Auteurs(contracten)recht Een korte inleiding Vera van Buitenen
Auteursrecht • Het uitsluitend recht van de maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen bij de wet gesteld (artikel 1 Auteurswet) • Uitgangspunt: (voorafgaande) toestemming van de maker is vereist (= verbodsrecht dat toekomt aan de maker)
Rechten van de Maker • Exploitatierechten (economische belangen) - openbaarmaken - verveelvoudigen • Persoonlijkheidsrechten (morele belangen) - vermelding naam - maker kan zich verzetten tegen wijziging/ aantasting van zijn werk
Registratie • Auteursrecht ontstaat vanzelf op het moment van creatie, geen formaliteit vereist (niet vermeld in Auteurswet, wel in art. 5 lid 2 Berner Conventie)
• Vermelding © teken dus niet nodig!
• (Datum)registratie is wel mogelijk, en soms nuttig in verband met bewijspositie; - kan door middel van zgn. I-depot bij Benelux Bureau Intellectuele Eigendom - kan bij de notaris
• Duur: in Nederland duurt de bescherming in beginsel tot 70 jaar na overlijden van de maker (artikel 37 Aw) • Maker: is degene die het werk bedacht heeft en daaraan waarneembaar vorm gegeven heeft (dit is niet noodzakelijk de “fysieke” maker). Zonder tegenbewijs moet er vanuit worden gegaan dat degene die op of bij het werk als auteur wordt vermeld, de maker is (art. 4 Aw) - Werkgever als maker (art. 7 Aw) - Leiding en toezicht (art. 6 Aw) - Instelling of rechtspersoon als maker (art. 8 Aw) - Meer makers van één werk (art. 26 Aw) - Verzamelwerk (art. 5 Aw) - Makers van een filmwerk (art. 45a e.v. Aw)
Exploitatierechten (1) • Openbaarmaken (art. 12 Aw): Iedere vorm van ter beschikkingstelling van het werk aan het publiek - Voorbeelden in artikel 12 Aw, onder meer: verhuren, uitlenen, de voordracht, op- of uitvoering of voorstelling in het openbaar, radio- en televisieuitzending - Ook: openbaarmaking van een verveelvoudiging van het werk
Exploitatierechten (2) • Verveelvoudigen (art. 13 Aw): Maken van exemplaren en het vertalen en bewerken van het werk - Vervaardigen van exemplaren (boeken, dvd enz.) - Vertalen, bewerken, ondertitelen, wijzigen van het werk, gebruiken in een ander werk, en verder vrijwel iedere transformatie van een bestaand werk
Overdracht of Licentie • Exploitatierechten zijn geheel of gedeeltelijk overdraagbaar en gaan over bij erfopvolging • Overdracht moet schriftelijk! • Na overdracht is de maker dat gedeelte van zijn recht “kwijt” • Alternatief voor overdracht: Licentie (= gebruiksrecht), dit hoeft niet schriftelijk
Filmauteursrecht (45a – 45g Aw) • Centrale artikel 45d: het wettelijk vermoeden van overdracht van filmexploitatierechten aan de producent - tenzij schriftelijk anders is overeengekomen - in ruil voor een billijke vergoeding voor iedere vorm van exploitatie van het filmwerk • Problemen in de (contract)praktijk - eenmalige vergoeding (buy-out) - onderhandelingspositie individuele maker makers sluiten zich aan bij Lira - Lira stelt zich op het standpunt dat de rechten daarmee bij voorbaat worden overgedragen aan Lira en zodoende niet meer op grond van 45d aan de producent kunnen worden overgedragen (nemo plus-beginsel) kabelprocedure
Wetsvoorstel auteurscontractenrecht Positieve aspecten wetsvoorstel • Non usus, bestseller en de vernietigbaarheid van onredelijk bezwarende bedingen • Een proportionele vergoeding voor hoofdfilmmakers - geen afstand - geen mogelijkheid tot eenmalige afkoop
Maar… • Juiste intentie wetsvoorstel, maar onvoldoende garantie op een redelijke vergoeding voor filmmakers: - een proportionele vergoeding t.o.v. de producentenwinst is een lege huls, want die is doorgaans boekhoudkundig nihil - onderhandelingspositie individuele makers
• Geschillencommissie • Schriftelijkheidsvereiste
Voorstel PAM • De exploitant (en dus niet de producent zoals in het huidige wetsvoorstel is opgenomen) is de proportionele vergoeding verschuldigd voor de exploitatie van filmwerken • De proportionele vergoeding wordt collectief geïnd door de cbo’s van de hoofdmakers • Lobby PAM
