Woningmarkt na de crisis
Henk Jagersma, Directievoorzitter Syntrus Achmea Real Estate & Finance
1
Waar staan we met Nederland na de crisis? Nederlandse economie is er heel voorzichtig weer bovenop aan het komen
Maar nog erg gevoelig voor internationale crises Terwijl wij ons afvragen hoe sterk ons economisch herstel is… Dendert er een internationale kapitaaltrein over ons heen En veert de vastgoedmarkt weer op 2
Wall of money comes back? Snelle opkomst Buitenlandse investeerders in de woningmarkt op zoek naar rendement
Weinig portefeuilles te koop
Focus op bestaand vastgoed
Brede range yields 5,5% – 9%
Nederlandse investeerders kiezen vooral voor nieuwbouw
Opbouwen pijplijn is opnieuw uitdaging 3
Keuze Nederlandse beleggers voor nieuwbouw… Komen deze tijden dan weer terug?
4
Naar een nieuwe realiteit op de woningmarkt! woningen voor alleenstaanden, woningen voor senioren! Flinke groei aantal inwoners en aantallen huishoudens Tot 2030 krijgen we te maken met bijna 800.000 extra huishoudens Grote groei van het aantal senioren (vergrijzing) 900.000 65+-ers extra Veel meer mobiliteit in banen, relaties, woonplek
5
Groei alleen in eenpersoonshuishoudens Consequentie woningmarkt: Zeker want toename ouderen
Welke gevolgen? Geen vinex wijken meer maar… Binnenstedelijk herontwikkelen
6
Binnenstedelijk herontwikkelen: Wijnhaven Den Haag
7
‘De nieuwe vraag’ landt in de steden
Binnenlandse migratie naar de stad (1972-2012)
Stad opnieuw populair Sinds 1998 zien we groei van de binnenlandse migratie naar de stad In de 20 snelst groeiende steden vond in de laatste 5 jaar 65% van de bevolkingsgroei plaats Tot 2025 wordt 33% groei huishoudens in G4 verwacht, 75% in de G27
Bron: ABF
8
Maar per stad een zeer verschillend beeld Stelling: Het hebben van voldoende en vooral de juiste woningen bepaalt in toenemende mate het succes van een stad
9
‘De nieuwe vraag’ betekent een enorme opgave voor onze steden Amsterdam (tot 2030) + 68.000 huishoudens + 60.000 alleenstaanden + 46.000 65+-ers
Den Haag (tot 2030) + 35.000 huishoudens + 23.000 alleenstaanden + 26.000 65+-ers
Rotterdam (tot 2030) + 38.000 huishoudens + 30.000 alleenstaanden + 29.000 65+-ers
10
Utrecht (tot 2030) + 27.000 huishoudens + 20.000 alleenstaanden + 14.000 65+-ers
Maar de productie blijft achter…
Bouwvergunningen
Totale vraag bestaat uit circa 70.000 nieuwe woningen. 50.000 voor nieuwe huishoudens en 20.000 woningen die we moeten vervangen
Dit terwijl aantal bouwvergunning is afgenomen van 75.000 in 2007 naar 18.000 in 2013 (ruim 70% minder bouwvergunningen) Productiecapaciteit aan de voorkant bouwproces fors gekrompen Geen risicodragers meer over
Vooral nog plancapaciteit op ‘oude’ uitbreidingslocaties Bouwen in de stad is complex en vraagt veel meer tijd dan het oude volbouwen van uitleglocaties 11
Tot 2030: + 800.000 huishoudens / 47.000 per jaar + 600.000 alleenstaanden / 35.000 per jaar + 900.000 senioren / 53.000 per jaar
In veel steden dreigt woningschaarste! Door stijging vraag en beperkingen in het aanbod ontstaat snel schaarste Met name in de grote steden Aan nieuwe woonproducten, huurwoningen voor 1-persoonshuishoudens en senioren
Wachttijden voor huurwoningen in de grote steden nu al veel te lang! Terwijl prijzen snel oplopen….. Lopen beleid, nieuwe plannen en organisatie van ‘de nieuwe bouwproductie’ nu al hopeloos achter
12
Het aanbod van Nederlandse beleggers Beleggers willen volop investeren in de steden Ook in de zwakkere wijken
Het liefste werken we samen met corporaties Beleggers richten ons vooral op marktsegment van middeldure huurwoningen
13
Wat vragen wij? Een gezamenlijke agenda van Rijk, gemeenten, corporaties en beleggers om snel en krachtig binnenstedelijk te investeren
Het doorzetten van het nu door Minister Blok ingezette beleid
Meer ruimte voor huurwoningen Liever samen optrekken dan ingewikkelde en langlopende tenders
14
Grootstedelijke ambities zouden bij investeringen gericht op ‘de nieuwe vraag’ weer moeten mogen!
15
Molenwerf Amsterdam
Kanaleneiland Utrecht
100hoog Rotterdam
Wijnhaven Den Haag
Binnenstad Utrecht
Waalfront Nijmegen
Vragen?
16
