -50 +
5852,5 40
-350 Ledenvergadering Catering Consumptie Muziek Evenementen Bestuur en Gasten Reiskosten Overige kosten AF: bijdrage bezoekers: Introducé(e)s Maaltijd Excursie/museum
-200 -30 +
983
-450 Bestuurskosten Correspondentie Reiskosten Overige kosten
300
7471,31
190 Lasten: Verenigingskosten Donaties Reiskosten Overige kosten
Begroo t
2004 Subtot.
5782,5
-180 -38,98 + 5872,5
Adreslijst Verkoop AF: Drukkosten Verzending Overige kosten
Werkelijk
1440 + -3101,35
-1845,85 -1469,97 -13,8 -28,4 +
-440 -1900 -1500 -30 -30 +
-3010
-3358,02
-3460
-1572,5
270,24
992,5
13
Toelichting op het resultaat van 2003 Alweer blijkt dat onze begroting te conservatief is geweest: terwijl wij een verlies van ¼ 1572,50 verwachtten, blijkt dat we 2003 hebben afgesloten met een bescheiden overschot van ¼ 270,24. Verwijzend naar de resultatenrekening kan dit als volgt worden toegelicht: Verenigingsinkomsten: Er is bijna ¼ 1300 aan de vereniging geschonken door de leden. Bestuurskosten: Het bestuur, de redactie en aanhang zetten zich al jaren belangeloos in om de reünies te organiseren en de krant te maken en te distribueren. Menig middag hebben Tineke, Rob, Margot en Eric kranten gevouwen en van stickers voorzien. Om iedereen te bedanken en te motiveren hebben we de goede afloop van de reünie gevierd in een Indisch restaurant. Omdat het een spontane actie betrof, was deze niet begroot. Ledenvergadering: De catering was begroot op 360 mensen. Uiteindelijk zijn 300 maaltijden besteld. 298 mensen hebben betaald, aangezien sommigen om geldige redenen op het laatste moment niet konden komen en niet alle bonnen opnieuw verkocht konden worden. De kosten van koffie, thee en spekkoek zijn te hoog begroot. Bij de kosten van de muzikanten zitten ook 3 gratis maaltijden. De kosten van evenementen zijn die van het Angklungorkest en de panelen voor de schilderijententoonstelling. Bestuur, redactie en gasten hebben gratis entree, consumptie en maaltijden conform het huishoudelijk reglement. Er waren 8 bestuursleden van zusterverenigingen. Reiskosten hebben altijd betrekking op de organisatie van de ALV's van het lopende en van het volgende jaar. Het lijkt niet zinvol dit uit te splitsen. Dezelfde methodiek geld voor de begroting. Er waren 95 introducés. G&KD: De introductie van de Euro heeft de druk- en verzendkosten van de krant verhoogd. Bovendien leek het ons aardig dit jaar een bijzondere kerstkaart mee te zenden. Toelichting op de begroting van 2004 Ledenvergadering: Voor de berekening van de kosten is uitgegaan van 120 aanwezigen.
14
SAMENSTELLING VAN DE KASCOMMISSIE De huidige gang van zaken is dat de kascommissie bestaat uit twee actieve leden en twee reserveleden. De actieve leden controleren twee jaar achtereen de financiën van VEDO en treden dan af. Op dat moment treden de reserveleden in hun plaats en worden twee nieuwe reserveleden benoemd. Om het jaar moeten dus twee nieuwe reserveleden worden benoemd. Momenteel zijn Leo Mijer en Maurits Northolt de actieve leden van de kascommissie terwijl Els Gevers en Boudewijn van Lelyveld reserve staan. Leo en Maurits hebben de financiën van 2003 gecontroleerd en zullen bij ongewijzigd beleid - ook de financiën van 2004 controleren. Het bestuur denkt dat de continuïteit van de controle zal verbeteren als elk jaar slechts één van de twee actieve leden (het langst zittende actieve lid) aftreedt, zodat ervaring van vorige controles kan worden doorgegeven aan het nieuwe actieve lid (het langst zittende reservelid). Als elk jaar één actief lid aftreedt, moet dus elk jaar één nieuw reservelid worden benoemd. Indien we dit systeem vanaf 2004 invoeren, moet dit jaar één actief lid aftreden en één nieuw reservelid worden benoemd. Maurits Northolt heeft er mee ingestemd om dit jaar af te treden. Hij is dan twee jaar reservelid en één jaar actief lid geweest. Hij heeft zich ook bereid verklaard van 2005 t/m 2008 in de kascommissie te gaan zitten: in 2005 en 2006 als reservelid en in 2007 en 2008 als actief lid. Hiermee is voldaan aan de statutaire regel dat men niet meer dan vier jaar achtereen deel uit mag maken van de kascommissie. In zijn plaats treedt dit jaar Els Gevers, die dus in 2004 en 2005 actief lid van de kascommissie zal zijn. Als de Algemene Ledenvergadering akkoord gaat met dit voorstel, zal één lid van de vereniging zich dit jaar kandidaat moeten stellen als reservelid van de kascommissie. Om praktische en financiële redenen gaat de voorkeur uit naar iemand die niet te ver van de penningmeester vandaan woont. Wie dient zich aan? SPECIALE DONATIE VAN VEDO Inleiding Gaarne willen wij de leden van VEDO attent maken op een zeer sympathiek initiatief van Nederlandse oogartsen die een deel van het jaar naar Indonesië gaan om daar gratis de allerarmsten te helpen met oogproblemen. Hieronder volgen een brief van de secretaris van de stichting "Leer Anderen Helpen" aan Tineke Holleman en de inhoud van een brochure van de stichting. Indien hun doelstelling u aanspreekt, kunt u geld overmaken naar het vermelde rekeningnummer. Aangezien onze vereniging een overschot heeft in het reüniejaar 2003, willen wij de ledenvergadering voorstellen om éénmalig als vereniging een bedrag van ¼ 200 over te maken en vanaf 2005 deze stichting jaarlijks een donatie van ¼ 25 te geven.
15
Brief van de secretaris van "Leer Anderen Helpen" Hoofddorp, 16 december 2003 Geachte mevrouw Holleman, In aansluiting op ons prettige telefoongesprek van gistermiddag, zend ik u de beloofde folders van de stichting. Helaas zijn deze al weer verouderd, maar ze geven nog wel goed de uitgangspunten van de stichting weer. Er zijn momenteel 23 oogartsen aan de stichting verbonden. Zowel de oogartsen als de bestuursleden ontvangen geen vergoeding voor hun werk. Het secretariaat van de stichting is de gast van het Rijnland Ziekenhuis te Leiderdorp, alwaar ook de bestuursvergaderingen en bijeenkomsten met de oogartsen gehouden worden. Voorgedrukt briefpapier, enveloppen en folders worden gratis ter beschikking gesteld door drukkerij Gebr. Koning b.v. uit Hoofddorp. Er worden geen geldverslindende wervingsacties gehouden en door de bestuursleden ook geen snoepreisjes gemaakt. De oogheelkundige projecten worden uitsluitend bezocht door onze oogartsen om er daadwerkelijk te gaan werken. Met uitzondering van de medische instrumenten die in Karya Kasih (Medan), Dian Harapan (Waena) en op Bangka (Pangkalpinang) staan opgesteld heeft de stichting geen bezittingen. Het geld dat ter beschikking wordt gesteld komt rechtstreeks ten goede aan de oogheelkundige projecten. De stichting ontvangt geen overheidssteun en is afhankelijk van de giften (financieel en/of materieel) van particulieren, stichtingen, service clubs, etc. De stichting stelt zich strikt neutraal op ten aanzien van ras, geloof of politiek. Alleen de allerarmsten komen voor een behandeling door oogartsen van de stichting in aanmerking. Deze behandeling is in principe gratis. Begin volgend jaar hopen de oogartsen in Medan de 5.000ste patiënt te opereren. Hiertoe zijn meer dan 22.000 oogpatiënten onderzocht. Met vriendelijke groet, Stichting Leer Anderen Helpen Anton Blankenstijn, secretaris Stichting Leer Anderen Helpen p/a Rijnland Ziekenhuis Postbus 4220, 2350 CC Leiderdorp • Telefoon: 071 545 4480 • E-mail:
[email protected] K.v.K. Haarlem S 34225100 • ABN/AMRO 56.52.11.900 • Postgiro 60.37.652
De Stichting Leer Anderen Helpen De Stichting Leer Anderen Helpen is in 1989 opgericht met als hoofddoelstelling blindheidbestrijding in Indonesië. De Stichting werkt uitsluitend met onbetaalde krachten. De bestuursleden en de veertien aan de Stichting verbonden oogartsen ontvangen geen vergoeding voor hun werk. Het secretariaat is de gast van het Rijnland Ziekenhuis te Leiderdorp, alwaar ook de bestuursvergaderingen en samenkomsten met de oogartsen plaatsvinden. Folders, voorgedrukt briefpapier en enveloppen worden gratis ter beschikking gesteld door Drukkerij Gebr. Koning b.v. te Hoofddorp. De Stichting onthoudt zich van geldverslindende wervingsacties. Het gevolg hiervan is dat de Stichting nauwelijks overheadkosten heeft en dat het aan haar ter beschikking gestelde geld rechtstreeks ten goede komt aan beide oogheelkundige projecten in Indonesië. De Stichting stelt zich strikt neutraal op ten aanzien van ras, geloof of politieke voorkeur. Alleen minvermogende patiënten komen voor een behandeling door oogartsen van de Stichting in aanmerking. De behandeling is in principe gratis.
16
Medan Krachtens een op 1 mei 1991 gesloten samenwerkingsovereenkomst werkt de Stichting in Medan nauw samen met de lokale stichting Badan Kerja Sama ( B.K.S. ), waarin o.a. de Methodisten Universiteit van Medan en Karya Kasih vertegenwoordigd zijn. Door medewerking van de universiteit wordt er veel aandacht besteed aan kennisoverdracht. Sinds 1992 wordt viermaal per jaar een team van twee oogartsen voor een periode van circa drie weken naar Medan uitgezonden. De oogartsen van de Stichting opereren circa 600 patiënten per jaar. In 94% van de gevallen zijn dat staaroperaties. De Stichting bestrijkt in en rond Medan een gebied van ongeveer drie miljoen mensen. De oogartsen van de Stichting nemen 25% van het totale aantal oogoperaties in dit gebied voor hun rekening, waarbij nogmaals opgemerkt dient te worden dat uitsluitend de minvermogenden voor behandeling door oogartsen van de Stichting in aanmerking komen. Oogziekten komen in Indonesië veel voor, terwijl er slechts één oogarts per miljoen inwoners is. In Medan heeft de Stichting in Karya Kasih een permanente operatiekamer ingericht. Karya Kasih is een soort verzorgingshuis waar een aantal bejaarden onderdak vindt, maar waar ook te vondeling gelegde kinderen liefdevol worden opgenomen en verpleegd. In het verleden hebben de oogartsen bezoeken afgelegd aan verafgelegen kampongs. Uit het oogpunt van efficiency wordt zoveel mogelijk op de thuisbasis Karya Kasih gewerkt. Het aanbod van patiënten is bijzonder groot. Ruim van tevoren weet men wanneer de oogartsen van de Stichting arriveren. Vanuit de wijde omtrek komt men naar Karya Kasih. Een Indonesische vrouwelijke oogarts werkt twee halve dagen per week pro deo op de oogheelkundige polikliniek van Karya Kasih. Zij selecteert de patiënten die voor een operatie in aanmerking komen en zorgt voor de nabehandeling als de oogartsen van de Stichting weer naar Nederland teruggekeerd zijn. Tot nu toe zijn meer dan 17.000 oogpatiënten onderzocht van wie er ruim 3.500 zijn geopereerd. Irian Jaya Enige jaren geleden ontving de Stichting van de Provinciale Gezondheidsdienst van Irian Jaya het dringende verzoek om ook aldaar een oogheelkundig project te starten. In september 1995 hebben twee oogartsen van de Stichting enige weken in Irian Jaya gewerkt en besprekingen gevoerd met de plaatselijke autoriteiten. Door allerlei onvoorziene omstandigheden heeft het vervolg lang op zich laten wachten. Inmiddels heeft de Stichting de oogheelkundige afdeling van het recentelijk gebouwde kleinschalige ziekenhuis Dian Harapan (vijftig bedden) in Abepura geadopteerd. Abepura ligt op ongeveer 25 kilometer afstand van het meer bekende en grotere Jayapura (het voormalige Hollandia). In september 1999 zijn opnieuw twee oogartsen voor een werkbezoek naar Irian Jaya gegaan. Inmiddels zijn de behandelings- en operatiekamer door de Stichting ingericht. Het lag aanvankelijk in de bedoeling eenmaal per jaar twee oogartsen uit te zenden. Aangezien de nood in het gebied hoog is, is besloten de frequentie tot tweemaal per jaar op te voeren. Dit betekent dat de Stichting met ingang van het jaar 2000 zesmaal per jaar twee oogartsen naar Indonesië uitzendt, viermaal naar Medan en tweemaal naar Irian Jaya. Fondswerving en sponsoring in natura De Stichting ontvangt geen overheidssubsidie en is voor materiële en financiële ondersteuning geheel afhankelijk van particulieren, bedrijven, Rotary, Lion clubs en humanitaire stichtingen. Zoals reeds vermeld doen de oogartsen hun werk geheel belangeloos. Desondanks gaan het uitzenden van artsen, het aanschaffen van medicamenten en de benodigde apparatuur met hoge kosten gepaard.
17
Het zou te betreuren zijn als door geldgebrek het goedlopende project in Medan en het recentelijk gestarte project in Irian Jaya geen verdere doorgang meer kunnen vinden. Er zijn nog vele tienduizenden afhankelijk van de komst van oogartsen uit Nederland. De Stichting kent voldoende oogartsen die geheel belangeloos voor enige tijd in Indonesië willen werken. De financiën zijn zoals gebruikelijk bij dergelijke projecten de belemmerende factor. Wie ons werk wil steunen wordt vriendelijk verzocht een gift over te maken op één achterkant van deze folder vermelde bankrekeningen ten name van de Stichting Helpen, Leiderdorp. Uw bijdrage komt geheel ten goede aan de oogheelkundige begunstiger wordt u door middel van de nieuwsbrief Oculaire regelmatig op de hoogte de activiteiten van de Stichting.
van de op de Leer Anderen projecten. Als gehouden van
De oogartsen van de Stichting De
volgende oogartsen zetten zich geheel belangeloos in voor de blindheidbestrijding in Indonesië: P. H. van Asdonk, De Meern (bestuurslid) N. J. F. Buisman, Apeldoorn H. F. Dubois, Utrecht mevrouw N. de Jong, Utrecht H. B. H. Ketels, Rijswijk J. C. van Meurs, Rotterdam S. H. Oei, Ulvenhout M. Rol, Amsterdam F. E. Ros, Utrecht D. F. Schaling, Heemstede P. A. W. J. E. Schellekens, Abcoude A. J. G. M Smit, Muiderberg D. T. T. Tjia, Hoofddorp (bestuurslid) U. F. Tegelberg, Zeist S. v.d. Veen, Heerenveen L. A. M. de Vries, Doetinchem
Bestuur van de Stichting Voorzitter: drs. A. J. P. Boesten, Voorburg Secretaris: A. K. H. Blankestijn, Hoofddorp Penningmeester: mr. J. Wisselink, Leiderdorp Bestuursleden medische zaken, de oogartsen: drs. D. T. T. Tjia, Hoofddorp drs. P. H. van Asdonk, De Meern
18
HERINNERINGEN AAN DE JAPANSE BEZETTING EN DAARNA - Juste de Senerpont Domis In 1932 werd ik geboren in Semarang en was dus tijdens de inval en bezetting van Indonesië nog een kind. Mijn ouders en ik woonden in een vrijstaand huurhuis in Lembang, een dorp in de bergen ten noorden van Bandoeng. Vanuit onze voortuin hadden wij een mooi uitzicht op de Sterrenwacht en op de heuvelrug ten zuiden van Lembang. Achter deze heuvelrug lag in de bergvlakte Bandoeng. Achter ons huis was de Tankoebanprahoe, een hoge berg met vulkaan. Mijn herinneringen beginnen met berichten die ik uit gesprekken van volwassenen opving over de steeds dichterbij komende Japanse dreiging. Toen hoorde ik over de onverwachte vernietiging van een groot Engels oorlogsschip bij Singapore. Nu begon de oorlog wel erg dichtbij te komen. Mijn ouders hadden al lang van te voren een schuilkelder in onze tuin onder het grasveld laten graven. Die werd afgedekt met aarde en gras. Van binnen was hij bekleed met bamboe. De ingang was verborgen in struiken. Na de Japanse landing op de noordkust van Java verschenen de eerste Japanse vliegtuigen in de lucht. Wij konden de japanners boven Bandoeng zien vliegen. Een flinke afstand onder hen kwamen de projectielen van het KNIL afweergeschut tot ontploffing en lieten een tapijt van wolkjes achter. Het afweergeschut kon kennelijk niet hoog genoeg komen en de Japanners gingen zo gezien ongehinderd hun gang. Van de Nederlandse luchtmacht merkten wij niet veel. Langs ons huis liep de weg van Bandoeng via Lembang naar de Noordkust van Java. Allerlei militaire voertuigen reden elke dag over deze weg heen en terug. Na een aantal dagen konden wij heel in de verte het gerommel van ontploffingen horen naderen. Op een dag kregen wij inkwartiering van KNIL soldaten. Zij waren tijdelijk teruggetrokken van het front dat nog ver weg was. Zij kregen rust en konden beschadigd materiaal laten vervangen. Van hen hoorden wij dat het een hopeloze strijd voor onze militairen was, omdat de Japanse vliegtuigen het luchtruim volledig beheersten. Ze gaven mij een helm, waar een bomscherf een deuk in had gemaakt. Die kon ik in de schuilkelder gebruiken als de Japanse vliegtuigen kwamen. Sommige burgers hadden van wadjans een soort helm gemaakt als bescherming tegen eventuele scherven van bommen. De auto van mijn vader werd door het KNIL gevorderd. Later zag ik onze auto met KNIL militairen wegrijden naar het front, dat intussen dichterbij was gekomen. Wij hebben hem nooit meer teruggezien. Het oorlogsgedreun kwam elke dag dichterbij. Opeens werden onze ingekwartierde soldaten opgeroepen en renden met hun uitrusting weg. Door de haast hadden ze nog een aantal zaken achtergelaten. Die heeft mijn vader maar in de garage bij elkaar gelegd. Nu kwamen de Japanse vliegtuigen ook boven Lembang vliegen. Overdag vlogen zij onbelemmerd rond. Tegen de avond verdwenen zij weer. Wij waren genoodzaakt om overdag dekking in onze schuilkelder te zoeken, omdat de zeer laag overvliegende Japanners op alles schoten wat bewoog. Wij konden de vliegeniers zien zitten als wij tussen de struiken naar boven gluurden. De eerste dag was onze kokkin naar de markt gegaan. Zij kwam echter bevend van angst bij ons in de schuilkelder, omdat de markt ook door de vliegtuigen beschoten was. Nadat dit enkele dagen had geduurd waren de Japanse troepen erg dichtbij gekomen. Op een avond nadat de vliegtuigen weg waren kwamen een paar vrachtauto van het KNIL ons ophalen en brachten ons naar Bandoeng. Veel meer dan de kleren aan ons lijf hadden wij niet meegenomen, want ook alle andere Nederlanders in de buurt werden opgehaald. Wij kregen onderdak bij Dirk O.L. Cornelius de broer van mijn grootmoeder. 19
Onze goede kokkin echter heeft het voor elkaar gekregen dat direct na ons vertrek nog een KNIL vrachtauto is teruggegaan om iets van onze eigendommen te redden. Achter de Japanse troepen kwamen namelijk bendes plunderaars aan. Dat wisten wij niet. Voor zover ik heb begrepen was dat ook niet de bedoeling van de Japanners. Toen mijn vader later na de overgave in Lembang is gaan kijken was het huis beschadigd en leeg. Tijdens de bezetting hebben mijn moeder en ik bij onze familie Cornelius min of meer ondergedoken gewoond. Mijn vader werd in een van de (uithongerings)kampen opgesloten. In het begin mochten de echtgenoten en kinderen hun opgesloten man/vader nog wel een keer bezoeken. Later niet meer. Mijn moeder was volbloed Nederlandse maar werd dankzij een aardige slimme Indonesische ambtenaar toch als Blanda Indo (halfbloed) in de burgerlijke stand opgenomen. Daardoor is zij uit het vrouwenkamp kunnen blijven, en heeft de bezetting overleefd. Toen de woonwijk van onze familie na verloop van tijd een vrouwen (uithongerings)kamp werd zijn wij allemaal opgenomen in het huis van vrienden die niet in een kamp hoefden. Hierdoor werd het wel erg vol in dat huis. Het huis lag recht onder de landingsroute van het vliegveld Andir van Bandoeng, en vlak bij de weg die Bandoeng met Andir verbond. Elke dag vlogen tien-tallen Japanse oor-logsvliegers laag over het huis. Dat was niet zo prettig na die dagen in Lembang in de schuilkelder. Zij oefenden hoog in de lucht. Soms leek het voor ons of zij als dorre bladeren in de wind om elkaar heen draaiden. Zo af en toe kwamen hoge Japanse officieren via deze weg naar Bandoeng. Dan kwamen langs de hele weg Japanse militairen te staan en moesten alle ramen en gor-dijnen van de huizen dicht gedaan worden. Als wij tussen de dichte gordijnen doorgluurden viel ons op dat deze militairen, zodra de stoet hoge militairen in auto¶s voorbij kwam, met hun rug naar de auto¶s in de houding gingen staan. In tegenstelling tot de Europese gewoonte. Een lid van de familie had werk bij de posterijen en bracht zo geld binnen. Ook deed mijn moeder nog weef- en breiwerk dat geld opleverde. Voor de rest verkocht de familie, om aan geld voor eten te komen, allerlei zaken aan de toekang botol. Dat waren opkopers die met draagstokken op de schouders de huizen afliepen en opkochten wat aangeboden werd. Er was tijdens de bezetting namelijk gebrek aan alles wat anders geïmporteerd werd..
20
Alle Nederlandse scholen werden gesloten. Voor mij niets te doen. Uit verveling ging ik tekenen en speelde af en toe met andere jongens op straat. Soms kregen wij via verborgen gehouden radio¶s wat te horen over de oorlog in Europa en de Stille Oceaan. Daarmee probeerden wij een idee te vormen van wat er gebeurde. Dat heeft mij later inspiratie gegeven voor een paar tekeningen. Na een tijd werden alle oudere jongens opgeroepen en naar werkkampen in de bergen gestuurd. De jongeren (onder de 14 jaar geloof ik) moesten in een fabriek gaan werken. Zo kwam ik in de Derres fabriek te werken. In deze fabriek werd een soort wortel tot fijn poeder vermalen. Dit poeder werd tegen luizen en ander ongedierte gebruikt. Er waren toen nog geen chemische bestrijdingsmiddelen. Niet echt gezond dus, want tijdens het malen kwam van dit poeder in de lucht van de fabriek. Later toen er geen Derres wortels meer waren werden er droge tabaksbladeren als vervanging gemalen. Ik had echter het geluk dat ik in de werkplaats mocht werken waar de machineonderdelen werden gerepareerd/gemaakt. Een smid van Chinese afkomst nam mij als hulpje en van hem heb ik een beetje van dat vak geleerd. Wij kregen ook een paar keer per week met houten geweren Japanse militaire exercitie lessen. Toen was er opeens de Japanse capitulatie! Mijn vader kwam mager maar gezond terug uit het kamp. Ik ging niet meer naar de Derres fabriek, maar kreeg les bij een onderwijzeres thuis. Nieuwe problemen begonnen. Wij hoorden van Nederlanders die vermoord werden. Kampen die aangevallen werden door ³vrijheidsstrijders´ en o.a. door Japanse soldaten moesten worden beschermd. Wij hoorden dat enkele buurtgenoten waren ontvoerd en vermoord. Vlak na de terugkomst van mijn vader werd de Indonesische boer die tegenover ons huis woonde en een akker had ziek. Mijn vader heeft hem geholpen met medicijnen e.d. en hij werd weer beter. Misschien heeft dat ertoe bijgedragen dat de ³vrijheidsstrijders´ ons met rust hebben gelaten. Op een dag hoorden wij buiten roepen: ´Wonen hier nog Europeanen?´ Een grote groep militairen, waaronder Japanse soldaten, onder bevel van een Nederlands militair kwamen ons ophalen om ons naar een beschermd stadsdeel te brengen. Wij werden met vele andere volbloed en halfbloed Nederlanders in een deel van de stad geconcentreerd en beschermd door Nederlandse, Engelse (Goerka¶s uit India) en Japanse militairen. De Japanse gingen spoedig terug naar Japan. Wij werden met andere families in een lokaal van een ontruimde school onder gebracht. Op de grond slapen, en geen enkele privacy. Eten van de gaarkeuken. In de tuin van de school en er omheen waren loopgraven gegraven voor verdediging. Een eind verderop waren de militairen die ons moesten beschermen in huizen onder gebracht. Op veel plaatsen waren prikkeldraadversperringen aangebracht. Een batterij geschut stond ook opgesteld. Meerdere malen hoorden wij het geschut met donderend geluid in actie komen. Vele families vluchtten onder militaire begeleiding naar het vliegveld Andir en daarna via Batavia per troepentransportschip naar Nederland. Na verloop van tijd werd het veilige gebied van de stad steeds groter en konden mijn vader, moeder en ik in een garage bij een woonhuis onderdak vinden. In het woonhuis werden meerdere families onder- gebracht. Op de hoek van de straat was echter wel een goed bemande militaire post die ons beschermde. Ik kon weer naar de lagere school, met een verlies van drie schooljaren. Het stadsdeel van Bandoeng ten Noorden van de spoorlijn is heel lang beschermd gebied geweest en alleen via het vliegveld Andir kon de buitenwereld bereikt worden. Het gebied waar men veilig kon komen werd in de loop van de tijd steeds groter. Eerst heel Bandoeng, en later steeds grotere delen van de omgeving. Ik herinner mij het eerste konvooi dat onder zware militaire bewaking Bandoeng bereikte. Men vertelde dat er onderweg veel gevochten was. In de loop van de tijd ondervonden de konvooien steeds minder problemen. Zelf ben ik veel 21
later een keer in een militaire vrachtauto in een konvooi naar Batavia meegereden. Dit keer geen aanval op het konvooi. Wel zware bewapende militaire begeleiding met o.a. pantserwagens. Nadat Indonesië onafhankelijk was geworden kon men weer overal komen. Intussen had ik de lagere school afgemaakt en ging naar het Christelijk Lyceum in Bandoeng. Er zaten niet alleen Nederlandse kinderen op. Daar heb ik vier jaar op school gezeten. Mijn klas kreeg extra lessen om de achterstand van de bezetting een beetje in te halen. De tekenleraar vond dat ik goed kon tekenen en dat deed ik ook thuis. De schooltijden waren anders dan in Nederland. Vroeg in de morgen begonnen de eerste lessen en om ongeveer 13.00 uur waren wij vrij. De middag was te warm om te leren. Als lid van de zwemvereniging ZIAN ging ik in de middag vaak zwemmen in het zwembad Tjihamplas. Door training bereikte ik een, voor die tijd, redelijk niveau en deed mee aan verschillende wedstrijden. Bij de Indonesische kampioenschappen heb ik eens op de 1500 meter een tweede prijs gehaald. In mei 1951 gingen mijn ouders en ik met de Oranje voorgoed naar Nederland.
22
GEDICHTEN OVER BANDOENG Joop van der Lijn zond ons per e-mail twee gedichten over Bandoeng. Het eerste moet van de hand van een leerling van het Christelijk Lyceum zijn. Joop weet echter niet van wie. Is er iemand onder u die dat wel weet...? Als het een van onze lezers is, wil hij/zij zich dan bekend maken, dan kunnen wij dat in de volgende G&KD vermelden. Afscheid van Bandoeng Voor het laatst zie ik Kanaribomen, De Preangerbergen als wachters staan. Fiets ik langs de Papandajanlaan. Of ik hier ooit terug zal komen...? Bandoeng, mijn gedachten schromen.. Bogerijen, Braga, Bosscha-sterrenwacht; Sprankelsterren in omfloerste tropennacht Kembang spatoe, Melati, die een pad omzomen. Bandoeng, koele bergstad van m¶n jonge jaren: µt Centrum, Dago, Lembang, Tjihampelas, µt Boromeus- en Julianaziekenhuis, waar menigeen genas. Sint Bergmanschool, Christelijk lyceum waar ik kennis mocht vergaren. Bandoeng, waar je in fantasieën weg kunt dromen; Radio City, Varia, Luxor, Majestic, Oriëntal, Tjibeuningplantsoen, Tjioemboeloeit¶s ³Berg en Dal´, Villa Isola een krantenkonings onderkomen. Bandoeng waar ik zo fortuinlijk heb mogen ervaren: Savoy Homann, Grand Hotel Preanger, Pasar Baroe, ³Gedoeng Sate´. Excursies naar meren en kraters, ondernemingen van kina, rubber en thee. Voorgoed zal ik de herinneringen in mijn hart bewaren. Bandoeng, fraai getooid met Flamboyant, Waringin en Koningspalmen Insulinde-Molukken-Pieterspark; Oranje- en Tjitaroemplein. Vage krontjongklanken jammeren nostalgisch van hartepijn. Ach, waarom zal ik nog langer talmen..... De laatste maal, dat weet ik maar al te zeer. De laatste stad, het laatste huis. De laatste nacht onder het Zuiderkruis. Wie weet of ik hier ooit wederkeer.
23
Met toestemming overgenomen van OWTS Bandoeng Een flonkerende waterval Van zingende zonnestralen Die uit 'n heldere hemel Op trotse bergen nederdalen. Omringd hun fiere top Spelende wolkjes, wit en zacht, Die dromerig verder zweven Over Bandoeng's stille pracht. Een bos, een dal zo groen Een veld van gouden halmen. Een waterval zingt in 't woud Waar duizend vogels galmen. Een kali, kalm, sereen Langs dessa en door stad. Waar duizend mensen dromen, En tijd zichzelf vergat. Een bedoek met doffe stemme Roept zijn devoot gehoor. 'n stille rust heerst overal, Traag kruipen de uren door. 'n koele avondbries Gaat fluisterend nou, Door zingende dennetoppen En brengt een frisse kou. En bloedrood gaat de zon Verliezend reeds zijn macht, En al de vogels zwijgen. Over Bandoeng valt de nacht. Frans (Tjibom) (eigenlijke naam: Frans van Bommel)
24
ALGEMENE GEGEVENS Bestuur en Redactie Tineke Holleman-Bangert, voorziter Gentiaanstraat 11, 1402 CP Bussum Telefoon: 035 693 0650 E-mail:
[email protected]
Walter Burger, feestcommissaris Meloenstraat 140, 2564 TL Den Haag Telefoon: 070 323 5651 E-mail:
[email protected]
Noesje Kiliaan, secretaris Fahrenheitstraat 68, 7316 KZ Apeldoorn Telefoon: 055 521 8299
Thelma Jellema-van Dort, lid Klaverweide 210, 2272 BZ Voorburg Telefoon: 070 355 7597 E-mail:
[email protected]
Eric Holleman, penningmeester Gentiaanstraat 11, 1402 CP Bussum Telefoon: 035 693 0650
Rob Westbroek, redacteur G&KD Dordogne 12; 3831 EK Leusden Telefoon: 033 494 1419 E-mail:
[email protected] Redactieadres: Zie Tineke Holleman
Lidmaatschap: Het lidmaatschap staat open voor oud-curatoren, oud-docenten en oud-scholieren van het Christelijk Lyceum te Bandoeng, alsmede voor hun partners, ex-partners en weduwen / weduwnaars. Contributie bedraagt ¼ 7,50 per jaar en is bij vooruitbetaling verschuldigd. Opzegging dient te geschieden voor 1 december van het voorgaande jaar. U wordt vriendelijk doch dringend verzocht de contributie binnen een maand te voldoen. Het bestuur geeft er de voorkeur aan dat u dit doet d.m.v. de acceptgiro die u aan het begin van het jaar wordt toegezonden, aangezien hierop uw naam, lidnummer en eventueel achterstallige contributie vermeld zijn. Indien u de contributie op andere wijze voldoet, wordt u verzocht daarbij uw naam en lidnummer te vermelden.
Bankrelatie: Postgirorekening 537.857 t.n.v. Vereniging van Oud-Leerlingen VEDO, Bussum
25