. Kies in het menu dat daarna verschijnt: l een printer. l Geef aan welke bladzijde u wilt printen. l Geef het aantal exemplaren aan dat u wilt printen l Klik op ‘OK’.
keuzedossier vmbo loopbaanoriëntatie
hoofdstuk 1
WELK TYPE BEN IK ? Een beroep dat goed bij je past, zul je ook graag doen. Maar wat past goed bij jou? Daar kun je achterkomen door een persoonstype-test te maken. Dit wordt het Persoonlijkheids Zelf Onderzoek genoemd, afgekort tot PZO. Het PZO bestaat uit vijf onderzoekjes die verdeeld zijn over de hoofdstukken van dit boek. Met het PZO leer je jezelf beter kennnen. Het zal je helpen bij het kiezen van je vakkenpakket en een opleiding.
bedenker Mensen met veel fantasie en ideeën.
doener Mensen die handig en technisch zijn.
Er zijn vier persoonstypen. Bij elke persoon is één van de vier persoonstypen het meest van toepassing. Maar bij elke persoon is ook iets van de eigenschappen van de andere typen te herkennen. Je bent dus altijd een combinatie van verschillende persoonstypen. Het PZO laat dat zien met een persoonscode. Steeds als je een onderdeel van het PZO hebt gemaakt krijg je een persoonscode.
onderzoeker Mensen die graag iets onderzoeken.
helper Mensen die anderen graag willen helpen.
opdracht A Maak digitaal het PZO-1.
B Noteer hiernaast jouw 1e persoonscode.
Volg de aanwijzingen op de computer.
Volgens het PZO-1 is mijn 1e voorlopige persoonscode:
rt.
C Welke twee persoonstypen zijn het meest van toepassing op jou?
Het meest van toepassing is als eerste de als tweede de
D Herkennen je ouders je in deze twee persoonstypen?
JA / NEE, want:
b doh
13
keuzedossier vmbo loopbaanoriëntatie
hoofdstuk 2
WAT IS MIJN KEUZESTIJL ? Ieder persoonstype heeft de voorkeur voor een bepaalde keuzestijl. Het is goed om te weten welke keuzestijl jij meestal gebruikt. Zeker wanneer je een keuze voor een mbo-sector gaat maken. Met het PZO-2 wordt duidelijk welke keuzestijl het best bij jou past. Je weet dan weer iets meer over jezelf. En hoe meer je over je zelf weet, hoe bewuster je belangrijke keuzes maakt. Zo krijgt een keuze meer kans van slagen!
opdracht A Maak digitaal het PZO-2.
Volg de aanwijzingen op de computer.
b doh
B Noteer hiernaast jouw 2e voorlopige persoonscode.
Volgens het PZO-2 is mijn 2e voorlopige persoonscode:
C Noteer de keuzestijl die bij deze uitslag hoort.
Bij mijn 2e voorlopige persoonscode hoort de keuzestijl
D Herken je jezelf in de uitslag van deze test?
Ik herken mezelf WEL/NIET in deze uitslag, omdat
E Herkennen je ouders of verzorgers jou in de uitslag van deze test?
Zij herkennen mij WEL/NIET in deze uitslag, omdat
toekomstgericht resultaatgericht bedachtzaam gevoelsmatig
21
keuzedossier vmbo loopbaanoriëntatie
hoofdstuk 2
INFORMATIE KOPPELEN helpt je bij het kiezen van een vervolgopleiding, maar de definitieve keuze moet je zelf maken. Een keuze voor een vervolgopleiding en een beroep is eigenlijk een combinatie van kleinere keuzes: l welke mbo-sector past bij mijn belangstelling; l welke mogelijkheden zijn er binnen een mbosector; l welke schoolvakken moet ik gaan kiezen; l welke mbo-opleidingen zijn voor mij mogelijk? KEUZEDOSSIER
Praat je wel eens met je ouders of verzorgers over jou keuze voor een mbo-sector? o NEE
A Vul het schema hieronder in.
o JA
Hebben zij een mening over een mbo-sector die goed bij jou zou passen?
o NEE
Praat met je ouders of verzorgers over je keuze voor een mbo-sector en ga door naar vraag B.
B Welke vervolgopleiding past volgens je ouders of verzorgers het best bij jou?
o JA
Zij denken aan techniek
o JA
Zij denken aan zorg en welzijn
o JA
Zij denken aan economie
o JA
Zij denken aan landbouw
o JA
Sla vraag B over en ga door met vraag C.
opdracht
Met de vorige opdrachten heb je op verschillende manieren je voorkeur voor een mbo-sector onderzocht. Maar weten je ouders of verzorgers ook hoe ver jij bent met kiezen? De volgende opdracht maak je samen met je ouders of verzorgers. Daarbij gebruik je alle informatie die jij tot nu hebt verzameld en die zij hebben gekoppeld. Zo kom je tot een keuze voor een mbo-sector.
Mijn ouders of verzorgers denken dat de volgende mbo-sector het best bij me past.
Ik ben het daar WEL / NIET mee eens, omdat:
C Ga naar keuzedossier.nl en klik op het tabblad 'blz. 23 opdracht 6'.
23
26
hoofdstuk 3
keuzedossier vmbo loopbaanoriëntatie
STERK EN ZWAK Je herkent iemand aan zijn uiterlijk. Maar wat voor iemand het is, kun je niet aan de buitenkant zien. Daarvoor moet je de eigenschappen van die persoon kennen. Eigenschappen zeggen iets van je karakter. Eigenschappen horen bij iemand, bijvoorbeeld verlegen of spontaan. Elk mens heeft sterke en zwakke eigenschappen. Eigenschappen kun je niet leren. Maar je kunt er wel rekening mee houden.
Ken jij je sterke en zwakke eigenschappen? Het is niet altijd eenvoudig om dat van jezelf te zeggen. Daarom maak je de volgende opdracht eerst samen met een klasgenoot waarvan jij denkt dat die je goed kent. Daarna maak je dezelfde opdracht ook met je ouders of verzorgers. Om een geschikt vakkenpakket voor het vierde jaar te kunnen kiezen is het goed om je sterke en zwakke punten te weten.
opdracht
A Overleg met elkaar en kruis dan pas aan wat volgens jou het best bij je past.
netjes koppig slordig creatief verlegen vriendelijk
B Vraag je ouders of verzorgers hetzelfde te doen.
ongeduldig behulpzaam optimistisch vaak onzeker ondernemend
C Noteer je conclusie in je digitaal portfolio.
gauw afgeleid een doorzetter een vlotte prater
e ne
ja
ne
bee tje
van ouders of verzorgers
e
na overleg met een klasgenoot
bee tje
Ik ben
MENING
ja
Maak deze opdracht samen met een klasgenoot.
MIJN MENING
keuzedossier vmbo loopbaanoriëntatie
hoofdstuk 3
INFORMATIE KOPPELEN Nu ga je alle informatie die je tot nu verzameld hebt koppelen. Op die manier stel je op een verstandige manier het vakkenpakket voor je eindexamen vast. Natuurlijk doe je dat in overleg met je mentor en je ouders of verzorgers. Het ROC waar je een mbo-opleiding gaat volgen, zal om een zogenoemd doorstroomdossier vragen. De resultaten van de vakken waarmee je jouw vmbo-diploma hebt gehaald, zijn daar een onderdeel van. Ook voor dat doorstroomdossier is de volgende opdracht een hulp.
opdracht A Vul de gegevens hiernaast samen met je ouders of verzorgers in.
Ik kies voor een opleiding in de mbo-sector
TECHNIEK
ZORG EN WELZIJN
ECONOMIE
Ik denk dat ik in die mbo-sector op mijn plaats ben omdat: l
een sterke eigenschap van mij is:
l
mijn leerstijl van daarbij WEL / NIET goed past.
l
een sterke studievaardigheid van mij is:
l
mijn basisgedrag van daarbij goed past.
Ik kies als sectorgebonden vak: B Ga naar keuzedossier.nl, klik op het tabblad ‘vakkenpakket’ en vul je definitieve vakkenpakket in.
De haalbaarheid daarvan is:
Ik kies in het keuzedeel: De haalbaarheid daarvan is:
LANDBOUW
31
36
hoofdstuk 4
keuzedossier vmbo loopbaanoriëntatie
SOLLICITEREN
handelingsopdracht 4
Hoe de stages bij jou op school worden georganiseerd, vertelt je decaan. Maar vroeg of laat zul je naar een stageplek moeten solliciteren. Of schriftelijk vertellen wie je bent als de school een stageplek voor je heeft geregeld. Een sollicitatiebrief bestaat uit twee gedeelten: 1 de brief zelf; 2 een apart papier met je persoonsgegevens. In de brief schrijf je over de volgende onderwerpen. l Om welke stageplek het gaat. l Hoe je weet dat deze stageplek er is. l Waarom het een aantrekkelijke stageplek lijkt. l Waarom je denkt dat jij er op je plaats zult zijn. Denk daarbij aan je sterke eigenschappen en vaardigheden die goed bij de stageplek passen.
Op een apart papier schrijf je je zogenoemde cv (curriculum vitae). Dat is een lijst met persoonsgegevens. l Je naam, adres, geboortedatum en geboorteplaats. l De sector en de leerweg die je nu volgt. l Je eventuele werkervaring. Op keuzedossier.nl vind je een formulier dat je helpt om een correcte sollicitatiebrief te schrijven. Wanneer je wordt uitgenodigd om kennis te maken, mag jij ook vragen stellen. Bereid je daarop voor. Jouw vragen kunnen gaan over: l werktijden; l werkkleding; l vergoeding; l regels; l verzekering.
opdracht A Bedenk samen met je ouders of verzorgers de vragen die je wilt stellen bij de kennismaking.
B Ga naar keuzedossier.nl, klik op het tabblad ‘blz 36 opdracht 3’ en schrijf een sollicitatiebrief voor je stageplek.
Ik wil bij de kennismaking de volgende vragen stellen.
38
hoofdstuk 4
keuzedossier vmbo loopbaanoriëntatie
STAGEVERSLAG
handelingsopdracht 5 Samen met je stagebegeleider en je schoolbegeleider wordt een stageovereenkomst gesloten. Daarin staan belangrijke afspraken over je stage.
Stage doen is spannend! Het wordt een tijd met veel ervaringen die ook allemaal heel verschillend kunnen zijn. Hoe kun je daar in hemelsnaam een verslag van maken? In je digitaal portfolio vind je formulieren en tips die je daarbij helpen.
Je gaat je stageverslag helemaal samenstellen in je digitaal portfolio. Het bestaat uit de volgende onderdelen. l verslag kennismakingsgesprek l dagverslagen l beroepsoriënterende opdracht l beoordeling door de stagebegeleider l eindpresentatie
Twee personen zijn belangrijk bij je stage. Bij hen kun je terecht met vragen. Dat zijn de: l stagebegeleider, de man of vrouw in het bedrijf of de instelling waar je stage loopt. Met deze persoon maak je afspraken op je stage zelf; l schoolbegeleider, de man of vrouw bij jou op school. Deze persoon zorgt voor het contact tussen school en het bedrijf of de instelling.
Met je schoolbegeleider maak je afspraken wanneer je stageverslag klaar moet zijn. Verzamel tijdens je stage materiaal dat je kunt gebruiken bij je eindpresentatie. Denk daarbij aan folders, foto's, plattegronden, bonnen en promotiematerialen van het bedrijf of de instelling.
opdracht A Vul de gegevens hiernaast samen met je ouders of verzorgers in.
Ik ga stage doen bij:
B Ga naar keuzedossier.nl, klik op het tabblad ‘blz 38 opdracht 5’ en maak je stageverslag.
Mijn stage duurt van
Dit is een
bedrijf waar instelling waar
Mijn stagebegeleider is
tot de heer mevrouw
Mijn schoolbegeleider is
de heer mevrouw
Mijn stageverslag moet klaar zijn op: De eindpresentatie van mijn stage is op:
keuzedossier vmbo loopbaanoriëntatie
hoofdstuk 5
SAMEN TERUGKIJKEN Je hebt veel moeten lezen in dit hoofdstuk. Natuurlijk vraagt het wat tijd om al die dingen te verwerken. Maar dan ben je wel wat wijzer geworden. Dat is niet niks! In de volgende opdracht kun je je ouders of
verzorgers weer eens aan het werk zetten. Zoek een geschikt moment uit om het onderstaande aan hen te vragen. Zorg dat je ouders of verzorgers dit werkboek kunnen inzien. Geef ze de tijd om over hun antwoorden na te denken.
opdracht A Ga naar keuzedossier.nl en klik op het tabblad '16 persoonstypen'. Schrijf hiernaast de eigenschappen over die bij jouw persoonstype horen.
De volgende eigenschappen horen bij mijn persoonstype.
Ik herken mezelf WEL / NIET in deze eigenschappen, omdat:
Stel de volgende vragen aan je ouders of verzorgers.
B Herkennen jullie deze eigenschappen in mij? C Hebben jullie nog vragen aan de decaan of mentor?
JA / NEE, omdat
NEE JA, de volgende:
47