Van Wmo-adviesraad naar een Adviesraad Sociaal Domein Katwijk met lokale en regionale cliëntenraden, patiëntenverenigingen en belangengroepen
De burger als adviseur van gemeenten – 7 oktober 2015 – Den Haag
Introductie Arjen de Weger, adviseur Zorgbelang Zuid-Holland. Herman Schuurman, secretaris Adviesraad Sociaal Domein Katwijk.
De burger als adviseur van gemeenten – 7 oktober 2015 – Den Haag
Agenda 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.
Aanleiding en doel Relevante vraagstelling Positie van de gemeente Ondersteuning door Zorgbelang Modelkeuze Belangrijke elementen in het model Cliënten(belangen)groepen Processtappen Afronding. De burger als adviseur van gemeenten – 7 oktober 2015 – Den Haag
1. Aanleiding en doel • 1 januari 2015: Invoering van Wmo 2015, Jeugdwet en Participatiewet. • Deze 3 grote decentralisaties maken dat de taken en bevoegdheden van gemeenten fors zijn toegenomen, op het gebied van: – – – – –
Jeugdhulp Zorg aan huis (begeleiding en huishoudelijke hulp) Ondersteuning mantelzorgers Werk en Inkomen; toeleidingstrajecten Maatschappelijke Opvang en Beschermd wonen (regionaal).
1. Aanleiding en doel Ontwikkeling in lokaal sociaal beleid: • Gemeenten zijn op basis van de Wmo 2015 integraal verantwoordelijk voor het hele sociale domein en moeten daarom verbindingen leggen tussen de diverse onderdelen daarvan. • Dit vraagt om meer afstemming en samenhang tussen de verschillende beleidsterreinen. • Door deze integraliteit in beleid ontstaat ook de vraag naar integrale cliënt- en burgerparticipatie.
1. Aanleiding en doel Reikwijdte sociaal domein:
• Beleidsveld Sociaal domein: Wmo 2015, Jeugdwet en Participatiewet (3D’s) heeft tot doel dat alle burgers aan de samenleving mee kunnen doen • Deelgebieden binnen sociaal domein: 1. ondersteuning en begeleiding 2. wonen en zorg 3. werk en inkomen, toeleidingstrajecten, WSW schuldhulpverlening, inkomensondersteuning 4. mantelzorg en vrijwilligersbeleid 5. jeugdzorg, jeugdbescherming en jeugdreclassering 6. (O)GGZ, maatschappelijke opvang en verslavingszorg
1. Aanleiding en doel Spelers binnen het sociaal domein:
1. 2. 4. 5. 6. 7. 8. 9.
burgers gemeente zelf organisaties in wonen, zorg & welzijn kerken vrijwilligersorganisaties patiëntenverenigingen cliënten(belangen)groepen werkgevers (participatiewet)
Burger – gemeente – professionele organisaties – professionals.
2. Relevante vraagstelling Hoe komen we tot integrale cliënten- en burgerparticipatie:
1.
2. 3. 4.
Wat wordt de vorm en inhoud van lokale belangenbehartiging (op niveau van doelgroepen – niet individueel) Wie hoort de stem van de burger in nieuwe vormen van lokale beleidsontwikkeling Hoe hoor je de stem van de burger in de regionale beleidsontwikkeling Welke mate van medezeggenschap hebben de zorgverzekeraars
3. Positie van de gemeente • De gemeente Katwijk wil graag de cliënten en gebruikers blijven betrekken bij het opstellen, uitvoeren en evalueren van het sociale beleid. • De gemeente is wettelijk verplicht de taak, rol en bevoegdheden van de adviesraad sociaal domein (conform Wmo 2015 en Participatiewet) te borgen in een verordening Verordening cliëntenparticipatie sociaal domein Katwijk. • De wethouder heeft de wens geuit dat er bij voorkeur 1 adviesorgaan komt voor het hele sociale domein.
4. Ondersteuning door Zorgbelang • Doel: verkenning van de mogelijkheden en randvoorwaarden voor de vorming van een brede adviesraad voor het hele sociale domein en hierover advies uitbrengen aan de gemeente. • Mogelijke naam:
Adviesraad sociaal domein .
• Gespreksleiding op verzoek van Wmo-adviesraad Katwijk door Zorgbelang ZuidHolland als onafhankelijke partij.
5. Modelkeuze Zorgbelang heeft ons 4 modellen voor invulling van lokale cliëntenparticipatie als denkrichting gepresenteerd: – Model 1: Meer representatief meedenken – Model 2: Meer vertrouwen op experts
– Model 3: Meer de belangen centraal stellen – Model 4: Meer creatieve & verbindende burgerkracht Bron: Rapport Koepel Wmo-raden/MOVISIE/Zorgbelang 2013
5. Modelkeuze Modellen voor lokale participatie: Model 1: Meer representatief meedenken Kernbegrippen: – alle burgers – via vertegenwoordigers – formeel – integraal ervaringsdeskundig
5. Modelkeuze Modellen voor lokale participatie: Model 2: Meer vertrouwen op experts Kernbegrippen: – alle burgers – via vertegenwoordigers – formeel – integraal beleidsdeskundig
5. Modelkeuze Modellen voor lokale participatie: Model 3: Meer de belangen centraal stellen Kernbegrippen: – vooral cliënten – via vertegenwoordigers – formeel – per specifieke doelgroep – ervaringsdeskundig
5. Modelkeuze Modellen voor lokale participatie: Model 4: Meer creatieve & verbindende burgerkracht Kernbegrippen: – alle burgers – rechtstreeks – informeel – integraal ervaringsdeskundig
5. Modelkeuze Keuze voor invulling van lokale cliëntenparticipatie: De Wmo-adviesraad heeft een voorkeur voor een combinatie van model 1 en 2. Model 1: Meer representatief meedenken Model 2: Meer vertrouwen op experts
• .
Vanuit generalistisch perspectief (belangen- en doelgroep overstijgend) gebruik makend van
•
ervaringsdeskundigheid en beleidsdeskundigheid
• .
gevraagd en ongevraagd formeel adviseren met draagvlak van de betrokken belangengroepen.
Verbindend op het thema dat aan de orde is.
6. Belangrijke elementen in het model • Adviesraad bestaat uit maximaal 15 leden, waaronder de voorzitter • Adviesraad bestaat uit een kerngroep (bestaande uit 4 – 6 personen met inhoudelijke kennis op de drie hoofddomeinen) en overige leden (ervaringsdeskundigen met beleidskennis) die de deelgebieden vertegenwoordigen. • Adviesraad opereert in tijdelijke werkgroepen met advisering op thema • Schil van achterbanorganisaties (belangengroepen, cliëntenraden, samenwerkingsverbanden) • Gekozen is voor het participatiemodel (vroegtijdig betrokken)
• Regionale verbindingen met adviesraden uit andere regiogemeenten en/of provinciale platforms over lokaal overstijgende onderwerpen.
6. Belangrijke elementen in het model Vijf functies voor de nieuwe Adviesraad • Vormgeven van integrale lokale medezeggenschap op het sociaal domein (drie beleidsvelden Wmo 2015 – Jeugdwet – Participatie) • Gevraagd adviseren aan de gemeente (College van B&W)
• Ongevraagd adviseren op basis van signalering vanuit de achterban (achterbanraadpleging, focusgroepen, burgerpanel, enquetes) • Volgen van de uitvoeringspraktijk (monitoring, signalering) • Voornemen tot adviseren op niveau van regio Holland Rijnland, rechtstreeks aan het portefeuillehoudersoverleg Maatschappij.
6. Belangrijke elementen in het model Randvoorwaarden bij de nieuwe adviesstructuur:
• • • • • • •
Commitment gemeente Langere termijn van advisering Vooraankondiging adviesaanvragen Communicatie met de achterban Externe communicatie en publiciteit Nieuwe structuur als groeimodel Regionale verbinding (O)GGZ en Jeugdzorg
7. Cliënten(belangen)groepen •
5 lokale adviesraden: Senioren Adviesraad Katwijk (SARK), Platform Gehandicaptenbeleid, Cliëntenpanel StaandeBij *) , Stichting Huurdersbelangen en de Wmo-adviesraad *) *) met wettelijke basis in Participatiewet en de Wmo 2015
•
11 lokale of regionale cliëntenraden
• • •
4 patiëntenverenigingen 2 regionale of provinciale platforms 2 PGB-ervaringsdeskundigen
•
1 Diaconaal Platform Katwijk (22 leden)
7. Cliënten(belangen)groepen – Model is ‘dynamisch’ van opzet: kan zo nodig bijgesteld worden – Halen en brengen in de samenwerking, gelijkwaardige positie – Inbreng kennis en ervaring van ervaringsdeskundigen
– Opdracht adviesraad: goed informeren van achterbannen – Bemensing adviesraad: • • •
Experts met ‘over all’- blik over de 3-D’s Leden inzicht in actualiteit zowel politiek als inhoudelijk, gespreksvaardigheden, overtuigen, onderhandelen Hoger opgeleide ervaringsdeskundigen of een mix van ervarings- en beleidsdeskundigheid.
8. Processtappen Medio 2014 - oktober 2015
Structurerende werkzaamheden
• • •
• •
•
• • • • • •
Vraagstelling door gemeente Interne oriëntatie o.l.v. Zorgbelang Modelkeuze + uitwerking voorstel aan gemeente Groepsgesprekken met betrokken cliënten(belangen)groepen Rapportage door Zorgbelang Goedkeuring door gesprekspartners Voorstel aan gemeente Katwijk Positief besluit door College B&W Uitwerking raadsvoorstel en conceptverordening + positief advies Startbijeenkomst 16/9/2015
• • • • • • •
Opstellen huishoudelijk reglement Opstellen profielen kerngroep en overige leden Vaststelling definitieve structuur Contactbijeenkomst met achterban - linking-pin principeOntwikkelen nieuwe website Indienen subsidieverzoek 2016 Werving & selectie leden ASD Katwijk Uitbrengen adviezen + lokale en (sub)regionale belangenbehartiging Regionale verbinding tot stand brengen
9. Afronding • Heeft u vragen of reacties n.a.v. deze presentatie ?
• Dank voor uw aandacht.
