Regionale visie op verkeer & vervoer en ontwikkeling WEST-WING van de Metropool
HIER DRAAIT HET NU OM .........
maatregelen op korte termijn en haalbare doelen op langere termijn
Regio Zuid-Kennemerland Haarlemmermeer Hillegom
D66 Visie V&V op WEST WING MRA .doc
31-12-2013
2
Regio Zuid-Kennemerland Haarlemmermeer Hillegom
1. Inhaalslag bereikbaarheid van Zuid Kennemerland, Bollenstreek en Haarlemmermeer nodig De gezamenlijke D66 fracties van de gemeenten in Zuid Kennemerland, Haarlemmermeer en Hillegom pleiten voor het investeren in een duurzame, CO2 neutrale, bereikbaarheid en ontwikkeling van de WEST-WING van de Metropoolregio. Het is een gebied waar meer dan 450.000 mensen wonen. Nu en in de toekomst moeten we tegemoet komen aan de mobiliteit behoefte van al die mensen. “Gaten in de oost-west verbindingen voor de auto en achterstand in openbaar vervoer infrastructuur moeten weggewerkt worden. Dat kan alleen wanneer gemeenten gezamenlijk optrekken en zich op de kaart zetten met duidelijke prioriteiten en een visie op de lange termijn. Een goed draaiende WEST-WING draagt bij aan de hele Metropool. De winst zit in betere afstemming van ruimte en infrastructuur tussen alle betrokken partijen. Vrachtverkeer en vervoer over water zijn in deze visie nog buiten beschouwing gelaten. De visie richt zich op het ombouwen naar een samenhangend MRA HOV (rail/bus)net en een compleet autonetwerk en geeft een aantal noodzakelijke maatregelen aan. Concrete tracéreservering, voorbereiding tracé besluit en realisering neemt veel tijd in beslag. Om een deel daarvan te kunnen starten moeten fondsen vrij gemaakt worden. D66 geeft prioriteit aan het oplossen van verkeersstagnatie, gevaar en hinder, maar wil ook de onderbenutting van openbaar vervoer in zowel rail als bus aanpakken. Er moet ook gewerkt worden aan opties voor de toekomst. De opgave is de ombouw tot een robuust, duurzaam en hoogwaardig openbaar vervoernet (HOV) van stamlijnen met RegioRail en Bus HOV. Goede veilige fiets routes en intelligent gestuurde buurtbussen zijn nodig voor verbinding naar de haltes in de stamlijn evenals P+R voorzieningen voor de auto. D66 wil de kwaliteit van de compacte centra en de knooppunten van openbaar vervoer beter benutten en versterken. De bouw van 30.000 woningen in de regio, de bereikbaarheid van de clusters van werkgelegenheid, de hinder van doorgaand vrachtverkeer in de dorpen, de vergrijzing, het toenemende recreatieverkeer zijn enkele van de vele redenen dat investeren in verkeer&vervoer infrastructuur noodzakelijk is. Bij verbetering van de bereikbaarheid staat behoud van het gedifferentieerde woonmilieu in het bijzondere landschap voorop.
27 september 2010 – Bloemendaal Hein Struben, voorzitter D66 Bloemendaal, ir Boudewijn Bach verkeers- en stedenbouwkundige.
Actiepunten D66 in kaart gebracht 1) 2) 3) 4) 5) 6)
D66 Visie V&V op WEST WING MRA .doc
ZUIDTANGENT-NOORD ZUIDTANGENT DIENSTBAAR AAN CITY-HAARLEM LEEFBAARHEID VOGELENZANG, HEEMSTEDE EN BENEBROEK TRACE KEUZE N206-N205 LEEFBAAR HAARLEM VEREIST AFBOUW RINGWEG HAARLEM KWALITEITSSPRONG OOST-WEST EN RECREATIEVE FIETSRELATIES VERBETER OOST-WEST RELATIE MET NIEUWE STATIONS
31-12-2013
3
Regio Zuid-Kennemerland Haarlemmermeer Hillegom
D66 Visie V&V op WEST WING MRA .doc
31-12-2013
4
Regio Zuid-Kennemerland Haarlemmermeer Hillegom
2. DOEL • •
D66 wil de onderlinge afstemming en samenwerking versterken tussen betrokken gemeenten op het gebied van Verkeer & Vervoer in de WEST-WING MRA. De WEST WING MRA wil zich met een eigen visie op V&V op de kaart zetten om de noodzakelijke investeringen in Verkeer&Vervoer te genereren.
Het belang van het goed functioneren van MRA als geheel. ‘Voor de komende 10 jaar gebeurt het in Amsterdam zelf èn in de Haarlemmermeer’‘OV-SAAL’ maart 2008 http://www.metropoolregioamsterdam.nl/vvVisieBereikbaarheid.html
De Amsterdamse Raad voor de Stadsontwikkeling1 adviseert om de GVB metro voor te bereiden op een taak in regionaal verband (de streeplijnen) en het integreren overig net tot èèn MRA-RailNet met weinig overstappen.
WAT: • •
•
•
1
De WEST-WING wordt hier gedefinieerd als het gebied van zuid westelijk deel van MRA van strand tot A-4 en van Keukenhof tot het Noordzeekanaal De WEST-WING MRA wil duidelijk maken dat het goed functioneren van een gebied met meer dan 450.000 inwoners met een centrumstad Haarlem, vele verbonden kleine kernen en de groei opgave van 30.000 woningen voor de regio voornamelijk in de Haarlemmermeer - van belang is voor het totale netwerk van de MRA als geheel. Vanzelfsprekend erkent de WEST-WING de noodzaak van verbetering bereikbaarheid voor Almere in de Oost-flank MRA. Dat vergt grote inspanning en investeringen zoals blijkt uit de RAAM-brief (Rijksbesluiten Amsterdam-AlmereMarkermeer). De WEST-WING wil dat provincie en rijk daar en boven ruimte scheppen voor het gelijktijdig èn geïntegreerd achterstanden wegnemen in het netwerk Verkeer&Vervoer WEST-WING MRA. De WEST-WING MRA sluit aan op provincie Zuid-Holland. De Gebiedsuitwerking Haarlemmermeer-Bollenstreek heeft samenhangend met de verstedelijkingsopgave – in het bijzonder in de Haarlemmermeer- de Verkeer & Vervoersknelpunten in het grensgebied aangegeven. Nijpend probleem is de zich langlopend voortslepende besluitvorming rond de verbinding N206-N205. Een besluit tot aanleg van die verbinding moet nu genomen worden. Voorkomen moet worden dat gereserveerde gelden weg vloeien. Het doortrekken van Zuidtangent HOV naar station Sassenheim is inmiddels een geaccepteerde aanvulling. Aanvulling zoals de HOV verbinding naar station Hillegom moeten nog bevochten worden.
Bron: Daar komt de tram!; Advies over het Fijnmazig Openbaar Vervoer, Amsterdamse Raad voor de Stadsontwikkeling, 2008
D66 Visie V&V op WEST WING MRA .doc
31-12-2013
5
Regio Zuid-Kennemerland Haarlemmermeer Hillegom
•
•
•
•
De visie D66 richt zich ten eerste op noodzakelijke maatregelen die aansluiten bij de dynamiek van het gebied. Ten tweede op haalbare doelen voor hoogwaardig openbaarvervoer en onbrekende schakels in het autoverkeer als richtsnoer voor de komende decennia. Dit alles tegen een achtergrond van een visie op een duurzame toekomst met ontwikkeling en investeringen voor de regionale mobiliteit op de langere termijn. In deze nota richt D66 zich op infrastructuur fiets, openbaarvervoer, auto en vrachtverkeer. Vervoer over water heeft de provinciale fractie D66 in februari 2006 met een initiatief voorstel al onder de aandacht gebracht. D66 is overtuigd dat de Zuidtangent op rail moet worden gezet als eerste stap naar een samenhangend overstap-arm ‘MRA-RailNet. De systemen van GVB tram en metro, Regiorail, Zuidtangent, bus met aanvullend vervoer als buurtbussen en OV-taxi en concessiegebieden op elkaar af te stemmen is de krachttour voor de komende tijd. Om een koppeling te kunnen leggen naar MRA-RailNet, met bijvoorbeeld enerzijds frequent light-rail naar Zandvoort en anderzijds een overstapvrije verbinding naar AmsterdamZUID WTC èn Schiphol èn Utrecht moet Station Haarlem weer 4-sporig over het Spaarne verbonden worden met Sloterdijk.
HOE: • Alleen meer eenheid in opvatting op gebied van Verkeer&Vervoer in de WESTWING MRA, inzet van alle gemeenten en eenduidig bestuurlijk en ambtelijk optreden naar buiten, te samen met een goede prioriteitstelling, kan het rijk en provincie bewegen tot noodzakelijke extra investeringen in het gebied. • Belangrijk in de communicatie is deze afstemming concreet vorm te geven en te verbreden naar MRA, provincie en rijk. Overwogen wordt het instellen van een gebiedsgericht mobiliteitsbureau als slagvaardige aanjager, ontwikkelaar en wellicht beheerder van het regionale mobiliteitsnetwerk. AT STAKE: • Mobiliteitsbehoefte van burgers, o rekening houden met milieu, landschap en leefomgeving, o leefbaar en bereikbaar houden van centra, economische clusters en werkgelegenheid en recreatieve bestemmingen • Investeringsbeslissingen op provinciaal en nationaal niveau, o specifiek bij Provincie NH in HOV oplossingen rond Haarlem o tracé beslissing Provincie NH+ZH over de grensstreekstudie in het bijzonder de Noordelijke verbinding N206-N205. o investeringsbeslissingen voor middenlange termijn voor investeringen in spoor, auto, lightrail en fiets van rijk, provincie en gemeenten waaronder een beslissing over vier-sporigheid Haalem-Sloterdijk en tweede spoorboog Sloterdijk. • Regionale samenwerking, o noodzakelijk voor oplossing problematiek op het gebied van verkeer en vervoer, o afstemming in gezamenlijke visie en prioriteitstelling korte termijn o Stake holders winnen voor WEST-WING MRA. o voorbeeld verdere regionale samenwerking, ook op ander terrein.
D66 Visie V&V op WEST WING MRA .doc
31-12-2013
6
Regio Zuid-Kennemerland Haarlemmermeer Hillegom
2. CONTEXT 2040 Ligt net zo ver in de toekomst als 1980, toen Den Uyl een D66 kabinet voorstelde, het CDA werd opgericht, de eerste harddisk voor microcomputers op de markt wordt gebracht en Nederland bergen geld stopte in Woonerf-demonstratie projecten te Rijswijk en Eindhoven. We hadden er toen veel voor over om ieder gezin een auto te geven, compleet met de totale doordringing van alle (woon)gebied door die auto’s. 2040 Is veler richtjaar. Dan ‘hopen’ dat de problematiek van de totale motorisering onze enige kopzorg is. De toekomst is onzeker. Wat we wel weten is dat rond die tijd de bevolkingsomvang flink daalt zodat er rijruimte te over komt. We verwachten dat de klimaat verandering doorzet zodat dat de aannemerij rond 2040 goed zit met dijkenverhoging. Wat zegt dat over de achtergrond van een D66 visie Verkeer & Vervoer voor het komende decennium? Dat het verstandig is te streven naar een zo robuust en duurzaam mogelijke visie op interne en externe bereikbaarheid van de regio, zodat we voorbereid zijn op een prijstoename voor mobiliteit en op een schaarste aan grondstoffen of schone lucht die ons voorstellingsvermogen te boven gaat. Gelijktijdig mikt deze visie op het zekerstellen van een blijvend aantrekkelijk vestigingsklimaat in de WEST-WING. •
Leefmilieu: De kwaliteit van het woon- en leefmilieu in de WEST-WING staat buiten kijf en bepaalt, met het gedifferentieerde aanbod, mede de internationale aantrekkelijkheid van MRA. Op een aantal plekken in de steden is de milieuruimte vol en staat de leefbaarheid onder druk. Maatregelen niet allen toetsen op maatschappelijke kosten en baten (MKBA’s) maar ook op vermijden CO2 uitstoot en kwaliteit van de inpassing. Nieuwe vormen van energie voorziening werken door op het locale niveau, denk bijvoorbeeld aan energie-laadpunten.
•
Demografie: In Noord-Holland zal het aandeel 65-plussers stijgen van ca. 14% tot iets meer dan 20% in 20252,3. De groep ouderen wordt niet alleen groter maar wordt ook mobieler. Zij maken steeds vaker gebruik van E-fietsen en auto’s en doen dit tot op echt hogere leeftijd. Gelijktijdig neemt het gebruik van openbaar vervoer door ouderen (nog) af4. Vrijetijdsbesteding is de aanleiding van 38% van alle verplaatsingen en 44% van alle afgelegde kilometers. Dat is aanzienlijk meer dan het woon-werkverkeer. Meer dan de helft van het aantal verplaatsingen (voor en natransport niet meegeteld) komt voor rekening van de auto, het meest gebruikte vervoermiddel in de vrije tijd.
•
Bereikbaarheid: Mobiliteit is een belangrijk aspect in het leven van mensen. Het gaat om de kwaliteit van de bereikbaarheid in de woon-werk relatie, zowel als naar de voorzieningen, voor sociale contacten en recreatie. Dit betekent het faciliteren van een vooralsnog nauwelijks afnemende behoefte aan vele kriskras relaties. Er zijn weinig tekenen dat zonder onvoorziene(externe) factoren, de wens naar mobiliteit minder wordt. Bereikbaarheid wordt wel een steeds schaarser goed. Toenemende congestie; beprijzen, energieprijs, maar vooral ook het toenemende begrip voor een duurzame toekomst zijn van invloed. Het heeft ook invloed op kansen voor mensen. Zo neemt in het normgebied (bestemming binnen 45min. OV en 35min.
2
Bron: CBS: Regionale bevolkings-, allochtone- en huishoudenprognose 2007 - 2025 Voor Nederland verwacht het CBS dat de bevolking zal blijven stijgen tot bijna 17,1 miljoen in 2035, voor ongeveer tweederde veroorzaakt door natuurlijke aanwas. Daarna treedt een daling op tot 16,9 miljoen in 2050.
3
Bron: SCP-publicatie 2008/13: Overwegend onderweg. De leefsituatie en de mobiliteit van Nederlanders. Uit de SCP-publicatie blijkt dat vrije tijd de belangrijkste bron is van mobiliteit per auto 4
D66 Visie V&V op WEST WING MRA .doc
31-12-2013
7
Regio Zuid-Kennemerland Haarlemmermeer Hillegom
auto en 20min fiets) in Metropool Regio Amsterdam de bereikbaarheid af. Dat betekent bijvoorbeeld minder debiet voor banen in Kennemerland en omgeving. Het verbond van vrachtrijders wees de kabinetsformateur er op dat de distributie stagneert omdat Nederland de laatste 20 jaar de uitgave aan OV ca. 40% heeft gereduceerd. Een inhaalslag in het OV èn het op dagelijkse loop- of fietsafstand brengen van werk, voorzieningen, scholing of recreatie is noodzakelijk en bestrijd bovendien Obesitas - een nieuwe volksvijand- probaat. De OV bereikbaarheid en de kwaliteit daarvan wordt steeds belangrijker. De toekomst duurzaam maken vereist een robuuste infrastructuur en een inhaalslag van met name het OVsysteem en het bijbehorende voor-/natransport. In de WEST-WING liggen kansen in het beter benutten van bestaande systemen en infrastructuur en het daaraan toevoegen van nieuwe (soms hybride) technieken en intelligent gebruik van ICT. •
Economie: Het is waarschijnlijk dat voor de komende periode een structureel lagere economische groei met grote kans op kortstondige recessies voor de deur staat5. Dat betekent dat de investeringsmiddelen de komende jaren beperkt zijn. De OESO acht het voor het vestigingsklimaat en het versterken van clusters van bedrijvigheid noodzakelijk dat er meer aandacht komt voor verbetering van bereikbaarheid en de aanwezigheid van voldoende aantrekkelijke woningen. Er wordt veel gesproken over “het andere wonen en werken”, maar tot nu toe vervangt de ICT de mobiliteit geenszins, het lokt het eerder uit. Vanuit duurzame mobiliteit neemt het belang van stations omgevingen toe. Vastgoed verliest waarde wanneer bereikbaarheid minder wordt. Vastgoed binnen de invloedsfeer van stations leidt tot 15% hogere waarden6.
Woonwerkrelaties
•
5 6
Bron RPB 2006
Verbindingen centra en clusters werkgelegenheid
Ruimte en Mobiliteit: De politieke besluitvorming is steeds gecompliceerder. De integratie Ruimte en Mobiliteit is op alle bestuursniveau nog (jammerlijk) gescheiden. Vooral ook vanuit het begrip duurzaamheid is het bereikbaarheidsprofiel van een plek/locatie belangrijk. Daar wordt door burgers steeds scherper op gelet. Uitbuiten en beter benutten van het bestaande wordt steeds belangrijker. Welke plekken,
Het Nieuwe Normaal volgens Pimco’s verwachting voor de internationale economische ontwikkeling Debrezion, de Graaff, Rietveld
D66 Visie V&V op WEST WING MRA .doc
31-12-2013
8
Regio Zuid-Kennemerland Haarlemmermeer Hillegom
knooppunten of liever ‘corridors’ zijn beschikbaar7? Wat zijn de kosten baten van compacte ruimtelijke ontwikkelingen die door rail corridors mogelijk worden gemaakt? Vanuit mobiliteit is dat wanneer er meerdere manieren van bereikbaarheid zijn: verknoping OV, fiets, auto. In die zin is het in de binnenstad van Haarlem, in Hoofddorp met werk op Schiphol en binnen de ring van Amsterdam gunstig. •
Regionale vervoer: In de Regio Amsterdam hebben het GVB, de NS èn Prorail nog veel werk te verzetten om het MRA-RailNet te ontwikkelen en zo condities te scheppen voor versterking van de regionale en stedelijk economie. Hier ligt ook een rol voor het rijk en de provincie. De ontwikkeling van de railtechniek toont ondermeer in Karlsruhe en Saarbrucken dat uitbouw van het Amsterdamse metronet tot de aanzet van een MRA-RailNet mogelijk is. Ook Zurich is een voorbeeld. Daar is het Netwerk veel meer vanuit de bereikbaarheid van de Regio opgezet (S-bahn). De N-Z lijn kan daarvoor nog altijd een aanzet zijn. • Conclusies Er heerst nog te veel kortzichtigheid over de mobiliteitsbehoefte van grote groepen mensen in de MRA en welke infrastructuur daarbij hoort. Daarbij worden (milieu)problemen rond investeringen in infrastructuur uitvergroot. Preluderend op duurzaamheid zijn buiten de auto-infrastructuren grotere wijzingen te verwachten. Het wordt steeds belangrijker om de ruimtelijke ontwikkeling te koppelen aan de rail/HOV structuur. Van provincie en rijk mag een integrale lange termijn visie verwacht worden op vernieuwing en aanvulling van het vervoerssysteem. Nu is dat alles onzeker, te incidenteel en wordt afgedaan als te kostbaar. De realisering duurt te lang en de burger draagt de last en kan niet anders dan leren leven met de consequenties. Het is de hoogste tijd om het beleid te veranderen.
LINKS: Traditionele oppervlakte bediening. Bij bezuinigen worden de lijnen zo uitgedund dat alle ‘keuze-rijders’ de frequentie te laag vinden.
RECHTS: Een ‘Stamlijn’ biedt valide mensen snel, frequent èn betrouwbaar vervoer. Aanvullen voor kwetsbare OVgebruikers zoals kinderen of ouderen via (ICT en bijv. mini-electro bussen) maatwerk en op speciale momenten met plaatselijk toegesneden oppervlakte bediening.
7
De UvA ism VU , ( Bertolini en Rietveld) hebben met NICIS een project opgestart over de ontwikkeling van stationsknooppunten en corridors. Welke mogelijkheden liggen er precies en welke prikkels zijn nodig. D66 Visie V&V op WEST WING MRA .doc
31-12-2013
9
Regio Zuid-Kennemerland Haarlemmermeer Hillegom
3. Bouwen aan een visie •
Visie is kiezen èn wil zeggen een basis voor beleid ‘‘voor lange tijd vastleggen’’
Een visie op een ‘gewenste’ en daarbinnen een ‘waarschijnlijke’ infrastructuur. Het betekent dat D66 binnen het ‘mogelijke’, het ‘gewenste’ moet uitlokken. Kies uit de alternatieven die ‘vandaag voorliggen’ het alternatief dat ook op de lange termijn het gewenste effect heeft. Gezien vanuit 2010 denken we dan aan getemde economische groei met beperkte toename van de ruimtevraag en inzet op kwalitatief beheer van het bestaande. Voor verkeer en vervoer denken we aan een geconsolideerd patroon van wegen aangevuld met extra stroken op de drukste plekken, tunnels en bruggen ter plaatse van knelpunten en aangevuld met de ècht ontbrekende verbindingen.
Het opvoeren van de intensiteit van ruimtegebruik en een evenwichtige mix van activiteiten wordt een zeer ‘gewenste’ toekomst in het stedelijk gebied en in de zones rond (potentiële)stations.
Patroon van zakelijke verplaatsingwensen
Gebundeling zakelijke verplaatsingwensen
Opvallend is het grote aantal Oost-West lopende onderbezet en ontbrekend HOV / RegioRail in de WEST-WING-MRA
Opvallend is het grote aantal Oost-West lopende ontbrekend schakels hoofdnet auto in de WestflankMRA
Dat levert “voor morgen” geen structuurvernieuwend plaatje voor de auto. Het is eerder meer van het zelfde. Immers, in de steden is de milieu ruimte aan de grens en kunnen we de parkeervoorzieningen niet blijven uitbreiden. En daarbuiten dempt het natuurbeleid en de waarde die D66 met vele anderen hechten aan het landschap, iedere kans op ongebreidelde asfaltgroei en netwerkverdichting. In haar notitie van september 2009 geven Kamer Van Koophandel/NCW/EVO D66 Visie V&V op WEST WING MRA .doc
31-12-2013
10
Regio Zuid-Kennemerland Haarlemmermeer Hillegom
overzichtelijk aan welke gewenste verplaatsingsrelaties er liggen tussen de verschillende centra en werkclusters. Evenzo zijn er verplaatsingswensen tussen woningen en voorzieningen en naar recreatie adressen. Het totaalbeeld van zulke relaties is complex, maar bundeling van de meest essentiële toont waar behoefte is aan regionale auto- en OV-infrastructuur. •
Hoe wil de D66 regio inzetten op “ANDERS, JA” voornemens?
De regio wil overeenstemming bereiken over toekomstbestendige infrastructurele wensen afgestemd op de ruimtelijke ontwikkeling. Het is verstandig te kiezen voor een visie waarvan de basis robuust, tijdloos en stimulerend is. De huidige ruimtelijke complexiteit is een gegeven en ruimtelijke ontwikkelingen zijn - behoudens in de Haarlemmermeer - beperkt. De analyse leidt tot de volgende constateringen: • De kwaliteit van de landschapgradiënten van Zuid-Kennemerland zijn van internationaal niveau. Deze noord-zuid lopende landschapsovergangen willen we niet verder verstedelijken. Het betekent dat infrastructuur nabij en door de duinen beperkt dienen te blijven tot efficiënter benutten van bestaande kustwegen (de ‘slagen’ Julianalaan/Militaireweg/Zeeweg, de Zandvoorterweg/Zandvoortselaan en Heerenduinweg) en oost-west fiets verbinding. Bemoedigend is de beslissing HOV aan te leggen tussen Delftplein en IJmuiden resp. IJmuiden-Strand èn kansrijk gloort hier de onderbenutte rail naar Zandvoort. • Opvallend is dat de WEST-WING vanouds en nog steeds een betere Noord-Zuid, dan Oost-West infrastructuur heeft. Noord-Zuid richting van zandgronden en droogmakerijen verklaart de achterstand aan Oost-West infrastructuur. Juist daarin zitten ook grote defecten. • het spoor Amsterdam-Haarlem is slechts 2-sporig waardoor dat niet meer wordt als bereden door nationale lijnen als Haarlem-Maastricht. Essentieel is dat Haarlem weer een nationaal spoorknooppunt wordt. Dit zowel als station doordat Haarlem station blijft in de direct lijn Kop Noord-Holand-regeringsscentrum alsook de directe lijnen Haarlem-Amsterdam Zuid/WTC, Haarlem-Utrecht, HaarlemSchiphol. Maar ook doordat het zich ontwikkelt tot regionale knoop in het gewenste MRA-RailNet. Essentieel voor het aanhelen van Zuid-Kennemerland aan het hart van de MRA is versnelde aanleg viersporigheid tussen station Haarlem en station Amsterdam Sloterdijk. • de HOV spoorlijn van Haarlem naar strand Zandvoort is onderbezet en ontbeert de doortrek tot aan Bloemendaal Strand, • de spoorlijn naar de haven van IJmuiden en het strand aldaar ligt ongebruikt. • Hoewel de bezettingsgraad hoog is maakt de Zuidtangent zoveel omwegen om maximaal veel woonwijken te ontsluiten dat de reistijd station Haarlem-Schiphol nu langer is dan de opgeheven buslijnen, • autoverkeer verzameld op de Westelijke Randweg kan niet efficiënt naar het oosten. De noodzaak om de ringweg rond Haarlem af te maken en Noord-Zuid verkeer en verkeer uit de duinstreek om Haarlem te leiden naar het hart van de MRA en verder vraagt om draagvlak creëren voor inventieve oplossing. Plaatselijke ruimtelijke intensivering langs Westelijke Randweg N208 biedt een te onderzoeken kans voor (mede) financiering.
D66 Visie V&V op WEST WING MRA .doc
31-12-2013
11
Regio Zuid-Kennemerland Haarlemmermeer Hillegom
• vracht en goederen uit IJmuiden hebben geen adequate relatie naar de industrie Westelijk havengebied. • goederen en forensen uit de Bollenstreek kunnen niet efficiënt naar het oosten. • nieuwbouw in het westen van de Haarlemmermeer biedt kans om gebreken van de auto- en rail-infrastructuur in de WEST-WING MRA gelijktijdig – en geïntegreerd – op te waarderen door de aanleg van Oost-West auto- en HOV-infra. Vanuit duurzame mobiliteit en leefbare woongebieden wijst deze analyse naar de volgende kansen: • voltooi de ringweg om Haarlem zodat de druk om door woongebieden te sluipen van Oost naar West en omgekeerd, • geef de Zuidtangent de kwaliteitssprong naar Regiorail Een kwaliteitssprong HOV / RegioRail en volwaardig autosysteem zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden
LINKS: Een ring en sector opzet verhoogt in de stad de leefbaarheid en schept ruimte voor een ‘Stamlijn’ met HOV door het hart van de stad en door voetgangersgebieden.
RECHTS: 8 Het Platvorm Openbaar Vervoer Haarlem e.o. schetste rond 2000 hoe zij Haarlem ontsloten dacht door Zuidtangent als ‘Stamlijn’ bereikbaar gemaakt door een aantal voedende buurtbussen
De Bollenstreek valt samen met de kwetsbare Noord-Zuid lopende gradiënt tussen zand-veen-klei. De weg- èn rail-infrastructuur en de verstedelijking is zone-achtig oost-west opgebouwd. Ontbrekende schakels staan daar loodrecht op (zgn. ‘LadderModel’). In de grensstreekstudie is in opdracht van provincies Noord- en Zuid-Holland - in het verlengde van de gebiedsuitwerking Haarlemmermeer- Bollenstreek - de problematiek van verkeer en vervoer in kaart gebracht en uitgezocht. Een oplossing voor de verbinding N206-N205 wordt noodzakelijk geacht. De langslepende problematiek van het doorgaande noord zuid (vracht)verkeer en verkeer op zoek naar het hart van de MRA erodeert Vogelzang/Bennebroek. De provincie Noord- en Zuid-Holland met betrokken gemeenten moet nu een beslissing nemen.
8 Visie; OV in beweging, Haarlem in Beeld. Opgesteld door het Platvorm Openbaar Vervoer Haarlem, 2002
D66 Visie V&V op WEST WING MRA .doc
31-12-2013
12
Regio Zuid-Kennemerland Haarlemmermeer Hillegom Principe inpassing Noordelijke verbinding N206 - N205
Voor D66 heeft de voorkeur een noordelijke variant die ten zuiden van de Tiltenberg blijft ( A). Vervolgens moet gezocht worden naar een goede landschappelijke inpassing en zo weinig mogelijk schade snijding van het trace (C) via de N208, waarna aangesloten wordt op de N205 en de Nieuwe Bennebroekerweg. Als alternatief is variant ( B) mogelijk; Een tracé (B) via de verbeterde N442, met een noord-zuid-tracé langs de westkant van de spoorbaan, dat vervolgens ten noorden, of ten zuiden van de "Koninklijke van Zanten" de spoorbaan kruist en aan de oostzijde weer aansluit op het tracé (C). Voordeel van dit alternatief is de directe aansluiting op station Hillegom."
Een tracé besluit voor het doortrekken van de N206 naar de Nieuwe Bennebroekerweg (weg bezuiden Bennebroek, Vogelenzang naar Noordwijkerhout) moet bespoedigd worden. De provincies Noord- en Zuid-Holland moeten nu met betrokken gemeenten een beslissing nemen. Dit in samenhang met de voorgenomen verstedelijking in het westen van de Haarlemmermeer en besluitvorming voor een betere benutting van spoorinfrastructuur Haarlem-Leiden. Daarbij moet (her)opening van stations HaarlemWestergracht, Vogelenzang en verbetering van de bereikbaarheid station Hillegom worden betrokken. Ook het reserveren en zo snel mogelijk realiseren van de ‘aanhaakpunten’ van de WEST-WING aan het hart van de MRA is van belang zowel als de verbinding naar de Zuidvleugel van de Randstad.
D66 Visie V&V op WEST WING MRA .doc
31-12-2013
13
Regio Zuid-Kennemerland Haarlemmermeer Hillegom
4. Kaarten voor de gewenste toekomst In navolgende ‘Gidskaarten’ met een aantal – naar omvang, richting èn locatie - na te streven doelen wordt deze visie in kaart gebracht. Ruimtelijke en infrastructurele ‘kansen’ zijn tot zones gegroepeerd. Kansen die voor de langere termijn de moeite waard zijn om te bewaken. Na de 1e Gidskaart COMPACTE CORRIDORS komen de 4 thematische kaarten. 2e Gidskaart ROBUSTE AUTORELATIES waarbinnen een gewenst netwerk auto, 3e Gidskaart KANSRIJKE HOV/RAIL LIJNEN waarbinnen een gewenst netwerk OV en het voorsorteren op een (regio)tram en beter nog, een integraal regionaal railnet, hierna MRA-RailNet te noemen. 4e Gidskaart KANSRIJKE STATIONS/HALTES waarbinnen gewenst station/halteontwikkeling 5e Gidskaart ALTERNATIEVE MOBILITEIT hoofdnet fiets en gerelateerde P+R locaties,
1e Gidskaart COMPACTE CORRIDORS Globale beschrijving van de met letters in onderstaande ‘gidskaart’ geschetste corridors. Corridors waarbinnen ontwikkeling kan plaats vinden naar meer ruimtelijke intensiteit, waarin voldoende ruimte voor verbindende infrastructuur mogelijk (gereserveerd) moet blijven. 1. A. MRA-RailNet met Zuidtangent Schalkwijk-City Haarlem-VelserbroekIJmuiden/Beverwijk Zuidtangent opwaarderen tot ‘Stamlijn’ voor een Haarlems ‘Feederlijnen net’ als opvolger van de huidige ‘oppervlakte bediening via radiale lijnen die geleidelijk aan door bezuiniging ‘verdampen’. Stamlijn kwaliteit vereist versneld ombouwen van de Zuidtangent tot een (regio) tram die past in een MRA-RailNet. • Voorbeeld: Als een tracé via de Rijksstraatweg in Haarlem-Noord onhaalbaar is, biedt MRA-RailNet in nevengebruik via het spoor tussen Haarlem en Santpoort een alternatief mits station Bloemendaal een P+R en een ‘feeder mini-buslijn’ station wordt voor Haarlem noord. Een ander alternatief is een route langs het Spaarne of door Waarderpolder en een aan te leggen PrinsBernardviaduct. 1. B. MRA-RailNet als verstedelijkingsdrager voor Cruquius / Zwaanshoek Zijtak van de Zuidtangent – maar dan direct in rail- biedt een OV structuur als basis voor een duurzame uitwerking van de bouwopgave in de westelijke Haarlemmermeer. Zo ontstaat een structuur die mensen milieuvriendelijk naar werk en voorzieningen in Haarlem en Schiphol brengt met maximaal veel grenslengte èn daardoor veel uitloop naar het groen. 1. C. Zone Oostpoort-Haarlem Benutten van het spoor naar Amsterdam en het ‘downgraden’ van de Amsterdamsevaart • Voorbeeld: uitbouw van het station Haarlem-Oost/Spaarnwoude tot multi functionele ‘Poort van Kennemerland’ dat veel passagiers genereert. Het kan werken als P+R voor strandverkeer èn integreert gelijktijdig Haarlem-Oost met het industriegebied Schalkwijk. De uitwerking vereist voor nevengebruik door MRA-RailNet spoor verdubbeling voor de Spaarne kruising. Vier-sporigheid maakt de opening MRA-RailNet halte / station Halfweg mogelijk.
D66 Visie V&V op WEST WING MRA .doc
31-12-2013
14
Regio Zuid-Kennemerland Haarlemmermeer Hillegom
Gidskaart 1 COMPACTE CORRIDORS; gewenste locaties toename ruimtelijke intensiteit Visie doc. D66 dd september 2010
1. 1. 1. 1. 1. 1. 1.
A. B. C. D. E. F. G.
Ondergrond ‘provinciale structuurvisie’
MRA-RailNet Zuidtangent Schalkwijk-City Haarlem-Velserbroek-IJmuiden/Beverwijk MRA-RailNet zijtak Zuidtangent als verstedelijkingsdrager voor Cruquius / Zwaanshoek Zone Oostpoort-Haarlem Schipholweg / Terminal Schiphol II Ringweg Haarlem Bollenstreek Haarlemmermeer Westflank -Schiphol Zeeweg Slag en Westelijke Randweg N208
D66 Visie V&V op WEST WING MRA .doc
31-12-2013
15
Regio Zuid-Kennemerland Haarlemmermeer Hillegom
1. D. Schipholweg / Terminal Schiphol II Openhouden van een directe MRA-RailNet van Haarlem naar een mogelijke uitbreiding van Schiphol met een tweede terminal. • Voorbeeld: tracé via Pr. Bernhardlaan òf het oude stoomtramtracé naar de Haarlemmermeer. 1. E. Ring Haarlem Nabij de grens tussen Heemstede en Haarlem, weg N208-Zuid, het aanleggen van het ontbrekende zuidelijk deel van de ringweg om Haarlem. • Voorbeeld: doorgekoppeld aan de N232/N205 via een verdiepte route door de Haarlemmer Hout en bij voorkeur een tunnel onder het Spaarne. • Verbinden Prins Bernardlaan met een viaduct onder de A200 met de Waarderweg. • Voorbeeld: Bij de Ruyterweg/Westergracht ruimtelijke intensivering door aanleg van station Haarlem-Westergracht; • Weg N208-Noord: ten noorden van de Velserbroek direct doorkoppelen aan de A9Voorbeeld: gedeeltelijk half verdiept of in een zgn. Culvert via Hofgeest. Rekening houden met EHS. 1. F. Bollenstreek Haarlemmermeer Westflank–Schiphol Tracé besluit verbinding N206- N205. Verlost Vogelenzang, Heemstede Hillegom van doorgaand zuid-noord vrachtverkeer. Aansluiting op de Nieuwe Bennebroekerweg. Aansluiting van de wonigbouw West-flank op Stedenbaan station Hillegom met directe verbinding Haarlem-Den Haagen en HOV verbinding Schiphol. Recreatieve Fietsroute naar Strand en snelfietsroutes naar stations in de stamlijn. 1. G. Zeeweg Slag en Westelijke Randweg N208 A. Overveen. Benutten locatie station Overveen/NOVA-college èn optimaliseren Bloemendaal Strand. Onderzoeken verbetering verbinding naar N208. B. Benutten reserve capaciteit rail Spoor Zandvoort • Voorbeeld: vervangen trein Haarlem-Zandvoort door Hybride/DualMode light-rail die past in een MRA-RailNet met toevoegen recreatie halte Kraantje Lek en halte Max Planckstraat, lijn doortrekken naar Bloemendaal Strand met o.a. haltes Circuit en Riche. C. Benutten locatie station Heemstede-Aerdenhout • Voorbeeld: een directe fietsrelatie vanuit de omgeving naar het station • Voorbeeld: mechanische P+R om ruimtegebruik te intensiveren D. Intensiveren ruimtegebruik en vergroten capaciteit Westelijke Randweg N208 delen noord, midden en zuid door meer stedelijke inrichting, lagere rijsnelheid, meer aansluitingen, toevoegen activiteiten èn bebouwing met plaatselijk verdiepen van de weg en geluidhinder absorberende langs-activiteiten en of overbouwing. • Voorbeeld: bij de Julianalaan ingraven of halfverdiept leggen, dan wel een Culvert, van de weg met afdekking en of overbouwing en betere aansluitingen op de omringende wegen.
D66 Visie V&V op WEST WING MRA .doc
31-12-2013
16
Regio Zuid-Kennemerland Haarlemmermeer Hillegom
Gidskaart 2 ROBUSTE AUTORELATIES; met gewenste aanvullingen netwerk auto Visie doc. D66 dd september 2010
Ondergrond ‘provinciale structuurvisie’
2.A Directe aansluiting Westelijke Randweg / N208 èn A208 via ‘Hofgeest’ aan de A9/A22 “ Velserbocht” 2.B ‘Doorverbinden Oost tangent Haarlem 2.C Koppel N208 via een ‘Haarlemerhout Culvert’ en tunnel Spaarnelaan/Spaarne naar A205/N232 2.D Noordelijke ontsluiting Bollenstreek verbinding N206-N205 Nieuwe Bennebroekerweg 2.E Verbreedt ‘zoekzone’ ondertunneling Westelijke Randweg > inspraak ‘Structuurvisie Bloemendaal’ en onderzoek noodzaak koppeling Westelijke Randweg N208 aan Zeeweg
D66 Visie V&V op WEST WING MRA .doc
31-12-2013
17
Regio Zuid-Kennemerland Haarlemmermeer Hillegom
Gidskaart 3 KANSRIJKE HOV/RAIL LIJNEN; waarbinnen een gewenst netwerk OV Visie doc. D66 dd september 2010
Ondergrond ‘provinciale structuurvisie’
3.A Trek ZT als Hybride/Dual Mode RegioRail via NS-spoor door tot aan Bloemendaal Strand 3.B Trek ZT-Noord als Hybride/Dual Mode RegioRail via NS-spoor door naar Kennemerplein > IJmuiden;Rijksstraatweg-Aternatieven: a) RegioTram via rail Bloemendaal b) Langs Spaarne c) Via Bernhardviaduct/Waarderpolder 3.C Nieuwe MRA-RailNet Hoofddorp-Zwaanshoek-Cruquius-Heemstede-Haarlem 3.D Viersporigheid voor herstel Intercity status overstaploos naar Amsterdam WTC/Zuid, Schiphol èn centraal Nederland 3.E Bollenlijn Alkmaar-Den Haag 3.F (ster-aanduiding) Verwulft als bussluis en tijdens venster tevens als distributie-sluis voorkomt zoek- & sluip-verkeer over GOG & Nassaulaan 3.G Zuidtangent wordt ‘Stamlijn’ 3.H Stations, stamlijnhaltes en P+R’s ontsloten via mini-electrobus ‘Feeder’ ringlijnen (niet op kaart) 3.I & 3.J Zuidtak van Zuidtangent doortrekken resp. aantakken op NS lijn Haarlem-Leiden; "(bijvoorbeeld bij bij NS-Station Hillegom en Sassenheim)
D66 Visie V&V op WEST WING MRA .doc
31-12-2013
18
Regio Zuid-Kennemerland Haarlemmermeer Hillegom
Gidskaart 4 KANSRIJKE STATIONS/HALTES; waarbinnen gewenste station- halteontwikkeling Visie doc. D66 dd september 2010
Ondergrond ‘provinciale structuurvisie’
4.A Voeg ‘waar mensen willen in- èn uitstappen’ Zuidtangent haltes toe aan de huidige en de geprojecteerde haltes, bijv.: Turfmarkt, Raaks, Ripperda Kazerne, Soendaplein, Marsmanplein èn Velserbroek, Santpoort-Noord, Velsen, IJmuiden, Haven, Strand 4.B Intensiveer het ruimtegebruik binnen 900 m rond èn de fiets/voet-routekwaliteit naar stations: Heemstede-Aerdenhout, Overveen, Haarlem Oost/Spaarnwoude 4.C Open de stations / MRA-RailNet haltes Bloemendaal Strand, Riche, Circuit, Zandvoort, Kraantje Lek èn de spoorstations Vogelzang, Westergracht en Halfweg; P+R HeemstedeAerdenhout ombouwen tot P-Garage 4.D Verschuif station Bloemendaal richting ijsbaan, maak de toegang tweezijdig èn integreer gestapeld P+R (kans voor hotel) 4.E Halten Zuidtangent Haarlem-Hoofddorp-Schiphol
D66 Visie V&V op WEST WING MRA .doc
31-12-2013
19
Regio Zuid-Kennemerland Haarlemmermeer Hillegom
Gidskaart 5 ALTERNATIEVE MOBILITEIT; hoofdnet fiets en gerelateerde P+R locaties Visie doc. D66 dd september 2010
Ondergrond ‘provinciale structuurvisie’
5.A In samenhang met MRA-RailNet door mechanisch-/meerlaags-parkeren intensiveren van de P+R locaties Bloemendaal IJsbaan, Oostpoort en Heemstede-Aerdenhout (+ E.auto-laadpunten) 5.B Vergroten draagvlak station Heemstede-Aerdenhout door fietsbrug over de Houtvaat 5.C Uitbouwen ‘doorfietsbaarheid’ duingebied, plaatselijk met uitsplitsen òf verbieden van snelle fietsers en/of brommer met blauw nummerbord 5.D Ombouwen Verwulft tot voetgangershart: tram/bus-sluis 5.E Hoogwaardige fietsenstalling bij alle spoor èn MRA-RailNet haltes (E.fiets laadpunten + mechanische} kluizen) (niet op kaart aangegeven) 5.F Seizoensbus van P+R naar strand en langs in/uitgang duingebied (niet op kaart) 5.G Hoofdfietspaden verlicht, effen verhard, voorkeur bij verkeerslichten (niet op kaart)
D66 Visie V&V op WEST WING MRA .doc
31-12-2013
20
Regio Zuid-Kennemerland Haarlemmermeer Hillegom
5. HIER DRAAIT HET NU OM…………..! 1) ZUIDTANGENT-NOORD Nu de provincie en gemeente Velsen het eens zijn is de verbinding naar het centrum Haarlem aan de beurt. Prioriteit heeft alternatievenonderzoek in overleg met bewoners en bedrijven voor de HOV verbinding Delftplein naar Haarlem Centrum. 2) ZUIDTANGENT DIENSTBAAR AAN CITY-HAARLEM De plek van haltes, veiligheid en de frequentie in het centrum is belangrijker dan snelheid. D66 pleit voor het aanpassen van de Zuidtangent Bus in Haarlem aan de behoefte tot centrum bezoek en het flaneren: • toevoegen van haltes Turfmarkt èn Raaks • strikt handhaven van 30km/u dienstsnelheid • Herinrichten Verwulft tot elektronische bus- en goederendistributie sluis. • Behoud mogelijkheid uitbouw van Zuidtangent tot MRA-RailNet op termijn 3) LEEFBAARHEID VOGELENZANG, HEEMSTEDE EN BENEBROEK Verlos eindelijk Vogelenzang, Heemstede, Hillegom (N208) van het doorgaande vrachtverkeer. De provincies Zuid- en Noord-Holland mogen niet langer dralen met hun tracébesluiten voor “De Weg bezuiden Bennebroek”, de verbinding N206 naar de Nieuwe Bennebroekerweg. 4) LEEFBAAR HAARLEM VEREIST AFBOUW RINGWEG Nu in financiële èn planologische zin opstarten van een ‘volwaardige Ring om Haarlem’. Dat past bij aantrekkelijke en goed bereikbare P+R locaties. Daarbij hoort het òm de bebouwing leiden van niet centrum gerichte auto-ritten. Zo neemt de leefbaarheid toe en schept men ruimte voor een Zuidtangent als ‘stamlijn’ en onderdeel van een MRA-RailNet. Kortweg, er is een volwaardig auto-ringsysteem om Haarlem nodig. Dat vraagt om een nieuwe Oost-West verbindingen ten noorden van Haarlem, een tussen Haarlem en Heemstede èn een ten zuiden van Bennebroek: Bouw het ontbrekende zuid-oostelijke stuk ringweg door de Westelijke Randweg N208 te verbinden met de Schipholweg A205/A9 (4A), verbindt de Prins Bernardlaan via een tunnel onder het spoor tot de omgelegde N208 (4B) 5) VERBETER OOST-WEST RELATIE MET NIEUWE STATIONS Sluit de nieuwe woningbouw in de West-flank Haarlemmermeer - bij de stedenbaan status van bollenraillijn Haarlem-Leiden - aan op het te openen station Vogelenzang (5A). In de zelfde actie past het heropenen van station Westergracht te Haarlem (5B). Door station Bloemendaal zuidelijk te verschuiven kan een P+R locatie gerealiseerd worden(5C). 6) KWALITEITSSPRONG DAGELIJKSE FIETSRELATIES Verbeter de fietsroutes tussen dorpen, naar voorzieningen èn naar school-concentraties. Leg snel-fietsroutes aan naar openbaarvervoer knopen zoals stations en stamlijn-haltes. 7) KWALITEITSSPRONG OOST-WEST EN RECREATIEVE FIETSRELATIES Breidt met name voor de nieuwbouw ten westen van Hoofddorp/Nieuwe Vennep het recreatieve fietsnet uit met O-W routes door de (Waterleiding) duinen compleet met comfort-verhoging zoals korte wachttijden bij verkeerslichten. 8) BEREIKBAAR STRAND EN DUURZAAM STRANDVERKEER Verbeter het OV naar Bloemendaal aan Zee. Het meest duurzaam is het doortrekken van het rail naar Zandvoort langs het strand tot Bloemendaal Strand. Belangrijke besparing ontstaat door de lijn Haarlem-Zandvoort-Bloemendaal Strand om te bouwen naar lightrail. De succesvolle lightrail langs de Belgische kust toont dat dit haalbaar is. 9) DYNAMISCH VERKEERSMANAGENENT Maatregelen om de verkeersafwikkeling van wegverkeer en rail- busverkeer te regelen. 10) VERSNELDE ONTWIKKELING REGIO RAILNET MRA Het gaat om robuust HOV dat past bij de ambities van de Metropool. Dat vereist dat uitbreidingen en reconstructies VANAF NU planologisch baseren op de vervoereisen van zo’n net. Het gaat om het integreren naar voorbeeld van het Zuid-Hollandse ‘Randstad Rail’. Ondermeer dienen lijnen en nieuw materieel van het GVB, maar ook de voorgenomen vertramming van de Zuidtangent te passen in zulk een Regio Railnet. 11) 4-SPORIG UPGRADEN STATION HAARLEM Om de regio-functie van Haarlem te behouden dient het overstap-vrije lijnen te krijgen met Amsterdam WTC en Schiphol via een spoorboog bij Sloterdijk. In ieder geval is 4-sporigheid van de lijn Haarlem–Sloterdijk nodig ( zoals dat tot 1957 aanwezig was). 12) AANSLUITING N208 OP A9 De aansluiting van de N208-A9 noordelijk van de Velserbroek door een directe verbindende lus.
D66 Visie V&V op WEST WING MRA .doc
31-12-2013
21
Regio Zuid-Kennemerland Haarlemmermeer Hillegom
D66 Visie V&V op WEST WING MRA .doc
31-12-2013
22