euzedossier & uitgeverij remmers handleiding voor de mentor vmbo loopbaanoriëntatie

euzedossier handleiding voor de mentor vmbo loopbaanoriëntatie bij de gewijzigde druk 2011 isbn 978-90-6762-114-4 versie november 2015

Sjors van de Hasselt Rob Veldhoen

&

uitgeverij remmers

© uitgeverij remmers

1e druk 2008 2e druk 2009 3e druk 2010 4e druk 2011 bij de gewijzigde druk 2011, 2e oplage 2012 Alle rechten zijn voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van art. 16b Auteurswet 1912 jo het Besluit van 20 juni 1974, Stb. 351, zoals gewijzigd bij het Besluit van 23 augustus 1985, Stb. 471, en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht, postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp. Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient men zich tot de uitgever te wenden.

Uitgeverij Remmers Nieuwe Bosscheweg 91 5017 JL Tilburg telefoon 013 535 11 72 e-mail [email protected] website www.uitgeverijremmers.nl www.keuzedossier.nl

inhoud voorwoord

blz. 5

hoofdstuk 1 inleiding en functies titel eigentijds uitgangspunten omvang lessen organisatie computerlokaal samenwerken instructie decaan beeldschermresolutie noodzakelijkheid computerlokaal functies in het mentoraccount

6 6 6 6 6 6 7 7 7 7 8 9

hoofdstuk 2 digitaal portfolio van de leerling uniek serienummer controlenummer gebruikersnaam wachtwoord inloggen als leerling navigatie Portfolio Naslag en Links Web opleidingen

16 16 16 16 16 16 17 17 18 18

hoofdstuk 3 Persoonlijkheids Zelf Onderzoek inleiding doel testonderdelen wijze van afname PZO-advies best passend persoonstype voorlopige persoonscode definitieve persoonscode best passend profiel 16 persoonstypen

20 20 20 20 21 21 21 21 21 23 23

hoofdstuk 4 gebruiksaanwijzingen werkboek les 1 digitaal portfolio activeren hoofdstuk 1 hoofdstuk 2 hoofdstuk 3 hoofdstuk 4 hoofdstuk 5 hoofdstuk 6 bijlagen brief aan de ouders of verzorgers

24 25 26 31 37 42 46 51

54

handleiding voor de mentor bij keuzedossier vmbo loopbaanoriëntatie


5

voorwoord Gefeliciteerd! Uw school heeft een eigentijdse methode ingevoerd. Want behalve met het gebruikelijk werkboek gaan u en uw leerlingen óók aan het werk met de computer en eventueel hun smartphone of tablet. De methode keuzedossier zet de digitale mogelijkheden van de computer en het internet op die plaatsen in waar een boek tekort kan schieten. Maar vooral wanneer er juist extra en nieuwe mogelijkheden geboden worden. Op deze manier hoeft u zelf minder te organiseren en kunt u meer aandacht schenken aan de inhoudelijke begeleiding. Innemen, sjouwen en controleren van stapels werkboeken is verleden tijd. U kunt op elke plek waar u de beschikking hebt over internet het werk van uw leerlingen inzien. Omwille van de uniformiteit wordt in deze handleiding voor de mentor de mannelijke vorm gebruikt. Schroom niet om in uw eigen exemplaar van het werkboek aantekeningen te maken die u ten dienste kunnen staan tijdens de les. Noteer daar ook eventuele, in uw ogen of die van uw leerlingen, fouten of tekortkomingen. De auteurs blijven daarvan graag op de hoogte en de uitgever zal u met plezier een extra exemplaar van het werkboek toesturen. Tenslotte kan alleen met de hulp van de directe gebruikers een passend leermiddel worden ontwikkeld. De auteurs en uitgever wensen u en uw leerlingen veel plezier bij het gebruik van de methode keuzedossier.

Tilburg, september 2012

6


hoofdstuk

1

inleiding en functies titel

eigentijds

Het woord ‘keuze’ komt van ‘kiezen’. Een dossier is een verzameling gegevens die betrekking heeft op één zaak of één persoon. Die persoon is de leerling en de zaak betreft zijn keuze voor een passend vakkenpakket in het eindexamenjaar en de keuze van een geschikte vervolgopleiding. Daarom draagt deze methode de naam keuzedossier.

Zonder onbescheiden te willen zijn, menen de auteurs een eigentijdse methode te hebben ontwikkeld. Eigentijds omdat: l de leerstof in het werkboek is gedidactiseerd volgens een structuur met doorlopende leerlijnen; l gebruik wordt gemaakt van verschillende digitale mogelijkheden; l onafhankelijk van tijd en plaats met de methode kan worden gewerkt; l een balans is gezocht in contacturen enerzijds en zelfstandig werken anderzijds.

uitgangspunten l l l

l

l

l l l l l

omvang lessen

organisatie

keuzedossier gaat uit van: de verschillen in persoonstypen volgens de typologie van C.G. Jung; leerlingen die gebruik maken van digitale faciliteiten; het gegeven dat de school die de methode gebruikt het kiezen van een vakkenpakket en een vervolgopleiding een structurele plaats heeft gegeven in de leerlingbegeleiding; de wenselijkheid van contacturen tijdens het keuzeproces onder begeleiding van een mentor; de overtuiging dat leerlingen in de bovenbouw van het vmbo over voldoende verantwoordelijkheid beschikken om ook onafhankelijk van tijd en plaats zelfstandig te werken; samenwerking en interactie met medeleerlingen; betrokkenheid van ouders of verzorgers; de wenselijkheid dat een zorgvuldig keuzeproces enige tijd duurt; een didactiek waarbij van algemeen naar specifiek wordt gewerkt; een digitaal portfolio dat door de decaan of mentor kan worden geraadpleegd als een leerlingvolgsysteem.

Het werkboek bestaat uit zes hoofdstukken. Elk hoofdstuk bestaat uit zes paragrafen. Elke paragraaf begint op een nieuwe bladzijde en sluit af met een opdracht. De studielast is per hoofdstuk verschillend en wordt aangegeven in hoofdstuk 4 van deze instructie voor de mentor vanaf bladzijde 20. Het aantal minimaal benodigde lessen bedraagt twaalf. Een ‘voorbeeld planning’ is te vinden in het decaan- of mentoraccount onder de knop ‘Handleidingen’ en op de volgende twee bladzijden van deze docentenhandleiding.

Bij sommige opdrachten wordt gevraagd om de ouders of verzorgers erbij te betrekken. Dan staat het symbool zoals hiernaast afgebeeld voor de opdracht.


7

Regelmatig moeten opdrachten op de computer worden gemaakt. Dan staat het symbool zoals hiernaast afgebeeld voor de opdracht. Zo'n opdracht kan de leerling maken waar en wanneer hij wil, zolang er een internetverbinding beschikbaar is. computerlokaal

Lang niet alle lessen dienen noodzakelijk in het computerlokaal gegeven te worden. Op bladzijde 8 en 9 van deze handleiding en onder de knop ‘Handleidingen’ in het decaan- of in het mentoraccount is een overzicht opgenomen onder de titel ‘voorbeeld planning’. In dit overzicht wordt het minimum en het maximum aantal lessen genoemd waarbij internet gebruikt wordt.

De betekenis van woorden die in het werkboek schuingedrukt zijn, kunnen worden opgezocht op keuzedossier.nl. Daarvoor staat links op het scherm onder 'Naslag en Links' een knop 'Begrippen'. samenwerken

De meeste opdrachten in het werkboek zijn persoonlijk. Er zijn ook opdrachten die samen met een of meer klasgenoten gemaakt moeten worden.

instructie decaan

Onder de knop ‘Handleidingen’ in het decaan- of in het mentoraccount kan de decaan een aparte ‘instructie bij het decaanaccount’ downloaden.

beeldschermresolutie

Om optimaal plezier van keuzedossier.nl te hebben, wordt een hoge beeldschermresolutie geadviseerd, bijvoorbeeld: 1024 x 768. Zeker wanneer met de bestaande instellingen gedeelten van het beeld buiten het beeldscherm vallen en alleen met behulp van de scrollbalken in beeld komen. Men vindt deze instelling onder 'Start' op elk beeldscherm. l l l l l

Klik op ‘Start’ onderaan op het beeldscherm. Zoek naar 'Configuratiescherm' en klik daarop. Zoek naar het pictogram 'Beeldscherm' en klik daarop. Kies in het menu dat dan verschijnt op het tabblad 'Instellingen'. Linksonder kan de hoogte van de beeldschermresolutie worden ingesteld.

8


voorbeeld planning l

l

Het hieronder aantal geplande lessen is minimaal. Naar gelang het niveau van de leerlingen en de intensiteit van de besprekingen van de opdrachten en de gegeven antwoorden zullen meer lessen nodig zijn. De eventuele besprekingen (individueel of klassikaal) van de verschillende handelingsopdrachten, bijvoorbeeld die in hoofdstuk 4 en 6, zijn niet in deze planning opgenomen.

In het schema hieronder wordt het gebruik van internet aangegeven met het symbool

.

Het gebruik van internet tijdens de les is noodzakelijk. De beschikking over een smartboard met internet kan meestal volstaan. Het gebruik van internet tijdens de les is geen absolute voorwaarde. De betreffende activiteit kan ook op een later moment, thuis of op school, gebeuren. l

les

hoofdstuk

11

12

13

1

1

Zie voor andere mogelijke planningen de aanwijzingen in deze docentenhandleiding vanaf bladzijde 24 bij de betreffende hoofdstukken uit het werkboek.

blz.

leerstof

14 15 16 17

gebruiksaanwijzing digitaal portfolio activeren tabbladen en knoppen persoonsgegevens en opdrachtmeter

10 11 12 13

start beroepenboom iets met... Welk type ben ik? (alleen inleiding)

13 14 15

Welk type ben ik? oriënteren handelingsopdracht 1 informatie koppelen

blz.

l

Voorafgaande aan de les als mentor zelf een portfolio activeren alsof men een leerling is.

l

huiswerk opdracht 4 Als mentor zelf ook opdracht 4 maken.

l

controleren en bespreken van opdracht 4 Met eigen persoonscode als mentor opdracht 5 zelf ook maken. huiswerk: opdracht 5

l

l

14

15

2

2

18 19 20 21

keuzes maken vier mbo-sectoren keuzestijlen Wat is mijn keuzestijl? (alleen inleiding)

l

21 22 23

Wat is mijn keuzestijl? oriënteren handelingsopdracht 2 informatie koppelen

l

l l

l

l

6

3

26 sterk en zwak 27 leerstijlen 28 studievaardigheden

leerstof

l

l l

controleren en bespreken van opdracht 5 uit hoofdstuk 1 huiswerk: opdracht 4 en opdracht 5 Als mentor zelf ook opdracht 4 maken.

controleren en bespreken van opdracht 4 uit hoofdstuk 2 controleren en bespreken van opdracht 5 uit hoofdstuk 2 huiswerk: opdracht 6

Voorafgaande aan de les in het mentoraccount controleren of elke leerling opdracht 6 uit hoofdstuk 2 heeft gemaakt. huiswerk: opdracht 1 Als mentor zelf ook opdracht 4 maken.


les

hoofdstuk

blz.

17

3

29 Hoe is mijn basisgedrag? 30 advies examenvakken 31 informatie koppelen

leerstof

blz. l

l

18

4

34 35 36 37 38 39

beroepseisen interview handelingsopdracht 3 solliciteren handelingsopdracht 4 competenties (alleen inleiding) stageverslag handelingsopdracht 5 informatie koppelen

l

l

10

5

5

42 niveaus in het mbo 43 bbl of bol of havo-4 44 arbeidsmarkt 45 waarden (alleen inleiding)

l

45 waarden 46 definitieve persoonscode 47 samen terugkijken

l

l

l

11

6

50 opleidingen met persoonscode 51 definitieve keuze van een opleiding

leerstof

Voorafgaande aan de les in het mentoraccount controleren of elke leerling opdracht 1 uit hoofdstuk 3 heeft gemaakt. huiswerk: opdracht 6

Voorafgaande aan de les in het mentoraccount controleren of elke leerling opdracht 6 uit hoofdstuk 3 heeft gemaakt.

De leerststof kan in één les behandeld worden. Echter, de handelingsopdrachten (opdracht 2, 3 en 4) vragen van de leerling veel meer tijd. Deze drie opdrachten kunnen ook op een ander moment in het leerjaar plaatsvinden. Maar opdracht 1 op bladzijde 34 is een belangrijke en bijna noodzakelijke voorbereiding op deze opdrachten. Maak met de leerlingen duidelijke afspraken wanneer de opdrachten klaar moeten zijn. l

19

9

l

huiswerk: opdracht 4 Als mentor zelf ook opdracht 4 maken.

Voorafgaande aan de les in het mentoraccount controleren of elke leerling opdracht 4 uit hoofdstuk 4 heeft gemaakt. huiswerk: opdracht 4

Voorafgaande aan de les in het mentoraccount controleren of elke leerling opdracht 4 uit hoofdstuk 5 heeft gemaakt. huiswerk: opdracht 6B en 6C

Voorafgaande aan de les in het mentoraccount controleren of elke leerling opdracht 6B en 6C uit hoofdstuk 5 heeft gemaakt.

Dit hoofdstuk kan in eventueel één les behandeld worden. Echter, opdracht 3, 4 en 5 vragen meer tijd van de leerlingen en zullen door de leerlingen buiten de les moeten worden gemaakt.

12

6

52 open dag handelingsopdracht 6 53 intake 54 doorstroomdossier

De opdrachten 3, 4 en 5 zelf worden in deze les niet gemaakt. Het betreft uitsluitend de inleidingen die een toelichting zijn op: l een open dag; l de intake; l het doorstroomdossier. Overleg met de decaan welke onderdelen van het doorstroomdossier wel of niet relevant zijn voor betreffende ROC of AOC.

10


functies in het mentoraccount Alle functies in het mentoraccount worden geactiveerd door de knoppen die zich links op het scherm bevinden. Er zijn zes rubrieken, met daaronder opnieuw knoppen voor de verschillende functies. Nadat is ingelogd, opent het mentoraccount standaard met het scherm zoals hieronder is afgebeeld, waarbij het ‘Overzicht leerlingen’ is geactiveerd. Wanneer geen enkele leerling het unieke serienummer van zijn werkboek heeft geactiveerd, is het ‘Overzicht leerlingen’ nog leeg.

In deze handleiding voor de mentor zijn de rubrieken als trefwoord groen en zijn de functies als trefwoorden blauw. De zes rubrieken zijn:

l l l l l l

Home

Home Documenten/berichten Overzicht leerlingen Naslag en Links Web opleidingen 16 persoonstypen

Wanneer een van de zes rubrieken wordt geactiveerd, wordt die knop oranje en rolt een menu uit met de verschillende functies die tot die rubriek behoren. Bijvoorbeeld de rubriek ‘Home’ zoals hiernaast is afgebeeld.

Handleidingen

Onder de knop ‘Handleidingen’ treft u verschillende documenten aan die u kunt raadplegen of downloaden. Bijvoorbeeld deze handleiding, een planning of een introductiebrief aan de ouders.

Mijn gegevens wijzigen

Via de knop ‘Mijn gegevens wijzigen’ kunt u zelf uw persoonsgegevens aanpassen.

Wachtwoord wijzigen Disclaimer Uitloggen E-mail leerlingen

Via de knop ‘Wachtwoord wijzigen’ kunt u zelf uw wachtwoord veranderen. Onder de knop ‘Disclaimer’ wordt de aansprakelijkheid van de uitgeverij vermeld. Verlaat het programma bij voorkeur via de knop ‘Uitloggen’. Het is mogelijk om rechtstreeks vanuit uw mentoraccount een of meer leerlingen een e-mail te sturen, al dan niet met een of meer bijlagen. Dat kan een Word-, pdf- of Excelbestand zijn. Wanneer een leerling zich niet bij u als mentor heeft aangemeld, komt deze leerling niet in uw ‘Overzicht leerlingen’ voor en kan er geen e-mail verzonden worden. Wanneer een leerling zich wel bij u als mentor heeft aangemeld, verschijnt het scherm zoals afgebeeld op de volgende bladzijde, zodra u de knop ‘E-mail leerling(en)’ activeert.


11

vervolg E-mail leerlingen

l l

l

l

l

l l l

Documenten/berichten

Klik (dubbel) > om de lijst met uw leerlingen te activeren. Klik op de naam van een leerling en klik vervolgens op de knop ‘Toevoegen’. Door de knop ‘Wissen’ te activeren, wordt de naam van de leerling weer verwijderd. Wanneer u een Word-, pdf- of Excelbestand wilt toevoegen, zoekt u het betreffende bestand op door de knop ‘Select’ te activeren. Daarna activeert u de knop ‘Toevoegen’. Door de knop ‘Wissen’ te activeren, wordt het geselecteerde bestand weer verwijderd. Naast ‘Onderwerp’ kunt u een naam aan uw bericht geven. In het grote kader noteert u uw bericht. Activeer tot slot de knop ‘Verzenden’.

Wanneer de knop ‘Documenten/berichten’ wordt geactiveerd, rolt een menu uit met de volgende functies: l Rapporten versturen l Archief uploaden Met de functie ‘Rapporten versturen’ is het mogelijk om bepaalde gegevens uit een leerlingportfolio als e-mail te versturen naar bijvoorbeeld een collega-mentor of de beheerder van Magister. Het betreft de volgende rapporten. l stageverslag uit: vmbo loopbaanoriëntatie l Definitief overzicht uit: osb-TL, osb-GL, osb-BB/KB, profielkeuze l Doorstroomdossier uit: vmbo loopbaanoriëntatie l l PZO-uitslag uit: profielkeuze, vmbo loopbaanoriëntatie, lob in de tweede fase l Uitstroomdossier uit: lob in de tweede fase

Archief uploaden

Als mentor kunt u vanuit uw mentoraccount bij een of meer leerlingen rechtstreeks een Word-, pdf- en Excelbestand uploaden. Dat kan bijvoorbeeld een eigen opdracht zijn. l

Klik onder ‘Documenten/berichten’ op ‘Archief uploaden’. Er verschijnt een scherm zoals hiernaast is afgebeeld.

12


vervolg Archief uploaden

l

l

Door het menu ‘ALLE LEERLINGEN’ uit te rollen, is het mogelijk om een of meer leerlingen te selecteren. Klik daarna op ‘Toevoegen’.

Klik daarna op ‘Select’. Er zal een schermpje verschijnen met de mappen van de computer waarop u aan het werk bent. Maak daar uw keuze uit: l een Word-bestand; l een pdf-bestand; l een Excel-bestand; en vul een bestandsnaam in, links van de knop ‘Opslaan’. De volgende melding zal verschijnen: ‘Het bestand 'uw gekozen bestandsnaam' is opgeslagen in het archief van de leerling(en)’. Wanneer een leerling zijn portfolio opent, zal de melding verschijnen zoals hiernaast is afgebeeld. Pas wanneer de leerling het bestand een keer heeft geopend, zal de melding niet meer verschijnen. Let op! Het is daarna niet mogelijk om het geopende bestand rechtstreeks te bewerken. Echter, op het scherm van de leerling wordt uitgelegd hoe dat wel kan gebeuren. Daarna kan het bestand door de decaan of mentor worden ingezien en eventueel beoordeeld.


Overzicht leerlingen

13

Onder de knop ‘Overzicht leerlingen’ worden de versies van keuzedossier genoemd waarmee uw leerlingen werken en die u als mentor begeleidt. Uw mentoraccount opent standaard met ‘Overzicht leerlingen’. Dit scherm is hieronder afgebeeld.

Alleen wanneer een leerling zich bij u als mentor heeft aangemeld, komt zijn naam in het 'Overzicht leerlingen' voor. Mocht een leerling zich bij een andere mentor hebben aangemeld of van mentor veranderen, dan moet de leerling dit zelf corrigeren via het tabblad ‘mijn persoonsgevens’.Klik op ‘lob in de bovenbouw van VMBO’ wanneer u geen leerlingen ziet. opdracht inzien

Van elke leerling kunt u de opdrachten inzien en beoordelen indien dat van toepassing is. De vierkantjes naast de naam van de leerling corresponderen met de opdrachten die erboven genoemd worden. Voor de betekenis van de symbolen in de vierkantjes wordt hier verwezen naar bladzijde 18 van deze ‘handleiding voor de mentor’.

opdracht beoordelen

Ga als volgt te werk om een opdracht te beoordelen. l Klik op het vierkantje onder de opdracht die u wilt inzien of beoordelen. Let op: opdracht ‘blz. 46 opdracht 33’ kan alleen beoordeeld worden wanneer de leerling de opdracht definitief heeft gemaakt en het vierkantje daarom groen is geworden. Er zal een nieuw scherm verschijnen met de betreffende opdracht. l Lees en beoordeel de opdracht en l klik daarna op de knop ‘Beoordelen’ direct boven de opdracht. Er verschijnt een scherm zoals hieronder is afgebeeld.

In het kader kunt u uw opmerkingen noteren. l Activeer daarna de knop ‘Nee’ of ‘Ja’. De beoordeling staat standaard op ‘Nee’. l Klik vervolgens op de knop ‘Opslaan’. Het systeem keert vanzelf terug naar het ‘Overzicht leerlingen’, waar u de volgende opdracht of een opdracht van een andere leerling kunt beoordelen. overzicht opdrachten afdrukken

l

Klikken op de knop ‘Overzicht opdrachten afdrukken’ stelt een pdf samen met het hierboven afgebeelde scherm.

gebruikersnamen afdrukken

l

Klikken op de knop ‘Gebruikersnamen afdrukken’ geeft een lijst van alle leerlingen met hun klascodes, e-mailadressen en gebruikersnamen.

14


Klikken op ‘Naslag en Links’ geeft alle knoppen te zien die bij de verschillende versies van keuzedossier in het portfolio van de leerling voorkomen. l

Naslag en Links l

Begrippen Het betreft een begrippenlijst van de woorden die in het werkboek schuingedrukt zijn. Doorstroomrechten Het betreft de eisen die de hbo- en wo-opleidingen stellen aan de profielen van havo-, vwo- en gymnasiumleerlingen.

De overige knoppen worden bij verschillende opdrachten van verschillende versies van keuzedossier geraadpleegd.

Web opleidingen

Onder de knop ‘Web opleidingen’ bevinden zich vier links naar de websites van alle vervolgopleidingen in Nederland. Deze knoppen staan ook in het portfolio van de leerling. De knoppen verbinden de leerlingen direct door met een website die geraadpleegd moet worden bij een bepaalde opdracht. Het betreft: l WO universiteiten en ander wetenschappelijk onderwijs l HBO hogescholen l MBO AOC’s en ROC’s l Overig defensie en politie

16 persoonstypen

Onder de knop bevinden zich beknopte beschrijvingen van de 16 persoonstypen, zoals de methode keuzedossier die op basis van de typologie van C.G. Jung persoonstypen onderscheidt. Op basis van deze 16 persoonstypen zijn vijf testen ontwikkeld die steeds een ander aspect van de persoon van de leerling onderzoeken. Deze vijf testen worden het Persoonlijkheids Zelf Onderzoek genoemd, kortweg PZO. Het PZO wordt aangeboden in de volgende versies. l loopbaanoriëntatie vmbo l profielkeuze havo/vwo l profielkeuze gymnasium l lob in de tweede fase

PZO

Voor een uitgebreide toelichting op de 16 persoonstypen wordt hier verwezen naar hoofdstuk 3 vanaf bladzijde 20 van deze ‘handleiding voor de mentor’. Wanneer een van de vier knoppen onder ‘16 persoonstypen’ wordt geactiveerd, verschijnt een scherm zoals op de volgende bladzijde is afgebeeld.


vervolg PZO

Door op een van de zestien cijfers te klikken, verschijnt naast het schema een beknopte beschrijving van het betreffende persoonstype. Hieronder een voorbeeld van persoonstype 13 onder de knop ‘vmbombo’.

algemeen

Onder de knop ‘algemeen’ worden kernachtige beschrijvingen van de zestien persoonstypen gegeven ter informatie van decaan en mentor. Deze beschrijvingen worden niet in het portfolio van de leerling gepresenteerd.

vmbo-mbo

Onder de knop ‘vmbo-mbo’ worden beschrijvingen gepresenteerd ten behoeve van de vmbo-leerlingen. Deze beschrijvingen worden ook in het portfolio van de leerling gepresenteerd.

profielkeuze

Onder de knop ‘profielkeuze’ worden beschrijvingen gepresenteerd ten behoeve van de havo/vwo-leerlingen. Naast een beschrijving wordt ook het volgende genoemd: enkele passende beroepen; enkele passende vaardigheden; enkele passende profielen.

LOB tweede fase

Onder de knop ‘lob tweede fase’ worden beschrijvingen gepresenteerd ten behoeve van de leerlingen in de bovenbouw van havo, vwo en gymnasium. Naast een beschrijving wordt ook het volgende genoemd: passende vervolgopleidingen voor hbo; wo.

15

16


hoofdstuk

2

digitaal portfolio van de leerling Naast het werkboek maakt de leerling gebruik van een zogenoemd digitaal portfolio. Dit wordt geopend en gearchiveerd via de site www.keuzedossier.nl. uniek serienummer

controlenummer

gebruikersnaam wachtwoord

Achter op het werkboek van de leerling staat een uniek serienummer. Met behulp van dit serienummer en het controlenummer van de school activeert de leerling zijn digitaal portfolio. Elke school krijgt van de uitgeverij een uniek controlenummer toegekend. Het controlenummer is voor alle leerlingen, de decaan en mentoren van een school hetzelfde. Zodra de decaan van een school een mentoraccount aanmaakt, ontvangt de betreffende mentor een e-mail met: l het controlenummer van de school; l een gebruikersnaam; l een wachtwoord. Op bladzijde 5 van het werkboek worden aan de leerling instructies gegeven om het serienummer te activeren. Pas daarna komt de leerling voor in het ‘Overzicht leerlingen’ in uw mentoraccount. Tijdens de activeringsprocedure van het serienummer wordt de leerling zijn gebruikersnaam toegekend en kan hij zelf een wachtwoord kiezen. De leerlingen kunnen het controlenummer en de gebruiksnaam noteren op de allereerste bladzijde van het werkboek. Het verdient aanbeveling het persoonlijk wachtwoord op een veilige plaats te noteren.

inloggen als leerling

Het is raadzaam om als mentor het serienummer op de achterkant van uw gebruikersexemplaar ook te activeren, alsof u een leerling bent. Bij deze activeringsprocedure (bladzijde 5 van het werkboek) moet u zichzelf als mentor kiezen. Let op: als 'leerling' krijgt u een andere gebruikersnaam en wachtwoord dan als mentor. Daarna kunt u alle opdrachten een keer als ‘leerling’ doorlopen om voorbereid te zijn op vragen en opmerkingen van de leerlingen. Wanneer de leerling inlogt met zijn

controlenummer, gebruikersnaam en l wachtwoord, verschijnt een scherm zoals hiernaast op bladzijde 17 is afgebeeld. l l


navigatie

17

De verschillende onderdelen van het digitaal portfolio worden geactiveerd met behulp van zogenoemde tabbladen, zoals te zien in de afbeelding hierboven. Er zijn twee regels met tabbladen: 1 PORTFOLIO, PZO, beroepen, opleidingen, mijn persoonsgegevens, Archief; 2 negen tabbladen voor negen opdrachten. Door op een tabblad in de bovenste regel te klikken, wordt de inhoud van dat onderdeel geactiveerd. Er verschijnt een nieuw scherm. Het aangeklikte tabblad kleurt lichter, zodat te zien is welk onderdeel actief is. Bijvoorbeeld zoals hieronder afgebeeld: PZO en vervolgens PZO-1. Klikken op een van de tabbladen in de tweede regel activeert de betreffende opdracht. Ook dit tabblad zal dan lichter kleuren. .

Portfolio

portfolio

disclaimer uitloggen wachtwoord e-mail je mentor e-mail je decaan

Links op het scherm bevindt zich een rij knoppen die onafhankelijk van de tabbladen kunnen worden geactiveerd. Bovenaan onder 'Home' bevindt zich de knop 'Portfolio'. l Door op de knop 'Portfolio' te klikken keert de leerling terug naar het allereerste scherm (afbeelding op deze bladzijde bovenaan). Klikken op het groene tabblad ‘Portfolio’ heeft hetzelfde effect. l Onder de knop ‘Disclaimer’ wordt de aansprakelijkheid van de uitgeverij vermeld. l Door te klikken op ‘Uitloggen’ keert de leerling terug naar het allereerste scherm en kan desgewenst opnieuw inloggen. l Door te klikken op ‘Wachtwoord wijzigen’ kan de leerling zijn wachtwoord veranderen. l De leerling kan rechtstreeks vanuit zijn portfolio een e-mail aan u als mentor of aan zijn decaan versturen. De knoppen op het onderliggende scherm functioneren hetzelfde als in uw mentoraccount (zie bladzijde 10).

18


Naslag en Links

Web opleidingen

Klikken op 'Naslag en Links' geeft de volgende knoppen te zien. l Begrippen Het betreft een begrippenlijst van de woorden die in het werkboek schuingedrukt zijn. l Doorstroomrechten Het betreft de eisen die de hbo- en wo-opleidingen stellen aan de profielen van havo-, vwo- en gymnasiumleerlingen. l 16 persoonstypen Zie bladzijde 13 en 14. In het portfolio van de leerling worden alleen de beschrijvingen gepresenteerd in relatie tot de profielkeuze. l videoclips Dit is een link naar ‘scholieren.tv’, met een groot aantal filmpjes over allerlei verschillende beroepen.

Onder de knop ‘Web opleidingen’ bevinden zich vier links naar de websites van alle vervolgopleidingen in Nederland. Deze knoppen staan ook in het portfolio van de leerling. De knoppen verbinden de leerlingen direct door met een website die geraadpleegd moet worden bij een bepaalde opdracht. Het betreft: l WO universiteiten en ander wetenschappelijk onderwijs l HBO hogescholen l Overig defensie en politie

Nadat een leerling is ingelogd, krijgt hij een scherm te zien zoals bovenaan op bladzijde 17 van deze handleiding is afgebeeld. Op dit scherm is rechts een zogenoemde opdrachtmeter te zien zoals hiernaast is afgebeeld. De opdrachtmeter toont in een oogopslag wat de stand van zaken is: l welke opdrachten nog niet zijn uitgevoerd: het vierkantje is wit; l welke opdrachten zijn uitgevoerd en nog niet beoordeeld door de mentor: het vierkantje is oranje; l of de leerling de inhoud van het tabblad ‘vakkenpakket’ definitief gemaakt heeft en wacht op beoordeling: het vierkantje is groen. l welke opdrachten door de mentor zijn beoordeeld en goed bevonden: ✔ er staat een vinkje over het vierkantje; l welke opdrachten door de mentor zijn beoordeeld en nog onvoldoende zijn: er staat een rood kruis in plaats van een vierkantje. ✘ Naast de vierkantjes wordt het te behalen aantal punten aangegeven. Alleen de decaan kan via zijn decaanaccount de opdrachtmeter inrichten. l

l

Alleen de mentor kan via zijn account een opdracht van een leerling inzien en beoordelen. De decaan kan de opdracht wel inzien, maar niet beoordelen. Wanneer de leerling een negatief beoordeelde opdracht opnieuw heeft gemaakt, verdwijnt het rode kruis en wordt het vierkantje voor de opdracht weer oranje.


19

20


hoofdstuk

3

Persoonlijkheids Zelf Onderzoek inleiding

Het Persoonlijkheids Zelf Onderzoek wordt in het vervolg van deze handleiding voor de mentor kortweg PZO genoemd. Het PZO is gebaseerd op de typologie van Carl Gustav Jung*. Jung was een Zwitserse psychiater die na jarenlange praktijkervaring mensen qua eigenschappen indeelde in vier algemene persoonstypen. Zodoende onderscheidde hij de onderstaande persoonstypen. De blauwe benamingen zijn van Jung, de rode benamingen worden in keuzedossier gebruikt.

intuïtief type bedenker gewaarwordingstype doener denktype onderzoeker voeltype helper

Dit type is overwegend theoretisch, artistiek, fantasievol, beschouwend en ruimdenkend ingesteld. Dit type is overwegend praktisch, uitvoerend, concreet, technisch en fysiek ingesteld. Dit type is overwegend rationeel, gestructureerd, organisatorisch, cijfermatig en objectief ingesteld. Dit type is overwegend gevoelsmatig, zorgzaam, empatisch, teamgericht en subjectief ingesteld.

De eerste en de laatste twee typen werden door Jung als tegenstelling gezien. Deze twee tegenstellingen worden schematisch weergegeven* zoals in de afbeelding hiernaast.

doel

Het PZO bestaat uit vijf verschillende testonderdelen. Als alle vijf de PZO’s zijn gemaakt, wordt onderzocht in welke sectie(s) het gemiddelde van de vijf scores valt. Het doel van het PZO is erop gericht om bij de leerling één of twee van deze zestien persoonstypen als ‘best passend’ te kunnen benoemen.

*

Meer informatie hierover in ‘Het principe van de quaterniteit als algemeen denkraam’, gebaseerd op de ideeën van C.G. Jung, Kees Razenberg en Antal van den Bosch, uitgeverij Damon, Best, ISBN 90.5573.023.8.

Het PZO stelt vast in welke mate elk persoonstype een rol speelt in het gedrag en de eigenschappen van de leerling. Dit wordt aangegeven met een zogenoemde persoonscode. De (twee) sectie(s) waarin na het maken van het PZO de persoonscode valt, wordt verondersteld het 'best passend' te zijn bij de leerling.

testonderdelen

Welk type ben ik? Wat is mijn keuzestijl? Hoe is mijn basisgedrag? Competenties Waarden

opdracht 4 in hoofdstuk 1 opdracht 4 in hoofdstuk 2 opdracht 4 in hoofdstuk 3 opdracht 4 in hoofdstuk 4 opdracht 4 in hoofdstuk 5

21


wijze van afname

PZO-advies

best passend persoonstype

Het PZO is alleen digitaal beschikbaar via www.keuzedossier.nl. Dit betekent dat de leerling onafhankelijk van tijd en plaats de vijf PZO’s kan maken. Na het uitvoeren van een test wordt de uitslag bewaard in het digitaal portfolio. Dit portfolio kan ook door de decaan of mentor worden geraadpleegd.

Het PZO-advies is tweeledig: 1 advies over het best passend persoonstype; 2 advies over mogelijk passende opleidingen en beroepen.

Elk testonderdeel uit het PZO meet de aanwezigheid van één van de vier algemene persoonstypen. Na elk testonderdeel ontstaat er een score per persoonstype. Deze score wordt gevisualiseerd met behulp van een grafiek en een schema. In het schema wordt de score weergegeven met een rode punt. Hieronder een voorbeeld. Op deze manier kan de leerling na elk afzonderlijk testonderdeel zien waar zijn score terechtkomt.

B D O H

overzicht PZO

PERSOONSCODE

staat voor staat voor staat voor staat voor

bedenker doener onderzoeker helper

Nadat alle vijf de PZO's zijn gemaakt wordt onder het tabblad 'overzicht PZO' een grafiek en een schema getoond. De grafiek laat zien hoe de vijf scores zich per persoonstype tot elkaar verhouden. In het schema wordt met rode punten aangegeven in welk(e) gebied(en) die vijf scores liggen. De groene punt geeft aan waar het gemiddelde van de vijf scores ligt.

Aansluitend kan de leerling vaststellen welke sectie of welke twee secties het best bij hem aansluiten. Op bovenstaand scherm wordt daarom gevraagd op het tabblad PERSOONSCODE te klikken. Er zal een scherm met een instructie verschijnen zoals op de volgende bladzijde is afgebeeld. Daarbij wordt gevraagd op ‘Verder’ te klikken.

22


l

l

l

Na klikken op 'Verder' verschijnt een scherm waarin de leerling wordt gevraagd uit zes stellingen er drie te kiezen. Afhankelijk van de aangeklikte stellingen kan een tweede scherm met drie stellingen verschijnen, waarvan er twee moeten worden aangeklikt. Na klikken op ‘Verder’ verschijnt het scherm met de met de uitslag van het PZO zoals hieronder afgebeeld.

Op dit scherm wordt het volgende aangegeven. l Het schema van de 16 persoonstypen, waarin één of twee secties rood zijn gemarkeerd. l Naar welke sectie(s) de persoonscode verwijst. l Welke twee persoonstypen het meest dominant zijn. Een leerling die gedurende het PZO-onderzoek een consistent beeld laat zien, krijgt één sectie. Een leerling die een wat minder eenduidig beeld laat zien krijgt twee secties. Deze laatste leerling gaat zich daarmee ook iets breder oriënteren. Beide secties liggen altijd in hetzelfde gebied. Deze gegevens blijven bewaard en zichtbaar totdat de knop ‘opnieuw PERSOONSCODE samenstellen’ wordt geactiveerd. 16 persoonstypen Door middel van een beschrijving onder de knop ‘Naslag en Links/16 persoonstypen’ krijgt de leerling een toelichting op het persoonstype dat in de betreffende sectie(s) valt. Naast een beschrijving van het persoonstype worden vier passende beroepen genoemd. De leerling kan deze, en andere passende beroepen, opzoeken via het tabblad ‘beroepen’. Daar kan hij zijn zoekacties gericht uitvoeren, omdat hij kan selecteren op persoonstype. Alleen beroepen die aansluiten bij dat persoonstype worden getoond.


23

De persoonscode zal de leerling interessante extra informatie opleveren die helpt bij het beargumenteren van de keuze voor een vervolgopleiding of een beroep. Los van dit PZO-advies moeten bij de definitieve keuze altijd de rapportcijfers, de adviezen van de vakdocenten en het advies van de decaan worden betrokken. Ook in het account van de decaan en mentor zijn de kernachtige omschrijvingen van de zestien persoonstypen te vinden onder de knop ‘Naslag en Links/16 persoonstypen’. Bij elk van de zestien persoonstypen worden drie passende beroepen genoemd. Het karakter van deze vermeldingen is algemeen oriënterend van aard. In het decaan- en mentoraccount worden onder de knop ‘16 persoonstypen’ vier specifieke persoonsbeschrijvingen gegeven: l een meer algemene persoonsbeschrijving; l een persoonsbeschrijving met betrekking tot VMBO-MBO-leerlingen; l een persoonsbeschrijving met betrekking tot de PROFIELKEUZE; l een persoonsbeschrijving met betrekking tot LOB tweede fase.

24


hoofdstuk

4

gebruiksaanwijzingen werkboek Dit hoofdstuk van de handleiding is bedoeld voor de mentor die de leerlingen gaat begeleiden bij het gebruik van het werkboek en het digitaal portfolio. Daarom wordt de mentor vanaf nu in deze handleiding persoonlijk aangesproken. Op de volgende bladzijde treft u per hoofdstuk uit het werkboek: l aanwijzingen; l suggesties; l een tijdsindicatie; l antwoordmodellen. Van elk hoofdstuk wordt allereerst in grote lijnen het karakter aangegeven. Dit gebeurt aan de hand van de volgende aandachtspunten. l thema l inhoud l doelstellingen l leerdoelen l omvang in tijd Daarna komen de bladzijden van dat hoofdstuk afzonderlijk aan de orde. In de kantlijn treft u steeds een tijdsindicatie aan en de betreffende bladzijde. De blauwe trefwoorden links van de tekst helpen u snel uw weg te vinden. Het hoofdstuk telt zes hoofdstukken die als volgt kunnen worden verdeeld over leerjaar 3 en 4. leerjaar 3

hoofdstuk 1, 2 en 3 Aan het einde van hoofdstuk 3 wordt een passend vakkenpakket voor het eindexamenjaar gekozen.

leerjaar 4

hoofdstuk 4, 5 en 6 Aan het einde van hoofdstuk 6 wordt een passende vervolgopleiding gekozen.


25

les 1 digitaal portfolio activeren Voorafgaand aan de werkelijke lessen maakt u de leerlingen wegwijs op www. keuzedossier.nl. maximaal 45 min.

Besteed één lesuur of minder aan het activeren van het digitaal portfolio en het toelichten van de verschillende schermen. Neem als voorbereiding op deze les eerst zelf bladzijde 4 tot en met 7 van het werkboek door. De leerlingen hebben de volgende gegevens nodig. 1 Het controlenummer van uw school; de decaan kent dit controlenummer. 2 Het unieke serienummer dat op de achterkant van het omslag van ieder werkboek staat. l l

l

blz. 7

l

blz. 7

l

blz. 6

l

blz. 7

l

Vraag de leerlingen er pen en papier bij te nemen. Wijs uitdrukkelijk het serienummer aan op de achterkant van het omslag van het werkboek. De letters in het serienummer zijn hoofdletters. De gebruikersnaam wordt door de computer samengesteld. Het wachtwoord kan de leerling zelf kiezen. Vraag het wachtwoord even te noteren. Alleen met een bestaand e-mailadres krijgt de leerling zijn inlogcodes per e-mail toegezonden. Het wachtwoord kan gewijzigd worden via de knop ‘Wachtwoord wijzigen’ links op het scherm, nadat de leerling is ingelogd. Via het tabblad ‘mijn persoonsgegevens’ en daarna de knop ‘Wijzigen’ kan de leerling een foto van zichzelf toevoegen.

Op bladzijde 11 van dit docentenboek heeft u kunnen lezen op welke manier u uw eigen account kunt activeren. Via dit mentoraccount kunt u zien welke leerling zijn digitaal portfolio heeft geactiveerd.

blz. 5

blz. 7

Wanneer een leerling niet in uw ‘Overzicht leerlingen’ voorkomt, betekent dit het volgende. 1 De leerling heeft zijn portfolio nog niet geactiveerd. 2 De leerling heeft tijdens de activeringsperiode de naam van een andere mentor geactiveerd. In geval van 2 moet de leerling dit zelf corrigeren. Dit gebeurt via het tabblad ‘mijn persoonsgegevens’ en vervolgens de knop ‘Wijzigen’. Zorg ervoor dat de leerlingen aan het begin van de volgende les hun digitaal portfolio hebben geactiveerd. Bepaal zelf welke functies van het digitaal portfolio u in deze inleidende les toelicht. Besteed in ieder geval aandacht aan de volgende onderdelen. l inloggen via www.keuzedossier.nl l uitloggen l wachtwoord wijzigen l tabblad ‘mijn persoonsgegevens’ l tabblad ‘beroepen’ l tabblad ‘opleidingen’ l tabblad ‘archief’

26


hoofdstuk 1 thema

inhoud

Zoals de titel van dit eerste hoofdstuk aangeeft, is het thema: leerroutes. In feite wordt in dit hoofdstuk de voorkeur voor een van vier mbosectoren onderzocht. Er wordt slechts algemene informatie gegeven, zodat de leerling zich alleen hoeft te richten op het globale karakter van de vier mbo-sectoren. l l l l l l

doelstellingen l

l l

l

leerdoelen l

l

l

l l

omvang in tijd

leerroutes

start beroepenboom iets met... welk type ben ik? (PZO-1) oriënteren handelingsopdracht 1 informatie koppelen

opdracht 1 opdracht 2 opdracht 3 opdracht 4 opdracht 5 opdracht 6

De leerling: beseft dat leerjaar 3 de start betekent van het keuzeproces voor een vervolgopleiding of beroep; wordt zich bewust van zijn persoonlijke stand van zaken; ziet de noodzakelijkheid van een test (lees: PZO-1 'Wat voor type ben ik?’); kan alle informatie uit dit hoofdstuk koppelen. Het is de bedoeling dat de leerling: een aantal verschillende beroepen bij de juiste mbo-sector kan plaatsen; beroepen uit zijn directe omgeving in verband brengt met zijn eigen voorkeuren en vooroordelen; door middel van trefwoorden onbewust zijn voorkeur voor een mbosector aangeeft; een begin maakt met te onderzoeken welk persoonstype hij is; met zijn eerste voorlopige persoonscode drie opleidingen kan noemen die hem aanspreken.

Dit hoofdstuk kan in twee lesuren worden behandeld. Wanneer u daarbij geen gebruik kunt maken van het computerlokaal moet u de leerlingen het maken van opdracht 4 en opdracht 5 na afloop van de les als huiswerk opgeven.

27


§1

10 min.

start

leerstof

In grote lijnen worden de mogelijkheden ná het vmbo geschetst. In deze paragraaf komen alleen nog maar de vier sectoren van het mbo aan bod.

leerdoel

De leerling wordt zich bewust van zijn persoonlijke situatie en de noodzaak om een keuzeproces op gang te brengen. Dit proces wordt bijgehouden in zijn digitaal portfolio.

blz. 10

Er worden bij opdracht 1 zestien beroepen genoemd. Zoals elk beroep dat ergens in het werkboek genoemd wordt, zijn ook deze zestien beroepen terug te vinden onder het tabblad ‘beroepen’. U kunt de beschrijvingen raadplegen als voorbereiding op de les.

5 min.

Bespreek klassikaal de gegeven antwoorden, waarbij u informatie geeft over de soort werkzaamheden van deze zestien beroepen. antwoord opdracht 1B

techniek zorg & welzijn economie landbouw visser verkoper stuurman stoffeerder parketlegger secretaresse broodbakker nagelspecialist brandweerman reismedewerker sportinstructeur milieucontroleur verpleegkundige onderwijsassistent dierenartsassistent medewerker manege

§2

10 min.

5 min.

x x x x x x x x x x x x x x x x

beroepenboom

leerstof

Een inventarisatie van beroepen in de directe omgeving van de familie en milieu van de leerling. Enerzijds kan de leerling hiermee de reeds aanwezige kennis over beroepen tonen, anderzijds kan de invloed die deze meer of minder beperkte kennis op het eigen keuzeproces heeft, zichtbaar worden.

leerdoel

De leerling wordt zich bewust van zijn kennis over beroepen en de invloed op het eigen keuzeproces.

blz. 10

De lege velden in de beroepenboom kunnen naar believen met andere familieleden worden ingevuld. Ook wanneer leerlingen niet veel beroepen uit hun familie kunnen noemen, kunt u als alternatief de omgeving uitbreiden naar buurt, vrienden en kennissen. Laat de leerlingen dan zelf aangeven wat de relatie is. Bespreek klassikaal de antwoorden aan de hand van de volgende punten. l Inventariseer welke beroepenbomen erg afwijkend van elkaar zijn. l Vraag aan enkele leerlingen welke beroepen het meest in zijn familie voorkomen. l Maak op het bord een inventarisatie en rubricering. l Vraag wie denkt te weten wat een bepaald 'vreemd' of 'onbekend'

28


beroep inhoudt. Laat de leerling van de betreffende beroepenboom de antwoorden beoordelen. U kunt als mentor de beroepen die ter sprake komen raadplegen via het tabblad 'beroepen' op keuzedossier.nl. Natuurlijk is huisvrouw ook een beroep.

l

5 min.

opdracht 2D

Pols de leerlingen in hoeverre ze zich bewust zijn van de invloed die uitgaat van de beroepen binnen de familie.

§3

iets met...

leerstof

Deze paragraaf wil een logisch vervolg zijn op de vorige paragraaf. Wanneer de leerling op dit moment een keuze zou moeten maken, gebeurt dat op basis van wat hij op dit moment weet. Zowel positieve als negatieve beelden en eventuele ervaringen spelen daarbij een rol.

leerdoel

De leerling geeft een richting aan van een eventuele vervolgopleiding en beroep.

10 min

In deze paragraaf geeft de leerling indirect aan naar welke mbo-sector zijn belangstelling uitgaat. De trefwoorden staan daarom in willekeurige volgorde en verwijzen niet direct naar de bijbehorende mbo-sector. antwoord opdracht 3C E

T

L

ZenW

De trefwoorden verwijzen naar de volgende mbo-sectoren. economie

techniek

landbouw

zorg en welzijn

reizen horeca kantoor reclame rekenen verkopen veiligheid

mode bouwen tekenen transport machines computers construeren

dieren milieu natuur planten voeding biologie paardensport

sport uiterlijk mensen medisch kinderen onderwijs verzorgen

§4

welk type ben ik?

Deze les vindt bij voorkeur plaats in het computerlokaal. Later kunt u ervoor kiezen om de leerling de andere onderdelen van het Persoonlijkheids Zelf Onderzoek (PZO) thuis te laten maken, maar voor de eerste keer is het zinvol om dit klassikaal uit te leggen. 5 min.

blz. 13

Het PZO loopt als een rode lijn door de methode keuzedossier. Leg uit dat het onderzoek uit vijf onderdelen bestaat. In elk hoofdstuk, behalve in hoofdstuk 6, komt een ander onderdeel aan de orde. Elk onderdeel heeft een ander onderwerp. Het onderwerp past dan bij de leerstof van het betreffende hoofdstuk. De leerling krijgt na elk onderdeel een voorlopige persoonscode. Met die voorlopige persoonscode kunnen gericht beroepen en opleidingen opgezocht worden. Uiteindelijk berekent de computer een definitieve persoonscode.


29

Bij de uitslag van elk PZO-onderdeel laat de computer een staafdiagram zien op het scherm van de uitslag. Zie de afbeelding hiernaast. Op deze manier ziet de leerling in één oogopslag welk persoonstype bij hem op de eerste plaats komt, welk op de tweede, de derde en de vierde plaats. Per PZO-onderdeel kan de persoonscode verschillen. Nadat het vijfde onderdeel is gemaakt, berekent de computer de defintieve persoonscode. Met deze definitieve persoonscode gaat de leerling vervolgens aan de slag met het zoeken naar een passende mbo-opleiding.

15 min.

opdracht 4: PZO-1

Houd als richtlijn voor PZO-1 een maximale duur aan van 15 minuten. Het is zinvol dat u, voorafgaande aan de les, het PZO-1 zelf ook een keer doorneemt. Zo bent u op de hoogte van de inhoud van de vragen en van de verschillende schermen die de leerling moet doorlopen. U activeert PZO-1 als volgt in uw ‘leerlingaccount’. l klikken op tabblad 'PZO' l klikken op tabblad 'PZO-1' l inleidende tekst lezen l klikken op ‘Verder’ Vertel vooraf dat de leerling in totaal 40 vragen moet beantwoorden. Wanneer een vraag niet beantwoord is, geeft de computer dat aan. Nadat alle vragen zijn beantwoord, zal de computer de uitslag ofwel de eerste voorlopige persoonscode weergeven. Deze persoonscode moet de leerling noteren op blz. 22 van zijn werkboek. Benadruk dat er geen goede of slechte antwoorden zijn! De betekenis van de letters B, D, O en H wordt toegelicht in hoofdstuk 3 van dit docentenboek. De 1e voorlopige persoonscode wordt met een rode punt in het schema gevisualiseerd. Deze rode punt staat in een van de zestien vakjes van het schema. Bij elk vakje hoort een beschrijving van dat specifieke persoonstype. Deze beschrijving is te vinden via ‘Naslag en Links’ en vervolgens de knop ‘16 persoonstypen’. De leerlingen moeten na deze les weten dat ze naast hun persoonscodes in cijfers ook telkens een schema krijgen waarin te zien is in welk kwadrant van het model zij gescoord hebben.

5 min.

Hoe dichter het rode coördinaat in het midden ligt, des te dichter ligt de hoogte van de vier scores van de vier persoonstypen bij elkaar. In dat geval heeft de leerling van alle persoonstypen iets in zich. Als de leerling ver weg scoort van het midden, betekent dit juist dat één of twee persoonstypen veel hoger hebben gescoord ten opzichte van de andere persoontypen en dat deze leerling een meer uitgesproken uitslag heeft. Geef ook hier aan dat de éne uitslag niet slechter of beter is dan de andere.

5 min.

Wanneer er tijd is, bespreek dan met de leerlingen of hun ouders zich wel of niet in de twee persoonstypen van de uitslag herkenen. Laat de leerlingen de reacties toelichten.

opdracht 4D

30


§5

15 min

leerstof

De eerste gegevens die nodig zijn om tot een verantwoorde keuze van een vervolgopleiding of beroep te kunnen komen, zijn in meer of mindere mate aanwezig. Met de 1e voorlopige persoonscode kan een begin worden gemaakt met het keuzeproces.

leerdoel

De leerling ontdekt welke gegevens moeten worden verzameld of aangescherpt om tot een verantwoorde keuze van een vervolgopleiding of beroep te kunnen komen.

blz. 14

De leerlingen gaan aan het werk met de gegevens onder het tabblad ‘opleidingen’. Ze activeren daarvoor het grijze tabblad ‘kiezen op persoonscode’. Wijs erop dat daarbij gebruik wordt gemaakt van de eerste, voorlopige persoonscode zoals die op bladzijde 13 van het werkboek is genoteerd. l

l

l

§6

5 min.

oriënteren handelingsopdracht 1

Er moet een valide persoonscode worden ingegeven, anders zal er geen lijst van opleidingen verschijnen. Er moet een opleidingsniveau worden geselecteerd, anders zal er geen lijst van opleidingen verschijnen. Oefen nog een keer de werking van de knop 'aan favorieten toevoegen' en licht het tabblad 'archief' toe.

informatie koppelen

leerstof

De uitslag van opdracht 3 en opdracht 5 wordt gekoppeld aan de vmbosector waartoe de afdeling behoort die de leerling nu volgt.

leerdoel

De leerling beseft in welke mate de afdeling die hij nu volgt aansluit bij zijn voorlopige voorkeur voor een mbo-sector.

blz. 15

Het is natuurlijk mogelijk dat een leerling hier tot de conclusie komt dat hij op dit moment eigenlijk op de verkeerde afdeling zit. Dit kan demotiverend voor de leerling zijn. Wijs er in voorkomende gevallen nadrukkelijk op: l dat dit nog maar een eerste koppeling met de testuitslagen is; l dat een opleiding in een andere mbo-sector nog zeer goed mogelijk is, ook met een vooropleiding in een andere vmbo-sector.

huiswerk

l l

opdracht 4 maken opdracht 5 (PZO-1) maken

31


hoofdstuk 2 thema

inhoud

De leerling wordt zich bewust van zijn manier van kiezen en kan die in relatie brengen met zijn keuze voor een mbo-sector. Met behulp van PZO-2 wordt zijn keuzestijl verwerkt in zijn persoonscode. Alle informatie wordt na overleg met ouders of verzorgers gekoppeld om tot een voorlopige mbo-sectorkeuze te komen. l l l l l l

doelstellingen l l

l l

leerdoelen l

l l l

l

omvang in tijd

kiezen

keuzes maken vier mbo-sectoren keuzestijlen wat is mijn keuzestijl? (PZO-2) oriënteren handelingsopdracht 2 informatie koppelen


De leerling: staat stil bij zijn manier van keuzes maken; weet wat keuzestijlen zijn en ziet verschillen tussen de vier keuzestijlen; maakt PZO-2 en krijgt zijn tweede, voorlopige persoonscode; vraagt zijn ouders of verzorgers naar hun mening over de sectorkeuze en reageert hierop. Het is de bedoeling dat de leerling: na overleg met twee klasgenoten aan kan geven op welke manier hij meestal kiest; een volgorde kan noemen van zijn voorkeur voor mbo-sectoren; erover nadenkt welke keuzestijl het beste bij hem past; met behulp van PZO-2 een tweede, voorlopige persoonscode krijgt, die iets zegt over welke keuzestijl het best bij hem past; navraagt bij zijn ouders of verzorgers welke mbo-sector zij het best bij hem vinden passen en hierover een voorlopige eigen mening geeft.

U kunt bij dit hoofdstuk volstaan met twee lessen indien u gebruik kunt maken van het computerlokaal. De antwoorden van opdracht 6 worden in de volgende les besproken.

32


§1

5 min.

leerstof

Verschillende manieren van kiezen worden getoond aan de hand van enkele voorbeelden en vragen bij de opdrachten.

leerdoel

De leerling wordt zich bewust dat er verschillende manieren van kiezen zijn en dat je dat eigenlijk meestal onbewust doet. De leerling staat stil bij zijn manier van kiezen.

huiswerk

l

l

l

10 min

keuzes maken

blz. 18

Controleer of alle leerlingen opdracht 4 (PZO-1) uit hoofdstuk 1 gemaakt hebben. U kunt dit voorafgaande aan de les doen aan de hand van het ‘Overzicht leerlingen’ in uw mentoraccount. Controleer met behulp van de werkboeken of alle leerlingen opdracht 5 uit hoofdstuk 5 gemaakt hebben. Breng even kort de inhoud van hoofdstuk 1 in herinnering aan de hand van de samenvatting op blz. 16.

Probeer leerlingen bij elkaar te zetten waarvan u denkt dat hun keuzes op verschillende manieren tot stand zijn gekomen. Bijvoorbeeld omdat ze zich gemakkelijk laten beïnvloeden door hun omgeving, hun gevoel of vooral hun verstand. Leg de leerlingen uit, dat ze bij de bespreking van de onderwerpen aan het volgende kunnen denken. l Welke personen hebben je beïnvloed? l Koos je op je gevoel, met je verstand, of met allebei? l Bij grote twijfel: wat gaf uiteindelijk de doorslag of wie hakte uiteindelijk de knoop door? Trefwoorden die bij opdracht 1C worden genoemd kunnen de volgende zijn. gevoel l verstand l ouders l vriend(in) l budget (geld) l status l idool l uiterlijk (vorm) l mogelijkheden l voordelen l nadelen l mening van anderen l

Inventariseer kort hoe de verdeling is van de bij opdracht 1C genoemde vier mogelijkheden in de klas. antwoord opdracht 1C

De zin “…altijd goed nadenk over de voor- en nadelen ervan.” is een typische manier van keuzes maken voor de onderzoeker. Een onderzoeker maakt een lijstje, telt als het ware de plussen en de minnen op en komt zo tot een beargumenteerde, logische conclusie. De zin “…vaak de mening van anderen vraag voordat ik kies.” is een typische manier van keuzes maken voor de helper. Een helper laat zich snel leiden door meningen van anderen en is soms onzeker over zijn gevoelsmatige argumenten. De zin “…het vervelend vind om uiteindelijk maar één ding te kunnen kiezen.” is een typische opmerking voor de bedenker. Bedenkers zien elke keuze als een beperking van mogelijkheden. “Als ik voor dit kies, kan ik dat niét meer kiezen!”. Bedenkers hechten er grote waarde aan om de keuzemogelijkheden zo lang mogelijk open te houden. De zin “…ik nooit zo stil sta bij de gevolgen, het overkomt mij gewoon.” is een typische opmerking van de doener. Een doener maakt een keuze òf op basis van praktische argumenten, òf rolt er als het ware gewoon in. Hij heeft niet bewust gekozen, maar is afgegaan op zijn instinct.


§2

10 min.

33

vier mbo-sectoren

leerstof

Zeer algemene informatie over de vier mbo-sectoren en de aard van de opleidingen.

leerdoel

De leerling krijgt inzicht in en overzicht van de aard van de mboopleidingen binnen de vier mbo-sectoren en kan die kennis betrekken op zijn voorkeuren.

blz. 19

Er wordt in het werkboek opzettelijk zeer algemene informatie over de vier mbo-sectoren gegeven. Laat de leerlingen alleen op basis van deze korte informatie hun voorkeur uitspreken. Zeker wanneer u zelf niet goed op de hoogte bent met de vele mbo-opleidingen en mogelijkheden. Zie erop toe dat voor elk van de vier mbo-sectoren een voorkeur wordt uitgesproken. Ook wanneer de leerling al weet wat hij wil gaan doen’. In elke mbo-sector zijn opleidingen te vinden die passen bij bedenkers, bij doeners, bij onderzoekers of bij helpers. En omdat elk mens een combinatie is van verschillende persoonstypen, is in elke sector wel een opleiding te vinden die mogelijkheden geeft.

§3

10 min.

keuzestijlen

leerstof

Beschrijving van de vier keuzestijlen.

leerdoel

De leerling weet wat keuzestijlen zijn en ziet de verschillen tussen de vier keuzestijlen. De leerling denkt na welke keuzestijl het beste bij hem past.

blz. 20

l l l

Lees klassikaal de tekst van de vier keuzestijlen voor. Laat de leerlingen zelf opdracht 3A en B invullen. Geef daarna aan welk persoonstype bij welke items hoort zoals hierna vermeld.

De items ‘er de allernieuwste mogelijkheden opzitten’ ‘ik er voorlopig mee verder kan’ passen bij de bedenker. Deze typen houden van keuzes met veel mogelijkheden en houden rekening met de toekomst. De items ‘het klein en praktisch is’ ‘het tegen een stootje kan’ passen bij de doener. Deze typen houden van fysiek stevige producten, gebruiksvriendelijkheid, met een grote opslagcapaciteit. De items ‘er alleen dié mogelijkheden opzitten die ik wil gebruiken’ ‘het niet duur is’ passen bij de onderzoeker. Deze typen willen niet meer mogelijkheden dan noodzakelijk en kijken naar de prijs. De items ‘het er mooi uitziet’ ‘je er met zo’n mobieltje bijhoort’ passen bij de helper. Deze typen kijken naar de gevoelswaarde en het effect op hun contact met anderen; ze willen bij de grote groep horen.

34


§4

10 min.

wat is mijn keuzestijl?

leerstof

De items van PZO-2 vragen de leerling naar zaken die hij laat meewegen bij de keuze van een vervolgopleiding.

leerdoel

Met behulp van PZO-2 krijgt de leerling zijn tweede, voorlopige persoonscode, die iets zegt over welke keuzestijl het best bij hem past.

huiswerk

Wanneer u tijdens deze les geen gebruik kunt maken van het computerlokaal moet u opdracht 4 opgeven als huiswerk. Het is raadzaam dat u, voorafgaande aan hoofdstuk 2, PZO-2 zelf ook maakt.

§5

oriënteren handelingsopdracht 2

leerstof

De vaardigheden die bij een beroep horen. Er worden van vierentwintig meer of minder bekende beroepen telkens vier vaardigheden genoemd. Deze beroepen verwijzen indirect naar een van de vier mbo-sectoren.

leerdoel

De leerling ontdekt dat persoonlijke voorkeuren voor een bepaald beroep samenhangen met de keuze van een mbo-sector. Opdracht 5 kan alleen digitaal gemaakt worden. Wanneer u deze les geen gebruik kunt maken van het computerlokaal, moet u opdracht 5 als huiswerk opgeven.

5 min.

blz. 22

Met het meer of mindere bewustzijn van de leerling over zijn manier van kiezen, opgedaan in de vorige paragraaf, wordt nu gevraagd een mate van voorkeur aan te geven bij vierentwintig beroepen. Er wordt geen beschrijving gegeven van de soort werkzaamheden, maar uitsluitend van vier vaardigheden die kenmerkend zijn voor het betreffende beroep. Een voorbeeld van een vaardigheid is 'technisch en handvaardig zijn', bijvoorbeeld voor een automonteur. Deze vaardigheid geldt vanzelfsprekend voor alle opleidingen in de mbo-sector techniek. Maar die vaardigheid kan ook belangrijk zijn bij opleidingen in een van de andere drie mbo-sectoren. Denk bijvoorbeeld aan hovenier, bedrijfsleider doe-het-zelf bouwmarkt of orthopedisch schoenmaker. Toch vallen de opleidingen voor deze beroepen in een andere mbo-sector dan techniek. Het is raadzaam dat u, voorafgaande aan hoofdstuk 2, deze digitale opdracht zelf ook maakt. U zult zien dat, nadat de opdracht is uitgevoerd en opnieuw tabblad ‘blz. 22 opdracht 5’ wordt geactiveerd, de eerdere uitslag kan worden geraadpleegd. Wanneer de knop ‘Opnieuw beginnen’ wordt geactiveerd, wordt de eerdere uitslag gewist en kan niet meer geraadpleegd worden. Op de bladzijde hiernaast ziet u welke beroepen bij deze test worden gebruikt. Ter voorbereiding op eventuele vragen van de leerlingen kunt u een beschrijving van deze beroepen raadplegen via het tabblad ‘beroepen’. Het is uitdrukkeling niet de bedoeling dat u de leerlingen dit ook laat doen. Zie erop toe dat de leerlingen de uitslag van deze test noteren in hun werkboek.

35


1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23 24

techniek 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24

goudsmid militair dierverzorger paardenverzorger ambulancechauffeur receptionist marktkoopman kledingadviseur kraanmachinist boomkweker doktersassistent kraamverzorgende bloembinder barkeeper reisadviseur acquisiteur loodgieter modeverkoper aerobicleraar kapster lichttechnicus begeleider daklozen akkerbouwer kaasmaker

zorg en welzijn

economie

landbouw

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

36


§6

informatie koppelen

leerstof

Keuzestijlen en alle gegeven en ontdekte informatie over mbo-sectoren.

leerdoel

De leerling koppelt alle informatie die hij heeft over zijn manier van kiezen en zijn voorkeur voor een mbo-sector en bespreekt dit met zijn ouders of verzorgers.

5 min.

Vertel de leerlingen dat bladzijde 23 als huiswerk gemaakt moet worden omdat daarbij de medewerking van de ouders of verzorgers wordt gevraagd. Wijs er de leerlingen ook op dat opdracht 6C in het digitaal portfolio moet worden gemaakt.

huiswerk

l l l

opdracht 4 (PZO-2) maken opdracht 5 maken opdracht 6C maken

37


hoofdstuk 3 thema

inhoud

Dit hoofdstuk gaat over zelfkennis. De leerling gaat onderzoeken wat zijn sterke en zwakke eigenschappen, leerstijlen en studievaardigheden zijn. Met behulp van PZO-3 onderzoekt hij zijn basisgedrag. Allemaal zaken die helpen om een passend vakkenpakket te kiezen voor het vierde jaar. l l l l l l

doelstellingen

l l

l l

leerdoelen l

l

l

l

omvang in tijd

over mezelf

sterk en zwak leerstijlen studievaardigheden hoe is mijn basisgedrag? (PZO-3) advies eindexamenvakken informatie koppelen


De leerling: krijgt inzicht in zijn leerstijlen en studievaardigheden; ziet in dat hij open en eerlijk naar zichzelf moet kijken om een goed zelfbeeld te krijgen; doet PZO-3 en krijgt zijn derde, voorlopige persoonscode; krijgt of bevestigt een algemeen beeld van zijn eigenschappen. Het is de bedoeling dat de leerling: van een aantal genoemde eigenschappen kan aangeven in welke mate hij hierover beschikt en daar de mening van zijn ouders of verzorgers bij betrekt; aangeeft in welke mate hij beschikt over de zes genoemde studievaardigheden; met behulp van PZO-3 een derde voorlopige persoonscode krijgt, die iets zegt over zijn zichtbare gedrag; een passend vakkenpakket voor zijn eindexamenjaar kiest.

Het heeft de voorkeur om dit hoofdstuk te verdelen over twee lessen. Afhankelijk van de mogelijkheid of u gebruik kunt maken van het computerlokaal verdeelt u de opdrachten over de twee lessen. wel in computerlokaal

les1 opdracht 1 opdracht 2 opdracht 3 les 2 opdracht 4 opdracht 5 opdracht 6

niet in computerlokaal

les1 opdracht 1 opdracht 2 (inleiding op de opdracht) opdracht 3 opdracht 4 (inleiding op de opdracht) huiswerk opdracht 1C opdracht 2C opdracht 4 (PZO-3) les 2 controle en bespreken huiswerk les 1 opdracht 3 opdracht 5 huiswerk opdracht 6

38


§1

5 min.

leerstof

De sterke en zwakke eigenschappen van de leerling.

leerdoel

De leerling ontdekt dat zijn zelfbeeld niet altijd hetzelfde is als het beeld dat anderen, zoals een klasgenoot, zijn ouders of verzorgers, over hem hebben.

huiswerk

l

l

l

10 min.

sterk en zwak

blz. 26

Controleer of alle leerlingen opdracht 4 (PZO-1), opdracht 5 en opdracht 6C uit hoofdstuk 3 gemaakt hebben. U kunt dit, voorafgaande aan de les, doen aan de hand van het ‘Overzicht leerlingen’ in uw mentoraccount. Controleer opdracht 5 ook aan de hand van bladzijde 30 met behulp van het werkboek. Breng even kort de inhoud van hoofdstuk 2 in herinnering aan de hand van de samenvatting op blz. 24.

Laat de leerlingen zelf hun partner bij deze opdracht kiezen. Zie erop toe dat de tweetallen zo worden samengesteld dat verwacht mag worden dat beide leerlingen elkaar goed kennen en ook werkelijk zullen overleggen. Het moet serieus en eerlijk gebeuren. Wijs de leerlingen erop dat opdracht 1C pas gemaakt kan worden wanneer zowel de mening van de klasgenoot als die van de ouders of verzorgers is genoteerd. Het gaat erom dat de leerling dan pas zijn conclusie trekt en zijn zelfbeeld eventueel bijstelt naar aanleiding van de mening van de anderen.

§2

10 min.

leerstijlen

leerstof

Vier leerstijlen of verschillende manieren van leren.

leerdoel

De leerling kan vier verschillende leerstijlen onderscheiden en wordt zich bewust van zijn manier van leren.

blz. 27

De vier leerstijlen die hier worden onderzocht worden ook wel met de volgende termen aangeduid. nadoen reproductiegericht begrijpen betekenisgericht uitproberen toepassingsgericht willekeurig ongericht Het is raadzaam dat u, voorafgaande aan hoofdstuk 3, deze digitale opdracht zelf ook maakt. U zult zien dat, nadat de opdracht is uitgevoerd en opnieuw tabblad ‘blz. 27 opdracht 2’ wordt geactiveerd, de eerdere uitslag kan worden geraadpleegd. Wanneer de knop ‘Opdracht maken’ wordt geactiveerd, wordt de eerdere uitslag gewist en kan niet meer geraadpleegd worden. Wanneer er tijd is, kunt u vragen bij welke leerlingen de uitslag van de test (opdracht 2D) opvallend anders is als het antwoord bij opdracht 2A. Probeer dan na te gaan waarom een of meer leerstijlen verkeerd werden begrepen bij opdracht 2A.


§3

10 min.

39

studievaardigheden

leerstof

Vijf belangrijke voorwaarden voor een succesvolle studie komen aan bod in termen van studievaardigheden.

leerdoel

De leerling krijgt inzicht in de mate waarin hij beschikt over de zes genoemde studievaardigheden en weet dat hij daarmee rekening moet houden bij de samenstelling van zijn vakkenpakket voor het eindexamenjaar.

blz. 28

Veel leerlingen worden zich pas in de loop van het vierde jaar bewust dat een gerichte manier van studeren vereist is voor het behalen van het diploma. Meestal manifesteert zich dat pas onomkeerbaar bij het eerste rapport in het vierde leerjaar. Deze paragraaf is bedoeld om dit bewustzijn te stimuleren. Dat kan hier gebeuren aan de hand van zes belangrijke studievaardigheden. Per genoemde studievaardigheid worden steeds drie zaken genoemd waaraan de betreffende studievaardigheid min of meer is af te meten. Opdracht 5 beperkt zich tot het inventariseren van de mate van beheersing. Bij opdracht 6A zullen deze gegevens verwerkt worden.

§4

hoe is mijn basisgedrag?

leerstof

De items van PZO-3 vragen de leerling naar zijn basisgedrag.

leerdoel

Met behulp van PZO-3 krijgt de leerling zijn derde, voorlopige persoonscode, die iets zegt over zijn basisgedrag. Het is raadzaam dat u, voorafgaande aan hoofdstuk 3, PZO-3 zelf ook maakt.

10 min.

blz. 29

Bij opdracht 4C wordt gevraagd trefwoorden te noteren die bij het basisgedrag van de leerling horen. Deze trefwoorden zal de leerling zelf moeten opzoeken via de knop ‘16 persoonstypen’ onder ‘Naslag en Links’. Daar kan een beschrijving worden opgevraagd van het betreffende persoonstype zoals de uitslag van de test die geeft. Laat de leerling drie woorden uit de beschrijving van zijn persoonstype kiezen die hij bij zichzelf vindt passen.

40


§5

advies eindexamenvakken

leerstof

Haalbaarheid van een vak als eindexamenvak.

leerdoel

Inzicht verkrijgen in de haalbaarheid van de eindexamenvakken.

blz. 30

Capaciteiten en inzet bepalen, in samenhang met de haalbaarheid van een schoolvak. Geef een voorbeeld waarbij iemand iets redelijk goed kan, bijvoorbeeld hardlopen of balwerpen, maar zich hier bij het vak lichamelijke oefening nauwelijks voor inzet. Laat de leerlingen zelf ook een voorbeeld noemen. De gegevens die de leerlingen nodig hebben voor het maken van deze opdracht zullen van uw collega's moeten komen. De meeste scholen gebruiken een leerlingvolgsysteem, waardoor dit soort gegevens al wordt bewaard. Spreek met de decaan af, hoe u dit het beste kunt organiseren. Voorkom in ieder geval dat de leerlingen de verschillende vakdocenten individueel om de benodigde gegevens vragen. Op keuzedossier.nl voeren de leerlingen deze gegevens ook in in hun digitaal portfolio. Dit doen ze pas nadat deze in het werkboek zijn ingevuld. In het digitaal portfolio kan de leerling een keuze maken uit de vakken die voor hem relevant zijn. Via uw mentoraccount kunt u de ingevulde lijsten van de leerlingen inzien. Het invoeren van de gegevens in het digitaal portfolio vraagt om enkele aanwijzingen die hierna volgen. Het is aan te bevelen om dit zelf ook een keer te doen via uw eigen ‘leerling’-portfolio.

blz 30 opdracht 5

l

Klikken op het tabblad ‘blz 30 opdracht 5’ geeft het volgende scherm.

l

Klik op ‘Toevoegen’. Het scherm hieronder verschijnt. Er is een regel toegevoegd met links het woord ‘Kies’.

l

Klik op ‘Kies’ en vervolgens op een vak naar keuze, bijvoorbeeld ‘Duits’. ‘Duits’ verschijnt in plaats van ‘Kies’. Klik op de gewenste score onder 'haalbaarheid'. Klik op ‘Opslaan’. Het scherm ziet er bijvoorbeeld uit als de afbeelding hiernaast.

l l l l


l l l

l l l l

41

Om een nieuw vak toe te voegen, klik op ‘Toevoegen’. Op de eerste regel verschijnt opnieuw ‘Kies’. Klik op ‘Kies’ en vervolgens op een vak naar keuze, bijvoorbeeld 'geschiedenis'. ‘geschiedenis’ verschijnt in plaats van ‘Kies’. Klik op de gewenste score onder 'haalbaarheid'. Klik op ‘Opslaan’. Het scherm ziet er bijvoorbeeld uit als de afbeelding hieronder.

Op dezelfde manier kunnen meerdere vakken worden toegevoegd. Ga als volgt te werk om een score van een vak te wijzigen. l Klik in het midden op de regel naar keuze. l De regel zal donkergroen worden. l Klik op ‘Wijzig’. l De regel verandert van kleur en de scores kunnen worden gewijzigd. l Klik op ‘Opslaan’. Ga als volgt te werk om een vak te verwijderen. Klik in het midden op de regel naar keuze. l De regel zal donkergroen worden. l Klik op ‘Verwijderen’. l Het programma zal vragen om toestemming. Klik op ‘OK’. l De verwijdering wordt uitgevoerd. l

§6

informatie koppelen

leerstof

Alle tot nu verzamelde informatie over de vier mbo-sectoren.

leerdoel

De leerling koppelt alle informatie over een passende keuze voor een mbo-sector en vult zijn definitieve vakkenpakket in voor het eindexamenjaar.

blz. 31

Wijs de leerlingen erop dat het samen met de ouders of verzorgers invullen van opdracht 6A van belang is om verrassingen of teleurstellingen te voorkomen. Het is raadzaam dat u, voorafgaande aan hoofdstuk 3, opdracht 6C zelf ook maakt.

42


hoofdstuk 4 thema

inhoud

Dit hoofdstuk heeft een hoog praktijkgehalte omdat de opdrachten meteen in de praktijk dienen te worden uitgevoerd, zoals opdracht 2 (interview). Of omdat ze direct met de werkelijkheid te maken hebben, zoals opdracht 3 (solliciteren) en opdracht 5 (stageverslag). De opgedane ervaringen worden gekoppeld tot een globale selectie van passende opleidingen. l l l l l l

doelstellingen l

l

l

leerdoelen l

l

l l

l l

omvang in tijd

beroepsbeeld

beroepseisen interview handelingsopdracht 3 solliciteren handelingsopdracht 4 competenties (PZO-4) stageverslag handelingsopdracht 5 informatie koppelen


De leerling: ziet in dat hij zijn beroepsbeeld ook kan betrekken bij de keuze van een mbo-sector; gaat na welke beroepseisen hij graag wil terugzien in een toekomstig beroep; maakt PZO-4 en krijgt zijn vierde voorlopige persoonscode. Het is de bedoeling dat de leerling: op basis van beroepseisen twee verschillende beroepen noemt die hem aanspreken; van één van de twee eerder genoemde beroepen een beroepsbeoefenaar interviewt; voor zijn stage een sollicitatiebrief leert schrijven; met behulp van PZO-4 een vierde, voorlopige persoonscode krijgt, die iets zegt over de beroepseisen die hem aanspreken; een stageverslag samenstelt; de in dit hoofdstuk verzamelde informatie koppelt en kan aangeven welke mbo-sector daarbij het beste past.

De leerststof kan in principe in één les behandeld worden. Echter, de handelingsopdrachten (opdracht 2, 3 en 4) vragen van de leerling veel meer tijd. Deze drie opdrachten kunnen ook op een heel ander moment in het leerjaar plaatsvinden. Maar opdracht 1 is een belangrijke en bijna noodzakelijke voorbereiding op deze opdrachten. Maak met de leerlingen duidelijke afspraken wanneer de opdrachten klaar moeten zijn.


§1

15 min.

43

beroepseisen

leerstof

De beroepseisen van de beroepen die op basis van de derde, voorlopige persoonscode worden geselecteerd.

leerdoel

De leerling oriënteert zich door een interview met een beroepsbeoefenaar en tijdens zijn stage op beroepseisen die hem aanspreken.

blz. 34

De leerlingen gaan aan het werk met de gegevens onder het tabblad ‘beroepen’. Ze activeren daarvoor het grijze tabblad ‘kiezen op persoonscode’. Wijs erop dat ze daarbij gebruikmaken van de derde voorlopige persoonscode zoals die op bladzijde 29 van het werkboek is genoteerd. l

l

l

Er moet een valide persoonscode worden ingegeven, anders zal er geen lijst van beroepen verschijnen. De lijst met beroepen die verschijnt, beperkt zich niet tot het mboniveau. Ook beroepen waarvoor een hogere opleiding is vereist kunnen worden ingezien. Wijs de leerlingen daarom nadrukkelijk op de vermelding van het opleidingsniveau. Laat de leerlingen zo vrij mogelijk de eerste zes beroepen kiezen, puur op het gevoel. De selectie van twee beroepen moet echter wel op mbo-niveau zijn. Oefen nog een keer de werking van de knop 'aan favorieten toevoegen' en licht het tabblad 'archief' toe.

In deze versie van de methode keuzedossier wordt hetzelfde bedoeld met competentie, beroepseis en beroepseigenschap.

§2

interview handelingsopdracht 3

leerstof Naast gegevens over de beroepseisen die aan het beroep van de geïnterviewde gesteld worden, horen alle andere zaken waar de leerling naar vraagt tot de leerstof van deze paragraaf. leerdoel De leerling komt zoveel mogelijk te weten over het beroep van de geïnterviewde en betrekt de antwoorden op zijn eigen voorkeuren voor beroepseisen. 15 min.

blz. 35

l

l

l

l

l

Bij deze opdracht werken de leerlingen in tweetallen. Wijs beide leerlingen erop dat ze kritisch moeten zijn op elkaar. Controleer met behulp van het werkboek of beide leerlingen opdracht 2B hebben gemaakt. Het interview moeten de leerlingen uitwerken in een Word-bestand. l Dit Word-bestand moet bewaard worden onder het tabblad ‘archief’. l Door op [+] te klikken verschijnt de mogelijkheid om een Wordbestand op de eigen computer op te zoeken. l Vervolgens wordt aan dit bestand een naam gegeven waaronder het bewaard zal worden op de server van keuzedossier.nl. l Door op de bestandsnaam te klikken zal het betreffende Wordbestand worden geopend. Voeg eventueel meer onderwerpen toe, bijvoorbeeld: l soort bedrijf; l verdiensten; l werkgelegenheid. Maak afspraken met de leerlingen wanneer u de uitwerking van het interview kunt beoordelen via uw mentoraccount.

44


§3

10 min.

solliciteren handelingsopdracht 4

leerstof

De gegevens van het bedrijf of de instelling, de stageplek en de persoonlijke gegevens van de leerling.

leerdoel

Het correct schrijven van een sollicitatiebrief.

blz. 36

Het is mogelijk dat bij het vak Nederlands ook aandacht wordt besteed aan het schrijven van een sollicitatiebrief. Laat de leerlingen dan die aanwijzingen gebruiken. Maak eventueel afspraken met uw collega van het vak Nederlands. Daarnaast zult u met de stagebegeleider bij u op school moeten bepalen wanneer deze opdracht relevant is. Via het tabblad ‘blz. 36 opdracht 3’ kan de leerling aantekeningen maken over alle punten die in zijn brief en zijn cv moeten komen. Daarvan kan een print gemaakt worden. Met behulp van deze print kan de leerling zijn definitieve brief schrijven in een Word-bestand. Dit Word-bestand wordt bewaard onder het tabblad 'archief'. Via uw mentoraccount kunt u de brief inzien en beoordelen. Zie voor ‘archief’ bladzijde 18 van dit docentenboek. Laat de leerlingen bij het formuleren van hun sollicitatiebrief over hun eigenschappen en vaardigheden vertellen. Laat ze dat doen met behulp van de beroepseisen die ze bij het betreffende beroep via het tabblad ‘beroepen’ kunnen vinden én met behulp van de genoteerde beroepseisen bij opdracht 1.

§4 huiswerk

competenties

leerstof

De items van PZO-4 vragen de leerling naar beroepseisen.

leerdoel

Met behulp van PZO-4 krijgt de leerling zijn vierde, voorlopige persoonscode, die iets zegt over zijn voorkeuren voor bepaalde beroepseisen.

blz. 37

Het is raadzaam dat u, voorafgaande aan hoofdstuk 4, PZO-4 zelf ook maakt.

Bij opdracht 4D wordt gevraagd competenties te noteren die bij de persoonscode van de leerling horen. Deze competenties zal de leerling zelf moeten opzoeken via de knop ‘16 persoonstypen’ onder ‘Naslag en Links’. Daar kan een beschrijving worden opgevraagd van het betreffende persoonstype zoals de uitslag van de test die geeft. De belangrijkste competentie wordt altijd genoemd in de tweede alinea van de beschrijving.


§5

stageverslag handelingsopdracht 4

leerstof

Alle gegevens die de leerling verzamelt tijdens zijn stage.

leerdoel

Alle gegevens die de leerling tijdens zijn stage heeft verzameld selecteren op relevantie en verwerken tot een leesbaar stageverslag.

blz. 38

l

l

l

5 min.

45

Bepaal allereerst met de stagebegeleider bij u op school wanneer deze opdracht relevant is en klaar moet zijn. Vraag of deze stagebegeleider gebruikt maakt van een eigen formulier ‘beoordeling stagebegeleider’. In dat geval kan dat formulier onderdeel zijn van het stageverslag van de leerling. Het werkboek en het tabblad ‘blz. 38 opdracht 4’ gaan ervan uit dat de leerling zijn stageverslag moet presenteren. Pas dit aan voor de situatie bij u op school.

Beperk u deze les tot de inleidende tekst bij opdracht 5. Onder het tabblad ‘blz. 38 opdracht 4’ kunnen de leerlingen aantekeningen maken over de vijf onderdelen die op bladzijde 38 van het werkboek genoemd worden. De tijd die hiervoor nodig is zal per leerling sterk verschillen. Daarom moet u opdracht 5B als huiswerk opgeven.

§6

informatie koppelen

leerstof

Alle tot nu verzamelde informatie over beroepseigenschappen.

leerdoel

De leerling koppelt alle informatie voor een passende keuze voor een mbo-sector.

blz. 39

Deze opdracht is alleen betrouwbaar wanneer álle opdrachten uit dit hoofdstuk zijn uitgevoerd.

huiswerk

l l l l

opdracht 2 (stageverslag) opdracht 3 (solliciteren) opdracht 4 (PZO-4) opdracht 5 (stageverslag)

Het spreekt vanzelf dat deze vier opdrachten over een langere periode gemaakt kunnen worden. Maak daarover met de leerlingen wel duidelijke afspraken.

46


hoofdstuk 5 thema inhoud

De structuur van het mbo met BBL- en BOL-opleidingen, arbeidsmarkt en waarden (PZO-5). l l l l l l

doelstellingen l

l l l

leerdoelen l l l

l

omvang in tijd

opleidingen

niveaus in het mbo bbl of bol of havo-4 arbeidsmarkt waarden definitieve persoonscode samen terugkijken


De leerling: krijgt inzicht in de structuur van het mbo met BBL- en BOLopleidingen; wordt geconfronteerd met de kans op werk; maakt PZO-5 en krijgt zijn vijfde en definitieve persoonscode; ziet in dat waarden per groep kunnen verschillen. Het is de bedoeling dat de leerling: zijn voorkeur voor een BBL- of een BOL-opleiding uitspreekt; van drie beroepen de kans op werk opzoekt; met behulp van PZO-5 de vijfde en daarmee definitieve persoonscode samenstelt; aangeeft in welke mate hij zichzelf herkent in de beschrijving van zijn persoonstype en dat ook vraagt aan een klasgenoot en aan zijn ouders of verzorgers.

Wanneer u gebruik kunt maken van het computerlokaal kan deze les in minder dan twee lesuren behandeld worden.


§1

5 min.

De opbouw van de mbo-niveaus en de omschrijving van deze niveaus.

leerdoel

De leerling leert de benamingen van en het verschil tussen de vier mboniveaus kennen.

blz. 42

In deze versie van keuzedossier wordt de specialistenopleiding buiten beschouwing gelaten. Pas wanneer men een mbo-diploma heeft behaald, kan nog een specialistenopleiding worden gevolgd. Dit is een kopstudie van een tot twee jaar, daarom wordt de specialistenopleiding ook wel niveau 5 genoemd.

bbl of bol of havo-4

leerstof

De aard van en het verschil tussen de BBL- en een BOL-opleidingen en het verschijnsel ‘profielen in het havo’.

leerdoel

De leerling kan zijn voorkeur uitspreken tussen een BBL- of een BOLopleiding of kan motiveren waarom hij wil overstappen naar havo-4.

blz. 43

Leerlingen die opteren voor de overstap naar havo-4 moet u contact laten opnemen met de decaan.

§3

10 min.

niveaus in het mbo

leerstof

§2

5 min.

47

arbeidsmarkt

leerstof

Het begrip arbeidsmarkt en werkgelegenheid.

leerdoel

De leerling ontdekt dat de kans op werk een combinatie is van werkgelegenheid, opleidingsniveau, diploma’s, werkervaring en persoonlijke voorkeuren.

blz. 44

Het is raadzaam dat u, voorafgaande aan hoofdstuk 5, de website werk.nl zelf ook een keer bezoekt. Het is goed mogelijk dat de site vernieuwd of anders is gestructureerd sinds de samenstelling van dit docentenboek. l l l l

Leg het verschil uit tussen een bedrijf en een instelling. Leg de betekenis uit van de term werkkring. Leg de term vacature uit. Laat de leerlingen bij opdracht 3 eventueel beroepen kiezen uit de beroepen die hij bij opdracht 1 op bladzijde 34 heeft geselecteerd.

Wanneer er voldoende tijd is, kunt u in een klassegesprek de leerlingen hun mening laten geven over kans op werk met behulp van een stelling. Bijvoorbeeld een van de volgende. l Als jongere heb je meer kans op werk in het kappersvak dan als oudere. l Met een mbo-diploma van een ict-opleiding op zak kun je meteen aan het werk als vertegenwoordiger van een softwarebedrijf. l Ook zonder een mbo-diploma kun je gemakkelijk aan het werk in een computerwinkel. l Voor een begeleidende taak bij moeilijk opvoedbare kinderen moet je al wat ouder zijn.

48


§4

waarden

leerstof

De items van PZO-5 vragen de leerling naar waarden in relatie tot werk.

leerdoel

De leerling leert inzien dat waarden per persoon en per leefomgeving kunnen verschillen. Met behulp van PZO-4 krijgt de leerling zijn vijfde en definitieve persoonscode. Het is raadzaam dat u, voorafgaande aan hoofdstuk 4, PZO-4 zelf ook maakt. Waarden in relatie tot werk.

10 min.

blz. 45

De begrippen 'waarden' en 'normen' hebben een verschillende betekenis, maar worden vaak ten onrechte als elkaars synoniem gebruikt. In deze paragraaf gaat het alleen om waarden. De begrippenlijst van keuzedossier.nl geeft als omschrijving voor waarden: gewoonten en verwachtingen die mensen van elkaar hebben en die ze vanzelfsprekend vinden; het zijn zaken die voor ieder een andere gevoelswaarde kunnen hebben; bijvoorbeeld de armoede in de wereld of de manier waarop je met mensen omgaat. Waarden zijn niet concreet en hangen samen met gevoelens. Normen zijn veel concreter dan waarden. Normen zijn concrete richtlijnen voor het handelen in een bepaalde situatie, zeg maar gedragsregels, zoals wetten. Leg uit dat in het ene beroep andere waarden kunnen gelden dan in een ander beroep. Zo zal het maken van grove grappen niet bij elke beroepsgroep op prijs worden gesteld. Laat de leerlingen zelf voorbeelden noemen. Beperk u daarbij tot de wereld van beroepen. Het doel van deze paragraaf is om de leerling duidelijk te maken dat waarden per beroepsgroep kunnen verschillen. Vertel dat het daarom raadzaam is om eerst na te gaan welke waarden iemand belangrijk vindt om daarbij vervolgens een passende beroepsgroep te zoeken. Laat leerlingen individueel opdracht 6A maken. Geef opdracht 6B en 6C op als huiswerk.


§5

10 min.

49

definitieve persoonscode

leerstof

De zestien persoonstypen die keuzedossier onderverdeelt op basis van de vier persoonstypen zoals C.G. Jung die heeft gedefinieerd.

leerdoel

De leerling wordt zich bewust van zijn persoonstype op basis van de gegevens die hij zelf heeft ingevoerd bij de vijf PZO’s.

blz. 46

Wanneer de leerling het tabblad ‘PZO’ en vervolgens het tabblad ‘voorlopige persoonscode’ in zijn digitaal portfolio activeert, krijgt hij zijn ‘voorlopige persoonscode’ te zien. Zie de afbeelding hierboven. Het moet uitdrukkelijk worden opgemerkt dat deze persoonscode wordt samengesteld op basis van gegevens en antwoorden die de leerling zelf heeft gegeven. Nu wordt de leerling uitgenodigd om zijn definitieve persoonscode samen te stellen door het tabblad ‘definitieve persoonscode’ te activeren. Nadat de leerling de instructies heeft opgevolgd, wordt zijn definitieve persoonscode gepresenteerd.

bedenker

2

5

6

3

4

7

8

9

10 13 14

11

onderzoeker

helper

1

12 15 16 doener

Rechts op het scherm is een schema te zien dat is verdeeld in vier kwadranten. Elk kwadrant is weer opnieuw verdeeld in vier secties, met ieder een eigen nummer in dezelfde kleur. l Zo zijn de nummers 1, 2, 3 en 4 blauw gekleurd en staan in het kwadrant helper-bedenker. l Zo zijn de nummers 5, 6, 7 en 8 groen gekleurd en staan in het kwadrant bedenker-onderzoeker. l Zo zijn de nummers 9, 10, 11 en 12 rood gekleurd en staan in het kwadrant doener-helper. l Zo zijn de nummers 13, 14, 15 en 16 oranje gekleurd en staan in het kwadrant onderzoeker-doener. Bij de definitieve persoonscode worden niet meer de scores van de vier persoonstypen vermeld, maar de coördinaten van een bepaalde sectie. Het kan daarom voorkomen dat een definitieve persoonscode wordt uitgedrukt in negatieve cijfers. Op het snijpunt van de coördinaten ligt een rode punt.

50


§6

10 min.

samen terugkijken

leerstof

De zestien persoonstypen die keuzedossier onderverdeelt op basis van de vier persoonstypen zoals C.G. Jung die heeft gedefinieerd.

leerdoel

De leerling kan aangeven in welke mate hij zichzelf herkent in de beschrijving van zijn persoonstype.

blz. 47

Onder ‘Naslag en Links’ wordt onder ‘16 persoonstypen’ een beschrijving gegeven van elk van de zestien persoonstypen.

51


hoofdstuk 6 thema

inhoud

naar het mbo

Het bezoek van een of meer open dagen met de reflectievragen, aan de hand waarvan een verslag wordt gemaakt. De voorbereiding op de intake voor een ROC of AOC met het bijbehorende doorstroomdossier. l l l l l l

doelstellingen l

l l

opleidingen met persoonscode definitieve keuze van een opleiding open dag handelingsopdracht 6 intake doorstroomdossier klaar!!!

opdracht 1 opdracht 2 opdracht 3 opdracht 4 opdracht 5

De leerling: verzamelt door het bezoeken van een open dag gericht gegevens over een of meer opleidingen die zijn voorkeur hebben; bereidt zijn intakegesprek voor; verzamelt gegevens voor zijn doorstroomdossier.

leerdoelen

de leerling realiseert zich dat een zorgvuldige voorbereiding op het intakegesprek met behulp van een voldoende gedocumenteerd doorstroomdossier bepalend is om wel of niet toegelaten te worden op een mbo-opleiding.

omvang in tijd

Dit hoofdstuk kan in één lesuur behandeld worden. Echter, opdracht 3, 4 en 5 vragen meer tijd van de leerlingen en zullen door de leerlingen buiten de les moeten worden gemaakt.

52


§1

10 min.

leerstof

De met behulp van de definitieve persoonscode geselecteerde mboopleidingen.

leerdoel

De leerling kiest zes mbo-opleidingen die hem interessant lijken.

blz. 50

l

l

§2

10 min.

Zie erop toe dat de leerling zes opleidingen selecteert die binnen een en dezelfde mbo-sector vallen. Bij het kiezen van deze zes opleidingen kan de knop ‘toevoegen aan favorieten’ onder het tabblad ‘archief’ goede diensten bewijzen.

definitieve keuze van een opleiding

leerstof

De definitieve persoonscode en twee definitieve mbo-opleidingen.

leerdoel

De leerling kiest een mbo-opleiding die zijn eerste voorkeur heeft en een tweede mbo-opleiding die zijn tweede voorkeur heeft.

blz. 51

Alle gegevens die de leerling op bladzijde 51 moet noteren zijn te vinden onder het tabblad ‘opleidingen’ en via ‘Naslag en Links’ op de website werk.nl.

§3

10 min.

opleidingen met persoonscode

open dag

leerstof

Gegevens over een mbo-opleiding die de leerling kan verzamelen tijdens een open dag.

leerdoel

De leerling verzamelt tijdens een open dag relevante gegevens en kan daar gerichte vragen over stellen.

blz. 52

Onder het tabblad ‘blz. 52 opdracht 3’ bevinden zich drie formulieren waarop de leerling gegevens kan noteren die hij tijdens een open dag heeft verzameld. Wanneer uw school een eigen formulier gebruikt voor een open dag, kan dit als Word-document bewaard worden onder het tabblad ‘archief’.

§4

10 min.

intake

leerstof

Persoonlijke gegevens van de leerling die bij een intakegesprek ter sprake kunnen komen.

leerdoel

De leerling kan persoonlijke gegevens verzamelen die relevant zijn voor zijn intakegesprek.

blz. 53

Onder het tabblad ‘blz. 53 opdracht 4’ worden tien punten genoemd die de leerling moet invullen om zijn intakegesprek voldoende te kunnen voorbereiden.


§5

10 min.

53

doorstroomdossier

leerstof

Persoonlijke gegevens van de leerling die hijzelf kan verzamelen ten behoeve van zijn doorstroomdossier.

leerdoel

De leerling kan persoonlijke gegevens verzamelen die relevant zijn voor zijn doorstroomdossier.

blz. 54

Onder het tabblad ‘doorstroomdossier’ worden alle punten genoemd die de leerling moet invullen om zijn doorstroomdossier te kunnen invullen voorzover dat van hemzelf gevraagd wordt. Elk ROC of AOC gebruikt een eigen doorstroomdossier. De decaan is hiervan op de hoogte. Overleg met de decaan welke onderdelen onder het tabblad ‘doorstroomdossier’ overbodig zijn en welke onderdelen ontbreken. In het doorstroomdossier dat uiteindelijk aan het betreffende ROC of AOC wordt overhandigd, is altijd een gedeelte toegevoegd dat u of de decaan, eventueel in onderling overleg, moet samenstellen. Het betreft dan onder andere zaken als motivatie en vmbo-schoolloopbaan.

54


bijlage

brief aan de ouders of verzorgers

De tekst van deze brief is als Word-document ook te vinden in het decaanaccount of mentoraccount via de knop ‘handleidingen’. U kunt dat bestand downloaden en deze brief aanpassen aan uw wensen.

Geachte ouder of verzorger, Uw dochter of zoon gaat zich vanaf dit schooljaar bezighouden met de keuze van een mbo-sector en vakkenpakket. Dit is een belangrijke keuze, want het maakt de weg vrij naar een vervolgopleiding die zo goed mogelijk past bij het karakter van uw kind. Om deze keuze optimaal te begeleiden, zal de methode keuzedossier worden gebruikt. Deze methode bestaat uit een werkboek en een zogenoemd digitaal portfolio. Dit digitaal portfolio wordt ingericht op de website van de methode www.keuzedossier.nl. Het gebruik van internet is daarbij noodzakelijk. Uw zoon of dochter kan daarom ook buiten de lessen en buiten de school aan de opdrachten werken. Wij vragen u daarvoor ook thuis de gelegenheid te geven en hierover afspraken te maken. De toegang tot het digitaal portfolio is alleen mogelijk met een persoonlijke gebruikersnaam en een wachtwoord. Uw zoon of dochter kent deze codes. De school acht de betrokkenheid van u als ouder of verzorger van groot belang. Daarom komen in de methode een aantal opdrachten voor waarbij uw medewerking wordt gevraagd. Wij verzoeken u vriendelijk hieraan mee te werken. Bij voorbaat dank. Met vriendelijke groeten,

euzedossier & uitgeverij remmers handleiding voor de mentor vmbo loopbaanoriëntatie

Recommend Documents