Recht en Informatica HC 2: Contracten
Inhoud
Henry Prakken 28 april 2015
Principes
Totstandkoming van contracten
Inhoud van contracten
Rechtsgevolgen van contracten
Aansprakelijkheid bij niet-nakoming
Alternatieve geschillenbeslechting
E-commerce
1
2
Contractenrecht: principes
Beperkingen contractsvrijheid
Een contract bindt alleen de partijen (relatieve rechten) Contractsvrijheid: in principe mag men alles afspreken Fictie van gelijkwaardigheid van partijen
Dwingend recht: regels waarvan niet afgeweken kan worden
Regels van openbare orde en goede zeden
Bescherming van zwakkere partij
Strafrecht, … Werknemer, huurder, consument, …
Regelend of aanvullend recht: regels die gelden tenzij partijen iets anders afspreken
Bijv. aansprakelijkheidregels (deels)
3
4
Netneutraliteit (Art. 7.4a Telecommunicatiewet)
Consumentenrecht
Veel dwingend recht
Autoriteit Consument en Markt (ACM) houdt toezicht
Sinds 15-10-2008: Wet oneerlijke handelspraktijken
www.consuwijzer.nl
Een beperking van (o.a.) de contractsvrijheid van aanbieders van:
Verbiedt o.a.:
bijv. consumentenkoop
Misleidende reclame Onvolledig vermelden kosten Aggressieve werving
Verboden om:
Sancties (door toezichthouders): Dwangsommen boetes tot 450.000 euro
Internettoegangsdiensten Openbare electronische communicatienetwerken waarover internettoegangsdiensten worden geleverd
Diensten of toepassingen op internet te belemmeren of te vertragen Toegangstarieven afhankelijk te maken van de diensten en toepassingen waartoe toegang wordt geboden
5
1
Soorten contracten /conformiteit
Sommige veel voorkomende contracten zijn speciaal geregeld:
Totstandkoming: eisen
Koop, huur, arbeidscontract, bruikleen, …
Conformiteit: een gekochte zaak moet de eigenschappen bezitten die voor normaal gebruik daarvan nodig zijn. Kun je software kopen?
koop is van “zaak” of “vermogensrecht”
Door wilsovereenstemming zoals deze blijkt uit het aanbod van de ene partij en de aanvaarding door de andere partij I.h.a. geen vormvereisten aan aanbod en aanvaarding
Is software een zaak?
HR 27-4-2012 (Beeldbrigade-arrest): aanschaf standaardsoftware is koop van gebruiksrecht (als voor onbepaalde tijd en tegen betaling)
Maar schriftelijke vastlegging sterk aan te raden Ondertekening maakt bewijskracht schriftelijk contract sterker Elektronische handtekening: sinds kort gelijkgesteld met schriftelijke handtekening En een online-overeenkomst is ontbindbaar zolang niet door de aanbieder bevestigd.
7
8
Totstandkoming: ‘shrink/click-wrap’ licenties
Softwarelicenties
Verlenen voorwaardelijk gebruiksrecht
Beperken aansprakelijkheid Beperken gebruik …
Licentie is contract, dus bindt alleen partijen! Software op andere wijze rechtmatig verkregen:
Beperking aansprakelijkheid geldt niet Gebruik toegestaan (auteursrecht beschermt alleen kopiëren en openbaarmaken)
Maar gebruik software zonder kopiëren is onmogelijk! Auteurswet: Voor rechtmatige verkrijger is kopiëren toegestaan als noodzakelijk voor beoogd gebruik …
Totstandkoming: mismatch wil-verklaring (1) Wel gewild, niet gebonden
Wilsgebreken (dwang, dwaling en bedrog) Dwaling: contract vernietigbaar als gesloten onder dwaling en contract bij juiste voorstelling van zaken niet zou zijn gesloten
Informatieplicht wederpartij Maar ook eigen onderzoeksplicht En wederpartij moest kunnen begrijpen dat punt van dwaling essentiëel was
11
Digitale variant: click op ‘accept conditions’ button
Juridische geldigheid twijfelachtig
Gebruik, aansprakelijkheid
Op verpakking + “bij openen verklaart u zich akkoord met licentievoorwaarden”
9
Aanschaf software bij detaillist: alleen tussen detaillist en klant ontstaat een overeenkomst Softwareproducent wil dat ook tussen hem en klant overeenkomst ontstaat
Klant moet bij koop van inhoud licentie kennis hebben kunnen nemen
NB: softwarelicenties zijn niet hetzelfde als algemene voorwaarden!
10
Totstandkoming: mismatch wil-verklaring (2) Niet gewild, wel gebonden
Gedrag onbedoeld geïnterpreteerd als aanbod of aanvaarding Vertrouwensleer: toch gebonden aan nietbedoelde verklaring als wederpartij op opgewekte schijn mocht vertrouwen
12
2
Inhoud van contracten (1): Standaardcontracten
Inhoud van contracten (2): Algemene voorwaarden
Vaak worden standaardcontracten voorgelegd
Bedingen op meerdere overeenkomsten
Deze kunnen echter altijd aangepast worden
Maar gunstiger clausules leiden tot een hogere prijs
Sommige branche-organisaties hebben standaardcontracten Inspiratiebron en checklist voor nieuwe contracten
Kleine lettertjes; geen onderhandelingspunt
Geen kernbedingen van een contract, zoals prijs Niet vereist is dat klant ze expliciet aanvaard heeft of de inhoud kent
AV vernietigbaar als klant geen redelijke mogelijkheid ter kennisname is geboden
Niet-electronische overeenkomsten: OK als ter hand gesteld of (als redelijkerwijs niet mogelijk) ter inzage gelegd Elektronische overeenkomsten: OK als AV downloadbaar zijn
13
14
Algemene voorwaarden (2)
Een voorwaarde in de AV is vernietigbaar als ze onredelijk bezwarend is
Resultaats- of inspanningsverbintenis
bijv. vrijwaring aansprakelijkheid jegens derden
Grijze lijst: onredelijk bezwarend tenzij bewijs van tegendeel
bijv. beperking aansprakelijkheid voor niet-nakoming
Zwarte lijst: altijd onredelijk bezwarend
Zwarte en grijze lijst gelden alleen voor consumentencontracten
Nakoming Inspanningsverbintenis: is er voldoende inspanning verricht om resultaat te bereiken? Resultaatsverbintenis: is resultaat bereikt? Formulering is van belang
Niet-consumenten moeten zelf hun gronden bedenken
Ook belangenorganisaties van consumenten mogen vernietiging eisen
‘Het systeem wordt op 1 januari afgeleverd’ ‘De nodige inspanning wordt verricht om op 1 januari het systeem af te leveren’
15
Alternatieve geschillenbeslechting
Aansprakelijkheid bij niet-nakoming
Voor wiens risico komt niet-nakoming?
O.g.v. wet, bijv.
Gebruik van zaken en personen komt voor risico gebruiker Bij consumentkoop heeft verkoper risico voor de zaak tot de aflevering ...
Civiele gedingen vaak te langzaam en te duur Rechter vaak niet domeindeskundig Alternatieven:
O.g.v. verkeersopvattingen
Als geen risicoverdeling: is er schuld aan niet-nakoming? Bij overeenkomst kan hier onder voorwaarden weer van afgeweken worden (tenzij dwingend recht):
16
Beperking aansprakelijkheid mag behalve bij opzet of grove schuld Garanties zijn uitbreidingen van wettelijke aansprakelijkheid (maar pas op …) 17
Bemiddeling (niet verplichtend) Arbitrage (heeft kracht van vonnis) …
Er is Stichting Geschillenoplossing Automatisering Bij e-commerce: ‘online dispute resolution’ 18
3
Elektronische handel
Wet overeenkomsten op afstand
Gemis aan juridisch kader: verlaagt vertrouwen
Geldt online wat offline geldt? Vaak grensoverschrijdend
Bevorderen e-commerce door scheppen juridisch kader en wegnemen juridische belemmeringen
Overeenkomsten op afstand Financiële diensten op afstand Elektronische handel Elektronische handtekening Oneerlijke handelspraktijken ...
B2C Contracten gesloten met uitsluitend technieken voor communicatie op afstand
http://www.solv.nl/weblog/nieuwe-richtlijn-consumentenrechten-5belangrijkste-punten/19980#!
Toepasbaarheid:
vertrouwen, vormvereisten, …
Nieuwe Richtlijnen
13-6-2014: wijzigingen o.g.v. EU-richtlijn consumentenrecht
Europees beleid:
In Burgerlijk Wetboek sinds 2001
Internet, telefoon, email, fax, …
Niet toepasbaar op o.a. verkoopautomaten, georganiseerde reizen, passagiersvervoersdiensten, gokken, …
Dwingend recht
Online dispute resolution
19
20
Informatieplichten leverancier
Vóór sluiten overeenkomst:
Identiteit + adres verkoper, voornaamste kenmerken goed of dienst, wijze van betaling, ontbindingsingsrecht (inclusief modelformulier en evt. terugzendkosten), …
Binnen 14 kalenderdagen na aflevering
Bevestigen informatie (bijv. in email met orderbevestiging)
Online bestelling is alleen geldig als consument “op niet voor misverstand vatbare wijze” duidelijk wordt gemaakt dat hij een betalingsverplichting aangaat.
Ontbindingsrecht
Na sluiten overeenkomst, uiterlijk bij aflevering:
Rechten consument
Bijv. met button “bestelling met betaalplicht” En aangevinkte vakjes mogen niet meer
1 jaar bij schending informatieplichten t.a.v. ontbindingsrecht bij aflevering
Enige kosten: terugzending Consument alleen aansprakelijk voor waardevermindering die verder gaat dan wat nodig is om de aard, kenmerken en werking van het goed vast te stellen. Uitzonderingen: o.a.
Uitgepakte audio, video en software Bederfelijke waar Maatwerk Reizen, logies, vrije tijd, … Uitgepakte producten die om hygiënische redenen niet kunnen worden teruggezonden …
21
Uit leveringsvoorwaarden www.hippomix.nl
22
Uit leveringsvoorwaarden www.hippomix.nl
Met uitzondering van artikelen welke met korting zijn gekocht, of artikelen die speciaal voor u zijn besteld, kunnen alle artikelen worden geruild of geretourneerd. Mits in oorspronkelijke staat: ongedragen, ongewassen, ongestreken, met de originele kaartjes er nog aan en de originele onbeschadigde verpakking. Indien u geen ander artikel wenst, ontvangt u een tegoedbon. Deze is een jaar geldig. De verzendkosten voor het retour zenden komen altijd voor rekening van de koper.
Met uitzondering van artikelen welke met korting zijn gekocht, of artikelen die speciaal voor u zijn besteld, kunnen alle artikelen worden geruild of geretourneerd. Mits in oorspronkelijke staat: ongedragen, ongewassen, ongestreken, met de originele kaartjes er nog aan en de originele onbeschadigde verpakking. Indien u geen ander artikel wenst, ontvangt u een tegoedbon. Deze is een jaar geldig. De verzendkosten voor het retour zenden komen altijd voor rekening van de koper. 23
24
4
Jurisdictieproblemen
(Welke rechter bevoegd?) (Welk recht toepasbaar?)
Geen algemene regeling Veel specifieke verdragen
Consument beter beschermd
Bevordering online dispute resolution
25
5
