Elk talent loont. Schoolplan Sophianum, Scholengemeenschap Landsraderweg NT Gulpen

Elk talent loont Schoolplan 2014-2019

Sophianum, Scholengemeenschap Landsraderweg 3 6271 NT Gulpen 043-4505310 www.sophianum.nl [email protected]

pag. 1 Sophianum Schoolplan 2014-2019

concept

Inhoud Inhoudsopgave

pag. 2

Inleiding

pag. 3

Huidige positie, demografische ontwikkeling

pag. 4

Kwaliteit, hoe staan we er voor

pag. 4

Onderwijs, waar willen we naar toe

pag. 5

Academische Opleidingsschool AOLS

pag. 7

Technasium

pag. 8

Internationalisering

pag. 9

Belang Euregio

pag. 10

Burgerschapsvorming

pag. 10

Innovatie Onderscheidend Onderwijs

pag. 11

Onderwijsplannen per kolom VMBO MiX MAVO XL HAVO VWO

pag. 12 pag. 12 pag. 13 pag. 13 pag. 14

Personeel Scholing en professionele ondersteuning Kijkwijzer lesobservatie Inspirerende werkomgeving

pag. 14 pag. 14 pag. 15 pag. 15

Organisatie Schools in a school

pag. 16 pag. 16

Demografische ontwikkelingen en huisvesting

pag. 17

Huidige en gewenste exploitatie Sophianum

pag. 18

Bijlagen

pag. 18


Inleiding Plannen maak je om ze later uit te voeren. In de plannen formuleer je doelen die je wilt en kunt waarmaken. Maak je teveel of onrealistische plannen, dan zullen het dromen blijven. Als academische opleidingsschool geloven we dat, alvorens een verandering door te voeren of een innovatie te implementeren, er eerst een degelijk (academisch) onderzoek aan vooraf moet gaan. Het aantonen van de bewezen werking vergroot de kans op draagvlak en succes en verkleint de kans op teleurstelling en demotivatie. Ons schoolplan wil zich beperken tot een verbindend document, een schakel tussen de teams/kolommen van onze school. Weergevend wat ons dagelijks bezighoudt: ons onderwijs, onze school, hoe we vooruit kijken naar de toekomst en hoe wij zelf, ieder voor zich, kunnen bijdragen aan een nog betere onderwijstoekomst. Het is een kort en krachtig geformuleerd kompas voor de komende jaren met uitgangspunten waar iedereen mee aan het werk kan. Een pragmatische reisroute en een realistisch einddoel. Er is tevens rekening gehouden met de indicatoren van het nieuwe waarderingskader van de inspectie. Gedurende het schooljaar 2013-2014 waren er belangrijke ontwikkelingen die van (grote) invloed zijn op de onderwijskundige ontwikkeling van de school. Tijd dus om het bestaande schoolplan te actualiseren. In dit geactualiseerde plan is rekening gehouden met de beleidsnotitie van LVO 20132017, het onderzoeksrapport van de academische onderzoeksgroep van het Sophianum “Een onderzoek naar de mogelijkheden om kwalitatief goed en zo breed mogelijk onderwijs in het Heuvelland overeind te houden”, de meerjarenonderwijsplannen van de teams 2013-2017 van het Sophianum, reeds lopende innovaties zoals de invoering van het Technasium, het intersectorale programma vmbo en de invoering van de mavo XL. En tenslotte de MEBIT papers van Fernao Prince (docent Sophianum) “Verspreiding en implementatie van onderwijsinnovaties in een school” en “Waarborging van de kwaliteit bij gevolgen van de krimp” . Uit deze stukken kwam naar voren dat meer aandacht voor de talenten van leerlingen en medewerkers en de juiste inzet op de juiste plek van deze talenten leidt tot beter onderwijs en betere resultaten. Dat goed personeelsbeleid met aandacht voor ieders kwaliteiten de motivatie en inzet verhoogd. Dat de regio een krachtige impuls is voor ons onderwijs en waar we kansen zien. We zijn er van overtuigd dat we zelf de grootste kracht voor verandering zijn, door van elkaar te willen leren. Het huidige Sophianum, scholengemeenschap in het heuvelland voor gymnasium, atheneum, havo, vmbo en lwoo, bestaat sinds 1 augustus 1996. De geschiedenis van de school begint echter eigenlijk al ruim 165 jaar geleden in 1848 als zusters van de Franse kloosterorde van het Sacré-Coeur in Vaals starten met het geven van onderwijs “aan de vrouwelijke jeugd der hoogere standen”. In een reeks van fusies groeide wat in 1848 in Vaals begon, uit tot de enige brede bloeiende scholengemeenschap in de verre omtrek. Sinds 1996 is het Sophianum een brede scholengemeenschap met alle vormen van voortgezet onderwijs die we in Nederland kennen. Hierdoor kunnen alle kinderen van groep 8 van de basisschool in de eigen streek de voor hen meest geschikte onderwijsvorm vinden en hoeven ze niet op 12-jarige leeftijd naar Heerlen of Maastricht. Op deze wijze is het Sophianum “altijd dichtbij”. Het onderwijs op het Sophianum wordt in de hele geschiedenis gekenmerkt door hoge onderwijskwaliteit, aandacht voor de individuele leerling, een sterke band met de (Eu)regio, goede examenresultaten, eigentijds en innovatief onderwijs en een open en internationale houding naar de omgeving. Een mooi voorbeeld is het tweejaarlijkse schoolcabaret, waaraan meestal rond 200 leerlingen, personeelsleden en ouders meewerken en ruim 3000 bezoekers uit het voedingsgebied van de school naartoe komen.


In de onderwijsvisie van het Sophianum is aandacht voor: het talent van iedere leerling en het centraal stellen van de leerling, rekening houdend met zijn/haar competenties, het optimaliseren van zijn/haar maatschappelijke mogelijkheden, leren van elkaar door te werken in teams, een open cultuur en een structureel kwaliteitsbeleid. Om dit schoolplan te realiseren werken we aan een flexibel onderwijsaanbod en een flexibele onderwijsorganisatie, aan een intervisieprogramma waarin kwaliteit van lessen centraal staat. We luisteren naar elkaar om in verbinding te komen. We werken aan stevige contacten met de basisscholen. Er wordt samengewerkt in kleine groepen, samengesteld op basis van deskundigheid, we communiceren op een efficiënte manier, open en transparant, binnen alle geledingen van de school. We erkennen en respecteren de professionele deskundigheid van de docent en binnen de professionele ruimte staat eigen verantwoordelijkheid centraal, en dit betekent ook verantwoording afleggen en resultaatgericht werken. Hier bij is ons einddoel : 1. bovengemiddelde examen- en rendementsresultaten. 2. Bovengemiddelde leerlingen- en medewerkerstevredenheid 3. en dat het Sophianum dé logische keuze blijft voor iedereen in het Heuvelland.

Huidige positie van de school in het Heuvelland: Demografische ontwikkelingen en keuzepatroon leerlingen/ouders Op het ogenblik is het Sophianum een brede school in het Heuvelland met alle onderwijsvormen. De school heeft al jaren goede eindexamenresultaten en de leerlingen die het Sophianum verlaten presteren bovengemiddeld bij de vervolgopleidingen. Bijna alle leerlingen komen uit de kernen van het Heuvelland binnen de driehoek Maastricht – Heerlen – Vaals. Hierbij is de laatste jaren een stijging te zien in de regio Cadier en Keer en Margraten. De aanmeldingen zijn de laatste jaren weliswaar licht gedaald maar zitten nog steeds boven de geprognotiseerde aantallen. Voor het schooljaar 2013 -2014 was er zelfs weer een kleine stijging in de aanmeldingen. Ouders kiezen voor het Sophianum, naast de goede resultaten, vanwege de veiligheid en geborgenheid van een regionale school. Daarnaast staat de school in de regio bekend om haar goede zorgstructuur en zorgbeleid. Leerlingen worden goed opgevangen en krijgen de noodzakelijke ondersteuning om hun diploma te halen. In het onderwijs van Sophianum speelt de (Eu)regio een belangrijke rol. Er zijn contacten met middelbare scholen in de grensstreek in Duitsland en België. Daarnaast zijn er samenwerkingsprojecten met de RWTH Aachen en de universiteit van Hasselt. Ook het Sophianum wordt geconfronteerd met de demografische ontwikkelingen in de regio die naar verwachting zullen leiden tot een daling van 35% van het aantal leerlingen in 15 jaar tijd.

Kwaliteit: Hoe staan we ervoor en wat gaan we doen? Tijdens de laatste SWOT analyse onder de schoolleiding (centrale directie, locatiedirectie, teamleiders) zijn de volgende zaken duidelijk naar voren gekomen: Sterke punten zijn de keuze- en loopbaanbegeleiding, de leerling staat centraal, leerlingenzorg en veilig leerklimaat, resultaatgerichtheid, werken met plannen en verslagen, Internationalisering, samenwerking in (Eu)regio, versterkt talenonderwijs (met taalcertificaten van Delf scolaire, Goethe, Anglia), hoge betrokkenheid, vakdeskundigheid van docenten, goed werkklimaat, samenwerking, collegialiteit, teamorganisatie met verticale structuur, breed aanbod, innovatie en de Academische School.


Verbeterpunten zijn onder meer te weinig maatwerk, traditie versus innovatie, minder docentgericht meer leerlinggericht, ontbreken open cultuur en elkaar aanspreken, zelfverantwoordelijkheid. Kansen liggen er bij de noodzaak tot veranderen, verticale profilering, professionele en open cultuur, ontwikkelingen op ICT gebied en bij de onderwijskundige inrichting. De belangrijkste bedreigingen zijn grotere lesgroepen, groot beroep op flexibiliteit, hoge verwachtingen van ouders, het juiste personeel op de juiste plek, het stijgende aantal parttimers, de vergrijzing en weinig instroom nieuwe docenten. In het kader van het onderzoek van de academische onderzoeksgroep heeft deze, via de moderatiemethode, ook gezocht naar de sterke punten van het Sophianum. Hieruit kwamen de twee belangrijke kwaliteiten van het Sophianum naar voren die we voor de toekomst willen koesteren en behouden: Zorg Het Sophianum biedt (omdat het een streekschool is) in het algemeen een goede sfeer, biedt veiligheid en algehele zorg voor alle leerlingen De school heeft oog en aandacht voor de individuele leerling, begeleidt individuele leerlingen (genoemd worden o.a. huiswerkbegeleiding, aandacht voor dyslexie, goede kwaliteit informatieavonden, begeleiding op maat, zorgzaamheid) Onderwijskwaliteit Het gaat om kwaliteit van de docenten (genoemd worden o.a. goede examenresultaten, goede uitleg, goede docenten, scholing in school) De onderwijskwaliteit heeft ook betrekking op kwaliteit van de lesinhoud (genoemd worden o.a. goede lessen, goede lesmethodes, goed niveau) Opvallend was dat er nog een derde kwaliteit genoemd werd tijdens twee bijeenkomsten (leerlingen, managementteam): breed aanbod (genoemd worden o.a. ruime keuzemogelijkheid, versterkt talenonderwijs, maatwerk, heterogene groepen, buitenschoolse activiteiten). De bijeenkomst echter van de docenten richtte zich niet op deze kwaliteit.

Onderwijs: waar willen we naar toe? Het Sophianum heeft de volgende onderwijsvisie geformuleerd: 1. De leerling staat centraal. Rekening houdend met de competenties van een leerling (= kennis, houding en vaardigheden), willen wij zijn maatschappelijke mogelijkheden optimaliseren. Een zelfstandige, zelfverantwoordelijke persoon is ons doel. 2. Elke leerling wordt voldoende uitgedaagd. De docent leert daarvoor omgaan met verschillen in de klas. 3. Een leerling leert door docenten, medeleerlingen en de (beroeps-) praktijk hoe hij zelfstandig kan werken in de klas, op het studieplein, thuis en in het bedrijf. 4. Docenten zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor het totale onderwijs in de basisvorming, het vmbo en de 2de fase. Met het schoolplan als uitgangspunt hebben docenten in afdelingsteams een eigen verantwoordelijkheid voor de invulling van het onderwijs. In deze kleinere teams stimuleren, inspireren en ondersteunen ze elkaar. 5. We zijn een lerende organisatie met een open cultuur waarin verantwoordelijkheden gespreid zijn en personeelsleden elkaar aanspreken op hun functioneren. 6. Door kwaliteitsbeleid willen we het onderwijs evalueren, verbeteren en vernieuwen. Al het aanwezige talent willen we optimaal benutten. Ouders en leerlingen hierbij structureel betrekken is ons streven. In de toekomst willen we toegroeien naar onderwijs waarbij er meer sprake is van een leerling gestuurde organisatie. Dit vertaalt zich naar grotere verantwoordelijkheid bij de leerlingen, hen meer keuzemogelijkheden geven en maatwerk bieden door het ontwikkelen van keuzewerktijd. Daarbij pag. 5 Sophianum Schoolplan 2014-2019

hoort een boeiende en uitdagende leeromgeving en de optimale inzet van ICT-mogelijkheden. Met onderwijs op maat willen we ook inspelen op de belevingswereld van de leerling. Het leren van een leerling vindt niet alleen plaats van half negen tot vier. Buiten deze tijden leert een leerling ook en dus hoort dit ook één te worden met het leerproces op school. Naast de leerlingen zal ook de kracht van de docent als onderwijsprofessional verder ontwikkeld moeten worden. De komende jaren wordt intervisie structureel in de kolommen/teams gewaarborgd. Leren van elkaar is het advies, zowel van docent alsook van de leerling. Docenten ontwikkelen zichzelf en elkaar en zijn zich bewust van het feit dat er zaken gaan en moeten veranderen.

Docent zijn op het “nieuwe Sophianum” meer dan alleen bezig met hun vak. Ze zijn geïnteresseerd in de leerling, in hun collega’s en de organisatie binnen de laag en de gehele school. Voor realisatie van de toekomstige doelen hebben we leraren nodig met ieder hun eigen vakinhoudelijke kennis, maar bovenal de capaciteit om boven hun eigen vak uit te stijgen en de leerling centraal te stellen en niet het vak. Als onderwijsprofessional en inhoudsdeskundige zijn docenten zich bewust van de noodzaak om zich voortdurend te scholen (“life long learning”). Ze maken hiervoor zelfstandig gebruik van hun scholingsbudget en zijn intrinsiek gemotiveerd om aan hun persoonlijke en professionele ontwikkeling te werken. Inspirerend onderwijs ontstaat als creativiteit de ruimte krijgt en mensen zich kunnen ontwikkelen. Docenten krijgen daarom ook de gelegenheid om zich te profileren door schooloverstijgende taken op zich te nemen (al dan niet in binnen werkgroepen). De teamleiders en schoolleiding houden de verantwoordelijkheid en sturen dit aan. Als school moeten we samen de leerlingen voorbereiden op hun toekomst, en niet op ons verleden. Op basis van SWOT, het MEBIT-onderzoek van collega Fernao Prince, het onderzoek van de academische onderzoeksgroep, de onderwijsplannen van de kolommen/teams en de beleidsnotitie van LVO willen we de visie concretiseren door te gaan werken aan de onderstaande speerpunten: • Excellentie • Maatwerk en benutten van ieders talent • Vizier naar Buiten • Borging/kwaliteitsmeting • Kosten opbrengsten


•

•

Inpassen “21th century skills” in de onderwijsprogramma’s (samenwerken, reflecteren, netwerken, ondernemen, buitenschools leren, creativiteit, out of de box denken, life long learning en ict vaardigheden) Ontwikkelen van onze medewerkers op de volgende competenties: creativiteit, inzet, differentiatie

Sterk onderwijs betekent dat medewerkers en leerlingen ieder op hun eigen wijze verantwoordelijkheid leren te nemen voor hun eigen leerproces en ontwikkeling en daardoor het maximale resultaat bereiken binnen hun mogelijkheden. Daarom gelden bovenstaande speerpunten zowel voor leerlingen als medewerkers. Om de speerpunten te realiseren en het onderwijs toekomstbestendig te maken, zijn de volgende bouwstenen geselecteerd: 1. Hoorcolleges inzetten 2. Keuze-uren invoeren 3. Brede inzet van leerlingen en leerlingenparticipatie 4. Brede inzetbaarheid van ELO/ICT 5. Groepen slimmer combineren middels niveau en vakken verticaal bij elkaar te zetten 6. Flexibele organisatie (groepen, lestijd en ruimte) Bovenstaande bouwstenen en speerpunten zullen verder geconcretiseerd worden in de jaarplannen van de teams/kolommen waarbij de volgende zaken in alle kolommen centraal staan: 1. We stellen ambitieuze doelen en hebben hoge verwachtingen van onze leerlingen Daarnaast is het van groot belang om deze verwachtingen uit te spreken aangaande de leerlingen. Zij verdienen het om aangesproken te worden op hun talenten en maximaal ondersteund te worden op de terreinen waar het minder gaat 2. Een adequaat LVS. De leerling in kaart 3. Focus op de inhoud van het onderwijs in de kernvakken 4. Differentiatie en maatwerk in de les 5. Opzet en inrichting valide toetsen 6. Cyclus van meten en analyseren 7. Verbeteren en aanscherpen onderwijsinhouden 8. Systematische aanpak De komende jaren zal het onderwijsbeeld van het Sophianum vooral ook bepaald worden de volgende reeds ingezette onderwijsontwikkelingen: invoeren Technasium, ombouw praktijkvakken naar een intersectoraal programma, profilering vmbo TL door invoering mavo stroom, academische opleidingsschool, invoering “international stream”. Academische opleidingsschool Sinds de start is het Sophianum betrokken bij de Academische Opleidingsschool Limburg. Dit is een netwerk van scholen die middels onderzoek bekijken welke onderwijsinnovaties daadwerkelijk tot beter onderwijs leiden. Binnen het Sophianum is sinds schooljaar 2009-2010 een onderzoeksgroep aan het werk . De directie heeft de “Werkgroep Academische Opleidingsschool “ van het Sophianum opdracht gegeven te onderzoeken hoe het primaire onderwijsproces in een krimpsituatie veilig te stellen is met behoud van een zo breed mogelijk aanbod en met als doel kwalitatief goed onderwijs in het Heuvelland te behouden. Binnen dit onderzoek speelt ook het gebouw een belangrijke rol. Het anders organiseren van het primaire proces biedt ook mogelijkheden om met minder m2 het onderwijs aan te bieden. Onderzocht worden innovatieve manieren van klasmanagement met een grotere inzet van ICT waardoor leerlingen minder “vast zitten” in een lokaal maar meer in pag. 7 Sophianum Schoolplan 2014-2019

verschillende ruimtes kunnen werken. Dit vereist een modern gebouw met flexibele ruimtes die op meerdere wijzen gebruikt kunnen worden. De volledige opdracht aan de werkgroep luidde: “De werkgroep onderzoekt de mogelijkheden om het onderwijs op het Sophianum op een innovatieve en efficiënte wijze te organiseren rekening houdend met de regionale krimp in leerlingenaantallen en een zo breed mogelijk aanbod en met behoud van de volgende kwaliteitseisen: • Bovengemiddelde examenresultaten per kolom (vwo-havo-vmbo) en per sectie d.w.z. boven het landelijk gemiddelde en LVO gemiddelde. • Bovengemiddelde doorstroom en onvertraagd naar het diploma d.w.z. boven het landelijk gemiddelde en LVO gemiddelde. • Leerlingtevredenheid over de lessen en het onderwijs boven het LAKS gemiddelde. • Succesfactor Sophianumleerlingen in het 1e jaar van het vervolgonderwijs (WO-HBO-MBO) boven het instituutsgemiddelde. • Afwijking CE-SE per sectie binnen de inspectienorm d.w.z. maximaal 0,5 punt naar boven of eronder. In maart 2014 heeft de academische onderzoeksgroep haar rapport gepresenteerd en heeft de schoolleiding de bouwstenen bepaald die het Sophianum toekomst bestendig maken en de kwaliteit waarborgen voor de toekomst. De werkgroep AOSL doet nu ondersteunend onderzoek voor de I.O.O.-groep. De manier van “evidence based” werken is bepalend voor de komende jaren. Mensen geloven graag, zeker in het onderwijs. We willen het beste voor onze leerlingen en daarom zijn we voortdurend op zoek naar nieuwe mogelijkheden. Maar geloven is accepteren zonder bewijs en dat leidt vaak tot teleurstellingen vooral als innovaties achteraf niet blijken te werken of het gewenste resultaat opleveren. Onderzoek en weten is accepteren na een strenge toetsing van geordend en gestructureerd bewijs. Deze manier van werken vergroot de succesfactor en daarom is deze wijze van onderwijsinnovatie ons kompas voor de toekomst.

Technasium In Nederland is al geruime tijd een groot tekort aan loodgieters, elektriciens maar ook aan ingenieurs. Om dit tekort niet groter te laten worden en proberen weg te werken is ruim 10 jaar geleden het Technasium als onderwijsvorm van start gegaan. Het Sophianum is een school met goed bètaonderwijs. Daarom is in het schooljaar 2011-2012 besloten om samen met het Bernardinuscollege Heerlen en het Graaf Huyn College Geleen het Technasiumnetwerk Zuid-Limburg op te zetten.


Doel van het Technasium is om meer leerlingen enthousiast te maken voor bèta onderwijs door het combineren van “denken en doen” en tevens de kwaliteit van het bèta onderwijs te verhogen. Door de projectmatige aanpak en het samenwerken wordt het structureren, ordenen en plannen steeds meer een eigen taak van de leerling. De regie van het leerproces verschuift hierdoor voor een groot deel van de docent naar de leerling. Dit vraagt een andere rol van de docent. Hij/zij wordt organisator en coach en brengt tijdens Onderzoek & Ontwerpen theoretische kennis in wanneer dit relevant is voor de voortgang van het proces. Docenten moeten gaan samenwerken met collega’s, krijgen een rol die meer gericht is op begeleiden en coachen en leren te kijken naar andere kwaliteiten van de leerlingen. Het Technasium is op deze wijze ook een nieuwe impuls voor het eigen vak. Kern van het Technasium is het nieuwe vak “Onderzoek en Ontwerpen” (O&O). In dit vak worden ontmoeten, confronteren en leren in school gehaald door samenwerking met externe opdrachtgevers. Deze samenwerking is niet éénmalig maar structureel en zo komt de wereld van buiten in school. De leerlingen werken aan realistische vraagstukken uit de wereld van bèta en techniek. De vraagstukken worden geleverd door de partners uit het regionaal netwerk en worden volgens een bepaald format uitgewerkt tot een opdracht. Elke nieuwe opdracht wordt ter beoordeling voorgelegd aan de Stichting Technasium om zo de kwaliteit te waarborgen. Binnen het vak O&O wordt gewerkt volgens de didactiek van het probleemgestuurd onderwijs (PGO). Deze didactiek vergroot het probleemoplossend vermogen van de leerlingen. Niet alleen theorie, maar ook praktijk. Kennis construeren naast kennis consumeren. Via het nieuwe vak Onderzoek en Ontwerpen worden niet alleen vaardigheden ontwikkeld die in een vervolgloopbaan nodig zijn, maar wordt tevens een uitdagende, motiverende manier van onderwijs aangeboden. De leerling is actief bezig met het resultaat, is 'echt' bezig en wordt actief betrokken bij zijn eigen leerproces. Via opdrachten vanuit de praktijk wordt kennis verder ontwikkeld. Leren aan de hand van vraagstukken die in de samenleving spelen als aanvulling op de theoretische kennis die is opgedaan bij de bèta-monodisciplines, zorgt voor meer betrokkenheid en dat kennis beter blijft hangen. Binnen O&O ontwikkelen de leerlingen “21th century skills” (samenwerken, reflecteren, netwerken, ondernemen, buitenschools leren, creativiteit, out of de box denken, life long learning en ict vaardigheden). Deze competenties vinden wij als school belangrijk in de ontwikkeling van alle leerlingen en daarom starten alle brugklasleerlingen vwo/havo in het Technasium. In het derde leerjaar kunnen de leerlingen kiezen of zij hun opleiding voortzetten in het Technasium of niet. Door intensief samen te werken met bedrijven en instellingen uit de (Eu-)regio maken leerlingen kennis met verschillende wetenschappelijke en technische beroepen. Dit draagt bij tot een meer gemotiveerde keuze voor een vervolgopleiding. Samengevat biedt het Technasium het Sophianum een sterke positie in de regio (Technasium is een beschermde onderwijsvorm). Er wordt gebruik gemaakt van een uitgebreid netwerk van bedrijven en instellingen die de band met de regio versterken. Leerlingen leren de regionale mogelijkheden kennen en blijven eerder behouden voor de (Eu-)regio. De didactiek van onderzoeken en ontwerpen en probleemgestuurd onderwijs zal leidend worden voor de didactiek binnen de gehele school. Internationalisering Het Sophianum legt sterk de nadruk op internationalisering. De school is aangesloten bij het Elosnetwerk en onderschrijft daarmee de doelstellingen van Elos. Daarin staan drie elementen centraal: versterkt vreemde talen onderwijs, internationale activiteiten in en buiten de les en Europese en Internationale Oriëntatie in het curriculum. De commissie Internationalisering wil in de komende jaren een partnership vormen met onze ‘oude’ partners uit het EuroLink partnership en eventuele nieuwe partners. Een gezamenlijk beleidsplan, dat elke school voor zichzelf kan uitbreiden met bijkomende onderdelen die voor hen belangrijk zijn, moet de basis vormen voor een Erasmus+


aanvraag voor de ELvis Academy en een voor de ELvis Production Workshop en wellicht een 3e project. Daarnaast komen er meer structurele mogelijkheden voor leerlingen in alle ‘kolommen’ en lagen om, wanneer zij dit willen, deel te nemen aan internationale activiteiten. Via ‘Wereldcafés’ overlegt het werkveld met elkaar en komen collega’s meer op een lijn te liggen. We willen voorlopig blijven werken in het model zoals dat voorgesteld wordt door Elos en streven nog steeds naar Elos certificatie voor onderbouwleerlingen en bovenbouwleerlingen die dat willen. Dit laatste in de International Stream. International Stream / ELvis Academy De International Stream gaat in 2014-2015 zijn 3e jaar in en zal in 2015-2016 zijn eerste echte gediplomeerden afleveren. In de International Stream geven we leerlingen die dit willen, de mogelijkheid om 3 externe taalexamens af te leggen, uitwisselingen, werkervaringsprojecten en maatschappelijke stages in en met het buitenland te doen en andere (online) samenwerkingsprojecten aanbieden. Daarnaast moeten de leerlingen modules volgen in een vreemde taal (op Sophianum of elders). Dit alles doen we in samenwerking met onze partnerscholen in de ELvis Academy. Als afsluiting maken de leerlingen hun profielwerkstuk (of evt. sectorwerkstuk) met een leerling of expert uit het buitenland om hen op die manier voor te bereiden op studie en werk in een internationale omgeving. Nu is dit in vwo 4, 5 en 6, in de toekomst voor leerlingen uit alle kolommen. Belang Euregio De geografische ligging van het Sophianum biedt veel kansen om binnen de Euregio samen te werken. Steden als Aachen, Liège en Hasselt liggen dichtbij. De kans is groot dat onze leerlingen uiteindelijk met studie of werk in deze internationale omgeving terecht komen. Vandaar dat het buurtalenonderwijs in Frans en Duits extra versterkt wordt aangeboden. Met partnerscholen in de regio Aachen en Liège wordt intensief samengewerkt om de buurtalen van alle partijen nog verder te ontwikkelen. Ook worden leerlingen gestimuleerd om te kiezen voor een vervolgopleiding aan de universiteiten en hogescholen in de Euregio. Hun kansen op de arbeidsmarkt worden hierdoor zowel in NL, B en D vergroot.

Burgerschapsvorming In 2006 werd de wettelijke opdracht van kracht om ‘actief burgerschap en de sociale integratie’ van leerlingen te bevorderen. Actief burgerschap, zo geeft de toelichting op de wet aan, verwijst naar de


bereidheid en het vermogen deel uit te maken van een gemeenschap en daar een actieve bijdrage aan te leveren. Sociale integratie betreft de deelname van burgers ongeacht hun etnische of culturele achtergrond aan de samenleving, in de vorm van participatie, deelname aan de maatschappij en haar instituties en bekendheid met en betrokkenheid bij uitingen van de Nederlandse cultuur. De basis voor de burgerschapsvorming binnen het Sophianum vormen de “10 gouden regels” van LVO. Zij zijn de richtlijn voor ons handelen binnen de gehele school (medewerkers, leerlingen, ouders). Daarnaast heeft de maatschappelijke stage een prominente rol in het curriculum en versterkt zij de binding met de regio. Maatschappelijke Stage (MaS) is een verplicht onderdeel in alle curricula. In de onderbouw worden activiteiten ontplooid, vooral gericht vanuit groepsopdrachten. In de bovenbouw doet een leerling een gerichte stage buiten school, in nauwe samenwerking met cluster-collega-school Stella Maris College en omliggende gemeentes. We werken met een stagebank waarbij vraag en aanbod worden gecoördineerd door een stagemakelaar vanuit de gemeenten. Onze intentie is om, ook na het vervallen van de landelijke verplichting, de MaS op deze manier voort te zetten. In het kader van Internationalisering kunnen leerlingen deelnemen aan uitwisselingen waardoor ze via gastgezinnen kennis maken met andere culturen. Ook nemen leerlingen jaarlijks deel aan het MEP, Model European Parliament. Gedurende het schooljaar vinden er op vaste momenten door de leerlingen georganiseerde sociale acties plaats. Het Sophianum heeft een aantal vaste goede doelen waar de opbrengst van deze acties naar toe gaat (Stichting “Ze bouwen een school” op het eiland Ile de Mar in Senegal en het Patna centrum in India dat kansarme meisjes een beroep leert). Zo nodig wordt er ingespeeld op de actualiteit. Onderdeel van de burgerschapsvorming zijn ook de leerlingenpanels die georganiseerd zijn per team/kolom. In deze panels krijgen leerlingen de mogelijkheid hun stem te laten horen over het onderwijs en de organisatie binnen hun afdeling. Op deze wijze leren ze op een constructieve wijze mee te denken en te participeren in het verbeteren van hun eigen onderwijssituatie. De panelleden kunnen zich ook aanmelden voor de schoolbrede leerlingenraad en voor een plek in de leerlinggeleding van de MR.

Innovatie Onderscheidend Onderwijs In het voorjaar van 2014 nam LVO het initiatief om te komen tot “innovatie onderscheidend onderwijs”(IOO). Alle scholen konden innovatieplannen indienen. Als de plannen gehonoreerd zouden worden kregen de scholen formatieve ondersteuning van speciaal hiertoe geselecteerde jonge docenten. Dit is inmiddels gebeurd. Deze nieuwe groep innovators wordt ingezet in lessen om zo docenten in school vrij te maken voor innovatieopdrachten of ze worden zelf ingezet voor innovatiewerkzaamheden. Het innovatieplan van het Sophianum bestaat uit twee pijlers. Ten eerste uitbouw van reeds bestaande innovaties zoals: het Technasium, Eduscrum als nieuwe didactiek voor de bèta vakken in de bovenbouw vwo/havo en het intersectoraal programma vmbo. Daarnaast is er ruimte gevraagd voor de doorontwikkeling van de Mavo XL, de “W” van vwo, het mogelijk maken van verticale differentiatie en keuzewerktijd en de borging van onderwijsinnovaties en kwaliteit. De kolomspecifieke onderdelen van het innovatieplan zullen verderop bij de kolomspecifieke beschrijving aan bod komen. Hieronder volgt een korte beschrijving van de schoolspecifieke onderdelen. Door verticaal te differentiëren binnen een kolom krijgen leerlingen de mogelijkheid sneller door het curriculum heen te gaan en/of eerder of op een hoger niveau examen te doen. De verticale differentiatie moet samen opgezet worden met het ontwikkelen van keuzewerktijd. Keuzewerktijd: In het kader van het slimmer combineren van groepen (per niveau en vak verticaal bij elkaar zetten) en het flexibeler maken van de organisatie (groepen, lestijd en ruimte) zal een werkgroep een plan voor het invoeren van keuzewerktijd gaan opzetten. pag. 11 Sophianum Schoolplan 2014-2019

Ook ontwikkelen we een programma voor borging van onderwijsinnovaties en kwaliteit. Binnen het onderwijs vindt o.i. te weinig borging plaats van innovaties, o.a. doordat innovaties persoonsgebonden zijn. Medewerkers zijn niet of slechts ten dele op de hoogte van wat er ontwikkeld wordt of waar hun collega’s mee bezig zijn. Borging van de innovatie voor de toekomst ontbreekt dan ook. Om dit te voorkomen willen we onderzoeken of een systeem zoals “Didactic profiler” van 4 teaching de borging kan versterken. Didactic profiler is gebaseerd op evident-based education (R. Marzano 2001). Tevens genereert de didactic profiler statistieken, rapporten waarmee de didactische beslissingen van de docenten, de “lesopbrengst”/outcome mee in kaart worden gebracht. Zodat de docenten en het management het hele leerproces kunnen monitoren, analyseren en vooral borgen. Gelijktijdig wordt de lesplanning transparant en overdraagbaar en het standaardiseren van uniforme terminologie geeft helder inzicht in het hele lesproces. De software is ontwikkeld door een team van onderwijs experts met jarenlange ervaring in teacher training. De innovatieplannen van het Sophianum worden aangestuurd door de “Basilica Innovatie Impuls Groep”. Deze heeft tot taak het ontwikkelen van schoolbrede kaders en programma’s voor de uitbreiding van de Technasium didactiek, leerling gestuurd werken, Eduscrum als leidende didactiek voor de bèta vakken in de havo/vwo bovenbouw, keuzewerktijd, gepersonaliseerd leren en borging en kwaliteit. De “Basilica Innovatie Impuls Groep” staat onder leiding van de locatiedirecteur en één teamleider en is samengesteld uit personen die een bewezen specifieke kwaliteit hebben (ICT, onderwijs, verandercoördinator, didactische impuls, onderzoek). De implementatie in de kolommen gebeurt door de “innovatorgroep” per kolom. Deze LC/LD collega’s moeten de programma’s operationaliseren naar het type leerling en onderwijs in de kolom.

Onderwijsplannen per kolom VMBO MiX: Intersectoraal programma De kern van de opleiding Vmbo MiX is een breed aanbod en een goede praktische oriëntatie op vervolgmogelijkheden. Het brede programma intersectoraal van het Sophianum zorgt voor een sterke profilering in de regio, een financieel haalbaar vmbo(-beroepsgericht) en voor aansluiting bij een sterke landelijke tendens om het keuzeproces van leerlingen te verlengen. VMBO Intersectoraal betreft die programma's, waarbij het praktijkgedeelte van de leerwegen van de sectoren Techniek, Zorg & Welzijn en Economie in samenhang en geclusterd wordt aangeboden. In het intersectorale programma vormt de clustering van de vakken een context voor een krachtige pag. 12 Sophianum Schoolplan 2014-2019

leeromgeving. Daarmee worden de talenten van leerlingen optimaal aangeboord en draagt de leeromgeving bij aan de identiteitsontwikkeling en burgerschapsvorming van leerlingen. De leerstof wordt in grotere gehelen en passend in de belevingscontext van de leerling aangeboden, waardoor leerlingen zich optimaal kunnen oriënteren op de toekomst, meestal een vervolgopleiding in het MBO. Ze kunnen via het MBO snel de noodzakelijke startkwalificatie behalen. Onze drie uitstroomvarianten (Technologie & Dienstverlening, Technologie & Commercie en Dienstverlening & Commercie) sluiten aan bij de sectorindeling die op dit moment in het MBO wordt ontwikkeld. ‘Onderwijs in de Praktijk’ moet leidend worden voor alle vmbo-leerlingen voor alle sectoren. Binnen dit principe lopen leerlingen structureel stage binnen een instelling. Hier werken zij, samen met hun eigen docent, maar ook met andere (MBO- en HBO-) leerlingen en hun docenten aan opdrachten van school. Deze opdrachten worden op een uniforme manier in een leerling-stageboek verwerkt zoals deze ook door de MBO en HBO studenten gebruikt worden. Zo komen zij op een voorbereidende maar tevens doorlopende - manier in aanraking met het beroep en de beroepsopleiding. MAVO XL: De theoretische leerweg een eigen gezicht Met de ombouw van de theoretische leerweg naar een zelfstandige Mavo XL-kolom bieden we sinds het schooljaar 2014-2015 de leerling een goed fundament voor een kansrijke toekomst en een stevige basis om door te stromen naar de havo of mbo. Zelfstandige en zelfbewuste leerlingen worden tijdens de lessen loopbaanoriëntatie gemotiveerd om een juiste keuze te maken voor hun persoonlijke toekomst. De ondernemende leerling heeft hierdoor veel invloed op zijn eigen route richting vervolgonderwijs. Mavo-XL is geen eindpunt maar een startpunt. De Mavo-XL biedt dynamisch onderwijs op maat met afwisselende, moderne didactiek en buitenschools leren. De lat ligt hoog om de leerling te motiveren, zijn ambities waar te maken. De theoretisch ingestelde leerling krijgt een beter fundament voor een toekomst, gericht op havo of mbo. De nieuwe mavo kolom begint in klas 1 met een echte mavo-brugklas. Bij de aanvang is een nieuw curriculum ontwikkeld waarbij verticaal differentiëren en ruimte voor talent en individuele ontwikkeling van de leerling centraal staan. Het onderwijs binnen de mavo is gericht op doorstroom naar de havo en mbo. De mavo moet er tevens voor zorgen dat de examenresultaten structureel boven het landelijk gemiddelde komen. Bij de start van de mavo is een leerlingen- en docentprofiel ontwikkeld dat richting geeft aan de verdere ontwikkeling. De toevoeging XL moet aangeven dat de nieuwe kolom niet alleen voor een diploma opleidt, maar aan de leerlingen ook binnen het reguliere curriculum een aantal extra’s meegeeft. De extra’s moeten de leerlingen uitdagen en meer ruimte bieden voor maatwerk. Deze extra’s kunnen gevonden worden in een goede doorstroom naar de havo, een gedegen voorbereiding op het mbo of extra aandacht voor techniek- en bètavakken. HAVO: Op zoek naar de echte havo leerling De echte havo leerling start al in een pure havo-brugklas. Onze vijfjarige havo wil meteen het talent van de leerling ontdekken en stimuleren. Leerlingen worden meer betrokken bij het onderwijsbeleid en leren hoe ze keuzes maken in profielen en voor het vervolgonderwijs. Onze havo leerling is immers een intelligente en actieve aanpakker, die van afwisselende werkvormen houdt en graag complimenten krijgt. Daarbij zijn de sfeer in de klas en een goede relatie met de docent erg belangrijk. Docenten stemmen pedagogisch-didactische vaardigheden op elkaar af en verhogen de motivatie van de leerling en daarmee het leerrendement. Maatwerk wordt geleverd door het aanbieden van verschillende leerstrategieën. De leerling leert zelfstandiger en planmatig te werken, ieder op zijn eigen manier, en is naast het vereiste kennisniveau in staat is om verantwoordelijkheid te nemen bij het eigen leerproces en oplossingsgericht te werk te gaan. Ook kan de leerling samenwerken in een grotere groep leerlingen en in de hedendaagse wereld met zijn onuitputtelijke informatie,


hoofdzaken van bijzaken onderscheiden. Tenslotte heeft de leerling een duidelijk beeld van het beroep dat hij later wil gaan uitoefenen. De “W” van vwo In het vwo zijn de onder- en bovenbouwteams samengevoegd in één team. Dit team wil leerlingen zoveel mogelijk uitdagen om op die manier voldoende diepgang in hun studie te brengen. De docenten nemen daarvoor een nieuwe houding aan, waarin bij de onderbouw structuur en bij de bovenbouw zelfstandigheid en meer verantwoordelijkheid centraal staan. Leerlingen ‘kennen’ en ‘kunnen’ en weten daarmee om te gaan. De vWo-leerling heeft alles in huis om goed Voorbereid te zijn op Wetenschappelijk Onderwijs en de wereld daarom heen. Een onderzoekende maar vooral verdiepende houding is daarvoor noodzakelijk. Het profielwerkstuk is bij uitstek geschikt voor deze onderzoekende en verdiepende houding. De vwo-opleiding legt de basis om de stap tot wetenschapper te kunnen zetten en het profielwerkstuk laat leerlingen ‘snuffelen’ aan het onderzoek dat een belangrijke plaats in het toekomstige beroep zal innemen. Het vwo-team werkt toe naar een leerling-gestuurde organisatie met gepersonaliseerd leren en maatwerk per leerling. Dit vertaalt zich naar meer verantwoordelijkheid bij de leerlingen. De school biedt hen daarbij meer keuzemogelijkheden (keuzewerktijd) en maatwerk.

Personeel Scholing en Professionele ondersteuning Met ingang van het schooljaar 2014-2015 zal gestart worden met een verbetertraject met de focus op de kwaliteitsverbetering van de les i.c. de professionele ontwikkeling van de individuele docent. Immers, in de les wordt de kwaliteit bepaald door de docent. Dit traject zal professioneel begeleid worden door een externe partner (BMC). De start van dit traject vindt plaats in het mavo team aangezien de urgentie daar het hoogst is. Dit is de opmaat tot verbreding (olievlek) binnen de gehele organisatie als het gaat om gerichte professionele ontwikkeling op basis van een op ontwikkeling gerichte dialoog. Het ontwikkelgesprek is daarbij gebaseerd op voor de school essentiële thematieken en als zodanig door allen erkend (gedeeld eigenaarschap/draagvlak). Iedere docent zal via een ontwikkelkaart zicht krijgen op de eigen fase van ontwikkeling en leert op basis daarvan een eigen SMART-geformuleerd ontwikkelplan te schrijven, uit te voeren en zich te verantwoorden. Daarbij speelt de leidinggevende in dit proces een belangrijke rol.


In gesprek met de individuele docent leert hij de docent (zelf) zicht te krijgen op de diverse data en de betekenis ervan voor de eigen ontwikkeling en het maken en uitvoeren van het eigen ontwikkelplan. Voor de implementatie van dit instrument is minimaal drie jaar nodig, waarbij allereerst wordt gewerkt met pilots. Binnen de pilots worden de werkprocessen doorlopen, ervaringen gedeeld en waar nodig zaken bijgesteld en ingekleurd naar de eigen cultuur. Tenslotte verwijzen we naar het Personeelsbeleid LVO, waaraan het Sophianum zich confirmeert. Kijkwijzer t.b.v. lesobservatie Een van de onderdelen uit de ontwikkelkaart voor docenten is de Kijkwijzer. Dit instrument is geordend volgens de vier SBL-competenties: interpersoonlijk, pedagogisch, inhoudelijk-didactisch en organisatorisch. Diverse gedragingen zijn geclusterd volgens deze vier competenties. Er worden geen kwaliteitsuitspraken gedaan, maar er wordt genoteerd in welke mate de omschreven docentgedragingen wel of niet worden waargenomen en wel op een vierpuntsschaal t.w.: niet, meer niet dan wel, meer wel dan niet, wel. Na afloop van iedere geobserveerde les scoort de docent ook zelf de kijkwijzer. De observator en observant bespreken gezamenlijk de resultaten van de observaties. Deze werkwijze heeft als consequentie, dat er door allen aan de volgende punten gewerkt gaat worden: - Een open cultuur, waarin wederzijds vertrouwen cruciaal is - In deze sfeer is er alle ruimte voor wederzijds lesbezoek - Daarbij is voor allen het waarom helder - De voor alle teamleden relevante observatie-items zijn opgenomen in een Kijkwijzer - Alle teamleden zijn “eigenaar” van dit lesobservatie-instrument - Allen hebben een gedeeld urgentiebesef - Allen zijn “eigenaar” van het verbetertraject - Het wordt een traject van cultuurverandering - De kwaliteit van de les staat centraal - Dit verbetertraject gaat over meer jaren Inspirerende werkomgeving Wij maken het ideaal van de “levende organisatie” leidend voor onze besturing, leiderschap en personeelsbeleid. Samen zijn we meer dan ieder afzonderlijk. Bezieling, creativiteit en samen verantwoordelijk zijn is leidend in een “levende organisatie” om te komen tot goed onderwijs. Van leidinggevenden en medewerkers wordt een open en integere houding verwacht. Hoe geef je ruimte en vertrouwen aan elkaar en de leerling en volg je het proces van dichtbij in het team en de klas? Een goede school is een systeem, een betekenisvol netwerk, en geen samenraapsel van individuen. Hierbij voelen medewerkers zich gekend en erkend, stellen zij zich professioneel op en zetten zij zich in samenwerking met anderen naar vermogen in. Onderwijs is mensenwerk. Goed mensenwerk betekent ook dat je op elkaar kunt bouwen, elkaar aanspreekt op gedrag en bevraagt in de dialoog. Het beoogde resultaat is dat mensen zich gehoord voelen, voor zichzelf spreken, denken in oplossingen en niet in problemen en durven te leren van elkaar. Hierdoor ontstaat een omgeving die leidt tot beter onderwijs. Wil mensenwerk resultaat hebben, dan staat de relatie van de docent met zijn collega en met de leerlingen voorop. Hier moet iedereen voortdurend binnen elke kolom aan werken. Het kolomplan geeft hier invulling aan. Bij het werken in een levende organisatie staan de volgende vragen in elke kolom centraal: • Wat is het doel van samenwerken in een kolom/team? • Hoe gaan we met elkaar om? • Wat verwachten we van de leidinggevende? • Wat is onderscheidend werkgeverschap en wat betekent dit voor ons personeelsbeleid? pag. 15 Sophianum Schoolplan 2014-2019

• • •

Hoe voeden we onze inspiratie? Welk patroon willen wij ombuigen in onze kolom? Hoe en wanneer geven we elkaar feedback?

Organisatie Schools in a school Het Sophianum werkt al jaren met onderwijsteams. Deze teams waren in het begin horizontaal georganiseerd. In 2008 is besloten de teams verticaal te organiseren en toe te werken naar kolommen en een “schools in a school” structuur. De verticale opbouw biedt ook de mogelijkheid tot het verder ontwikkelen van doorlopende leerlijnen, niet alleen op vakgebied maar ook op het terrein van het mentoraat en leerlingvolgsysteem. Om de kans van slagen van onze leerlingen te vergroten zal er geïnvesteerd moeten worden in doorlopende leerlijnen met het vervolgonderwijs. Het ontwikkelen van aansluitprogramma’s en betekenisvolle opdrachten gerelateerd aan de vervolgopleidingen zal verder uitgebouwd moeten worden. Deze verticale structuur van “schools in schools” geeft meer ruimte aan de teams om de eigenheid van hun kolom te ontwikkelen. Vanaf het schooljaar 2014-2015 is het principe van “schools in a school” verder doorgevoerd door te gaan werken in kolommen. Het werken in onderwijskundige kolommen biedt de mogelijkheid meer recht te doen aan de verschillen tussen leerlingen. Om de verschillende leerlingen zoveel mogelijk op maat te bedienen gaat iedere kolom een eigen leerlingen docentprofiel ontwikkelen. Dit profiel is de basis voor de wijze waarop het onderwijs in de kolom georganiseerd en op maat aangeboden gaat worden (didactiek, methodes, begeleiding). Verdere voordelen van een kolomontwikkeling zijn dat er meer verbondenheid met elkaar komt, zowel binnen de kolom als voor de school in zijn geheel. Er komen gezamenlijke opdrachten voor alle docenten voor de gehele leerlijn. De vaak aanwezige breuklijn tussen onderbouw en bovenbouw is makkelijker te slechten en alle docenten binnen de kolom zijn en voelen zich verantwoordelijk voor het uiteindelijk eindresultaat. Er komen de volgende kolommen: vmbo, mavo, havo en vwo.


Demografische ontwikkelingen en huisvesting Naast de demografische ontwikkelingen is er ook een (landelijke) trend van ouders en leerlingen om zo veel mogelijk keuzes voor de toekomst open te houden. Dit nemen wij ook waar op het Sophianum. Liefst kiezen ouders en leerlingen voor een avo-opleiding en liefst zo hoog mogelijk. Op het Sophianum is deze ontwikkeling tijdig onderkend en is er een strak financieel beleid gevoerd met een efficiënte huishouding en organisatie. Daarnaast heeft er een heroriëntatie op het onderwijsaanbod (bijv. omvormen oude praktijkopleidingen tot één intersectoraal programma) en onderwijshuisvesting plaatsgevonden. Dit zal de komende jaren nog verder worden uitgevoerd. Ook het vwo/havo zal zijn positie in de regio moeten behouden en daar waar mogelijk verstevigen. Om dit te bereiken is twee jaar geleden besloten om samen met het Bernardinuscollege Heerlen en het Graaf Huyn College in Geleen te starten met een Technasium. Om ook binnen het vwo/havo het onderwijsaanbod zo breed mogelijk te houden worden o.a. de lessen zo efficiënt mogelijk verdeeld en worden vakken en klassen gecombineerd. Enkel met de keuze voor onderwijskundige innovaties en het reduceren van de huisvestingslasten blijft een brede en kwalitatief hoogstaande onderwijsvoorziening in Gulpen rendabel. Het Sophianum voelt reeds enkele jaren de krimp en daardoor een daling van de leerlingenaantallen. In 2006-2007 telde de school nog 1832 leerlingen, in schooljaar 2013-2014 waren het er 1635. De krimp verloopt weliswaar trager dan voorspeld, maar zet ontegenzeglijk door. Ook is er een verschuiving van leerlingenstromen waar te nemen van vmbo (met name de praktijkafdelingen) naar de mavo, havo en vwo. Gevolg is dat het aantal leerlingen in de locatie Nijswiller sneller daalt en in de locatie Gulpen minder snel dan voorzien. De prognoses op een rij: prognose

12/13

13/14

14/15

15/16

16/17

17/18

18/19

19/20

20/21

21/22

22/23

23/24

24/25

Nov 07

1568

1536

1507

1449

1407

1365

1307

1274

1238

1198

Nov 09

1601

1575

1553

1504

1455

1392

1311

1246

1181

1129

1095

1073

1066

Nov 12

1624

1571

1569

1525

1477

1410

1313

1244

1291

1146

1132

1109

1079

Realisatie

1620

1635

Landelijk is het aantal leerlingen in de praktijkafdelingen van het vmbo in de afgelopen 6 jaar met een derde gedaald, terwijl het aantal leerlingen in de theoretische leerweg nagenoeg gelijk is gebleven. Zo ook op het Sophianum. De demografische ontwikkeling en het zich wijzigende keuzepatroon versterken elkaar in negatieve zin. Het Sophianum heeft dientengevolge een aantal ingrijpende onderwijskundige keuzes moeten maken. Voor het vmbo is besloten de “oude” praktijkopleidingen (metaal, elektro, bouw, zorg, administratie) om te vormen voor z.g. intersectorale programma’s en de theoretische leerweg weer meer los te koppelen van de andere leerwegen in het vmbo en meer te ontwikkelen in een mavo stroom. De intersectorale-programma’s bieden de leerlingen een doorstroom naar nagenoeg elke richting in het mbo. Met het loskoppelen van de theoretische leerweg van de beroepsopleidingen wordt enerzijds tegemoet gekomen aan de eerder genoemde “avo” wens van ouders en anderzijds kunnen leerlingen die dat willen, beter voorbereid worden op een doorstroom naar de havo. Op deze wijze kunnen zij hun keuze uitstellen en blijven zij als leerling nog twee jaar voor het Sophianum behouden.


De invoering van de intersectorale programma’s zorgt voor een reductie van de huisvestingslasten omdat zij minder grote en verschillende praktijklokalen nodig hebben. Ook kan de formatie efficiënter plaatsvinden hetgeen de personele lasten vermindert. Sinds de laatste verbouwing van de locatie Gulpen is het leerlingenaantal in Gulpen altijd groter geweest dan waar het gebouw voor ontworpen is. Door een uitgekiend rooster en het gebruiken van late uren voor de bovenbouw is het altijd gelukt het onderwijs binnen het gebouw te plannen.

Huidige en gewenste exploitatie Sophianum Op dit moment is het voor het Sophianum steeds moeilijker om met een sluitende exploitatie te werken. De dubbele bezetting van personele posten (bijvoorbeeld conciërges, administratie) door het werken met twee locaties, naast de dubbele exploitatielasten, drukt steeds meer op de begroting. Dit gaat uiteindelijk ten koste van het primaire proces, het geven van onderwijs. Uitgangspunt bij het samenstellen van de begroting is dat scholen dienen te werken met een sluitende begroting en dat met de jaarlijkse bekostiging de lopende uitgaven gerealiseerd dienen te worden. Door de oplopende materiële en personele kosten van het in stand houden van de locatie Nijswiller, wordt dit op den duur onmogelijk en zal er geld dat eigenlijk voor het primaire proces bestemd is, gebruikt moeten worden om de begroting kloppend te krijgen. Concluderend kan gesteld worden dat als het Sophianum als brede school wil overleven, een adequaat en efficiënt gebouw onmisbaar is. Het bestuurlijk overleg met de gemeente is er op gericht om zo snel mogelijk te komen tot een unilocatie in Gulpen waarbij de huidige locatie in Gulpen een upgrading ondergaat om op een passende wijze ruimte te bieden aan de onderwijsontwikkelingen van de toekomst. Concreet betekent dit een goed geoutilleerde werkplaats voor het Technasium, voldoende praktijkruimten voor het intersectorale programma, ruim aanwezige werkplekken voor leerlingen en medewerkers, een goed functionerende ICT omgeving en een gezonde klimaatbeheersing. Dit schoolplan is geactualiseerd t/m september 2014 Gulpen, september 2014 Namens de schoolleiding, J. Hupperetz, directeur

Bijlagen Onderstaande bijlagen zijn te vinden op onze site www.sophianum.nl of via onze administratie telefonisch (043-4505310) of via mail ([email protected]) op te vragen.

LVO-beleidsnotitie 2013-2017 AOSL-onderzoeksrapport Een onderzoek naar de mogelijkheden om kwalitatief goed en zo breed mogelijk onderwijs in het Heuvelland overeind te houden MEBIT-papers Fernao Prince: Verspreiding en implementatie van onderwijsinnovaties in een school Waarborging van kwaliteit bij gevolgen van de krimp Jaarplannen teams/kolommen


Elk talent loont. Schoolplan Sophianum, Scholengemeenschap Landsraderweg NT Gulpen

Recommend Documents