Een gelaatsprothese
Na een operatie van het aangezicht, bijvoorbeeld als gevolg van een tumor of ongeval, kan een defect in het gezicht ontstaan. Ook kan het zijn dat er een aangeboren defect bestaat. Een gelaatsprothese, ook wel epithese genoemd, is een voorziening waarmee een defect in het aangezicht kan worden opgevuld of gecamoufleerd. Epitheses worden meestal gemaakt ter vervanging van of aanvulling op een oor, oog of neus. U ondergaat binnenkort een operatie waarbij een defect in het aangezicht is te verwachten. Of u bent reeds geopereerd. In deze folder geven wij u informatie over een gelaatsprothese.
Hoe wordt de gelaatsprothese gemaakt?
In de meeste gevallen komt u vóór de operatie bij de maxillo-faciaalprothetist. Zij geeft u informatie over wat u kunt verwachten bij het proces van het vervaardigen en dragen van een epithese. Soms wordt er al een afdruk gemaakt van het aangedane defect. Ook kan het voor de ingreep prettig zijn een afdruk te maken van het oor of de neus, zodat later een zo mooi mogelijk resultaat kan worden bereikt. Een epithese kan op twee manieren worden bevestigd: met lijm of op implantaten. Indien mogelijk zal de chirurg tijdens de ingreep implantaten plaatsen voor een optimaal resultaat. Als de huid na de operatie en/-of bestraling rustig is en eventuele implantaten zijn vrijgelegd (zichtbaar gemaakt), kan er begonnen worden met het vervaardigen van de prothese. Ten eerste wordt er een afdruk gemaakt van het defect. Dit gebeurt met een rubberachtig materiaal waarmee uw gezicht wordt bedekt. Het doel van deze afdruk is een model te verkrijgen van uw gezicht met de vorm van het defect. De prothetist kan op dit model een epithese van was modelleren aan de hand van de informatie die is verkregen voor de operatie. Dit kan bijvoorbeeld een foto zijn. In een tweede afspraak wordt de epithese gepast in was. Samen met u kijkt de prothetist wat er nog moet worden aangepast. Bij een implantaatgedragen epithese zal er in de meeste gevallen een suprastructuur gemaakt worden: een structuur waarop de epithese vast kan klikken. Dit kan een staaf zijn, of een drukknop. Bij een oogprothese worden vaak magneten gebruikt voor de bevestiging.
1
Wanneer het wasmodel klaar is, wordt hiervan een persmal gemaakt in het laboratorium. In de persmal kunnen de siliconen worden geperst die de uiteindelijke epithese vormen. De siliconen worden op voorhand zo goed mogelijk afgestemd op uw huidskleur. Als de epithese in de mal is uitgehard en bijgewerkt, kan hij geplaatst worden.
Het dragen van de gelaatsprothese
Een implantaatgedragen epithese klikt u vast op de suprastructuur die is geplaatst. Het aanbrengen van de epithese vraagt enige oefening, maar u wordt er snel handig in. Bij het gebruik van lijm om de epithese vast te houden, krijgt u van ons speciale huidlijm. Het beste kunt u het plaatsen eerst oefenen zonder lijm. Bij het aanbrengen van de lijm wordt alleen de buitenrand van de epithese ingesmeerd. Een dikke laag lijm werkt averechts! Er zijn twee soorten lijm, met een iets verschillende instructie: G-609: Dit is een witte lijm die bij het opdrogen transparant kleurt. Deze lijm is op waterbasis en gemakkelijk te verwijderen met water en zeep. De lijm wordt met een wattenstaafje aangebracht (± 1 cm rondom). Laat de lijm ongeveer tien minuten drogen tot deze transparant kleurt. Dan goed aandrukken rondom, zodat de randjes mooi hechten. ’s Avonds verwijdert u de epithese door voorzichtig een randje op te lichten en de epithese rustig los te halen, net als een pleister. De lijmresten kunt u vervolgens zorgvuldig wegrollen met duim en wijsvinger, weer van binnen naar buiten. Resterende restjes kunnen met water en zeep verwijderd worden.
2
B-401: Dit is een transparante synthetische lijm. De lijmresten zijn te verwijderen met speciale doekjes. De lijm wordt met een kwastje aangebracht (± 1 cm rondom). Laat de lijm ongeveer twee minuten drogen om vervolgens de epithese te plaatsen. Goed aandrukken rondom, zodat de randjes mooi hechten. ’s Avonds verwijdert u de prothese door voorzichtig een randje op te lichten en de epithese rustig los te halen, net als een pleister. U maakt de epithese schoon met de doekjes van BioClin, of als alternatief met het reinigingsmiddel van BioClin op een katoenen gaas (nr.1 BioClin, leukoremover of petroleumether) Verwijder eerst met een doekje de lijm die achter is gebleven op de epithese door voorzichtig van binnen naar buiten te vegen. Daarna kunt u de lijmresten van de huid verwijderen. Om de schone huid ’s nachts extra te verzorgen, gebruikt u doekje nr.2 BioClin. Een alternatief is de huidverzorging Aloë care gel van Cruyshof, verkrijgbaar bij de apotheek/ drogist. De lijm krijgt u via ons. De reinigingsdoekjes via de apotheek of www.mediqcombicare.nl Wij raden u aan om de epithese één keer per week even in vloeibare biotex (witte fles, groene dop) verdund met water te leggen. Daarna afspoelen en goed drogen. Hiermee blijft de epithese langer mooi.
Verzorging huid en implantaten
De huid rondom de implantaten kan gevoelig en dun zijn. Gebruik daarom voor het reinigen een zachte tandenborstel (deze krijgt u mee) en lauw water, zodat u de huid niet beschadigt. Spoel onder de douche goed de shampoo weg rondom de implantaten. Als er korstvorming rondom de implantaten zit, kunt u één keer per week met een wattenstaafje (plat gemaakt) en/-of superfloss van Oral B en babyolie van Zwitsal de korstjes weghalen.
3
Houdbaarheid van de epithese
Uw epithese is gemaakt van siliconen. Dit materiaal is flexibel en op kleur te brengen, zodat de epithese zo min mogelijk zichtbaar is. Helaas verkleuren siliconen in de loop van de tijd door invloeden van buitenaf, zoals zonlicht, zuurgraad van de huid, etc. Roken verergert deze verkleuring nog meer. Gemiddeld zal de prothese om de 1,5 à 2 jaar vervangen worden. Mogelijke redenen om een nieuwe epithese te maken: De epithese is te veel verkleurd. De randen van de epithese zijn versleten door het dragen en reinigen. De vorm van de epithese sluit niet meer mooi aan op de huid. In vrijwel alle gevallen wordt de epithese vergoed door uw zorgverzekeraar. De aanvraag tot machtiging van de zorgverzekeraar verzorgen wij voor u.
• • •
Controles
Wanneer uw epithese is bevestigd op implantaten komt u gemiddeld ieder half jaar tot jaar terug voor controle. Deze controle is bij het gezamenlijk oorschelpspreek uur op KNO of op het CBT bij de maxillo-faciaalprothetist. Met een plakepithese vindt de controle gemiddeld één keer per jaar plaats. Heeft u vragen? Stel ze dan gerust. Onze faciaalprothetist, Mevr. van de Pol, is bereikbaar via telefoonnummer 024 - 361 76 21. Bij geen gehoor kunt u contact opnemen met het Centrum voor Bijzondere Tandheelkunde (024 - 361 40 27). U wordt dan teruggebeld.
4
10-2015-7392
Adres Centrum voor Bijzondere Tandheelkunde Gebouw Tandheelkunde Philips van Leydenlaan 25, route 313 6525 EX Nijmegen Postadres Radboudumc 309 Centrum voor Bijzondere Tandheelkunde Postbus 9101 6500 HB Nijmegen Contact 024 - 361 40 27 Fax: 024 - 361 70 25 E-mail:
[email protected]
Radboud universitair medisch centrum
