Roto Smeets Group in Maatschappelijk Jaarverslag

Roto Smeets Group in 2009 Maatschappelijk Jaarverslag

Thema’s

In dit maatschappelijk verslag zijn voor de illustraties twee thema’s gebruikt: Eerste: toekomst buiten de grafische industrie We laten vier voormalige collega’s aan het woord die het afgelopen jaar door de reorganisatie op zoek moesten naar ander werk en dat buiten de grafische industrie hebben gevonden. Ten tweede: Ondanks 20 jaar van doelgerichte milieu inspanningen in de bosbouw, de papierindustrie en de grafische sector, houdt de mythe over de negatieve impact van drukwerk op onze bossen hardnekkig stand. Roto Smeets Group wil bijdragen aan het uit de wereld helpen van dergelijke misverstanden door in het financiële en maatschappelijke jaarverslag enkele feiten met u te delen. Er zijn namelijk weinig mediavormen die kunnen stellen dat ze geproduceerd worden met behulp van hernieuwbare energie, opgewekt uit een koolstof-neutrale biomassa, afkomstig uit duurzaam beheerde bossen en die aan het eind van hun levenscyclus weer omgezet worden in bioenergie. Als papier vandaag zou zijn uitgevonden, zou het beschouwd worden als een duurzame innovatie!

Bericht van de Raad van Bestuur Geachte lezer, Voor u ligt het Maatschappelijk Verslag van Roto Smeets Group over het jaar 2009. Daarin brengen wij u, namens alle Roto Smeets Group bedrijven (zie hoofdstuk 8), op de hoogte van onze sociale, financiële en milieuprestaties over 2009 en onze verwachtingen voor de toekomst. De wereld is flink veranderd. Ook de marktomstandigheden. De recessie heeft tot vergaande daling van de reclamebestedingen geleid. Dit heeft ook onze opdrachtgevers parten gespeeld. Het effect daarvan is geweest, dat het papiervolume in de West-Europese markt met circa 17% is teruggelopen. Daarmee is het volume terug op het niveau van 2001. Gevolg van deze ontwikkeling is dat de al aanwezige overcapaciteit, geschat tussen de 10 en 20%, met nog eens 10 à 15% is gegroeid. Een en ander legt een nog grotere druk op de marges. In deze marktomstandigheden heeft Roto Smeets Group zich qua volume goed staande weten te houden. Het Roto Smeets Group volume daalde “slechts” met 6%, waarmee het marktaandeel op de West-Europese markt steeg. Om zich aan de snel wijzigende marktomstandigheden aan te passen hebben we in 2009 strategische en ingrijpende maatregelen moeten nemen waarbij circa 550 collega’s

hun baan verloren. Dit was echter noodzakelijk omdat de kostenbesparingen die daarmee bereikt zullen worden, van minimaal EUR 30,0 mln, deels in 2010 en volledig in 2011 en volgende jaren zullen bijdragen aan een fors herstel van het operationele resultaat. Strategisch waren de maatregelen om in deze marktomstandigheden te investeren in nieuwe technologie met als doel technisch en competitief fit te blijven. Door de maatregelen is een capaciteitsafbouw van 8% gerealiseerd. Ingrijpend was de beslissing om een eind te maken aan de 213-jarige historie van Roto Smeets Utrecht. 1 Juni 2010 zal het bedrijf definitief dicht zijn. Bij Roto Smeets Etten heeft de substantiële afbouw van capaciteit een belangrijk effect gehad op de personeelsomvang van deze diepdrukkerij. Door ook in andere bedrijfsonderdelen van het concern verdere kostenbesparende reorganisaties in gang te zetten zijn in totaal circa 550 arbeidsplaatsen afgebouwd, een personeelsreductie van circa 25%.

Sociaal Voor de getroffen medewerkers was het duidelijk: ook de arbeidsmarkt is flink veranderd. De zekerheid dat je bij een bedrijf een 40-jarig dienstverband kunt volmaken is niet meer zo vanzelfsprekend als vroeger. Zelfs niet bij de grafische industrie, waar traditioneel veel medewerkers hun hele leven bleven werken. Om die reden is de primaire doelstelling van ons sociaal plan ‘Werken in de toekomst’: “het vergroten van de weerbaarheid van werknemers om op die manier invulling te geven aan het bevorderen van werkzekerheid bij een afnemende baanzekerheid”. We gaan, samen met de medewerkers, activiteiten opstarten om ze continu inzetbaar te houden, in alle fasen van hun loopbaan. Waar dat dan ook is. Dat willen we bereiken door het effectief voeren van functioneringsgesprekken, het bieden van opleidingsmogelijkheden en coaching en het ontwikkelen van competenties waardoor ze breed inzetbaar zijn, binnen de Roto Smeets Group organisatie of, als ze willen, ook buiten de Roto Smeets Group organisatie.

Financieel De veranderingen die de afgelopen jaren zijn uitgevoerd binnen Marketing Communications zorgen ervoor dat dit onderdeel zich binnen de moeilijke marktomstandighedengoed staande weet te houden en verder kan ontwikkelen in een breder aanbod van diensten.

Doelstelling van het concern is om een sterke financiële positie te behouden zodat we ook onze niet-financiële doelstellingen kunnen bereiken. Voor het behalen van de financiële doelstelling focust het concern op free cashflow met een strakke discipline op investeringen voor de langere termijn en strikte bewaking van kosten en werkkapitaal.

Roto Smeets Group Maatschappelijk Verslag 2009

1

2

Bericht van de Raad van Bestuur

In het huidige economische klimaat is een solide financiële balanspositie cruciaal voor het vertrouwen van onze klanten, leveranciers, aandeelhouders en werknemers. De financiële resultaten over 2009 worden kort toegelicht in Hoofdstuk 6. Een volledig financieel verslag is weergegeven in het financiële jaarverslag, te vinden of aan te vragen via www.rotosmeetsgroup.nl. Niet-financiële indicatoren (indicatoren die niet in geld uitgedrukt worden) zoals: ziekteverzuim van personeel, klachten, klanttevredenheid onderzoek etcetera zijn niet apart in een hoofdstuk gezet maar komt u verspreid in dit verslag tegen.

Milieu Zoals vermeld, is het te verwerken papiervolume met 6% afgenomen. Aangezien de milieukengetallen, waarover onder meer gerapporteerd wordt in hoofdstuk 7, gerelateerd zijn aan tonnen papierinput, vallen de algemene kengetallen, die niet direct aan het product gerelateerd zijn, op het eerste oog ongunstiger uit dan in 2008. Dit betreft met name het energieverbruik. In absolute zin is het verbruik juist afgenomen met 6,5%. Door het aangekondigde buiten gebruik stellen van een aantal persen is ook bij het vrijgekomen recycleerbaar afval sprake van een (geringe) stijging. Verhoging van het verpakkingsmateriaal is met name veroorzaakt door de overgang naar andere pallets. Beter dan in het voorgaande jaar waren de

scores die direct aan productie gerelateerd zijn (kengetallen per ton papierinput) voor waterverbruik en processtoffen, terwijl op de emissie van vluchtige organische stoffen en de afvoer van gevaarlijk afval zelfs aanzienlijk beter werd gepresteerd. Roto Smeets Group blijft zich stelselmatig inspannen om de procesbeheersing op elk mogelijk onderdeel te perfectioneren. Vermeldenswaardig is ook dat er door de certificerende instantie pluimen uitgedeeld zijn in de auditrapporten. Dit betrof de constatering dat milieu bij de bedrijven ook in economisch moeilijke perioden een vaste waarde blijkt te zijn, de vaststelling dat er structureel routes worden gelopen om toe te zien op good housekeeping en dat geconstateerde problemen snel verholpen worden. Ook de constatering dat doelstellingen goed worden gevolgd via metingen en dat de resultaten steeds naar de medewerkers worden teruggekoppeld, was een compliment waard.

ISO 26000 Aangezien wij ons al sinds 1994 inspannen op allerlei gebieden die tegenwoordig binnen de Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) criteria vallen, volgen wij de ontwikkelingen rondom de totstandkoming van de nieuwe ISO 26000 norm nauwgezet. Deze norm zal ons in staat stellen met een vaste structuur over onze MVO prestaties te rapporteren. Bij een eerste ISO 26000 quick

scan, gebaseerd op de vier centrale onderdelen, scoorden we met een gemiddelde van 88%. Op het gebied van MVO principes, zoals transparantie, het respecteren van belangen van stakeholders en ethisch handelen scoren we 88%, op het gebied van het in kaart brengen van onze stakeholders, hun verwachtingen en eisen en het creëren van stakeholdersbetrokkenheid ook 88%. Voor het beschrijven van MVO-kernonderwerpen en issues, zoals behoorlijk bestuur, milieu en consumentenbelangen scoren we iets hoger, 92%. Op het gebied van implementatie zoals de aansluiting van MVO bij bestaande structuren, systemen en procedures, het meten en verbeteren van MVO en communicatie over MVO prestaties scoren we 83%. Uiteraard realiseren we ons dat dit een quick scan is maar het geeft wel aan dat we op de goede weg zitten.

Economics. De gegevens daarvoor komen uit de productiebedrijven die allen ISO 14001 gecertificeerd zijn, dus regelmatig door een externe auditor beoordeeld worden. Ons inziens biedt dit voldoende objectiviteit voor de juistheid van deze informatie.

Tot slot

Deventer, april 2010 Raad van Bestuur Roto Smeets Group

In tegenstelling tot het Financiële Jaarverslag heeft voor het Maatschappelijk Jaarverslag geen externe verificatie plaatsgevonden. De kosten die hiermee zijn gemoeid staan ons inziens niet in verhouding tot de grootte van het concern en de oplage van dit verslag. De financiële cijfers, genoemd in dit verslag, zijn overgenomen uit het Financiële Jaarverslag dat gecontroleerd is en akkoord bevonden door Ernst & Young Accountants. De opstelling van het cijfermatige gedeelte van het milieuverslag is uitgevoerd door TME, Institute for Applied Environmental


Voor de samenstelling van dit verslag zijn de huidige GRI-richtlijnen (Global Reporting Initiative) geraadpleegd. Achterin het verslag is een overzicht opgenomen met verwijzingen naar de GRI referenties. Het GRI is een onafhankelijk instituut dat wereldwijd richtlijnen ontwikkelt voor bedrijven die rapporteren over de economische, sociale en milieugerelateerde aspecten van hun bedrijfsvoering. Ook voor de GRI richtlijnen geldt hetzelfde motief dat gezien de grootte van het concern geen externe accreditatie heeft plaatsgevonden.

Mocht u naar aanleiding van dit verslag vragen of opmerkingen hebben, dan kunt u contact opnemen met [email protected] tel + 31 570 69 4933.

Inhoud jaarverslag 2009

3

pagina Bericht van de Raad van Bestuur

01

1. Visie en Missie

04

2. Introductie van Roto Smeets Group 2.1. Grafische industrie algemeen 2.2. Vennootschappelijke beschrijving 2.3. Kennisgebieden 2.4. Risicoprofiel 2.5. Beheersing en controlesystemen 2.6. Status verbetertrajecten 2.7. In control verklaring 2.8. MVO verklaring

06 06 07 08 11 12 14 15 16

3. Roto Smeets Group en haar omgeving 3.1. Doelgroepen 3.2. Dialoog met de doelgroepen 3.3. Bijdragen aan de maatschappij 3.4. Sponsoring

18 18 18 23 25

4. De ontwikkeling van de organisatie in 2009 4.1. Herstructurering 4.2. De bedrijven in 2009 4.3. Arbeidszaken 4.4. Samenstelling 4.5. Opleidingen 4.6. ICT

28 28 28 37 40 44 47

pagina 5. Terugblik van de COR 5.1. Ontwikkelingen Roto Smeets Group 5.2. Werkwijze COR 5.3. Aandachtspunten 2010 5.4. Overzicht activiteiten in 2009 5.5. Samenstelling COR

48 48 49 49 50 50

6. De economische ontwikkeling in 2009 6.1. Markt 6.2. Financiële ontwikkeling 6.3. Kerncijfers 2009

52 52 54 56

7. De milieuzorg ontwikkeling in 2009 7.1. Algemeen 7.2. Milieubeleid 7.3. Relatie met overheden 7.4. Instrumentarium en organisatie 7.5. Doelen en maatregelen 7.6. Milieugegevens Roto Smeets Group

60 60 61 66 67 69 70

8. Overzicht Roto Smeets Group bedrijven

76

GRI (Global Reporting Initiative) tabel

78


4

1. Visie en Missie De grafische industrie in West-Europa is met name in het afgelopen jaar geconfronteerd met een structurele afname van de vraag. Een toenemende inzet van andere mediavormen naast gedrukte media en veranderend consumentengedrag, zijn in deze kenmerkend. Deze afname is in 2008 en 2009 verder versterkt door de effecten van de huidige economische crisis. Mede als gevolg van deze afnemende vraag wordt de grafische industrie in West-Europa geconfronteerd met een toenemende overcapaciteit. Zowel in de diepdruk als in de rotatieoffset is er sprake van een structurele overcapaciteit van 25 – 30%. Hierdoor is een enorme druk op de opbrengstprijzen ontstaan waardoor de industrie in problemen is geraakt. Er zal een diepgaande rationalisatie en/of consolidatie van de capaciteit moeten plaatsvinden voordat er sprake kan zijn van enig herstel in de balans tussen vraag en aanbod. Toch proberen sommige werkgevers de oplossing nog steeds te vinden in nieuwe productieapparatuur in plaats van in sanering en consolidatie. Roto Smeets Group streeft een initiërende rol na in het tot stand brengen van de noodzakelijke consolidatie van de grafische industrie in Europa waarbij ze rekening houdt met het belang van alle belanghebbenden. Gezegd dient te worden dat het zeer complexe omstandigheden zijn waarbinnen dit dient plaats te vinden.

Roto Smeets Group wil haar opdrachtgevers bedienen met efficiënte en hoogwaardige diensten vanuit goed geoutilleerde kennis- en productiecentra. Ze wil dit realiseren in een cultuur van klantgerichtheid, openheid en betrouwbaarheid waarbij verandervermogen, schaalgrootte, eigentijdse productie middelen en snelheid van handelen kernwaarden zijn. Deze diensten worden geleverd door medewerkers die gekenmerkt worden door een drang naar perfectie en die handelen met respect en vertrouwen in elkaar in een organisatie waar de zorg voor veiligheid, gezondheid, ontwikkeling en welzijn een integraal onderdeel vormt van het ondernemingsbeleid. Roto Smeets Group wil haar verantwoordelijkheid jegens medewerkers, klanten en samenleving tot uiting laten komen in haar verankerd milieubeleid en maatschappelijke betrokkenheid.

Strategie Roto Smeets Group streeft een toonaangevende positie op de West-Europese markt na, waarbij optimale service en waardeproposities voor haar klanten en prospects centraal staan, door adequate marktbewerking en een optimale product machinerie fit. De Raad van Commissarissen en Raad van Bestuur blijven strategisch voeling houden met de markt om, daar waar zich mogelijkheden tot consolidatie voordoen, deze goed te kunnen analyseren en adequaat op in te spelen. Het speelveld is het laatste jaar echter sterk veranderd, waardoor de mogelijkheden beperkter en complexer zijn geworden. Daarnaast zullen wij binnen Marketing Communications een breder aanbod van diensten ontwikkelen, die aansluiten bij de veranderende markt van klanten en prospects.

Vooruitzichten Roto Smeets Group baseert haar beleid op branchespecifieke richtlijnen, op de Corporate Governance richtlijn, de financiële richtlijnen, de GRI-richtlijn en op algemene richtlijnen zoals b.v. de universele verklaring van de rechten van de mens. Intern hanteert het concern een gedragscode en stelt het de medewerkers in de gelegenheid via een klokkenluiderregeling eventuele onregelmatigheden van algemene, operationele en financiële aard binnen de vennootschap te rapporteren.

De marktomstandigheden zullen naar verwachting niet verbeteren. Roto Smeets Group verwacht dat de bedrijfstak in 2010 ten opzichte van 2009 geen groei zal laten zien en dat zij de overcapaciteit en marge problemen in de komende jaren niet opgelost krijgt. De Europese overheid, werkgevers en werknemers onderkennen dat in de komende periode verdere ingrepen in de industrie noodzakelijk zijn, maar, dat gezien het feit dat de grafische industrie erg gefragmenteerd is, dit de nodige tijd zal vergen. Hoewel veel grafische aanbieders er financieel slecht tot


zeer slecht voor staan, is er nog niet veel capaciteit uit de markt genomen, waardoor de margedruk in 2010 onverminderd groot zal zijn. Daarmee is 2010 wederom een zeer uitdagend jaar met een, door alle ingrepen, sterk gepositioneerde Roto Smeets Group.

Prioriteiten en acties 2010 De prioriteiten voor 2010 zijn: – behoud en versterking van de marktpositie; – het op verantwoorde en zorgvuldige manier uitvoeren van de herstructurering van de organisatie; – het op peil houden van de financiële conditie; – creatief zoeken naar nieuwe producten en diensten waar opdrachtgevers gebruik van kunnen maken om hiermee extra commerciële activiteiten aan te trekken; – verder uitvoering geven aan de individuele opleidingsplannen van de medewerkers; – verder investeren in energiebesparende maatregelen; – alert blijven op consolidatiemogelijkheden.

5

Thema: De jonge bomen die in productiebossen worden geplant nemen extra CO2 uit de lucht en de CO2 in papier blijft ook in het papier. Daardoor scoort de papierindustrie relatief laag in CO2 uitstoot.


6

2. Introductie van Roto Smeets Group Roto Smeets Group NV (v/h RSDB NV) is een Nederlandse vennootschap, gevestigd te Deventer, die functioneert als houdstermaatschappij van de tot het concern behorende binnen- en buitenlandse ondernemingen. Roto Smeets Group is een volledige structuurvennootschap. De aandelen van Roto Smeets Group zijn opgenomen in de notering van NYSE Euronext Amsterdam. Roto Smeets Group levert in binnen- en buitenland een breed scala aan grafische en communicatiediensten en -producten. Roto Smeets Group bestaat uit ruim 20 besloten vennootschappen waarbinnen ultimo 2009 1.995 medewerkers werkzaam zijn. Behalve de deelneming Business Media (40%) zijn alle werkmaatschappijen ultimo 2009 100% dochterondernemingen.

2.1. Grafische industrie algemeen De grafische industrie in West-Europa is zeer gefragmenteerd. De sector bestaat hoofdzakelijk uit kleine en middelgrote ondernemingen, die tezamen ongeveer 80% van de bedrijven uitmaken. In elk van de landen zijn een paar grote Europese spelers actief. Consolidatie en andere vormen van samenwerking zijn in ontwikkeling, vooral bij de grotere bedrijven. Kleine en middelgrote bedrijven zijn vooral actief in nichemarkten. De verdeling van de markt vindt met name plaats op basis van drukprocédés en daaraan gekoppeld de producten die het meest efficiënt met behulp van een van die technieken geproduceerd kunnen worden. Deze technieken zijn diepdruk, rotatieoffset, vellenoffset en sinds enkele jaren ook digitale druk. Het specifieke van de verschillende processen maakt ze complementair aan elkaar, en deels ook vervangend. Daarnaast leveren steeds meer grafische bedrijven aanvullende diensten zoals creatie, content management, fulfilment diensten of logistiek management.

Innovatie Innovatie binnen de sector is gericht op de ontwikkeling van communicatieoplossingen, druk- en printoplossingen en diensten voor de diverse afnemersegmenten. Voorbeelden zijn netwerkverbindingen voor het uitwisselen van concepten en productiedata, voor het beheren van diensten en voor

multichannel oplossingen. De grafische industrie houdt zich actief bezig met het integreren van nieuwe technologische normen voor content management (XML, et cetera), kwaliteitsmanagement (ISO normen) en workflow management (JDF en JMF). Door de zeer brede klantenkring heeft de grafische industrie een goed overzicht van trends, ontwikkelingen en prognoses, niet alleen in drukwerk, maar ook in de reclame, internet en mobiele communicatie dat wordt gebruikt om het dienstenaanbod aan te passen.

Kennis Door alle nieuwe technieken in de grafische industrie hebben medewerkers een steeds bredere vakkennis en zijn goed op de hoogte van nieuwe technologische ontwikkelingen. Dankzij zowel creatieve vaardigheden en diepgaand technisch inzicht, worden ze steeds vaker betrokken bij het optimalisatieproces van gedrukte producten.

Regelgeving Een belangrijke voorwaarde voor de grafische industrie is het blijven voldoen aan de wetgeving inzake de luchtkwaliteit. De belangrijkste richtlijn, de IPPC-richtlijn, is onlangs samengevoegd met de oplosmiddelenrichtlijn waardoor een vereenvoudiging van de bestaande wetgeving inzake industriële emissies is opgetreden. De grafische industrie wordt ook beïnvloed door andere beleidsgebieden zoals onder andere de uitvoering van REACH, het


beleid inzake afvalpreventie en de recycling van afval. In de grafische industrie is een wildgroei van certificatieschema’s, Chains of Custody of ISO-regelingen, zoals ISO 14001, die de eisen voor milieumanagement van een organisatie vastlegt. Een specifieke ISO 12647 drukkwaliteit standaard, meestal gebruikt in offsetproductie, stelt de drukker in staat de hoogst mogelijke kwaliteit te leveren met de bestaande apparatuur.

Concurrentie Als gevolg van de uitbreiding van de Europese Unie neemt in sommige marktsegmenten de concurrentie toe. Globalisering treft vooral de boekproductie en de verpakkingsindustrie, met inbegrip van handleidingen. Concurrentie tussen aanbieders van tijdschriften, catalogi en reclamedrukwerk et cetera vindt binnen een kleinere cirkel grensoverschrijdend plaats. Daarnaast wordt de grafische industrie geconfronteerd met nieuwe, digitale concurrentiefactoren zoals bijvoorbeeld E-reader en iPad.

Kwetsbaarheid voor financiële crisis Zoals in andere industriële sectoren met een groot aantal kleine en middelgrote ondernemingen, is het in het huidige financiële klimaat ook voor de grafische industrie moeilijk om financiering te krijgen. Bovendien is de groei in de grafische industrie sterk afhankelijk van de groei van de economie. De bezettingsgraad hangt af van orders voor reclame, commercieel drukwerk, tijdschriften, catalogi et cetera.

Thema: Hout gebruikt voor papier komt uit bossen waar meer bomen worden geplant dan geoogst om duurzame groei te verzekeren

7

SWOT-analyse grafische industrie Sterkte Hoge technische kwaliteiten Moderne en efficiënte productiefaciliteiten Een traditie van ongoing R&D Efficiënte milieuzorg Drukwerk is milieuvriendelijk

Zwakte Gemiddelde omvang is te klein en de bedrijfstak daardoor te versnipperd Overcapaciteit en lage bezettingsgraad Krimpende markt

Kansen Communicatie-industrie groeit Differentiatie strategieën mogelijk vanwege verscheidenheid aan omvang en activiteiten Toenemend dienstverlenend Ontwikkeling crossmedia technologieën

Bedreigingen Toenemende grensoverschrijdende concurrentie Herplaatsing van activiteiten naar ontwikkelingslanden Zeer sterke prijsdruk Ontwikkeling crossmedia technologieën Veranderend consumentengedrag

De economische groeivertraging heeft dan ook een negatieve invloed op de commerciële vooruitzichten.

2.2. Vennootschappelijke beschrijving Kapitaalstructuur

Het maatschappelijk kapitaal van de vennootschap bedraagt € 75 mln en is verdeeld in 7.500.000 gewone aandelen en 7.500.000 preferente aandelen, elk € 5 groot. Per 31 december 2009 zijn 3.290.275 gewone aandelen uitgegeven en geplaatst.

Stichting Preferente Aandelen Roto Smeets Group NV De Stichting Preferente Aandelen Roto Smeets Group NV, gevestigd te Deventer, behartigt de belangen van de vennootschap


en van alle daarbij direct en indirect betrokkenen. Het stichtingsbestuur is onafhankelijk. Het bestuur is als volgt samengesteld: Prof. Mr. M.W. den Boogert, voorzitter Mr. R.P. Voogd W.H. Weiland

Aandeelhouders Grootaandeelhouders, volgens het register substantiële deelnemingen van de Autoriteit Financiële Markten per 26 april 2010: Marsala B.V. 22,02% Stichting Administratiekantoor W.A.N. 19,98% Riva Investments 15,27% Parcom Capital 12,12% Stichting familiefonds Nexgen 6,69%

8

2. Introductie van Roto Smeets Group

Raad van Commissarissen

Raad van Bestuur

Centrale Ondernemingsraad

2.3. Kennisgebieden

De Raad van Commissarissen bestaat uit vijf leden. Een profielschets alsmede een reglement voor de Raad van Commissarissen zijn beschikbaar via de corporate website en liggen ten kantore van de vennootschap. De Raad van Commissarissen kent een honorering die onafhankelijk is van de winst en een zittingsperiode die in principe maximaal drie termijnen van vier jaar bedraagt.

De Raad van Bestuur bestaat uit twee leden en kent een collectieve verantwoordelijkheid waarbij de voorzitter een doorslaggevende stem heeft. De voorzitter is verantwoordelijk voor de strategie, stafzaken, Roto Smeets GrafiServices, PSH en aansturing van de business line Marketing Communications. Het tweede lid van de Raad van Bestuur is verantwoordelijk voor de operationele aansturing van de rotatiebedrijven, De Wit en verkoop.

Het concern heeft een volwassen functionerend vertegenwoordigend overleg dat bestaat uit een Centrale Ondernemingsraad en de gebruikelijke bedrijfsondernemingsraden. Het dagelijks bestuur van de Centrale Ondernemingsraad is als volgt samengesteld: C.P.M. van der Eerden, voorzitter F. Bijsterbosch, plaatsvervangend voorzitter J.W.J. de Vooght G.J. Willemsen A.T.M. Stevens, ambtelijk secretaris

Roto Smeets Group hanteert een businessmodel van kernactiviteiten die elkaar onderling aanvullen en versterken. Deze activiteiten zijn ondergebracht in twee business lines: Print Productions en Marketing Communications.

De Raad van Bestuur is als volgt samengesteld: J.P. Caris, CEO Ir B.J.W. van der Heijden RM, COO

Concernagenda

De Raad van Commissarissen is als volgt samengesteld: R.A.J. Huyzer, voorzitter Drs. A.P. Lugt, plaatsvervangend voorzitter Drs. R. Blom H.C.A. Groenen Drs. H.C.P. Noten Voor de huidige leden van de Raad geldt het volgende rooster van aftreden: benoemd

herbenoeming

herkiesbaar

Drs R. Blom

2009

2013

H.C.A. Groenen

2004

R.A.J. Huyzer

2009

Drs. A.P. Lugt

2000

2004, 2008

--

Drs. H.C.P. Noten

2005

2009

2013

2008

2012 2013

De vennootschap hanteert een concernagenda, waarin alle relevante data met betrekking tot formele gebeurtenissen en publicaties, overlegcircuits van de Raad van Bestuur met aandeelhouders, de Raad van Commissarissen en de Centrale Ondernemingsraad, alsook de verschijningsdata van de periodieke financiële rapportages, zijn opgenomen.

Belangrijke financiële data 2010 Algemene Vergadering van Aandeelhouders: 28 april 2010 Business update 1e kwartaal: 12 mei 2010 Publicatie halfjaarcijfers: 26 augustus 2010 Business update 3e kwartaal: 10 november 2010


Print Productions Gericht op het efficiënt en effectief vervaardigen van drukwerk door middel van gefocuste drukkerijen die de totale waardeketen van prepress tot en met distributie beslaan. Sinds haar bestaan heeft Roto Smeets Group een sterke en loyale klantenkring weten op te bouwen in West-Europa. De kern van de business line Print Productions, in de markt actief onder de merknamen Roto Smeets, Senefelder Misset en Antok, bestaat uit een verkooporganisatie met eigen verkoopkantoren in zeven landen van de Europese Unie. Roto Smeets is in Nederland op afstand marktleider. In Noordwest-Europa heeft Roto Smeets in de betreffende markt een aandeel van ca. 5%. Roto Smeets biedt de markt korte doorlooptijden en leverbetrouwbaarheid gepaard aan kosteneffectiviteit. De brede Europese oriëntatie samen met een grondige kennis van de markt en gedegen vakmanschap geeft Roto Smeets een vooraanstaande positie binnen haar vakgebied.

9

De diensten die de Print Productions bedrijven bieden zijn als volgt te verdelen:

Organisatieschema

Diepdruk

CEO

Secretariaat

COO

F&E, HR, ICT Inkoop, JuZa Communicatie

Marketing Controlling

Sales & Production Support

Marketing Communications

Vellendrukkerijen

Rotatiebedrijven

MediaPartners Group

RSGS Eindhoven

Roto Smeets Deventer

International Sales

Leads to Loyals

RSGS Utrecht

De Wit Grafische Projecten

National Sales

PSH/ Hoogte80

Verkoop

Roto Smeets Etten Roto Smeets Utrecht* Roto Smeets Weert Senefelder Misset Doetinchem Antok Hongarije * is vanaf 1 juni 2010 gesloten


Roto Smeets Deventer en Roto Smeets Etten zijn diepdrukbedrijven en de capaciteit van beide diepdrukkerijen wordt als één capaciteit in de markt gezet. Roto Smeets richt zich, op basis van haar totale diepdrukcapaciteit op drie marktsegmenten, te weten uitgevers, retailbedrijven en postorderbedrijven. Binnen de haar ter beschikking staande capaciteit worden de gewenste producten, zeer uiteenlopend in aantal pagina’s, aantal exemplaren en formaten, geproduceerd op de meest efficiënte en effectieve manier. Een belangrijk deel van de productie van Roto Smeets Deventer en Roto Smeets Etten is bestemd voor de export naar een groot aantal West-Europese landen.

Rotatie-offset Roto Smeets Weert beweegt zich voornamelijk op de markt voor publiekstijdschriften met een tijdschriftenformaat op Amerikaans A4 en op de markt voor promotioneel drukwerk. Roto Smeets Utrecht richtte zich sterk op promotioneel drukwerk inclusief afwerking en publiekstijdschriften. De activiteiten van Roto Smeets Utrecht zullen medio 2010 deels overgedragen worden aan de zusterbedrijven. Senefelder Misset richt zich op A4-producten voor de ‘not-for-profit’ markt en de markt voor tijdschriften en vaktijdschriften.

10

2. Introductie van Roto Smeets Group Thema: Door productiebossen voor onder meer papier is het gehele beboste gebied van Europa nu 30% groter dan in 1950, en groeit nog steeds. Senefelder Misset heeft een breed aanbod aan grafische disciplines onder één dak (prepress, vellenoffset, rotatie-offset en afwerking, zowel hechten als garenloos). Via de media support zusterbedrijven PSH Media Sales /Hoogte 80 levert ze ook redactionele en advertentieverkoopdiensten. In Hongarije bedient de rotatie-offsetdrukkerij Antok met name retailklanten. Dankzij het uitgebreide machinepark garanderen de drukkerijen een grote gelijktijdige capaciteit en korte doorlooptijd.

Vellenoffset Roto Smeets GrafiServices Eindhoven en Roto Smeets GrafiServices Utrecht zijn de gespecialiseerde vellendrukkerijen van Roto Smeets Group. Deze bedrijven bieden grootschaligheid in combinatie met de nieuwste technieken waarmee zij kunnen zorgen voor kortere doorlooptijden en een nog betere proces- en kostenbeheersing. Zij verzorgen de nabewerking, pre-distributie en distributie van drukwerk maar ook een uitgebreid aantal pre-mediadiensten. De marktbewerking richt zich voornamelijk op periodieken voor uitgevers, verenigingen en instellingen, jaarverslagen en boeken, wenskaarten en marketingcommunicatiedrukwerk.

Nabewerking Binnen Roto Smeets Group houdt De Wit Grafische Projecten zich bezig met de complete grafische nabewerkingsactiviteiten van garenloos gebrocheerde producten.


Deze vorm van afwerking is geschikt voor drukwerkproducten die een aanzienlijk aantal pagina’s tellen, zoals catalogi, reisgidsen of glossy magazines. Rotopack, tot slot, is sterk in het banderen, adresseren en sealen van diverse tijdschriften en in het bijsluiten van samples bij tijdschriften, een geschikt middel om ‘shop traffic’ te verhogen, de introductie van producten te ondersteunen of response te genereren. www.rotosmeets.nl www.grafiservices.nl www.senefelder.nl www.antok.hu

Marketing Communications De bedrijven die behoren tot onze business line Marketing Communications versterken de band tussen merken en klanten maar ook tussen bedrijven en medewerkers. MediaPartners Group creëert verbindende en inspirerende verhalen, die de ontvangers ook werkelijk willen zien en horen. MediaPartners Group gebruikt daarvoor een scala aan communicatiekanalen, waaronder print, online, mobiel, audio en video. Leads to Loyals optimaliseert de klantdialoog door marketing- en procesautomatisering. Of het nu gaat om loyaliteit, lifecycle, retentie, winback, klanttevredenheidsonderzoek, up & cross selling, tell-a-friend of klantwaarde, een goed programma begint met het

11

onderbrengen van klantdata in één centrale marketingdatabase.

huis-aan-huisacties, instore communicatie, advertising concepten, interactieve campagnes, et cetera.

MediaPartners Group MediaPartners Group is in de markt vertegenwoordigd met een drietal kernactiviteiten:

MediaPartners LoyaliteitsCommunicatie Trouwe klanten zijn goud waard. Met hun doeltreffende redactionele aanpak is MediaPartners in staat klanten te bereiken en te beroeren. De manier waarop ze dat doet verschilt per opdracht, al was het alleen maar omdat elke relatie tussen een bedrijf en zijn klanten anders is. MediaPartners LoyaliteitsCommunicatie levert communicatieadvies, conceptontwikkeling, ‘second opinions’, contentproductie voor tijdschriften, gedrukte en digitale nieuwsbrieven, websites, boeken en meer.

MediaPartners ActieCommunicatie ActieCommunicatie draait om response. Inspireren, verleiden en verkopen, maar dan wel op een bijzondere manier. MediaPartners ActieCommunicatie zet ideeën om in effectieve campagnes. Het geheim? Hun copywriters en designers vinden precies de juiste toon. Het gevoel dat klanten raakt. Klanten kunnen bij MediaPartners ActieCommunicatie terecht voor communicatieadvies, conceptontwikkeling, direct (e-)mail,

MediaPartners Interne Communicatie Hoe persoonlijker een bedrijf met zijn medewerkers communiceert, hoe groter de betrokkenheid. Interne communicatie luistert nauw. Alles hangt met alles samen. Dat vergt een integrale kijk op zaken en inlevingsvermogen. MediaPartners Interne Communicatie ondersteunt haar opdrachtgevers hierbij. Bijvoorbeeld met communicatieadvies, conceptontwikkeling, personeelsbladen, nieuwsbrieven, intranet, narrowcasting, webportals, posters en videonieuws. www.mediapartners.nl

Leads to Loyals Leads to Loyals levert een substantiële bijdrage aan het optimaliseren van communicatieprocessen en het verhogen van de totale klantwaarde voor haar opdrachtgevers door middel van haar competentie op het gebied van databased marketing, automatisering en cross channel campaign management. Voor haar opdrachtgevers adviseert en implementeert Leads to Loyals interactieve marketingprogramma’s voor het behouden en versterken van klantrelaties, het reactiveren van klantrelaties en het benutten van up- en cross-selling mogelijkheden.

De database en campaign management oplossingen zijn afgestemd op de huidige situatie, doelstellingen en behoeften van de opdrachtgever en flexibel aan te passen aan de toekomstige situatie. Leads to Loyals verzorgt hierbij alle in- en outbound communicatie, zoals e-mail, direct mail, drukwerk, internet, (e) fulfilment, telemarketing en sms. Hierbij biedt Leads to Loyals onder andere centrale gegevensverwerking, webbased toegang tot de CRM database en reporting tool. www.leadstoloyals.nl

2.4. Risicoprofiel Roto Smeets Group maakt deel uit van de top van onafhankelijke grafische ondernemingen in Europa, die papier als belangrijkste informatiedrager toepassen en drukwerk produceren en leveren. De aandelen van Roto Smeets Group zijn genoteerd aan de effectenbeurs van NYSE Euronext in Amsterdam. Het merendeel van de concurrenten in binnen- en buitenland daarentegen is niet beursgenoteerd en kent daardoor minder vergaande financiële publicatie-eisen. Dit geldt ook voor de aangescherpte eisen met betrekking tot Corporate Governance voor beursgenoteerde ondernemingen. Vandaar dat wij, daar waar het commercieel gevoelige informatie betreft, een zorgvuldige afweging maken met betrekking tot het al dan niet publiceren hiervan in het jaarverslag.


De grafische industrie is zeer conjunctuurgevoelig waardoor een teruggang in de economie al snel voelbaar wordt. Echter door de structurele overcapaciteit waar de branche mee te maken heeft zal een eventuele opleving van de economie niet zo snel effect hebben op de industrie. Het risicoprofiel dat met deze positionering samenhangt, wordt hierna beschreven en richt zich op de vijf grootste risico’s. Daarbij is uitgegaan van opgedane ervaringen en wordt een voorbehoud gemaakt ten aanzien van risico’s die thans niet van materiële invloed zijn en van onvoorziene risico’s op korte en langere termijn. In onze opinie is de potentiële impact van deze risico’s in 2009 niet veranderd maar moet wel rekening gehouden worden met het feit dat de resultaatontwikkeling van Roto Smeets Group ertoe heeft genoodzaakt om middels herstructureringen het kostenniveau aan te passen aan het gereduceerde activiteitenniveau (risico 1, 3 en 5). De liquiditeitspositie van de onderneming wordt stringent gevolgd en indien nodig worden er maatregelen genomen.

1. Continue volumedruk en margeerosie door overcapaciteit De West-Europese markt blijft zeer concurrerend zolang deze blijft kampen met overcapaciteit. De volumedaling, als gevolg van de economische crisis, in de eerste helft van 2009 heeft de overcapaciteit in onze industrie nog verder vergroot tot naar schatting 25-30%.

12


Er zal een diepgaande rationalisatie en/ of consolidatie van de capaciteit moeten plaatsvinden voordat er sprake kan zijn van enig herstel in de balans tussen vraag en aanbod. Voor vergelijkingsdoeleinden binnen onze peer group geeft de omzet een vertekend beeld en vormt de toegevoegde waarde een betere maatstaf. De verhouding EBITDA/ toegevoegde waarde daalt momenteel elk jaar (zie financiële kengetallen). Als gevolg hiervan worden incidenteel binnen WestEuropa onrendabele drukkerijen gesloten en wordt capaciteit samengevoegd tot grotere en efficiëntere bedrijven die de druk beter aankunnen of vindt er een doorstart plaats. Door verbeteringen in technologie en werkprocessen worden de voordelen van de opgelegde capaciteit meestal tenietgedaan, waardoor de overcapaciteit en de daaraan gekoppelde prijsdruk een constante factor is geworden. Door de kostenstructuur van alle bedrijven van Roto Smeets Group strikt te bewaken, door een efficiënt gebruik van alle beschikbare capaciteit binnen het concern, door onrendabele capaciteit binnen de werkmaatschappijen geleidelijk af te bouwen en door te blijven investeren in vervangingsinvesteringen om technisch fit te blijven, wordt dit risico beteugeld. De enige mogelijkheid om branchebreed deze overcapaciteit aan te passen is door het samengaan van bedrijven en vergaande consolidatie van de

West-Europese grafische industrie. Dit zal zowel kosten- als investeringsbesparingen mogelijk maken en vraag en aanbod beter in evenwicht brengen.

2. Noodzaak tot vervangingsinvesteringen vanuit de markt Steeds verdergaande nieuwe ontwikkelingen zorgen voor een continue noodzaak tot investeringen om kostencompetitief en technologisch aan de wensen van de klant te kunnen voldoen. Dit kan alleen door continue bewaking van investeringen en door verdere automatisering. Selectieve vervangingsinvesteringen zullen moeten blijven plaatsvinden maar op structureel lagere niveaus dan de historische afschrijvingen. Het percentage actuele investeringen / afschrijvingen over de periode 2000-2009 was 93% en zal in de komende jaren gemiddeld tussen de 50 en 60% liggen.

3. Commerciële bezettingsgraad van productiecapaciteit cruciaal Roto Smeets Group bedrijven beschikken voor het verwerven en uitvoeren van opdrachten over zeer ervaren medewerkers en een outillage die voldoet aan de eisen die de markt stelt. De activiteiten kenmerken zich door een grote diversiteit aan opdrachten en opdrachtgevers in binnen- en buitenland. De mate waarin de capaciteit wordt benut en de mate van efficiëntie en automatisering bepaalt het rendement. Stagnatie van de opdrachtenstroom kan leiden tot tijdelijke

onderbezettingsverliezen. De opdrachten vloeien deels voort uit jaarcontracten, circa 40% van de groepsomzet, en deels uit kortlopende orders, circa 60% van de groepsomzet, die echter in toenemende mate voortkomen uit langdurige ‘preferred supplier’ overeenkomsten. De outillage, apparatuur en machines voor drukvoorbereiding, drukken en afwerking is gespreid opgesteld. In geval van storingen kan flexibel worden uitgeweken naar capaciteit elders binnen het concern, zodat praktisch altijd kan worden voldaan aan afgesproken specificaties en levertijden.

4. Afhankelijkheid van prijsontwikkelingen grondstoffen Grondstoffen beslaan historisch meer dan 50% van de omzet. Het is dan ook evident dat het bedrijfsproces sterk afhankelijk is van beschikbaarheid en prijsontwikkeling van deze grondstoffen. In veel van deze grondstoffen (papier, inkt) speelt de energieprijs een belangrijke rol, dit naast de eigen afhankelijkheid van beschikbaarheid en prijs van energie. Bewegingen op de energie- en grondstoffenmarkt hebben dan ook een direct effect op de marge van onze bedrijfstak. Hogere kosten voor grond- en hulpstoffen zorgen voor hogere operationele kosten die in deze markt met hoge prijsdruk vaak niet doorberekend kunnen worden aan klanten. Roto Smeets Group maakt centrale afspraken met alle leveranciers van grondstoffen en energie.


5. Inflexibele vaste kostenbasis De mogelijkheden om vaste kosten met gelijke tred aan te kunnen passen aan de marge-erosie blijven bij gewone bedrijfsvoering beperkt. Alleen met ingrepen in de structuur van de organisatie zijn de vaste kosten omlaag te brengen. De inflexibiliteit van de kostenbasis van Roto Smeets Group komt met name door het aantal vaste werknemers en afspraken in de nationale Grafimedia CAO. In 2009 hebben we door ‘end-to-end’ automatisering, vervangingsinvesteringen en het opheffen van circa 550 arbeidsplaatsen de door overcapaciteit veroorzaakte margeerosie weten op te vangen. Verregaande consolidatie van de industrie blijft de enige oplossing om de constante druk op de prijzen te keren. Wij zullen deze risico’s blijven monitoren en actie ondernemen wanneer nieuwe risico’s zich aandienen.

2.5. Beheersings- en controlesystemen Om operationele en financiële risico’s van de bedrijven te kunnen monitoren, bestaan binnen Roto Smeets Group richtlijnen en procedures. Enkele daarvan zijn: – De taken en bevoegdheden van directieleden zijn beschreven in een bevoegdhedenschema. Daarnaast zijn alle taken en bevoegdheden van de medewerkers beschreven in individuele functiedocumenten die jaarlijks

13

Thema: De papierindustrie gebruikt voornamelijk die delen van de boom die andere commerciele bedrijven niet willen, zoals zagerij-afval en snoeihout van het bos.

–

–

–

–

door middel van beoordelingsgesprekken worden geëvalueerd; Ten aanzien van de beheersing van financiële risico’s zijn er procedures inzake verslaglegging, begroting, investeringsaanvragen, creditrating, debiteurenbeheer, valutabeheer en cashmanagement. Aan deze procedures is een periodieke, schriftelijke verslaglegging gekoppeld waarin de bedrijven een gedetailleerde beschrijving moeten geven van de operationele gang van zaken en de financiële prestaties. Deze periodeverslagen gaan naar de Raad van Bestuur en de bedrijfsdirecties en worden periodiek besproken; Operationele systemen van de Roto Smeets Group-bedrijven zoals calculatie, planning en procesbesturing zijn alle gekoppeld binnen één systeem zodat monitoring optimaal kan geschieden. Voor dit systeem zijn adequate back-up systemen en noodstroomvoorzieningen aangelegd om ieder risico van uitval op te vangen; De administraties van alle Roto Smeets Group-bedrijven werken volgens één financieel systeem zodat adequate controle en efficiënte consolidatie kan worden uitgevoerd; Incidenteel worden door de bedrijven markten klanttevredenheidsonderzoeken uitgevoerd om ontwikkelingen in de markt nauwgezet te volgen. Resultaten van deze onderzoeken worden betrokken bij de totstandkoming van strategische plannen;


– Alle productiebedrijven van Roto Smeets Group zijn gecertificeerd volgens de norm NEN-ISO 14001 waarmee milieurisico’s voldoende beheerst worden; – Er is een collectief contract afgesloten met één arbodienst voor alle Roto Smeets Group-bedrijven zodat er volgens één arbeidsongeschiktheidsprocedure wordt gewerkt. – Periodiek worden bij de bedrijven risicoinventarisaties en -evaluaties uitgevoerd; – Roto Smeets Group houdt een Insiderslijst bij van medewerkers die door de uitoefening van hun functie in aanraking kunnen komen met vertrouwelijke informatie. Deze insiders dienen zich te houden aan het Insidersreglement. In dit reglement staan regels ten aanzien van het bezit van en transacties in op de vennootschap betrekking hebbende aandelen, of in effecten waarvan de waarde mede wordt bepaald door de waarde van deze aandelen. Dit in het kader van de Wet Marktmisbruik; – Compliance met weten regelgeving wordt op regelmatige en systematische wijze geïnventariseerd en bij het bestuur gerapporteerd en afwijkingen worden adequaat en in volgorde van prioriteit opgevolgd. De per jaar in een schema vastgelegde overlegstructuur zorgt voor tijdige rapportage over de gang van zaken bij de bedrijven. Zo is er onder meer periodiek overleg met de directies van de bedrijfsonderdelen.

14


Vaste punten van overleg zijn de perioderapportages, de middellange-termijnplannen, marktanalyses, resultaten en begrotingen. Hierdoor wordt tijdig over eventuele operationele en financiële risico’s gerapporteerd. Het management van deze bedrijfsonderdelen maakt zelfstandig vergelijkbare evaluaties en rapporteert hieromtrent aan de Raad van Bestuur. Deze rapportages worden geëvalueerd tezamen met de rapportages inzake de uitkomsten van interne en externe audits. Verder vindt er zeven keer per jaar overleg plaats tussen de Raad van Bestuur en de Centrale Ondernemingsraad. In de COR zit een afvaardiging van de ondernemingsraden van de diverse bedrijven. Deze overlegvergaderingen worden bijgewoond door een vertegenwoordiging vanuit de Raad van Commissarissen. Een klokkenluiderregeling waarborgt dat medewerkers zonder gevaar voor hun rechtspositie eventuele onregelmatigheden van algemene, operationele en financiële aard binnen de vennootschap kunnen rapporteren. Ter bewaking van de cultuur en ter ondersteuning van het respect voor het algemeen geldend stelsel van normen en waarden en weten regelgeving is er voor alle medewerkers een Roto Smeets Group Gedragscode van kracht.

Alle rapportages en overige werkzaamheden met betrekking tot de controle en beheersing van de bedrijfsvoering binnen Roto Smeets Group, alsmede mogelijkheden ter verbetering, worden regelmatig besproken met de Raad van Commissarissen.

2.6. Status verbetertrajecten In 2009 is verdere vooruitgang geboekt op het gebied van de eind 2007 gedefinieerde verbetertrajecten: – Verbetering Management Informatie Systeem. – Stringente werkkapitaalbeheersing. – Continue verbetering proces- en kostenbeheersing. – Compliance. De verbeterde opzet voor het verstrekken van management informatie is eind 2009 geëvalueerd door de Raad van Commissarissen en de Raad van Bestuur, waarna het verbetertraject als afgerond kan worden beschouwd. Wel blijft het systeem continu de ontwikkelingen van het concern volgen en zal het op onderdelen verder verfijnd worden. Het verbetertraject met betrekking tot de stringente beheersing van het werkkapitaal is erop gericht het verschil tussen de waarde van voorraden, debiteuren en liquide middelen (vlottende activa) en de crediteuren en overige kortlopende schulden (de vlottende passiva) zo laag mogelijk te houden. In 2009 is de facturatiesnelheid bij de Print


Thema: De papierindustrie scoort relatief laag in CO2 uitstoot. De VN heeft verklaard dat de hout- en papierindustrie zelfs deel kunnen uitmaken van de oplossing voor het klimaatprobleem.

Productions bedrijven met 4 – 5 dagen verbeterd. Doelstelling is te komen tot een facturatiesnelheid van 24 uur. Door continue aandacht voor het innen van openstaande bedragen zijn opdrachtgevers gemiddeld sneller gaan betalen. Incidenteel zien we echter ook opdrachtgevers die een langere betaaltijd aan ons vragen of een oplopende achterstand hebben. Het betaalgedrag van onze opdrachtgevers blijft continu onze aandacht houden. In het verbetertraject met betrekking tot proces- en kostenbeheersing identificeren we besparingspotenties op het gebied van inkoop en efficiencyverbeteringen door strakkere procesbeheersing, gebruikmakend van de bestaande IT-systemen. In 2009 is intensief gewerkt aan de ontwikkeling van de functionaliteit ‘Tracking & Tracing’ waardoor de goederenbewegingen (papier, bijlagen, halfproducten en gereed product) volledig kunnen worden gevolgd binnen Roto Smeets Group over de bedrijven heen. De implementatie loopt inmiddels en in de loop van 2010 is dit volledig live. Tevens is er gestart met het scannen van inkoopfacturen en het digitaal herkennen, verwerken, goedkeuren en automatisch laten boeken van deze facturen. De implementatie hiervoor is gestart en zal in het eerste kwartaal 2010 worden afgerond. De status van de compliance met weten regelgeving is in 2009 weer geïnventariseerd. Bij alle bedrijven is nagegaan wat er speelt,

op welke manier we daarmee omgaan en of dat past binnen de kaders van de geldende weten regelgeving. Uit de inventarisatie van 2009 zijn geen bijzonderheden naar voren gekomen. In 2009 is extra aandacht besteed aan de aanpak van het arbeidsomstandighedenbeleid, is uitleg gegeven aan de betekenis van dataprotectie en aan nieuwe wetgeving op dat gebied en aan mededingingsrichtlijnen. In 2010 zal in het kader van Corporate Governance het bevoegdhedenschema opnieuw worden bezien. Daarnaast zal het accent in 2010 ook op de gedragscode van de Roto Smeets Group komen te liggen. Bewustzijn maar ook draagvlak - zijn essentieel voor een effectieve uitvoering van compliance. Verbeteringen op het gebied van Sociaal en Milieubeleid zijn genoemd in de betreffende hoofdstukken.

2.7. In control verklaring De Raad van Bestuur van Roto Smeets Group is verantwoordelijk voor de effectiviteit van de bedrijfsprocessen binnen Roto Smeets Group, voor de financiële rapportage daarover en voor de monitoring met betrekking tot de handhaving van weten regelgeving. Om haar taken te kunnen uitvoeren maakt de Raad van Bestuur gebruik van de geïmplementeerde systemen van risicobeheersing en controle binnen de organisatie. Deze systemen hebben tot doel de risico’s van het


15

niet realiseren van de bedrijfsdoelstellingen te beheersen. Gedurende het boekjaar worden de interne risicomanagement- en controlesystemen van de onderneming gevolgd, waarmee de significante en voor de onderneming specifieke risico’s zoveel mogelijk kunnen worden beheerst. In het verslagjaar 2009 hebben de systemen naar behoren gefunctioneerd en er zijn geen indicaties dat dit in het lopende jaar niet het geval zal zijn. Het bestuur verklaart dan ook dat de interne risicobeheersings- en controlesystemen een redelijke mate van zekerheid geven dat de financiële verslaggeving geen onjuistheden van materieel belang bevat. Het beschreven stelsel van procedures en werkzaamheden vormt een degelijke en betrouwbare basis in het beheersbaar maken van de mate waarin de strategische en operationele doelstellingen van de onderneming worden gerealiseerd, waaronder de betrouwbaarheid van in- en externe rapportages. Vervolginspanningen zijn gericht op verbetering van de beheersprocessen en een meer volledige en systematische aanpak van het interne risicomanagement- en controlesysteem. Deventer, 26 april 2010 Raad van Bestuur

16

2.8. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) beleidsverklaring Roto Smeets Group

Beleid Roto Smeets Group ziet maatschappelijke betrokkenheid en verantwoordelijkheid jegens medewerkers, klanten en samenleving - waaronder begrepen de zorg voor veiligheid, gezondheid, welzijn en milieu - als een integraal onderdeel van het ondernemingsbeleid. Bij alle bedrijfsbeslissingen streven wij naar een zorgvuldige balans tussen people, planet en profit. Maar bij alle vrijwillige maatregelen zullen de inspanningen in een gezonde relatie tot het te behalen nut moeten staan. Daarbij zullen vooral de maatregelen, die ook effect sorteren op gebieden zoals veiligheid, gezondheid, welzijn, milieu, kwaliteit en efficiency prioriteit krijgen. De basis voor al onze zakelijke handelingen is integriteit. Dit betekent dat iedereen die met Roto Smeets Group te maken heeft, zowel in- als extern, kan rekenen op een respectvolle, eerlijke en rechtvaardige behandeling. Wij zijn trots op onze vakbekwaamheid en de vakkundige wijze waarop onze medewerkers bij al hun dagelijkse bezigheden deze vakbekwaamheid aan de dag leggen. Onze medewerkers zijn zich ervan bewust dat realisatie van de doelstellingen van Roto Smeets Group alleen mogelijk is door klanten en leveranciers de beste service te

bieden. Deze op service gerichte benadering vormt de hoeksteen van Roto Smeets Group’s visie op de zakelijke praktijk. Ons belangrijkste doel is het voeren van een winstgevende, groeiende en duurzame onderneming. Evenwicht in de doelstellingen voor de korte en lange termijn is daarbij essentieel evenals het vermijden van schade aan mens en milieu. Roto Smeets Group zal zich inzetten om eventuele nadelige bij-effecten van haar producten, verpakkingen of diensten te elimineren of tot het uiterste te beperken. Al onze werkmaatschappijen dienen de geldende regelgeving op het gebied van arbeidsomstandigheden en milieu na te leven. Over onze activiteiten rapporteren wij in een Maatschappelijk Verslag.

Milieu Wij streven naar een zo klein mogelijke ecologische voetafdruk. Dit doen wij door o.a. de milieubelasting, het energiegebruik en de CO2 -uitstoot zo veel als kan te reduceren, en waar mogelijk volledig schoon te produceren. Wij staan achter een bedrijfsvoering op duurzame en milieuvriendelijke wijze. Wij trachten te waarborgen dat onze productieprocessen een minimale negatieve invloed hebben op mens en milieu, maar wel afgestemd zijn op onze legitieme zakelijke behoefte.

Het milieubeleid richt zich op het voorkomen van lucht-, water- en bodemverontreiniging en geluids- en andere hinder. Ook de milieueffecten van het gebruik van grondstoffen en energie vormen een belangrijke leidraad bij dit beleid. Om daadwerkelijk en gericht uitvoering te geven aan dit milieubeleid, wordt gewerkt volgens een Milieuzorgsysteem conform de eisen die beschreven zijn in de norm NENEN-ISO 14001:2004; inclusief de daaraan gekoppelde certificering voorziet het in een goede, verantwoorde borging van het Milieuzorgsysteem in de totale bedrijfsvoering. Dit Milieuzorgsysteem is opgezet ter realisering van de navolgende doelstellingen: – Het nakomen van de in de milieuwetgeving gestelde voorschriften en het anticiperen op nieuwe nationale en Europese regelgeving; – Het opbouwen van een adequaat instrumentarium op bedrijfsniveau om de totale milieubelasting te beheersen en te beperken; – Het doordringen van de gehele organisatie van de noodzaak om de nadelige effecten van de bedrijfsvoering op het milieu met name ten aanzien van emissie en afvalstromen zoveel mogelijk te beperken. Daarbij zullen ook optimalisatie van grondstofen energierendement een belangrijke plaats krijgen;


– Het adequaat informeren van in- en externe betrokkenen en belangstellenden over dermate van milieubelasting en de gerealiseerde verbeteringen. Roto Smeets Group zal zich actief inzetten bij het zoeken naar minder milieubelastende bedrijfsprocessen en verplicht zich tot continue inspanning ter verbetering van haar milieuprestatie. Roto Smeets Group ondersteunt en stimuleert milieubesparende ontwikkelingen bij de papierindustrie en blijft de ontwikkelingen die leiden tot het gebruik van milieuvriendelijke grondstoffen en het hergebruik van oud papier nauwlettend volgen. Roto Smeets Group zal zich inspannen om binnen haar mogelijkheden in het verleden veroorzaakte milieuschade op haar terreinen (bodemverontreiniging) te identificeren, in te perken en te saneren. Roto Smeets Group heeft een Ecobalans voor haar productiebedrijven operationeel. Dit instrument geeft door middel van een massabalans van alle in- en uitgaande materiaalstromen, plus energie en water, inzicht in de milieueffecten van alle processen in de productiebedrijven. Op jaarbasis is deze balans een goed sturingselement voor het vaststellen en zichtbaar maken van het verbeteringspotentieel en het vaststellen en uitvoeren van verbeteringsacties. Daardoor is

17

het een goed hulpmiddel voor de aangegeven continue inspanning ter verbetering van onze milieuprestatie.

Sociaal Wij bevorderen de vitaliteit, inzetbaarheid en ontwikkeling van onze medewerkers aan de hand van beoordelingsgesprekken en individuele opleidingsplannen. Roto Smeets Group zal binnen haar organisatie zorg dragen voor de vereiste voorlichting aan alle medewerkers. Ook zal zij deelname aan de noodzakelijke opleidingen actief ondersteunen en aanmoedigen. Wij streven in onze personeelssamenstelling naar diversiteit in geslacht, herkomst, cultuur en leeftijd. Wij creëren kansen voor groepen die het op de arbeidsmarkt moeilijk hebben. Wij respecteren mensenrechten en leven alle regelgeving op dit gebied na. Wij keuren elke vorm van intimidatie of discriminatie op basis van ras, leeftijd, geslacht, huidskleur, seksuele voorkeur, geloofsovertuiging, handicap of land van afkomst af. Niet alleen onze medewerkers, maar ook anderen die met Roto Smeets Group te maken hebben, zoals uitzendkrachten, klanten, leveranciers of bezoekers moeten zich verre houden van elke vorm van discriminatie en de mensenrechten van anderen respecteren.

Wij staan voor gelijke mogelijkheden voor alle medewerkers. In alle werkgerelateerde aangelegenheden, waaronder werving, promotie, overplaatsingen, ontslagen, discipline, compensatie en vergoedingen, worden beslissingen zuiver genomen op basis van kwalificaties en vaardigheden die nodig zijn voor de betreffende functie. Elke relatie met en tussen onze medewerkers moet gebaseerd zijn op respect voor het individu. Wij streven ernaar vakbekwame mensen aan te trekken, te ontwikkelen en te behouden en bieden al onze medewerkers een veilige en gezonde werkomgeving. Onze medewerkers hebben een plicht om alle redelijke maatregelen te treffen om verwondingen en schade aan zichzelf, hun collega’s en het algemene publiek te voorkomen.

Ketenverantwoordelijkheid Wij letten bij het inkopen van producten en diensten sterk op de sociale en milieu aspecten die bij de productie, het transport en het gebruik een belangrijke rol spelen en maken daarover afspraken met onze leveranciers. In onze keuze voor toeleveranciers van papier achten wij aspecten als duurzame houtwinning en de registratie van de herkomst van het vezelmateriaal essentieel. Om die reden zijn alle drukkerijen FSC- en PEFC-gecertificeerd.

Wij zoeken voortdurend naar nieuwe kansen op het gebied van duurzame producten en diensten. Wij stellen regels om tegenstrijdige belangen te voorkomen in de uitvoering van onze zakelijke contacten met concurrenten, klanten, leveranciers of andere derden. Onze medewerkers mogen geen persoonlijk voordeel halen uit zakelijke kansen die gerelateerd zijn aan onze bedrijfsvoering en dienen situaties te vermijden waarin hun eigen belang kan botsen met de belangen van Roto Smeets Group. Wij doen uitsluitend zaken op basis van waarde en prestatie en vermijden daarbij onethisch gedrag. Onze medewerkers moeten waarborgen dat zij op zodanige wijze omgaan met overheidsfunctionarissen dat transacties op geen enkele wijze kunnen leiden tot mogelijk persoonlijk voordeel van die functionarissen. Alle toepasselijke internationale en nationale mededingingswetten moeten worden gerespecteerd door onze medewerkers. Onze medewerkers moeten afzien van ongeoorloofde besprekingen met concurrenten, het uitwisselen van gevoelige informatie en andere vormen van onwettig gedrag inzake mededinging.


Maatschappij Wij staan open voor samenwerking en partnerschappen en delen daar waar mogelijk onze kennis en ervaringen. Wij leveren een bijdrage aan de leefbaarheid in de plaats of regio waarmee wij zijn verbonden. Het sponseringbeleid van Roto Smeets Group is gericht op het stimuleren van vrijwilligerswerk door medewerkers door financieel de stichtingen waar ze voor werken te steunen. Alle genoemde elementen in deze MVOverklaring zijn van essentieel belang voor de wijze waarop Roto Smeets Group haar onderneming voert en staan aan de basis van al onze beslissingen. Onze medewerkers ondersteunen deze verklaring en zijn zich hun verantwoordelijkheid terdege bewust. Deventer, april 2010 John Caris Voorzitter Raad van Bestuur Bernard van der Heijden, lid Raad van Bestuur Roto Smeets Group is partner van MVONederland

18

3. Roto Smeets Group en haar omgeving 3.1. Doelgroepen Roto Smeets Group richt zich op de volgende doelgroepen:

Interne doelgroepen – – – –

Medewerkers Management Raad van Commissarissen Ondernemingsraden, Centrale Ondernemingsraad

Externe doelgroepen – – – – – –

Opdrachtgevers en prospects Aandeelhouders Pers/analisten Leveranciers Omwonenden Overheid/belangengroeperingen

3.2. Dialoog met de doelgroepen Naast de concernuitgaven die op alle stakeholders zijn gericht, zoals het jaarverslag, het maatschappelijk verslag en de persberichten, zijn er voor de meeste belanghebbenden specifieke communicatiemiddelen ingezet.

Interne doelgroepen Management De huidige economische situatie in de grafische industrie in het algemeen en de effecten daarvan op de eigen organisatie in het bijzonder vormde de rode draad voor de bijeenkomsten van de ‘Maurickgroep’ (bestaande uit de directeuren van de

werkmaatschappijen, de stafdirecteuren en de Raad van Bestuur) in 2009. Verder vinden met het management van de bedrijven de volgens de concernagenda ingeplande periodieke voortgangsbesprekingen plaats. Medewerkers Het interne personeelsblad Roto Smeets Group Communiqué is in 2009 vier keer verschenen. Daarin uiteraard veel aandacht voor de herstructurering, het sociaal plan ‘werken in de toekomst’ en overige onderwerpen over innovaties zoals Tracking en Tracing, digitale magazines, ICT-ontwikkelingen et cetera. Tevens informatie met betrekking tot Compliance aangelegenheden en bestuurswisselingen. Speciale uitgaven stonden in het teken van de ANW-regeling, Mexicaanse griep en de 2.75% regeling. Om ondersteuning te verlenen aan de medewerkers die door de reorganisatie op zoek moesten naar een nieuwe baan, is een speciale internetsite opengesteld waarin informatie over het Mobiliteitscentrum, UWV informatie, vacaturesites, sollicitatietips, veel gestelde vragen en antwoorden et cetera. Alle Roto Smeets medewerkers in binnen- en buitenland met klantcontacten ontvangen elke periode de Monthly Mirror, een platform

waarin klantgerelateerde zaken met elkaar worden gedeeld. In 2009 werden onderwerpen behandeld met betrekking tot nieuws uit de diverse marktsegmenten, zowel in binnenals in het buitenland. Roto Smeets Weert heeft in 2009 twintig Nieuwsbrieven intern laten uitgaan en vier keer is het personeelsblad Impressie verschenen. Het relatiemagazine ‘Imprintant’ van Senefelder Misset wordt - naast zakelijk relaties - ook vier keer per jaar toegestuurd naar alle medewerkers van Senefelder Misset. Daarnaast is er in september 2009 een Open Dag georganiseerd voor alle medewerkers en hun families. De communicatie naar medewerkers van Roto Smeets Deventer wordt verzorgd in de vorm van een wekelijkse nieuwsbrief en gemiddeld 4 keer per jaar ontvangen medewerkers het personeelsblad Perspectief op hun huisadres. In het kader van de communicatie tussen directie en medewerkers worden tweemaal per jaar ploegbijeenkomsten georganiseerd. Daarnaast vindt er halfjaarlijks een lunchbijeenkomst plaats met nieuwe medewerkers, directie en PT leden. Roto Smeets Etten heeft intern veel aandacht besteed aan communicatie rondom de reorganisatie. Medewerkers worden via de Nieuwslijn (1 keer per 2 weken) geïnformeerd


en incidenteel middels een bijdrage aan Communiqué. MediaPartners Group heeft een nieuwe website. Op de site is er onder het kopje “from the office” voor de medewerkers ruimte gecreëerd voor een MediaPartners blog. Deze blog wordt voor en door de medewerkers gemaakt. In dezelfde stijl is in de herfst voor het eerst een interne digitale nieuwsbrief aan alle medewerkers verstuurd. In 2010 zal deze nieuwsbrief vier tot zes keer verschijnen. Tweewekelijks heeft MediaPartners Group een bijeenkomst voor alle medewerkers: ‘Keek op de week’. Tijdens deze gelegenheid wordt nieuw creatief werk gepresenteerd, worden new business plannen en –successen uitgewisseld en zijn er de ‘zakelijke mededelingen’. Ook worden nieuwe medewerkers geïntroduceerd en mededelingen gedaan over HRM-aangelegenheden. In aparte personeelsbijeenkomsten heeft de directie in 2009 mededelingen gedaan op beleidsmatig gebied. Verder ontvingen alle Roto Smeets Groupmedewerkers in 2009 drie keer het blad Cordiaal van de Centrale Ondernemingsraad, met daarin een verslag van de overlegvergaderingen met de directie. Op het Infonet - Roto Smeets Group’s intranet - worden tussentijdse verslagen van overlegvergaderingen gepubliceerd.

Overzicht Communicatiemiddelen 2009

19

Interne doelgroepen

Externe doelgroepen

Management

Medewerkers

RvC

OR-en

Aandeelhouders

Opdr./prospects

Pers/ analisten

Leveranciers

Omwonenden

Overheid

Jaarverslag

X

O

X

X

X

X

X

X

O

X

Maatschappelijk verslag

X

X

X

X

O

O

O

O

O

X

Concernbrochure

X

X

X

X

X

X

O

O

O

O

Communiqué intern

X

X

X

X

Communiqué aandeelhouders

X

O

X

O

X

Sponsoring

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

Bijeenkomsten

X

X

X

X

X

X

X

Persberichten

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

Internetsite

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

Infonet

B

B

B

B

Brochures

X

O

O

X

Mirror

X

O

O

X

ROTO SMEETS GROUP

O

Print Productions

O

X

O

O

O

O

Rotodate

X

I

I

I

I

X

I

I

I

I

Marketingcampagnes

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

Bijeenkomsten

X

X

Beurzen

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

Internetsites

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

Brochures

X

O

O

X

O

X

O

O

O

O

Interne nieuwsbrief

X

X

O

X

Marketingcampagnes

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

Bijeenkomsten

X

X

Internetsites

B

B

B

B

B

B

B

B

Cordiaal

X

X

X

X

Bijeenkomsten

X

X

X

X

X


X

X B

B

COR

X = op verzendlijst

O = optioneel

B = door iedereen te bereiken

I = Internet


Ten slotte kunnen de Roto Smeets Group-medewerkers alle mogelijke informatie vinden op het interne intranet, zoals arbeidsvoorwaarden, marktonderzoeken, activiteiten, kennisgebieden, cases, vacatures et cetera. Iedere medewerker die met een pc werkt, heeft toegang tot het Infonet. Voor de medewerkers die gezien hun functie geen vaste werkplek hebben, staan op centrale plekken in de bedrijven Infonetzuilen opgesteld. Raad van Commissarissen In 2009 zijn vier bijeenkomsten geweest in de oude samenstelling van de Raad en drie in de nieuwe samenstelling. Er zijn drie extra vergaderingen geweest in verband met voorbereiding van de aandeelhoudersvergadering, de herstructurering van de organisatie en de introductie van nieuwe leden. Op één vergadering na (waarbij een commissaris wegens ziekte verstek moest laten gaan) was steeds de voltallige raad aanwezig. Bij de vijf overlegvergaderingen tussen het bestuur en de Centrale Ondernemingsraad is steeds, bij toerbeurt, één van de commissarissen aanwezig geweest. Begin 2009 is gesproken over de jaarrekening 2008 en de voornaamste risico’s verbonden aan de onderneming. Tevens is met het bestuur besproken hoe zij de interne risicobeheersings- en controlesystemen beoordelen en hoe dit verder ontwikkeld kan worden. Door een update van de ICT-infrastructuur,

20

3. Roto Smeets Group en haar omgeving

waar momenteel aan gewerkt wordt, kan het systeem verder geoptimaliseerd worden. Deze onderwerpen zijn ook met de externe accountant besproken, zowel met als zonder de aanwezigheid van het bestuur. Met betrekking tot de strategie van de onderneming is langdurig gesproken over de marktontwikkelingen en het effect daarvan op de organisatie, over de noodzaak tot het nemen van maatregelen en de consequenties daarvan en over de stand-alone optie die door het vooralsnog ontbreken van actuele consolidatiemogelijkheden, onafwendbaar leek geworden. Alle interne communicatiemiddelen voor medewerkers worden ook naar de Raad van Commissarissen gestuurd. Ondernemingsraden, Centrale OR De COR is in 2009 elf keer bij elkaar geweest voor onderling overleg en zeven keer met de bestuurder. De overlegvergaderingen met de bestuurder werden ook bijgewoond door een afvaardiging van de Raad van Commissarissen. Onderwerpen in 2009 en overige informatie vindt u in het uitgebreid overzicht in paragraaf 5.4.

statutenwijziging aan de orde. Belangrijkste wijzigingen waren: – de wijziging van de naam RSDB NV in Roto Smeets Group NV; – de verhuizing van haar zetel naar Deventer; – verlaging maatschappelijk kapitaal i.v.m. verhouding tot geplaatst kapitaal (5:1); – wetswijziging kapitaalbescherming (wet van 11 juni 2008); – de wijziging van boek 2 Burgerlijk Wetboek (‘BW’) ten aanzien van de invoering van de wetswijziging registratiedatum en elektronische communicatiemiddelen. Tevens werd de benoeming behandeld van Drs. R. Blom, die de vacature vervult die was ontstaan door de wens de Raad van Commissarissen uit te breiden tot 5 leden, alsmede de herbenoeming van Drs H.C.P. Noten, die overeenkomstig rooster aan de beurt was voor periodiek aftreden. In verband met de vacature die ontstond toen tijdens deze vergadering de heer Montgomery aangaf terug te zullen treden als voorzitter van de Raad van Commissarissen, is op 18 juni een Buitengewone vergadering van Aandeelhouders gehouden waar de heer R.A.J. Huyzer is benoemd tot lid van de Raad van Commissarissen.

Externe doelgroepen Aandeelhouders Op 15 april 2009 vond de Algemene Vergadering van Aandeelhouders plaats. Naast de reguliere agendapunten kwam ook de

Op 15 oktober zijn de aandeelhouders te gast geweest bij Senefelder Misset in Doetinchem voor een bedrijfsrondleiding.

Opdrachtgevers en prospects In mei heeft de Roto Smeets-verkooporganisatie, in haar zoektocht naar nieuwe relaties voor nieuwe omzet en toegevoegde waarde, 150 prospects benaderd door middel van een ‘Vliegermailing’ (een mailing vergezeld van een Roto Smeets Vlieger) onder het motto “zoekt u drukwerk van het hoogste niveau”. Dit heeft een goede response opgeleverd. Daarnaast hebben zij in juni 2009 voor relaties weer het jaarlijkse Roto Smeets Golfevent georganiseerd. In 2009 is een nieuwe ‘Pluspropositie’ brochure uitgegeven en is een database met alle mogelijkheden geïmplementeerd. Daarnaast zijn er veel, individuele, klantenbezoeken georganiseerd naar Senefelder Misset in verband met de ingebruikname van de nieuwe Lithoman 64-pagina pers. In november zijn relaties uitgenodigd voor het bijwonen van het jaarlijkse Retail gala waar de retail jaarprijzen werden uitgereikt. Gedurende 2009 heeft Senefelder Misset vier keer het relatiemagazine ‘Imprintant’ toegestuurd naar haar relaties (oplage circa 3100 exemplaren). Bij de uitgave in september 2009 is een ‘corporate’ brochure bijgevoegd, waarin o.a. de wisselingen op directieniveau zijn gecommuniceerd. Eind maart is er een grootschalig seminar (circa 250 deelnemers) georganiseerd en in november 2009 heeft er een kleinschalige workshop (circa 40 deelnemers) plaatsgevonden. Naast deze evenementen heeft Senefelder Misset


deelgenomen aan de Nationale Uitgeefdag 2009 en het VM Communicatie Congres 2009. Op beide evenementen was Senefelder Misset met een stand aanwezig. Tenslotte is de advertentiecampagne ‘Zorgeloos.... Senefelder Misset’ het hele jaar geplaatst in de vaktijdschriften ‘Mediafacts’ en ‘VM’. Naast bovenstaande uitingen is er een expertanalyse en panelonderzoek uitgevoerd met betrekking tot de website www. senefelder.nl. In het najaar is de - in 2008 gelanceerde website - geüpdate en technisch geoptimaliseerd (waaronder op het gebied van zoekmachineoptimalisatie). Naast informatie op de website en in de bedrijfsbrochure maken de Roto Smeets GrafiServices bedrijven gebruik van een digitale nieuwsbrief om noviteiten aan relaties te presenteren. Deze nieuwsbrief wordt met offertes meeverzonden. MediaPartners Group onderhoudt primair persoonlijk contact met klanten en toekomstige klanten. Dat kan ook, omdat de doelgroep van MediaPartners Group overzichtelijk is. Hiernaast ontvangen de relaties digitale nieuwsbrieven en met regelmaat post waarin een voorbeeld van het werk van MediaPartners Group is te zien. Ook de website is een belangrijk instrument voor communicatie met de markt. In 2009 is de website volledig vernieuwd, met een aanzienlijke stijging van het bereik tot gevolg.

Ik ga me zeker niet vervelen

21

Maarten van Essen is 59 en had het liefst de jaren tot zijn pensioen bij Roto Smeets in Utrecht volgemaakt. Maar voor de komende jaren heeft hij plannen genoeg. ‘Ik ben geen type om duimen te draaien.’ ‘Het is een klap als het bedrijf waar je jarenlang gewerkt hebt, ermee ophoudt’, vertelt Maarten van Essen. Vanaf z’n 18e werkt hij in de grafische industrie, waarvan 30 jaar bij Roto Smeets. ‘Ik ben ooit begonnen als handzetter, in lood en was de laatste jaren vormgever/dtp’er in Utrecht. De overgang van analoog naar digitaal heb ik helemaal mogen ervaren.’

Molenaar Maarten vindt de sluiting van Utrecht vooral dramatisch voor de wat jongere collega’s. Zelf kan hij nog gebruik maken van een goede regeling. ‘Vorig jaar hoorde ik dat ze bij een historische molen in Soest vrijwilligers zochten. Nadat het nieuws over de sluiting bekend werd, heb ik me aangemeld. Nu doe ik de rondleidingen. Dat vind ik leuk. Ook in Utrecht op het bedrijf gaf ik rondleidingen aan bezoekers. In een later stadium ben ik van plan de opleiding tot molenaar te volgen.’ Hij oriënteert zich ook op ander vrijwilligerswerk. ‘Ik ga zeker meer doen.’ Het werk in Utrecht houdt voor Maarten in mei 2010 op. ‘Ik vind het belangrijk dat we met z’n allen goed afscheid nemen. Daarom ben ik vorig jaar naar de directeur gestapt en heb voorgesteld een boek te maken over Roto Smeets Utrecht. Daar was budget voor en samen met een paar collega’s heb ik toen een boek samengesteld. Op 19 december hebben we met een bijeenkomst afscheid van elkaar genomen en is het boek gepresenteerd.’ Maarten had liever gehad dat het anders gelopen was. ‘Maar het is nu eenmaal zo. Dan dwingt de situatie je om een andere richting op te gaan. Dat is best spannend, ook voor mij. Maar ik ga me zeker niet vervelen!’


22

3. Roto Smeets Group en haar omgeving Thema: Duurzaam beheerde bossen fungeren als CO2 opslag en helpen daardoor de klimaatverandering te beperken. Pers/analisten Aangezien er een vast groepje journalisten is die over Roto Smeets Group schrijven en er geen analisten zijn die ons actief volgen, worden er geen persen analisten bijeenkomsten meer gehouden. Na ieder persbericht worden telefonische interviews ingepland met journalisten. Aansluitend aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders is de pers in de gelegenheid gesteld vragen aan de Raad van Bestuur te stellen. Leveranciers De leveranciers worden via de verspreiding van de persberichten op de hoogte gehouden van ontwikkelingen. Regelmatig vinden er ook persoonlijke gesprekken plaats. De verantwoordelijkheid voor het toezicht houden op het maatschappelijk beleid van onze leveranciers ligt bij de afdeling inkoop en de milieucoördinatoren van de bedrijven. Door middel van een vragenlijst wordt het beleid van de leveranciers gepolst en in een database opgeslagen. Deze database is via het intranet toegankelijk voor de gehele organisatie. Wanneer een leverancier niet voldoet aan algemeen geldende criteria voor maatschappelijk verantwoord beleid en gedrag, wordt hij op de zwarte lijst geplaatst en wordt voor het desbetreffende product of dienst een andere leverancier gezocht.

Bij de selectie van nieuwe leveranciers wordt gelet op het milieubeleid van de betreffende onderneming. Met name leveranciers met een ISO 14001 en/of ISO 9001 certificering hebben de voorkeur, tenzij de branche waarin ze actief zijn een certificering heeft die meer garantie geeft over het maatschappelijke beleid van die leverancier. Dan wordt daar naar gekeken. Omwonenden De omwonenden van de productiebedrijven ontvangen jaarlijks, op verzoek, een milieujaarverslag, waarin verantwoording wordt afgelegd over de milieuprestaties van de betreffende vestiging. Bovendien is er in overleg met de lokale gemeenten een klachtenprocedure van kracht. Geregeld worden er in de drukkerijen rondleidingen gehouden voor omwonenden, lokale scholen of serviceclubs. Overheid/belangengroeperingen Met de overheid is er vooral decentraal overleg over bijvoorbeeld vergunningverlening. Op centraal niveau worden de betrokken instanties geïnformeerd door werkgroepen waarin Roto Smeets Group-medewerkers vertegenwoordigd zijn en via onze persberichten. In 2009 werd de eerste aanzet gegeven tot het op gang brengen van een dialoog tussen vertegenwoordigers van de werkgevers en werknemers van de Europese grafische


23

industrie. De problemen waar de industrie door getroffen wordt zijn helder voor iedereen. Zowel de structurele problemen als de cyclische hebben een behoorlijke invloed. Bedrijven kunnen dit niet meer individueel oplossen. In een breder verband moet men tot een gezamenlijke oplossing zien te komen. De doelstelling is te komen tot een planmatige aanpak van de huidige en toekomstige problemen gericht op economische, sociale, juridische en politieke kwesties. De uitkomst hiervan kan gebruikt worden voor het opstarten van projecten om op een verantwoorde manier de grafische industrie te herstructureren. Roto Smeets Etten is afgelopen jaar bezocht door de Grafische Studiegroep voor een bedrijfsbezoek. Tevens is de Industriële Kring Etten-Leur ontvangen en is tijdens dit bezoek de beschikbaarheid gemeld van vele Roto Smeets Etten-collega’s die vervangend werk zochten. Ten behoeve van promotie van samenwerking tussen West-Brabantse en Belgische bedrijven (commercieel, personeel en bedrijfsmatig) heeft er een tv-opname plaatsgevonden van Kanaal Z. Dit is een Belgische financiële zender (vergelijkbaar met RTLZ) die verschillende afleveringen heeft gewijd aan promotie van een aantal bedrijven uit de omgeving Zaterdag 14 november 2009 heeft Minister Donner, in aanwezigheid van regionale CDA Tweede Kamerleden en een afvaardiging van

B&W, een bezoek gebracht aan Roto Smeets Deventer. Ook de Kopgroep Economische Crisis Deventer, bestaande uit een vertegenwoordiging uit het bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties, was bij het bezoek aanwezig. Tijdens het bezoek werd een beeld geschetst van de grafische sector en kreeg het gezelschap een rondleiding door Roto Smeets Deventer. Minister Donner toonde zich onder de indruk van het bedrijf. “Ik vind het goed mezelf ter plekke te informeren over hoe het gaat met bedrijven in deze zware tijden”, zei Donner over het bezoek aan Deventer. Aansluitend volgde een gesprek met de Kopgroep Economische Crisis Deventer over de acties en plannen om de economische crisis weerstand te bieden.

Roto Smeets Group uiterst alert op de eisen en behoeften van haar omgeving. Van alle Roto Smeets Group medewerkers wordt verwacht dat zij bij hun werkzaamheden de waarden en normen die Roto Smeets Group heeft vastgelegd in een Gedragscode, naleven. Deze gedragscode wordt jaarlijks aan de medewerkers toegestuurd, staat op het intranet en op de website van het concern. Daarnaast wil Roto Smeets Group, als marktleider binnen de grafische en communicatie-industrie in Nederland, haar kennis en ‘kunde’ ook op een andere manier inzetten voor het maatschappelijk welzijn. Dit doet zij op verschillende manieren:

3.3.1. Kennisoverdracht Voor diverse onderwijsinstellingen in Deventer heeft Roto Smeets Deventer in 2009 excursies verzorgd. Zowel voor docenten als voor de leerlingen van middelbare scholen, die een vervolgopleiding gaan kiezen, zijn rondleidingen georganiseerd. Daarnaast brengen MBO leerlingen richting Techniek groepsgewijs een bezoek aan het bedrijf en worden stageplaatsen aangeboden.

3.3. Bijdragen aan maatschappij Roto Smeets Group staat midden in de maatschappij en levert, daar waar ze kan, een bijdrage aan een gezond maatschappelijk klimaat. Bij het behalen van de financiële, sociale en milieutechnische doelstellingen is


Binnen Nederland en Europa zijn er overkoepelende brancheorganisaties actief die werken aan innovatieve en efficiënte ontwikkelingen voor de grafische industrie. Roto Smeets Group levert binnen de Nederlandse en Europese grafische industrie een belangrijke bijdrage. Zo levert Roto Smeets Group via haar medewerkers onder meer een bijdrage aan: – MVO Nederland door middel van een partnership. – Het project Mijn Grafische Toekomst Dit project is een initiatief van FNV

24


KIEM, versterkt door KVGO, GBF en Kenniscentrum GOC. Het heeft tot doel medewerkers en werkgevers binnen de grafische industrie meer bewust te maken van de noodzaak om te blijven leren gezien de diverse marktontwikkelingen. Dit wordt gedaan door het organiseren van workshops voor drukkers en prepress medewerkers. Roto Smeets Group medewerkers werken mee aan de workshops en hebben zitting in de klankbordgroep vanuit werkgeverszijde. – Het Koninklijke Verbond voor Grafische Ondernemingen. Roto Smeets Group maakt deel uit van: – het bestuur van de werkgeversorganisatie en heeft zitting in de commissie die toezicht houdt op en beleid bepaalt van de Grafimediabedrijfstak; – de onderhandelingsdelegatie (voorzitter) voor Grafimedia cao-overleg met de vakbonden; – de Milieu- en Arbocommissie KVGO/ Kartoflex. Deze commissie behandelt milieuen arbozaken t.b.v. alle leden van beide organisaties; – Arbocatalogus werkgroep; – de Ledenraadscommissie Reglementen en Besluiten. – Agentschap NL/Senternovem: werkgroep voor richtlijnen Duurzaam Inkopen drukwerk.

– ROGB (Raad van Overleg Grafimedia Branche) Roto Smeets Group neemt deel in het bestuur van dit besluitvormingsorgaan voor de Grafimediabedrijfstak. – GOC (Grafisch Opleidingscentrum) Roto Smeets Group is vertegenwoordigd in het bestuur van dit kenniscentrum voor de Grafimediabedrijfstak. – VNO-NCW Roto Smeets Group is vertegenwoordigd in het bestuur van deze overkoepelende werkgeversorganisatie en is vertegenwoordigd in enkele regionale divisies.

tolueen in het kader van milieu, gezondheid en veiligheid. Een andere commissie van de ERA waarin Roto Smeets Group zitting heeft, is de Papiercommissie. Deze commissie werkt aan een standaardisatie van technische eigenschappen van papiersoorten en communiceert over oplossingen voor papierproblemen. Bovendien informeert de commissie de deelnemers over noviteiten van papierleveranciers (soorten machines etc.).

Tevens maken wij deel uit van de ‘Environmental Health & Safety Commission’. Doelstelling van deze internationale commissie is het geven van sturing en het leveren van een bijdrage aan de milieu-, gezondheids-, en veiligheidsaspecten binnen de Europese grafische industrie en in het bijzonder binnen de Europese diepdrukkerijen.

– Het Smin (Vereniging Relatiemedia) is de brancheorganisatie van producenten van relatiemedia in Nederland. Deze organisatie legt zich toe op belangenbehartiging van de leden en voorziet in opleiding, onderzoek en het creëren van een gemeenschappelijk draagvlak. Het Smin organiseert masterclasses, een executive course, gemeenschappelijk (internationaal) geïnitieerd onderzoek en de Customer Media Awards. MediaPartners Group leverde in 2009 een docent voor de Smin-masterclass. Ten behoeve van de Customer Media Awards werd een jurylid geleverd. Daarnaast vervult MediaPartners Group een bestuursfunctie in de Stichting Leerstoel Customer Media.

Daarnaast hebben wij zitting in de Toluene Task Force. Een taakgroep van de ERA die zich bezighoudt met alle aspecten van

– CMBO/DALTC Roto Smeets Group is actief lid van de werkgroep die zich bezighoudt met het

– European Rotogravure Association (ERA) Roto Smeets Group is vertegenwoordigd in het bestuur van deze internationale organisatie voor diepdrukbedrijven.


opstellen van aanleverspecificaties en richtlijnen voor digitale aanlevering aan drukkerijen. – GUA (Graphic User Assosiation) Roto Smeets Group neemt deel aan en is vertegenwoordigd in het bestuur van dit platform voor kennisuitwisseling en belangenbehartiging van Kodak workflowsoft ware gebruikers. – Ghent PDF Workgroup Roto Smeets Group is namens het CMBO lid van de Ghent PDF Workgroup, een internationale vereniging van brancheorganisaties uit de grafische industrie. De vereniging heeft als doel processpecificaties voor optimale grafische workflows vast te stellen en te verspreiden. – ECI (European Color Initative) Roto Smeets Group is lid van de ECI weboffset workgroup, die internationale richtlijnen ontwikkelt en verspreidt voor de realisatie van mediumneutrale aanmaak, verwerking en uitwisseling van kleurdata op basis van het ICC-kleurmanagement. – PrintArena.nl Roto Smeets Group ondersteunt actief de centrale website voor alle technische aanleverinformatie voor gedrukte Media. Print Arena is een gezamenlijk initiatief van CMBO, Cebuco, ZSO, KVGO, Nederlandse Uitgeversbond.

Dutch Tandem

Het doel van PrintArena is kennis en informatie toegankelijk te maken voor de creatieve industrie, waardoor uiteindelijk de gebruiksvriendelijkheid van gedrukte media vergroot zal worden. De informatie die PrintArena ontsluit heeft in hoge mate betrekking op heersende standaards en specificaties binnen de creatieve industrie. – SGML/XML Users Group Holland Roto Smeets Group maakt deel uit van dit platform voor kennisuitwisseling en belangenbehartiging voor SGML- en XMLgebruikers en leveranciers. – PRN (Papier Recycling Nederland) Roto Smeets Group heeft binnen het PRN een bestuurszetel. Hierbij zijn diverse brancheverenigingen aangesloten die gezamenlijke afspraken maken om de inzameling en recycling van oud papier en -karton continu op een hoog niveau te houden en waar mogelijk te verhogen.

3.4. Sponsoring Jaarlijks vraagt Roto Smeets via haar rol als sponsor ook aandacht voor onderzoek naar borstkanker door mede de productie van het tijdschrift Pink Ribbon voor haar rekening te nemen. Daarnaast is Senefelder Misset foundingpartner van Bladwijzer, de Vereniging van zelfstandige tijdschriftuitgevers en is ze - samen met Roto Smeets - als partner nauw betrokken bij P+ (het tijdschrift over Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen). P+ biedt meerdere media vormen aan voor communicatie over de praktijk van maatschappelijk verantwoord ondernemen (tijdschrift, website, e-zine, movies, congressen en seminars).

Senefelder Misset was in november als sponsor prominent aanwezig op de Nationale Uitgeef Dag in De Kuip Rotterdam.

3.4.1. Intern sponsoringbeleid Roto Smeets sponsort het Nationaal Uitgevers Congres in Haarlem en droeg zij in december bij aan de totstandkoming van het NUV Tijdschriftengala 2009 en daarmee aan de uitreiking van de ‘Mercur voor de Hoofdredacteur van het Jaar’.

3.3.2. Inzet van ‘kunde’ Roto Smeets Group stelt zeer regelmatig, al dan niet samen met een papierleverancier, haar drukwerkcapaciteit ter beschikking van projecten met een maatschappelijk belang. Met name lokale evenementen worden op die manier gesteund maar ook bredere projecten:

25

Voor de promotionele Nederlandse klanten werd in mei het Nationale Congres voor de ongeadresseerde brievenbusreclame gehouden, waar Roto Smeets ook sponsor van is. Tevens zijn ze sponsor van de Nederlandse Thuiswinkelorganisatie en in die hoedanigheid ook aanwezig bij het thuiswinkelgala. In oktober waren ze zowel sponsor van als deenemer aan het customer media congres.

Roto Smeets Group ziet sponsoring als een logisch gevolg van haar intensieve relaties met haar medewerkers en haar maatschappelijke betrokkenheid bij de regio’s waar ze gevestigd is. Zij moedigt haar medewerkers aan tot vrijwilligerswerk door alleen aan die goede doelen te schenken, waar eigen medewerkers bij betrokken zijn. Enkele voorbeelden: Stichting Lithouwen Een medewerkster van Roto Smeets Etten , die helaas door de reorganisatie per 1 april 2010 uit dienst is gegaan, ontvangt regelmatig een bijdrage voor haar werk voor Stichting Inzameling Lithouwen. De doelstelling van


de Stichting is de bevolking van Litouwen op allerlei wijze te ondersteunen met hulpgoederen, door middel van inzameling, fondswerving en anderszins. Er worden de volgende projecten ondersteund: het regionale Rode Kruis, kinderdagverblijven, bejaardenhuizen, grote families die hulp nodig hebben, buitenschoolse opvang, et cetera. Dutch Tandem Een actieve fietser van Roto Smeets Deventer is betrokken bij een project waarbij visueel gehandicapten, met een begeleider, op een tandem meedoet aan wielerwedstrijden zodat ze toch actief de fietssport kunnen beoefenen. Zie www.dutch-tandem.nl voor wedstrijdverslagen en uitslagen. Woongroep De Regenboog Stichting woongroep De Regenboog heeft

26


kingen. Zie www.woongroepderegenboog.nl voor meer informatie.

de meisjes, de mogelijkheid biedt om een betere toekomst op te bouwen en te zorgen voor het opgang brengen van voorzieningen ten behoeve van zelfredzaamheid. Op http://members.home.nl/fredhilkens/ Home.html vindt u meer informatie.

als doel het voorzien in de woonbehoefte en regelen van verzorging en begeleiding van verstandelijk gehandicapten. Een medewerker van Roto Smeets Weert is hier nauw bij betrokken. Het is een ouderinitiatief voor een woongroep van kinderen met een meervoudige complexe handicap en geestelijk gehandicapte kinderen met autisme. Het project heeft de naam De Regenboog meegekregen, omdat je dit natuurverschijnsel alleen ziet bij zon én regen. Toepasselijk vond men omdat ze blij zijn dat de kinderen in hun leven zijn, maar tegelijk ook verdrietig om hun beper-

Stichting Neema Ook gaat er een bijdrage naar het werk van een medewerker van Roto Smeets Weert voor zijn Stichting Neema die hulp biedt aan het weeshuis Baracka Children’s Home in Kwale, Kenia. De doelstelling van de stichting is het leven van de kinderen te verbeteren door ze een veilige omgeving te bieden waar ze begeleid en verzorgd worden; door ze goed onderwijs te laten volgen, wat, zeker voor

Woongroep De Regenboog

De 2 bestuursleden van Stichting Neema en medewerkers van Baracka Children Home

Franciscus Hospice Roto Smeets Group heeft vanuit haar sponsoringprogramma ook een bijdrage overgemaakt naar het Franciscus Hospice in Weert. Het Franciscus Hospice is een initiatief van de stichting Eerbied voor het Leven.


Een hospice is een gastvrij onderkomen voor patiënten - bewoners - die nog maar kort te leven hebben. In deze thuisvervangende omgeving wordt liefdevolle en deskundige hulp gegeven aan de stervende medemens en aan hun naasten. Zie www.franciscushospice.nl. Charit-t Een heel ander vrijwilligersproject is Charit-t. Het idee is simpel. Op internet worden op de site www.charit-t.nl allerlei coole t-shirts aangeboden, ontworpen door designers en

Franciscus Hospice

27

vormgevers uit heel Nederland. De winst die op dat shirt gemaakt wordt gaat naar een goed doel. De goede doelen moeten wel een CBF-keurmerk hebben. De besteller kan zelf bepalen aan de hand van een lijst naar welk goed doel het bedrag overgemaakt moet worden. Dr Joe-Hoe Ook een sponsoringbijdrage ontvangt Dr. JoeHoe de vrolijke ziekenhuisclown van het St. Jans Gasthuis in Weert. Zij bezoekt drie dagen in de week het ziekenhuis en zorgt ervoor dat overal binnen het ziekenhuis waar kinderen

komen verrassingen zijn en kadootjes om ze te belonen na vervelende ingrepen en andere enerverende momenten Foto: Dr Joe-Hoe tijdens haar werkzaamheden in het St Jans gasthuis te Weert. Voor meer informatie: http://www.sjgweert.nl Stichting Giving Back Tot slot de Stichting Giving Back met als doelstelling sociaal-economisch achtergestelde schoolgaande en studerende jongeren een kans op een betere toekomst te geven. Een medewerkster van de MediaPartners Group is momenteel voor 2 jaar mentor van Joy, een 17 jarig meisje uit Amsterdam ZuidOost. Ze zit op 6 vwo en is nu met haar eindexamen bezig. Ze krijgt hulp met studiekeuze, netwerken en andere zaken waar ze zoal behoefte aan heeft. Zie voor meer informatie www.givingback.nl.

3.4.2. Lokaal sponsoringbeleid Daarnaast hebben de bedrijven een budget waarmee ze lokale culturele of maatschappelijke projecten kunnen ondersteunen. In Deventer worden bijdragen gegeven aan diverse evenementen van de VVV Deventer (o.a. Deventer op Stelten, Deventer Boekenmarkt, Dickens Festijn) alsook aan de Stichting Industrieel Erfgoed Deventer en de Deventer Oranje Vereniging. Daarnaast worden er donaties gegeven aan de Grafische Cultuurstichting en aan bijzon-

dere doelen zoals KIKA, Kinderen kankervrij, Stichting Dream Foundation en het Nationaal Jeugdfonds Jantje Beton. Roto Smeets Deventer heeft ook een eigen bedrijfsteam bij diverse sportevenementen, in Deventer en omgeving, zoals de IJsselloop in april 2009. Roto Smeets Etten heeft haar budget verdeeld over drie gesponsorde doelen welke allemaal regionaal waren en lagen in de sfeer van sport, activiteiten voor gehandicapten, muziek/cultuur, jeugdzorg et cetera. Eén van de bovenstaande doelen die we graag apart willen benoemen is de deelname van een 10-jarige zoon (Lars van Hulzen) van een van onze medewerkers, die heeft meegedaan aan de World Transplant Games in Australië. Dit is te vergelijken met de Olympische Spelen maar dan voor mensen die een transplantatie hebben ondergaan, in dit geval ging het om een donornier. Om deze reis te kunnen bekostigen waren er sponsors nodig, hierin heeft Roto Smeets Etten graag een deel voor haar rekening genomen. De jongen heeft uiteindelijk op verschillende zwemonderdelen vier gouden en één zilveren medaille behaald, een heel mooi resultaat dus. Roto Smeets Weert is gedurende drie jaar de sponsor van het door het Munt-theater georganiseerde “Weerter Publiekprijs”. Tevens heeft ze na opheffing bedrijfsbrand-


weer de brandweerpakken aan de Gemeentelijke brandweer van Weert geschonken. In 2009 heeft Senefelder Misset op verschillende manieren bijgedragen aan (lokale) activiteiten. Voorbeelden daarvan zijn sponsoring van voetbalvereniging De Graafschap, stichting Pink Ribbon, het JostiBand concert in Terborg, Het Beter Boek (Slingeland Ziekenhuis), ‘Stari Majdan’ (Graafschap College > Bosnië), het muziekfestival ‘Maak de droom waar’, het Savrana Kerstconcert, de TIM foundation, de Duchenne Heroes, het kleur-en knutselboek ‘Kind en Ziekenhuis’ en het Nederlands Kampioenschap Jachtpaarden.

28

4. De ontwikkeling van de organisatie in 2009 4.1. Herstructurering Meest ingrijpende gebeurtenis in 2009 was in mei de aankondiging door het concern van de herstructurering van de organisatie waarmee ongeveer 550 arbeidsplaatsen komen te vervallen. Dit was noodzakelijk om enerzijds op korte termijn de effecten van de overcapaciteit en daar bovenop de economische crisis te dempen en anderzijds ter ondersteuning van een rendementsverbetering op lange termijn. Deze herstructurering heeft ingrijpende gevolgen voor de medewerkers van vooral Roto Smeets Utrecht dat in 2010 afgebouwd zal worden en voor Roto Smeets Etten waar ook een groot aantal medewerkers het bedrijf hebben moeten verlaten. Bij de overige bedrijfsonderdelen vinden reorganisaties plaats waarbij ook afscheid van medewerkers wordt genomen. Daarnaast heeft de Raad van Bestuur aan alle collega’s die niet getroffen worden door deze reorganisaties, en dus perspectief op werk houden, om uitstel gevraagd van de in de Grafimedia CAO afgesproken loonsverhoging van 2,75%. Nagenoeg alle medewerkers zijn hiermee akkoord gegaan. Deze uitgestelde verhoging wordt gespreid over twee jaar toegekend: 1,00% per 1 augustus 2010, en 1,75% + 0,25% bonus per 1 augustus 2011.

De aangekondigde ingrepen per bedrijf:

Rotatieoffset Roto Smeets Utrecht zal geleidelijk worden afgebouwd en in 2010 worden gesloten. Het in stand houden van drie rotatieoffset locaties in Nederland past niet in de marktontwikkelingen en vraagt teveel van de financiële spankracht van het concern. Orders zijn deels in goed overleg met de opdrachtgevers geheralloceerd naar Roto Smeets Weert en naar Senefelder Misset Doetinchem. Bij Roto Smeets Weert vervallen ruim 50 arbeidsplaatsen en worden veranderingen doorgevoerd in de aansturing van de productieorganisatie. Bij Senefelder Misset zullen vanwege de reorganisatie 30 arbeidsplaatsen vervallen.

gegaan naar een andere baan. Het zusterbedrijf Nadruk is geïntegreerd en juridisch gefuseerd in de vestiging van Roto Smeets GrafiServices, eveneens in Eindhoven. Voor De Wit Grafische Projecten wordt eveneens gekeken naar alternatieve huisvesting. Momenteel wordt onderzocht of zij in de vestiging van Roto Smeets Weert kunnen worden opgenomen.

Support services De huidige stafdiensten zoals Finance, ICT, HR en Inkoop worden na de reorganisaties ingericht conform de nieuwe samenstelling van het concern, hetgeen een afbouw van circa 34 medewerkers betekent.

Sociaal plan Diepdruk De integrale marktbenadering van diepdruk zal nog verder geïntensiveerd worden door een centrale aansturing van de locaties in Deventer en Etten-Leur. Roto Smeets Deventer zal de komende jaren produceren op vier brede persen in vijfploegendienst. De smalle perscapaciteit zal worden opgelegd. De capaciteit van Roto Smeets Etten zal worden teruggebracht naar drie persen in vierploegendienst. Dat heeft als consequentie dat 120 arbeidsplaatsen in de diepdruk komen te vervallen.

Nabewerking Door de reorganisatie bij De Wit Grafische Projecten zijn 30 medewerkers op zoek

Op deze herstructurering is het met de ondernemingsraad en vakbonden overeengekomen sociaal plan van toepassing. Eén van de doelstellingen van het sociaal plan is medewerkers maximaal te ondersteunen bij het vinden van een baan buiten de organisatie. Dit wordt gedaan door intensieve begeleiding door eigen medewerkers en Bureau Meerstaete en door een goede samenwerking met het UWV/ Werkbedrijf. Enkele drukkers, persteamleiders en machinevoerders/teamleiders vinden een baan bij collega-drukkerijen, maar velen vinden hun weg buiten de grafische industrie en gaan totaal iets anders doen. Vier voorbeelden hiervan zijn opgenomen in dit verslag. Veel medewerkers maken gebruik van de mogelijkheid een opleiding te volgen.


Inmiddels worden ongeveer 80 verschillende opleidingen gevolgd. Deze ingrijpende reorganisatie zal van de Roto Smeets Group een slagvaardige, moderne, compacte en gezonde organisatie maken, toegesneden op de ontwikkeling van de Europese markt.

4.2. De bedrijven in 2009 Roto Smeets Verkoop

Roto Smeets Nederland In 2009 is ook aangekondigd dat de herstructurering en de vermindering in capaciteit van invloed zal zijn op de structuur en omvang van de verkooporganisatie en de Sales en Support afdeling (SPS). Dit zal in 2010 nader uitgewerkt worden. Er wordt één commercieel directeur verantwoordelijk voor de verkoopactiviteiten in Nederland. Nu is die functie nog gesplitst over twee marktsegmenten, uitgevers en promotionele producties. Na de sluiting van Roto Smeets Utrecht zal de standplaats Roto Smeets Deventer worden. Bij Roto Smeets GrafiServices Utrecht zullen flexibele werkplekken worden ingericht. Dit geldt ook voor SPS. Roto Smeets Internationaal De buitenlandse verkooporganisatie heeft de afgelopen jaren in een continu proces de kosten aangepast aan de veranderende marktomstandigheden en verdienmodellen. Op alle kantoren is zorgvuldig gekeken naar omvang en huisvesting en zijn salarisverlagingen doorgevoerd.

29 Thema: Het productieproces van papier is door vernieuwde processen minder vervuilend geworden. Zo wordt er geen elementair chloor meer gebruikt en is gedurende de afgelopen 15 jaar het watergebruik gehalveerd.

Roto Smeets Utrecht Inleiding 15 mei 2009. Deze dag zullen veel medewerkers van Roto Smeets Utrecht zich blijven herinneren. En niet in positieve zin. Op deze dag wordt tijdens een ‘kantinebijeenkomst’ meegedeeld dat Roto Smeets Utrecht gaat sluiten. Ongeloof, boosheid en verdriet wisselen elkaar af. Een bedrijf dat met zijn voorgangers meer dan 200 jaar bestaat, gaat dicht. Ondanks alle emoties gaan de avond- en nachtploeg weer aan het werk. Dat is onder meer te danken aan het verantwoordelijk management en andere leidinggevenden die de eerste dagen na de bekendmaking enorm veel tijd hebben besteed aan het opvangen van mensen. Dit terwijl het management ook persoonlijk werd geraakt door de komende sluiting. Een concreet commercieel plan met een daaraan gekoppelde sluitingsdatum moest nog definitief worden vastgesteld. De werknemers van Roto Smeets Utrecht kregen een werkgarantie tot 1 januari 2010. Het sociaal plan van Roto Smeets Group, heronderhandeld in 2008, was beschikbaar. Met hulp van eigen medewerkers, ondersteund door een extern outplacement bureau Meerstaete, Bureau Prometheus en een goede samenwerking met het UWV/Werkbedrijf, is het ons gelukt de begeleiding van de mensen goed op de rails te krijgen, mensen veelvuldig te informeren en te adviseren. Alle individuele afspraken zijn vastgelegd in een beëindigingovereenkomst die in de zomerperiode door 98% van


de medewerkers is getekend. Voor de overige medewerkers kregen we binnen vier weken een ontslagvergunning. Activiteiten voor en na 15 mei Zoals elk jaar is het jaar 2009 gestart met o.a. beoordelingsactiviteiten die uiteindelijk zouden resulteren in een opleidingsplan, vastgesteld per afdeling en in veel gevallen op persoonsniveau. Echter een van de peilers hiervoor was wel een veronderstelde investering in een nieuwe pers. Deze investering zou impact hebben op opleidingen, roosters, werktijden, inhoud van functies en arbeidsomstandigheden. Echter na 15 mei werd alles anders. Het bedrijf zou gaan sluiten en daarmee werden veel activiteiten niet meer zinvol geacht. Immers het perspectief was weg. Vanaf deze datum is dan ook alle aandacht uitgegaan naar activiteiten die te maken hadden met de begeleiding van personeel en de sluiting van Utrecht. Werk Van de 253 medewerkers die in mei 2009 in dienst waren hebben, op het moment dat dit verslag uitkomt, inmiddels 93 mensen een andere baan gevonden. Dat is fantastisch, zeker in deze tijd. 85% hiervan heeft op eigen kracht een andere baan gevonden, wat wil zeggen dat ze zelf vacatures hebben gezocht, of door (oud)collega’s die weg zijn, zijn gevraagd om te komen solliciteren. Ook het feit dat het Management van Roto Smeets Utrecht contact heeft gelegd met bedrijven in

30

4. De ontwikkeling van de organisatie in 2009

de buurt om medewerkers onder te brengen, heeft hieraan bijgedragen. Meerstaete heeft gezorgd voor een goede begeleiding als het gaat om het opstellen van een CV, het klankbord zijn, helder krijgen wat men wil, keuzes maken met betrekking tot opleidingen, het schrijven van sollicitatiebrieven, het voorbereiden van sollicitatiegesprekken en dergelijke. Veel drukkers, persteamleiders en machinevoerders/teamleiders vonden snel een baan. Sommigen een baan in de grafische industrie, maar ook velen daar buiten. Een enkeling gaat zelfs totaal iets anders doen. Men wordt buschauffeur, exploiteert een sportkantine, er wordt een eigen bedrijf gestart en er zijn collega’s die nu in een ziekenhuis werken. Veel medewerkers maken gelukkig gebruik van de mogelijkheid een opleiding te volgen. En net als de keuze om buiten de grafische industrie werk te zoeken, zijn de opleidingen die medewerkers volgen ook zeer divers: technische bedrijfskunde, basisveiligheid VCA, webdesign, PC-vaardigheden, Nederlands, wellnessmassages, pedicure, marketing, elektrotechniek, lassen en uitdeuken, medisch secretaresse. Het is een kleine opsomming uit de 80 opleidingen, die inmiddels worden gevolgd. En nog komen er iedere week nieuwe opleidingsaanvragen bij. Wij zijn trots op ons bedrijf en trots op onze medewerkers. Natuurlijk is ons ziekteverzuim nu hoger dan anders. Maar met 5,46%

cumulatief over 2009 is dat lang niet slecht voor een productieonderneming die gaat sluiten. En natuurlijk zijn er mensen die het nu allemaal wel best vinden. Maar de grootste groep probeert de werkzaamheden nog zo goed mogelijk uit te voeren, ondanks het gegeven dat het bedrijf gaat sluiten.

Roto Smeets Utrecht, geen gemakkelijk, maar wel prachtig bedrijf. Met kritische mensen. Een bedrijf waar HR altijd betrokken werd bij beslissingen. Een bedrijf waar veel aardige en bevlogen mensen werken, die met pijn in hun hart afscheid nemen.

Roto Smeets Weert Medewerkers van Roto Smeets Utrecht hebben een band met het bedrijf. Dat bleek ook wel uit de grote opkomst tijdens het grootse ‘Afscheids-event’ dat werd georganiseerd op zaterdag 19 december jl. Een afscheidsfeest. Om waardering uit te spreken voor al onze medewerkers en hen een mogelijkheid te bieden goed afscheid te kunnen nemen. Van het bedrijf en van elkaar. Meer dan 300 mensen hebben dit afscheidsfeest mee mogen maken. Op ons eigen terrein in twee feestelijk versierde tenten met entertainment van een swingende live band, een Utrechtse zanger, een goochelaar, nar en een cartoonist. Dit feest werd o.a. mogelijk gemaakt doordat veel leveranciers ons gesponsord hebben. Fantastisch om te merken dat de meeste leveranciers dit Event een goed initiatief vonden. In januari 2010 hebben we 154 Vutters, gepensioneerden en oud medewerkers die ooit met een reorganisatieregeling vertrokken zijn in de gelegenheid gesteld afscheid te nemen van het bedrijf waar zij ooit vele jaren hebben gewerkt. Gezien de reacties achteraf hebben deze mensen dat erg gewaardeerd.

Organisatie Het voorbije jaar stond bij Roto Smeets Weert in het teken van kostenbeheersing om te komen tot noodzakelijk resultaatherstel. Daartoe kreeg de ondernemingsraad in 2009 een aantal advies- en instemmingsaanvragen voorgelegd. De adviesaanvragen hadden betrekking op: een persinvestering, plaatsing sealmachines, investering in-line inkjetapparatuur op pers 701. De grootste impact had de adviesaanvraag Herstructuring Roto Smeets Weert waarbij in totaal 50 arbeidsplaatsen kwamen te vervallen. Instemming werd gevraagd en verkregen voor werktijdaanpassingen in de afdeling Afterpress. Voorstellen hiertoe zijn steeds in goed onderling overleg tussen leiding en medewerkers tot stand gekomen. Verder werd instemming verleend voor een uitbreiding van camerabewaking. Verder heeft de OR een initiatief voorstel ingediend met betrekking tot de hervorming van de personeelsvereniging.


Naast de reguliere overlegvergaderingen is er tweemaal overleg geweest tussen de OR en het operationele Plantteam om toelichting te geven op beleidsmaatregelen die moeten leiden tot een resultaatherstel. Arbo Aan de gewijzigde invulling van bedrijfsfysiotherapie werd ook in 2009 een vervolg gegeven. Behandelingen vinden daarbij niet meer plaats binnen Roto Smeets Weert maar op de bedrijfslocatie van Life Style Health & Prevention. Tegenover deze versobering staat de versterkte aandacht voor gerichte advisering van medewerkers en leiding. Doelstelling hierbij is het voorkomen van verzuim. Evenals in 2008 werd ook in 2009 maximale aandacht gegeven aan veiligheid op de werkplek. Motto hierbij is: een veilig bedrijf is een goed bedrijf. Verbetering van het bewustzijn bij medewerkers is hierbij essentieel. Middels gerichte acties wordt hieraan invulling gegeven. Deze aandacht voor veiligheid heeft zeker effect gehad. Het aantal geregistreerde incidenten steeg van 28 naar 31 in 2009. Een stijging van 10%. Het daaruit voortvloeiende aantal ziektedagen daalde echter van 374 naar 74. Verder werd er in de maand juni met succes een ontruimingsoefening gehouden. Het arbobeleid blijft een integraal onderdeel van het totale ondernemingsbeleid, waarbij

De dagen vliegen voorbij

31

Sinds 1 oktober 2009 werkt Richard van Hattem als facilitair medewerker op het hoofdkantoor van Bovag in Bunnik. Hoewel zijn nieuwe baan op een ander terrein ligt, ziet Richard raakvlakken met zijn eerdere werk bij Roto Smeets. ‘Ik ben al snel gaan solliciteren toen we in mei hoorden dat Roto Smeets Utrecht ging sluiten,’ vertelt Richard van Hattem. ‘Mijn vrouw wees me op de facilitaire dienst. Is dat niet iets voor jou?’ Toevallig kwam kort daarna ook de contactpersoon van Richard bij bureau Meerstaete met die suggestie. ‘Ik heb gekeken wat de eisen zijn voor facilitair medewerker. Dat sloot goed aan bij mijn kennis en ervaring. Ik had wel geen diploma’s in die richting, maar ik heb het toch geprobeerd.’

Genoeg te doen Bij de Bovag diende zich een vacature aan. Er waren verschillende kandidaten, waaronder één collega van Roto Smeets. ‘Bij het eerste gesprek klikte het goed. Ik werd uitgenodigd voor een tweede gesprek en hoefde alleen nog te tekenen.’ Na 28 jaar Roto Smeets is het even wennen om bij een ander bedrijf te werken, vindt Richard. ‘Ik zat de laatste jaren in de voorbereiding. Wij kregen de pagina’s binnen en moesten ze controleren en plaatsen.’ Maar er zijn wel overeenkomsten. ‘Ook voor de facilitaire dienst heb je een technische achtergrond nodig. We doen het onderhoud aan het gebouw en we verzorgen de in- en uitgaande post. En ook bij andere voorkomende werkzaamheden worden wij ingezet.’ De overgang van een drieploegendienst naar dagdiensten is Richard prima bevallen. ‘De sfeer is uitstekend. Ik voel me hier al goed thuis. Het is leuk dat ze tevreden over me zijn. En naast mijn baan volg ik op woensdag een eenjarige opleiding facilitair management, dus ik leer ook veel. In Utrecht werd het aanbod aan werk steeds minder. Hier hebben we genoeg te doen. De dagen vliegen voorbij.’


32


Thema: De bossen worden duurzaam beheerd om de biodiversiteit, de natuurlijke ecosystemen en de koolstofcyclus in stand te houden en te verbeteren. onaanvaardbare risico’s voor medewerkers worden uitgesloten.

de investeringen afgerond (nieuwe plaatbelichter).

Senefelder Misset Doetinchem

Aan het einde van 2009 moest SMD reageren op de verslechterde marktomstandigheden en was genoodzaakt een forse reorganisatie uit te voeren. Deze reorganisatie, met een verlies van ongeveer 30 arbeidsplaatsen, is in gang gezet in 2009 en zal worden afgerond in 2010.

Organisatie Ook in 2009 kende Senefelder Misset Doetinchem (SMD) een turbulent jaar. SMD heeft haar interne organisatie op verschillende gebieden aangepast om weer te kunnen voldoen aan enerzijds de wijziging in de behoeften van de klant en anderzijds de veranderingen in de omgeving. Door het wegvallen van een grote klant op prepress gebied voor SMD was een reorganisatie op de prepress afdeling onvermijdelijk. Deze reorganisatie is in 2009 ingezet en wordt in 2010 volledig geëffectueerd. Met deze reorganisatie waren een viertal arbeidsplaatsen gemoeid. Na de nieuwbouw in 2008 stond 2009 in het teken van het realiseren van de geplande investeringen in de techniek. Inmiddels is de nieuwe Lithoman op de afdeling Rotatie volledig operationeel en produceert boven verwachting. Op de Nabewerking is de garenloosbindstraat van start gegaan in de tweede helft van 2009. Na de nodige aanloopperikelen is ook hier sprake van een effectief en efficiënt draaiende machine, waardoor SMD in staat is om enerzijds de doorlooptijden naar de klant aanzienlijk te verkorten en anderzijds ‘alles onder 1 dak’ aan te bieden. Op de afdeling Prepress zijn


Arbozaken SMD heeft een arbo-commissie die zich richt op de ontwikkeling en de naleving van het arbobeleid. In deze commissie wordt periodiek besproken waar verbeter mogelijkheden liggen. Een vast agendapunt zijn de eventuele calamiteiten en ongevallen. Deze worden besproken en vastgesteld wordt wat de preventieve acties moeten zijn. De arbo-commissie heeft daarnaast een adviserende functie naar het lijnmanagement en de directie. De arbobeleidszaken zijn tevens regelmatig onderwerp van gesprek met de Ondernemingsraad. Aanpassingen in de arbeidsomstandigheden zijn dan ook een integraal onderdeel van de bedrijfsvoering.

Roto Smeets Diepdruk Voor Roto Smeets Diepdruk (Roto Smeets Deventer, Roto Smeets Etten, Rotopack en De Wit grafische projecten) heeft 2009 in het teken gestaan van de reorganisatie die breed door het concern werd ingezet.

33

Dit hield in: – een capaciteitsreductie door het stilzetten van de smalle persen (m.u.v. pers 7) per 1 januari 2010; – focus van de beide diepdruk locaties op orderprofiel; – reduceren van de brocheercapaciteit bij Roto Smeets Etten; – data-ontvangst, -verwerking en impositioning vanuit de locatie Deventer; – afdeling Ordermanagement aangestuurd door Hoofd Ordermanagement Diepdruk – afdeling F&E aangestuurd door Manager Control Diepdruk; – diepdruk gerelateerde stafactiviteiten worden voor Roto Smeets Deventer en Roto Smeets Etten aangestuurd vanuit Deventer; – verdere kostenbesparingen. Met de uitvoering van dit plan Diepdruk zijn Roto Smeets Etten en Roto Smeets Deventer onlosmakelijk met elkaar verbonden. De sociale consequenties van dit plan betekenden voor Roto Smeets Etten een afbouw van ongeveer 120 arbeidsplaatsen. Voor Deventer betekende dit meer werk met hetzelfde aantal mensen. De Wit Grafische Projecten had gezien de verwachte ontwikkelingen in de markt het personeelsbestand met ruim een derde afgebouwd. Het tweede halfjaar 2009 stond in het teken van de daadwerkelijke afbouw bij Roto

Smeets Etten. Tegelijkertijd is een aantal projectgroepen van start gegaan om de centralisatie van data, ordermanagement en F&E te regelen. Vanuit HR Diepdruk heeft begeleiding en uitvoering plaatsgevonden van de afbouw in Roto Smeets Etten. In Deventer is veel aandacht besteed aan de verdere vormgeving van het sociaal beleid, passend binnen het beleidsplan Roto Smeets Group “Werken in de Toekomst”. Dit beleid geeft aan waarom en op welke wijze Diepdruk met haar medewerkers omgaat en welke instrumenten zij daarvoor inzet, uitgaande van een win-winsituatie.

Roto Smeets Etten Reorganisatie Met een personeelsbijeenkomst op 15 mei 2009 is bij Roto Smeets Etten de reorganisatie aangekondigd. Half juli 2009 zijn de betrokken medewerkers ingelicht in een individueel gesprek. Kort daarna zijn bijeenkomsten georganiseerd met het UWV, Bureau Prometheus en outplacementbureau Meerstaete, waar de medewerkers geïnformeerd werden en vragen konden stellen over de komende gang van zaken, de procedure, de invulling van het sociaalplan en het outplacementtraject. Medewerkers werden in de gelegenheid gesteld daarna met de betreffende instanties afspraken maken. Met Meerstaete om hun outplacementtraject in te vullen en met Prometheus om helderheid te krijgen over de

financiële uitwerking van het sociaal plan. Bijna alle medewerkers hebben hier gebruik van gemaakt en diegenen die nog in dienst zijn doen dat nog steeds. Van de 120 te vervallen arbeidsplaatsen bleven door niet opgevulde vacatures, interne overplaatsingen, tijdelijke dienstverbanden, natuurlijk verloop door VUT et cetera, uiteindelijk 83 gedwongen ontslagen over. De daadwerkelijke uitdiensttredingen vinden voor het overgrote deel in het 1e kwartaal van 2010 plaats. Roto Smeets Etten is na de reorganisatie een productielocatie met 163,5 Fte’s die zich richt op het efficiënt en voorspelbaar produceren, ondersteund door een kleine staf die direct gerelateerd is aan de productie. Niet productie gerelateerde activiteiten zijn grotendeels gecentraliseed bij Roto Smeets Deventer. Dat betekent voor Roto Smeets Etten een platte organisatiestructuur met heldere verantwoordelijkheden, gericht op het optimaal produceren, met medewerkers die kwalitatief toegesneden zijn, flexibel en resultaatgericht. Met de uitwerking van deze organisatiestructuur en cultuur is in het najaar van 2009 een begin gemaakt. Organisatie Met ingang van periode 4 in 2009 is de afdeling Press teruggegaan van een vijf- naar een vier-ploegendienst. De afdelingen Prepress en Technische Dienst volgden later in 2009. Vanaf 1 januari 2010 werkt de hele organisa-


tie in een vier-ploegendienst met drie persen. Onderzoek is opgestart naar een zo optimaal mogelijke flexregeling.

Roto Smeets Deventer Inleiding Roto Smeets Deventer heeft in 2009 in het teken gestaan van procesverbetering, met name in de Drukkerij, het reduceren van kosten, het terugdringen van arbeidsongeschiktheid en het flexibiliseren van de arbeid. Dit laatste vond met name plaats in het eerste kwartaal waarbij in het kader van ontwikkelingen in de markt en de noodzaak tot kostenreductie een beroep op medewerkers werd gedaan tot een meer flexibele inzet. Dit leidt tot een betere personele bezetting tijdens het piek/dal-patroon en een reductie van uitzendkrachten. Een en ander betekent dat medewerkers in rustige tijden over de afdelingen heen ingezet kunnen worden. In de dalperiode is het mogelijk collectieve (maximaal drie) verlofdagen toe te wijzen en een flexregeling in te zetten vanuit een “rekening courant” principe. Gezien de bezettingsgraad is van deze laatste regeling in 2009 geen gebruik gemaakt. Daarnaast diende de organisatie gereed gemaakt te worden voor de komst van taken en verantwoordelijkheden volgend uit het plan Diepdruk. Dit vond met name plaats in de tweede helft van het jaar waar projectgroepen vanuit Roto Smeets Deventer en Roto Smeets Etten zich hebben gericht op het

34


centraliseren van de data, ordermanagement en F&E en het overbrengen van diepdruk staftaken naar Deventer. Organisatie In het verlengde van de reorganisatie van het facilitair bedrijf, is in het verslagjaar op personeelsgebied vooral aandacht gegeven aan de Individuele Opleidingsplannen (IOP’s) en het maken van nieuwe functiedocumenten. Samen met de Drukkerij is een project in gang gezet om te komen tot beter onderhoud. Dit vraagt met name van de medewerkers in het Facilitair Bedrijf een andere werkwijze dan ze gewend waren. De ingezette reorganisatie in de Prepress is in 2009 afgerond. In twee fases is afscheid genomen van boventallig personeel. Hierbij is ondersteuning geboden door een outplacementbureau. Op basis van de nieuwe profielen wordt met behulp van een fleximatrix en de IOP’s gewerkt aan de ontwikkeling van de blijvende medewerkers naar het gewenste niveau. In de loop van het verslagjaar is er voor de Afdeling Data een intensieve samenwerking opgestart met Roto Smeets Etten. Ook is er een extern bedrijf ingeschakeld om de medewerkers bij te scholen in de nieuwe applicaties die zijn ingevoerd. De afdeling Ordermanagement heeft zich in 2009 samen met Roto Smeets Etten voorbereid op de nauwere samenwerking met

Etten, resulterend in één ordermanagement Diepdruk. Ook voor de afdeling F&E geldt dat er meer en intensiever wordt samengewerkt op Diepdruk niveau. Bij de voorbereidingen zijn alle functies kritisch tegen het licht gehouden en worden nieuwe profielen gemaakt. Plannen zijn erop gericht om bijna alle werkzaamheden van F&E te centraliseren in Roto Smeets Deventer. In het kader van veilig werken vinden geregeld in iedere afdeling ‘toolbox’ meetings plaats met als onderwerp veilig werken, gehoorbescherming, veilig en kostenbewust omgaan met productiemiddelen (heftrucks) etc.

De Wit Grafische Projecten Begin 2009 heeft De Wit Grafische Projecten een reorganisatie doorgevoerd om de ontwikkelingen in de markt het hoofd te kunnen bieden. Het betrof 22 medewerkers, waarvan zes medewerkers konden uitstromen met een vervroegde VUT-regeling. De overige 16 medewerkers moesten gedwongen worden ontslagen en zijn in de loop van 2009 uit dienst gegaan. Een outplacementbureau heeft de boventallige medewerkers begeleid bij het zoeken naar een andere baan. De reorganisatie van begin 2009 heeft voor medewerkers ook een andere manier van werken gebracht. Verschillende werkzaam-

heden moesten worden verdeeld over de blijvende medewerkers en er moesten nieuwe back-up afspraken worden gemaakt. Dit betekende dat alle medewerkers breder inzetbaar moesten worden. In de loop van 2009 zijn daarom alle productiemedewerkers verder opgeleid. In november 2009 hebben vervolgens alle productiemedewerkers een theoretische toets afgelegd, waarvan 22 medewerkers (circa 70%) zijn geslaagd. In 2010 zullen de productiemedewerkers in de praktijk worden getoetst. In mei 2009 is met alle productiemedewerkers een functioneringsgesprek gevoerd aan de hand van bestaande maar nieuw geïmplementeerde competentieprofielen. Vervolgens zijn tussentijdse evaluaties gehouden om de persoonlijke ontwikkeling te stimuleren. In november 2009 is met alle productiemedewerkers een beoordelingsgesprek gevoerd. Met de overige medewerkers zal in 2010 een functioneringsgesprek worden gevoerd. Ook binnen het Bedrijfsbureau moesten medewerkers breder inzetbaar worden. Om dit te bewerkstelligen zijn de afdelingen Ordermanagement en Magazijn & Expeditie eind 2009 fysiek bij elkaar gebracht om zodoende synergie te bereiken. Nadat een grote opdrachtgever te Eindhoven medio 2009 het samenwerkingscontract met


De Wit had opgezegd, hebben zij eind 2009 nog eens van drie medewerkers afscheid moeten nemen. De marktsituatie en daarmee samenhangende terugval in geplande orders voor 2010 hebben ertoe geleid dat er eind 2009 opnieuw naar de kostenstructuur moest worden gekeken. Hierdoor zijn nogmaals vier medewerkers boventallig verklaard. Deze medewerkers zullen in de loop van 2010 uit dienst gaan. Het personeelsbestand van de organisatie is ten opzichte van het personeelsbestand in 2008 met 40% teruggebracht.

Antok Hongarije is hard getroffen door de economische crisis. De economie is in 2009 met 7% gekrompen en de geregistreerde werkloosheid is opgelopen naar 11%. In Hongarije neemt slechts 52% van de totale beroepsbevolking deel aan het arbeidsproces. In deze omstandigheden zijn veel zelfstandig opererende drukkerijen in Hongarije in grote problemen gekomen. De markt biedt daarom kansen aan drukkerijen met een goede basis in West-Europa, zoals ons dochterbedrijf Antok. De technische mogelijkheden van Antok stellen ons in staat belangrijke nieuwe retailopdrachten te verwerven om daardoor het volume uit te breiden.

Thema: Het bos is na de oceaan het grootste ecosysteem voor de opname van CO2

35

In het vierde kwartaal 2009 is in Boedapest een verkoopkantoor geopend. De bewerking van klanten in hun eigen omgeving moet leiden tot meer, ook kleinere orders, waardoor een ordermix ontstaat die tot een hogere toegevoegde waarde leidt. Eind 2009 is Antok volledig overgenomen door Roto Smeets Group na verkrijging van de resterende 15% van het aandelenpakket, dat in handen was van het management. Deze stap is genomen om voor de volgende fase van de ontwikkeling van deze dochtermaatschappij het management te kunnen verbreden en de kansen in de markt te verzilveren.

Roto Smeets GrafiServices Algemeen Voor Roto Smeets GrafiServices Eindhoven heeft een uitgebreid investeringsprogramma in 2009 ervoor gezorgd dat ze een van de modernste drukkerijen zijn. Er is een Masterplan opgesteld dat, gezien de marktontwikkelingen, voorziet in een verkleining van Roto Smeets GrafiServices Eindhoven waar een tweede reorganisatie onderdeel van was. Onderdeel is tevens een plan van aanpak om een personele kwaliteitsslag te maken. Voor Roto Smeets GrafiServices Utrecht was 2009 een relatief goed jaar. Organisatie Er zijn in 2009 belangrijke organisatorische aanpassingen ingezet. Nadat de Algemeen


36


Directeur van Roto Smeets GrafiServices Eindhoven halverwege 2009 met de VUT ging is besloten de eindverantwoordelijkheid van beide GrafiServices bedrijven onder te brengen bij één persoon waardoor de banden tussen de twee vestigingen verder geïntensiveerd kunnen worden. De slagkracht in de markt neemt hierdoor ook verder toe. Het merk staat goed bekend en heeft de potentie tot verdere uitbouw. Naast het aanstellen van deze Algemeen Directeur Roto Smeets GrafiServices is er in Eindhoven een Vestigingsmanager benoemd. In plaats van het tot dan toe bestaande Management Team is er nu een driekoppige bezetting te weten de Vestigingsmanager, Technisch Bedrijfsleider en Hoofd Administratie met als adhoc aanvulling het Hoofd Commercie en Hoofd Bedrijfskantoor. De organisatie wordt in Eindhoven teruggebracht naar 73 Fte’s. In Utrecht hebben er geen belangrijke organisatorische wijzigingen plaatsgevonden. Gemiddeld telde de organisatie 61,8 Fte’s in 2009.

MediaPartners Group De enige jaren geleden door het management van de MediaPartners Group gekozen strategie met een drietal kernactiviteiten, heeft zijn succes in de praktijk bewezen. In 2009 werd de portfolio uitgebreid met nieuwe relaties, maar werd ook succes behaald met cross selling activiteiten. Inmiddels neemt een groot aantal relaties

diensten af van twee of zelfs alle drie de kernactiviteiten: loyaliteitscommunicatie, interne communicatie en actiecommunicatie. Algemeen In 2009 is consequent de beleidslijn gevolgd die in 2007 is ingezet. Dat gaf organisatorisch rust. Juist hierdoor is het bureau in staat geweest om goed om te gaan met de geweldige dynamiek van de markt. Budgetten werden doorlopend ter discussie gesteld en het aantal ‘pitches’, verzoeken om conceptuele voorstellen, was historisch groot. Ook was er de uitdaging die twee van onze topdrie klanten stelden: in beide gevallen werd het volledige account ter “discussie” gesteld en moest MediaPartners Group zich opnieuw bewijzen. De MediaPartners Group heeft de flexibiliteit en de kracht getoond om al deze ontwikkelingen succesvol af te sluiten. Het gevoel van trots is onder de medewerkers groot te noemen. Afdeling HRM Het nieuwe systeem van plannings-, evaluatie- en beoordelingsgesprekken, de zogenaamde HRM-cyclus, is opgestart. Daarnaast is er een vervolg gegeven aan het opstellen van de nog ontbrekende functieprofielen. Verder is veel tijd besteed aan het formuleren van een nieuw en marktconform beloningsbeleid. In overleg met de OR is in de zomer van 2009 besloten een pas op de plaats te maken met het nieuwe beloningsbeleid. In 2009 zijn de huidige

CAO’s nog gevolgd. Begin 2010 zal het nieuwe beloningsbeleid weer worden opgepakt.

Diverse afdelingen hebben in 2009 stagiaires ingezet.

De mensen Ook in 2009 is kritisch gekeken naar de personeelskosten en zijn we, daar waar mogelijk, efficiënter gaan werken. Hierdoor is het personeelsbestand in 2009 licht gedaald. In totaal zijn vijftien medewerkers uit dienst gegaan en zijn er negen nieuwe medewerkers begonnen.

Leads to Loyals

MediaPartners Group heeft een strategische beslissing genomen om zich in deze tijd vooral te concentreren op hun core business. De sales en barterverkoop van advertenties voor periodieken van, met name, luchtvaartmaatschappijen waren daarin geen prioriteit meer. Dit betekende dat de afdeling sales per 1 november werd opgeheven. Via het sociaal plan “Werken in de Toekomst” zijn vijf medewerkers afgevloeid. In 2009 is extra aandacht besteed aan het ontwikkelen van de eigen medewerkers. In het laatste kwartaal van 2008 hebben alle managers de opleidingsbehoefte van hun medewerkers geïnventariseerd. Daarnaast was er in 2009 meer budget voor opleidingen dan in de voorgaande jaren. Helaas is een aantal opleidingen, door te weinig aanmeldingen, niet door gegaan. Deze medewerkers zullen in 2010 alsnog deze opleidingen volgen.


Leads to Loyals wil door klanten gezien worden als toonaangevend aanbieder van marketing- en proces automatisering. Cruciale factoren bij het realiseren van de missie zijn enerzijds het sturen op output en urenregistratie en anderzijds het bieden van ruimte voor de professionele en persoongelijke ontwikkeling van medewerkers. In de dagelijkse praktijk betekent dit dat medewerkers op prestaties (resultaten) zullen moeten worden beoordeeld, en dat managers hun medewerkers coachen in het realiseren van prestaties. In deze benadering past de resultaatgerichte beoordelingssystematiek voor medewerker en manager. In het afgelopen jaar zijn er meer facturabele uren per medewerker geregistreerd ten opzichte van het jaar daarvoor. Al hoewel dit een positief signaal is, realiseren wij ons ook dat we er nog niet zijn. Essentieel hierbij is dat de urenregistratie ondersteund wordt door de juiste (inrichting van) tools en dat er een gedegen urenregistratie controle plaats vind. Hierbij speelt mede dat afhankelijk van het type werkzaamheden een correcte en volledige urenregistratie niet altijd even eenvoudig te realiseren is. Op de data-entry & service desk afdeling wordt voor de piek periodes tevens gebruik gemaakt van een Payroll organisatie.

37

PSH Media Sales / Hoogte 80 Organisatie Door het wegvallen van een grote klant, heeft de PSH groep haar organisatie ingrijpend aan moeten passen. Met deze aanpassing vervielen 7 arbeidsplaatsen en zijn er 5 tijdelijke dienstverbanden niet verlengd. Deze aanpassing is in september 2009 ingezet en in 2009 bijna geheel afgerond. De inspanningen van Hoogte 80 zijn in 2009 vooral gericht geweest op het verwerven van New Business en uiteraard op het behouden van de business die ze hebben. Bij PSH Media Sales is de in 2008 ontwikkelde strategie voor een meer medium onafhankelijke dienstverlening in 2009 verder uitgebouwd en zijn vele contractverlengingen gerealiseerd.

4.3. Arbeidszaken Na de aankondiging van de herstructurering zijn de medewerkers van de HRM-afdelingen van de betrokken Roto Smeets Group-bedrijven zeer druk bezig geweest de boventallige medewerkers te ondersteunen in deze moeilijke periode en ze te helpen een nieuwe baan te vinden. Zowel bij Roto Smeets Utrecht, Roto Smeets Etten en Roto Smeets Weert zijn professionele mobiliteitscentra ingericht om de medewerkers te helpen met al hun vragen en ze persoonlijk te begeleiden naar een vervolgstap in hun carrière. Dit kan zijn de overstap naar een andere baan of het volgen van een opleiding. Deze mobiliteitscentra

worden bemand door eigen medewerkers aangevuld met externe deskundigen. Het bestaande Sociaal plan van Roto Smeets Group was eind 2008 weer aan een update toe. De werknemersorganisaties FNV Kiem en CNV Media, de COR en Directie van Roto Smeets Group hebben in oktober van dat jaar hun handtekeningen onder dat nieuwe akkoord gezet. Het sociaal akkoord is erop gericht de werknemers van Roto Smeets Group duurzaam inzetbaar te maken en te houden. Daarnaast zijn er ook afspraken vastgelegd over financiële regelingen ten behoeve van werknemers die als gevolg van reorganisaties boventallig worden. Het gaat om reorganisaties die vanaf 1 oktober 2008 worden uitgevoerd. Het geformuleerde preventieve beleid, dat er op gericht is dat mensen zo goed mogelijk toegerust blijven om binnen - of eventueel buiten - Roto Smeets Group een goede baan te houden en te kunnen vinden, is niet vrijblijvend. Roto Smeets Group heeft op zich genomen dit beleid binnen twee jaar in het hele concern geconcretiseerd te hebben. Dat wil zeggen dat het beleidsplan ‘Werken in de Toekomst’ op 1 oktober 2010 volledig moet zijn geïntegreerd in de bedrijfsvoering. Hoewel een aantal bedrijven binnen het concern hiermee al goed op weg is - door onder meer het houden van effectieve functioneringsgesprekken, het aanbieden en

gebruik maken van opleidingsmogelijkheden, het ontwikkelen van competenties en het coachen van medewerkers - zal dit proces van zowel de leiding als van de werknemers de nodige inspanningen vragen. In het kader van de ingezette reorganisatie binnen het concern kunnen wij een beroep doen op het EGF (European Globalisation Fund). Er zijn door onze grafimediabedrijfstak in samenwerking met de uitgeverijsector zeven aanvragen gedaan om in aanmerking te komen voor deze subsidie. De regeling voorziet in een vergoeding van 65% van de kosten die wij moeten maken om een boventallige werknemer herplaatst te krijgen.

pro-actieve houding, met betrekking tot persoonlijke ontwikkeling van alle medewerkers, maar ook vraagt het van de medewerkers dat zij ontwikkelingen verwerken naar persoonlijk en actief gedrag. Bedrijf en medewerker kunnen elkaar hierop aanspreken. Per werknemer wordt vastgelegd welke activiteiten zijn ondernomen en met welk doel. De uit te voeren reorganisaties hebben impact gehad op de voortgang van het ingezette beleid maar geven helder aan dat een leven lang werken bij Roto Smeets Group geen zekerheid is. Vandaar dat we, samen met de medewerkers, begin 2010 een project starten, gericht op dit continue mobiliteitsbeleid zodat ze actief aan hun loopbaanontwikkeling kunnen gaan werken.

Beleid Het arbeidsbeleid van Roto Smeets Group is gericht op de in-, door- en uitstroom van werknemers en heeft als primaire doelstelling de weerbaarheid van werknemers te vergroten en op die manier invulling te geven aan het bevorderen van werkzekerheid bij een afnemende baanzekerheid. Streven is het continu inzetbaar houden van medewerkers in alle fasen van hun leeftijd en loopbaan, binnen of buiten de Roto Smeets Group. Dit moet worden gerealiseerd door het effectief blijven voeren van functioneringsgesprekken, het bieden van opleidingsmogelijkheden, het ontwikkelen van competenties en het coachen van medewerkers. Dat vraagt niet alleen van het concern een


Arbeidsomstandigheden In 2009 is een project gestart met als doel het niveau van arbobeheersing bij Roto Smeets Group te verhogen. Vooral de continue aandacht en aanpak van arbo-risico’s staat daarbij centraal. Door middel van het invullen van een arbo-matrix per bedrijf is een globaal beeld gecreëerd van de huidige beheersing van de diverse arbo-elementen en van de diverse plannen van aanpak van de Risico Inventarisatie & Evaluatie (RI&E). Eind 2009 is een nieuwe, digitale, branchespecifieke RI&E gereedgekomen die begin 2010 in alle vestigingen zal worden uitgevoerd. Hiermee krijgen we een goed en actueel beeld van de arbo-risico’s en kunnen we werken naar een betere beheersing van deze risico’s en

38


Thema: Voor elke ton hout wat door het bos wordt geproduceerd, is 1.5 ton CO2 geabsorbeerd uit de atmosfeer.

daarmee een gezonde en veilige werkplek voor medewerkers van Roto Smeets Group. Op het gebied van arbeidsomstandigheden hebben in 2009 weer de periodieke medische onderzoeken plaatsgevonden (PMO’s). PMO’s worden elke vier jaar uitgevoerd. Het is een verzameling van methoden om de gezondheid van werknemers te bewaken en te bevorderen. Een PMO heeft als doel het voorkomen dat mensen ziek worden door hun werk. Mocht er onverhoopt toch schade aan de gezondheid ontstaan, dan kan dat met een PMO in een vroeg stadium worden opgespoord. Het afgelopen jaar zijn eveneens diverse ‘toolbox’ meetings gehouden voor medewerkers. Gericht op brandveiligheid, de werking van het bedrijfsnoodplan en algehele veiligheidsinstructies. Komend jaar wordt veel aandacht besteed aan Atex (explosieven), machineveiligheid, heftrucks en geluid. Aangezien medewerkers tijdens het werk verschillende wijzen van fysieke belasting kunnen ondervinden is er door middel van de inzet van bedrijfsfysiotherapeuten gekeken naar mogelijkheden ter verhelping van de fysieke klachten die hiermee gepaard gaan. Middels voorlichting, zitinstructies en werkplekbeoordelingen is veel van de fysieke belasting aangepakt en verminderd.


39

Arbeidsvoorwaarden In 2009 is het besluit genomen dat bonussen en incentives voor management over 2009 niet zullen worden uitgekeerd. In januari 2010 hebben die medewerkers die recht hadden op een stap binnen hun salarisschaal (bij voldoende functioneren) deze stap ook gekregen. De salarisverhoging is ook beperkt tot deze stap. Salarissen van de topstructuur blijven bevroren. Op 1 augustus 2010 zullen alle salarissen worden verhoogd met 1%. Dit is een uitvloeisel van de tijdelijke loonmaatregel uit 2009. In 2009 is de autoregeling aangepast en weerspiegelt het belang dat de Roto Smeets Group aan maatschappelijk verantwoord ondernemen hecht. In het nieuwe beleid is niet alleen gekeken naar besparingen maar vooral ook naar milieuaspecten. De rijders worden gehouden aan het nationale programma ‘Het Nieuwe Rijden’. Dat wordt bijgehouden via ‘het Berijders Informatie Systeem’, waarbij aan de hand van besparingen aan brandstof, motor- en bandenonderhoud afgeleid kan worden wat het rijgedrag is van de bestuurder. Tevens is de keuze voor de lease-auto’s tegenwoordig beperkt tot A- , B- en C-labels. In het kader van de arbeidsvoorwaardenvorming is binnen Roto Smeets Group meermalen de discussie gevoerd of het niet verstandig is gezien de bedrijfsspecifieke situatie van het concern om een onderzoek

te starten naar de mogelijkheden van een eigen bedrijfs-CAO. Het binnen de bedrijfstak opgestarte project ‘Comfortabele Arbeids Overeenkomst’ lijkt een weg die ook voor Roto Smeets Group toekomstbestendig is. Het project ‘Comfortabele Arbeids Overeenkomst’ is een initiatief van CAO-partijen in de grafimediasector. Ook de sector uitgeverijen is inmiddels betrokken bij het project. Het project moet leiden tot concrete suggesties en voorstellen aan sociale partners voor de manier waarop: – een nieuw evenwicht kan worden gevonden waarop arbeidsvoorwaarden voor zowel zittende als nieuwe werknemers op een eigentijdse en aantrekkelijke manier vorm kunnen worden gegeven; – onderdelen van het arbeidsvoorwaardenpakket meer mee kunnen bewegen met (conjuncturele) ontwikkelingen in de sector en binnen de deelsectoren; – arbeidsvoorwaarden meer aansluiten bij de specifieke kenmerken van deelsectoren en bij de toegenomen diversiteit in de branche; - sociale partners, eventueel over bestaande sectorgrenzen heen, vorm en inhoud kunnen geven aan sectorbeleid en sectorfaciliteiten.

Arbeidstijden Momenteel loopt er een proefproject ‘Ademend plannen’ dat binnen Roto Smeets GrafiServices Eindhoven als eerste wordt

ingevuld. Daarna zullen dergelijke projecten over het concern worden uitgevoerd. Doel van het project is te onderzoeken of wij een optimale fit hebben tussen onze roosters en de marktvraag. Projecten in het verleden hebben aangetoond dat hier aanzienlijke besparingen zijn te bewerkstelligen. Het jaar 2010 zal worden gebruikt om dit project uit te rollen binnen het concern.

Arbeidsongeschiktheid Het beleid in het kader van arbeidsongeschiktheid heeft de afgelopen jaren de vruchten afgeleverd die wij er van hebben verwacht. Het afgelopen jaar lijkt de daling in het ziekteverzuim echter tot stand te zijn gebracht, vooral veroorzaakt door de ingezette reorganisaties. Het ziekteverzuim over 2009 is 4,47% (2008: 4,26%). Het beleid gericht op de beperking van de kosten voor arbeidsongeschiktheid zal uiteindelijk moeten gaan leiden tot een ziekteverzuimpercentage van rond de 3,5%. In 2008 is de collectieve zorgverzekeringspolis met Zilveren Kruis Achmea met drie jaar verlengd. Binnen dit contract wordt gebruik gemaakt van Present. Hiervoor wordt per medewerker een premie betaald waarvoor activiteiten worden aangeboden als preventieve trainingen en wachtlijstbemiddeling. De opbrengsten van Present per jaar zijn minimaal gelijk aan de afgedragen premie per jaar. De Arbo-dienstverlening is geëvalueerd


en aanbiedingen worden voorbereid om te komen tot een nieuwe aanpak, waarbij de regie van de verzuimbeperking komt te liggen bij de Arbo-dienst en er op basis van te behalen resultaten contractvoorstellen zullen worden gedaan. Voorwaarde is eenduidig beleid voor het hele concern. Het ziekteverzuim bij Roto Smeets Weert kwam uit op 5,83% en steeg met bijna 1% t.o.v. het niveau van 2008, dat uit kwam op 5,38%. Het aantal verzuimgevallen daalde met ruim 6%, van 437 naar 424. De verzuimfrequentie per medewerker daalde van 1.26 naar 1.22. Instroom in de WIA bleef beperkt tot één medewerker. Vanwege de sleutelrol die leidinggevenden hebben bij de preventie, de begeleiding en het reduceren van het ziekteverzuim, werd veel aandacht gegeven aan het directe contact tussen bedrijfsarts, HRM en leidinggevenden. Ter ondersteuning van dit proces zijn er enkele groepsbijeenkomsten gehouden voor leidinggevenden. Het casemanagement werd voor het tweede jaar als deeltaak, ingevuld door een HR Consultant. In 2009 eindigde Roto Smeets Etten met een gemiddeld ziekteverzuim van 5%. Voor Roto Smeets Etten een ongekend hoog percentage als gevolg van een aantal langdurig arbeidsongeschikten en uiteraard de reorganisatie. Het gemiddelde verzuim lag de afgelopen jaren op 3,5%.

40


Bij Roto Smeets Deventer is het percentage arbeidsongeschiktheid uitgekomen op 4,82%, iets hoger dan in 2008 (4,6%). Het lijkt erop dat het ingezette beleid een aantal jaren geleden zeker zijn vruchten heeft afgeworpen (van 6,8 naar 4,8), maar ook in 2009 een stabilisatie laat zien en blijft steken. Om de doelstelling van 4% te halen zal het beleid een nieuwe impuls moeten krijgen. Het ziekteverzuimpercentage bij De Wit is, ondanks de reorganisaties over 2009 teruggebracht naar gemiddeld 5,26% (was 7.2% in 2008). Het ziekteverzuim was bij Roto Smeets GrafiServices Eindhoven 2009 opnieuw hoog. Op basis van de loonsom 5,1%. In 2008 was het 5,0%. Opnieuw was er een aantal langdurige zieke medewerkers. Daarnaast hebben de twee reorganisatie rondes een negatieve invloed op het ziekteverzuim gehad. De exacte invloed is niet te benoemen. Bij Roto Smeets GrafiServices Utrecht was het ziekteverzuim in 2009, op basis van dagen, 3,6% (in 2008 was het 4,5%). Bij de MediaPartners Group zijn de verzuimcijfers in 2009 licht gestegen naar een gemiddelde van 4,2%. Ze hebben te maken gehad met een aantal langdurige zieken. De frequente verzuimers blijven de aandacht hebben. Daarnaast wordt al enkele jaren samengewerkt met een bedrijfsfysiotherapeut die (nieuwe) medewerkers adviseert

over de inrichting van de werkplek. Het ziekteverzuim ligt bij Leads to Loyals nog steeds laag. Echter een zeer kleine stijging van 1,02% in 2008 naar 1,8% in 2009. Leads to Loyals hanteert flexibele werktijden en ligt het gevoel van bepaalde vrijheid hoog bij de werknemers.

4.4. Samenstelling Het personeelsbestand is onder meer door uitvoering van de reorganisatie teruggelopen van absolute aantallen 2255 ultimo 2008 tot 1995 ultimo 2009. Bij de bedrijven die door de herstructurering het meeste getroffen zijn, Roto Smeets Utrecht en Roto Smeets Weert is zichtbaar dat eind 2009 al een flinke verschuiving heeft plaatsgevonden. Bij Roto Smeets GrafiServices Eindhoven is ondanks de integratie in 2009 van 20 collega’s van Nadruk het personeelsbestand met circa 25% afgenomen. Ook bij De Wit heeft de reorganisatie voor een flinke afname van het personeelsbestand gezorgd. Zowel in het overzicht van het aantal dienstjaren als van de leeftijdsopbouw is zichtbaar dat de reorganisatie op alle lagen van invloed is geweest. In het schema ‘uit dienst’ is zichtbaar dat naast de ontslagen met name de tijdelijke contracten over het algemeen niet zijn verlengd en dat er meer medewerkers, door

de reorganisatie, vervroegd van hun VUT/ pensioen gebruik zijn gaan maken. Dat er ondanks de reorganisatie toch nog medewerkers ‘in dienst’ zijn gekomen heeft betrekking op de periode vóór de aankondiging van de reorganisatie en op functies waarvoor expertise nodig is die niet binnen het concern aanwezig was. Het speerpunt vorig jaar gericht op preventie en veiligheid heeft zijn vruchten afgeworpen. Ook voor 2009 zal intensief gewerkt worden aan het nog veiliger maken van de arbeidsomstandigheden.

Nationaliteiten Bij Roto Smeets Group werken 21 verschillende nationaliteiten. Naast Nederlands (grootste gedeelte) komen er collega’s uit: België Duitsland Frankrijk Indonesië Irak Maleisië Portugal Suriname Tunesië Vietnam

Denemarken Engeland Griekeland Iran Italië Marokko Spanje Tjechië Turkije Sierra Leone

Kansen Verder proberen wij kansen te creëren voor groepen die het op de arbeidsmarkt moeilijk


hebben. Zo hebben wij in Deventer een samenwerking met Sallcon. Sallcon ondersteunt mensen die hulp nodig hebben bij het vinden van werk, zoals langdurig werklozen, mensen met een handicap en schoolverlaters. Door werklozen met een bijstandsuitkering een arbeidscontract aan te bieden bij Sallcon, hoeven ze geen beroep meer te doen op de bijstand. Sallcon detacheert ze vervolgens, onder meer bij Roto Smeets Deventer, in de nabewerking. De samenwerking met Sallcon is ingegeven door zowel bedrijfseconomische als maatschappelijke overwegingen.

450

Holding

Print Productions

405

41

Schema 1: Absolute aantallen per bedrijf


vrouw man

360

2009

2008

315 270 225 180 135 90

450

leadstoloyals

Media Partners

PSH

Antok

De wit

rsgsu

rsgse

SMD

RSW

RSU

RSE

RSD/Rpack

RS incl. salesoffices

0

Roto Smeets Group

45

90 vrouw

400

man

350

2009 2008

man

70

300

60

250

50

200

40

150

30

100

20

50

10

0

vrouw

80 2009 2008

0 0 tot 5 jaar

5 tot 10 jaar

10 tot 15 jaar

15 tot 20 jaar

20 tot 25 jaar

25 tot 30 jaar

Schema 2: Dienstjaren Print Productions (incl. RSG holding)

30 tot 35 jaar 35 jaar en meer

0 tot 5 jaar

5 tot 10 jaar

10 tot 15 jaar

15 tot 20 jaar

20 tot 25 jaar

Schema 2: Dienstjaren Marketing Communications


25 tot 30 jaar

30 tot 35 jaar 35 jaar en meer

42

90

1000 vrouw

900

man

800

2009 2008

60

600

50

500

40

400

30

300 200

20

100

10 15 tot 30 jaar

30 tot 40 jaar

40 tot 50 jaar

0

50 tot 65 jaar

Schema 3: Leeftijd Print Productions (incl. RSG holding)

150 140 130 120 110 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0

man

70

2009 2008

700

0

vrouw

80

15 tot 30 jaar

30 tot 40 jaar

40 tot 50 jaar

50 tot 65 jaar

Schema 3: Leeftijd Marketing Communications

2009

2008

175 150

2009

2008

125 100 75 50 25

Eigen verzoek

Ontslagverg./ Einde tijdelijk Ontslagverg./ 2 jaar WAO dienstverband reorganisatie

Schema 4: Uit dienst

Pensioen

Einde dienst- Overplaatsing verband in binnen proeftijd/ RSG werkgever

VUT

Ontbinding arbeidsovereenkomst

Overleden

Ontslag op staande voet/ dringende redenen

Overig


0

PP

MC

Schema 5: Aangenomen medewerkers

10

43

Schema 6: Ziekteverzuim

9 2009

8

2008

7 6 5 4 3 2 1 % 0 RSG

RS

RSD

RSE

RSU

100

1100

90

1000

80

900

RSW

SMD

MP

2008

16

6

20

200

4

10

100

2

0 Aantal ongevallen

2008

8

300

0

2009

10

400

30

LtoL

12

500

40

antok

14

600

50

De wit

18 2009

700

60

rsgsu

20

800

70

rsgse

Aantal verzuimdagen

0

Schema 7: Verzuim tgv ongevallen (aantal en duur in dagen)

Volledig WIA

Deels WIA

Aantal WAO/ herintreders

Schema 8: Aantal WIA gevallen en WAO/herintreders


44


4.5. Opleidingen 4.5.1. Beleid Zoals vastgelegd in het werkgelegenheidplan ‘Werken in de Toekomst’ is niet alleen de werkgever maar ook de werknemer verantwoordelijk voor het op peil houden van zijn eigen duurzame inzetbaarheid, door onder meer deel te nemen aan opleidingen, loopbaanscans en het uitvoeren van de ontwikkelingsplannen. De werkgever moet wel de mogelijkheden scheppen. Om dit beleid te ondersteunen worden de volgende instrumenten ingezet:

Werving, selectie & introductie Bij instroom wordt geselecteerd op opleidings-en ervaringsniveau en leer- en verandervermogen. Daar waar mogelijk moeten werknemers tenminste het vermogen hebben om door te groeien naar MBO-niveau 3 (driejarige MBO) of hoger. In dit kader kunnen sollicitanten worden getest. Nieuwe werknemers doorlopen een introductieprogramma. Doel is om hen kennis te laten maken met de werkzaamheden op alle afdelingen. Er worden verschillende basisintroductieprogramma’s opgesteld. De inhoud van het programma hangt onder andere af van het functieniveau. De leidinggevende is verantwoordelijk voor de uitvoering.

Beoordelings-, functionerings- en ontwikkelingsgesprekken In het beoordelings-, functionerings- en ontwikkelingsgesprek is naast het functioneren in de huidige functie ook aandacht voor verdere ontwikkeling van de betrokken werknemer. Om te komen tot duurzame inzetbaarheid van de werknemer zal tijdens dit gesprek expliciet aandacht worden gegeven aan de toekomstige loopbaan van de werknemer: intern binnen de onderneming waar de werknemer op dat moment werkt, alsook gericht op de externe arbeidsmarkt. Wensen van de werknemer, zijn maatschappelijke situatie, het doorlopen van een loopbaanscan/zelf assessment en zijn arbeidsgeschiktheidssituatie zijn tevens onderwerp van gesprek.

Loopbaanscan/zelfmanagement Werknemers worden periodiek in de gelegenheid gesteld deel te nemen aan een loopbaanscan. De loopbaanscan/zelf assessment wordt ter beschikking gesteld door het mobiliteitscentrum van Roto Smeets Group.

Opleiden Mede op basis van de uitkomsten van de beoordelings-, functionerings- en ontwikkelingsgesprekken wordt een opleidingsbudget vastgesteld. (Vak)opleidingen dienen aandacht te besteden aan het ontwikkelen van breed toepasbare vaardigheden en competenties (zowel binnen als buiten de

Grafimedia branche). Ook bij de opzet/ inkoop van andere opleidingen, wordt zoveel mogelijk gekeken naar brede toepasbare vaardigheden/competenties. Bij de inkoop van scholing is tevens aandacht voor de verschillende leermethodes voor werknemers.

is een forse slag gemaakt om medewerkers op te leiden voor het Garenloos Binden in de afdeling Afterpress, voor Senelder Misset een nieuw proces. Daarnaast wederom veel medewerkers opgeleid in de Drukkerij en op de Nabewerking op de verschillende disciplines die Senefelder Misset in huis heeft.

Individueel Ontwikkelplan (IOP) Een Individueel Ontwikkelingsplan wordt eveneens bepaald door een mogelijke loopbaanscan. In het IOP staat hoe de werknemer kan komen tot duurzame inzetbaarheid. Deze ontwikkeling kan plaatsvinden middels: – Opleiding – Stage – Training on the Job – Detachering – Coaching – Doorverwijzing naar mobiliteitscentrum

4.5.2. Interne opleidingen in 2009 Bij Roto Smeets Weert werd, evenals in voorafgaande jaren, met name bij zowel de afdeling Press als de afdeling Afterpress geïnvesteerd in technische vakopleidingen om daarmede het gewenste vakmanschap ook voor de toekomst veilig te stellen. In de Afterpress betrof dit wederom de concernopleiding voor machinevoerders hechten, die door alle betrokkenen ook nu weer als zeer waardevol werd ervaren. Bij Senefelder Misset zijn in 2009 op verschillende (vak)gebieden opleidingen gevolgd. Er


Een aantal medewerkers hebben vervolg management opleidingen gevolgd en HBOopleidingen zodat Senefelder Misset in staat is om ook in de toekomst functies vanuit ‘eigen kweek’ te kunnen invullen. Voor wat betreft crossmedia zijn er eveneens opleidingen gevolgd om goed te kunnen inspelen op de (toekomstige) behoeften van de klanten. De B-drukkersopleiding, die in 2008 bij Roto Smeets Etten was opgestart, is in het 1e kwartaal van 2009 afgerond. Verder is er een onderzoek opgestart naar een opleiding voor de nabewerking en worden de drukkerij medewerkers nu opgeleid tot allround press medewerker. Tevens zijn opleidingen toegekend aan medewerkers die in het kader van hun vertrek een opleiding wilden volgen om hun positie op de arbeidsmarkt te versterken. In 2009 zijn bij Roto Smeets Deventer vakopleidingen voor de nabewerking en Rotopack gegeven. Daarnaast vonden relatief veel individuele opleidingen plaats, met name voortvloeiend uit de IOP’s. In 2009 is met

Van repro naar revalidatiemonteur Sinds november 2009 sleutelt Alex Peek dagelijks aan scootmobiels en rolstoelen. De voormalige medewerker repro bij Roto Smeets Utrecht had een jaar geleden niet verwacht dat hij nu full-time als monteur revalidatiemiddelen aan het werk zou zijn. ‘Het is voor mij allemaal snel gegaan.’ Alex Peek kon in principe tot maart 2010 bij Roto Smeets blijven. ‘Maar toen ik wist dat mijn baan ophield, ben ik meteen ander werk gaan zoeken. Van een buurvrouw hoorde ik dat ze een monteur zochten bij Meyra in Nieuwegein. Ik heb door mijn hobby klassieke volkswagens een technische achtergrond opgebouwd en de vacature sprak mij wel aan. Bovendien was het dicht bij huis. Ik heb op donderdag gebeld. Op een vrijdagochtend had ik een sollicitatiegesprek en diezelfde middag kreeg ik te horen dat ik aangenomen was.’

Afwisselend Als monteur houdt Alex zich vooral bezig met periodiek onderhoud aan scootmobiels, rolstoelen en andere revalidatiemiddelen. ‘We maken ook nieuwe voertuigen rijklaar. De meeste scootmobiels worden standaard afgeleverd. Maar vaak moet er wel iets aan gedaan worden. Soms moet de bediening van rechts naar links worden verplaatst of moet er een armsteun worden aangepast. En als een scootmobiel het niet meer doet of als de band lek is, dan gaan we naar de gebruiker toe om het te repareren.’ De nieuwe baan betaalt minder goed dan de vorige, maar daar staat veel positiefs tegenover, vindt Alex. ‘Na meer dan twintig jaar was de uitdaging er bij Roto Smeets er wel zo’n beetje vanaf. Wat ik nu doe, bevalt me goed. Het is dankbaar werk, want je doet het voor mensen die de hulpmiddelen hard nodig hebben. Het is ook afwisselend en ik doe het met veel plezier. Nu gaan de dagen veel sneller.’


45

46


alle leidinggevenden op basis van het profiel een IOP gemaakt en in sommige gevallen al afgerond. Bij Roto Smeets GrafiServices Eindhoven hebben medewerkers op de afdelingen prepress, drukkerij en nabewerking verschillende opleidingen gevolgd. De investeringen in de nieuwste technologieën ging samen met een opleidingsprogramma. De opleidingen zijn zowel extern als intern gevolgd. Op de afdeling pre-press hebben medewerkers verschillende opleidingen gevolgd voor het kunnen werken met een up-date van het Work-flow systeem Prinergy. MediaPartners Group heeft in 2009 extra aandacht besteed aan het ontwikkelen van haar medewerkers. In het laatste kwartaal van 2008 hebben alle managers de opleidingsbehoefte van hun medewerkers geïnventariseerd en dat in 2009 in gang gezet. Daarnaast was er in 2009 meer budget vrijgemaakt voor opleidingen dan in de voorgaande jaren. In 2008 is voor PSH Media Sales, in samenwerking met een extern bureau, een leerhuis ontwikkeld en geïntroduceerd. Dit leerhuis is in 2009 aangepast aan de huidige inzichten. Binnen de verkoop worden nu een drietal functieniveaus onderscheiden waarvan de verschillen helder in kaart zijn gebracht in termen van resultaatgebieden en benodigde competenties. De leeractiviteiten zijn per

functieniveau hierop aangepast. Begin 2009 is de training ‘marktkennis’ en ‘een succesvol verkoopgesprek voor junioren en media-adviseurs’ intern verzorgd. Tevens is een training ‘persoonlijke effectiviteit’ ontwikkeld op drie niveaus: Niveau 1 is ontwikkeld en gegeven door een extern bureau aan junioren en media-adviseurs en niveau 3 is intern ontwikkeld en gegeven aan alle medewerkers in de organisatie die leiding geven of medewerkers begeleiden. Niveau 2, alleen bestemd voor medewerkers van media sales, zal in 2010 georganiseerd worden. Verder is er veel aandacht gegeven aan begeleiding en coaching van medewerkers aan de hand van persoonlijke leerdoelen of een IOP en zijn intern intervisies georganiseerd om van elkaar te leren. De inspanning om zoveel mogelijk kennis en competenties in huis te halen zodat de leeractiviteiten behorend bij het leerhuis intern verzorgd kunnen worden, gaan in 2010 verder.

4.5.3. Roto Smeets Group als leerbedrijf Van oudsher treden de Roto Smeets drukkerijen op als leerbedrijf conform de GOC-systematiek voor grafische opleidingen in Nederland. Daarnaast werd in 2009 in Deventer door een aantal bedrijven een BOP (BedrijvenOntwikkelPunt) Academie opgericht, waaraan Roto Smeets Deventer ook meegewerkt heeft. De doelgroep zijn

jongeren met ontwikkelpotentieel, in de leeftijd van 14 tot 19 jaar, meestal dropouts uit het middelbaar onderwijs. De BOP academie richt zich op terugkeer van deze jongeren naar het reguliere onderwijs of naar een geschikte werkplek. Eind van het jaar zijn de voorbereidingen afgerond voor een driejarige opleiding tot Operator die in 2010 zal starten. Deze opleiding is in nauwe samenwerking met uitzendorganisatie Timing, kennisorganisatie VAPRO en onderwijsinstelling ROC Midden Nederland ontwikkeld. De MBO-niveau 3 opleiding is uniek in Nederland omdat het een combinatie betreft van een standaard opleiding tot operator en de specifieke techniek van drukken die bij Roto Smeets wordt gehanteerd.

4.5.4. ESF In 2008 is er een clusteraanvraag gedaan voor opleidingen in het jaar 2009, waarbij meerdere grafische bedrijven en Roto Smeets Group een subsidie van het Europees Sociaal Fonds (ook wel ESF) kunnen ontvangen om opleidingen mede te financieren. Deze clusteraanvraag is door het Agentschap van Sociale Zaken en Werkgelegenheid goedgekeurd. Het betreft het programma actie D, verbetering arbeidspositie van werkenden. Voor een groot aantal Roto Smeets Group vestigingen zijn in deze aanvraag algemene opleidingen en cursustrajecten opgenomen


zoals BHV, reanimatie, EHBO, leidinggeven, presenteren en communiceren. Het grootste gedeelte van de kosten heeft echter betrekking op het behouden en vergroten van de vaktechnische kennis op het gebied van grafimedia zoals rotatie- en planodrukken, geniet- en gelijmd brocheren alsmede sealopleidingen. Bij levering van een nieuwe pers maar ook bij nieuwe workflowsoft ware voor de prepress is er altijd sprake van een (bij)scholingscomponent. Ook soft ware voor duurzame productiemiddelen vraagt om specifieke leveranciersgebonden opleidingen. Deze worden dan rechtstreeks bij de leverancier ingekocht. Maar het overbrengen van kennis binnen de organisatie gaat een steeds belangrijker rol spelen. Vandaar dat we steeds meer een verschuiving zien van externe opleiding naar intern waarbij beter ingespeeld kan worden om maatwerk voor een bepaalde categorie medewerkers. Voorbeelden hiervan zijn opleidingen op het gebied van diepdruk en opleidingen voor de medewerkers van de nabewerking op het terrein van brocheren en garenloos binden. Deze cursussen worden veelal klassikaal gegeven met een flinke hoeveelheid trainingen on the job. Dit zijn trainingen die direct aan grote productiemiddelen zoals persen, graveerstraten, hecht- bind- en sealstraten worden gegeven. Hierdoor wordt de grafische kennis en de flexibiliteit van medewerkers vergroot.

47

4.6 ICT

Informatietechnologie In 2009 zijn er weer nieuwe stappen gezet in de steeds verdergaande integratie in de organisatie van end-to-end automatisering. In 2009 is ook intensief gewerkt aan de implementatie van de functionaliteit Tracking & Tracing bij alle rotatiedrukkerijen waardoor de goederenbewegingen (papier, bijlagen, halfproducten en gereed product) volledig kunnen worden gevolgd binnen Roto Smeets Group over de bedrijven heen. De implementatie loopt inmiddels en in de loop van het eerste halfjaar 2010 is dit volledig live. In 2009 is er ook gestart met het scannen van inkoopfacturen en het digitaal herkennen, verwerken, goedkeuren en automatisch laten boeken van deze facturen. De implementatie hiervoor is gestart en zal in het eerste kwartaal 2010 worden afgerond. In bijgaand schema staan alle systemen weergegeven die worden gebruikt binnen het concern en die veelal aan elkaar gekoppeld zijn. De pijlen geven aan welke systemen gekoppeld zijn door interfaces en deze interfaces worden hoofdzakelijk door Roto Smeets Group zelf gebouwd waardoor de kennis in het concern aanwezig is. Roto Smeets Group maakt hoofdzakelijk gebruik van standaard applicaties en volgt het releasebeleid van de leveranciers. Er is bewust gekozen om de door ons gewenste aanpassingen verwerkt te krijgen in de stan-

daard releases van de applicatieleveranciers zodat Roto Smeets Group met haar systemen zoveel mogelijk binnen de standaarden blijft en de continuïteit mede daardoor goed gewaarborgd is. Er wordt gebruik gemaakt van onderhoudscontracten met betrekking tot de soft ware en Roto Smeets Group kan de beschikking krijgen over de nieuwe releases. Naar aanleiding van de nieuwe soft ware en aanpassingen worden de bedrijfsnoodplannen op dit moment herzien en dit zal in het eerste halfjaar 2010 worden afgerond. In de bedrijfsnoodplannen zijn de stappen uitgewerkt die moeten worden gezet als het centrale systeem onverwachts uitvalt.

In 2010 zal ook gewerkt worden aan een nieuwe release-overgang van ons ERP systeem waar nieuwe functionaliteit (o.a. expeditie) in is opgenomen. De ICT organisatie binnen Roto Smeets Group zal in verband met de herstructurering van het concern in 2010 worden aangepast waardoor de aansturing van ICT centraal zal gaan plaatsvinden. In het eerste halfjaar 2010 worden de lokale Quality Tracking and Management System servers verplaatst naar het centrale computercentrum bij de vestiging Deventer.

Bank

Papinet FIREWALL

Bankbetalingen

Digitale verwerking van inkoopfacturen

Technische dienst/ Maintenance

Scannen papier en pallets

Salarissysteem

Financiële boekhouding

ERP systeem

Werkelijkheidsregistratie en productie informatie

Aan- en afwezigheidsregistratie

Prepress-systeem

CRM systeem (klantrelatiebeheer)

Cilindersysteem


48

5. Terugblik van de Centrale Ondernemingsraad op 2009 5.1. Ontwikkeling Roto Smeets Group

En dat alles in een moeilijke tijd voor de grafische industrie. Het besprokene heeft de COR uiteindelijk weergegeven in een notitie ‘Het RSDB van morgen’. Duidelijk was dat er rekening mee gehouden moest worden dat reorganisatieplannen aan de orde zouden kunnen komen.

grafische industrie gesproken: in maart werd er in Verona een internationale conferentie gehouden van de Europese grafische vakorganisatie - UNI Europa Graphical – voor vakbondsleden en leden van vertegenwoordigend overlegorganen. Gesproken is over de ontwikkelingen in de diepdruk en rotatieoffset. COR-leden Cees van der Eerden en Henk Overdijk waren twee van de vier Nederlandse deelnemers. Op de eerste dag was John Caris een van de sprekers. Hij sprak over de overcapaciteit in Europa en het gezamenlijk belang van werkgevers en werknemers om op een verantwoorde manier te komen tot een consolidatie, zodat de industrie weer een toekomst heeft. Op de slotdag van de conferentie is er gewerkt aan een document waarin gepleit wordt voor een verantwoorde afbouw van capaciteit. Dat vraagt om een goed overleg tussen werkgevers en werknemers. Er wordt ook steun van de Europese Unie gevraagd om een sanering van de industrie te bereiken. De gesprekken worden op verschillende niveaus voortgezet. De COR is hierin overigens geen initiatiefnemer, maar ‘volger’. Waar zinvol probeert hij een bijdrage te leveren. Zo neemt een van de COR-leden in maart 2010 deel aan een conferentie in Milaan.

Voor op 15 mei door de bestuurder de plannen voor Roto Smeets Group bekend werden gemaakt - waarin veel van hetgeen de COR besproken had herkenbaar was - werd op Europees niveau over de situatie in de

Basis van de adviesaanvraag ‘herstructurering Roto Smeets Group’ van 15 mei was het middellange termijnplan Roto Smeets Group. Hierin stond een aantal plannen die niet volledig waren uitgekristalliseerd en die

De Centrale Ondernemingsraad (COR) begon 2009 actief met een drietal studiedagen, waarin het behandelen van het aangekondigde middellange termijnplan (MTP) voorbereid werd. De vraag lag op tafel ‘welke elementen moeten dan wel kunnen in onze ogen bij het tot stand komen van het MTP’. Uitgegaan werd daarbij van een stand alone situatie, maar het gelijk openhouden van een mogelijke actieve rol van Roto Smeets Group in het consolidatieproces in Europa. Gesproken werd over de kerngebieden van Roto Smeets Group en aandachtspunten bij succesfactoren als: de juiste processen, een pro-actief investeringsbeleid (in mens, machine en klant), besluiten daadkracht, collectieve verantwoordelijkheid en effectieve aansturing, kwaliteit in de markt, etcetera.

in de loop van de tijd aan de orde komen, maar ook een aantal concrete voorstellen zoals de sluiting van Roto Smeets Utrecht in 2010, de afbouw van Roto Smeets Etten, een persinvestering in Roto Smeets Weert en een tijdelijk loonoffer. De COR heeft onderscheid gemaakt tussen drie perspectieven in de tijd: het korte, het middellange en het lange termijnperspectief. Hij heeft het middellange termijnperspectief als het meest kritische perspectief gedefinieerd. Hoofdvragen van de COR waren: – Zijn de huidige maatregelen de juiste maatregelen om op de middellange termijn (twee tot vijf jaar) de markt zoals die zich dan voordoet te kunnen bedienen. – Vanuit het korte termijnperspectief dient te worden vastgesteld of de voorgestelde maatregelen op de korte termijn passend zijn en voldoende lucht geven. – Het lange termijnperspectief roept vragen op over alternatieven voor print. Dit perspectief heeft de COR in deze adviesaanvraag buiten beschouwing gelaten. Op basis van het bestuderen van de voorliggende stukken (waaronder informatie over onderzochte alternatieven) en gevoerde gesprekken sloot de COR zich aan bij het voorgenomen besluit ten aanzien van: – een geleidelijke sluiting van Roto Smeets Utrecht,


– de afbouw van Roto Smeets Etten tot een productielocatie met circa 160 medewerkers – het opleggen van de smalle baancapaciteit van Roto Smeets Deventer. – een persinvestering in Roto Smeets Weert – de vormgeving van de stafdiensten HR en Inkoop De COR heeft – nadat de onderbouwing van het voorstel nader onderzocht was en bekeken was of er zinvolle alternatieven waren – uiteindelijk steun gegeven aan het door de Raad van Bestuur aan de medewerkers gevraagde vrijwillige loonoffer. Dit verzoek kwam voort uit de hoge kosten van het sociaal plan - in onvoorspelbare marktomstandigheden - in relatie tot de verplichtingen in de financieringsovereenkomst met banken. Vastgesteld werd dat de denklijnen ten aanzien van Sales, Financiën en ICT nog nader uitgewerkt moesten worden. Een vervolgadviesaanvraag werd later aangekondigd voor het eerste kwartaal 2010. Ook de positie van de Wit Grafische Projecten komt dan aan de orde. Ook voor het vertegenwoordigend overleg blijft het bij het behandelen van ingrijpende plannen laveren tussen verstand en gevoel: Hoewel grafische bedrijven al meer dan 20 jaar te maken hebben met onvermijdelijke reorganisaties als gevolg van technologische ontwikkelingen in de industrie zelf en door

49

het ontstaan van andere media, went het niet echt. Verlies van arbeidsplaatsen blijft pijn doen. Er is steeds weer sprake van een moeilijke periode waar je doorheen moet, als individueel betrokkene maar ook als afdeling of bedrijf. De COR wenst alle boventalligen het beste toe en vertrouwt erop dat de Roto Smeets Group als bedrijf vanuit de sterkte die het bedrijf en zijn medewerkers hebben ook deze periode van reorganisaties - ondanks de lastige marktomstandigheden - weer goed doorstaat.

5.2. Werkwijze COR In het kader van dit jaarverslag willen we nog kort stilstaan bij de wijze waarop in 2009 uitvoering is gegeven aan de werkwijze die de COR - met steun van de onderliggende ondernemingsraden - eind 2008 heeft ingezet. Gekozen is toen voor een kleinere slagvaardige COR, die samenwerkt met de OR-en: – één COR-lid per vestiging. – een meer projectmatige aanpak met een actieve bijdrage van OR-leden en deskundige collega’s aan de behandeling van overkoepelende thema’s. Daarnaast koos de COR ervoor nog enkele vaste commissies in te stellen. Ook voor deze commissies zou de COR, zo werd gesteld, een beroep kunnen doen op deskundige collega’s om die te bemensen. De COR verwachtte dat er op deze manier

meer samenhang ontstaat tussen het vertegenwoordigend overleg - wat ook past bij de huidige aansturing van de organisatie - en dat de kwaliteit van de inbreng van het totale vertegenwoordigend overleg (vo) versterkt kan worden. Ook een betere taakverdeling cq verdeling van de belasting van het vo-werk voor OR-leden en bedrijf wordt hiermee naar verwachting bereikt. Vo-werk is verder niet vrijblijvend. De bereidheid en mogelijkheid tot persoonlijke ontwikkeling vindt de COR dan ook belangrijk om de kwaliteit van het vo-werk te waarborgen. De COR gaf eind 2008 aan van plan te zijn hier de komende zittingsperiode consequenter dan voorheen aan te werken. In maart 2009 heeft het dagelijks bestuur van de COR in een constructief gesprek met de bestuurder en verantwoordelijke directeuren een aantal basisafspraken gemaakt over tijdsbesteding, kwaliteit en kwaliteitsontwikkeling. Terugkijkend op 2009 kan geconcludeerd worden dat er een aantal - door betrokkenen positief gewaardeerde - stappen is gezet: – Voor de voorbereiding van het advies over de voorgenomen ‘herstructurering Roto Smeets Group’ heeft de COR in overleg met de OR-en een zestal projectgroepen ingesteld. Hieraan namen COR-leden, OR-leden en enkele medewerkers uit de bedrijven deel. – in 2009 heeft een tweetal vo-themadagen

plaatsgevonden: op 19 mei werd door de bestuurder de adviesaanvraag ‘herstructurering Roto Smeets Group’ nader toegelicht. Op 21 september werd het vo bijgepraat over de stand van zaken van een aantal ontwikkelingen en werd met het management een aantal thema’s bediscussieerd aan de hand van stellingen. – de vaste COR-commissie HR bestaat per 1 januari 2010 uit drie COR-leden en twee OR-leden. De commissie heeft deelgenomen aan de Roto Smeets Group-themadag voor HR-medewerkers, loonadministraties en COR-cie HR ‘Arbeidsvoorwaarden 2010 en verder’. – eind 2009 zijn twee projectgroepen ‘Arbeidstijden’ en ‘Werken in de Toekomst’ geformeerd die grotendeels bestaan uit OR-leden. Zij zijn begin 2010 aan de slag gegaan en rapporteren in maart/april aan de COR. Vervolgens komt de terugkoppeling naar de OR-en aan de orde, mogelijk in de vorm van een themadag. In bovenstaande activiteiten zit tevens een stuk kennis- en ervaringsontwikkeling verweven. Wordt voortgezet en uitgediept in 2010!

5.3. Aandachtspunten voor 2010 Voor wat betreft de agenda voor de eerste helft van 2010, daarop staan - zo mag uit het voorgaande geconcludeerd worden - in ieder geval de volgende thema’s; – De vervolgadviesaanvraag ‘herstructu-


rering Roto Smeets Group’ betreffende de aansturing Roto Smeets Group, Sales, Financiën en ICT. Ook de positionering van de Wit komt aan de orde. – Werken in de Toekomst: het ontwikkelen van concrete handvatten voor COR- en OR-en het toetsen van de uitvoering van het personeelsbeleid. Een vo-projectgroep komt met een voorstel. – Arbeidstijden: over ‘flexibilisering van arbeidstijden’ wordt veel geschreven. Je kunt dit onderwerp van verschillende kanten benaderen. De projectgroep arbeidstijden hoopt een bijdrage te kunnen leveren aan de visie-ontwikkeling binnen het vo. Daarnaast vragen onder andere de aandacht; – Handboek arbeidsvoorwaarden Roto Smeets Group: een bespreking van een update van het handboek met mogelijk een voorstel tot het aanpassen van een of meer regelingen. – Naar een nieuwe CAO?: de CAO-partijen hebben het initiatief genomen om een nieuwe, toekomstgerichte CAO te ontwikkelen. Ook van belang van het vo om dit te volgen. Een aantal COR-leden woont in april een conferentie over dit onderwerp bij. – De voor 2010 aangekondigde actualisering van het arbeidsongeschiktheidsbeleid.

50

5. Terugblik van de Centrale Ondernemingsraad op 2009

In bijgaand schema staat aangegeven welke onderwerpen er in de loop van 2009 verder aan de orde zijn geweest. Hierover zijn de medewerkers geïnformeerd in 3 ‘Cordiaals’ en 9 ‘COR-bulletins’ die het afgelopen jaar verschenen zijn.

5.4. Overzicht activiteiten 2009

– studiedagen COR: 3 – HR-themadag ‘sociale zekerheid 2009’ (afvaardiging COR): 1 – managementbijeenkomsten (afvaardiging COR): 2 – Roto Smeets Group vo-themadagen: 2 – bondsbijeenkomsten Nederland/buitenland (afvaardiging COR): 2

Bijeenkomsten in 2009

COR- en overlegvergaderingen: – COR: 11 (waarvan 2 korte, voorafgaand aan een overlegvergadering) – Overlegvergadering met bestuurder: 7

Adviesaanvragen 2009 – – – –

Autoregeling Aansturing Roto Smeets Group Herstructurering Roto Smeets Group Benoeming lid Raad van Bestuur

Vaste Commissies: – Commissie Human Resources: 4 – Commissie Financiën & Automatisering: 2 – Dagelijks Bestuur: 11

Instemmingsaanvragen 2009

Voorbereidingscommissie

Informatie/overleg in 2009 over

– Commissie pensioenen: 1

– Strategie Roto Smeets Group – Marktontwikkelingen – Ontwikkelingen Print Productions, Marketing Communications – Financiële verslagen Roto Smeets Group Begroting-kwartaalverslagen-jaarverslag – Richtlijnen financiële verslaggeving – ICT-ontwikkelingen – Organisatieontwikkelingen – Benoemingen RvC – VO-ontwikkelingen algemeen – Werkwijze COR/vo – Maatschappelijk Verslag Roto Smeets Group – Levensfasebewust personeelsbeleid

Projectgroepen adviesaanvraag ‘Herstructurering Roto Smeets Group’ - mei/juni – – – – – –

Projectgroep Strategie Projectgroep Organisatie Projectgroep loonoffer Projectgroep Roto Smeets Etten Roto Smeets Weert Roto Smeets GrafiServices

Overige bijeenkomsten: – aandeelhoudersvergaderingen (afvaardiging COR): 2

In 2009 zijn er geen instemmingsaanvragen behandeld

– Competentiemanagement, Functionerings-/beoordelingsgesprekken – Opleidingen – Subsidieregelingen opleidingen – Persoonlijk Inkomens- en Voorzieningenoverzicht – Gevolgen overheidsbeleid/CAO-afspraken – Arbeidsvoorwaardenbeleid algemeen – Handboek arbeidsvoorwaarden – Autoregeling – Toekomst Sociaal Voorzieningsfonds – Excedent Pensioenregeling – Ontwikkelingen ten aanzien van pensioenen – AOP-reglement – Collectieve ongevallenverzekering – Werkgelegenheidsplan ‘Werken in de Toekomst’ – Update handboek arbeidsvoorwaarden – WIA – Ziekteverzuimontwikkelingen – Zorgverzekering – Managementrapportage Zilveren kruis Achmea – Arbeidsongeschiktheidsbeleid – Casemanagement – Arbeidstijden

Aantal informatiebulletins Cordiaal, toegestuurd aan elke werknemer: 3 COR-bulletins op Infonet: 9


5.5. Samenstelling COR per 1 maart 2010 Roto Smeets vacature Roto Smeets Deventer Fred Bijsterbosch Roto Smeets Etten Henk Overdijk waarnemend: Ronald Bottenheft Roto Smeets Utrecht Jeroen Voges Roto Smeets Weert Cees van der Eerden waarnemend: John Sonnemans Senefelder Misset Guus Willemsen Roto Smeets GrafiServices Eindhoven Sjang de Vooght Roto Smeets GrafiServices Utrecht Ron Scheijen De Wit Grafische Projecten Eric-Jan Hermans Media Partners Group Ronald Meerkerk Roto Smeets Group aanspreekpunt: Cees van der Eerden waarnemend: Fred Bijsterbosch / Lidy Stevens Ambtelijk secretaris Lidy Stevens

Iets van je toekomst maken

51

Hans Taks begon in 2009 met een opleiding tot rij-instructeur. Door de ontwikkelingen bij Roto Smeets Etten kwamen zijn plannen in een stroomversnelling. ‘Ik had altijd al het idee iets met vervoer te gaan doen’, vertelt Hans. ‘Ik rij graag auto en het leek me mooi om jongeren te helpen om een papiertje voor het leven te halen. Maar het was er nooit van gekomen.’ Toen hij te horen kreeg dat zijn functie verdween, was dat een grote teleurstelling. ‘Ik heb ruim 29 jaar met veel plezier bij Roto Smeets gewerkt. Eerst in de repro en vanaf 1993 in de pre-press. De laatste jaren heb ik dataverwerking en gravering gedaan. Helemaal als een verrassing kwam het slechte nieuws niet. ‘Het werk dat ik deed, in de voorbereiding, werd steeds meer geautomatiseerd. Het was al langer duidelijk dat mijn functie zou vervallen.’

Begeleid naar een baan Na overleg met bureau Meerstaete en verkeersschool Blom was voor Hans de keuze voor een toekomst als rij-instructeur snel gemaakt. Wel bleek de opleiding nogal prijzig. ‘Daar heb ik vanuit het bedrijf ondersteuning bij gekregen’, vertelt Hans. De opleiding is ‘pittig’, aldus Hans. ‘Je moet veel weten van wetten en gedragsregels in het verkeer, en alle voertuigen kennen. Dat zijn er tegenwoordig veel meer dan toen ik ooit m’n rijbewijs haalde!’ In juni hoopt hij de opleiding af te ronden. Daarna wordt Hans begeleid naar een baan. ‘Ik hoop dat ik bij een van de grotere verkeersscholen aan de slag kan. Meteen als zzp-er voor jezelf beginnen is wel een hele grote stap. Ik wil liever eerst ervaring opdoen in een rijschool.’ In februari 2010 nam Hans afscheid van Roto Smeets. ‘Het bedrijf gaat verder zonder jou. Dat is een feit en dat moet je accepteren. Je hebt er niets aan om op de bank te blijven zitten. Het is aan jou om iets van je toekomst te maken. En dat ben ik zeker van plan!’ Roto Smeets Group Maatschappelijk Verslag 2009

52

6. Economische ontwikkeling in 2009 6.1. Markt Markt

De grafische industrie in West-Europa is met name het afgelopen jaar geconfronteerd met een structurele afname van de vraag. Een toenemende inzet van andere mediavormen, zoals het internet naast gedrukte media en veranderend consumentengedrag zijn in deze kenmerkend. Deze afname is in 2008 en 2009 verder versterkt door de effecten van de huidige economische crisis. Mede als gevolg van bovenstaande afname van de vraag wordt de grafische industrie in West Europa geconfronteerd met een toenemende overcapaciteit. Zowel in de diepdruk als in de rotatieoffset is er sprake van een structurele overcapaciteit van 25 - 30%. Als we deze overcapaciteit combineren met een daling van het papiervolume in West-Europa als gevolg van de economische crisis (circa -17%), wordt helder dat de enorme druk op de opbrengstprijzen zal voortduren. De marktverhoudingen kunnen getypeerd worden als een ‘kopersmarkt’ die zich steeds meer centraliseert en professionaliseert. Dat kenmerkt zich door het vaker uitschrijven van tenders, strengere inkoopvoorwaarden, detailprijsmatrices, en dergelijke. Er zal een diepgaande rationalisatie en/of consolidatie van de capaciteit moeten plaatsvinden voordat er sprake kan zijn van enig herstel in de balans tussen vraag en aanbod.

6.1.1. Print Productions In West-Europa zijn volumes in de landen waar Roto Smeets Group actief is dit jaar met circa 17% teruggevallen. De grootste daling van de bruto mediabestedingen vonden plaats in het tijdschriftensegment. Publiekstijdschriften hadden te maken met een daling van ruim 16 procent, terwijl vaktijdschriften de bruto mediabestedingen met bijna 20% zagen dalen. Deze terugloop is mede het gevolg van kleinere en incidentele adverteerders die hun advertentiebudgetten grotendeels of zelfs geheel terugschroefden. Algemeen wordt gesteld dat de huidige volumes de nieuwe basis van de grafische industrie zullen zijn, met daaraan enerzijds gekoppeld een ‘normale’ commerciële groei van 2 à 3% en anderzijds de verdergaande invloed van crossmediale ontwikkelingen. De overcapaciteit in de industrie, die de voorgaande jaren rond de 15% lag, wordt nu zelfs op 25% of zelfs hoger gesteld.

geografische spreiding export

omzet per productieproces

Papier Onder invloed van de economische ontwikkelingen nam vanaf het vierde kwartaal 2008 de vraag naar papier en inkt sterk af. Het effect van het in de voorgaande jaren uit de markt nemen van capaciteit door de papierindustrie werd daarmee meer dan tenietgedaan. In totaal nam de vraag naar de papiersoorten die Roto Smeets Group gebruikt met gemiddeld 17% af ten opzichte van 2008. Per soort waren er flinke verschillen, waarbij met name de vraag naar gestreken soorten het sterkste

omzet per marktsegment


53

daalde. Het effect van deze ontwikkelingen is een steeds verder onder druk komende papierprijs. Hoewel veel papieraanbieders sterk onder druk staan, is er geen risico op onvoldoende aanbod.

Concurrentie/marktaandeel De markt waar Print Productions in opereert is de West-Europese markt. Onze concurrenten zitten dan ook voornamelijk in het buitenland en breiden hun actieradius steeds meer uit naar de Nederlandse markt ter compensatie van de lastige thuismarkten. In deze zeer moeilijke markt zien wij, mede dank zij onze verkooporganisatie, ons marktaandeel groeien. En dat in een markt van oneerlijke Europese concurrentie door bijvoorbeeld de deeltijd-werkloosheidsregelingen in ons omringende landen.

Publiekstijdschriften Meerdere publiekstijdschriften verkeren nog in zwaar weer. In algemene zin bespeuren wij echter toch een zekere stabilisering in de markt. De recente forse neerwaartse tendens van omvang en oplages van tijdschriften, als gevolg van de sterk teruggelopen verkoop van advertentiepagina’s, lijkt tot staan gebracht. Het verlies aan inkomsten uit advertenties heeft onze opdrachtgevers hard geraakt, maar er lijkt zich nu een nieuwe bodem in de markt aan te dienen. De structurele lichte trend naar minder volume in tijdschrift en zal zich de komende jaren echter onverminderd doorzetten door verschuivin-

gen binnen de media-mix. De markt zal dan ook onder druk blijven staan met aanhoudende druk op de marges. Uitgevers hebben het nog steeds bijzonder zwaar. De sterk teruggelopen inkomsten, uit advertentieverkopen en plusproposities, nopen de uitgevers tot het nemen van ingrijpende maatregelen om tot kostenreductie te komen. Dit gaat gepaard met het staken van titels, reorganisaties van redacties en stafafdelingen, reductie van reiskosten voor binnen- en buitenlandse reportages, centralisatie van locaties en het outsourcen van activiteiten. Roto Smeets heeft zich qua volumeontwikkeling weliswaar goed staande gehouden in de markt, het prijsverval dat hiermee gepaard is gegaan is echter aanzienlijk. Inherent aan onze strategie weet Roto Smeets het dominante marktaandeel op margetechnisch verantwoorde wijze te verdedigen. De contracten voor maar liefst vijf titels uit de nationale top 50 publiekstijdschriften zijn nieuw toegevoegd aan het drukwerkportfolio van Roto Smeets en de overeenkomsten voor tien titels uit deze top 50 zijn verlengd. Uit deze top 50 is geen enkele titel verloren, waarmee het aandeel van Roto Smeets in de top 50 is gestegen van 28 naar 33 titels. Als wij deze top 50 doortrekken naar een top 100, dan hebben wij in de tweede categorie vier titels verloren. Hiermee komt onze totaalscore in de top 100 op een winst van één titel. Gezien de ranking van de verworven titels kan echter gesteld worden dat wij ons

marktaandeel verder hebben uitgebreid.

Retailmarkt De meeste opdrachtgevers in de retailmarkt kennen bezuinigingsacties op hun budgetten. Dit manifesteert zich door kritisch te kijken naar oplages, omvang en formaten. In eerste instantie werd het beleid gericht op het inkopen van hetzelfde volume tegen lagere kosten, nu op aangepaste volumes, papiersoorten en formaten tegen lagere kosten. In geld krimpt de Nederlandse retailmarkt. Binnen de diepdrukopdrachten, waar Roto Smeets in Nederland een marktaandeel van 35 à 40% heeft, lukt het om het marktaandeel te behouden, zij het met behoorlijke prijserosie. Bij de offsetopdrachten ligt dit anders. De sluiting van Roto Smeets Utrecht en het opleggen van de specifieke ‘shortgrain’ capaciteit geeft Roto Smeets een sterk veranderde concurrentiepositie. Op termijn zal Roto Smeets hierdoor echter specifieke delen van de Retailmarkt in de offset niet kunnen bedienen.

6.1.2. Marketing Communications Markt 2009 was een turbulent jaar; voor de totale economie, maar in het bijzonder voor de communicatiesector. De veranderingen in de hele maatschappij zijn groot. Niet volgens een organisch proces, maar met grote stappen ineens. Bijvoorbeeld op technologisch gebied, in het denken over gebruik van energiebronnen en in de verwachtingen over


pro-activiteit en reactiesnelheid van ondernemers voltrekken zich ronduit revoluties. Klanten ervaren druk op hun budgetten en tegelijkertijd willen ze voorop lopen in digitale ontwikkelingen. Dat heeft in korte tijd geleid tot een totale kanteling in de wijze waarop communicatie als instrument wordt ingezet. Waar print tot voor kort nog toonaangevend was is nu het gecombineerd toepassen van een groot aantal verschillende kanalen de trend. Door al deze ontwikkelingen ontstaan nieuwe verdienmodellen. Modellen die razendsnel in de praktijk kunnen worden getoetst, want de consument van vandaag is altijd bereikbaar en traceerbaar omdat hij permanent online is. De scheiding tussen privé en werk is daarom ook aan het vervagen; technologie maakt het mogelijk om overal te kunnen werken. Juist mobiele communicatiemiddelen lijken een veelbelovende toekomst te hebben. Daarbij moet wel de kanttekening worden gemaakt dat ze zich als contentdrager nog moeten bewijzen. In de bureauwereld lijken vooral de traditionele spelers een moeilijke tijd door te maken. Er wordt volop geëxperimenteerd met nieuwe vormen van dienstverlening, maar het is te vroeg om het ‘oude’ denken helemaal los te laten. Dit patroon leidt tot geweldige verschuivingen in de sector. Er is een versnippering gaande, zowel van bureaus als van communicatiekanalen. Wat daarbij opvalt is de moeizame aansluiting tussen creatie en techniek. Klanten weten niet precies waar ze met hun communicatievraagstukken terecht

54

6. Economische ontwikkeling in 2009

kunnen. Competities waarbij meer dan vijf, vaak totaal verschillende, bureaus worden uitgenodigd zijn eerder regel dan uitzondering geworden. Het effect daarvan wordt nu duidelijk merkbaar: er zijn nog slechts enkele grote bureaus overgebleven. Het creëren van content is een discipline die bureaus over het algemeen slecht beheersen. Tegelijkertijd is er aan klantzijde een grote behoefte om meer grip te krijgen op alles wat content gerelateerd is. De MediaPartners Group dankt haar reputatie juist aan het ontwikkelen en beheren van content ten behoeve van derden. Een specialisatie die de onderneming in 2009 goed heeft gedaan. MediaPartners Group heeft zich in het afgelopen jaar volledig op de markt, op hun klanten, kunnen richten. Klanten die MediaPartners Group stuk voor stuk trouw zijn gebleven, ook als ze het soms zelf moeilijk hebben. Ondanks de druk op budgetten en een enkele opdracht die tijdelijk werd stilgelegd heeft dat in Amstelveen en Brussel geleid tot een stabiele toegevoegde waarde ten opzichte van 2008. Ook als het niet cijfermatig wordt bekeken stemt 2009 tot tevredenheid. Relaties in beide landen gaven MediaPartners Group in een aan het eind van het jaar gehouden, omvangrijk klantonderzoek maar liefst bijna een 8. Nieuwe relaties weten MediaPartners Group ook te vinden. Zo werd de portfolio uitgebreid met KNRM, Beter Horen, The

Phone House en, in België, Fidea Verzekeringen. Intern is in 2009 op alle niveaus in de organisatie gewerkt aan verdere kostenbeheersing. Vooral met betrekking tot de projectgerelateerde ofwel directe kosten heeft dit geleid tot een forse besparing. Hierdoor heeft MediaPartners Group het moeilijke besluit moeten nemen om de afdeling advertising sales te sluiten. In de dienstverlening is een duidelijke verschuiving merkbaar. Het aandeel van losse projecten is toegenomen en inmiddels worden er niet of nauwelijks nog concepten ontwikkeld en gepresenteerd zonder online component.

6.2. Financiële ontwikkeling 2009

Bij Roto Smeets GrafiServices Eindhoven is verder uitvoering gegeven aan het plan om zusteronderneming Nadruk binders te integreren en juridisch te fuseren. Dit is gepaard gegaan met investeringen in nieuwe nabewerkingsapparatuur. Verder is de nieuwe grootformaat Jumbo drukpers in gebruik genomen. In combinatie met de sluiting van Roto Smeets Utrecht is een investering goedgekeurd voor een nieuwe 72-pagina pers in Weert om op de technische eisen van de markt in te spelen. Uitvoering van dit project staat gepland voor de eerste helft van 2010. Deze machine vervangt twee oude persen van Roto Smeets Weert en is ook geschikt om een deel van het retailpakket dat over komt uit Utrecht te produceren. Door de sluiting van Roto Smeets Utrecht worden zeven persen uit productie genomen.

6.2.1. Investeringen In 2009 zijn eerder geïnitieerde investeringen conform plan doorgezet, nieuwe plannen zijn in het kader van de veranderende markt zeer kritisch beoordeeld. In 2009 is het grote investeringsprogramma in Senefelder Misset Doetinchem afgerond. Door in de laatste jaren zowel in moderne offsetcapaciteit, garenloos bindcapaciteit en logistiek te investeren is een modern ingerichte tijdschriftendrukkerij gerealiseerd. Senefelder Misset is hiermee klaar voor een uitdagende toekomst.

Om de mogelijkheden van de markt in Hongarije te kunnen ontwikkelen is een gebruikte 2 x 16-pagina tandempers gekocht ter vervanging van de huidige meer dan 25 jaar oude machines. Deze pers is in maart 2010 in productie gegaan. Roto Smeets Group heeft het 15% aandeel van het management van Antok overgenomen en daarmee de volledige zeggenschap gekregen. Om er zorg voor te dragen dat wij een consistente prijs / kwaliteitverhouding blijven leveren gericht op de marktsituatie, zullen wij


steeds bezien welke investeringen noodzakelijk zijn voor het technisch fit houden van de Roto Smeets Group. Alleen investeringen die bijdragen aan de gewenste resultaatontwikkeling van de Roto Smeets Group zullen worden voorgedragen.

6.2.2. Resultaat Het resultaat van 2009 is in sterke mate beïnvloed door het in mei aangekondigde herstructureringsprogramma. De opbrengsten van de voortgezette bedrijfsactiviteiten zijn gedaald met € 32,1 mln tot € 415,4 mln (2008: € 447,5 mln) als gevolg van een teruggang in oplage en omvang van tijdschriften en het uit de markt halen van titels door opdrachtgevers. De toegevoegde waarde (TW) komt door voortdurende volumedaling en lagere opbrengstprijzen € 20,3 mln lager uit op € 192,6 mln (2008: € 212,9 mln). Als gevolg van het herstructureringsprogramma is een bedrag van € 21,1 mln aan de reorganisatievoorziening gedoteerd. Hierdoor laten de bedrijfskosten een stijging zien van € 18,7 mln tot € 226,1 mln (2008: € 207,4 mln). Het aantal medewerkers op basis van fte’s liep terug van 2.189 ultimo 2008 tot 1.962 ultimo 2009. In 2010 wordt het resterende deel van de reorganisatie geëffectueerd, waarmee de teruggang in fte’s van de totale reorganisatie circa 550 zal bedragen.

55

Thema: Oorspronkelijke vezels zullen altijd nodig zijn ter aanvulling van gerecycleerde vezels om de kwaliteit van het papier te waarborgen. EBITDA is, inclusief de kosten voor de herstructurering, gedaald tot € -2,8 mln (2008: € 37,2 mln). De trend van de margedruk die in de vorige jaren is ingezet, heeft zich in 2009 voortgezet. Het bedrijfsresultaat (EBIT) liep terug naar € -33,0 mln (2008: € 5,8 mln). Roto Smeets Group heeft over 2009 een netto resultaat behaald van € -27,5 mln, tegenover € 1,3 mln over 2008. De kasstroom uit operationele activiteiten steeg, ondanks het negatieve resultaat tot € 29,1 mln. De netto investeringen in materiële vaste activa bedroegen € 23,6 mln (2008: € 23,0 mln).

6.2.3. Financiële doelstelling Doelstelling van het concern is het om een sterke financiële positie te behouden en daardoor aandeelhouderswaarde te creëren. Op concernniveau wordt een margedoelstelling van EBITDA /TW van minimaal 20% nagestreefd met een return on capital employed van 8%. Dit bij een minimale solvabiliteit van 30%, een schuld/ EBITDA ratio van maximaal 3 en EBITDA / rentelasten ratio van minimaal 4,75. De vennootschap focust zich hierbij op free cashflow met een ijzeren discipline op investeringen voor de langere termijn en strikte bewaking van kosten en werkkapitaal. In het huidige economische klimaat is een solide financiële balanspositie cruciaal voor het vertrouwen van onze klanten, onze leveranciers, onze aandeelhouders en werknemers.


6.2.4. Financiering en convenanten Ultimo 2009 is de netto schuld ten opzichte van 2008 met € 7,3 mln gedaald tot € 64,4 mln (ultimo 2008: € 71,7 mln). De vennootschap heeft een sterke balans met een solvabiliteit van 39,2% (ultimo 2008 45,2%), een schuld / EBITDA (genormaliseerd) ratio van 3,5 en een EBITDA (genormaliseerd) / rentelasten van 5,5. De totale rentedragende schulden ultimo 2009 ad € 65,6 bestaan voor: – 49% (€ 32,2 mln) uit financial leases voor persen en randapparatuur; – 16% (€ 10,5 mln) uit een hypothecaire lening met als onderpand onroerend goed; – 35% uit overige bankschulden (€ 22,9 mln). Roto Smeets Group heeft met banken een nieuwe financieringsovereenkomst bereikt. Het totale arrangement bestaat voor een deel uit financiering door Fortis Commercial Finance, met een twee-jarige overeenkomst, gebaseerd op debiteurenfinanciering en voor een deel ingevuld met een wijziging van de bestaande kredietfaciliteit met ABN AMRO en ING bank door ABN AMRO, deze laatste voor onbepaalde tijd. Verder blijven andere zaken als leases en hypothecaire faciliteiten van kracht. Deze overeenkomsten geven Roto Smeets Group voldoende slagkracht voor de komende jaren met een totale faciliteit van circa € 110 mln. De overeengekomen convenant is solvabiliteit > 30%.

56

6. Economische ontwikkeling in 2009

Naast de met Fortis Commercial Finance en met ABN-AMRO afgesloten faciliteiten is de vennootschap in overleg met partijen voor een additionele financiering tot een bedrag van € 17,5 mln. Deze additionele faciliteit zal gebruikt worden voor de aflossing van de pro resto lening van € 9,75 mln en de persinvestering in Weert. Op korte termijn zal naar verwachting van de vennootschap een en ander gefinaliseerd worden. Ten behoeve van deze financiering zijn er voldoende onbelaste zekerheden voorhanden. Op basis van de afgesloten en de nog af te sluiten faciliteiten bestaat er bij de vennootschap geen onzekerheid over de financierbaarheid van de activiteiten, de uitvoering van de reorganisatie en het investeringsprogramma van het lopende jaar.

6.3. Belangrijke kengetallen x € mln

2009

2008

2007

2006

2005

415,4 192,6 -2,8 -33,0 -3,7 0,0 -36,7 9,2 0,0 -27,5

447,5 212,9 37,2 5,8 -4,3 0,0 1,5 -0,2 0,0 1,3

485,0 230,9 40,9 6,3 -3,7 3,7 6,3 -0,9 0,0 5,4

531,3 246,4 51,8 15,2 -4,5 0,0 10,7 -3,1 0,0 7,6

534,9 252,0 58,6 25,0 -5,3 0,4 20,1 -5,7 0,1 14,5

Vaste activa Vlottende activa Totaal activa

172,6 89,3 261,9

179,7 108,9 288,6

188,6 115,2 303,8

193,5 132,0 325,5

213,2 131,1 344,2

Eigen vermogen Langlopende verplichtingen Kortlopende en overige verplichtingen Totaal passiva

102,7 35,7 123,4 261,9

130,4 53,8 104,4 288,6

135,2 55,6 113,0 303,8

135,7 70,5 119,3 325,5

134,1 87,6 122,5 344,2

Opbrengsten Toegevoegde waarde EBITDA EBIT Financieringskosten Resultaat deelnemingen Resultaat voor belastingen Belastingen Resultaat beëindigde bedrijfsactiviteiten Netto resultaat

Balans

6.2.5. Dividend Het door Roto Smeets Group gevoerde dividendbeleid gaat uit van een pay-out in contanten van 40% over het nettoresultaat per gewoon aandeel zolang de solvabiliteit voldoet aan de gestelde ondergrens van 30% .


57

x € mln

2009

2008

2007

2006

2005

29,1 23,6

13,3 23,0

50,4 30,2

27,6 17,9

29,3 47,0

-0,7% -1,5% -20,5%

8,3% 17,5% 3,1%

8,4% 17,7% 3,2%

9,8% 21,0% 7,1%

10,9% 23,2% 11,5%

492 443

511 422

547 459

570 452

617 473

-23,0 -0,8

1,9 8,6

1,4 11,0

1,6 11,5

1,6 11,0

39,2%

45,2%

44,5%

41,7%

39,0%

8,8 -8,3 31,2 18,0 10,0

4,0 0,4 39,6 38,4 14,2

15,3 1,7 41,1 44,5 30,5

8,4 2,3 41,2 51,3 32,5

8,9 4,4 40,8 56,0 34,6

1.962 3.290.275 3.290.275

2.189 3.290.275 3.290.275

2.257 3.290.275 3.290.275

2.452 3.290.275 3.290.275

2.633 3.290.275 3.290.275

Kasstroom Kasstroom uit operationele activiteiten Netto investeringen

Ratio’s EBITDA/Opbrengsten EBITDA/Toegevoegde waarde ROCE Toegevoegde waarde/Kton (Eur) Productiekosten/Kton (Eur) *) Netto schuld/EBITDA EBITDA/rentelasten Solvabiliteit

Gegevens per uitstaand aandeel x € 1 Kasstroom uit operationele activiteiten Nettoresultaat Intrinsieke waarde Hoogste koers Laagste koers

Overige gegevens Aantal fte’s ultimo boekjaar Aantal uitstaande aandelen ultimo boekjaar Gemiddeld aantal aandelen

*) De productiekosten in 2009 bestaan uit de personele kosten en de overige bedrijfskosten exclusief € 21,1 mln reorganisatievoorziening.


58

Thema: Meer dan 50% van het papier in Europa wordt gemaakt van gerecycleerde vezels. Houtvezels kunnen 4 tot 6 keer worden gerecycleerd voordat ze te zwak zijn voor verder gebruik in papier maar ze kunnen dan nog worden gebruikt als bron van bio-energie.


Segmentatie van gegevens

59

In het volgende overzicht wordt de segmentatie van gegevens over 2009 weergegeven: Print Productions


DE SPLITSING VAN OPBRENGSTEN NAAR PRODUCTIEPROCES: (bedragen x € 1.000)

(bedragen x € 1.000)

Opbrengsten Nettoresultaat per segment Activa per segment Verplichtingen per segment Investeringen in materiële vaste activa Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen

398.623 - 28.063 242.855 96.648 24.313 30.092

16.764 601 4.593 1.651 91 127

Diepdruk Rotatie-offset Plano-offset Pre-publishing en direct marketing

2009

2008

190.607 177.330 24.815 22.635 415.387

206.702 188.970 26.351 25.524 447.547

2009

2008

161.492

173.363

30.643 38.443 174.048 1.692 9.069 415.387

33.945 44.674 186.864 1.114 7.587 447.547

Opbrengsten In de volgende overzichten is een nadere uitsplitsing opgenomen van opbrengsten van de voortgezette bedrijfsactiviteiten.

DE SPLITSING VAN OPBRENGSTEN NAAR VESTIGINGSPLAATS AFNEMER: (bedragen x € 1.000)

Nederland België Denemarken Zweden Frankrijk Duitsland Verenigd Koninkrijk Verenigde Staten Hongarije Oostenrijk Noorwegen Overige export

Percentage export

DE SPLITSING VAN OPBRENGSTEN NAAR PRODUCTCATEGORIE: 2009

2008

264.766 21.714 20.399 31.701 12.515 29.453 15.938 3.150 7.695 1.381 2.793 3.882 415.387

268.865 24.466 26.671 36.997 15.086 30.335 22.655 3.263 8.608 2.303 4.566 3.732 447.547

36,3%

39,9%

(bedragen x € 1.000)

Tijdschriften RTV-bladen Catalogi Promotioneel drukwerk Directories Overig


60

7. Roto Smeets Group en het milieu 7.1. Algemeen Roto Smeets Group ziet milieubeleid evenals de zorg voor veiligheid, gezondheid en welzijn als een integraal onderdeel van het ondernemingsbeleid. Roto Smeets Group is niet verplicht tot een publieke milieuverslaglegging, maar voelt daartoe als grote speler in Nederland en Europa wel een morele verplichting. Laten zien wat je doet, waar je staat en waar je naar toe wilt, dat is de gedachte. Vandaar dat Roto Smeets Group zich op het gebied van milieubeleid wel een voorloper durft te noemen. Zo hebben de productiebedrijven van Roto Smeets Group: al 10 jaar een Milieujaarverslag uitgegeven; – al 12 jaar een Milieubeleidsverklaring; – al 11 jaar een ISO 14001 certificering; – al 16 jaar een EcoBalans: een massabalans die alle in- en uitgaande materiaalstromen, plus energie en water, in beeld brengt; – al 16 jaar gewerkt volgens de richtlijnen uit de Milieubeleidovereenkomst Grafische Industrie.

Scope Verslaglegging over milieuaspecten spitst zich logischerwijs toe op de business line Print Productions, omdat deze de drukkerijbedrijven omvat en daarmee de bedrijven waar milieuaspecten in het bijzonder spelen. Roto Smeets Group heeft in Nederland vijf rotatiedrukkerijen: Roto Smeets Deventer en Roto Smeets Etten zijn diepdrukkerijen, Roto Smeets Weert, Roto Smeets Utrecht

en Senefelder Misset zijn rotatie-offsetbedrijven. Daarnaast telt Roto Smeets Group twee vellenoffsetbedrijven: Roto Smeets GrafiServices Eindhoven en Roto Smeets GrafiServices Utrecht. Buiten Nederland, in Hongarije, bevindt zich één rotatiedrukkerij, tot voor kort een onderneming waarin Roto Smeets Group een 85 procent deelname had, maar die eind 2009 voor 100% haar eigendom is geworden.

Proces In een offset rotatiebedrijf loopt het te bedrukken papier vanaf een papierrol de rotatiepers in. Bij passage van cilinders die zijn voorzien van drukvormen wordt de papierbaan met inkt bedrukt. Ook bij de diepdrukkerijen loopt het te bedrukken papier vanaf een papierrol de rotatiepers in maar hier wordt gebruikt gemaakt van zeer brede cilinders die gegraveerd worden met de tekst en afbeeldingen om, eenmaal langs de inktbaden, het papier te bedrukken. De offset rotatie- en diepdrukbedrijven bedienen de nationale en internationale markt van postordercatalogi, retaildrukwerk, sponsored magazines en tijdschriften. Ruim een derde van het drukwerk is bestemd voor het buitenland, onder meer Engeland, België, Zweden, Duitsland, Denemarken en Frankrijk.

Antók Grafische industrie BV, productiebedrijf van RotoSmeets Group in Hongarije Het bedrijf Antók Nyomdaipari Kft. (Antók Grafische industrie BV) werd in 2009 voor 100% eigendom van Roto Smeets Group. 2010 zal het eerste volledige kalenderjaar zijn dat het bedrijf in de milieurapportage van Roto Smeets Group kan meedraaien. Voor 2009 wordt op deze plek - zij het beperkter dan in de toekomst het geval zal zijn - al wat uitgebreider ingegaan op de situatie bij dit bedrijf met betrekking tot milieu. Antók Grafische industrie BV heeft al meer dan 10 jaar een evenwichtige relatie met de bevoegde Inspectiedienst voor Milieubescherming, Natuurbescherming en Waterstaat (regio Westelijk Transdanubië). Om te kunnen functioneren beschikt de drukkerij over de nodige vergunningen (voor de bescherming van de luchtkwaliteit en voor afval). Om ervoor te zorgen dat het bedrijf de taken op het gebied van milieubescherming op een professionele manier kan uitvoeren en controleren, heeft het een contract gesloten met een milieuspecialistisch bedrijf (Végh & Végh MKT BV). Deze partner voert voor het bedrijf onder meer controles uit op de naleving van milieuvoorschriften, onderhoudt contacten met de overheid en informeert deze, zorgt voor opvolging bij geconstateerde gebreken, houdt vergunningen up to date en volgt alle ontwikkelingen in relevante weten regelgeving. Elk jaar dient het bedrijf bij de overheid aangifte te doen over zowel de luchtverontreiniging als de afvalproductie. Om de vijf jaar zijn luchtmetingen verplicht. Antók Grafische industrie BV heeft met metingen in 2007 en in 2008 aangetoond dat de installatie van een naverbrandingsoven de verwachte effecten heeft gebracht en dat de drukkerij het milieugevolg van deze installatie minimaal belast. Het bedrijf houdt zich aan de relevante wettelijke voorschriften en heeft een goede verstandhouding met de lokale omgeving en de gemeente.

Vellenoffsetbedrijven, waar op de drukpers vel na vel van inkt wordt voorzien, werken voor de veelal regionale en landelijke zakelijke markt.


61

Voorafgaand aan het drukken vinden prepress-activiteiten plaats: tekst- en beeldopmaak en drukvormvervaardiging. Na het drukken is er de nabewerking: afwerken van drukwerk door middel van snijden, vouwen, lijmen e.d. en expeditie.

die direct aan productie gerelateerd zijn (kengetallen per ton papierinput) voor waterverbruik en processtoffen; terwijl op de emissie van vluchtige organische stoffen en de afvoer van gevaarlijk afval zelfs aanzienlijk beter werd gepresteerd.

Papier, inkt, energie en water vormen de bulk van de grondstof van alle drukkerijbedrijven. Daarnaast kopen de rotatie en vellen offsetbedrijven aluminiumplaten in voor de vervaardiging van drukvormen en maken de diepdrukkerijen gebruik van cilinders. In de productie worden voorts diverse processtoffen (zoals diverse chemicaliën en reinigingsmiddelen) en hulpstoffen (zoals hechten plakmiddelen en verpakkingsmaterialen) ingezet.

Sinds 2009 bieden wij opdrachtgevers, die willen investeren in duurzaamheid, de mogelijkheid hun tijdschrift in afbreekbare folie te laten sealen.

2009 Voor Roto Smeets Group was 2009 een zwaar jaar. Het te verwerken papiervolume is met 6% afgenomen. Aangezien de kengetallen gerelateerd zijn aan tonnen papierinput vallen de algemene kengetallen, die niet direct aan het product gerelateerd zijn, ongunstiger uit dan in 2008. Dit betreft met name het energieverbruik. Door het aangekondigde buiten gebruik stellen van een aantal persen is ook bij het vrijgekomen recycleerbaar afval sprake van een (geringe) stijging. Verhoging van het verpakkingsmateriaal is met name veroorzaakt door de overgang naar andere pallets. Beter dan in het voorgaande jaar waren de scores

Bij Senefelder Misset is in de nabewerking geïnvesteerd in een systeem dat het stof uit het productieproces opvangt en als briketten afvoert. Ook snippers worden verzameld en apart afgevoerd. De warmte die vrijkomt tijdens het drukproces wordt door middel van een ecobox bovenop de nieuwe pers van Senefelder Misset opgevangen en via een warmtewisselaar weer gebruikt voor het verwarmen of het afkoelen van de ruimten in het gebouw. Hierdoor is het gasverbruik per geproduceerde pagina met 40 procent teruggedrongen. Bij Roto Smeets Weert worden proeven genomen met nieuwe offsetplaten van Kodak, Electra XD. Deze platen zorgen volgens de beschikbare informatie voor minder papierafval en een lagere energieconsumptie. Door een betere procesbeheersing heeft Roto Smeets Weert 60% minder toners gebruikt

ten behoeve van kleurproeven. Afgelopen jaar zijn projecten gedefinieerd om efficiency te verbeteren en kosten te besparen. Dit heeft er onder meer toe geleid dat bij Roto Smeets Weert het gebruik van IPA (Isopropylalcohol) met 38% is gereduceerd ten opzichte van zelfde periode in 2008. Ook bij de andere drukkerijen is het gebruik van IPA weer flink teruggedrongen. Met name ook bij Senefelder Misset door de ingebruikname van een IPA-vrije pers, ter vervanging van twee rotatiepersen. Bij Roto Smeets Weert is op de afdeling nabewerking door het overschakelen naar een watergedragen inkt voor het inkjetten een reductie van 30% aan vluchtige organische stoffen gerealiseerd. Bij Roto Smeets GrafiServices Eindhoven en Senefelder Misset zijn een grootformaat plaatbelichter met “Blue-Ray” laser in gebruik genomen. Hiermee kunnen platen worden gemaakt waarmee een betere inkt/vochtbalans wordt bereikt en waarmee het drukwerk sneller op kleur komt (minder papierverlies in de opstartfase). Een continu beleid binnen de bedrijven is het uitvoeren van energiebesparingsonderzoeken. Dit heeft in 2009 geleid tot onder meer het investeren in blindstroomcompensatie, vervanging van verouderde apparaten door energiezuinige apparaten, lichtschakelingen met bewegingssensoren et cetera.


Roto Smeets Group blijft zich stelselmatig inspannen om de procesbeheersing op elk mogelijk onderdeel te perfectioneren. De aandacht voor milieuzaken is niet alleen op reductie gericht maar ook steeds meer procesgericht. Het mes snijdt dan doorgaans aan vele kanten tegelijk. Zo levert een optimaal beheerst, efficiënt drukproces een enorme kostenbesparing op, terwijl er ook aanzienlijke milieuwinst is door het verminderde papierverbruik, een kleiner aantal storingen aan de pers en een lager energieverbruik.

7.2. Milieubeleid

Milieubeleidsverklaring Al in 1998 heeft Roto Smeets Group haar milieubeleid verwoord in een milieubeleidsverklaring (vanaf 2010 MVO verklaring, zie pag 16). Deze bevat de uitgangspunten die door de jaren heen de basis vormen onder haar continue verbeteringsproces. De bedrijven van Roto Smeets Group onderschrijven deze verklaring als ware het hun eigen verklaring. In de MVO verklaring wordt de zorg voor veiligheid, gezondheid en welzijn bestempeld tot integraal onderdeel van het ondernemingsbeleid. Het milieubeleid richt zich op het voorkomen van verontreiniging en hinder voor de omgeving. Deze zorg houdt ook in dat effectief gebruik wordt gemaakt van grondstoffen en energie. Roto Smeets Group beschouwt een milieuzorgsysteem dat moet voldoen aan daarvoor geldende nationale en internationale eisen, als belangrijk

62

7. Roto Smeets Group en het milieu

Thema: Papier is hernieuwbaar, recycleerbaar en geproduceerd met bio-energie. middel om uitvoering aan haar milieubeleid te geven. Roto Smeets Group verplicht zich tot een continue inspanning om de milieuprestaties te verbeteren. De Ecobalans is een hulpmiddel om die prestaties in kaart te brengen.

ondersteunen. Roto Smeets Group geeft alle werknemers de vereiste voorlichting en moedigt deelname aan relevante opleidingen aan. Ze informeert interne en externe betrokkenen en belangstellenden over de mate van milieubelasting en ontwikkelingen daarin.

Roto Smeets Group wil waar mogelijk meer doen dan wat wettelijk verplicht is. Uiteraard voor zover de vrijwillige maatregelen een gezonde relatie hebben tot het te behalen nut en passen binnen de rendementsdoelstellingen. Prioriteit hebben die maatregelen die een meervoudig effect sorteren: dus behalve op milieugebied ook op terreinen als veiligheid, gezondheid, welzijn, kwaliteit en efficiency. Streven naar verbetering betekent ook dat Roto Smeets Group zich actief inzet bij het zoeken naar minder milieubelastende bedrijfsprocessen. Ze ondersteunt en stimuleert daarnaast ontwikkelingen bij de papierindustrie, een belangrijke toeleverancier. Dit om ervoor te zorgen dat het ingekochte papier een zo gunstig mogelijk milieuverleden heeft. Duurzame houtwinning en de registratie van de herkomst van het vezelmateriaal zijn belangrijke aspecten bij de keuze van toeleveranciers van papier.

Roto Smeets Group geeft onder meer uitdrukking aan haar beleid via de volgende zaken.

Aan de zijde van haar eigen afzet wil Roto Smeets Group nadelige bijeffecten van producten, verpakkingen en diensten tot het uiterste beperken of uitsluiten. Roto Smeets Group doet daarbij een beroep op haar leveranciers om haar in dit streven te

FSC/PEFC Alle drukkerijen van Roto Smeets Group zijn sinds 2006 FSC-gecertificeerd (FSC staat voor Forest Stewardship Council) en sinds 2008 ook PEFC -gecertificeerd (Program for the Endorsement of Forest Certification), het qua omvang belangrijkste certificatieprogramma. De certificeringsystemen (uiteraard onderworpen aan regelmatige controle door externe partijen) zijn de verbindende schakel tussen verantwoord bosbeheer en de consument. In alle stadia van het productieproces moet de certificering herkenbaar geborgd zijn, tot en met de begeleidende documenten zoals offertes, orderbevestigingen, papierbonnen en facturen. Als gecertificeerde partij in de keten kan Roto Smeets Group het groeiend aantal klanten bedienen dat betrokkenheid bij duurzaam ondernemen zichtbaar wil maken door het FSC- of PEFC -logo op het drukwerk te laten meedrukken. Het toont tevens de maatschappelijke betrokkenheid en verantwoordelijkheid van Roto Smeets Group. Overigens leeft in de markt ten onrechte het


63

idee dat voor ieder tijdschrift een heel bos gekapt moet worden. Niet hout, maar oud papier is de belangrijkste grondstof voor papier en karton in Nederland. Wel blijft in de keten een bepaalde input van hout nodig (circa 23% van de grondstoffen). Wie kiest voor papiersoorten met een FSC- of PEFClogo, weet dat de papierproducenten deze primaire grondstof haalden uit bossen die op een verantwoorde wijze beheerd worden.

SWAN Twee drukkerijen hebben inmiddels al zo’n 10 jaar het Nordic Swan label. Het Nordic Swan label is een officieel milieulabel in de Scandinavische landen (Noorwegen, Zweden, Finland, Denemarken en IJsland). Als Nordic Swan op een product staat vermeld, dan is het één van de minst milieubelastende producten in zijn soort.

Carbon Footprint Een carbon footprint van een bedrijf geeft als resultaat de totale CO2 -emissies die aan dat bedrijf worden toegerekend, uitgedrukt in een absolute eenheid (bijv. kiloton) of een relatieve eenheid (bijv. kiloton per ton productie, per medewerker of per verdiende miljoen €). Om de carbon footprint (CF) van Roto Smeets Group te berekenen moeten zowel de directe CO2 -emissies (in het eigen productieproces) als de CO2 -ketenemissies (van de inputs) worden becijferd. De ecobalans die Roto Smeets Group al sinds 1994 bijhoudt is daarvoor een uitstekende kapstok.

Voor de jaren 2006 t/m 2008 zijn carbon footprints van Roto Smeets Group berekend (exclusief de vellenoffsetbedrijven). In 2009 is meer en ook meer gedetailleerde achtergrondinformatie over CO2 -ketenemissies van energie, papier en inkten beschikbaar gekomen. Qua orde van grootte zijn de nieuwe basiscijfers (emissiefactoren) gelijk aan die van vorig jaar, waardoor de CF van Roto Smeets Group over 2009 goed te vergelijken is met de berekende footprints van eerdere jaren. Omdat zowel op nationaal als Europees niveau binnen de grafische sector (ERA, KVGO) en daarbuiten de discussie over een mogelijke uniforme methode om een carbon footprint te berekenen voorlopig nog gaande is, rapporteert Roto Smeets Group, ook om commerciële redenen, nog niet met de exacte gegevens. Daarnaast is de kwaliteit (nauwkeurigheid) van de afzonderlijke emissiefactoren (tussen productgroepen en leveranciers, maar ook daarbinnen) op dit moment niet steeds van hetzelfde niveau. In de volgende paragraaf wordt voor de verschillende onderdelen van de keten aangegeven welke uitgangspunten zijn gehanteerd bij het becijferen van de footprint. Onderdelen carbon footprint (Aanbeveling Intergraf) Op meerdere plaatsen en niveaus worden modellen voor het berekenen van carbon

footprints ontwikkeld en gebruikt. Onderdelen en berekeningsgrondslagen verschillen van model tot model. Intergraf, een organisatie die in Brussel de Europese grafische industrie vertegenwoordigt, heeft op basis van het Greenhouse Gas protocol van Kyoto (WRI and WBCSD, 2004) een aanbeveling gedaan welke onderdelen wel en niet in een berekening van een carbon footprint moeten worden meegenomen (Intergraf, 2009): A. Productie van het substraat: de emissies bij de productie van het ingekochte substraat (bijvoorbeeld papier en plastic). B. On-site verbranding van brandstoffen: emissies door de verbranding van brandstoffen in het bedrijf (directe emissies van aardgas, stookolie, LPG-gas, kolen en heatset inkten). De productie van de brandstoffen wordt beschreven onder punt K. C. Productie van ingekochte energie: de uitstoot bij productie van de ingekochte energie (indirecte emissies van elektriciteit, stoom, stadsverwarming, perslucht, gekoeld water). De productie van de brandstoffen die worden gebruikt voor de productie van energie en transmissieverliezen is beschreven onder punt L. D. Productie van platen en cilinders: emissies bij de productie van offsetplaten en diepdrukcilinders. E. Vervoer van het eindproduct: de uitstoot door het vervoer van het eindproduct naar het eerste punt van levering moet worden opgenomen in de berekening. Verder vervoer (naar verkooppunten of eindgebruikers)


wordt verantwoord door klanten, zoals uitgevers. De productie van de brandstoffen wordt beschreven onder punt K. F. Vervoer van grondstoffen: emissies van het vervoer van substraten naar de drukkerij moet worden opgenomen. Vervoer van andere grondstoffen, zoals chemicaliën, drukplaten en verpakkingsmateriaal kan normaal gesproken worden weggelaten vanwege de lage relevantie. De productie van de brandstoffen wordt beschreven onder punt K. G. Eigen of gehuurde voertuigen: emissies door verbranding van brandstoffen van eigen of verhuurde voertuigen (directe emissies). De productie van de brandstoffen wordt beschreven onder punt K. H. Woon-werkverkeer: emissies van woonwerkverkeer moeten altijd worden meegenomen in de berekeningen. Deze emissies zijn (immers) afhankelijk van de geografische ligging van het bedrijf en haar medewerkers. De productie van de brandstoffen wordt beschreven onder punt K. I. De productie van inkten en vernissen: emissies bij de productie van ingekochte inkten en vernissen. J. Productie van verpakkingsmaterialen: emissies bij de productie van verpakkingsmaterialen, zoals karton en PE-kunststof. K. Productie van brandstoffen: emissies bij de productie en transport van brandstoffen voor on-site verbranding en transport. L. Ingekochte energie: emissies bij de productie en transport van brandstoffen

64


voor de productie van ingekochte energie. Transportverliezen van ingekochte energie. M. Productie van Isopropylalcohol (IPA) en reinigingsmiddelen: emissies bij de productie van ingekochte IPA en reinigingsmiddelen. Verder wordt door Intergraf voorgesteld om emissies van broeikasgassen die kunnen worden toegeschreven aan gebouwen, andere kapitaalgoederen (machines), distributie na het eerste punt van levering en de ‘end of life’ behandeling van drukwerk niet mee te nemen in een CF-berekening. Tot slot vindt Intergraf dat een CF-berekening betrekking moet hebben op alle zes de broeikasgassen zoals omschreven in het Kyoto-protocol, uitgedrukt in koolstofequivalenten, behalve als geen relevante gegevens beschikbaar zijn. Directe emissies door verbranding betreft uitsluitend fossiele brandstoffen. Intergraf schat dat op deze wijze circa 95% van de aan de grafische industrie toe te schrijven emissies van broeikasgassen is gedekt. Tot de 5% ‘gemiste’ emissies behoort productie en transport van overige materialen en reinigingsmiddelen, transport en behandeling van afval en afvalwater, zakelijke reizen en emissies van vluchtige stoffen (VOS). Op dit moment is (nog) niet duidelijk in hoeverre de aanbeveling van Intergraf sectorbreed is aanvaard. Daarnaast moeten

ook nog emissiefactoren en rekenregels gestandaardiseerd en aanvaard worden. De industrie verwacht in 2010 tot een standaard te kunnen komen. Vanaf dat moment zal Roto Smeets Group de berekening van de carbon footprint openbaar maken. Wel kan vermeld worden dat de Carbon Footprint per ton product in 2009 t.o.v. 2008 met 3% gedaald is. Uiteraard kunnen de relaties van Roto Smeets Group, op verzoek inzage krijgen in de resultaten van onze berekeningen. Zij kunnen dat via hun vaste accountmanager aanvragen of via de milieucoördinatoren van de productiebedrijven. Een van de doelstellingen om een Carbon Footprint berekening te hebben is om te laten zien welke verbeteringen zijn behaald in het reduceren van de CO2 per jaar. Aan de hand

van de Ecobalans van Roto Smeets Group houden wij de belangrijkste reducties sinds 1994 nauwkeurig bij.

Nationaal Milieubeleidsplan De overheid had het milieubeleid in Nederland vormgegeven in het Nationaal Milieubeleidsplan (NMP1 t/m NMP 4). In deze plannen verschenen de algemene doelstellingen om de verontreiniging van het milieu terug te dringen. De overheid had voor het uitvoeren van het beleid een vertaling naar groepen van bedrijven, het zogenaamde doelgroepenbeleid, gemaakt. Daarbij werden de algemene doelstellingen uit de plannen omgezet in concrete doelstellingen en maatregelen. Een aantal doelgroepen heeft een Milieubeleidsovereenkomst ofwel convenant met de overheid afgesloten. Zo ook het Koninklijk Verbond van Grafische Onderne-


mingen (KVGO), waarvan Roto Smeets Group lid is. Roto Smeets Group heeft een bijdrage geleverd aan het opstellen van dit convenant voor de grafische bedrijfstak en participeert actief in de verdere begeleiding ervan. De huidige Milieubeleidsovereenkomst loopt van 1993 tot en met 2010. De bedrijven van de Roto Smeets Group hebben de reducties die bij het lopende convenant horen inmiddels al gerealiseerd. Voor de toekomst heeft de overheid overigens aangegeven geen nieuwe overeenkomst te willen afsluiten, omdat zij van mening is dat genoeg is vastgelegd in de huidige weten regelgeving en dat doelstellingen meer op Europees niveau worden voorgeschreven. Zo heeft de overheid ten aanzien van de emissie van vluchtige organische stoffen (VOS), vanwege internationale klimaataf-

65

spraken (‘Kyoto’), van de branches een extra reductie gevraagd van 35 procent tot 2010. De grafische bedrijfstak heeft toegezegd deze te verwezenlijken. Roto Smeets Group ziet dit ook voor haar bedrijven als een realistische taakstelling. Zo is het in dit kader nodig om het verliespercentage voor tolueen te beperken tot 5 procent. De Roto Smeets Group-drukkerijen hebben dit percentage al bereikt. Voor het vervolg na 2010 is in een ‘Milieuagenda Industrie’ aan de Tweede Kamer hoofdlijnen geschetst voor het (middel)lange milieubeleid voor de industrie na het aflopen van de milieuconvenanten. Door het succes van de milieuconvenanten zijn de milieuprestaties van de industriële productie sterk verbeterd. In het industrieel milieubeleid verschuift het accent dan ook van de industrie als emittent naar de industrie als producent. Uiteraard dient de productie nog altijd verantwoord te blijven en binnen de wettelijke randvoorwaarden voor onder meer emissies en risico’s van chemische stoffen. Belangrijkste element is echter de rol die de industrie kan spelen in de verduurzaming van de economie. Door de juiste producten te maken kan de industrie haar markt vergroten en bijdragen aan de verbetering van de milieuprestaties van alle sectoren. Daarbij gaat het volgens de overheid vooral om de prestaties voor klimaat en energie en natuurlijke hulpbronnen.

Verpakkingen

Internationaal milieubeleid

Gedurende de looptijd (tot 2006) van het Convenant Verpakkingen III hebben de aangesloten bedrijven hun opgave op het gebied van papier en karton (75% hergebruikpercentage) gehaald. Daarna trad een ‘Besluit beheer verpakkingen en papier en karton’ in werking. Het besluit stelt bedrijven verantwoordelijk voor de preventie, inzameling en recycling van al het verpakkingsafval van de producten die zij op de markt brengen. Het aanleveren van informatie over de gebruikte hoeveelheid verpakkingsmaterialen en afval in het kader van dit besluit is in 2008 vervangen door invoering van de verpakkingenbelasting. Voor monitoring van de afspraken uit het besluit maakt de overheid sindsdien gebruik van de gegevens die bedrijven aanleveren bij de aangifte voor deze belasting. Volgens het Ministerie van VROM kan de verpakkingenbelasting bijdragen aan het terugdringen van de hoeveelheid verpakkingen en aan een verschuiving naar het gebruik van verpakkingsmaterialen die minder schadelijk zijn voor het milieu. Daarbij is het uitgangspunt dat de vervuiler betaalt. In de raamovereenkomst tussen het ministerie van VROM, het verpakkende bedrijfsleven en VNG over de aanpak van de dossiers verpakkingen en zwerfafval voor de jaren 2008 t/m 2012 is overeengekomen dat het bedrijfsleven de verpakkingenheffing zichtbaar zal doorberekenen aan de consument.

Internationale milieuafspraken, vooral die op Europees niveau, hebben steeds meer invloed op het Nederlandse milieubeleid. Zo kwam er Europese regelgeving gericht op het terugdringen van de luchtverontreiniging (zoals die met CO2 en fijn stof); op duurzaam ondernemen; en op gevaarlijke (afval)stoffen. Een voorbeeld vormt de IPPC (Integrated Polution Prevention and Control)-richtlijn. Deze richtlijn uit 1996 werd in de nationale Wet milieubeheer (Wm) verwerkt en het bevoegd gezag moest deze regelingen integreren in de bestaande Wm-vergunningen. In de praktijk betekende dit dat de bestaande installaties van bedrijven vóór 30 oktober 2007 aan de ‘best beschikbare techniek’ moesten voldoen. De Roto Smeets Group-drukkerijen voldeden al ruim voor die deadline aan deze eisen. Daarnaast moesten in samenspel met het bevoegd gezag ook de milieuvergunningen worden aangepast aan deze IPPC richtlijn (ook in 2009 liepen er binnen Roto Smeets Group activiteiten op dit terrein). De Roto Smeets Group-drukkerijen vallen ook onder de verplichtingen (sinds 1 januari 2007) van de EG-verordening PRTR (Pollutant Release and Transfer Register). Ze verstrekken gegevens over hun emissies naar lucht, water of bodem en het transport van afvalstoffen aan het bevoegd gezag, onder meer ten behoeve van de vervaardiging van nationale registers waarin alle emissies


staan die in een land plaatsvinden. Met de gegevens tonen de bedrijven ook aan te voldoen aan de eisen in de PRTR. Ook is er nieuwe wetgeving verschenen op het gebied van opslag van gevaarlijke stoffen (PGS 15). Belangrijke wijziging in deze nieuwe publicatie is dat de indeling van gevaarlijke stoffen is gebaseerd op de reeds bestaande vervoerswetgeving (ADR1). Voor alle drukkerijen van Roto Smeets Group zijn de eisen van PGS 15 relevant. 1) ADR is de afkorting van de Franse titel van het Europees verdrag betreffende het internationaal vervoer van gevaarlijke goederen over de weg: “Accord européen relatif au transport international des marchandises Dangereuses par Route”. Dit verdrag is gesloten in de Economische Commissie voor Europa van de Verenigde Naties te Genève (Zwitserland) op 30 september 1957. Het trad in werking op 29 januari 1968.

REACH Een ander voorbeeld van internationale regels vormt de richtlijn REACH*. Roto Smeets Group ziet REACH als een positieve ontwikkeling in het stroomlijnen van de EU-wetgeving voor chemische stoffen en heeft de ontwikkeling ervan nauw gevolgd. REACH heeft betrekking op de productie, het op de markt brengen en het gebruik van alle chemische stoffen binnen de Europese Unie met het oog op het herkennen van mogelijke gevaren voor de gezondheid van de mens en het milieu en het aanbevelen van maatregelen voor risicobeheer in de hele

66


toeleveringsketen. Hierdoor is elke fabrikant of importeur van chemische stoffen in hoeveelheden van een ton of meer per jaar in de Europese Unie verplicht, op straffe van het niet langer toegestaan zijn om deze stof(fen) te vervaardigen of in te voeren, een registratiedossier in te dienen bij het Europees Agentschap voor chemische stoffen (ECHA), tenzij hij hiervan is vrijgesteld. De belangrijkste bestanddelen van de producten die Roto Smeets Group vervaardigt zijn papier en inkt. Volgens bijlage 4 van de REACH-regelgeving zijn de belangrijkste grondstoffen van papier (bijvoorbeeld hout, vulstoffen, coatingpigmenten en mechanische pulp) volgens de huidige wetgeving vrijgesteld voor REACH en hoeven dus niet te worden geregistreerd. Sommige bestanddelen van inkt moeten vooraf worden geregistreerd. Roto Smeets Group heeft haar inktleveranciers een vragenlijst toegezonden en de bevestiging gekregen dat hun producten voldoen aan alle REACH-eisen voor stoffen. Dat wil zeggen dat er geen opzettelijke uitstoot van stoffen en geen zeer zorgwekkende stoffen (SVHC) aanwezig zijn in hoeveelheden van meer dan 0,1%. In de daaropvolgende fase van REACH moet het reguliere gebruik van de geregistreerde stoffen door de gebruikers aan de leveran-

ciers worden aangegeven. Roto Smeets Group heeft dit via haar brancheorganisaties laten vastleggen. In de laatste fase van REACH moeten de leveranciers de huidige veiligheidsbladen van de door hen geleverde stoffen aanpassen aan het reguliere gebruik. Roto Smeets Group zal – indien van toepassing – haar interne veiligheidsinstructies daarop aanpassen. De risicobeheersingsmaatregelen die hierop van toepassing zijn maken onderdeel uit van de ISO 14001 certificering die al ruim 10 jaar geleden bij de Roto Smeets Group productiebedrijven is ingevoerd. Wij zullen de informatie van onze leveranciers regelmatig controleren. Vanaf het moment dat een leverancier zich niet houdt aan de REACH regelgeving, zullen wij op alternatieve leveranciers overstappen, zodat onze continue productie gewaarborgd blijft. * REACH: Europese Verordening (EG) nr. 1907/2006 inzake registratie, evaluatie en autorisatie van chemische stoffen (REACH) is de nieuwe Europese wetgeving voor chemische stoffen die in werking is getreden in juni 2007. REACH is gericht op bevordering van duurzame ontwikkeling door verbetering van de bescherming van de gezondheid van de mens en het milieu.

7.3. Relatie met overheden Wetten en vergunningen

Via wetten en de daarmee samenhangende vergunningen hebben Roto Smeets Groupdrukkerijen zeer direct met de overheid te maken. Elk bedrijf moet beschikken over een

vergunning in het kader van de Wet milieubeheer, waarvoor de plaatselijke gemeente het bevoegd gezag is. De Wet milieubeheer regelt niet alleen alle voorschriften voor het bedrijf in relatie tot zijn directe omgeving, maar bijvoorbeeld ook de lozing van afvalwater op het riool. Jaarlijks worden alle vergunningseisen gecontroleerd door middel van interne inspectierondes en een algemene controle. De vergunning schrijft zaken voor als geluidsmetingen, het bepalen van de emissie van een aantal stoffen naar de lucht en bemonstering van spoelwater dat uit het prepress- proces op het riool wordt geloosd. Bij een aantal bedrijven speelt ook een meetverplichting waarmee de bodemkwaliteit rond opslagtanks in de gaten wordt gehouden. Ook aan afgegeven verklaringen over de vloeistofdichtheid van vloeren zijn eisen van geregelde inspectie verbonden. De bedrijven zijn daarnaast wettelijk verplicht periodieke keuringen aan installaties (zoals) stoomketels of koelinstallaties uit te (laten) voeren. De meeste Roto Smeets Group-bedrijven hebben een Vergunning op Hoofdzaken. Middels het aanwezige zorgsysteem conform ISO 14001: 2004 is het mogelijk om efficiënter met vergunningsystemen om te gaan. Verschil met de traditionele Wm-vergunning is dat er minder in detail geregeld is hoe (met welke middelen, apparatuur) milieudoelstellingen worden bereikt. De overheid geeft de doelen en randvoorwaarden aan; hoe dit bereikt wordt, wordt aan het bedrijf overgelaten. Sommige Roto Smeets Group-bedrijven


beschikken over een vergunning in het kader van de Wet Verontreiniging Oppervlaktewateren (WVO). Zij zuiveren hun afvalwater in een eigen zuiveringsinstallatie, waarna ze het behandelde water in het riool brengen. Voor zover er grondwater wordt opgepompt, is die onttrekking in een provinciale vergunning geregeld.

Calamiteitenafhandeling Wanneer uit controles zou blijken dat toegestane concentraties worden overschreden, of in het geval van andere bijzondere situaties, ondernemen de bedrijven onmiddellijk actie om de oorzaak tegen te gaan. Het is standaardprocedure dat zij ook de vergunningverlener van de gebeurtenissen en daarop volgende verbeteracties op de hoogte stellen. Voor het geval zich ernstige calamiteiten voordoen, hebben de bedrijven (conform de vereisten vanuit ISO 14001:2004) bedrijfsnoodplannen klaarliggen. Het personeel is hierop geïnstrueerd en intern zijn bedrijfshulpverleners opgeleid. Regelmatig worden oefeningen gehouden om de vaardigheden van de bedrijfshulpverleners op peil te houden en te zorgen dat medewerkers adequaat kunnen reageren wanneer zich een incident voor mocht doen. Overigens verlangt het milieuzorgsysteem ook dat er een registratie plaatsvindt van bijna-milieuincidenten; ook deze geven immers inzicht in het functioneren van een bedrijf.

67

Afval en emissies

7.4. Instrumentarium en organisatie

Ecobalans

Vanuit de stafafdeling Milieu van Roto Smeets Group worden bepaalde milieuontwikkelingen geïnitieerd , gefaciliteerd en gecoördineerd. Zo wordt op dit niveau, samen met de KAM coördinatoren van de drukkerijen, het MVO beleid voorbereid en de Roto Smeets Group-brede ambities geformuleerd. Grote contracten voor onder meer afvalverwijdering worden centraal gesloten ten behoeve van de aangesloten bedrijven. De Roto Smeets Group-bedrijven kunnen als ‘verwante’ bedrijven binnen één drukkerijgroep ook in alle openheid hun gekozen oplossingen en milieuprestaties vergelijken (benchmarken) en daarmee hun performance verbeteren. Naar buiten toe behartigt Roto Smeets Group haar eigen belangen en, meer algemeen, die van de grafische industrie. Door deel te nemen aan diverse nationale en internationale overleggen kan ze vroegtijdig inhaken op veranderende weten regelgeving.

Een van de interne ‘benchmarken’ is de Ecobalans. Dit is een massabalans die, sinds 1994 al van alle drukkerijen, de in- en uitgaande materiaalstromen, plus energie en water, in beeld brengt. De coördinatie en validatie van de door Roto Smeets Group aangeleverde gegevens gebeurt door het Instituut voor Toegepaste Milieu-Economie (TME) dat gespecialiseerd is in de economie en het management van milieu en natuurlijke hulpbronnen. De Ecobalans presenteert de stromen voor de afzonderlijke Roto Smeets Group-bedrijven en voor Roto Smeets Group als geheel. Het is niet alleen een registratiemiddel. Als de prestaties zo goed in getallen ‘gevangen’ zijn, is het ook mogelijk precieze doelen te stellen met actieplannen waarvan ook de effecten goed meetbaar zullen zijn. Omdat de Ecobalans de gehele stoffenhuishouding van de bedrijven laat zien, kunnen deze niet alleen op emissies sturen, maar ook op een efficiënt gebruik van stoffen in het productieproces. De gegevens voor de Ecobalans worden voortdurend verzameld, zodat

Grondstofen Hulpstoffen Processtoffen Energie

Producten

ook heel frequent een actueel beeld van de prestaties kan worden gegenereerd, mocht dat nodig zijn om bij bepaalde ontwikkelingen de vinger aan de pols te houden. Met deze complete massabalans hebben de Roto Smeets Group-bedrijven hun milieuaspecten in beeld op een wijze die verder gaat dan wat vanuit een milieuzorgsysteem wordt voorgeschreven. Ook het berekenen van de CO2emissie per ton product wordt hierdoor vereenvoudigd. Het basisprincipe van de Ecobalans wordt in bovenstaand schema weergegeven.

Milieuzorgsystemen Roto Smeets Group beschouwt de milieuzorgsystemen bij haar bedrijven als belangrijk middel om uitvoering aan haar milieubeleid

Organisatie KAM en certificeringen RSD ISO14001

RSE ISO14001

RSU ISO14001

RSW ISO14001

ISO12647 ISO12647 FSC/PEFC FSC/PEFC FSC/PEFC FSC/PEFC SWAN SWAN Jeroen Voges Wim Baremans Jeroen Voges Thijs Caelers Milieucoördinatie en communicatie: Roto Smeets Group, Emily Knegtel

SMD ISO14001 ISO9001 ISO12647 FSC/PEFC

RSGSE ISO14001 ISO9001 ISO12647 FSC/PEFC

RSGSU ISO14001 ISO12647 FSC/PEFC

Karin Driezen

Huib Swarts

Gert-Jan van der Vlis


te geven. Zo’n milieuzorgsysteem (‘milieumanagementsysteem’ NEN ISO 14001: 2004) is een samenhangend geheel van beleidsmatige, organisatorische en administratieve maatregelen waarmee bedrijven de milieuzorg structuur en inhoud geven. Juist met zo’n milieuzorgsysteem gebeurt het systematisch volgens goed beschreven, vaste procedures. Bovendien vraagt het systeem dat bedrijven zich continu verbeteren. Dat gebeurt via een cyclus van doelstellingen, acties, evaluaties en daaruit voortvloeiende nieuwe doelstellingen. Werken aan verbetering impliceert ook dat bedrijven onderzoek doen naar bijvoorbeeld alternatieve processen en stoffen en hergebruikmogelijkheden van afvalstoffen. Het milieuzorgsysteem richt zich op alle activiteiten in het bedrijf die een link met milieu hebben. Het legt onder meer werkprocedures vast, gericht op milieubewuste inkoop, selectie van leveranciers en verwerkers in de keten, werken met minimale voorraden, de wijze van opslag en etikettering van processtoffen, en ‘good housekeeping’ - juist gebruik van stoffen - en netheid op de werkplek, dat wil zeggen: rommel opruimen

68

7. Roto Smeets Group en het milieu Thema: Door het gebruik van nieuwe blekingstechnieken zoals elementair chloorvrij (ECF) of totaal chloorvrij (TCF), zijn de emissies van organische chloorstoffen met 90% verminderd. en scheiden van afval volgens procedures. Andere elementen van het milieuzorgsysteem betreffen het bevorderen van betrokkenheid van werknemers, milieuopleidingen en in- en externe communicatie over ‘milieu’. In ISO 14001: 2004 wordt ook de aandacht voor indirect te beïnvloeden milieuaspecten (bijvoorbeeld herkomst hout voor papier, wijze van afvalverwerking, optimaliseren recycling) verankerd. Voor informatie over activiteiten verderop in de keten bij leveranciers - waaronder afvalverwerkers - kunnen de bedrijven de resultaten raadplegen van een uitgebreide leveranciersbeoordeling die is geïmplementeerd. Deze gegevens zijn opgenomen in een leveranciersdatabase die op de interne Roto Smeets Group-milieusite te vinden is. Deze site is vanuit de intranetten van de afzonderlijke bedrijven te raadplegen en bevat - naast regelmatig geupdate leveranciersgegevens - ook andere milieurelevante informatie (bijvoorbeeld over inkten en papier), vergunningen, de Ecobalans, alle certificaten en alle milieujaarverslagen. Roto Smeets Group-bedrijven stellen milieuzorgsystemen op conform de internationale milieunorm NEN-EN-ISO 14001: 2004 en laten deze door een gecertificeerd extern bureau beoordelen. Eenmaal gecertificeerd wordt het zorgsysteem met regelmaat opnieuw geaudit om vast te stellen of het nog steeds het certificaat verdient. Mede met het


oog op de terugkerende externe audits, zijn binnen de bedrijven ook eigen auditteams actief, met een auditprogramma waarmee alle milieugerelateerde procedures en werkdocumenten ten minste eens per drie jaar worden gecontroleerd. Een auditor maakt in principe gedurende een beperkte periode deel uit van het auditteam en wordt daarna opgevolgd door een andere medewerker. De samenstelling van het auditteam is zodanig geregeld dat alle sectoren en niveaus van een bedrijf binnen het auditteam vertegenwoordigd zijn. Op deze manier wordt een groot draagvlak voor het milieu gecreëerd bij alle medewerkers. Periodiek worden management en ondernemingsraad geïnformeerd over milieuzaken, waarbij de bevindingen in interne en externe audits een belangrijke plaats innemen. Die communicatie komt al mede tot stand doordat behalve productiemedewerkers ook leidinggevenden periodiek in de auditteams meedraaien. In Roto Smeets Group-bedrijven die ook een kwaliteitszorgsysteem operationeel hebben, worden de audits voor beide systemen gecombineerd. Kwaliteit en milieu zijn feitelijk ook twee zijden van één medaille: een perfecte procesbeheersing is de weg naar zowel uitstekende producten als naar milieuwinst.

Bedrijfsmilieuplannen en milieujaarplannen Het milieubeleid krijgt bij de Roto Smeets

69

Group-bedrijven een concrete uitwerking op bedrijfsniveau in de zogenaamde bedrijfsmilieuplannen en milieujaarplannen. De bedrijfsmilieuplannen, met enkele kengetallen en taak- en doelstellingen voor een aantal jaren, worden mede voor de overheid opgesteld en met haar besproken. In het plan geeft het bedrijf inzicht in haar bedrijfsprocessen en eventuele milieubelasting, in verwachte bedrijfsontwikkelingen en milieueffecten, in de normen ten aanzien van milieubelasting waaraan ze moet voldoen en in de taak en doelstellingen van haar milieubeleid. Onder de bedrijfsmilieuplannen hangen de milieujaarplannen (soms als onderdeel van een gecombineerd KAM-jaarplan voor Kwaliteit, Arbo en Milieu), met daarin de doelen taakstellingen van het komende jaar en de concrete acties die bedrijven daarop willen ondernemen. De uitvoering van dit plan wordt gedurende het jaar bewaakt.

KAM-coördinator In de rotatiebedrijven vallen alle milieuaangelegenheden onder de verantwoordelijkheid van de Kwaliteit-Arbo- Milieu (KAM)-coördinator. Deze coördinator heeft een belangrijke interne adviesrol, onder meer bij het opstellen en vastleggen van procedures. Hij/zij is ook belast met de naleving - en de controle op de naleving - van weten regelgeving op milieugebied en het in stand houden van het milieuzorgsysteem. Deze functionaris is onder meer de controlepost voor de beoordeling van inkomende stoffen op milieuveiligheid.

Hij/zij beoordeelt ook leveranciers van producten en diensten op milieuaspecten. De coördinator besteedt daarnaast tijd aan het uitvoeren van controles en inspecties op de diverse afdelingen en het aansturen van de interne auditteams. Controles en inspecties richten zich op veiligheid, orde en netheid en op het uitvoeren van verbeteracties en de resultaten die deze opleveren. De coördinator bewaakt ook de voortgang van projecten uit het milieujaarplan, evenals de controles op uitvoering van wettelijk verplichte metingen, keuringen, calibraties, etc. De coördinator geeft daarnaast instructies en interne opleidingen met betrekking tot milieu-aspecten. Vanwege de bedrijfsomvang worden bij de twee vellenbedrijven van Roto Smeets GrafiServices de taken van de KAM-coördinator uitgevoerd door de bedrijfsleiding. Overkoepelend is er Roto Smeets Group-breed eens per kwartaal een coördinatorenoverleg. De deelnemers uit de diverse Roto Smeets Group-drukkerijbedrijven bespreken hier ontwikkelingen, problemen en oplossingen op hun werkterrein en wisselen kennis en ervaring uit. Milieu wordt voorts bij iedereen binnen het bedrijf op de agenda gezet door onderwerpen te bespreken in het afdelingoverleg. De bedrijven hebben gezorgd voor digitale toegankelijkheid van alle relevante milieu-informatie voor alle medewerkers (zie onder ‘Milieuzorgsystemen’ op pag 67).

Klachtenafhandeling Klachten vormen een graadmeter voor de

relatie van de bedrijven met hun omgeving. Het zijn tevens waardevolle signalen waarmee de bedrijfsvoering kan worden verbeterd. De bedrijven maken werk van een zorgvuldige afhandeling volgens een daarvoor geldende strakke procedure. Deze procedure waarborgt schriftelijke vastlegging van de klachten, persoonlijke afhandeling, registratie en het nemen van vervolgacties. Voor zover de klachten in eerste instantie bij de gemeente binnenkomen, worden deze doorgaans direct met het bedrijf teruggekoppeld zodat het bedrijf zelf zo snel mogelijk actie kan ondernemen.

7.5. Doelen en maatregelen

Opleiding

Al jaren is het Roto Smeets Group-beleid dat alle drukkerijbedrijven over een gecertificeerd milieuzorgsysteem dienen te beschikken. Externe audits en vergelijkbare interne audits waren ook in 2009 weer een belangrijk onderwerp bij Roto Smeets Group-bedrijven. Naast de Roto Smeets Group-brede ambities gelden op bedrijfsniveau meer bedrijfsspecifieke doelen en maatregelen, beschreven in de milieujaarplannen van de bedrijven voor het jaar 2009.

Bedrijven leiden medewerkers op tot interne auditoren. Door interne keuringen van het milieuzorgsysteem zorgen deze ervoor dat het systeem met succes de periodieke externe keuring voor hercertificering kan doorstaan. Per bedrijf worden soms - afgestemd op de specifieke situatie - milieugerichte cursussen ingekocht. Dit zijn bijvoorbeeld trainingen om alle medewerkers gevoelig te maken voor milieuaspecten, met onder meer als doel dat zij bijdragen aan het traceren van verbeterpunten. ‘Milieu’ is overigens steeds minder een toegevoegd aandachtspunt. Zo komt het onderwerp standaard aan de orde als onderdeel van de reguliere opleiding die bijvoorbeeld nieuwe drukkers bij een Roto Smeets Group-bedrijf krijgen en is het verwerkt in standaardwerkmethodes.


Voor Roto Smeets Group als geheel liet de aandacht voor diverse milieuaspecten zich in 2009 opnieuw samenvatten in een streven naar een optimale procesbeheersing. Behalve dat dit de productieperformance ten goede komt, is dit ook een goede manier om te werken aan milieuaspecten, bijvoorbeeld zaken als energieverbruik, papierverlies, inktgebruik, of de uitstoot van vluchtige stoffen o.a. vanuit de vochtwatertoevoegingen (stoffen die moeten zorgen voor een goed samenspel van water en inkt op de drukplaten).

Doelen Voorbeelden daarvan zijn een investering in concentratieafhankelijke luchtafzuiging aan de pers; het beperken van intern af te leggen afstanden door bedrijfsactiviteiten op het terrein logischer te herpositioneren, of onderzoek naar eventuele mogelijkheden tot hergebruik van bepaalde afvalstromen.

70


7.6. Milieugegevens Roto Smeets Group

Audits in 2009 Om de certificering van milieuzorgsystemen te behouden moet regelmatig een externe audit worden doorlopen. Het is niet ongewoon dat er bij audits afwijkingen worden geconstateerd. Dat is ook het geval bij bedrijven van Roto Smeets Group. In veruit de meeste gevallen – zo ook in 2009 – gaat het om zogenaamde ‘niet- kritische afwijkingen’: afzonderlijke tekortkomingen die verholpen moeten worden, maar die op dat moment geen bedreiging vormen voor het functioneren van het managementsysteem en daarmee voor het beheersen van de processen waarvoor dit systeem is opgezet. Op de afwijkingen wordt actie genomen: onderzoek naar de oorzaken en maatregelen. Bij een eerstvolgende audit wordt het bedrijf ook specifiek op die punten beoordeeld. In 2009 was bij één bedrijf sprake van twee kritieke afwijkingen: op het punt van good house keeping in de drukkerij, en vanwege het feit dat vergunningwijzigingen nog niet waren doorgevoerd in het register dat een actueel beeld moet geven van alle van toepassing zijnde wet-en regelgeving. Bij een herhaalde audit (na 100 dagen) bleek dat het bedrijf deze knelpunten had opgelost. De niet-kritische afwijkingen die in 2009 bij diverse bedrijven werden geconstateerd hadden onder meer betrekking op de informatievoorziening rond storingen of overtredingen (communicatie intern of die met het bevoegd gezag). Andere punten betroffen bijvoorbeeld de opslag van stoffen op het moment van de audit, de volledigheid van de leveranciersbeoordeling of het opleidingsniveau van mensen op het gebied van milieu en veiligheid (actualiteit of functie-specifieke uitwerking van vereisten). Daarnaast werden er ook pluimen uitgedeeld in de auditrapporten, zoals de constatering dat milieu bij de bedrijven ook in economisch moeilijke perioden een vaste waarde blijkt te zijn, de vaststelling dat er structureel routes worden gelopen om toe te zien op good housekeeping en dat geconstateerde problemen snel verholpen worden. Ook de constatering dat doelstellingen goed worden gevolgd via metingen en dat de resultaten steeds naar de medewerkers worden teruggekoppeld was een compliment waard.

7.6.1. Input – output Het gaat bij de hier gepresenteerde milieuaspecten van de bedrijfsvoering om verbruik (energie en water), in het proces gebruikte stoffen, afvalstoffen (vaste afvalstoffen, afvalwater, emissies) en om eventuele hinder die het bedrijf voor de omgeving oplevert. Dit alles voor zover er een directe samenhang is met de activiteiten van bedrijven van Roto Smeets Group. Uiteraard spelen er ook indirecte milieuaspecten mee. Bijvoorbeeld bij de productie van de stoffen die Roto Smeets Group inkoopt of bij de verwerking van afvalstromen vanuit de bedrijven. Wat er elders in de keten aan belasting optreedt, is geen onderdeel van de Ecobalans (zie pag. 67) en is niet opgenomen in de hierna gepresenteerde gegevens. Dit betekent overigens niet dat de zorg van Roto Smeets Group pas begint na inkoop of ophoudt na afvalverwijdering. Roto Smeets Group werkt ook actief aan andere delen van de keten door eisen te stellen aan haar leveranciers en afvalverwerkers. Die zorg is ook een element van het milieuzorgsysteem ISO 14001: 2004. Hierna worden allereerst gegevens gepresenteerd over de ‘output’ van Roto Smeets Group in de vorm van afvalwater, emissies naar de lucht en afval, en over milieu-incidenten en hinder. Daarna volgen de gegevens over energiegebruik en het gebruik van water, en over andere stoffen


aan ‘inputzijde’. De getallen zijn afkomstig uit de Ecobalans van Roto Smeets Group, tot stand gekomen door nauwkeurige registratie van binnenkomende en uitgaande stromen. Daarbij moet aangetekend worden dat niet alle stromen zich eenvoudig laten wegen. Voor het vrijkomen van vluchtige stoffen uit bepaalde middelen bijvoorbeeld, moet worden uitgegaan van een bepaald verdampingspercentage. In die gevallen wordt teruggegrepen op theoretische en empirische kennis, echter zoveel mogelijk met experimenten en met metingen op de werkvloer geverifieerd. De gegevens hebben betrekking op de in Nederland gevestigde bedrijven van de Roto Smeets Group. De prestaties van de rotatiedrukkerij in Hongarije - in 2009 verwierf Roto Smeets Group een 100% deelname in dit bedrijf - zullen voor het eerst worden meegenomen in de rapportage over 2010. Dat wordt het eerste volledige kalenderjaar in de nieuwe situatie. Vooruitlopend daarop is in dit verslag over 2009 al wel meer milieurelevante informatie over dit bedrijf te vinden op pagina 60. Bij de presentatie gaan de gegevens van de Roto Smeets Group over 2009 steeds vergezeld van die over vier voorgaande jaren. Gegevens over verschillende jaren laten zich niet zonder meer vergelijken. Veranderingen in het productievolume zijn immers van invloed op input en output. Voor een vergelijking zijn de absolute gegevens over verbruik

71

en emissies daarom steeds omgerekend naar cijfers per ton papier die door de persen is gegaan.

7.6.3. Emissies naar lucht Emissies Vluchtige Organische Stoffen (naar lucht (in kg/ton papierinput) bij Roto Smeets Group 2005-2009

7.6.2. Emissies naar water Het koelwater dat bij Roto Smeets Groupbedrijven gebruikt wordt, komt niet met het productieproces in aanraking en blijft dan ook vrij van de in dit proces gebruikte stoffen. Ook hemelwater, dat van gebouwen en verharde terreinen het riool instroomt, is in principe schoon. Het meest van belang is het huishoudelijk en procesmatig verontreinigd afvalwater van de Roto Smeets Group-bedrijven. De bedrijven beschikken over apparatuur waarmee ze kunnen voldoen aan de vergunningnormen voor de kwaliteit van dit afvalwater. Afvalwater krijgt in alle bedrijven ook aandacht als onderdeel van een voortdurende inspanning ter verbetering van het productieproces. Eén van de bedrijven was in 2008 in overleg met het waterschap over de lozingsnormen en met name het chloridegehalte van het afvalwater. In 2009 is dit traject afgesloten. In een al voorziene en inmiddels vergunde nieuwe vergunning (inclusief vereisten vanuit de IPPC-richtlijn) zijn nieuwe normen opgenomen. Behalve dat het bedrijf werkte aan een verbeterde controle op de werking van de zuivering, is de oude concentratienorm voor chloride nu omgezet in een maximum voor de jaarvracht chloride.

3,0 2,5

Diepdruk

2,0 1,5 1,0 0,5 0,0

lager. De emissie steekt niet alleen gunstig af (daling met ca. 15%) ten opzichte van 2008, maar laat ook een lichte verbetering (- 3%) zien ten opzichte van 2007. Daarmee lijkt Roto Smeets Group met de VOS-emissie weer terug te zijn op de eerdere, gunstige lijn.

2,59

2,04

1,72

1,97

1,67

2005

2006

2007

2008

2009

Ongeveer 19% (situatie 2009) van het totaalgewicht geëmitteerde vluchtige organische stoffen (VOS) wordt bepaald door isopropylalcohol (IPA) dat in de offset wordt gebruikt. Voorts gaat het bij VOS onder meer om vluchtige stoffen uit andere vochtwatertoevoegingen en uit reinigingsmiddelen, en (in de diepdruk) om tolueen uit drukinkt. Deze laatste stof maakt ongeveer 64 procent (2009) uit van het totaalgewicht VOS. Eerder, in de periode 2003-2008, was Roto Smeets Group erin geslaagd de VOS-emissie per ton papierinput stapsgewijs grofweg te halveren. In 2008 werd deze trend doorbroken, vooral als gevolg van een tijdelijke hogere tolueenemissie (zie hieronder) bij een van de bedrijven. De VOS-emissie (per ton papierinput) van de bedrijven van Roto Smeets Group is in 2009 weer aanzienlijk

Een belangrijke factor was eerder, in 2008, dat bij een van de diepdrukkerijen het actieve koolbed van een van de tolueenterugwinningsinstallaties (TWI) aan vervanging toe was. In 2009 kon dit bedrijf, vooral door een verbeterde werking van de TWI, de VOS-emissie (per ton papier) weer omlaag brengen (reductie van bijna 24%). Het tweede diepdrukbedrijf had in 2009 een min of meer vergelijkbaar kengetal voor tolueen als in 2008. Voor de diepdruk als geheel (twee bedrijven) nam de tolueenemissie (per ton papierinput in de diepdruk) af met ruim 17%. In de diepdruk wordt stelselmatig aan prestatieverbetering gewerkt met onder meer tolueenconcentratie-afhankelijke luchtafzuiging aan de pers en de inzet van ‘hoog-gepigmenteerde inkten’ (de tolueenhoudende inktlaag die op het papier wordt aangebracht is daarbij dunner).

Offset Nadat in het verleden grote slagen konden worden gemaakt in de reductie van de IPAemissies in de offset, zijn vanaf de beginjaren 2000 voortdurend de ondergrenzen in de IPA-dosering opgezocht (sinds 2000 is het


IPA verbruik met 75% afgenomen). Ook alcoholvrije persen deden hier hun intrede. In 2009 verving een van de rotatiebedrijven twee offsetpersen door een IPA-vrije offsetpers. Ook een ander rotatiebedrijf stelde een IPA-pers buiten gebruik. Al met al ging in 2009 de emissie van isopropyl-alcohol (IPA), betrokken op het de papierinput van de vijf offsetbedrijven gezamenlijk, met 26% naar beneden. Parallel nam het gebruik van andere vochtwatertoevoegingen (per ton papierinput in de offset) toe, maar minder sterk (+18%).

Toekomst De milieuwinst in de offset moet worden behaald tegen de tendens in dat klanten steeds meer op houthoudend papier laten drukken, een papiersoort die meer vochtwater (met toevoegingen zoals IPA) opneemt. Blijvende minimale dosering, meer alcoholvrij drukken of het gebruik van andersoortige vochtwatertoevoegingen blijven de belangrijkste sporen om de IPA- emissies in de toekomst nog verder terug te dringen. Bij de Roto Smeets Group-diepdrukbedrijven liggen de mogelijkheden om de tolueenemissie structureel te bestrijden vooral in de inzet van hoog gepigmenteerde inkten en in uitbreiding van concentratie-afhankelijke luchtafzuiging aan de pers.

72


Aandacht voor emissie vanuit het product Als het drukwerk eenmaal gereed is, kan dat product op zich ook nog voor een VOSemissie zorgen. Zo bevat de diepdrukinkt nog tolueen dat daar geleidelijk uit vrijkomt. Dit gebeurt in het bedrijf, waar het drukwerk klaarstaat voor transport, tijdens het vervoer of nog verderop in de keten. Binnen Roto Smeets Group krijgt die emissie aandacht door met inktrecepturen het moment van vrijkomen zo te beïnvloeden dat zoveel mogelijk tolueen al tijdens het productieproces loskomt en kan worden opgevangen, of door het drukwerk door een autoclaaf te voeren. Een autoclaaf is een afgesloten ruimte waar door middel van een sterke onderdruk wordt bereikt dat het drukwerk geforceerd tolueen afgeeft. Deze extra stap levert herbruikbaar tolueen op en voorkomt dus dat dit tolueen in de keten ‘verdwijnt’. Het tolueengehalte in het drukwerk voldoet zo ook aan de strenge eisen die sommige (met name Scandinavische landen) op dit gebied stellen.

7.6.4. Afvalstoffen Afvalstoffen Roto Smeets Group (in kg/ton papierinput) Recyclebare afvalstoffen bestaan grotendeels uit papier, karton en folie. De hoeveelheid recyclebaar afval per ton papierinput lag in 2009 iets hoger dan in 2008. Dit was deels het resultaat succes in de scheiding van restafvalstromen, maar werd ook beïnvloed door andere factoren zoals het feit dat bij

SMD een garenloos bindstraat in gebruik heeft genomen; afwerking werd voorheen grotendeels uitbesteed. Ook de aangekondigde sluiting van Roto Smeets Utrecht heeft dit kengetal negatief beïnvloed.

200 150 100 50 0

153,8

151,2

155,8

159,0

161,2

2005

2006

2007

2008

2009

Recyclebare afvalstoffen

2,0 1,5 1,0 0,5 0,0

1,72

1,33

1,72

1,86

1,81

2005

2006

2007

2008

2009

Bedrijfsafval algemeen

1,5 1,2 0,9 0,6 0,3 0,0

1,29

1,25

1,30

1,46

1,30

2005

2006

2007

2008

2009

Gevaarlijk afval

In 2009 is de hoeveelheid ‘bedrijfsafval algemeen’ per ton papierinput ten opzichte van 2008 licht gedaald. Bedrijven werken structureel aan beperking van de hoeveelheid bedrijfsafval, onder meer door een goede scheiding van afvalstoffen voor recycling. Het resultaat daarvan is overigens niet altijd direct zichtbaar omdat ook incidentele gebeurtenissen zoals verbouwingen of opruimacties van invloed zijn. De hoeveelheid gevaarlijk afval per ton papierinput lag in 2009 op een lager niveau dan in 2008. De invloed van bijzondere gebeurtenissen (of het ontbreken daarvan) speelt altijd mee. Zo hoefde in 2009 - anders dan in het jaar daarvoor - geen actief koolbed (gebruikt bij de tolueenterugwinning) te worden afgevoerd, maar ontstond bijvoorbeeld wel relatief veel gevaarlijk afval (inktrestanten) bij het ontmantelen van een oude pers. In de structurele bestrijding van de hoeveelheid gevaarlijk afval is het de uitdaging om ook de effecten van veranderingen in de orderportefeuille op te vangen. Als een productie wordt gehaald met meer - maar per stuk kleinere - orders heeft zoiets onder meer invloed op het aantal lege inktblikken dat per ton papier als gevaarlijk afval moet


worden afgevoerd, of (bij meer orderwisselingen worden meer drukcilinders gemaakt) op de hoeveelheid spoelwater die uit chroom- en ontvettingsbaden moet worden afgevoerd. Roto Smeets Group zoekt - tegen dergelijke trends in - naar mogelijkheden tot verbetering, bijvoorbeeld door het gebruik van wasbare poetsdoeken, of door te streven naar een minimaal aantal cilindercorrecties.

Milieubelasting? De gegevens over afvalstromen en emissies van Roto Smeets Group staan niet in alle gevallen voor de daadwerkelijke belasting van het milieu. Zo wordt ‘gevaarlijk afval’ vanzelfsprekend niet in het milieu gebracht maar afgevoerd en verwerkt. En zo ondergaat het afvalwater dat bedrijven op het riool lozen nog een eindzuivering in een rioolwaterzuiveringsinstallatie. Roto Smeets Group beoordeelt zichzelf echter, ook wat deze uitgaande stromen betreft, onverkort op de hoeveelheden die ze ervan produceert. De Ecobalans onderscheidt wel apart een categorie ‘recyclebare afvalstoffen’, omdat deze feitelijk niet in de afvalfase terechtkomen maar als grondstof opnieuw worden ingezet. Ondanks deze kanttekening en het bestaan van accenten die overheden (bijvoorbeeld op de VOS-emissie) leggen, is voor Roto Smeets Group de hele stoffenbalans belangrijk. Vanuit een actieve milieuzorg en vanuit het streven naar efficiënt gebruik van stoffen en energie in alle onderdelen van de bedrijfsvoering.

73

7.6.5. Milieu-incidenten, hinder Er hebben zich in 2009 bij diverse bedrijven incidenten zoals kleine persbranden (en in enkele gevallen foutieve meldingen daarvan) of lekkages voorgedaan. Bij een bedrijf kwamen door een mengfout bij een secundaire installatie verkeerde stoffen bij elkaar. Om herhaling te voorkomen is nog scherper gelet op de instructie van medewerkers en is de doseerinrichting aangepast. Bij een ander bedrijf, waar bouwactiviteiten liepen, werd een vat afvalstoffen lek gestoten toen bij vervoer naar de opslagruimte voor chemie een pin te laat werd opgemerkt. Het vat is onmiddellijk op een lekbak gezet en de beperkte hoeveelheid lekvloeistof is opgeruimd met absorbtiemiddelen. Een aantal problemen kwam in 2009 aan het licht bij inspecties door het bevoegd gezag. Dat was onder meer het geval bij een integrale controle van een bedrijf op de naleving van de van toepassing zijnde milieuen bouwregelgeving. Op één punt, dat bij twee latere inspecties nog steeds niet op orde bleek (te veel vloeistof in lekbakken), kreeg het bedrijf een dwangsom opgelegd. Corrigerende acties zijn doorgevoerd om herhaling te voorkomen. Een tweede bedrijf werd tijdens een uitgebreide integrale controle door gemeente en brandweer op overtredingen gewezen. Het betrof tekortkomingen aan enkele opslagvoorzieningen, de keuring van CO2 gasflessen, onvolledigheid van het noodplan

en lekkage van hydrolische olie. Het bedrijf heeft daarop verbeteracties ingepland. In 2009 kwamen bij drie (van de zeven) bedrijven in totaal vijf externe klachten binnen. In alle gevallen ging het om geluidshinder (industrielawaai en - in één geval - laden en lossen). Deze kwesties zijn onderzocht en opgelost. Een bedrijf, dat twee klachten binnenkreeg via de gemeente waar deze waren ingediend, had aanvankelijk moeite de oorzaak te achterhalen. Hier kon de kwestie als speciale onderzoeksvraag worden meegenomen in reeds geplande geluidsmetingen. Een oorzaak bleek te liggen in een rooster van de ruimte met stoomketels, dat na een verbouwing een directe verbinding vormde met de buitenlucht. Een andere bron was de snipperafvoer (met cycloon). Hier was door een gewijzigde materiaalinvoer (snippers met lijmresten, die vaker aan elkaar kleven) onverwacht meer lawaai ontstaan. Met geluidwerende materialen en omkastingen is het geluidsniveau weer voldoende omlaag gebracht.

7.6.6 Bodemkwaliteit Om de bodem tegen verontreiniging te beschermen voeren de bedrijven regelmatig inspecties uit naar onder meer de vloeistofdichtheid van vloeren en de staat van ondergrondse tanks. Ook bewaken ze de grondwaterkwaliteit door deze op strategische punten te monitoren. Twee bedrijven hebben nog in meer of

mindere mate te maken met historische bodemverontreiniging. In één geval (te Etten-Leur) lopen met het oog op een saneringsoperatie al voorbereidingen. Hier zijn afspraken gemaakt over de kostenverdeling tussen de deelnemende bedrijven op het bedrijventerrein en de overheid. In 2009 zijn aanvullende onderzoeken uitgevoerd waarmee voldoende inzicht is verkregen over de grenzen van de totale verontreiniging en de te verwachten effecten van de beoogde saneringsmethodes. Voor de beginfase van de sanering zijn ook pilots voorzien om nog in praktijk vast te stellen welke saneringsmethoden efficiënt en effectief zijn. Roto Smeets Group verwacht in 2010 duidelijkheid over de aanpak en de fasering te krijgen. Een tweede bedrijf (te Deventer) heeft nog slechts met de nazorg van uitgevoerde saneringen te maken. Hier vond tot in 2006 op één locatie een grondwatersanering plaats en werd in 2006 op een tweede locatie een (beperkte) bodemverontreiniging gesaneerd. Op deze beide locaties wordt nu nog door monitoring de grondwater-kwaliteit bewaakt, met rapportage aan het bevoegd gezag.

7.6.7. Verbruiksgegevens Bij de veranderingen die al enige jaren zichtbaar zijn in het orderprofiel (met name op het punt van afnemende ordergrootte en lagere papiergewichten), zullen inherent daaraan bij een zelfde procesbeheersing diverse verbruikscijfers toenemen. Roto


Smeets Group blijft zich echter inspannen om de effecten met maatregelen te beperken of te compenseren.

Energie Energieverbruik Roto Smeets Group (in gigajoule/ton papierinput) 2005-2009 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0

2,45

2,36

2,23

2,32

2,35

2005

2006

2007

2008

2009

Een belangrijk deel van het energieverbruik heeft betrekking op ruimteverwarming (vooral gas) en ruimteverlichting is daarmee beperkt afhankelijk van de omvang van de productie. In 2009 zijn bij Roto Smeets Group-bedrijven diverse maatregelen genomen en investeringen gedaan die energiebesparing opleverden. Voorbeelden daarvan zijn de aanleg van een centraal persleidingsysteem (waaraan persen worden gekoppeld die eerder elk hun eigen persluchtinstallatie hadden draaien) of de vervanging van twee offsetpersen door één offsetpers met geïntegreerde naverbranding. Maar ook binnen de kantooromgeving zijn diverse energiebesparende aanpas-

74


singen doorgevoerd (bewegingsensoren, spaarlampen etc.). Het energieverbruik omvat het totaalverbruik aan elektriciteit, gas en stadsverwarming. Aangezien we het energieverbruik weergeven per ton papierinput komt het kengetal door de verminderde productie op het eerste oog ongunstig over. Als je de stijging van het energieverbruik (iets meer dan 1%) afzet tegen de met 6% verlaagde orderportefeuille, hebben de energiebesparings projecten toch hun werk gedaan. In absolute zin is het verbruik met 6,5% afgenomen.

Water 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0,0

0,49

0,47

0,45

0,44

0,42

2005

2006

2007

2008

2009

Waterverbruik Roto Smeets Group (in m3/ton papierinput) 2005-2009 Ten opzichte van 2008 is het waterverbruik per ton papierinput licht gedaald. De constante aandacht voor dit verbruikscijfer vertaalt zich al langer in een geleidelijke afname: ten opzichte van 2005 ligt het verbruik (per ton papierinput) inmiddels ongeveer 14% lager .

Hulpstoffen en processtoffen Naast grondstoffen - in hoofdzaak papier en inkt, onderscheidt Roto Smeets Group de categorieën hulpstoffen en processtoffen.

Hulpstoffen Bij hulpstoffen gaat het om stoffen als hechtmiddelen, bijvoorbeeld draad en lijm, plakmiddelen, en om de verpakkingsmaterialen die grofweg 90% van het totaalgewicht bepalen van de hulpstoffen die bij Roto Smeets Group gebruikt worden. In 2009 is het hulpstoffenverbruik per ton papierinput ten opzichte van 2008 met circa 14% toegenomen. De bedrijven van de Roto Smeets Group moeten zich op dit punt ‘tegen de stroom in’ proberen te verbeteren: er is steeds meer vraag naar de diverse mogelijkheden op het gebied van verpakkingen. De bedrijven proberen negatieve tendensen tegen te gaan, onder meer door verbeteringen in de verpakkingsstraat (bijvoorbeeld automatische aansturing en nog meer ordergericht maatwerk in verpakkingen); of door te werken met dunnere folie. De bedrijven blijven wel afhankelijk van de eisen van opdrachtgevers, maar zoeken met hen bij voorkeur naar besparende oplossingen of minder milieubelastende oplossingen zoals biofolies.

15

5

12

4

9

3

6

2 1

3 0

14,68

14,11

13,45

9,98

11,38

2005

2006

2007

2008

2009

Hulpstoffenverbruik Roto Smeets Group (in kg/ton papierinput) 2005-2009

Processtoffen Bij processtoffen gaat het onder meer om chemicaliën (grofweg een derde van het totaalgewicht), platen en daarvoor gebruikte plaatontwikkelaar, poetsdoeken, reinigingsmiddelen en wegwerpverpakkingen van aangeleverde producten. In 2009 lag het processtoffenverbruik (per ton papierinput) ten opzichte van 2008 circa 3,5% lager. In het algemeen geldt dat het processtoffenverbruik ook sterk ‘van buitenaf’ wordt beïnvloed door het orderpakket en -profiel (kleurgebruik, kleurwisseling, oplage, papiersoorten enzovoort), omdat deze het aantal offsetplaten en de benodigde hoeveelheid reinigingsmiddelen bepalen. Roto Smeets Group-bedrijven hebben los daarvan in de eigen procesvoering steeds aangestuurd op een minimaal gebruik van deze stoffen.


0

4,45

4,15

4,66

4,95

4,78

2005

2006

2007

2008

2009

Verbruik processtoffen Roto Smeets Group (in kg/ton papierinput) 2005-2009

8. Groepsgegevens


75

ROTO SMEETS GROUP BV Hunneperkade 4, NL 7418 BT Deventer Postbus 822, NL 7400 AV Deventer Tel.: (31) 570 69 49 00 Fax: (31) 570 69 41 00 Mail: [email protected]

76

Print Productions Verkoopkantoren ROTO SMEETS B.V. Hunneperkade 4 NL 7418 BT Deventer Postbus 825, NL 7400 AV Deventer Tel.: (31) 570 69 48 50 Fax: (31) 570 69 41 04 Mail: [email protected] ROTO SMEETS BELGIË NV/SA Pagodenlaan 1 3/Box 4 B 1020 Brussels Tel.: (32) 22 45 06 40 Fax: (32) 22 45 06 90 Mail: [email protected] ROTO SMEETS DENMARK A.S. Lille Strandstraede 20c DK 1254 Copenhagen Tel.: (45) 33 91 08 91 Fax: (45) 33 32 08 91 Mail: [email protected] ROTO SMEETS DEUTSCHLAND GMBH Paulusstrasse 1 D 33602 Bielefeld Postfach 102324 D 33523 Bielefeld Tel.: (49) 52 19 66 663 Fax: (49) 52 16 32 38 Mail: [email protected] ROTO SMEETS FRANCE S.A. 92 Rue d’Amsterdam F 75009 Paris Tel.: (33) 145 26 30 32 Fax: (33) 145 26 17 31 Mail: [email protected]

ROTO SMEETS LTD. P1, Allen House, The Maltings Station Road, Sawbridgeworth Hertfordshire CM21 9JX UK Tel.: (44) 12 79 72 51 63 Fax: (44) 12 79 72 17 95 Mail: [email protected] ROTO SMEETS SWEDEN AB Enhagsvägen 8 S 18302 Täby Box 2108 S 18740 Täby Tel.: (46) 8 7 68 75 25 Fax: (46) 8 7 68 28 68 Mail: [email protected]

Diepdrukkerijen ROTO SMEETS DEVENTER BV Hunneperkade 4 Nl 7418 BT Deventer Postbus 173 NL 7400 AD Deventer Tel.: (31) 570 69 45 00 Fax: (31) 570 69 41 00 Mail: [email protected] ROTO SMEETS ETTEN BV Parallelweg 5 NL 4878 AH Etten Leur Postbus 40 NL 4870 AA Etten Leur Tel.: (31) 76 508 40 00 Fax: (31) 76 501 43 75 Mail: [email protected]

Rotatieoffsetdrukkerijen

Vellendrukkerijen

ROTO SMEETS UTRECHT BV Europalaan 12 NL 3526 KS Utrecht Postbus 2035 NL 3500 GA Utrecht Tel.: (31) 30 282 09 11 Fax: (31) 30 282 03 11 Mail: [email protected]

ROTO SMEETS GRAFISERVICES BV Looyenbeemd 11 NL 5652 BH Eindhoven Postbus 7094 NL 5605 JB Eindhoven Tel.: (31) 40 250 50 00 Fax: (31) 40 250 50 01 Mail: [email protected]

ROTO SMEETS WEERT BV Weerterbeekweg 4, NL 6001 VH Weert Postbus 17 NL 6000 AA Weert Tel.: (31) 495 57 09 11 Fax: (31) 495 54 29 05 Mail: [email protected]

ROTO SMEETS GRAFISERVICES BV Kanaalweg 30 NL 3526 KM Utrecht Postbus 7052 NL 3502 KB Utrecht Tel.: (31) 30 282 28 22 Fax: (31) 30 282 28 44 Mail: [email protected]

SENEFELDER MISSET DOETINCHEM BV Mercuriusstraat 35 NL 7006 RK Doetinchem Postbus 68 NL 7000 AB Doetinchem Tel.: (31) 314 35 55 00 Fax: (31) 314 35 56 47 Mail: [email protected]

Nabewerking

ANTOK NYOMDAIPARI KFT. Epitök Utja 1 9500 Celldömölk Hungary Tel.: (36) 95 52 50 60 Fax: (36) 95 52 50 66 Mail: [email protected]

Roto Smeets Group Jaarverslag 2009

DE WIT GRAFISCHE PROJECTEN BV Meerenakkerweg 8 NL 5652 AT Eindhoven Tel.: (31) 40 250 81 00 Fax: (31) 40 250 81 07 Mail: [email protected]

77

Marketing Communications Communicatie Nederland

Marketing en Procesautomatisering

Media Sales en Relatiemedia

Minderheidsdeelneming

MEDIAPARTNERS GROUP B.V. Stroombaan 4 NL 1181 VX Amstelveen Postbus 2215 NL 1180 EE Amstelveen Tel.: (31) 20 547 35 00 Fax: (31) 20 647 51 21 Mail: [email protected]

LEADS TO LOYALS B.V. Rietbaan 40 -42, NL 2908 LP Capelle ad IJssel Postbus 550, NL 2900 AN Capelle ad IJssel Tel.: (31) 10-25 88 200 Fax: (31) 10-25 88 201 Mail: [email protected]

PERIODIEKEN SERVICE HOLLAND BV Handelsnamen PSH Media Sales / Hoogte 80 Strategische Media Kronenburgsingel 515 NL 6831 GM Arnhem Postbus 30095 NL 6803 AB Arnhem Tel.: (31) 26 750 18 00 Fax: (31) 26 750 1803 Mail: [email protected]

BUSINESS MEDIA BV 40% Interactieve Communicatie Stationsweg 66, NL 6711 PV Ede Tel.: (31) 318 43 23 00 Fax: (31) 318 43 23 13 Mail: [email protected]

MEDIAPARTNERS LOYALITEITSCOMMUNICATIE Stroombaan 4 NL 1181 VX Amstelveen Postbus 2215 NL 1180 EE Amstelveen Tel.: (31) 20 547 35 00 Fax: (31) 20 647 51 21 MEDIAPARTNERS INTERNE COMMUNICATIE Stroombaan 4 NL 1181 VX Amstelveen Postbus 2215 NL 1180 EE Amstelveen Tel.: (31) 20 547 35 00 Fax: (31) 20 647 51 21 MEDIAPARTNERS ACTIECOMMUNICATIE Stroombaan 4 NL 1181 VX Amstelveen Postbus 2215 NL 1180 EE Amstelveen Tel.: (31) 20 547 35 00 Fax: (31) 20 547 51 21

Communicatie Belgie MEDIAPARTNERS BELGIUM NV/SA PAGODENLAAN 1 3 / BOX 4 B 1020 Brussels Tel.: (32) 22 45 06 70 Fax: (32) 22 45 06 90 Mail: [email protected]

Roto Smeets Group Jaarverslag 2009

78

GRI (Global Reporting Initiative) tabel In onderstaande tabel zijn de voor ons relevante GRI indicatoren aangegeven alsmede de plaats waar de informatie te vinden is (www= website, JV= Jaarverslag, MJV=maatschappelijk jaarverslag.

Ref. 3.4. 3.5.

Omschrijving Contactpunt voor vragen over het verslag Proces voor bepalen inhoud verslag

Locatie JV/MJV JV/MJV

3.6. 3.7.

Afbakening van het verslag Beperkingen reikwijdte van het verslag

JV/MJV JV/MJV

3.8.

Basis voor verslaggeving over samenwerkingsverbanden, dochterondernemingen etc. Technieken, berekeningsgrondslagen voor gegevensmetingen. GRI inhoudsopgave

JV

Pag/hfstk 124/intro RvB/RvC HRM/KAM coordinatoren Volledig scala Geen beperkingen v.a. 62

JV

v.a. 62

De informatie die is opgenomen is in sommige gevallen beperkter dan de GRI richtlijn. Voor de leesbaarheid van de verslagen nemen wij geen zaken op die binnen het verslagjaar niet voorgekomen of niet van toepassing zijn (zoal sancties die niet voorgekomen zijn, mensenrechten die niet geschonden zijn, etcetera). De leesbaarheid en informatiebehoefte van onze eigen doelgroepen vormen hierbij het uitgangspunt. Ref. 1. 1.1. 1.2.

Omschrijving Strategie en analyse Verklaring CEO Beschrijving van belangrijke gevolgen, risico’s en mogelijkheden

2. 2.1. 2.2. 2.3. 2.4. 2.5. 2.6. 2.7. 2.8. 2.9.

Organisatieprofiel Naam organisatie Voornaamste prod/merken Operationele structuur Locatie hoofdkantoor Landen waar we actief zijn Eigendomsstructuur en rechtsvorm Afzetmarkten Omvang (aantal werknemers; netto omzet; totaal vh vermogen (schulden/EV) Significante veranderingen tijdens verslagperiode

3. 3.1.

3.9.

Locatie

Pag/hfstk

3.12.

JV/MJV JV/MJV

0/intro 36/2.4.

4. 4.1.

JV/MJV JV/MJV JV/MJV JV/MJV JV/MJV JV/MJV JV/MJV JV/MJV

4/2.2. 4/2.3. 4/2.2. 4/2.2. 72/6.3. 4/2.2. 4/2.2. 12/6.3.

JV/MJV

22/into

Verslagparameters Verslagperiode

JV/MJV

3.2.

Datum van het meest recente verslag

JV/MJV

3.3.

Verslaggevingscyclus

JV/MJV

1.1.2009 31.12.2009 17.3.2009 22.4.2009 jaarlijks

4.2. 4.4 . 4.6. 4.7. 4.8. 4.9. 4.10. 4.13. 4.14. 4.16.

Bestuur, verplichtingen en betrokkenheid De bestuursstructuur van de organisatie, met inbegrip van commissies die vallen onder het hoogste bestuurslichaam. Bestuursstructuur organisatie Mechanismen die aandeelhouders en medewerkers de gelegenheid geven om aanbevelingen te doen. Processen waarmee hoogste bestuursorgaan waarborgt dat strijdige belangen worden vermeden. Proces voor bepalen van kwalificaties en expertise van leden van hoogste bestuurslichaam Intern ontwikkelde missie - of beginselverklaringen, gedragscodes, uitgangspunten die van belang zijn Procedures van hoogste bestuurslichaam voor overzien van de inventarisatie en beheer door organisatie van econ/milieu/sociale prestaties. Proces evalueren eigen prestaties Lidmaatschap van verenigingen (zoals brancheverenigingen) en/of nationale/internationale Lijst van groepen belanghebbenden die de organisatie heeft betrokken. Benadering van het betrekken van belanghebbenden, waaronder de frequentie ervan per type en groep belanghebbenden.


MJV

JV

v.a.16

JV/MJV JV/MJV

v.a. 4/2.2. v.a. 4/2.2.

www

Profiel RvC

www

Profiel RvC

JV/MJV www JV/MJV

38/1

JV MJV

p18 3.3.

MJV

3.1.

MJV

3.2.

38/2.5.

79 Ref. 4.17.

EC EC1 EC2 EC3 EC7 EC8 EN EN1 EN2 EN3 EN 5 EN6 EN8 EN10 EN16 EN17 EN18 EN21

Omschrijving De voornaamste onderwerpen en vraagstukken die naar voren zijn gekomen door de betrokkenheid van belanghebbenden en hoe de organisatie hierop heeft gereageerd Economische prestatie-indicatoren Directe economische waarden die zijn gegenereerd en gedistribueerd. Financiële implicaties en andere risico’s en mogelijkheden voor de activiteiten van de organisatie Dekking van de verplichtingen in verband met het vastgestelde uitkeringenplan van de organisatie. Procedures voor lokale personeelswerving en aandeel van het topkader dat afkomstig is uit de lokale gemeenschap op belangrijke bedrijfslocaties. Investeringen in diensten pro bono Milieuprestatie-indicatoren Totale hoeveelheid gebruikte materialen naar gewicht of volume. Percentage van de gebruikte materialen dat bestaat uit afval uit externe bronnen (gebruik recycled materiaal). Direct energieverbruik door primaire energiebron. Energie die bespaard is door besparingen en efficiëntieverbeteringen. Initiatieven ten behoeve van energie-efficiënte of op duurzame energie gebaseerde producten en diensten. Totale wateronttrekking per bron. Percentage en totaal volume van gerecycled en hergebruikt water. Totale directe en indirecte emissie van broeikasgassen Andere relevante indirecte emissie van broeikasgassen Initiatieven ter verlaging van de emissie van broeikasgassen en gerealiseerde verlagingen. Totale waterafvoer naar kwaliteit en bestemming.

Locatie MJV

Pag/hfstk 3.2.

JV

v.a. p55

JV

v.a.p36

JV

v.a.p55

MJV

4.4.

MJV

3.4.

MJV

7.6.

MJV

Papier

MJV MJV

7.6. intro/7.6.

MJV

intro

MJV MJV

7.6. 7.6.

MJV MJV MJV

7.6. 7.6. 7.6.

MJV

7.6.

Ref. LA LA2

Omschrijving Arbeidsomstandigheden indicatoren personeels-verloop per leeftijdsgroep, geslacht en regio. LA4 Percentage medewerkers dat onder een collectieve arbeidsovereenkomst valt. LA5 Minimale opzegtermijn(en) in verband met operationele veranderingen, inclusief of dit wordt gespecificeerd in collectieve overeenkomsten. LA6 Percentage van het totale personeelsbestand dat is vertegenwoordigd in formele gezamenlijke arbocommissies van werkgevers en werknemers die bijdragen aan de controle op en advies over arboprogramma’s. LA7 Letsel-, beroepsziekte-, uitvaldagen- en verzuimcijfers LA11 Programma’s voor competentiemanagement en levenslang leren die de blijvende inzetbaarheid van medewerkers garanderen en hen helpen bij het afronden van hun loopbaan. LA12 Percentage medewerkers dat regelmatig wordt ingelicht omtrent prestatie- en loopbaanontwikkeling. Verslag RvB, MVO en duurzaamheid LA13 Samenstelling van bestuurslichamen en onderverdeling van medewerkers per categorie, naar geslacht,leeftijdsgroep, het behoren tot een bepaalde maatschappelijke minderheid en andere indicatoren van diversiteit.

Locatie

Pag/hfstk

MJV

4.4.

MJV

100%

MJV

Sociaal plan

MJV

1%

MJV MJV

4.4. 4.5.

Allen MJV

4.4.

MJV

3.3.

SO SO1

Maatschappelijke prestatie-indicatoren Aard, reikwijdte en effectiviteit van alle programma’s en methoden die de effecten van de activiteiten op gemeenschappen bepalen en beheren.

PR PR3

Prestatie-indicatoren voor productverantwoordelijkheid Type informatie over producten en diensten dat MJV verplicht wordt gesteld door procedures en het percentage van producten en diensten die onderhevig zijn aan dergelijke informatie-eisen. Beleid ten aanzien van klanttevredenheid, met MJV inbegrip van resultaten van onderzoeken naar de klanttevredenheid.

PR5


7.2.

2.5.

80

ROTO SMEETS GROUP Hunneperkade 4 NL-7418 BT Deventer Postbus 822 NL-7400 AV Deventer Telefoon : 0570 - 69 49 00 Fax : 0570 - 69 41 00 E-mail : [email protected] Site : www.rotosmeetsgroup.nl KvK : ingeschreven in het Handelsregister te Deventer onder nr. 32017953 ONTWERP Caroline van den Akker FOTOGRAFIE THEMA 1 Marco Hamoen Fotografie, Bodegraven INTERVIEWS THEMA 1 Wilbert Schreurs FOTOGRAFIE THEMA 2 EN FEITEN Met dank aan: Stora Enso UPM-Kymmene Sappi Fine Paper Europe / Photography Eric Van Den Bruel Norske Skog CEPIPRINT Association of European Publication Paper Producers Paper Chain Forum EMIP (European Mail Industry Platform) UNFCCC (United Nations Framework Convention on Climate Change) PAPIER Revive 50:50 FSC mixed 70%


EINDREDACTIE MILIEUVERSLAG: Maurits Groen Environment & Communication, Haarlem ECOBALANCE COÖRDINATIE EN EVALUATIE TME, Institute for Applied Environmental Economics, Nootdorp REALISATIE EN DRUK Roto Smeets GrafiServices Utrecht

United Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCCC) stelt: “Een strategie van duurzaam bosbeheer gericht op het behoud en de uitbreiding van het bosareaal als opslagplaats voor koolstofdioxide (CO2), die een jaarlijkse productie van een zekere hoeveelheid hout, vezel of energie uit het bos toelaat, biedt de grootste bron van voordelen tegen klimaatverandering.”

Roto Smeets Group in Maatschappelijk Jaarverslag

Recommend Documents