Duurzame mobiliteit: visie op 2050 Symposium Duurzame Mobiliteit, 27 januari 2011 Huib van Essen, manager Verkeer, CE Delft
Voorspellen is lastig…
Huib van Essen - 27 januari 2011
2
… zeker de toekomst
Huib van Essen - 27 januari 2011
3
Vele uitdagingen mobiliteitsbeleid Voorzieningszekerheid Bereikbaarheid Betrouwbaarheid Klimaat Luchtvervuiling Geluidshinder Veiligheid Betaalbaarheid
Huib van Essen - 27 januari 2011
4
Enkele belangrijke trends •
• • • • • •
Mobiliteitsgroei, hangt samen met: • Toename autobezit • Enorme groei goederenvervoer en zee- en luchtvaart • Grootste groei bij snelle modaliteiten (weg, HSL, luchtvaart) • Gevolg: toename gemiddelde snelheid en afgelegde afstanden p.p. Verkeersveiligheid: forse daling verkeersdoden Luchtvervuilende emissies: nemen af Geluidshinder: een onderschat probleem Energiebronnen: fossiele brandstoffen blijven voorlopig dominant Klimaat: CO2 emissies blijven toenemen Bereikbaarheid en ruimte: toename congestie
Grootste uitdaging: energie & klimaatdoelen in relatie tot mobiliteitsgroei en bereikbaarheid Huib van Essen - 27 januari 2011
5
Volumes & emissies wegverkeer in Nederland
Bron: PBL, 2010
Huib van Essen - 27 januari 2011
6
Ook in de EU: met huidige beleid en innovatietempo blijven CO2 emissies transport toenemen Total Combined (life cycle) GHG emissions
Combined (life cycle) emissions, MtCO2e
2,500
FreightRail MaritimeShipping InlandShipping
2,000
HeavyTruck MedTruck Van
1,500
WalkCycle Motorcycle
1,000
PassengerRail IntlAviation EUAviation
500
Bus Car BAU-a total
0
2010
2015
2020
2025
2030
2035
2040
2045
2050
Huib van Essen - 27 januari 2011
7
Transportemissies > totale emissieruimte 2050! EU-27 CO2 emissions (1990 = 100%)
120%
100%
80%
60%
40%
20%
0% 1990
2000
2010
2020
2030
2040
2050
Huib van Essen - 27 januari 2011
8
Reductiemogelijkheden Mogelijkheden voor CO2 emissiereductie transport
Koolstofarme energiedragers
Zuinige voertuigen
Efficiënte voertuigbenutting
Minder groei transportvolume
Huib van Essen - 27 januari 2011
9
Technische reductiemogelijkheden Mogelijkheden voor CO2 emissiereductie transport
Koolstofarme energiedragers
Zuinige voertuigen
Efficiënte voertuigbenutting
Minder groei transportvolume
Wat levert het op?
Huib van Essen - 27 januari 2011
10
Potentieel van energie-efficiëntere voertuigen en alternatieve brandstoffen • • •
Efficiëntere aandrijving: energie terugwinnen Energiezuinige banden, luchtweerstand, gewichtbesparing Alternatieve brandstoffen/energiedragers, zoals: • Volledig elektrische voor weg (korte afstand) en spoor • Hybride elektrisch voor andere wegvoertuigen • Biobrandstoffen voor lange afstand trucks, luchtvaart en binnenvaart • Brandstofcel/waterstof voor specifieke toepassingen • Aard-/biogas voor zeeschepen
Huib van Essen - 27 januari 2011
11
Elektrische auto: what’s new ?!
Huib van Essen - 27 januari 2011
12
Potentieel van technische maatregelen (alternatieve energiedragers en zuiniger voertuigen) Total Combined (life cycle) GHG emissions 2,500
Combined (life cycle) emissions, MtCO2e
FreightRail MaritimeShipping InlandShipping
2,000
HeavyTruck MedTruck
1,500
Van WalkCycle Motorcycle
1,000
PassengerRail IntlAviation EUAviation
500
Bus Car BAU-a total
0
2010
2015
2020
2025
2030
2035
2040
2045
2050
Huib van Essen - 27 januari 2011
13
Niet technische reductiemogelijkheden Mogelijkheden voor CO2 emissiereductie transport
Koolstofarme energiedragers
Zuinige voertuigen
Efficiënt voertuiggebruik
Minder groei transportvolume
Wat levert het op?
Huib van Essen - 27 januari 2011
14
Potentieel van niet-technische maatregelen • • • • • •
Verschuiving naar OV, spoor, binnenvaart: in specifieke gevallen effectief Rijstijl (Het Nieuwe Rijden): no regret, op termijn door techniek Intelligent transport systems en verkeersmanagement: zeker potentieel, maar al gauw veel rebound effecten Logistieke optimalisaties: potentieel waarschijnlijk substantieel, maar precieze omvang onduidelijk Snelhedenbeleid Ruimtelijke inrichting
Huib van Essen - 27 januari 2011
15
Scenario “alles uit de kast” (technisch en niet technisch) Total Combined (life cycle) GHG emissions (Sum All)
Combined (life cycle) emissions, MtCO2e
2,500
Energy GHG intensity
Vehicle efficiency (technical and operational)
2,000
System efficiency
1,500
Total for C5-c
Total for BAU-a
1,000 60% Reduction
500
80% Reduction
95% Reduction
0
1990 1995 2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050
Huib van Essen - 27 januari 2011
16
Sneller vervoer is meer vervoer Wet van behoud van reistijd
Huib van Essen - 27 januari 2011
17
Relatie tussen snelheid, reistijd en emissies Wat is relatie? - Twee effecten: Gelijkmatiger = zuiniger = sneller • Lagere emissies per voertuig-km (voor luchtvervuiling sterker dan CO2) • Betere doorstroming (groene golf e.d.) • Hogere gemiddelde verplaatsingssnelheid Sneller = meer (‘reboundeffect’) • Wet van behoud reistijd en verplaatsing (BREVER): iedereen besteedt ca. 1 uur per dag aan mobiliteit • Sneller vervoer wordt betaalbaar (autobezit en vliegreizen nemen toe) • Sneller zorgt niet voor reistijdbesparing maar grotere verplaatsingsafstanden
Huib van Essen - 27 januari 2011
18
Ruimtelijk beleid: bereikbaarheid vs mobiliteit Mensen reizen om functies te bereiken Bereikbaarheid verbeteren = Meer functies bereikbaar maken Kan op twee manieren: • Actieradius vergroten: bijv. sneller en meer vervoer (A) • Afstanden verkleinen: bijv. compactere steden met functiemenging (B)
A
B
Huib van Essen - 27 januari 2011
19
Beleidsstrategie: richting Kernpunten: • Technische en niet-technische maatregelen stimuleren / afdwingen • Inclusief beperking van verwachte volumegroei • Alle bestuurlijk niveaus nodig (van VN tot gemeente) Speciale aandachtpunten • Niet rijk rekenen: risico dat maatregelen minder opleveren dan gedacht (biobrandstoffen, elektrisch, testemissies vs. praktijk, etc.) • Veel co-benefits mogelijk • Pas op voor rebound effecten
Huib van Essen - 27 januari 2011
20
Beleidsstrategie: overzicht instrumenten Normstelling (vooral EU en mondiaal) voor zuiniger en schoner: • Normstelling energiezuinige voertuigen • Normstelling voor koolstofarme energiedragers (well-to-wheel) Prijsbeleid - Prikkels voor zuiniger en minder vervoer (EU tot lokaal) • Generieke instrumenten (CO2-heffing of emissiehandel) • Infrastructuur- en congestieheffing, BTW-harmonisatie e.d. • Differentiatie van MRB, BPM, parkeertarieven, havengelden Infrastructuur en ruimtelijk beleid (EU tot lokaal) • Betere benutting van voertuigcapaciteit (incl. goed bezet OV) • Volumegroei afremmen • Minder transportintensieve samenleving en economie Communicatie en awareness raising
Huib van Essen - 27 januari 2011
21
2050 is nog ver… - wat kan Flevoland nu doen? 1. Zuinige voertuigen en alternatieve energiedragers: • Goede biobrandstoffen en elektrisch: experimenteren en faciliteren • Prijsprikkels door overheden of werkgevers voor zuinig en schoon • Fors inzetten op de fiets (evt. elektrisch) 2. Efficiënter voertuiggebruik: • Samenwerking en multimodaal handelen bedrijven stimuleren: in logistiek en woon-werk • Parkeerbeleid: o.a. de gebruiker betaalt • Goed benut OV stimuleren: op drukke corridors en in steden 3. Inzetten op betere bereikbaarheid met minder mobiliteitsgroei • Klimaat integreren in infrastructuur en ruimtelijk beleid • Snelhedenbeleid • Meenemen in vestigingsbeleid nieuwe bedrijven Huib van Essen - 27 januari 2011
22
Contactgegevens Huib van Essen - CE Delft 06-17400512
[email protected]
projectwebsite:
www.eutransportghg2050.eu
Huib van Essen - 27 januari 2011
23
Stellingen Klimaatdoelen vereisen beleid dat de verwachte transportgroei afremt Klimaatbeleid en infrastructuurbeleid dienen beter te worden afgestemd Het is hoog tijd voor een samenhangende strategie naar duurzame mobiliteit
Huib van Essen - 27 januari 2011
24
