EINDRAPPORTAGE. Productgerichte Milieuzorg in de kunststofrecyclingsector

EINDRAPPORTAGE Productgerichte Milieuzorg in de kunststofrecyclingsector

Aan dit project is in het kader van het Besluit milieusubsidies, regeling milieugerichte technologie een subsidie verleend uit het programma Productgerichte Milieuzorg 2000 dat gefinancierd wordt door het Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer. Novem beheert dit programma. Daarnaast hebben de provincies Gelderland, Noord-Holland en Overijssel een subsidiebijdrage aan het project verleend. Betrokkenen: dhr. E.J.G. Klobbie dhr. H.E.M. Schutjes mevr. L. Baas mevr. J. Oomen Novem projectnummer: 0366 - 00 - 01 - 00 - 0034 Rotterdam, november 2002 BECO Groep BV

(Vereniging van Kunststof Recyclers - VKR) (Vereniging van Kunststof Recyclers - VKR) (BECO Groep BV) (BECO Groep BV)

Eindrapportage Productgerichte Milieuzorg in de kunststofrecyclingsector, november 2002

VERKORTE SAMENVATTING De uit milieu-oogpunt meest gewenste methode voor verwerking van kunststofafval is, na preventie en producthergebruik, ‘mechanische recycling’. Hierbij wordt het materiaal gezuiverd, gesmolten en weer toegepast als grondstof voor kunststof producten. De bedrijven die zich hiermee bezig houden zijn verenigd in de Vereniging van Kunststof Recyclers (VKR) en hebben een PMZ project doorlopen. Doel van het project is het ontwikkelen en implementeren van een branche-specifiek PMZ-systeem dat gericht is op verbetering van de milieu-effiency van het product recyclaat in de gehele levensketen en daardoor een bijdrage levert aan het optimaliseren van de keten van kunststof producten. Er is een PMZ-systeem voor de kunststofrecyclingsector ontwikkeld, dat geïmplementeerd is bij 5 individuele bedrijven. Op basis van de ervaringen bij de bedrijven is een handreiking voor de VKRleden en een brochure voor de kunststofverwerkers en ontwerpers ontwikkeld. Eén van de belangrijke resultaten van het PMZ-project is het feit dat de milieuaspecten inzichtelijk zijn gemaakt doormiddel van een milieuprofiel. De conclusie uit dit milieuprofiel is dat de milieuwinst van de bedrijven kan worden vergroten door: •

Het vergroten van de afzet van recyclaat

•

Het leveren van recyclaat voor hoogwaardiger toepassingen

•

Het verminderen van de milieubelasting van het productieproces

•

Het verminderen van de milieubelasting van transport van en naar het bedrijf.

De belangrijkste conclusies in relatie tot de doelstellingen van het project zijn de volgende: •

Het ontwikkelde milieuprofiel heeft veel inzicht gebracht in de milieuaspecten in de sector.

•

De potentiële milieuwinst van kunststofrecyclaat ligt hoger dan verwacht, er is een grote milieuwinst te behalen als recyclaat wordt ingezet ter vervanging van virgin materiaal.

•

Het blijkt moeilijk om tot samenwerking in de keten te komen.

Trefwoorden PMZ, milieuzorg, recycling, kunststof, VKR, recyclaat, MJA-2

BECO Groep BV


VOORWOORD Voor u ligt de eindrapportage van het project "Productgerichte Milieuzorg in de kunststofrecycling sector". Het project is uitgevoerd door BECO Groep BV in opdracht van de Vereniging van Kunststof Recyclers (VKR) in de periode 1 maart 2001 – 1 juni 2002. Voor het hele project is een subsidie toegekend van het Ministerie van VROM in het kader van het Besluit milieusubsidies, regeling milieugerichte technologie, uit het programma Productgerichte Milieuzorg 2000. Daarnaast hebben de provincies Gelderland, Noord-Holland en Overijssel een subsidiebijdrage aan het project verleend. Deze eindrapportage bevat een samenvattende beschrijving van de werkzaamheden die in het kader van het project zijn verricht en van de resultaten die dat heeft opgeleverd. De resultaten van het project voor de VKR zijn vastgelegd in de volgende documenten: •

drie breed verspreide nieuwsbrieven;

•

artikel in Milieumagazine (nr. 3, maart 2002);

•

artikel in Kunststof en Rubber (nr. 1, januari 2002) en in Verpakkingsmanagement (maart 2002);

•

SWOT analyse van de kunststofrecyclingsector, september 2001;

•

een handreiking voor de VKR leden;

•

een brochure voor de kunststofverwerkers en ontwerpers;

•

dit eindverslag.

BECO Groep BV


SAMENVATTING Achtergrond De uit milieu-oogpunt meest gewenste methode voor verwerking van kunststofafval is, na preventie en producthergebruik, ‘mechanische recycling’. Hierbij wordt het materiaal gezuiverd, gesmolten en weer toegepast als grondstof voor kunststof producten. De bedrijven die zich bezig houden met de inzameling, sortering, bewerking en herverwerking van kunststofreststromen zijn verenigd in de Vereniging van Kunststof Recyclers (VKR). Het doel van de VKR is onder meer het behartigen van de belangen van de leden en het bevorderen van een economisch en milieutechnisch verantwoorde inzameling, sortering en herverwerking van kunststoffen. Ook richt de branchevereniging zich op het uitdragen van het nut en de noodzaak van recycling. De belangrijkste belemmeringen voor het realiseren van een milieuverantwoorde inzameling, sortering en herverwerking van kunststoffen zijn niet technisch, maar vooral organisatorisch van aard. Voor het invoeren van verbeteringen zijn kunststofrecyclingbedrijven in grote mate afhankelijk zijn van andere partijen in de keten. Omdat de invloed van individuele bedrijven - als één van de laatste schakels in de keten – relatief beperkt is, blijven zonder aanvullende aandacht inefficiënte situaties voortbestaan. Een PMZ-aanpak biedt precies de werkwijze en de accenten om veel van deze problemen gestructureerd, in keten- én brancheverband op te lossen. Doel Doel van het project is het ontwikkelen en implementeren van een branche-specifiek PMZ-systeem dat gericht is op continue verbetering van de milieu-effiency van het product recyclaat in de gehele levensketen. Door de combinatie van een systematische werkwijze, sectorbrede samenwerking, ketensamenwerking en borging, levert het project een belangrijke bijdrage aan het optimaliseren van de keten van kunststof producten. Projectaanpak en betrokkenen Het project bestond uit de volgende onderdelen: •

het ontwikkelen van een PMZ-systeem voor de kunststof recycling sector

•

het implementeren van het PMZ-systeem bij 5 individuele bedrijven

•

het opstarten van sectorbreed overleg

•

het ontwikkelen van een handleiding voor de kunststofrecyclingsector op basis van de trajecten bij vijf individuele bedrijven

•

het ontwikkelen van een brochure voor de kunststofverwerkende bedrijven

In het project waren de volgende partijen betrokken: Vereniging van Kunststof Recyclers • AKG Aufderhaar Kunststofgroep B.V. • Drupet Handelsonderneming B.V. en Snelcore B.V. • Kras Recycling B.V. • Plastics Recycling Simons B.V. • Rethmann Plano B.V. (voorheen Texplast B.V.) •

BECO Groep BV


• • • • • •

BECO Groep BV Pré Consultants NOVEM Provincie Gelderland Provincie Noord-Holland Provincie Overijssel

Resultaten Er is een PMZ-systeem voor de kunststof recycling sector ontwikkeld, dat geïmplementeerd is bij 5 individuele bedrijven. Op basis van de ervaringen bij de bedrijven is een handreiking voor de VKRleden en een brochure voor de kunststofverwerkers en ontwerpers ontwikkeld. Eén van de belangrijke resultaten van het PMZ-project is het feit dat de milieuaspecten inzichtelijk zijn gemaakt doormiddel van een milieuprofiel. De conclusie uit dit milieuprofiel is dat de milieuwinst van de bedrijven kan worden vergroten door: •


•


•


•


Conclusies De belangrijkste conclusies in relatie tot de doelstellingen van het project zijn de volgenden. •

Het ontwikkelde milieuprofiel heeft veel inzicht gebracht in de milieuaspecten in de sector. Het is een simpel middel dat duidelijke trends aangeeft en veel enthousiaste reacties heeft opgeleverd. Hierbij moet opgemerkt worden dat steeds benadrukt wordt dat het milieuprofiel de grote lijn weergeeft.

•

De potentiële milieuwinst van kunststofrecyclaat ligt hoger dan van tevoren werd verwacht en dan het nu is. Er is nog grote milieuwinst te behalen als recyclaat wordt ingezet ter vervanging van virgin materiaal. Eén van de aanbevelingen die voortkomt uit dit project is dan ook dat de kunststofrecyclers dit milieuargument moeten benutten in hun communicatie met hun (mogelijke) afnemers. Bovendien moeten zij actief proberen om het door hun vervaardigde product op een kwalitatief 'hoger' niveau terug in de kringloop af te zetten. Dit levert naast milieuwinst ook een hogere prijs op.

•

Het blijkt moeilijk om tot samenwerking in de keten te komen. De contacten ‘omhoog’ in de keten verlopen erg moeizaam. Ontwerpers en kunststofverwerkers zijn moeilijk zover te krijgen om na te denken over het gebruik van kunststofrecyclaat. Ook ‘omlaag’ in de keten is er nauwelijks samenwerking. Door de grote concurrentie, kleine marges en onzekere markten, komt er geen samenwerking tot stand.

BECO Groep BV


INHOUD

1

INLEIDING .................................................................................................................................. 1 1.1 Achtergrond PMZ .............................................................................................................. 1 1.2 Aanleiding PMZ in de kunststofrecyclingsector voor de VKR........................................... 1 1.3 Doelstelling project............................................................................................................ 2 1.4 Leeswijzer ......................................................................................................................... 2

2

DOEL........................................................................................................................................... 3

3

SAMENVATTING PROJECTINHOUD EN BETROKKENEN ..................................................... 4 3.1 Ontwikkelen van een PMZ-systeem voor de kunststofrecycling sector............................ 4 3.2 Het implementeren van het PMZ-systeem bij 5 individuele bedrijven .............................. 6 3.3 Het opstarten van sectorbreed overleg............................................................................. 6 3.4 Het ontwikkelen van twee informatie documenten ........................................................... 7 3.5 Betrokkenen ...................................................................................................................... 8

4

RESULTATEN............................................................................................................................. 9 4.1 Het PMZ model ................................................................................................................. 9 4.2 Ondersteunende instrumenten ....................................................................................... 14 4.3 Branche-overleg.............................................................................................................. 14 4.4 Behaalde milieuverdiensten............................................................................................ 15 4.5 Financiële aspecten ........................................................................................................ 17 4.6 Toepasbaarheid .............................................................................................................. 17

5

CONCLUSIES ........................................................................................................................... 18

BIJLAGE I

INFORMATIEBROCHURE VOOR KUNSTSTOFVERWERKERS

BIJLAGE II

NIEUWSBRIEVEN

BIJLAGE III PUBLICATIE IN MILIEUMAGAZINE BIJLAGE IV SWOT ANALYSE VAN DE KUNSTSTOFRECYCLING INDUSTRIE BIJLAGE V

INFORMATIEBROCHURE VOOR KUNSTSTOFRECYCLERS

BECO Groep BV


1

INLEIDING

1.1

Achtergrond PMZ

De afgelopen decennia zijn ondernemers steeds meer en steeds systematischer rekening gaan houden met het milieu. Aanvankelijk richtte de aandacht zich vooral op de vermindering van de milieubelasting tijdens productieprocessen. Dat kwam ook door de wet- en regelgeving op milieugebied, die vooral op de terugdringing van procesemissies was gericht. De afgelopen jaren werd de aandacht echter langzaam verbreed naar de milieubelasting van producten, onder meer in de vorm van productgerichte milieuzorg. Met productgerichte milieuzorg (PMZ) wordt bedoeld: het beheersen en verminderen van de milieubelasting van producten met behulp van een systematische aanpak binnen een bedrijf. Een belangrijk kenmerk van PMZ is de ketengerichte benadering: bij het bepalen van de milieubelasting van een product worden de milieu-effecten over de gehele levenscyclus van het product in beschouwing genomen; de blik wordt dus verbreed van alleen de productiefase naar de gehele levenscyclus (grondstofwinnings-, productie-, gebruiken afdankfase). Productgerichte milieuzorg kan naast milieuvoordeel ook voordeel voor het bedrijf opleveren. Dit voordeel voor het bedrijf kan bijvoorbeeld neerkomen op kostenvoordelen door een efficiëntere keten, maar ook op verbetering van de concurrentiepositie (als gevolg van een toename van productinnovaties, beter concurrerende producten, imago-verbetering, inspelen op wensen van de klant, e.d.).

1.2

Aanleiding PMZ in de kunststofrecyclingsector voor de VKR

Kunststoffen kennen een breed toepassingsgebied: als verpakking, als folie voor het afdekken van landbouwgrond, in auto’s, in de bouw, etc. Dat is ook de reden dat kunststofafval voorkomt in een groot aantal afvalstromen, zoals huishoudelijk afval, bouw- en sloopafval en industrieel afval. Jaarlijks komt in Nederland meer dan 1 miljoen ton kunststofafval vrij. Slechts een klein deel 1 hiervan wordt momenteel hergebruikt, zo’n 15% . Dit vormt langzamerhand een steeds groter nadeel voor de kunststofsector, die in toenemende mate geconfronteerd wordt met overheidsmaatregelen gericht op het stimuleren van recycling zoals het Convenant Verpakking II en het programma GIBA (Gescheiden Inzameling Bedrijfsafval). De uit milieu-oogpunt meest gewenste methode voor verwerking van kunststofafval is, na preventie en producthergebruik, ‘mechanische recycling’. Hierbij wordt het materiaal gezuiverd, gesmolten en 1 weer toegepast als grondstof voor kunststof producten .

1

Bron: Afval in Nederland – Kunststofafval. Afvalinformatieblad 12. Ministerie van VROM, Directie Afvalstoffen. Den Haag, 1998. BECO Groep BV

1


De bedrijven die zich bezig houden met de inzameling, sortering, bewerking en herverwerking van kunststofreststromen zijn verenigd in de Vereniging van Kunststof Recyclers (VKR). Het doel van de VKR is onder meer het behartigen van de belangen van de leden en het bevorderen van een economisch en milieutechnisch verantwoorde inzameling, sortering en herverwerking van kunststoffen. Ook richt de branchevereniging zich op het uitdragen van het nut en de noodzaak van recycling. De belangrijkste belemmeringen voor het realiseren van een milieuverantwoorde inzameling, sortering en herverwerking van kunststoffen, zijn niet technisch, maar vooral organisatorisch van aard. De oorzaken zijn terug te voeren zijn naar verschillende plaatsen in de keten. Voorbeelden hiervan zijn: - veel kunststof reststromen zijn (onnodig) vervuild door bv. stickers of etiketten en dit vermindert de herverwerkingsmogelijkheden. - ‘ontdoeners’ van kunststof reststromen zijn over het algemeen maar beperkt bereid/in staat om kunststof reststromen homogeen (dus gescheiden per materiaal) in te zamelen; - er heerst bij de kunststofverwerkende industrie onduidelijkheid over de kwaliteit van recyclaat en de risico’s van het verwerken van recyclaat voor de machines; - kunststof recyclaat kampt met een negatief imago bij de eindverbruikers, gedeeltelijk veroorzaakt door een gebrek aan aansprekende producten uit herverwerkt kunststof. Voor het invoeren van verbeteringen zijn kunststofrecyclingbedrijven in grote mate afhankelijk zijn van andere partijen in de keten. Omdat de invloed van individuele bedrijven - als één van de laatste schakels in de keten – relatief beperkt is, blijven zonder aanvullende aandacht inefficiënte situaties voortbestaan. Een PMZ-aanpak biedt precies de werkwijze en de accenten om veel van deze problemen gestructureerd, in keten- én brancheverband op te lossen. 1.3

Doelstelling project

Doel van het project is het ontwikkelen en implementeren van een branche-specifiek PMZ-systeem dat gericht is op continue verbetering van de milieu-effiency van het product recyclaat in de gehele levensketen. Door de combinatie van een systematische werkwijze, sectorbrede samenwerking, ketensamenwerking en borging, levert het project een belangrijke bijdrage aan het optimaliseren van de keten van kunststof producten. 1.4

Leeswijzer

In hoofdstuk 2 wordt het doel van het project toegelicht. Hoofdstuk 3 geeft een samenvattende beschrijving van de projectinhoud en de betrokkenen. Hoofdstuk 4 beschrijft de resultaten van het project. In het laatste hoofdstuk (hoofdstuk 5) worden tenslotte de belangrijkste conclusies van het project weergegeven.

2

BECO Groep BV


2

DOEL

Het project heeft het volgende doel: Het ontwikkelen en implementeren van een branche-specifiek PMZ-systeem voor de kunststof recycling sector, dat gericht is op continue verbetering van de milieu- en kosten-effiency van het product kunststof recyclaat in alle fasen van de productlevensketen. Van de hoofdddoelstelling zijn de volgende drie operationele doelen afgeleid: •

Het ontwikkelen en implementeren van een PMZ-systeem bij vijf individuele bedrijven in de kunststofrecycling sector, die de aandacht voor het verbeteren van milieu- en kostenefficiency door samenwerking in de keten in hun bedrijfsvoering verankeren.

•

Het ontwikkelen van een branche-specifiek PMZ-systeem en –handleiding op basis van de trajecten bij vijf individuele bedrijven, waarmee bedrijven die actief zijn in de kunststof recycling sector zelf PMZ kunnen invoeren.

•

Het opstarten van een sectorbreed overleg, waarbij leden de handen inéén slaan om gezamenlijk met andere ketenpartijen, de knelpunten aan te pakken die een milieu- en kostenefficiënter product in de weg staan.

BECO Groep BV

3


3

SAMENVATTING PROJECTINHOUD EN BETROKKENEN

Het project bestond uit de volgende onderdelen: •

het ontwikkelen van een PMZ-systeem voor de kunststof recycling sector

•

het implementeren van het PMZ-systeem bij 5 individuele bedrijven

•

het opstarten van sectorbreed overleg

•

het ontwikkelen van een handleiding voor de kunststofrecyclingsector op basis van de trajecten bij vijf individuele bedrijven

•

het ontwikkelen van een brochure voor de kunststofverwerkende bedrijven

3.1

Ontwikkelen van een PMZ-systeem voor de kunststofrecycling sector

De voorbereiding omvatte het samenstellen van een klankbordgroep, bestaande uit vertegenwoordigers van het VKR bestuur, een afgevaardigde van de provincie Gelderland, als vertegenwoordiger van de drie betrokken provincies, een bij het project betrokken kunststofrecycler, een vertegenwoordiger van VROM en een afgevaardigde van de Vereniging Milieubeheer Kunststofverpakkingen (de VMK). Het project is daarna officieel van start gegaan met een startoverleg. Als onderdeel van de voorbereiding is een SWOT-analyse uitgevoerd van de Nederlandse kunststofrecyclingsector. De studie heeft geresulteerd in een overzicht van belangrijke sterkten, zwakten, kansen en bedreigingen van de kunststofrecycling sector. In de conclusies worden deze vertaald naar aanknopingspunten voor een branchespecifiek PMZ-systeem. Na een inleidende beschrijving van de sector en de definities, wordt de interne omgeving van de kunststofrecycling sector en vervolgens de externe omgeving behandeld. De sterkten, zwakten, kansen en bedreigingen van de kunststofrecyclingsector die in deze analyse naar voren zijn gekomen, staan in onderstaande twee tabellen weergegeven. De gehele SWOT-analyse is opgenomen in bijlage IV. Tabel 1: Overzicht van sterkten en zwakten van de kunststofrecycling sector. Sterktes(S)

Zwaktes (Z)

1

Recycling is over het algemeen gunstig uit milieuoogpunt

Veel producten zijn ongeschikt voor haalbare terugwinning van kunststoffen

2

Recyclaat heeft breed toepassingsgebied

Veel reststromen zijn ongeschikt voor haalbare terugwinning van kunststoffen

3

Recyclaat kan goede producteigenschappen bezitten

Mechanische recycling concurreert met andere verwerkingswijzen voor kunststof reststromen

4

Nieuwe technieken maken scheiden makkelijker

B.s.g.’s zijn vaak bont van kleur

5

Compatibilisers vergemakkelijken vermenging tot een goede secundaire kunststof

Recyclaten kampen met een negatief imago

6

Coextrusie biedt mogelijkheden voor onzichtbare toepassing van recyclaat in producten

Nieuwe scheidingstechnieken worden onvoldoende toegepast

7

4

De verticale afstemming en samenwerking is beperkt

BECO Groep BV


Sterktes(S)

Zwaktes (Z)

8

De sectorale samenwerking is beperkt

9

De samenwerking met kennisinstituten en universiteiten is beperkt

10

De sector is sterk afhankelijk van virgin-prijzen waardoor de marges variëren

Tabel 2:

Overzicht van kansen en bedreigingen van de kunststofrecycling sector. Kansen

Bedreigingen

1

Stortverbod kunststofafval

Convenant Verpakkingen II en III

2

Gescheiden inzameling bedrijfsafval (GIBA)

Regelgeving beperkt toepassing recyclaat

3

Convenant Verpakkingen II en III

Productvoorschriften beperken toepassing recyclaat

4

Europese Richtlijn Verpakking- en verpakkingsaf- Recyclaat concurreert met virgin kunststoffen val – CEN normen

5

Het Nederlandse Milieukeur stimuleert de toepassing van recyclaat

Ook virgin-producenten ondernemen recycling activiteiten

6

Meerjarenafspraken energie-efficiency II

De export van kunststof reststromen naar lage lonen landen neemt toe

7

De prijzen van virgin kunststoffen stijgen

Het aantal gesubsidieerde afvalmarkten neemt toe

8

De export van kunststof reststromen naar lage lonen landen neemt toe

De vraag naar recyclaat is onvoldoende

9

Het aantal gesubsidieerde afvalmarkten neemt toe

Diverse knelpunten bemoeilijken de inzameling van kunststof reststromen

10

Nieuwe toepassingen van recyclaat

De afhankelijkheid van ontdoeners van kunststof reststromen is groot

11

Er is een verschuiving van industrieel afval naar (industrieel) post-consumer afval waarneembaar

12

Het verwerken van nieuwe kunststof reststromen

13

Het verwerken van kunststof uit huishoudelijk afval

In overleg met de VKR en de klankbordgroep is besloten binnen het project verder te gaan met twee aandachtsgebieden, namelijk om de activiteiten van recyclingbedrijven te relateren aan convenanten en het verbeteren van het imago van kunststof recycling door het verbeteren van de informatievoorziening over het toepassen van kunststof recyclaat. Dit houdt in:

BECO Groep BV

5


1. Activiteiten van recyclingbedrijven relateren aan convenanten De kunststofrecycling sector zou voordeel moeten hebben bij convenanten die laatste tijd zijn gesloten om de hoeveelheid te storten en te verbranden kunststofafval terug te dringen. In werkelijkheid blijkt de sector hier vaak minder van te profiteren dan verwacht. Eerste aandachtspunt is de Meerjarenafspraak Energie-efficiency 2, waarin kunststof verwerkers beloond zullen worden voor het inzetten van recyclaat als inspanning om energie te besparen. Ideeën zijn onder meer om te stimuleren dat aandacht wordt besteed aan het inzetten van recyclaat in het MJA-2 handboek, dat op dit moment wordt opgesteld in opdracht van Novem. Daarnaast zal in overleg met de NRK bekeken worden wat de mogelijkheden zijn om recyclaat in de laatste revisie van het werkboek voor de kunststofverwerkende industrie en de Integrale Milieutaakstelling (IMT) een plaats te geven. 2. Het verbeteren van het imago van kunststof recycling door het verbeteren van de informatievoorziening over het toepassen van kunststof recyclaat Het imago en het gebrek aan informatie over de verwerkingseigenschappen en de mogelijkheden van recyclaat komt naar voren als factoren die de toepassing van recyclaat belemmeren. Nagegaan zal worden aan welke informatie precies behoefte is bij de doelgroepen, die gevormd worden door kunststofverwerkers en ontwerpers. Vaktijdschriften en bestaande initiatieven zoals de reststoffenbeurs, de website van de NRK en de promotie rond MJA-2 zullen het aangrijpingspunt vormen voor verspreiding van de benodigde informatie, zoals bijvoorbeeld een handreiking over het inzetten van recyclaat.

3.2

Het implementeren van het PMZ-systeem bij 5 individuele bedrijven

Voor het project is vervolgens een, voor de kunststofrecyclingsector specifieke, werkwijze ontwikkeld om PMZ te implementeren. Voor het project zijn 5 kunststofrecycling bedrijven benaderd bij welke PMZ is geïmplementeerd. Deze bedrijven hebben in ruim een jaar tijd het voor dit project ontwikkelde stappenplan doorlopen, om PMZ in hun bedrijfsvoering te implementeren. Dit stappenplan bestaat uit Planning, Vooronderzoek, Uitvoering en Evaluatie en aanpassing. Per bedrijf is er een projectteam geformeerd dat onder begeleiding van een BECO adviseur de implementatie van PMZ voor het bedrijf tot stand heeft gebracht. Er is door teams en adviseurs gezamenlijk gezocht naar oplossingen en kansen voor het bedrijf. Er is per bedrijf een milieuprofiel opgesteld van een door het bedrijf gekozen product en de SWOT-analyse is op bedrijfsniveau ingevuld.

3.3

Het opstarten van sectorbreed overleg

Door middel van het bijwonen van en presenteren op verschillende door onder andere de VKR en de VMK georganiseerde bijeenkomsten is invulling gegeven aan het opstarten van sectorbreed overleg met betrekking tot Productgerichte Milieuzorg en de inzet van recyclaat in producten.

6

BECO Groep BV


Binnen het project zijn er presentaties gegeven op verschillende bijeenkomsten en is er actief deelgenomen aan discussies op bijeenkomsten. Dit is onder andere het geval geweest op: - juni 2001, Ledenvergadering VKR - 12 november 2001, Duurzaam ondernemen met kunststofverpakkingen, VMK - 11 december 2001, Het toepassen van kunststofrecyclaat, Syntens / KPR - 12 december 2001, Symposium factor 4, NCDO - 22 april 2002, Recyclaat een goed alternatief, Praktijkbijeenkomst voor kunststofverwerkers, VMK - 4 juni 2002, Ledenvergadering VKR Naast communicatie via bijeenkomsten, is er meerdere malen een nieuwsbrief uitgebracht, met daarin informatie over het project. Deze nieuwsbrieven zijn verspreid onder de leden van de VKR, de provincies Gelderland, Overijssel, Noord-Holland, Ministerie van VROM, Ministerie van EZ, NOVEM, NRK en BNO. Bovendien is er een extra nieuwsbrief uitgedeeld tijdens het VMK congres Duurzaam ondernemen met kunststofverpakkingen. In bijlage II zijn deze nieuwsbrieven opgenomen. Er heeft ook publicatie plaatsgevonden via het tijdschrift milieumagazine, zie bijlage III voor het artikel. Ter afronding van het project heeft er een presentatie en discussie plaatsgevonden met de leden van de VKR. Op de jaarvergadering zijn de handleiding en de brochure gepresenteerd. Hierbij heeft ook informatie uitwisseling plaatsgevonden tussen de bedrijven die deelnamen aan het proefproject en andere bedrijven uit de branche. De bedrijven hebben zich positief uitgesproken over de resultaten. Enkele bedrijven hebben de intentie om aan de hand van de handleiding de kansen voor het eigen bedrijf op een rij te zetten.

3.4

Het ontwikkelen van twee informatie documenten

Binnen het project zijn twee informatiebrochures ontwikkeld, met verschillende inhoud en gericht op verschillende doelgroepen. Beide documenten worden hier kort toegelicht. Ten eerste is er de handreiking ‘Productgerichte Milieuzorg - Tips voor de kunststofrecycling sector’ waarin de kunststofrecyclers wordt gewezen op de mogelijkheden om het milieuvoordeel van het eigen bedrijf te vergroten. Het milieuvoordeel van recyclaat is een sterk argument voor verwerkers om recyclaat toe te passen. De overheid erkent dit voordeel nu in het nieuwe convenant meerjarenafspraken energie-efficiency 2. In de handreiking wordt stil gestaan bij hoe de kunststofrecycler hiermee zijn voordeel kan doen. De handleiding licht de realisatie toe van milieuwinst in de kunststofrecycling sector. Ook wordt aangegeven hoe de milieuwinst voor het product van recyclers kan worden vergroot. Er wordt kort stil gestaan bij de voordelen die dit oplevert voor het recyclingbedrijf. Ook komt de vraag aan bod hoe de milieuwinst van het product vergroot kan worden. Hierbij wordt een stappenplan gegeven waardoor er op een systematische wijze kan worden gekomen tot vergroting van milieuwinst. Als laatste worden nog enkele conclusies van het PMZ project voor de branche gegeven.

BECO Groep BV

7


Ten tweede is er een korte brochure gemaakt voor de huidige en toekomstige afnemers dan wel gebruikers van kunststofrecyclaat. In deze brochure wordt aangegeven waarom men goed kan kiezen voor het gebruik van kunststofrecyclaat en wordt daarbij uitleg gegeven over de verschillende soorten recyclaat. Ook worden tips gegeven over hoe recyclaat kan worden toegepast in het product. Tot slot wordt er uitgelegd hoe de inzet van recyclaat bij kan dragen aan de doelstellingen van MJA II. In bijlage I is deze brochure opgenomen. 3.5

Betrokkenen

In het project waren de volgende partijen betrokken: • Vereniging van Kunststof Recyclers • AKG Aufderhaar Kunststofgroep B.V. • Drupet Handelsonderneming B.V. en Snelcore B.V. • Kras Recycling B.V. • Plastics Recycling Simons B.V. • Rethmann Plano B.V. (voorheen Texplast B.V.) • BECO Groep BV • Pré Consultants • NOVEM • Provincie Gelderland • Provincie Noord-Holland • Provincie Overijssel

8

BECO Groep BV


4

RESULTATEN

Dit hoofdstuk geeft beknopt de resultaten van het project weer.

4.1

Het PMZ model

Voor de invoering van PMZ in de kunststofrecyclingsector heeft BECO een stappenplan ontwikkeld. Aan de hand van de opgedane ervaringen is dit stappenplan tijdens het project aangepast. Zowel het stappenplan dat van tevoren is opgesteld als het uiteindelijke plan worden hier achtereenvolgens beschreven. 4.1.1

Concept stappenplan

Het ontwikkelde ‘concept' stappenplan komt voort uit de Deming cyclus van ‘Plannen – Doen – Controleren – Evalueren’. Het stappenplan bestaat uit de vier stappen Planning, Vooronderzoek, Uitvoering en Evaluatie.

Stap 1 – Planning Management betrokkenheid Team Planning Milieubeleid Keuze productgroep

Stap 4 – Evaluatie en aanpassing Evaluatie significante milieuaspecten Evaluatie verankering Aanpassen beleid en doelstellingen Input voor nieuwe ronde

Stap 2 - Vooronderzoek Milieuprofiel SWOT Kansgebieden/ significante milieuaspecten PMZ-programma

Stap 3 – Uitvoering Uitvoering Implementatie Verankering

Figuur 1

Concept stappenplan voor productgerichte milieuzorg in de kunststofrecycling industrie

BECO Groep BV

9


Stap 1: Planning Doel van de eerste stap is het verkrijgen van commitment bij het management en in de organisatie en het gezamenlijk vaststellen van een projectaanpak. Het resultaat is een planning en de bedrijfsspecifieke doelstelling van het op te zetten PMZ-systeem. Er wordt een intern projectteam samengesteld dat gedurende het project verantwoordelijk is voor de ontwikkeling van productgerichte milieuzorg. Het projectteam komt iedere projectstap bijeen en moet samengesteld zijn uit verschillende functies binnen het bedrijf zoals een medewerker van de productie, marketing, inkoop, transport, ‘Kwaliteit, Arbeid en Milieu’-coördinatie en directie. In een startoverleg met het projectteam worden gezamenlijk de projectdoelstellingen geformuleerd en wordt de projectplanning verder uitgewerkt. Verder komen onderwerpen als het bestaande beleid en productontwikkelingsbeleid aan de orde. Voor bedrijven met meerdere producten is het bepalen van het product dat centraal zal staan in het PMZ-systeem ook een belangrijk resultaat van deze stap. Bij de selectie kunnen de volgende criteria worden meegenomen: aandeel in de productiecapaciteit, aandeel in de winst, de interesse van klanten in milieu- en efficiencyverbetering, het ingeschatte verbeteringspotentieel. Stap 2: Vooronderzoek Doel van het vooronderzoek is om de prioriteit van de aandachtsgebieden vast te stellen. Het omvat het opstellen van het milieuprofiel van het product. Hiermee wordt bedoeld een vereenvoudigde levenscyclusanalyse, waarbij de processen of materialen met de grootste milieubelasting worden geïdentificeerd. Het milieuprofiel wordt vergeleken met andere aandachtspunten in de inen externe omgeving van het bedrijf. Op basis daarvan volgt een afbakening van de kansgebieden voor verbetering van milieu- en kostenefficiency, resulterend in een PMZ-programma. De kansgebieden kunnen in de hele productlevensketen liggen. Resultaat van deze stap is een overzicht van kansgebieden, de significante milieuaspecten en een PMZ-programma voor het vervolg van het project. Stap 3: Uitvoering Deze derde stap heeft tot doel om product en zorgverbeteringen te genereren en op haalbaarheid te toetsen. Tevens behoort het tot de doelstelling om de verbeteringen en de verbeterde werkwijzen te borgen in de eigen organisatie en in de organisatie van de betrokken ketenpartners. Het resultaat van deze stap vormt een set van concrete verbeteringen die betrekking kunnen hebben op verschillende afdelingen en werkzaamheden in de organisatie en in de organisatie van de partijen daarbuiten. In deze fase genereren medewerkers en vertegenwoordigers van ketenpartners verbeteropties desgewenst met behulp van brainstormtechnieken. Zij werken deze uit en toetsen ze op haalbaarheid. Tevens beraden zij zich over de manier waarop de haalbare verbeteringen optimaal in de keten verankerd kunnen worden. Het team betrekt daarbij ‘ontdoeners’ van kunststof reststromen, kunststofverwerkende bedrijven, afnemers van recyclaat, toepassers van recyclaat producten en andere relevante ketenpartijen. Haalbare verbeteringen worden zo veel mogelijk in de bedrijfsvoering verankerd door het aanpassen van de reeds bestaande procedures. De benodigde afspraken met toeleveranciers of afnemers worden opgenomen in de daarvoor bestemde contracten. 10

BECO Groep BV


Stap 4: Evaluatie en aanpassing Het doel van stap 4 is de evaluatie van het project ten aanzien van het behalen van verbetering bij de significante milieuaspecten, de werkwijze en de verankering van het PMZ-systeem. Resultaten zijn eventuele aanpassingen in beleid en doelstellingen en input voor een nieuwe ronde van het PMZ-stappenplan.

4.1.2

Definitief stappenplan

Het stappenplan is zoals vermeld, aangepast tijdens gebruik aan de zich voordoende situaties. In het concept stappenplan lag de nadruk te veel op de zorgsystematiek. Dit was niet goed toepasbaar op de kleine kunststofrecyclingbedrijven. Op basis van de proefprojecten is de onderstaande aanpak gedefinieerd voor kunststofrecycling bedrijven. Dit nieuwe model is meer gericht op de dagelijks in het bedrijf voorkomende werkzaamheden. Het stappenplan helpt om gestructureerd naar de mogelijkheden voor bedrijven te kijken om de afzet te vergroten óf het toepassingsniveau van het product te verhogen. Het plan is hier weergegeven zoals het richting de recyclers wordt gecommuniceerd.

Stap 5 Verankering Stap 4 Toetsing & verbetering Stap 3 Uitwerking Stap 2 Vooronderzoek Stap 1 Projectdoelstelling & team

Figuur 2

Definitief stappenplan voor productgerichte milieuzorg in de kunststofrecycling industrie

BECO Groep BV

11


Stap 1: projectdoelstelling & team •

Bepaal met uw belangrijkste medewerkers de beperkende factoren voor de afzet van recyclaat, en / of de hoogwaardige toepassingen.

Indien u verschillende producten levert, maak dan een onderscheid per product. Schat in voor welk product u het gemakkelijkst milieuwinst kunt realiseren en of u zich wilt richten op het vergroten van de afzet, of op hoogwaardige toepassingen. Kies als projectdoelstelling specifieke knelpunten voor een specifiek product die u gaat aanpakken. Als dit project is afgerond kunt u uw aanpak evalueren en andere factoren gaan aanpakken. •

Stel het projectteam samen.

Mogelijk heeft u de doelstelling gedefinieerd met het toekomstige projectteam. Bepaal voor de definitieve start of u de juiste mensen al heeft betrokken. Zorg voor voldoende draagvlak bij alle relevante afdelingen en voor sterke betrokkenheid van het management. Het is van belang dat ieder lid van het projectteam voldoende tijd wil en mag vrijmaken voor het project. Stap 2: vooronderzoek In het vooronderzoek gaat u de knelpunten verder onderzoeken en mogelijke oplossingen verkennen. Vaak kunt u het probleem splitsen in verschillende deelproblemen. Ieder lid van het projectteam kan op zijn of haar deskundigheid een bijdrage leveren. Buiten analyse van het probleem dient er ook aandacht besteed te worden aan het verkennen van oplossingsrichtingen, door middel van brainstorm of externe oriëntatie. Het is belangrijk om een heldere opzet te maken van het vooronderzoek, zodat iedere lid van het projectteam weet welke diepgang vereist is en waar de resultaten voor gebruikt worden. Het vooronderzoek kunt u afsluiten als u met het projectteam een keuze kunt maken voor een oplossingsrichting van de knelpunten die u gaat uitwerken. Indien u meerdere goede mogelijkheden ziet, dan kunt u ze ook één voor één aanpakken. Stap 3: uitwerking De meest interessante oplossingsrichting uit het vooronderzoek gaat u verder uitwerken. Technische oplossingen worden uitgewerkt door ze te detailleren en te berekenen. Marktkansen worden uitgewerkt door de benadering van de markt verder voor te bereiden. Enerzijds door meer informatie uit te zoeken over het marktsegment en anderzijds door het eigen bedrijf voor te bereiden op het betreden van het marktsegment, bijvoorbeeld door producten te ontwikkelen en documentatie te maken. Stap 4: toetsing en verbetering De gekozen aanpak wordt nu getoetst. De installatie of het product wordt getest. De nieuwe markt wordt daadwerkelijk benaderd. Deze testen en ervaringen dienen goed te worden gedocumenteerd. Hierdoor kan het hele projectteam de resultaten mede beoordelen. Het is van belang om geen irreële verwachtingen te hebben. 12

BECO Groep BV


Op basis van de eerste ervaringen kunt u de aanpak verbeteren en aanvullen. Het toetsen en verbeteren kan worden afgerond indien u voldoende onderbouwd een go-no-go beslissing kunt maken. Stap 5: verankering Indien u tevreden bent met deze werkwijze, dan kunt u dit opnemen in uw vaste bedrijfsvoering. Wij verwachten dat u uw marge en omzet wilt blijven vergroten. Opnemen in de bedrijfsvoering kan bijvoorbeeld door bij uw jaarplannen te bepalen welke projecten u wilt gaan aanpakken. U kunt ruimte inbouwen voor enkele projecten per jaar. Ook de concrete resultaten van dit project verdienen waarschijnlijk een vaste plaats in de bedrijfsvoering. Besteed op dit moment aandacht aan de wijze waarop continuïteit gewaarborgd wordt.

4.1.3

Bedrijfsresultaten

In deze paragraaf komen enkele resultaten naar voren van de vijf deelnemende bedrijven in de proefprojecten. De projecten worden anoniem behandeld. In het vooronderzoek kwam naar voren dat één bedrijf regranulaat produceert van een hoge kwaliteit. Het regranulaat van dit bedrijf concurreert echter vaak met regranulaat van minder kwaliteit, in plaats van met virgin materiaal waar de eigenschappen meer mee overeenkomen. Dit gaat ten koste van de mogelijke milieuwinst en de winstmarge van het bedrijf. Tijdens het proefproject is dan ook gezocht naar manieren om het regranulaat op een hoogwaardige manier in te zetten en zo de milieuwinst en de marge te vergroten. Er heeft een marktonderzoek plaatsgevonden naar marktsegmenten die gevoelig zijn voor het gebruik van regranulaat. Tijdens de zoektocht naar nieuwe toepassingen is besloten om ook nieuwe producten te ontwikkelen, die beter bij de markt aansluiten. Het bedrijf produceert nu compounds in plaats van regranulaat. Daarnaast heeft bedrijf brochures ontwikkeld waarin de materiaaleigenschappen van het compound naar voren gebracht worden om zo de onbekendheid van gerecycled materiaal bij afnemers weg te nemen. Bij het bedrijf werkten de adjunct directeur, inkoper, verkoper, de productie en kwaliteitsmanager samen aan het project in het projectteam Bij een ander bedrijf is in het vooronderzoek naar voren gekomen dat het bedrijf een beperkte invloed in zijn keten had. Daarnaast is in het vooronderzoek een kans of verbeterrichting voor het bedrijf geanalyseerd dat naast positieve milieueffecten ook marktvergroting inhield. Door de positie in de keten was het moeilijk bepaalde verbeteringen door te voeren omdat het bedrijf hierbij afhankelijk was van andere spelers in de keten. Het bedrijf heeft vervolgens gekozen om een zorgsysteem te gaan opzetten om op deze manier een nog professionelere werkwijze (intern) en imago (extern) te krijgen. Hierdoor hoopt het bedrijf meer invloed in de keten te krijgen. In het vooronderzoek heeft weer een ander bedrijf geprobeerd meer inzicht te krijgen in de markt van de voedselverpakkingen. Daarbij is gezocht naar informatie over mogelijkheden om recyclaat in te zetten. Een voorbeeld van een belangrijke vraag hierbij was: in welke producten kunnen

BECO Groep BV

13


gerecyclede folies een voordeel opleveren? Gekeken is naar kansen vanuit milieuverbetering dan wel kostenbesparing voor nieuwe toekomstige klanten. Uiteindelijk is het bedrijf overgegaan tot de aanschaf van een nieuwe machine om folies te produceren die 'food approved' zijn. Op deze manier kan recyclaat ingezet worden in plaats van virgin materiaal voor voedselverpakkingen. Hiermee is het voor het bedrijf mogelijk de markt van voedselverpakkingen aan te boren. Tijdens het vooronderzoek bij één van de bedrijven is vastgesteld dat er nog uitval in de fabriek voorkomt die mogelijk te voorkomen is. Op basis van deze analyse zijn mogelijke oplossingen bedacht. Zo blijkt enkele tientallen tonnen materiaal op jaarbasis niet verder verwerkt wordt, omdat dit bij een scheidingsstap uit het proces getrokken wordt. Het bedrijf is nu samen met een apparatenleverancier proeven aan het doen om deze scheidingsstap nauwkeuriger te laten verlopen en daardoor dus meer materiaal te behouden om te recyclen. Daarnaast had het bedrijf zelf het idee om het energiegebruik in de productiefase terug te kunnen dringen en is een project opgestart om het koelen van het materiaal anders in te richten. Een bedrijf heeft zich in het vooronderzoek en verbeterfase gericht op het vinden van nieuwe toeleveranciers van reststromen voor het bedrijf. Er zijn een aantal marktsegmenten geanalyseerd op de hoeveelheid vrijkomt restmateriaal en wie potentiële toeleveranciers kunnen zijn. Vervolgens heeft het bedrijf met die partijen gesprekken gevoerd om hun reststromen af te nemen. Door het in kaart brengen van de milieuaspecten van het eigen product door de keten heen is inzichtelijk gemaakt dat het product, bij inzet ter vervanging van nieuw kunststofmateriaal, grote milieuwinst oplevert. Met name dit feit gebruikt het bedrijf als extra argument bij het in de markt zetten van hun producten. Voor deze afzet legt het bedrijf contacten met producenten die nu nog virgin materiaal gebruiken. Voor producenten met consumentenproducten is het mogelijke ‘groene’ imago van hun product een goed argument om over te stappen op recyclaat.

4.2

Ondersteunende instrumenten

Zoals reeds vermeld in hoofdstuk 3 zijn er binnen het project ter ondersteuning twee informatiebrochures ontwikkeld. De brochures hebben tot doel zowel de kunststofrecyclers (zie bijlage V) als de verwerkers van kunststoffen (zie bijlage I) op de hoogte te brengen van de mogelijkheden voor en milieuwinst bij de inzet van recyclaat. In het project is er tevens gewerkt met een milieuprofiel. Dit profiel, dat zowel voor de projectbedrijven individueel als gemiddeld voor de sector is opgesteld, heeft veel inzicht gegeven in de specifieke belasting van de verschillende producten kunststofrecyclaat en hun mogelijke gebruik.

4.3

Branche-overleg

Ter afsluiting van het PMZ-project heeft er een bijeenkomst plaatsgevonden met een groot aantal leden van de VKR. In deze bijeenkomst zijn kort de resultaten van het project gepresenteerd. Vervolgens is er gediscussieerd hoe de branche met deze resultaten verder kan. Hierbij kwam naar voren dat de nieuwe MeerJarenAfspraak energie-efficiency II (MJA II) veel aanknopingspun-

14

BECO Groep BV


ten biedt om recyclaat in te zetten in nieuwe producten. Afgesproken is dan ook om de energie vanuit de bedrijven en de branchevereniging VKR te richten op deze nieuwe mogelijkheden binnen MJA II. Dit betekent dat vervolgprojecten in samenwerking met de NRK gezocht zullen worden, om zo zoveel mogelijk kunststofverwerkers te betrekken bij de problematiek. Er zijn al enkele projectideeën opgepakt door de VKR samen met de NRK.

4.4

Behaalde milieuverdiensten

Een van de belangrijke resultaten van het PMZ project in de kunststofrecyclingsector is het feit dat 2 de milieuaspecten inzichtelijk zijn gemaakt door middel van een milieuprofiel . Doordat in de verschillende individuele bedrijfsmilieuprofielen eenzelfde beeld naar voren kwam, konden er globaal voor alle bedrijven dezelfde conclusies worden getrokken. Door de verschillende werkzaamheden van de betrokken bedrijven en de verschillende kunststoffen die ze bewerken, vormt deze groep bedrijven een goede afspiegeling van de kunststofrecyclingsector. De goede afspiegeling van de sector in combinatie met de overeenstemmende milieuprofielen, zorgen ervoor dat een gecombineerd profiel van de vijf betrokken bedrijven, zoals dat hier is weergegeven, als representatief kan worden beschouwd voor de hele sector. Andere kunststofrecyclingbedrijven kunnen dit profiel dan ook als leidraad gebruiken en hoeven niet zelf een milieuprofiel te (laten) ontwikkelen. Voor de onderlinge verschillen tussen bedrijven zijn marges weergegeven. De algehele conclusie is echter gelijk. Het milieuprofiel heeft betrekking op de hele keten.

2

Wat is een milieuprofiel? Een milieuprofiel geeft de grootte van de milieubelasting van een product weer en waar in de keten deze belasting plaatsvindt. De milieubelasting wordt weergegeven door eco-indicator punten. Eco-indicatoren zijn getallen die de hoogte van de milieubelasting representeren. Een positieve score komt overeen met milieubelasting, een negatieve score betekent juist milieuwinst. Eco-indicator getallen zijn gebaseerd op de beste beschikbare kennis en modellen en een subjectieve weging, die in de toekomst doorontwikkeld en verfijnd zullen worden. De methode om Eco-indicatoren te berekenen is een internationaal geaccepteerde methode. Zie voor meer informatie www.pre.nl BECO Groep BV

15

Hoge inzet recyclaat (70-100% vervanging virgin)

17

Redelijk inzet recyclaat (rond 50% vervanging virgin)

Productie (incl. energiegebruik)

18

Beperkte inzet recyclaat (<15% vervanging virgin)

Inzameling reststromen

Milieuwinst Milieubelasting

Eco-indicator (Pt) per ton recyclaat


50 0 -50

Legende

-15

-100

Laagste milieubelasting

-150

Modale milieubelasting Hoogste milieubelasting

-200

-180

-250

-275

-300

Laagste milieuwinst

-350

Modale milieuwinst

-400

Hoogste milieuwinst

-450

Figuur 3

Milieuprofiel van de kunststofrecycling sector

Uit de milieuprofielen van de kunststofrecycling producten is gebleken dat recycling van kunststoffen een hoge milieuwinst met zich meebrengt, ondanks de milieubelasting door het recycleproces zelf. De milieuwinst bij inzet van recyclaat in hoogwaardige toepassingen is groot (dit scheelt ongeveer een factor 18 met laagwaardige inzet). De winst die ontstaat door het toepassen van recyclaat i.p.v. virgin kunststoffen is dus groter dan de milieubelasting die ontstaat door het recycling proces zelf. Hoe groot de milieuwinst is, hangt af van de toepassing van het recyclaat. Hoe hoogwaardiger de toepassing, hoe groter de milieuwinst is die te realiseren is. De conclusie die uit dit milieuprofiel kan worden getrokken is dat de milieuwinst van de bedrijven kan worden vergroten door: •


•


•


•


16

BECO Groep BV


4.5

Financiële aspecten

Met name de eerste twee punten van de conclusies uit het hierboven weergegeven milieuprofiel, hebben een duidelijke relatie met de bedrijfsresultaten van een recyclingbedrijf. Uit het proefproject is dan ook gebleken dat milieuvoordeel voor veel kunststofrecycling bedrijven overeenkomt met economisch voordeel. Het vergroten van de afzet van recyclaat vergroot de omzet en het hoogwaardig toepassen van recyclaat levert vaak een betere verkoopprijs en dus een grotere marge op. Door het uitvoeren van het productgerichte milieuzorg project in de kunststofrecyclingsector is er tevens inzicht verkregen in voor de sector relevante informatie. Onder andere de afspraken in de MJA II en het nieuwe verpakkingsconvenant zijn voor de sector relevant. Door de afspraken binnen MJA II kunnen kunststofverwerkers energie besparen door recyclaat toe te passen in hun producten. Dit levert een extra verkoopargument voor gebruik van recyclaat op. Tevens zal in het nieuwe verpakkingsconvenant 3 hoogstwaarschijnlijk opgenomen worden dat producenten van verpakkingen ook minimaal 5% recyclaat moeten toepassen.

4.6

Toepasbaarheid

De kunststofrecyclingbedrijven hebben geen machtspositie in de keten. De bedrijven zijn verder klein (meestal niet meer dan 10 medewerkers). De werkwijze van de bedrijven is sterk afhankelijk van grote marktschommelingen veroorzaakt door machtige ketenspelers zoals virgin kunststof producenten en leveranciers. De vijf deelnemende bedrijven hebben laten zien dat er goed te werken is met het tijdens het project aangepaste model op een individuele basis, mist er met het stappenplan pragmatisch omgegaan wordt. Afhankelijk van de grote van het bedrijf en de bijbehorende organisatie structuur moet het model flexibel gehanteerd worden. Hoe meer structuur binnen de organisatie, hoe beter het model zal werken. Binnen de kunststofrecyclingsector is het stappenplan naar verwachting toepasbaar voor alle bedrijven. Ook hierbij geldt dat de grote en bedrijfsorganisatie een belangrijke rol speelt in het al dan niet goed in kunnen voeren van PMZ. Het in het project ontwikkelde materiaal is afgestemd op kleine bedrijven en is erg praktisch gericht, waardoor de verwachting is dat het voor iedereen in de branche bruikbaar is. Het stappenplan is gericht op de kleine productiebedrijven die niet gewend zijn om op een gestructureerde manier tot innovaties te komen. De verwachting is dat in andere sectoren het model dan ook bruikbaar zal zijn om bij dergelijke bedrijven tot milieu-innovaties te komen. Daarnaast biedt het ontwikkelde materiaal informatie voor de kunststofverwerkende branche en ontwerpers die met kunststoffen werken. Voor hen zijn de resultaten van dit project zeker van belang.

BECO Groep BV

17


5

CONCLUSIES

In dit hoofdstuk worden de belangrijkste conclusies weergegeven in relatie tot de doelstellingen van het project. Het ontwikkelde milieuprofiel heeft veel inzicht gebracht in de milieuaspecten in de sector. Het is een simpel middel dat duidelijke trends aangeeft en veel enthousiaste reacties heeft opgeleverd. Hierbij moet opgemerkt worden dat steeds benadrukt wordt dat het milieuprofiel de grote lijn weergeeft. De potentiële milieuwinst van kunststofrecyclaat ligt hoger dan van tevoren werd verwacht en dan het nu is. Er is nog grote milieuwinst te behalen als recyclaat wordt ingezet ter vervanging van virgin materiaal. Eén van de aanbevelingen die voortkomt uit dit project is dan ook dat de kunststofrecyclers dit milieuargument moeten benutten in hun communicatie met hun (mogelijke) afnemers. Bovendien moeten zij actief proberen om het door hun vervaardigde product op een kwalitatief 'hoger' niveau terug in de kringloop af te zetten. Dit levert naast milieuwinst ook een hogere prijs op. Het blijkt moeilijk om tot samenwerking in de keten te komen. De contacten ‘omhoog’ in de keten verlopen erg moeizaam. Ontwerpers en kunststofverwerkers zijn moeilijk zover te krijgen om na te denken over het gebruik van kunststofrecyclaat. Ook ‘omlaag’ in de keten is er nauwelijks samenwerking. Door de grote concurrentie, kleine marges en onzekere markten, komt er geen samenwerking tot stand. Naar verwachting zullen veel bedrijven moeite hebben om zelfstandig de voortgang van de invoering van PMZ te bewaken; tijdens de PMZ-projecten had de adviseur vaak een belangrijke rol als motivator en ‘stok-achter-de-deur’. In de kunststofrecyclingsector bevinden zich bedrijven die zich bezig houden met de inzameling, sortering, bewerking en herverwerking van kunststofreststromen. Het blijkt voor vooral inzamelaars toch moeilijk te zijn om tot milieu-innovaties te komen doordat de macht in de keten zeer beperkt is en ook de marge die wordt verkregen op hun activiteiten niet groot is.

18

BECO Groep BV


BIJLAGE I

IFORMATIEBROCHURE VOOR KUNSTSTOFVERWERKERS

BECO Groep BV

1


BIJLAGE II

NIEUWSBRIEVEN

BECO Groep BV

1


BIJLAGE III PUBLICATIE IN MILIEUMAGAZINE

BECO Groep BV

1


BIJLAGE IV

SWOT ANALYSE VAN DE KUNSTSTOFRECYCLING INDUSTRIE

BECO Groep BV

1


BIJLAGE V

IFORMATIEBROCHURE VOOR KUNSTSTOFRECYCLERS

BECO Groep BV

1

EINDRAPPORTAGE. Productgerichte Milieuzorg in de kunststofrecyclingsector

Recommend Documents