Fysieke belasting en duurzame inzetbaarheid nauw verbonden tijdens campagne ‘Schiet op je Werk’
‘Fysie(k) op je werk’ bij de Gemeente Rijswijk Tekst: Martine van Dijk, A+O fonds Gemeenten / Fotografie Ermin de Koning (cover) en Kees Winkelman
De workshop Scherpschutters is het startsein voor de
management welke van deze oplossingen worden uitgevoerd
campagne ‘Schiet op je werk’ van het A+O fonds Gemeenten.
en wanneer.
De gemeente Rijswijk doopt de campagne om tot Fysie(k) op je werk: een pakkende en duidelijke naam. De gemeente
De workshop Scherpschutters, waarmee de campagne
Rijswijk is al jaren bezig met activiteiten rondom het thema
van start gaat, is bedoeld om leidinggevenden en arbocoör-
Fysieke Belasting en Duurzame Inzetbaarheid en deze
dinatoren de campagne op de juiste manier te laten gebrui-
campagne moet ervoor zorgen dat de werknemers zelf
ken. Er wordt zowel praktische als inhoudelijke kennis
betrokken raken bij dit onderwerp.
gedeeld om zo goed mogelijk voorbereid te zijn voor de bijeenkomsten (toolboxmeetingen) die later op elke afdeling
Startschot campagne
gehouden worden en de werknemer duidelijk te maken
Leidinggevenden, HRM’ers, maar ook afdelingshoofden
dat zij nu aan de slag moeten. Aad Wubben, hoofd sectie
zijn bijeengekomen om van start te gaan met de campagne
uitvoering van de afdeling Stadsbeheer en verantwoordelijk
‘Schiet op je Werk’ (Fysie(k) op je werk, gemeente Rijswijk).
voor de implementatie van de campagne op zijn afdeling,
Maar wat houdt de campagne nu precies in? De campagne
bevestigt dat: “Op de afdeling komt arbo maandelijks terug
‘Schiet op je werk’ is een steun in de rug om het werk in de
in ons overleg, maar we moeten wel het goede voorbeeld
buitendienst te verlichten. Het is een enthousiasmerende,
blijven geven en de werknemers zelf het werk laten doen”.
laagdrempelige manier om belastend werk te inventariseren en te verbeteren. Teams worden uitgenodigd om door middel
Duurzame inzetbaarheid
van het maken van foto’s van lichamelijk zware situaties
De campagne heeft vooral betrekking op fysieke belasting
suggesties te geven om het werk te vergemakkelijken.
tijdens het werk. Daarnaast is er de samenhang te zien met
Uiteindelijk bepaalt het team, de arbocoördinator of
het thema duurzame inzetbaarheid in de buitendienst. Bij
gemeenten werken vooral ouderen. Door fysieke belasting te beperken, richt men zich tevens op duurzame inzetbaarheid van zijn medewerkers. Wubben hoopt dat de campagne nieuwe inzichten geeft, waardoor ook de oudere werknemers nog een goede kwaliteit van leven hebben na hun 65e: ‘Ik
“Ik wil het niet op mijn geweten hebben dat mensen gesloopt naar huis gaan en niet van hun pensioen kunnen genieten.” Aad Wubben, Gemeente Rijswijk
moet er niet aan denken dat mijn werknemers niet van hun pensioen kunnen genieten, omdat zij fysiek opgebrand zijn.” Wubben: “Ik denk dat de medewerkers wel open staan om actief mee te denken over fysieke belasting, zij vinden het ook erg belangrijk, nu moeten zij het zelf nog gaan doen. Zo is er twee jaar geleden een aantal veranderingen opgetreden
belasting, zoals het nut van het dagelijks vegen van de straat
over de werktaken: het Zwerfafval Plus Traject. Hierbij werd
of het gebruik van de bladblazer. Dit traject moest ervoor
gekeken naar efficiëntie op het gebied van tijd en fysieke
zorgen dat men bewust werd, een andere denkwijze kreeg.”
Preventief of niet? Ondanks de flinke vergrijzing binnen de gemeente Rijswijk, zijn er genoeg ‘jonkies’ in het team die het werk over kunnen nemen. Wubben vertelt: “De gemiddelde leeftijd is boven de 55. Zij zorgen ervoor dat de jonge garde bewust is van de klachten die kunnen ontstaan van fysiek zwaar werk. De groep is ververst, waardoor de instelling is verbeterd en men wat meer op zijn lichaam past.” Een antwoord op de vraag of deze campagne voornamelijk preventief wordt uitgevoerd, is lastig te geven, zegt Wubben: “De medewerkers die vroeger op de vuilniswagen stonden, hebben te kampen gehad met lichamelijke klachten. Door hen een aantal jaren geleden een andere functie te geven, zijn deze klachten afgenomen. Voor hen is deze campagne niet preventief, voor de rest gelukkig wel.“ Jan van Dongen, hoofd sportcentra en verantwoordelijk voor de implementatie van de campagne ‘Fysie(k) op je werk’ op zijn afdeling, geeft aan: “Er zijn weinig werknemers met
“Ik wil een veilige werksituatie kunnen bieden, voor zowel collega’s als klanten.” Jan van Dongen, Gemeente Rijswijk
er een incident geweest in het zwembad. Een werknemer is uitgegleden en heeft daarbij een blessure opgelopen met ziekenhuisopname tot gevolg. Gelukkig is het goed afgelopen, maar het zorgt er wel voor dat iedereen weer even wakker wordt geschud.” Werkmentaliteit veranderen Voor een aantal van de werknemers zal de werkmentaliteit moeten veranderen, zegt Wubben: “Men werkte vroeger zo hard mogelijk door om zo vroeg mogelijk klaar te zijn. Dit was een bepaalde levensstijl: Hoe eerder ik klaar ben, klachten. Het ziekteverzuim is op het ogenblik niet hoog en
hoe eerder ik naar huis kan. Eén van de gevolgen was de
heeft zo goed als nooit een werk gerelateerde oorzaak. Er
grote hoeveelheid aan lichamelijke klachten. Een ander
zijn wel veel risico’s in het zwembad: een warme omgeving,
gevolg is het straatbeeld dat ontstaat: gemeentewerkers
veel lawaai, tocht, legionella. We proberen deze risico’s bij de
die in groepjes rondhangen en die niets lijken uit te voeren.
bron aan te pakken en ze zoveel mogelijk te voorkomen. Elke
Dat beeld hebben we in de loop van de jaren geprobeerd te
nacht wordt het zwembad automatisch gespoeld met heet
veranderen. Nadien zien we bij deze medewerkers minder
water en daarnaast worden de waterleidingen van het gehele
klachten en dus ook minder uitval.”
sportcentrum één keer per twee jaar chemisch gereinigd om legionella te voorkomen. Ik wil voor iedereen een veilige
Wubben verwacht wel meer weerstand van deze groep: “ Zij
werksituatie creëren.” Van Dongen vervolgt: “In oktober is
zijn al jaren gewend het werk op een bepaalde manier te
doen en denken het beter te weten. Belangrijk hierbij is dat we goede argumenten hebben om bepaalde taken te veranderen en dit te blijven herhalen.” Bewustwording grootste uitdaging Op de vraag wat de uitdaging is van deze campagne, zijn beide heren eensgezind: bewustwording onder werknemers vergroten. Hoe? Daar zijn verschillende antwoorden op. Dat getuigt van positivisme en enthousiasme. Van Dongen richt zich voornamelijk op het aanspreken van collega’s: “We hebben een tijd geleden training gehad met een aantal collega’s hoe
Wubben vertelt: “Ik wil de werknemers voornamelijk zelf
je het aanspreken van collega’s op de juiste manier
aan het woord laten. We hebben posters opgehangen van
kunt aanpakken. De afspraak is dat de eerste keer een
eigen werknemers ter herkenning.”
collega enkel wordt aangesproken, de tweede keer de leidinggevende erbij wordt gehaald. Toch blijft het
Jan van Dongen en Aad Wubben zijn inmiddels gestart
een lastig punt en valt hier nog veel winst te behalen.“
met de eerste toolboxmeeting. Wilt u ook aan de slag met
Wubben richt zich voornamelijk op laagdrempeligheid
Fysieke Belasting of Duurzame Inzetbaarheid? Kijk dan
en het inbrengen van ambassadeurs: Het omdopen
op onze website www.aeno.nl bij het programma ‘Gezond
van beheerders tot ambassadeurs die de werknemers
werken’ voor meer informatie. <
aanspreekt en het goede voorbeeld moeten geven.
