Stepping Stones: duurzame mobiliteit

Stepping Stones: duurzame mobiliteit Samenvattend rapport van drie onderzoeken

Stepping Stones “Praktische stappen op weg naar duurzame mobiliteit” Gebaseerd op: SHAPE-IT Step by Step Guiding Principles for Sustainable Mobility April 2015 Editors / auteurs: Pieter Tanja (Tanja TopConsult) en Jantine Zwinkels (Royal HaskoningDHV)

Stepping Stones

Stepping Stones

Voorwoord In verschillende Europese steden is het beleid om goederenvervoer en mobiliteit duurzamer te maken. Daarbij spelen de volgende milieuvraagstukken: “Hoe kunnen we de CO 2-emissies terugdringen?” en “Hoe kunnen we de luchtverontreiniging en het lawaai van verkeer en vervoer verminderen?” Belangrijke vervoersgerelateerde vraagstukken zijn: “Welk type maatregelen moeten we nemen om reisgedrag te veranderen in de richting van duurzamer vervoer?” en “Hoe kunnen we deze maatregelen effectiever maken?” Enkele landen die deelnemen aan het vervoersnetwerk Era-net zijn gaan samenwerken door gezamenlijk onderzoek te financieren in de sector “Hoe worden maatregelen om duurzame mobiliteit te bevorderen in de praktijk ten uitvoer gelegd?” en “Waarom zijn deze maatregelen in het ene geval succesvol en in het andere niet?” Het onderzoeksdoel is om beleidsmakers van instrumenten te voorzien om met succes maatregelen voor een duurzaam mobiliteitsbeheer op lokaal en regionaal niveau ten uitvoer te leggen. Dit heeft geleid tot het transnationale programma “Stepping Stones”, dat financieel wordt ondersteund door Duitsland, Zweden, Polen, Groot-Brittannië en Nederland. De belangrijkste focus van Stepping Stones lag op (een) effectieve en efficiënte (combinatie van) maatregelen om meer duurzame mobiliteitspatronen tot stand te brengen en het proces om deze maatregelen te implementeren. Na een oproep tot het indienen van voorstellen werden drie consortia geselecteerd (waarvan in totaal twaalf onderzoeksorganisaties deel uitmaakten): SHAPE-IT, Step-By-Step en GPS. Deze drie consortia begonnen medio 2013 met hun onderzoek naar bovengenoemde vragen, waarbij elk consortium een andere, specifieke invalshoek hanteerde. In totaal werden meer dan zestig, voor het merendeel succesvolle, maatregelen in verschillende Europese steden onderzocht. De leidende onderzoeksvragen waren: “Welke maatregelen werden uitgevoerd om mobiliteitsgedrag te beïnvloeden?”, “Hoe werden deze maatregelen ten uitvoer gelegd” en “Wat waren de resultaten?” De bij deze maatregelen betrokken deskundigen werden geïnterviewd en de bevindingen werden geanalyseerd en gekoppeld aan de bevindingen van andere onderzochte maatregelen. Elk van de drie consortia heeft een uitgebreid verslag met belangrijke conclusies en aanbevelingen ingediend. Naast een beschrijving van elke maatregel, die de 'Wat'-vraag omvatte, werden ook de 'hoe'- en de 'Waarom'-vraag gesteld. Hoe werden deze maatregelen ten uitvoer gelegd (en welke processtappen werden daarbij gezet om de tenuitvoerlegging succesvol te laten verlopen), en waarom waren deze maatregelen uiteindelijk succesvol of juist niet? Vervolgens werden de aanbevelingen van de drie projecten met elkaar vergeleken. Op basis hiervan zijn de belangrijkste succesfactoren voor duurzame-mobiliteitsprojecten afgeleid en is This project has received funding from the European Union’s Seventh Framework Programme for research, technological development and demonstration under grant agreement no. 321525.

2

Stepping Stones

Stepping Stones

een reeks gezamenlijke aanbevelingen voor het duurzamer maken van mobiliteitspatronen ontwikkeld. Het doel is om beleidsmakers te helpen bij het duurzamer maken van mobiliteitsgedrag en hen te voorzien van de nodige instrumenten en van tips om significante stappen te zetten. Niet alleen om de CO2-emissies terug te dringen, maar ook om een belangrijke rol te spelen bij de totstandbrenging van een gezonde leefomgeving. Ik wil beleidmakers en -uitvoerders op lokaal en regionaal niveau uitnodigen om van deze aanbevelingen gebruik te maken en ze in de praktijk te brengen. De aanbevelingen bestrijken een breder terrein dan alleen mobiliteitsvraagstukken. Het is inspirerend om samen te werken met andere beleidsterreinen, om te zoeken naar unieke kansen en om kennis te delen over bestaande grenzen heen. Een uitdaging daarbij is om de nieuwe en zich uitbreidende kennis over mobiliteitsgedrag te gebruiken en om de periode na de voltooiing van een project niet te vergeten. “Hoe gaat u verder?” Het is belangrijk om het project van meet af aan te monitoren, zodat er tijd is om aanpassingen door te voeren waarmee de doelen van het project beter kunnen worden verwezenlijkt. Ik wens u veel succes bij het realiseren van veelbelovende (beleids)maatregelen op weg naar een duurzamer mobiliteitsgedrag.

en

doelmatige

Namens de deelnemers aan Stepping Stones uit Duitsland (federaal ministerie van Vervoer en Digitale Infrastructuur – BMVI), Zweden (Zweedse overheidsagentschap voor vervoersplanning – Trafikverket), Polen (Nationaal Centrum voor onderzoek en ontwikkeling – NCBR) en het Verenigd Koninkrijk (ministerie van Vervoer),

Andre van Lammeren,

directeur Mobiliteit en Infrastructuur Rijkswaterstaat Water, Verkeer en Leefomgeving

This project has received funding from the European Union’s Seventh Framework Programme for research, technological development and demonstration under grant agreement no. 321525.

3

Stepping Stones

Stepping Stones

Inhoudsopgave Voorwoord ............................................................................................................................. 2 1

Samenvatting ............................................................................................................... 5

2

Aanpak van de drie consortia ....................................................................................... 5

3

Belangrijkste bevindingen ............................................................................................. 7 3.1 Succes van mobiliteitsprojecten en gedragsverandering........................................ 7 3.2 Succesfactoren ...................................................................................................... 9 3.2.1 Ambitie en het vaststellen van doelen ............................................................... 9 3.2.2 Innovatieve structuren ....................................................................................... 9 3.2.3 Samenhangend geheel aan maatregelen ........................................................ 11 3.2.5 Participatie en beheer van de publieksreactie ................................................. 13 3.2.6 Het belang van evaluatie ................................................................................. 14 3.2.7 Overdraagbaarheid ......................................................................................... 14

4

5

Aanbevelingen ............................................................................................................ 15 1.

Kies voor een uitdagende ambitie en stel realistische doelstellingen vast ............ 15

2.

Besteed aandacht aan een goede governance .................................................... 15

3.

Stel een samenhangend pakket maatregelen vast............................................... 16

4.

Laat bij implementatie ruimte voor een pragmatische aanpak .............................. 19

5.

Zorg proactief voor participatie............................................................................. 20

6.

Organiseer van meet af aan evaluatie en monitoring ........................................... 21

7.

Zorg voor voortzetting .......................................................................................... 21

Aanvullende informatie ............................................................................................... 21


4

Stepping Stones

1

Stepping Stones

Samenvatting

Zoals beschreven in het voorwoord is in het kader van het transnationale programma Stepping Stones-onderzoek verricht door drie consortia: SHAPE-IT, Step by Step en Guiding Principles for Sustainable Mobility (GPS). Dit verslag is een integrerende samenvatting van de verslagen van deze consortia. In dit integrerende verslag zijn de belangrijkste bevindingen en aanbevelingen van de drie onderzoeken samengevoegd. Voorts zijn de resultaten van de discussies tussen de consortia en professionals tijdens de op 18 en 19 september 2014 in Krakau gehouden Stepping Stonesslotconferentie toegevoegd. Op basis hiervan zijn de belangrijkste succesfactoren voor duurzame-mobiliteitsprojecten afgeleid en is een reeks gezamenlijke aanbevelingen voor het duurzamer maken van mobiliteitspatronen ontwikkeld. U zult dit overzicht in het verslag kunnen vinden.

2

Aanpak van de drie consortia

Step-By-Step: Leren van verschillen in mobiliteitsgedrag: een vergelijkend onderzoek onder Europese steden Het Step-By-Step-project is uniek in de zin dat er werd getracht verschillende benaderingen voor het analyseren van mobiliteitsgedrag met elkaar te combineren. Eén daarvan was in hoge mate kwantitatief van aard: voor 15 Europese steden werden mobiliteitsgegevens verzameld. Een vergelijkende analyse resulteerde in een typologie van steden op basis van hun mobiliteitskenmerken. In totaal werden 31 gevallen van gedragsinterventie geanalyseerd. Dit type analytische studie leidt echter vaak tot algemene conclusies over waarom het mobiliteitsgedrag is zoals het is. Voor beleidsmakers is het niet eenvoudig om dergelijke conclusies te vertalen in beleid. Anderzijds is de gedragspsychologische benadering herkenbaar voor beleidsmakers en sluit deze benadering aan op een meer intuïtieve aanpak. Resultaten en analyses die zijn gebaseerd op een gedragspsychologische benadering ontberen echter een kader om van de ene situatie naar de andere te worden overgedragen. De benadering van Step-by-Step was erop gericht om het beste van twee werelden te krijgen: overdraagbaarheid en herkenbaarheid. Het Step-By-Step-project werd gecoördineerd door Goudappel Coffeng (Nederland). Partners waren: de TU Dresden (Duitsland), WSP Sweden (Zweden) en IBDiM (Polen). SHAPE-IT: Vormgeven aan duurzame vervoerspatronen in Europese steden In het SHAPE-IT-project werd onderzoek gedaan naar de factoren die van invloed zijn op de effectiviteit van beleid om duurzaam vervoer te bevorderen, waarbij de focus lag op de integratie van beleid en beleidsprocessen. Het project verklaart waarom beleid in de ene plaats succesvol is, maar in een andere plaats niet. Daartoe werd onderzoek gedaan naar de invloed van beleidsprocessen op en de rol van beleidsintegratie bij het vermogen van een maatregel om gedrag te beïnvloeden. In het project werden analyses van This project has received funding from the European Union’s Seventh Framework Programme for research, technological development and demonstration under grant agreement no. 321525.

5

Stepping Stones

Stepping Stones

beleidsintegratieprocessen en casestudies van beleidsprocessen samengebracht, de resultaten met elkaar vergeleken en het potentieel van duurzame stedelijke mobiliteitsplannen (Sustainable Urban Mobility Plans, SUMP) als instrument voor beleidsintegratie en participatieve processen onderzocht. Hierdoor konden cruciale factoren voor succes en falen worden vastgesteld, evenals mogelijkheden om de effectiviteit van beleid te vergroten door middel van integratie en participatieve processen. De onderzochte gevallen werden ook vergeleken met minder succesvolle toepassingen om daaruit de factoren te distilleren die van invloed zijn op de mate waarin een beleidspotentieel kan worden benut. Daarnaast werd in de casestudies onderzocht op welke wijze de geselecteerde beleidsmaatregelen relevante stappen omvatten om mensen te motiveren om hun gedrag te veranderen, en wel door middel van vier analysestappen: identificatie van ongewenste situaties, creatie van aantrekkelijke alternatieven, informatie over en begrip van de alternatieven, en motivatie voor gedragsverandering. Het SHAPE-IT-project werd gecoördineerd door het Wuppertal Institut (Duitsland). Partners waren: Rupprecht Consult (Duitsland), het VTI (Zweedse nationaal instituut voor wegen vervoersonderzoek), Energieonderzoekscentrum ECN (Nederland) en de Technologische Universiteit van Krakau (Polen). GPS: Guiding Principles for Sustainable Mobility Het hoofddoel van GPS was om succesvolle (beleids)maatregelen voor het duurzamer maken van mobiliteitspatronen te begrijpen door te leren van de ervaringen in twintig sterk uiteenlopende gevallen. Met dit doel werd een grondig gegevensverzamelings- en analyseprogramma opgezet en uitgevoerd. Dit omvatte vier groepen projecten, variërend van individuele maatregelen tot alomvattende programma's: I. Geïntegreerde langetermijnvervoers- en -milieustrategieën; II. Regulering (parkeren, snelheidslimieten); III. Infrastructuur voor duurzame modaliteiten en multimodaal vervoer; IV. Mobiliteitsbeheer, waaronder e-mobiliteit, het delen van auto's/fietsen en informatiecampagnes. Per maatregel werden meerdere diepte-interviews met belanghebbenden en onafhankelijke (wetenschappelijke) waarnemers gehouden om zienswijzen vanuit verschillende perspectieven te verkrijgen, waarbij de geïnterviewde personen zeven hoofdvragen kregen voorgeschoteld. Daartoe behoorden de ‘Wat’-vraag, over het type maatregel dat was genomen om de desbetreffende problemen op te lossen, met inbegrip van de kosten in verhouding tot het succes van de maatregel, en de ‘hoe’ -vraag, over de voornaamste factoren voor het succes of het falen van de maatregel en de manier waarop obstakels waren weggenomen, met inbegrip van manieren om de reactie van het publiek en het kader voor gedragsverandering te beheren. Tot slot werden conclusies getrokken over de overdraagbaarheid van de maatregelen.


6

Stepping Stones

Stepping Stones

Om conclusies te kunnen trekken uit de vier groepen projecten werden vergelijkbare maatregelen binnen elke groep met elkaar vergeleken om vast te stellen welke het best werkte. Naast de mate van succes en doelmatigheid van beleidsmaatregelen werd in dit onderzoek ook geprobeerd om vast te stellen in welke specifieke omstandigheden op lokaal/regionaal niveau de maatregelen werden uitgevoerd. Daarbij werd bijzondere aandacht besteed aan de rol van participerende publieke en private actoren en andere belanghebbenden. Uit de onderzoeksresultaten konden een significant aantal praktische aanbevelingen worden afgeleid op basis van een lange lijst van succes- en faalfactoren. Het GPS-consortium werd gecoördineerd door Royal HaskoningDHV (Nederland), met ondersteuning van Tanja Topconsult. Partners waren de Universiteit van Lund (Zweden) en het Deutsche Institut für Urbanistik (DIFU) (Duitsland).

3

Belangrijkste bevindingen

3.1 Succes van mobiliteitsprojecten en gedragsverandering Verandering van reisgedrag is van doorslaggevend belang voor het verwezenlijken van de doelstellingen van een project. Veranderingen kunnen betrekking hebben op het besluit om te reizen zelf, de keuze van de bestemming, de wijze van reizen (modaliteit, met inbegrip van het type voertuig) en/of het tijdstip waarop de reis wordt ondernomen. In alle zestig bestudeerde maatregelen werd op enigerlei wijze geprobeerd om reisgedrag te beïnvloeden. Er bestaat consensus onder de onderzoekers over een aantal belangrijke bevindingen inzake de succesfactoren van maatregelen en projecten. Deze worden hieronder nader besproken. Daarnaast kunnen er op basis van de drie onderzoeksprojecten enkele algemene bevindingen worden vastgesteld: 1. Het succes van projecten of maatregelen houdt niet alleen verband met de 'Wat'vraag, dus met het type maatregelen dat wordt ingevoerd, maar in hoge mate ook met de 'Hoe'-vraag, dus met de wijze waarop de maatregel ten uitvoer wordt gelegd.

Het gezamenlijke onderzoek heeft geresulteerd in een aantal bevindingen en aanbevelingen met betrekking tot zowel de 'Wat'-vraag als de 'Hoe'-vraag. In figuur 1 wordt een overzicht gegeven van de onderwerpen van het Stepping Stones-onderzoek. In de linker kolom ('Wat') wordt de meer ‘traditionele’ wijze van beleidsvorming weergegeven: vaststelling van maatregelen gevolgd door tenuitvoerlegging. Als gevolg daarvan verandert het reisgedrag, wat op zijn beurt weer meetbare effecten oplevert. Evaluatie leidt tot aanpassingen van de maatregel en potentieel tot de overdracht aan andere locaties. In de rechterkolom worden de 'Hoe-aspecten' die een groot effect op het succes van projecten of maatregelen hebben onder elkaar gezet: 

Ambitie en vaststelling van doelen;


7

Stepping Stones    

Stepping Stones

De governance van het project, met inbegrip van beleidsintegratie en innovatieve structuren voor het opleveren van het project; Verpakking van maatregelen, zoals combinaties van 'pull'- en 'push'-maatregelen; Organisatie van de uitvoering, waaronder de financiering, verantwoordelijkheden, 'windows of opportunity' en samenwerking; Monitoring en evaluatie als cruciale instrumenten om de resultaten te verbeteren of over te dragen.

WAT

Probleem analyse

HOE Uitdagende ambities, realistische doelstellingen

Governance Beleids doelstellingen

Reeks maatregelen Maatregelen

Implementatie

Participatie belanghebbenden

Gedragsverandering

Monitoring en evaluatie Effecten

Overdraagbaarheid Herzien en overdracht

Figuur 1: In de drie onderzoeken bestudeerde aspecten


8

Stepping Stones

Stepping Stones

2. In slechts enkele gevallen werd gebruikgemaakt van edragsveranderingstheorieën om het succes van de maatregelen te vergroten. Hoewel het gebruik van dergelijke theorieën door de onderzoekers waardevol wordt geacht, kunnen nog geen conclusies worden getrokken over de effectiviteit ervan. De meerderheid van de maatregelen was niet gebaseerd op gedragsveranderingtheorieën, zoals de theorie van Cialdini, de theorie van gepland gedrag en het transtheoretische model. Waar dergelijke theorieën waren gebruikt, werden ze weliswaar waardevol geacht, maar voornamelijk impliciet gebruikt. In de onderzoeken werden echter geen controlegroepen gebruikt om te beoordelen of interventies die waren ontworpen op basis van gedragsveranderingtheorieën effectiever waren dan interventies die daar niet op gebaseerd waren. Derhalve kon niet worden vastgesteld of de maatregelen waarbij geen gebruik werd gemaakt van gedragsveranderingtheorieën succesvoller zouden zijn geweest als dat wel was gedaan.

3.2 Succesfactoren In de volgende paragrafen worden de in de drie onderzoeken geconstateerde succesfactoren samengebracht overeenkomstig de 'Hoe'-kolom in figuur 1.

3.2.1 Ambitie en het vaststellen van doelen 



Veel projecten bleken begrotingsgestuurd te zijn, in plaats van probleemgestuurd, in de zin dat er geld beschikbaar kwam uit bijvoorbeeld speciale nationale subsidiepotten en de in aanmerking komende begunstigde(n) vervolgens naar een probleem ging(en) zoeken. Om een project succesvol te laten zijn, is er echter een deugdelijke probleemanalyse nodig, waarin niet alleen de bestaande situatie (mobiliteitspatronen), tekortkomingen en uitdagingen tegen het licht worden gehouden, maar ook de gewenste situatie in de toekomst. Op basis van een dergelijke analyse kunnen doelen worden vastgesteld. De onderzoekers hebben geconstateerd dat projecten waarin een dergelijke analyse niet wordt gemaakt minder succesvol zijn. En zuiver probleemgerichte aanpak zonder uitdagende ambitie zal waarschijnlijk tekortschieten. Tegelijkertijd voorkomt de formulering en communicatie van realistische doelen en doelstellingen teleurstelling achteraf en draagt dit bij tot het waargenomen succes.

3.2.2 Innovatieve structuren 

Innovatieve structuren voor het opleveren van projecten waren vaak belangrijk. Zo was de toekenning van de verantwoordelijkheid voor de oplevering van het project aan organisaties buiten het gemeentelijke apparaat van groot belang voor projecten als het openbare fietsenplan van Mainz, de “Hoofd aan, motor uit”-campagne in Dortmund, de mobiliteitsbeheermaatregelen in Västra Hamnen (Malmö) of de Taskforce Mobiliteitsmanagement in Nederland.

Campagne in Dortmund (Bron: Stad Dortmund)


9

Stepping Stones

Stepping Stones

Hierdoor konden er sneller beslissingen worden genomen en kon er een meer pragmatische aanpak worden gehanteerd dan als alle uitvoeringsbesluiten door de gemeentelijke of regionale overheid hadden moeten worden genomen. Uiteraard blijft een behoorlijke controle op de uitvoerende organisatie door de politieke en financieringsentiteit van essentieel belang. Beleidsintegratie  In een aantal gevallen bleek dat afstemming van het lokale beleid op regionale, nationale of EU-beleidskaders het project helpt om ondersteuning van beleidsmakers te krijgen en te worden omarmd door collega's.  Naast deze verticale integratie bleek ook horizontale integratie, over geografische grenzen (mobiliteit stopt niet bij de gemeentegrenzen) of over afbakeningen tussen afdelingen (zoals milieu, economie, ruimtelijke ordening en huisvesting) heen gunstig te zijn voor het succes van projecten. o Coördinatie van ruimtelijke ordening en vervoersplanning met het oog op een multifunctioneel en intensief grondgebruik maakt de ontwikkeling van duurzame vervoersmodaliteiten (openbaar vervoer, fietsen, lopen) gemakkelijker. Het regionale mobiliteitsplan van de regio Hannover, met een speciale focus op klimaatbescherming, is een goed voorbeeld: in dit plan zijn de ontwikkeling van woonwijken, mobiliteit over korte afstanden en openbaar vervoer geïntegreerd. Het belangrijkste aspect van de horizontale integratie was de oprichting van de regio Hannover. o Als duurzaam vervoer maar één element van het project is, zoals dat het geval was in de stadsontwikkelingsprojecten in Vauban in Freiburg, de Franse Wijk in Tübingen en Västra Hamnen in Malmö, kan dit het project versterken, omdat ook anderen bij het project betrokken raken en zich aan het project verbinden.

 Een correcte opeenvolging van door de gemeenteraad goedgekeurde beleidsdocumenten (stadsontwikkelingsstrategie, overkoepelend ruimtelijke ordeningsplan, vervoersbeleid) is de beste randvoorwaarde voor een succesvolle tenuitvoerlegging van duurzame mobiliteitsmaatregelen op stedelijk niveau.  Het benaderen van de maatregel als een (geïntegreerd) project maakte een goede planning en vaak ook de formulering van duidelijke doelstellingen mogelijk. De meeste onderzochte maatregelen – met name maatregelen in de categorie mobiliteitsbeheer – zijn of waren echter afzonderlijke stand-alone-projecten en maakten geen deel uit van de lopende vervoersactiviteiten van het gemeentebestuur.


10

Stepping Stones

Stepping Stones

Dit bleek nadelen te hebben, in het bijzonder een gebrek aan institutionalisering van de aanpak in het beleid van de gemeente, maar ook het voordeel dat afzonderlijke projecten gemakkelijk kunnen worden beëindigd wanneer ze niet succesvol blijken te zijn, wat voor diverse onderzochte projecten het geval was.

3.2.3 Samenhangend geheel aan maatregelen In het Stepping Stones-project is een groot aantal beleidsmaatregelen onderzocht. Enkele algemene conclusies die daaruit voortvloeien zijn de volgende:  Uit de vergelijkende studie Step by Step werden de volgende conclusies getrokken: o Alle beleidsmaatregelen kunnen slagen of mislukken, afhankelijk van de situatie. Om de beste maatregel te kiezen, zijn een helder begrip van de lokale omstandigheden en analyse en monitoring van de (veranderingen in de) attitudes en reisgewoonten van burgers onontbeerlijk; o Maatregelen in autovriendelijke steden zijn soms iets minder succesvol in het verwezenlijken van duurzame condities dan maatregelen in steden die sterker inzetten op openbaar en multimodaal vervoer.  Het geven van positieve prikkels werkt mogelijk beter dan straffen. Over het algemeen lijken economische prikkels meer succes te hebben dan andere typen maatregelen.  Het algemene beeld is dat de invoering van aanvullende maatregelen het succes van afzonderlijke maatregelen vergroot. Economische prikkels zijn bijzonder succesvol gebleken in het interactieve spel van push- en pull-maatregelen.  Een andere succesfactor is het vermogen om gebruik te maken van nieuwe wetten of financieringsstromen. Een groot aantal projecten profiteerde hiervan. Financieringsmogelijkheden kunnen zelfs momentum creëren om in korte tijd een project op te starten en een nieuwe samenwerkingsstructuur te initiëren, zoals het geval was in ‘s-Hertogenbosch. Lundamats (in de gemeente Lund) en Amsterdam Elektrisch profiteerden van nationale fondsen. De projecten in Tübingen: Winkelstraat in de Franse Wijk (Bron: J. Freiburg Vauban en Tübingen maakten gebruik van Thiemann-Linden) een nieuwe wet die gemeentebesturen de mogelijkheid geeft om in het algemeen belang federale grond te kopen tegen gereduceerde prijzen. Desalniettemin hadden al deze projecten een strategische context, hielpen ze om bredere vervoersdoelstellingen van de gemeente te verwezenlijken en werden ze niet gerealiseerd op basis van alleen een financieringsstroom.


11

Stepping Stones

Stepping Stones

Gevoel van betrokkenheid en bereidheid om te handelen 





Sleutelpersonen was een punt dat steeds weer naar voren kwam in de casestudies. De beschikbaarheid van toegewijde, kundige en ook pragmatische technische medewerkers werd gezien als essentieel voor het succes van een project. Natuurlijk werden ook de factoren politieke wil en ondersteuning door de geïnterviewden vaak als essentieel aangemerkt, maar aan de andere kant waren enkele projecten – zoals het project 'Geen Belachelijke Autoritjes' in Malmö – ook zonder al te veel politieke ondersteuning succesvol. In dit geval waren een sterke technische ondersteuning plus een degelijk projectidee fundamenteel voor het slagen van het project. Vakbekwame en toegewijde medewerkers of adviseurs konden vaak belemmeringen wegnemen die minder kundige of gemotiveerde personen mogelijk niet hadden of kunnen wegnemen. Een voorbeeld is de gloednieuwe oplossing van Freiburg Vauban, in een stadsontwikkelingsproject voor het autovrij maken van een gebied, om te voldoen aan het door de staat vastgestelde minimum aantal parkeerplaatsen, waarbij een nieuw orgaan werd opgericht om grond te kopen die in de toekomst zou kunnen worden gebruikt als parkeerplaats. Eén manier om nieuwe medewerkers aan te trekken voor de ontwikkeling en uitvoering van een project was om andere gemeentelijke afdelingen of organisaties die zich eerder niet met vervoersaangelegenheden bezighielden bij het project te betrekken. Dit is te zien in een project in Berlijn om een bepaald gebied verkeersluwer te maken, waarbij zowel de afdeling Milieuzaken als de afdeling Vervoer is betrokken. Dit heeft als bijkomend voordeel dat als één partij in het project momentum of financiering verliest, andere partners haar rol kunnen overnemen, zoals het geval was in Heilbronn (Duitsland) toen de financiering van de federale staat deels wegviel.

Samenwerking, verantwoordelijkheden en verantwoording  In veel gevallen werden binnen lokale overheden en/of met private partners nieuwe samenwerkingsstructuren opgezet, zoals lokale bedrijven die als leveranciers of gebruikers van mobiliteitsdiensten fungeren. Duidelijk omschreven taken zijn van cruciaal belang voor succes. De betrokken partijen hebben vaak verschillende verwachtingen over en percepties van de verantwoordelijkheden van elke partij. Verantwoordingsplicht is niet alleen in financieel opzicht belangrijk. Ook in verband met onverwachte gebeurtenissen in een project is verantwoordingsplicht een sleutelwoord. Evaluatiemomenten tijdens de uitvoeringsfase kunnen helpen om deze afwijkingen te ontdekken voordat het te laat is. Windows of opportunity  Een duidelijke grondslag ('window of opportunity') helpt om een project in gang te zetten. De grondslag van een project kan verschillen omdat steden van elkaar verschillen: het project kan zijn gebaseerd op een nationale of Europese financieringsregeling of op een bijzondere gebeurtenis of situatie (zoals een nationaal wegenplan, de overstroming in Dresden van 2002, extra financiering uit parkeergelden in Amsterdam). Als er geen duidelijke grondslag is, kan eerst een experimenteel of tijdelijk project worden uitgevoerd.


12

Stepping Stones

Stepping Stones

3.2.5 Participatie en beheer van de publieksreactie De verwezenlijking van duurzame mobiliteit door middel van participatie door belanghebbende partijen en het publiek is van groot belang voor de acceptatie van beleid en maatregelen. Deze participatie maakt het mogelijk om ondersteuning door essentiële voorstanders te verwerven en kan worden gerealiseerd via lokale partnerschappen en samenwerking met actoren uit de private sector, politieke partijen en ngo's. De participatie hoeft zich niet te beperken tot de uitvoeringsfase, maar kan ook al worden georganiseerd tijdens het ontwerp van het beleid en de maatregelen. Factoren die bijdragen aan het succes van participatieprocessen zijn: 

 







Een deugdelijke probleemanalyse of een behoeftenbeoordeling om ervoor te zorgen dat het probleem dat het project beoogt op te lossen ook daadwerkelijk wordt erkend door de doelgroep; het ontbreken hiervan resulteert in gebrek aan succes, zoals was te zien in de wijk Svågertorp in Malmö en in Lund (Zweden) in het project 'Vrijetijdsbus'. Een goede voorbereiding door de ontwikkeling van een participatie- en verleidingsstrategie. Voorbeeld: de stad Aberdeen (Schotland) won de 2012 SUMP Award van de Europese Commissie voor haar goed geplande participatieproces. Een grondige identificatie van de belanghebbende partijen en een analyse van hun constellatie, met inbegrip van belanghebbende naburige autoriteiten en private partijen, en de toevoeging van zienswijzen van belanghebbende partijen aan de mix. Voorbeelden zijn de Ronde Tafel over SUMP (Sustainable Urban Mobility Plans) in Dresden en de referenda in Stockholm en Milaan over milieubelastingen. Het testen van maatregelen in de praktijk en het nemen van tijdelijke maatregelen. In Köniz (Zwitserland) kon hierdoor feedback van het publiek worden gebruikt in het volgende straatherinrichtingsplan. Het inventariseren van potentiële partners in de private sector, zoals in diverse gevallen werd Fietshoofdstad München (Bron: Flickr) gedaan, bijvoorbeeld in de programma's Utrecht Elektrisch en Den Bosch Elektrisch. Regelmatige communicatie met de belanghebbenden en branding, marketing en samenwerking met de media, zoals in de fietscampagne ‘Fietshoofdstad München’. Negatieve feedback van het publiek en belanghebbenden werd beheerd door de inzet van professionele communicatieadviseurs en door discussiefora over de nadelen van de regeling te organiseren.


13

Stepping Stones

Stepping Stones

3.2.6 Het belang van evaluatie Een grondige monitoring en evaluatie van het project is een belangrijke succesfactor, hoewel uit het onderzoek bleek dat systematische evaluatie een zeldzaam verschijnsel is. 

  

Projecten met monitoring- en evaluatieactiviteiten hadden een hoger succespercentage. Het is echter niet duidelijk waarom. Een reden kan zijn dat deze activiteiten het mogelijk maken om in een vroeg stadium wijzigingen in maatregelen door te voeren, voordat het gebrek aan succes een kritiek niveau bereikt. Ook is de integratie van monitoring en evaluatie in een project mogelijk een aanwijzing dat een projectteam in algemene zin zowel in staat is om een project uit te voeren als om deze uitvoering te bewaken en te evalueren. Veel succesvolle projecten waren gebaseerd op goede praktijken die waren komen bovendrijven in een lange geschiedenis van eerdere projecten, ook zonder dat er systematische evaluatie plaatsvond. Gedragsverandering is in de meeste gevallen een geleidelijk proces dat zich over een langere tijd uitstrekt dan het project zelf. Daarom vereist gedragsverandering geduld en de noodzaak om de uitvoering over langere perioden te monitoren. Hoewel het moeilijk kan zijn om activiteiten met langetermijneffecten te monitoren, zijn er verschillende voordelen aan verbonden: o De positieve en verwachte effecten (toegankelijkheid, milieueffecten, kwaliteit van het leven) kunnen dan beter worden vastgesteld. Deze zijn soms nodig als argumenten in de openbare discussie en kunnen bijdragen aan het belichten van succesvolle resultaten van projecten die ook elders zouden kunnen worden toegepast. o In de volgende planningscyclus kunnen eventuele negatieve effecten worden gecorrigeerd of voorkomen of kunnen gewijzigde omstandigheden, die nieuwe doelstellingen en benaderingen vereisen, in aanmerking worden genomen. o Het momentum kan beter worden vastgehouden en de urgentie van het proces kan blijven worden benadrukt, twee zaken die mede afhankelijk zijn van de continuïteit van het politieke bestuur. o Kritieke succesfactoren kunnen beter worden begrepen.

3.2.7 Overdraagbaarheid Uit de drie onderzoeken werd geconcludeerd dat de meeste maatregelen overdraagbaar zijn naar andere situaties en locaties, met het voorbehoud dat verschillen in de financieringsstructuren tussen landen in aanmerking dienen te worden genomen. Daarbij werden twee belangrijke motiverende factoren voor de overdracht van een maatregel vastgesteld:  

Overdracht hielp gemeenten in hoge mate om niet het wiel opnieuw te hoeven uitvinden; Mogelijke spin-offeffecten voor de particuliere sector: in innovatieve projecten die niet of niet in vergelijkbare vorm elders werden toegepast was het potentieel voor toekomstige uitbreiding en de belofte van winstgevende activiteiten een belangrijke motiverende factor voor actoren in de private sector om deel te nemen aan en te investeren in het project. Een voorbeeld is Amsterdam Elektrisch, waarin energie-, nuts- en bouwbedrijven bereid waren te investeren om ervaring op te doen voor toepassing op andere locaties.


14

Stepping Stones

4

Stepping Stones

Aanbevelingen

De aanbevelingen in de hiernavolgende paragrafen zijn gebaseerd op de aanbevelingen van elk van de drie consortia en de resultaten van de gezamenlijke discussies tijdens de slotconferentie. Meer gedetailleerde aanbevelingen zijn te vinden in elk van de drie verslagen. Hoewel deze aanbevelingen niet noodzakelijkerwijs succesvolle beleidsresultaten garanderen, bleken ze aantoonbaar instrumenteel te zijn voor het succes van een groot aantal exemplarische beleidsmaatregelen op het gebied van duurzaam vervoer.

1. Kies voor een uitdagende ambitie en stel realistische doelstellingen vast (“Denk groot, maar handel realistisch”) 1.1. Denk groot: wees niet bang om bij de start van een project hoge, ambitieuze doelen te stellen en naar een hoog budget te streven. Dit zorgt voor enthousiasme, trekt de aandacht van politici en genereert publiciteit. Tegelijkertijd is het verstandig om de verwachtingen te managen: gedragsverandering kost tijd. 1.2. Stel bredere doelstellingen vast die zich uitstrekken tot buiten de 'traditionele' vervoerssfeer, of verbind de doelstellingen daarmee: een voorbeeld hiervan is 'kwaliteit van leven', dat in de geëvalueerde strategieën een prominente doelstelling vormde, maar ook in Köniz: Herinrichting voornaamste winkelstraat tot individuele projecten, zoals in Dortmund, waar “Begegnungszone” (Bron: J. Thiemann-Linden) de campagne werd gekoppeld aan dit begrip en aan het imago van de stad. 1.3. Stem de doelstellingen af op de specifieke uitdagingen van de stad en de individuele behoeften van mensen, aangezien iedereen anders is. Uitdagingen kunnen bijvoorbeeld de vermindering van het aantal opstoppingen, van emissies ('Hoofd aan, motor af' in Dortmund) of van lawaai zijn, alsmede verbetering van de veiligheid (herinrichting voornaamste winkelstraat in Köniz, of maximumsnelheid van 30 km/u op hoofdwegen in Berlijn).

2. Besteed aandacht aan een goede governance Köniz: Herinrichting voornaamste winkelstraat tot “Begegnungszone” (Bron: J. Thiemann-Linden) 2.1. Ga na welke argumenten voor duurzame mobiliteitsmaatregelen uw politici zullen overtuigen van de voordelen en zoek naar 'windows of opportunity' in de politieke cyclus om duurzame mobiliteitsmaatregelen te bevorderen. 2.2. Verbind uw duurzame mobiliteitsproject met aspecten die in meer algemene zin belangrijk zijn voor de stad, zoals aantrekkelijkheid, sociale inclusie, concurrentie met andere steden, imago. Dit kan ook helpen bij het vinden van een antwoord op de vraag hoe politieke steun kan worden verkregen (als die er niet al is). (Tram-trein in Heilbronn). 2.3. Plaats uw plan in een bredere context met behulp van drie vormen van beleidsintegratie: a. Stem uw beleid af op bredere doelen en prioriteiten op alle overheidsniveaus (EU-, nationaal en regionaal niveau) en benut mogelijkheden voor acties die tot wederzijds voordeel strekken en voor politieke geloofwaardigheid en politiek gewicht zorgen;


15

Stepping Stones

Stepping Stones

b.

2.4.

2.5.

2.6.

2.7.

Overstijg geografische grenzen van naburige autoriteiten om het meest geschikte toepassingsgebied van het beleid vast te stellen met het oog op de totstandbrenging van een optimaal multimodaal regionaal vervoerssysteem; c. Stimuleer interdisciplinaire samenwerking en integratie tussen afdelingen binnen de gemeentelijke overheid. Alomvattende plannen, waarin bijvoorbeeld mobiliteit, duurzame ontwikkeling en stedelijke planning worden gecombineerd, bieden kansen om nieuwe ideeën op de beleidsagenda te zetten. Ook bevordert dit samenwerking voor het samenstellen van een samenhangend en evenwichtig pakket aan beleidsmaatregelen waarin rekening wordt gehouden met sociale, economische en milieu-uitdagingen. Ontwikkel een gemeenschappelijke strategie die laat zien hoe het succes op één beleidsniveau en/of terrein (bv. milieu) is gebaseerd op actieve maatregelen van een andere afdeling (bv. vervoersplanning). Zoek naar innovatieve structuren voor de oplevering van projecten, bijvoorbeeld door de verantwoordelijkheid voor het opleveren van het project te geven aan organisaties buiten het gemeentelijk apparaat. Zorg voor een basisbesluit op hoog politiek niveau Freiburg – Vauban: Herontwikkeling, ter ondersteuning van het project, met name om te huizen met weinig autogebruik, autovrije straten. (Bron: J. Gies) voorkomen dat het project minder prioriteit krijgt als gevolg van andere, botsende prioriteiten in het activiteitenprogramma. Vertraag het proces als de actuele politieke situatie niet aansluit op plannen of beleid voor de ontwikkeling van duurzame mobiliteit, en versnel het besluitvormings- en daaropvolgende uitvoeringsproces als dat wel het geval is.

3. Stel een samenhangend pakket maatregelen vast Freiburg – Vauban: Herontwikkeling, 3.1. Aangezien er niet zoiets als 'de meest effectieve maatregel' bestaat, overweeg een huizen met weinig autogebruik, autovrije brede variëteit aan maatregelen, rekening houdend met alle modaliteiten, en straten. (Bron: J. Gies) analyseer hun effect op mobiliteitspatronen en op gerelateerde economische, sociale en milieuzorgen. 3.2. Ontwikkel complementaire en elkaar versterkende pakketten maatregelen. Combineer 'push'-maatregelen met 'pull'-maatregelen, bijvoorbeeld door congestiebelasting te koppelen aan een verbeterde toegang tot en prikkels voor het gebruik van openbaar vervoer en het delen van auto's en fietsen, of koppel snelheidslimieten aan ondersteunend wegontwerp.

Maatregelen kunnen worden geclusterd in vier categorieën, waarop verschillende specifieke aanbevelingen van toepassing zijn, als uitvloeisel van de beste praktijken die in de bestudeerde projecten naar voren zijn gekomen. Deze vier categorieën zijn de volgende:


16

Stepping Stones

Stepping Stones

Alomvattende strategieën Als gevolg van de meer omvattende en holistische aard van duurzamemobiliteitsstrategieën is beleidsintegratie (zie “Governance”) de belangrijkste aanbeveling. In deze categorie waren vervoersdoelstellingen in projecten in Vauban in Freiburg, de Franse Wijk in Tübingen en Västra Hamnen in Malmö onderdeel van een veel breder kader waarin werd gestreefd naar duurzaam leven en een hoge kwaliteit van het leven in een hele stadswijk. 3.3. Maak gebruik van internationale kennis over de integratie van stedelijke en vervoersplanning: dit is een complexe exercitie, maar kan in de loop der tijd tot betere resultaten leiden. Over de wijze waarop verkeersstromen kunnen worden Malmö, Port Zachodni. (Źródło: teruggedrongen door de juiste mix van maatregelen is miasto Malmö) gedetailleerde internationale deskundigheid beschikbaar (zie bijvoorbeeld www.eltis.org, www.civitas.eu, www.transport-research.info/web/). 3.4. Maak gebruik van kansen als de (her)ontwikkeling van stedelijke gebieden als gevolg van economische veranderingen, of van speciale en/of tijdelijke financieringsprogramma's voor het opzetten van voorbeeldstructuren voor duurzaam vervoer in het kader van stedelijke ontwikkeling.

Regulering 3.5 Overweeg het gebruik van ingangen voor discussies, zoals milieunormen voor luchtkwaliteit en verkeerslawaai, verkeersveiligheidsvraagstukken en (de noodzaak van) herinrichting van straten om Malmö, Port Zachodni (Źródło: nieuwe regelgeving in te voeren (snelheidslimieten, miasto Malmö) parkeerbeperkingen en toegangsrestricties). 3.6 Neem potentiële obstakels binnen het wettelijk kader weg door tijdelijke lokale uitzonderingsregelgeving in te voeren die op een hoger overheidsniveau kan worden gecontroleerd en gemonitord. Dit zal Berlijn: “Konzept Tempo 30 nachts” voorstanders van verandering inspireren en (Bron: Bohnet/Walther, 2011) aanmoedigen, en het tijdelijke karakter zal de weerstand van tegenstanders verminderen. Wend u tegelijkertijd tot nationale lobbyverenigingen die belang hebben bij een campagne voor verandering van het wettelijk kader op de lange termijn. 3.7 Ondersteun nieuwe regelgeving met een goed stratenontwerp en een kwalitatief hoogwaardige openbare ruimte om intrinsieke motivatie op te bouwen om het gewenste rijgedrag (bv. rijden met lage snelheid) te vertonen en communiceer met het algemene publiek om de acceptatie te bevorderen. Berlijn: “Konzept Tempo 30 nachts” (Bron: Bohnet/Walther, 2011)


17

Stepping Stones

Stepping Stones

Infrastructuur 3.8 Zoek naar kansen om besluiten te nemen over nieuwe infrastructuur, gekoppeld aan relevante thema's en het oplossen van problemen waarmee de stad te kampen heeft. 3.9 Maak gebruik van de herinrichting van infrastructuur (straten) om speciale rijstroken voor openbaar vervoer in te voeren en op die manier, door een modale scheiding, het fysieke fundament voor een structurele verandering te leggen. 3.10 Zoek naar cofinanciering door en afstemming met andere bronnen, zoals vergoedingen voor bouwvergunningen bij het toestaan van nieuw grondgebruik, vernieuwing van openbare nutsvoorzieningen, de invoering van barrièrevrije bushaltes of vervanging van verouderde verkeerslichtsystemen, en zorg voor ondersteuning door het lokale bedrijfsleven en het maatschappelijk middenveld.

Tramwaj dwusystemowy w centrum miasta Heilbronn. (Źródło: J. Gies)

Mobiliteitsmanagement 3.11

Campagnes: Analyseer de omvang van het probleem en vergewis u ervan dat de campagne het juiste middel is om het vastgestelde probleem op te lossen. Bepaal zorgvuldig, en beschrijf gedetailleerd, de doelgroep voor dergelijke campagnes: dit is van cruciaal belang om de boodschap van de campagne op de doelgroep af te stemmen en bij de doelgroep te laten landen. Neem de belangen van de belanghebbende partijen en eindgebruikers in aanmerking. 3.12 Invoering van nieuwe mobiliteitsdiensten (zoals car-/fietspooling- en -deeldiensten, mobiliteitscreditcards, apps): Zet (specifiek voor dit Amsterdam Elektrisch: oplaadpunten en doel) een adequate organisatie op, bij voorkeur E-carpoolingdiensten (Bron: Jantine onafhankelijk van de autoriteiten en met ervaren Zwinkels): professionals die andere belanghebbenden en burgers bij het project kunnen betrekken en enthousiast kunnen maken. Geef belanghebbenden (bedrijven) ruimte bij het bepalen van de te nemen maatregelen. Probeer zo dicht mogelijk bij de eindgebruiker te komen. En begin gewoon (leren door te doen). 3.13 Zorg voor reële alternatieve reisopties als u het autovervoer wilt terugdringen. Verbind de reisopties met flexibele arbeidsomstandigheden en denk aan economische incentieven, zoals belasting- en terugbetalingsstructuren voor reiskosten, op een zodanige manier dat duurzame opties aantrekkelijk zijn en niet ontmoedigend. Tram-trein Heilbronn in het stadscentrum (Bron: J. Gies) Amsterdam Elektrisch: oplaadpunten en E-carpoolingdiensten (Bron: Jantine Zwinkels):


18

Stepping Stones

Stepping Stones

4. Laat bij implementatie ruimte voor een pragmatische aanpak 4.1. Onderzoek nieuwe wegen om aanvullende financieringsbronnen aan te boren: a. Zoek naar cofinanciering door en afstemming met andere publieke bronnen, met name wanneer er grote budgetten nodig zijn voor de herinrichting van infrastructuur (bijvoorbeeld voor openbaar vervoer of het indammen van verkeersstromen). Mogelijkheden hiervoor zijn bijvoorbeeld te vinden in: het verkopen van overheidsgrond, het heffen van vergoedingen voor bouwvergunningen bij het toestaan van nieuw grondgebruik, het combineren van herinrichting van straten met vernieuwing van openbare nutsvoorzieningen, de invoering van barrièrevrije bushaltes en de vervanging van verouderde verkeerslichtsystemen. b. Probeer ook ondersteuning te organiseren door nieuwe netwerken op te bouwen, zoals met het lokale bedrijfsleven en het maatschappelijk middenveld. Bijdragen kunnen in de vorm van financiële middelen of in natura worden geleverd en zo zelfs de capaciteit van de gemeente versterken. Met name nieuwe mobiliteitsdiensten (als onderdeel van mobiliteitsbeheer) zijn geschikt voor publiek-private (co)financiering, aan-gezien deze diensten toekomstige businesscases voor bedrijven kunnen opleveren. 4.2 Creëer betrokkenheid bij het plan: a. Zorg ervoor dat ten minste één specifieke belanghebbende partij, hetzij uit de publieke sector, hetzij uit de private sector, een daadwerkelijk belang heeft bij het bereiken van een goed resultaat en beschikt over de autoriteit om de leiding te nemen en over de capaciteit om besluiten te nemen die zowel door de politiek als door de burgers worden gedragen, en b. Zorg ervoor dat de juiste persoon de verantwoordelijkheid voor het project krijgt. Deze persoon moet worden ondersteund door een werkgroep en moet over de energie beschikken om het project op koers te houden en tot een goed einde te brengen door belemmeringen weg te nemen. Deze persoon heeft de rol van spin in het web en moet bij voorkeur worden gezocht binnen de gemeentelijke overheid. c. Omschrijf de taken van de verantwoordelijke persoon en de ondersteunende werkgroep (afgezien van de lopende werkzaamheden) en stel doelstellingen (targets), mijlpalen en een tijdshorizon vast, alsmede duidelijke verantwoordelijkheden en middelen. 4.3 Speel het spel goed op het persoonlijke niveau om de sympathie van politici te winnen en netwerken van invloedrijke personen binnen de overheid, de private sector en het algemene publiek op te bouwen. 4.4. Kies voor een pragmatische aanpak in de verschillende fasen van het project, bijvoorbeeld door: a. kansen te identificeren (soms alleen kortdurende “windows of opportunity”) om het project in gang te zetten binnen het raamwerk van politieke en financieringshorizons. b. ruimte te laten voor aanpassingen tijdens het hele leven van het project om te kunnen reageren op veranderende omstandigheden, in plaats van een absolute, vaste lijst van in de strategie passende maatregelen te gebruiken. c. te leren van ervaringen die zijn opgedaan tijdens eerdere projecten op hetzelfde gebied, indien beschikbaar, met het oog op het wegnemen van obstakels. Zo is in het project Freiburg Vauban veel gebruikgemaakt van lessen die waren geleerd tijdens de ontwikkeling van de wijk Rieselfeld. d. gewoon te beginnen en te leren door te doen als er geen eerdere ervaring beschikbaar is. Dit kan voor autoriteiten een waardevolle basis zijn om hun This project has received funding from the European Union’s Seventh Framework Programme for research, technological development and demonstration under grant agreement no. 321525.

19

Stepping Stones

e.

Stepping Stones

beleid op te baseren, of voor bedrijven om hun activiteiten in een later stadium uit te breiden. proefmaatregelen in te voeren, waardoor gebruikers ze in de praktijk kunnen testen en hun mening mogelijk zullen bijstellen.

5. Zorg proactief voor participatie 5.1. Maak het bij het project betrekken van belanghebbende partijen en burgers tot een integraal onderdeel van het besluitvormingsproces. Daarbij is het echter van cruciaal belang om duidelijk overeenstemming te bereiken over de wijze waarop in het lopende technische planningsproces rekening zal worden gehouden met de resultaten en hoe Mobiliteitsforum in Krakau (Bron: Gazeta gezamenlijke, aanvaarde besluiten zullen Krakowska) worden genomen. 5.2 Ontwerp een communicatie- en participatiestrategie waarin wordt omschreven wanneer en hoe belanghebbenden bij het proces worden betrokken, aangezien een participatieproces de acceptatie van nieuwe mobiliteitsmaatregelen bevordert. Dit ondersteunt uiteindelijk het tenuitvoerleggingsproces doordat algemene consensus over de maatregel/het project wordt bereikt en tijdrovende conflicten worden vermeden. a. Bepaal welke groepen, organisaties en personen waarschijnlijk een belang bij uw beleid of plan zullen hebben en mogelijk de effecten ervan zullen ondervinden en moeten worden benaderd. b. Bepaal de instrumenten die zullen worden gebruikt om deze bij het proces te betrekken, evenals een (adequaat) tijdsschema en budget en passende documentatievereisten. c. Stel vast welke communicatie- en marketingactiviteiten de beleidsplanning en uitvoering moeten aanvullen om een mogelijke negatieve reactie van het betrokken publiek te voorkomen. d. Identificeer vervoersbeleid, -regelingen of -projecten die het potentieel hebben om private partijen aan te trekken. Onderzoek of bestaande beleidsmaatregelen of -projecten met steun uit de private sector kunnen worden opgeschaald. 5.3 Ontwerp een verleidingsstrategie (bijvoorbeeld met behulp van het gedragsveranderingmodel van Cialdini). 5.4 Deel de positieve intenties (geven in plaats van nemen) en de positieve gevolgen van mobiliteitsmaatregelen en 'vier' deze in de publiciteit. Burgers (of andere lokale actoren) die trots zijn op hun stad, die gemotiveerd en bereid zijn om een positieve verandering tot stand te brengen en die zich met hun stad identificeren, zijn het startpunt voor alle successen en positieve ervaringen.


20

Stepping Stones

Stepping Stones

6. Organiseer van meet af aan evaluatie en monitoring 6.1

6.2

6.3

Organiseer bij de planning van beleid of een project evaluatie en monitoring: dit is van cruciaal belang om tijdens en na het project de juiste aanpassingen door te kunnen voeren, om de acceptatie te vergemakkelijken en om anderen in staat te stellen om van het project te leren. Voer een verplichting tot evaluatie en monitoring in, of bouw tijdens het ontwerp en de aanbesteding van een project stimulansen in in de financieringsmechanismen. De wettelijke en financieringsgrondslagen van de onderzochte projecten verschilden sterk van elkaar, waardoor een verplichting tot evaluatie en monitoring zeer specifiek van aard zal moeten zijn. De wens om evaluatie in projecten in te bouwen wordt in algemene zin genoemd in de richtsnoeren voor een kwalitatief hoogwaardige planning van de verschillende typen projecten – maar om dit in de praktijk te realiseren zijn stimulansen nodig.

7. Zorg voor voortzetting Er is een leven na het project: 7.1 Denk bij het ontwerp van het project over de toekomstige voortzetting (bijvoorbeeld door fasen vast te stellen en na te denken over wie verantwoordelijk zal zijn voor de resultaten en voor follow-up zal kunnen zorgen). 7.2 Houd maatregelen levend na het formele einde van het eerste project. 7.3 Onderhoud, verbeter en ontwikkel maatregelen voortdurend.

5

Aanvullende informatie

Als u voor een lokale of regionale overheid of organisatie werkt en op zoek bent naar manieren om het mobiliteitsgedrag van mensen duurzamer te maken, kan Stepping Stones van groot nut voor u zijn. Op de website van Era-net zullen we onderzoeksbevindingen en aanbevelingen op dit gebied delen: www.transport-era.net.


21

Stepping Stones: duurzame mobiliteit

Recommend Documents