LOI © Certiked
ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de Toets Nieuwe Opleiding van
HBO Bedrijfskunde Bachelor LOI Hogeschool aan het NVAO Toetsingskader Nieuwe Opleidingen De visitatie vond plaats op 28 september en 7 oktober 2005
Inhoud van het verslag Identificatie......................................................................................................................................... 2 Managementsamenvatting................................................................................................................... 4 Bevindingen........................................................................................................................................ 6 1. Onderwerp: doelstellingen opleiding............................................................................................... 7 2. Onderwerp: programma.................................................................................................................12 3. Onderwerp: inzet van personeel .....................................................................................................18 4. Onderwerp: voorzieningen .............................................................................................................21 5. Onderwerp: interne kwaliteitszorg .................................................................................................23 6. Onderwerp: condities voor continuïteit...........................................................................................25 Bijlage 1: Programma ........................................................................................................................27 Bijlage 2: Documenten.......................................................................................................................30 Bijlage 3: Domeinspecifiek referentiekader ........................................................................................31 Bijlage 4: Samenstelling visitatieteams...............................................................................................32 Bijlage 5: Onafhankelijkheidsverklaringen .........................................................................................34
De verantwoordelijke teamleider: drs. R. de Lusenet namens deze,
C.F.M. van Strien Certiked 8 december 2005
Pagina 1 van 34 LOI - opleiding HBO Bedrijfskunde Bachelor dv 0512.doc
LOI © Certiked
Identificatie De opleiding wordt verzorgd door Stichting LOI Hoger Onderwijs (hierna LOI Hogeschool) Leidsedreef 2, 2352 BA Leiderdorp Postbus 4200, 2350 CA Leiderdorp Telefoon: (071) 545 12 58 Fax: (071) 545 11 45 Website: www.loihogeschool.nl Voor kwaliteit verantwoordelijke bestuurders: mr. M.J. Kuipers, voorzitter bestuur mevrouw mr. K.S. Visscher, businessunitmanager T.F. Steffens, kwaliteitscoördinator
Scope en doel De visitatie heeft betrekking op: • LOI Hogeschool • HBO Bedrijfskunde Bachelor • Deeltijd • Locatie Leiderdorp (afstandsonderwijs). Doel van het onderzoek is te beoordelen in welke mate de aspecten uit het NVAO Toetsingskader Nieuwe Opleidingen (februari 2003) adequaat worden afgedekt.
Teamsamenstelling De visitatie is in twee stappen uitgevoerd, te weten een generieke visitatie op 28 september 2005 en een specifieke visitatie op 7 oktober 2005. De samenstelling van de teams op beide dagen was als volgt: Tijdens de generieke visitatie op 28 september 2005: Teamleider: drs. R. de Lusenet Assistent teamleider: ir. R.S. Kloosterman Secretaris: mw. drs. H.T.J. Naaijkens-Wokke Tijdens de specifieke visitatie op 7 oktober 2005: Teamleider: drs. R. de Lusenet Extern deskundige: prof. dr. M.A.E. Vandenput Secretaris: mw. drs. H.T.J. Naaijkens-Wokke Van elk teamlid is in Bijlage 4 een beknopt CV opgenomen.
Pagina 2 van 34 LOI - opleiding HBO Bedrijfskunde Bachelor dv 0512.doc
LOI © Certiked
Werkwijze De LOI Hogeschool heeft de documenten Toets Nieuwe Opleiding en Karakteristiek LOI Hogeschool opgesteld die de basis vormden voor de invulling van de generieke onderwerpen van de visitatie en deze tijdig doen toekomen aan het visitatieteam. Daarnaast heeft de LOI Hogeschool een zelfevaluatie opgesteld ten aanzien van de gevisiteerde opleiding HBO Bedrijfskunde en deze voorafgaand aan de tweede visitatiedag doen toekomen aan het visitatieteam. De eerste visitatiedag is zoals hierboven vermeld uitgevoerd op 28 september 2005; op 7 oktober 2005 is de tweede visitatiedag uitgevoerd. Het conceptrapport is op 10 november 2005 toegezonden aan het management van de opleiding. In de aanloop naar de visitatie is er eenmaal een bijeenkomst geweest tussen leden van het visitatieteam en vertegenwoordigers van de Hogeschool. Deze bijeenkomst had een voorlichtend en planningstechnisch karakter.
Pagina 3 van 34 LOI - opleiding HBO Bedrijfskunde Bachelor dv 0512.doc
LOI © Certiked
Managementsamenvatting Op 28 september 2005 en 7 oktober 2005 heeft een visitatieteam van Certiked een visitatie uitgevoerd bij de opleiding HBO Bedrijfskunde van de LOI Hogeschool. De doelstelling van de visitatie was een Toets Nieuwe Opleiding uit te voeren met betrekking tot de kwaliteit van de opleiding, gerelateerd aan het NVAO Toetsingskader Nieuwe Opleidingen hoger onderwijs. De LOI Hogeschool is een hogeschool, die in totaal veertig opleidingen verzorgt op verschillend gebied, zoals economie, informatica, marketing & sales en management. Daarnaast biedt de LOI Hogeschool ook post-HBO opleidingen aan. Er studeren in totaal ruim 20.000 studenten aan de LOI Hogeschool, die daarmee tot de grote hogescholen in Nederland behoort. De LOI Hogeschool verzorgt afstandsonderwijs. Dat wil zeggen dat de studenten onafhankelijk van plaats, tijd en studietempo de opleidingen kunnen volgen. Belangrijke pijlers van de LOI Hogeschool zijn de kwaliteit van de leerstof, de individuele begeleiding van de studenten door de docent en innovatie van het onderwijs. De leerstof wordt samengesteld door inhoudsdeskundigen op het betreffende vakgebied, waarbij de Hogeschool veel aandacht besteedt aan de didactisering van de lesstof, juist met het oog op het afstandsonderwijs. De begeleiding van de studenten vindt plaats door de docent in de vorm van correctie van en commentaar op de ingezonden huiswerkopgaven van de student. De student heeft daarnaast de mogelijkheid additionele vragen aan de docent te stellen. De interactie tussen de student en de docent vindt plaats via de post en in toenemende mate via de digitale leeromgeving van de Hogeschool. De innovatie van het onderwijs komt tot uiting in het hebben en ontwikkelen van de digitale leeromgeving, LOI Campus en Campus Pro. Deze leeromgeving biedt de student het overzicht over de opleiding, inzicht in de eigen vorderingen en mogelijkheden tot overleg met de docent en met medestudenten. De deeltijd opleiding HBO Bedrijfskunde is bedoeld voor degenen die al werkzaam zijn in een functie van managementassistent, officemanager, staffunctionaris of adviseur, die opgeleid zullen worden tot resultaatgerichte, strategische en besluitvaardige leidinggevenden op midden/tactisch niveau. Sleutel daarbij is het vermogen de vertaalslag te maken van organisatiestrategie naar praktische en uitvoerbare projecten en maatregelen met een accent op werkprocessen. De zelfevaluatie met de bijlagen die de opleiding heeft geschreven had een goed niveau en bood het visitatieteam voldoende basis om mede aan de hand daarvan de opleiding te beoordelen. Het visitatieteam van Certiked heeft vastgesteld, dat de onderwerpen van het NVAO Toetsingskader Nieuwe Opleidingen hoger onderwijs te weten: Doelstellingen, Programma, Inzet van personeel, Voorzieningen, Interne kwaliteitszorg en Condities voor continuïteit als voldoende zijn beoordeeld. Waardering heeft het visitatieteam voor de wijze waarop de LOI Hogeschool in staat is deskundigheid en capaciteit van velerlei niveau te mobiliseren en daarbij optimale flexibiliteit te behouden. Dit blijkt onder andere bij bestudering van de professionele wijze van het managen van het onderwijs ontwikkelings- en onderhoudsproces (ISO gecertificeerd). Daarnaast is de LOI Hogeschool er goed in geslaagd haar strategische uitgangspunten, afstandsonderwijs op maat, onafhankelijk van tijd, plaats of tempo te vertalen in een onderwijsconcept en een begeleidingssystematiek die adequaat wordt ondersteund door tot de verbeelding sprekende technologie (de digitale leeromgeving). Tot slot is vermeldenswaard de manier waarop de LOI Hogeschool invulling heeft gegeven aan het onderwerp interne kwaliteitszorg.
Pagina 4 van 34 LOI - opleiding HBO Bedrijfskunde Bachelor dv 0512.doc
LOI © Certiked
Het daartoe ontwikkelde en ingevoerde systeem blijkt cruciaal te zijn in de wijze waarop de organisatie opereert, zichzelf frequent de spiegel voorhoudt, verbeteringen in (deel)processen aanbrengt en continu op zoek is naar optimalisatie van de kwaliteit van het produkt en de dienstverlening. Het visitatieteam van Certiked concludeert dat de opleiding HBO Bedrijfskunde van de LOI Hogeschool in voldoende mate aan het geheel van het NVAO Toetsingskader Nieuwe Opleidingen hoger onderwijs beantwoordt.
Pagina 5 van 34 LOI - opleiding HBO Bedrijfskunde Bachelor dv 0512.doc
LOI © Certiked
Bevindingen Voor de NVAO-onderwerpen zijn hierna de bevindingen van het visitatieteam weergegeven. Per onderwerp en facet uit het NVAO-kader is in een kader een omschrijving van de NVAO-criteria gegeven, waarna een puntsgewijze opsomming volgt van de bevindingen. Voor elk facet en elk onderwerp wordt vervolgens het oordeel van het visitatieteam gegeven.
Pagina 6 van 34 LOI - opleiding HBO Bedrijfskunde Bachelor dv 0512.doc
LOI © Certiked
1. Onderwerp: doelstellingen opleiding 1.1 Domeinspecifieke eisen De beoogde eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: • •
•
•
•
•
De eindkwalificaties van de opleiding HBO Bedrijfskunde zijn neergelegd in het Beroeps- en Opleidingsprofiel Bachelor Bedrijfskunde LOI (bijlage 3). De werkwijze van de LOI Hogeschool bij het ontwikkelen van nieuwe opleidingen en bij het bewaken en onderhouden van bestaande opleidingen vormt een waarborg voor de aansluiting daarvan bij de eisen van de beroepspraktijk. Het schema ‘civiel effect’ biedt een overzicht van alle signalen, documenten en partijen die bepalend zijn voor de inhoud van de LOI-opleidingen en met name ook input leveren bij het ontwikkelen van Beroeps- en opleidingsprofielen. Voor het Beroeps- en opleidingsprofiel van de opleiding HBO Bedrijfskunde zijn met name kenmerken van het werkveld en van ontwikkelingen daarin, zoals onder andere blijkend uit een recent uitgevoerd onderzoek naar de vraag naar hoger opgeleiden in het midden- en kleinbedrijf (uitgevoerd in opdracht van de Koninklijke Vereniging MKB-Nederland) als uitgangspunt gehanteerd. Kernbegrippen daarbij zijn: integratie van kennis en toepassing én integratie van de verschillende vakgebieden en creatief en innovatief inspelen op nieuwe ontwikkelingen op algemeen maatschappelijk, economisch, technologisch en internationaal gebied. In aansluiting hierop en vanuit de wens een eigen invulling te geven aan de inhoud van de opleiding heeft de LOI Hogeschool er voor gekozen in het onderwijsprogramma vooral de nadruk te leggen op de inrichting, beheersing en besturing van bedrijfs- en werkprocessen en op de daarmee in de context van de werksituatie samenhangende besluitvormingsprocessen. Studenten verwerven via de opleiding HBO Bedrijfskunde kennis en inzicht in bedrijfs- en organisatieprocessen evenals vaardigheden om hiermee om te kunnen gaan in de context van de organisatie. Het betreft kwalificaties voor een midden manager op tactisch niveau, die binnen organisaties een scharnierfunctie vervult tussen het (top)management en de operationele uitvoering. Met de keuze voor werk- en besluitvormingsprocessen als uitgangspunt bij de inrichting van de opleiding onderscheidt de LOI Hogeschool zich van andere opleidingen in hetzelfde domein. Dat geldt ook voor de gekozen thematische opzet van het programma. Gekozen is voor een zeer praktische invulling: aan de hand van vragen - wat een manager in zijn werk tegen komt, welke stappen daarbij doorlopen moeten worden - is de hoofdfase van de opleiding vormgegeven in een aantal thema’s. In de volgorde van de thema’s is er nadrukkelijk voor gekozen om bij de start van de studie aan te sluiten bij het functioneringsniveau van de studenten, met een geleidelijke uitbouw naar het strategische niveau. In de propedeuse verwerft de student essentiële basiskennis op de verschillende vakgebieden ter voorbereiding op de thematische aanpak in de hoofdfase. In het Beroeps- en opleidingsprofiel worden zes resultaatgebieden onderscheiden voor de functie van middenmanager op tactisch niveau. Daarvan zijn elf competenties afgeleid, in drie categorieën, te weten Gedrag en motivatie, Management en leidinggeven en Methodisch handelen en adviseren. Deze competenties en de daarvan afgeleide eindtermen vormen het uitgangspunt bij de inrichting van het curriculum. In de Onderwijs- en Examenregeling (OER) zijn voor de propedeuse de modules en daarbij horende competenties en eindtermen opgenomen; voor de hoofdfase zijn per thema de onderscheiden competenties en eindtermen vermeld.
Pagina 7 van 34 LOI - opleiding HBO Bedrijfskunde Bachelor dv 0512.doc
LOI © Certiked
•
•
Het Beroeps- en opleidingsprofiel is ontwikkeld door een door de LOI Hogeschool ingestelde Commissie van deskundigen HBO Bedrijfskunde, bestaande uit personen die werkzaam zijn als manager en/of beschikken over ruime onderwijservaring in het hoger onderwijs. Ook het curriculum is gevalideerd door de commissie van deskundigen; profiel en curriculum zijn vervolgens eveneens gevalideerd door de domeindeskundige uit de Programma-adviesraad. Het visitatieteam heeft met veel waardering kennis genomen van het Beroeps- en opleidingsprofiel, waarin op basis van een goede analyse van de omgeving en een eigenzinnige positionering keuzes zijn gemaakt voor de beoogde competenties en voor een integrale aanpak binnen de opleiding. Naar de mening van het visitatieteam sluiten de beoogde competenties duidelijk aan bij de domeinspecifieke HBO-eindkwalificaties.
Beoordeling door het visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de invulling van het aspect Domeinspecifieke eisen als voldoende. Het team heeft vastgesteld dat de beoogde eindkwalificaties zowel door een Commissie van deskundige vertegenwoordigers uit het werkveld als door de domeindeskundige van de Programma-adviesraad zijn gevalideerd. Met name de keuze om in het onderwijsprogramma de nadruk te leggen op de inrichting, beheersing en besturing van bedrijfs- en werkprocessen en op de daarmee samenhangende besluitvormingsprocessen vormt in de ogen van het visitatieteam, in combinatie met de gekozen thematische opzet, een sterk punt. De onderscheiden kwalificaties vormen naar de mening van het team een goede vertaling van aan een bedrijfskundige opleiding tot midden manager op tactisch niveau te stellen eisen.
1.2 Niveau De beoogde eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: • •
•
•
De opleiding leidt studenten op tot bachelors met de kwalificaties van een beginnend beroepsbeoefenaar. De beoogde kwalificaties zijn neergelegd in het Beroeps- en opleidingsprofiel en in de eindtermen voor propedeuse en hoofdfase. De in het Beroeps- en opleidingsprofiel onderscheiden competenties op het gebied van Gedrag en motivatie, Management en leidinggeven resp. Methodisch handelen en adviseren zijn gerelateerd aan de Dublin descriptoren en aan de generieke kernkwalificaties van de Commissie Franssen. In het overzicht van de relatie tussen het onderwijsprogramma en de competenties is voor de propedeuse en de hoofdfase aangegeven welke competenties per module resp. per resultaatgebied en bijbehorend thema aan de orde komen. Het studiemateriaal wordt door de LOI Hogeschool zelf ontwikkeld. Voor de ontwikkelaars van het studiemateriaal en van de toetsen, en voor de beoordelaars daarvan, vormen de Dublin descriptoren met daaraan gekoppeld de generieke kernkwalificaties van de Commissie Franssen een integraal onderdeel van de instructie. Beoordelaars controleren naast de inhoud van het ontwikkelde materiaal ook in hoeverre het voldoet aan de eisen wat betreft het HBO-niveau. Auteurs en beoordelaars worden geselecteerd op hun bekwaamheid om studiemateriaal te ontwikkelen resp. te beoordelen op HBO-niveau; in combinatie met de ISO 9001-gecertificeerde
Pagina 8 van 34 LOI - opleiding HBO Bedrijfskunde Bachelor dv 0512.doc
LOI © Certiked
•
procedure voor ontwikkeling en toetsing van het lesmateriaal vormt dit een extra garantie voor het vast te stellen eindniveau. Het visitatieteam heeft op haar beurt het programma bestudeerd, te weten de propedeuse-modules, inclusief eindtermen en leerinhouden, en de thema’s met daaraan gekoppeld competenties en onderwerpen van de hoofdfase. Zij heeft het programma vergeleken met de Dublin descriptoren en komt tot de volgende conclusies:
Kennis en inzicht Het curriculum is zodanig van opzet dat de student in de loop van de studie wordt toegerust met de competenties die nodig zijn om op het beoogde niveau te functioneren. Uitgangspunt van het curriculum is, dat de afgestudeerde Bachelor een brede multidisciplinaire kennis en inzicht ontwikkelt op de onderscheiden resultaatgebieden van de midden manager op tactisch niveau. Met het oog daarop verwerven de studenten tijdens de propedeuse een brede basiskennis op het terrein van bedrijfseconomie, bedrijfsadministratie, middle management, leidinggeven, en communicatie en maatschappelijke vorming, die per module getoetst wordt. De leerstof van de hoofdfase is gerelateerd aan de onderscheiden resultaatgebieden en de daaraan gekoppelde competenties. Tijdens deze fase voert de student praktijkopdrachten uit, die in toenemende mate een beroep zullen doen op het integreren van de reeds verworven kennis en inzichten. De toetsing omvat naast tentamens per thema ook een afsluitende casus, met een toenemende graad van complexiteit, waarbij een sterk beroep wordt gedaan op de integratie van verworven kennis en inzicht. Toepassing van kennis en inzicht Het toepassen van opgedane kennis en inzicht, en het ontwikkelen van de daarbij onderscheiden competenties, komt aan de orde bij een breed scala aan activiteiten. Het feit dat de studenten veelal zelf in de praktijk werkzaam zullen zijn, levert op zich al een goede basis voor het kunnen toepassen van het geleerde in de werkomgeving. Vanuit de opleiding komt de toepassing aan bod in het uitvoeren van praktijkopdrachten, multimediale opdrachten via Campus Pro - de digitale leeromgeving van de LOI probleemgerichte cases, toetsen, stage en afstudeeropdracht. Het gaat daarbij om opdrachten op basis van actuele situaties in het werkveld, die vaak multidisciplinair van aard zijn, en daardoor een beroep doen op een multidisciplinaire benadering van het probleem. De thematische aanpak tijdens de hoofdfase zal nadrukkelijk bijdragen aan de beoogde integratie van kennis en inzichten uit de verschillende vakgebieden bij het oplossen van complexe problemen. Dat geldt ook voor de probleemgestuurde werkwijze, waarbij studenten organisatievraagstukken uit de praktijk projectmatig aanpakken. De uit te werken casussen betreffen opdrachten waarin vakgebieden verweven moeten worden; inzicht in de samenhang wordt getoetst in rapporten en presentaties van de studenten. De oordeelsvorming De oordeelsvorming komt met name aan de orde bij de uitwerking van de praktijkopdrachten, de cases en de afstudeeropdracht. Van studenten wordt verwacht dat zij zelfstandig en beargumenteerd tot een oordeel komen en dat zij middels toetsingen en verslagen daarover verantwoording afleggen. Kenmerk van het LOI afstandsonderwijs is, dat studenten vrijwel alleen contact ‘op afstand’ hebben met docent of begeleider, wat een extra beroep doet op de zelfstandigheid van de studenten, bijvoorbeeld waar het gaat om het plannen en organiseren, ondernemerschap en besluitvaardigheid. Belangrijk hulpmiddel bij de oordeelsvorming is de reflectie op het eigen handelen. Met het oog hierop wordt tijdens de opleiding gewerkt met een ontwikkelingsportfolio met reflectieopdrachten, dat onder andere ten doel heeft de student te leren reflecteren op zijn eigen situatie, op verworven kennis en vaardigheden en op zijn ontwikkelingsproces.
Pagina 9 van 34 LOI - opleiding HBO Bedrijfskunde Bachelor dv 0512.doc
LOI © Certiked
Communicatie Communicatieve vaardigheden komen met name aan de orde tijdens het uitvoeren van toetsen, praktijkopdrachten en casussen en het bespreken daarvan, tijdens het maken van tentamens en tijdens de afstudeerfase. Gedurende de opleiding is veelal sprake van schriftelijke communicatie, dat wil zeggen per post of digitaal. Studenten zullen dan ook over goede communicatieve vaardigheden moeten beschikken, waar het gaat om heldere communicatie over uitgevoerde opdrachten en praktijkcasussen. Communicatie en het belang van goede communicatieve vaardigheden komt in de propedeuse expliciet aan de orde in de module Communicatie en maatschappelijke vorming; in de hoofdfase is aandacht voor communicatie verweven in de verschillende thema-onderdelen, bijvoorbeeld waar het gaat om de competenties Leidinggeven, Omgevingssensitiviteit en Klantgericht handelen. Tijdens het uitvoeren van cases en opdrachten in de praktijk is veelal sprake van mondelinge en schriftelijke communicatie met de praktijkbegeleider en /of collega’s. In de portfolio-opdrachten wordt onder andere daarop reflectie van de studenten verwacht. Leervaardigheden Bij het uitwerken van opdrachten, gebaseerd op complexe problemen uit de werkpraktijk, wordt van studenten reflectie verwacht op het proces, waarop door de docent feedback gegeven wordt. In het reeds vermelde portfolio reflecteert de student op zijn handelen en op zijn ontwikkeling, onder andere aan de hand van de praktijkopdrachten. Het portfolio vormt een krachtig instrument voor het ontwikkelen van de leervaardigheden en voor de begeleiding daarbij door de docent. Studiebegeleiding vormt naast de schriftelijke leerstof en de multimediale toepassingen een kenmerkend onderdeel van de LOI-methode van ‘blended learning’. Van studenten wordt binnen het afstandsonderwijs weliswaar een grote mate van zelfstandigheid verwacht, de LOI voorziet echter in een groot aantal begeleidingsmogelijkheden ‘op maat’ voor de studenten. Zo stuurt de student tijdens de studie tweemaal per jaar een voortgangsrapportage naar zijn docent; een compleet portfolio vormt een voorwaarde voor het afstuderen. Tijdens de afstudeerzitting wordt behalve het afstudeerverslag ook het leerproces besproken aan de hand van het portfolio. Beoordeling door het visitatieteam: Op grond van de bevindingen is het visitatieteam van oordeel dat de beoogde eindkwalificaties van de opleiding voldoen aan het niveau van HBO-Bachelor. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de Dublin Descriptoren op bachelorniveau in voldoende mate aanwezig zijn in de beoogde eindkwalificaties.
Pagina 10 van 34 LOI - opleiding HBO Bedrijfskunde Bachelor dv 0512.doc
LOI © Certiked
1.3 Oriëntatie HBO De beoogde eindkwalificaties van de opleiding zijn mede ontleend aan de door of met het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties; een HBO-bachelor heeft de kwalificaties voor het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of in een samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een HBO-opleiding vereist of dienstig is. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •
•
•
De kwalificaties waaraan een beginnend beroepsbeoefenaar moet voldoen zijn zoals vermeld beschreven in het Beroeps- en opleidingsprofiel, dat is ontwikkeld door een Commissie van deskundigen die representatief is voor het werkveld. Ook managers uit het werkveld zijn betrokken geweest bij het ontwikkelingstraject. Het profiel is zoals vermeld gevalideerd door de domeinadviseur van de Programma-adviesraad. Het profiel is gebaseerd op een analyse van de werkzaamheden van een midden manager op tactisch niveau en op ontwikkelingen die van belang zijn voor zijn functie. In de OER is de vertaalslag verwoord van het competentieprofiel naar modules, inclusief eindtermen en leerinhouden, voor de propedeuse resp. naar de thema’s, met daaraan gekoppeld competenties en onderwerpen van de hoofdfase. De keuze, om in de opleiding het accent te leggen op de zogenaamde ‘harde’ kant van het management, en de daaruit volgende consequenties wat betreft noodzakelijke beroepsvaardigheden voor de midden manager op tactisch niveau zijn in de invulling van het curriculum terug te vinden.
Beoordeling door het visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt het aspect Oriëntatie HBO op basis van de bevindingen als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de eindkwalificaties van de afgestudeerde in overeenstemming zijn met de eisen die aan een beginnend beroepsbeoefenaar op HBO-bachelorniveau gesteld worden.
Beoordeling van het onderwerp ‘Doelstellingen opleiding’ Het visitatieteam beoordeelt op grond van bovenstaande bevindingen het onderwerp Doelstellingen opleiding als voldoende. Naar de mening van het visitatieteam zijn de eindkwalificaties voldoende omdat deze ontwikkeld en gevalideerd zijn door deskundige vertegenwoordigers van het beroepenveld. In de eindkwalificaties, die afgestemd zijn op het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar, komen de Dublin descriptoren in het oordeel van het team in voldoende mate aan de orde.
Pagina 11 van 34 LOI - opleiding HBO Bedrijfskunde Bachelor dv 0512.doc
LOI © Certiked
2. Onderwerp: programma 2.1 Eisen HBO Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. Het beoogde programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. Het beoogde programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: • •
• • •
•
• •
Het studiemateriaal wordt door de LOI Hogeschool zelf ontwikkeld. Het omvat zowel de te verwerken leerstof als de toelichting daarop en vormt daardoor een combinatie van studieboek en uitleg van de docent. Het ISO 9001-gecertificeerde traject aan de hand waarvan studiemateriaal en examens ontwikkeld worden, vormt mede een waarborg voor de aansluiting van het programma bij de beroepspraktijk en voor de actualiteit ervan alsmede voor het ontwikkelen van de beoogde beroepsvaardigheden van de studenten. Vast onderdeel van het ontwikkeltraject is de controle van de door de auteur ontwikkelde leerstof door een beoordelaar. Het zogenaamde ‘vier ogen’-principe vormt naar de mening van het visitatieteam een sterk onderdeel van het ontwikkeltraject. Aan ontwikkelteams en beoordelaars worden strenge eisen gesteld: zij moeten inhoudelijk deskundig zijn, afkomstig zijn uit het beroeps- en werkveld, en tenminste op HBO-niveau functioneren. Ontwikkelingen in de beroepspraktijk worden alert gevolgd, zowel door vakdeskundigen en marktverkenners als door de docenten. Ook de Commissie van deskundigen, die opgevolgd zal worden door een domeinbrede beroepenveldcommissie, speelt hierin een rol, evenals de Programmaadviesraad en de Raad voor de Kwaliteitsbevordering. Signalen worden volgens een vaste procedure gevolgd binnen de organisatie; doordat de LOI het studiemateriaal zelf ontwikkelt kan het snel en gemakkelijk geactualiseerd worden. Via de digitale leeromgevingen Campus en Campus Pro kunnen studenten daarnaast snel geïnformeerd worden over aanpassingen of wijzigingen van het materiaal. De opleiding richt zich met name op studenten die werkzaam zijn in het vakgebied en daardoor de thema-opdrachten merendeels op de eigen werkplek kunnen uitvoeren. De werkomgeving fungeert daarbij als een krachtige leeromgeving en vormt mede een goede waarborg voor de aansluiting van het geleerde bij de beroepspraktijk. De beschrijving van de werkplek wordt beoordeeld op inhoud, niveau en relevantie. Studenten met een relevante werkplek lopen geen stage, evenals studenten die geen relevante werkplek hebben maar opdrachten wel binnen hun organisatie kunnen uitvoeren. Andere studenten lopen wel stage. Aan de praktijkbegeleider worden eveneens eisen gesteld. Deze is bij voorkeur de leidinggevende van de student, functioneert op HBO-niveau en beschikt over voldoende kennis en ervaring wat betreft de vakgebieden van de opleiding. Voor de casussen die studenten ter afsluiting van de verschillende thema’s uitwerken is praktijkgerichtheid een belangrijk toetsingscriterium. De opdrachten hebben betrekking op concrete organisatievraagstukken en zullen worden gekenmerkt door een toenemende complexiteit. De afstudeeropdracht, een combinatie van literatuur- en empirisch onderzoek, wordt gerelateerd aan een concrete bedrijfscase; alvorens een student aan de afstudeeropdracht zal kunnen beginnen moet
Pagina 12 van 34 LOI - opleiding HBO Bedrijfskunde Bachelor dv 0512.doc
LOI © Certiked
nadrukkelijk aan een aantal voorwaarden, neergelegd in de Onderwijs- en Examenregeling (OER), voldaan zijn. Beoordeling door het visitatieteam: Op basis van de opgedane bevindingen beoordeelt het visitatieteam het aspect Eisen HBO als voldoende. Het ontwikkelingstraject voor het studiemateriaal waarborgt mede de aansluiting bij de beroepspraktijk. Naast de procedures op basis waarvan ontwikkelingen in de praktijk zorgvuldig gevolgd worden vormt met name ook het feit dat studenten veelal in de beroepspraktijk werkzaam zullen zijn en opdrachten grotendeels op de eigen werkplek kunnen uitvoeren een waarborg voor een duidelijke relatie met de praktijk en voor het ontwikkelen van de beoogde beroepsvaardigheden.
2.2 Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma Het beoogde programma, het didactisch concept, de werkvormen en de wijze van toetsing weerspiegelen de eindkwalificaties van de opleiding. De te bereiken eindkwalificaties zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •
•
•
•
•
In de propedeuse komen met name eindkwalificaties op het gebied van Management en leidinggeven, te weten Leidinggeven en Plannen en organiseren, specifiek aan de orde en op het gebied van Methodisch handelen en adviseren, te weten Probleemoplossend vermogen, Klantgericht handelen en Omgevingsbewustzijn. Van de eindkwalificaties op het gebied van Gedrag en motivatie komt de competentie Leervermogen/reflectie op eigen handelen vanaf het begin van de opleiding aan de orde bij de uitvoering van de opdrachten evenals bij de reflectie daarop en op het leerproces, die wordt opgenomen in het portfolio. Het ontwikkelen van Visie en van Ondernemerschap, de beide andere competenties op het gebied van Gedrag en motivatie, en de competenties Besluitvaardigheid (onderdeel van Management en leidinggeven) resp. Implementatievermogen (onderdeel van Methodisch handelen en adviseren) komen evenals de andere geformuleerde eindkwalificaties aan de orde in de thema’s van de hoofdfase. Leerstof, opdrachten, toetsen en examens worden ontwikkeld op basis van de competenties uit het beroeps- en opleidingsprofiel. De daarop gebaseerde eindtermen van de propedeuse-modules zijn toetsbaar verwoord in de OER; de eindtermen voor de thema’s van de hoofdfase zijn daarin op hoofdlijnen weergegeven. Binnen de propedeuse-modules waaraan een extern examen is gekoppeld is op onderdelen sprake van enige overlap. Omdat de extern gevalideerde diploma’s via het civiel effect een belangrijke toegevoegde waarde opleveren voor studenten is er, naar de mening van het visitatieteam terecht, voor gekozen geen aanpassingen aan te brengen in de reeds eerder ontwikkelde modules. Het reeds ontwikkelde propedeuse-programma en de uitwerking van de thema’s in de hoofdfase weerspiegelen de beoogde eindkwalificaties. Naar de mening van het visitatieteam bieden de binnen de LOI Hogeschool gehanteerde procedures voor de verdere ontwikkeling van de hoofdfase voldoende waarborg voor een adequate vertaling van de geformuleerde eindkwalificaties naar de eindtermen van het programma. De indicatieve literatuurlijst op basis waarvan de hoofdfase mede verder uitgewerkt zal worden is actueel en van goed niveau.
Pagina 13 van 34 LOI - opleiding HBO Bedrijfskunde Bachelor dv 0512.doc
LOI © Certiked
• •
• •
•
•
•
• •
•
De leerdoelen kennen naar de mening van het visitatieteam voldoende diepgang en breedte en zijn evenwichtig gespreid over de opleiding. Vanuit de overweging dat elke manager in zijn werk te maken heeft met internationale ontwikkelingen is er voor gekozen dit aspect in verschillende onderdelen van het programma aan de orde te laten komen en niet als apart onderdeel. In de propedeuse-fase wordt binnen de module Communicatie en maatschappelijke vorming aandacht besteed aan (de gevolgen van) internationale ontwikkelingen; in de hoofdfase zal hieraan binnen verschillende thema’s aandacht worden besteed. Studenten kunnen stage of afstudeeropdracht in het buitenland uitvoeren, zoals het ook mogelijk is om de opleiding vanuit het buitenland te volgen. Het didactisch concept van het afstandsonderwijs stoelt op drie pijlers, te weten de leerstof, de begeleiding en innovatie. Het concept gaat uit van ‘blended learning’ ofwel i-studie, waarbij naast schriftelijk studiemateriaal gebruik wordt gemaakt van (digitale) leermiddelen als cd-rom, videobanden etc. Vanwege het feit dat het lesmateriaal een combinatie vormt van studieboek en uitleg van de docent wordt aan de ontwikkeling ervan veel zorg besteed. Activering van de studenten is daarbij een nadrukkelijk punt van aandacht; hulpmiddelen hiervoor zijn vragen, opdrachten en cases. De vormgeving van het studiemateriaal, met illustraties, foto’s, tekeningen, schema’s en tabellen, draagt evenals de multimediale opdrachten bij aan afwisseling in de activiteiten en daarmee aan het leerresultaat. Belangrijk uitgangspunt van het didactisch concept vormt het leren op de werkplek: het feit dat de overgrote meerderheid van de studenten, op basis van ervaringen vanuit de instelling, zal beschikken over een relevante werkplek levert een belangrijke bijdrage aan de implementatie van het geleerde in de praktijk. Met name het feit dat opdrachten en afsluitende casussen direct op de werkplek kunnen worden uitgevoerd levert een grote bijdrage aan het leereffect van de opleiding. Het ontwikkelen van gedragscompetenties, zoals het houden van interviews of het leiden van vergaderingen, komt met name aan de orde tijdens het uitvoeren van de praktijkopdrachten en de afstudeeropdracht; reflectie op de uitgevoerde opdrachten en casussen, wat betreft het studieproces, vormt een essentieel onderdeel daarvan. Tijdens de opleiding worden vorderingen van studenten getoetst door de docenten aan de hand van ingezonden uitwerkingen van opdrachten. De leerstof omvat naast inzendopdrachten ook oefenopgaven waarmee studenten zelf hun vorderingen kunnen toetsen. Doordat zij de praktijkopdrachten in hun eigen werksituatie uitvoeren is de praktijkgerichtheid ervan verzekerd. Tijdens de propedeuse wordt de basiskennis afsluitend getoetst middels examens per module; de afsluitende toetsing tijdens de hoofdfase zal bestaan uit tentamens per thema in combinatie met een geïntegreerde toetsing via de afsluitende casussen. Examens voor modules waaraan geen extern examen verbonden is worden ontwikkeld op basis van duidelijke instructies, waarin onder andere de afstemming van de opgaven op het niveau van de leerstof een belangrijk criterium vormt. Beoordeling van het HBO-niveau van de examens is onderdeel van het ontwikkelingsproces ervan, dat eveneens ISO-9001 gecertificeerd is. Een aantal examens is extern gevalideerd, wat een belangrijke kwaliteitsborgingfactor vormt. Ter voorbereiding op examens kunnen studenten deelnemen aan een examentraining. Het examenreglement is opgenomen in de OER, evenals de Procedure voor stage en afstuderen. Voor de beoordeling van (interne) examens is een ‘Handleiding examenwerk, cijfer en uitslag bepalen’ ontwikkeld. Examens worden beoordeeld op basis van het ‘4 ogen principe’: twee examinatoren beoordelen de examens onafhankelijk van elkaar; in geval van afwijkingen in de beoordelingen wordt deze gevolgd door een beoordeling door een derde arbiter. Verzoeken voor vrijstellingen voor examens worden beoordeeld door de Toetsingscommissie. Examens worden geëvalueerd door het Examenbureau en de Examencommissie; de kwaliteit van examens is ook punt van bespreking in de studentenpanels.
Pagina 14 van 34 LOI - opleiding HBO Bedrijfskunde Bachelor dv 0512.doc
LOI © Certiked
Beoordeling door het visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt de Relatie tussen doelstellingen en programma als voldoende. Het visitatieteam is van mening dat de eindkwalificaties op adequate wijze vertaald zijn naar het programma voor de propedeuse en naar de hoofdfase-opzet. Het didactisch concept is duidelijk herkenbaar vertaald naar de werkvormen van het propedeuseprogramma en naar de toetsing ervan; de binnen de LOIHogeschool gehanteerde procedures voor het ontwikkelen van opleidingen bieden naar de mening van het visitatieteam voldoende zekerheid voor een eveneens adequate invulling van de hoofdfase.
2.3 Samenhang programma Het beoogde programma is inhoudelijk samenhangend. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •
•
•
•
• • •
Het programma is opgebouwd uit een propedeusefase en een hoofdfase. Op basis van de analyse van het werkveld en van ontwikkelingen daarin is er zoals vermeld bij de inrichting van het leerplan voor gekozen de nadruk te leggen op de inrichting, beheersing en besturing van bedrijfs- en werkprocessen en op de daarmee in de context van de werksituatie samenhangende besluitvormingsprocessen. De propedeuse biedt een breed oriënterend karakter op de diverse functionele werkterreinen van de midden manager op tactisch niveau. Via de modules Bedrijfseconomie, Bedrijfsadministratie, Middle management en Leidinggeven ontwikkelen de studenten basiskennis en inzicht op voornoemde terreinen, aangevuld met informatie op het gebied van Communicatie en maatschappelijke vorming. De hoofdfase is opgezet aan de hand van de resultaatgebieden van de middle manager, te weten Werkprocessen gerealiseerd, Klantrelaties intern en extern beheerd, Resources en medewerkers beschikbaar, Strategie en beleid, Verbeteringen en vernieuwingen en Positionering uitdragen. De vakoverstijgende thematische opzet van de hoofdfase vormt een waarborg voor de samenhang in het programma. De combinatie van het gebruik van de successieve en de concentrische methode bij het ontwikkelen van de leerstof dragen er eveneens toe bij dat de verschillende onderdelen van het programma logisch op elkaar voortbouwen. Elk thema van de hoofdfase wordt afgesloten met een casus, waarin met het oog op de integratie van het geleerde ook aan voorgaande onderdelen gerefereerd wordt. Belangrijk kenmerk van het LOI afstandsonderwijs is dat het tijd, tempo en plaats-onafhankelijk is. Het studietempo is dan ook aan de studenten zelf om te bepalen. Elders behaalde studieresultaten worden beoordeeld door de Toetsingscommissie, die op basis daarvan of ook op basis van elders verworven competenties (EVC) vrijstellingen kan verlenen. Het kwaliteitssysteem van de LOI voorziet in een periodieke evaluatie, aan de hand van enquêtes onder de studenten, van de gepercipieerde samenhang van het programma.
Beoordeling door het visitatieteam: Op basis van haar bevindingen beoordeelt het visitatieteam de Samenhang van het programma als voldoende. De propedeuse biedt de noodzakelijke basiskennis, waarop tijdens de thematisch opgezette hoofdfase wordt voortgebouwd. De gekozen opzet van de hoofdfase, met aan zes relevante resultaatgebieden gekoppelde vakoverstijgende thema’s, waarborgt naar de mening van het visitatieteam een duidelijke samenhang in het programma.
Pagina 15 van 34 LOI - opleiding HBO Bedrijfskunde Bachelor dv 0512.doc
LOI © Certiked
2.4 Studielast Het beoogde programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: • •
• • •
Uitgangspunt van het LOI afstandsonderwijs is zoals vermeld dat studenten zelf tijd, plaats en tempo bepalen; kenmerkend in de opzet van de opleiding is dat er geen belemmeringen in de keuzes zijn. Extra versnelling van het programma is mogelijk met behulp van on line-assessments via Campus Pro: wanneer studenten op hoofdstukken van de leerstof 85% of hoger scoren kunnen zij het betreffende onderdeel overslaan. Aldus wordt het programma afgestemd op reeds aanwezige kennis. De leerstof wordt overigens wel getoetst via het afsluitende tentamen. Ook de ondersteuning door de ‘digitale coach’ bij het plannen van de studie, voor studenten die daarvan gebruik willen maken, draagt bij aan een vlot verloop van de studie. Dat geldt ook voor de multimediale opdrachten via Campus Pro, die leerstof sneller inzichtelijk maken. Momenteel zijn er twee examenperioden per jaar; uitbreiding van de examenmomenten en (deels) digitale examinering is in voorbereiding. Informatievoorziening aan de studenten vindt plaats via de Onderwijs- en Examenregeling en via de digitale leeromgeving Campus / Campus Pro.
Beoordeling door het visitatieteam: Het visitatieteam boordeelt de studeerbaarheid op grond van de bevindingen als voldoende. Het visitatieteam is van mening dat de LOI Hogeschool voldoende faciliteiten biedt om de studievoortgang te bevorderen.
2.5 Instroom Het beoogde programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: • • •
Studenten met een HAVO-, VWO- of MBO diploma niveau 4 kunnen worden toegelaten tot de opleiding. Studenten van 21 jaar of ouder met een vergelijkbare vooropleiding of relevante werkervaring zijn in beginsel toelaatbaar. Verzoeken tot toelating worden beoordeeld door de Toetsingscommissie op basis van informatie van de student, bestaande uit diploma’s, CV’s en/of werkgeversverklaring. Verzoeken om vrijstellingen worden in eerste instantie beoordeeld door medewerkers van het Customer Service Center, op basis van door de Toetsingscommissie gefiatteerde standaardlijst gebaseerd op eerder verleende vrijstellingen. In gevallen waarin deze lijst niet voorziet wordt het verzoek voorgelegd aan de Toetsingscommissie, bestaande uit vakdeskundigen. Actualisatie van de vrijstellingenlijst vindt tweemaal per jaar plaats.
Pagina 16 van 34 LOI - opleiding HBO Bedrijfskunde Bachelor dv 0512.doc
LOI © Certiked
Beoordeling door het visitatieteam: Op basis van de bevindingen en de bestudeerde documenten beoordeelt het visitatieteam het aspect Instroom als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de toelatingseisen helder zijn geformuleerd en dat voor het beoordelen van vrijstellingen adequate procedures zijn ontwikkeld.
2.6 Duur De opleiding voldoet aan de formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum (HBObachelor: 240 studiepunten). Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •
•
•
• •
De studielast voor de opleiding Bedrijfskunde omvat 240 studiepunten (ECTS), verdeeld over de propedeuse (60 ECTS) en de hoofdfase inclusief het afstudeertraject (180 ECTS) punten. De opzet van de opleiding is dat deze in drie jaar kan worden doorlopen, hetgeen mogelijk is vanwege het concurrency-beginsel en de efficiency-factor. Het concurrency-beginsel houdt in, dat er voor de overgrote meerderheid van de studenten sprake is van een effectieve combinatie van werken en leren, als gevolg van het feit dat zij beschikken over een relevante werkplek. Niet alleen kunnen zij daardoor opdrachten op hun werkplek uitvoeren, ook kunnen zij de theorie direct in de praktijk toepassen wat het leereffect ten goede komt. Een en ander resulteert in een studieduurverkorting van een half jaar. Voor studenten die niet beschikken over een relevante werkplek is een stage van een half jaar overigens wel verplicht. De efficiency-factor omvat twee elementen. Het feit dat het studiejaar van de LOI Hogeschool niet 40 weken omvat zoals in het bekostigd onderwijs gebruikelijk is, doch 52 weken, levert in combinatie met het feit dat het programma geen hoor- of werkcolleges en dergelijke omvat eveneens een versnelling op van een half jaar. Uitgaande van de informatie in de OER is er sprake van een evenwichtige verdeling van de studiepunten over de beide fasen van de opleiding. Studenten hebben onbeperkte mogelijkheden voor contact met de docenten. Het beantwoorden van vragen door de docent, het geven van feedback op ingestuurde opdrachten en eventuele extra uitleg heeft in het algemeen plaats via de digitale leeromgeving.
Beoordeling door het visitatieteam: Op basis van de bevindingen en de bestudeerde documenten beoordeelt het visitatieteam de duur van de opleiding als zijnde voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de studiebelasting in overeenstemming is met het aantal te verwerven ECTS.
Beoordeling van het onderwerp ‘Programma’ Het visitatieteam beoordeelt het onderwerp Programma als zijnde voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat aan de HBO-eisen wat betreft beroepsgerichtheid voldoende invulling is gegeven en dat de eindkwalificaties adequaat vertaald zijn naar een samenhangend, studeerbaar programma. De eisen en procedures wat betreft de instroom zijn evenals de duur van de opleiding naar de mening van het visitatieteam adequaat.
Pagina 17 van 34 LOI - opleiding HBO Bedrijfskunde Bachelor dv 0512.doc
LOI © Certiked
3. Onderwerp: inzet van personeel 3.1 Eisen HBO Het onderwijs zal voor een belangrijk deel verzorgd worden door personeel dat een verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: • •
•
•
•
De (externe) medewerkers die bij het onderwijs betrokken zijn hebben als functie: auteur, beoordelaar, redacteur, docent, stagebegeleider, afstudeerdocent, coach portfolio, toetsconstructeur, examinator, vakdeskundige en marktverkenner. De eisen aan de diverse betrokkenen wat betreft inhoudelijke deskundigheid, ervaring in de beroepspraktijk, en functioneren op tenminste HBO-niveau zijn vastgelegd in de selectiecriteria voor de onderscheiden functies. Speciaal punt van aandacht vormt de samenstelling van de ontwikkelteams: van auteur, beoordelaar en redacteur, wat betreft de aanwezigheid van specifieke competenties. Bij de sollicitatie worden externe medewerkers die betrokken zullen zijn bij het ontwikkelen en begeleiden van het onderwijs onder andere beoordeeld op hun ervaring in de beroepspraktijk. Informatie over externe medewerkers wordt opgenomen in de Externe Relatie database (ERD); wanneer zij daadwerkelijk bij het ontwikkelen dan wel verzorgen van onderwijs betrokken zullen gaan worden, volgt opnieuw een controle in hoeverre zij voldoen aan de eisen, onder andere wat betreft hun praktische kennis en ervaring. Lesmateriaal wordt ontwikkeld onder verantwoordelijkheid van een (interne) projectleider. Bij het ontwikkelen van het materiaal - de inhoud, vragen, kennistests, studieopdrachten en eventueel multimedia-opdrachten - maakt de auteur gebruik van uitgebreide auteursinstructies. Praktijkgerichtheid van het materiaal is een primaire eis; voor de beoordelaar vormt dit een van de belangrijkste beoordelingscriteria. Uitgaande van de ingeziene cv’s van auteurs en docenten is er naar de mening van het visitatieteam sprake van een voldoende relatie met de beroepspraktijk.
Beoordeling door het visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt het voldoen van bij ontwikkeling en uitvoering betrokken medewerkers van de opleiding aan de HBO-eisen als voldoende. Het visitatieteam heeft geconstateerd dat aan de betreffende medewerkers naast eisen op het gebied van inhoudelijke vakkennis nadrukkelijk ook hoge eisen worden gesteld worden wat betreft ervaring in de beroepspraktijk.
3.2 Kwantiteit personeel Er wordt voldoende capaciteit vrijgemaakt om de nieuwe opleiding te kunnen starten en continueren. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •
Aan het ontwikkelen van een opleiding gaat een projectplan vooraf, waarin projectfasen zijn onderscheiden. De eerste fase, van de projectopzet, omvat onder andere de afspraken rond de
Pagina 18 van 34 LOI - opleiding HBO Bedrijfskunde Bachelor dv 0512.doc
LOI © Certiked
•
•
beoogde productie en planning van de werkzaamheden. Het waarborgen van voldoende capaciteit van auteurs en de aanlevering van materiaal door auteurs is als afgeleide daarvan vastgelegd. De planning en de realisatie van de werkzaamheden van de docenten en examinatoren is de verantwoordelijkheid van de afdelingen Organisatie Opleidingen en van het Examenbureau. Zij zien er op toe dat de termijnen voor het corrigeren van huiswerk resp. van examenopgaven in acht genomen worden. Met de ERD beschikt de opleiding over een uitgebreid netwerk van gekwalificeerde medewerkers voor de verschillende functies binnen het proces. Contacten tussen studenten en docenten worden gemonitord via Campus. Indien blijkt dat docenten teveel werk hebben doordat studenten bijvoorbeeld veel vragen stellen of doordat het aantal studenten snel toeneemt, is de opleiding middels de ERD uitstekend in staat om snel extra docentcapaciteit in te zetten.
Beoordeling door het visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt de Kwantiteit van het personeel op basis van de bevindingen als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat in de gehanteerde werkwijze bij het ontwikkelen en uitvoeren van de opleiding het waarborgen van voldoende capaciteit van ontwikkelaars en docenten een belangrijk onderdeel vormt. Tevens heeft het visitatieteam geconstateerd dat de LOI Hogeschool de beschikking heeft over een uitgebreid netwerk aan gekwalificeerde medewerkers.
3.3 Kwaliteit personeel Het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: • •
• •
•
Taken, verantwoordelijkheden en criteria voor bij het opleidingsproces betrokken medewerkers zijn vastgelegd. Naast vakinhoudelijke expertise en een relevante beroepsachtergrond zijn ook didactische, organisatorische en communicatieve eisen onderdeel van de selectiecriteria. Het feit dat het studiemateriaal zowel de leerstof als de toelichting daarop bevat vraagt bijzondere aandacht bij de ontwikkeling ervan. Voor auteurs vormen didactische kwaliteiten wat betreft het schrijven van lesmateriaal op HBO-niveau dan ook een belangrijk selectiecriterium; de didactische eisen aan docenten hebben onder andere betrekking op de vaardigheid om studenten feedback te geven en te kunnen stimuleren. Ook capaciteiten wat betreft het uitvoeren van taken in een digitale leeromgeving vormt voor beide groepen medewerkers een belangrijk punt van aandacht. Beoogde auteurs schrijven een proefhoofdstuk alvorens zij definitief ingezet worden als auteur, dat door een beoordelaar nagekeken wordt op vakinhoud en door een redacteur op didactiek. In het afstandsonderwijs is tijdige feedback aan studenten essentieel. Met betrekking tot het terugsturen van door docenten gecorrigeerde uitwerkingen zijn normen geformuleerd, die zijn opgenomen in de Handleiding voor corrigerende docenten. De controle hierop ligt bij de afdeling Organisatie Opleidingen; regelmatige overschrijding van de geplande inlevertijd wordt geregistreerd in de ERD. In het individueel gerichte afstandsonderwijs wordt nadrukkelijk een groot beroep gedaan op de zelfstandigheid van de student. Uitgangspunt is dat studenten zeer gemotiveerd zijn om de opleiding te volgen. De individuele begeleiding door de docent, schriftelijk maar in toenemende mate in digitale vorm, geeft de student feedback op het ingeleverde werk; daarnaast wordt van docenten verwacht dat
Pagina 19 van 34 LOI - opleiding HBO Bedrijfskunde Bachelor dv 0512.doc
LOI © Certiked
•
zij studenten stimuleren met behulp van motiverende opmerkingen. Ook de zogenaamde i-coach speelt hierin een rol. Uit de ingeziene cv’s van docenten blijkt naast een vakinhoudelijke achtergrond ook een voldoende didactische expertise; dit wordt ook bevestigd op basis van informatie uit de Docenten kwaliteitscontrole. De leeftijd van een deel van de docenten en de daarmee samenhangende ‘vergrijzing’ van het docentencorps vormt een punt van aandacht. Anderzijds heeft de opleiding via de ERD toegang tot een groot netwerk aan mogelijke docenten.
Beoordeling door het visitatieteam: Op basis van de bevindingen beoordeelt het visitatieteam de Kwaliteit van het personeel als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de LOI Hogeschool naast vakinhoudelijke eisen nadrukkelijk ook didactische en organisatorische eisen stelt aan bij de opleiding betrokken medewerkers. Deze eisen worden zowel gehanteerd bij het selecteren van medewerkers als bij de controle van de in dit kader geformuleerde normen.
Beoordeling van het onderwerp ‘Inzet van personeel’ Het visitatieteam beoordeelt de Inzet van personeel op basis van de gevoerde gesprekken en de ingeziene documenten als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de medewerkers die bij ontwikkelen en uitvoeren van de opleiding betrokken zijn vanuit hun beroepsachtergrond de vertaalslag vanuit de opleiding naar de beroepspraktijk kunnen maken en dat de LOI Hogeschool beschikt over een groot netwerk aan gekwalificeerde medewerkers. Tevens heeft het visitatieteam geconstateerd dat de instelling adequate procedures ter evaluatie en eventuele bijsturing ontwikkeld heeft.
Pagina 20 van 34 LOI - opleiding HBO Bedrijfskunde Bachelor dv 0512.doc
LOI © Certiked
4. Onderwerp: voorzieningen 4.1 Materiële voorzieningen De beoogde huisvesting en materiële voorzieningen zijn toereikend om het programma te realiseren. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: • •
• • •
Als instelling voor afstandsonderwijs beschikt de LOI Hogeschool over specifieke voorzieningen, waarvan met name de ‘digitale leeromgeving’ naar de mening van het visitatieteam van bijzonder niveau is. De digitale leeromgeving omvat LOI Campus en LOI Campus Pro, waarvoor onder meer gebruik gemaakt wordt van Internet. De basisfuncties van LOI Campus zijn: studie-informatie, opleidingsoverzicht, ondersteuning studieplanning, communicatie, toetsing, begeleiding, borging van de actualiteit en publicatie van aanvullende leermiddelen. LOI Campus Pro biedt studenten in aanvulling daarop een individueel opleidingsoverzicht, on line assessments, multimediale opdrachten, interactieve begeleiding en studieopdrachten. Voor het logistieke proces en de postale verzending van materiaal beschikt de instelling over voldoende capaciteit. Voor examens, in de eigen locatie of op een centrale plaats in Nederland, wordt adequate accommodatie, materiaal en apparatuur verzorgd. Voor telefonisch contact met studenten beschikt de instelling over een daarvoor gecertificeerd Customer Contact Center.
Beoordeling door het visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt het facet Voorzieningen op basis van de gesprekken en de presentatie van Campus Pro als voldoende. Het visitatieteam heeft geconstateerd dat de LOI Hogschool over adequate voorzieningen beschikt voor het logistieke proces en voor de examens; met name de voorzieningen voor de digitale leeromgeving Campus en Campus Pro zijn naar de mening van het visitatieteam van bijzondere kwaliteit.
4.2 Studiebegeleiding en informatievoorziening Er is voorzien in personele capaciteit voor studiebegeleiding en informatievoorziening aan studenten die adequaat zijn met het oog op studievoortgang. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •
Studenten die kiezen voor afstandsonderwijs kiezen bewust voor zelfstandige bestudering van de leerstof, in eigen tijd en tempo. Het beleid met betrekking tot de begeleiding sluit daarbij aan middels het aanbod van individuele, interactieve begeleiding. De opleiding kiest hierbij voor een middenweg, in de zin dat zij de studenten keuze biedt uit een breed scala aan begeleidingsactiviteiten. De voorzieningen van de digitale leeromgeving bieden een uitgelezen mogelijkheid van een op eenbegeleiding en van snelle feedback. De begeleiding omvat onder andere:
Pagina 21 van 34 LOI - opleiding HBO Bedrijfskunde Bachelor dv 0512.doc
LOI © Certiked
•
•
• •
begeleiding door de docent via het gecorrigeerde huiswerk, waarbij zorgvuldig wordt uitgelegd waarom bepaalde uitwerkingen onjuist zijn, aan de hand van modeluitwerkingen, • onbeperkte gelegenheid voor studenten tot het stellen van vragen aan de docent over de uitwerkingen en over de leerstof, • geautomatiseerde beantwoording van inzendopdrachten met meerkeuzevragen, • begeleiding door een coach bij de opbouw van het portfolio, • begeleiding door een stagebegeleider tijdens de eventuele stage en door een afstudeerdocent tijdens de afstudeeropdracht, • de digitale leeromgeving LOI Campus biedt diverse mogelijkheden van ondersteuning, zoals een digitaal overzicht van de vorderingen, informatie over actuele ontwikkelingen, een mediatheek met relevante links op het web, literatuurlijsten en de mogelijkheid ondersteunende leerstof te downloaden, • LOI Campus Pro biedt daarnaast onder andere de mogelijkheid om middels on line assessments een persoonlijk studieprogramma op te stellen; de multimediale opdrachten in Campus Pro bieden studenten tevens hulp bij het opnemen van als moeilijk ervaren onderwerpen. In de informatievoorziening aan studenten speelt LOI Campus een grote rol, bijvoorbeeld bij het verspreiden van relevante informatie in het kader van de opleiding en over examens. Het interactieve opleidingsoverzicht van Campus Pro biedt de student, en ook de docent, een actueel overzicht van de stand van zaken wat betreft de studie als geheel en wat betreft zijn resultaten voor inzendopdrachten en examenresultaten. Via periodieke service calls, met studenten die daar prijs op stellen, wordt hen onder andere, in relatie tot de studievorderingen, gevraagd naar de behoefte aan begeleiding. Met betrekking tot de terugkoppeling van studieresultaten, in toenemende mate via de digitale leeromgeving, zijn normen vastgelegd voor de reactietermijnen.
Beoordeling door het visitatieteam: Op basis van de bevindingen beoordeelt het visitatieteam de Studiebegeleiding en informatievoorziening als voldoende. Het visitatieteam heeft geconstateerd dat de LOI Hogeschool studenten een breed scala aan begeleidingsmogelijkheden biedt, aansluitend bij de kenmerken van studenten die voor afstandsonderwijs kiezen. Met name LOI Campus en Campus Pro spelen hierbij een belangrijke rol, ook in de informatievoorziening aan studenten en de terugkoppeling door docenten, waarvoor duidelijke normen zijn vastgelegd.
Beoordeling van het onderwerp ‘Voorzieningen’ Het visitatieteam beoordeelt het aspect ‘Voorzieningen’ op basis van de bevindingen als voldoende. De materiële voorzieningen zijn naar de mening van het visitatieteam van voldoende niveau evenals de studiebegeleiding en informatievoorziening. Met name aan de opzet van de studiebegeleiding, een van de pijlers van het onderwijs, wordt door de LOI Hogeschool nadrukkelijk veel zorg besteed.
Pagina 22 van 34 LOI - opleiding HBO Bedrijfskunde Bachelor dv 0512.doc
LOI © Certiked
5. Onderwerp: interne kwaliteitszorg 5.1 Systematische aanpak Er is voorzien in een systeem van interne kwaliteitszorg, waarbij mede aan de hand van toetsbare streefdoelen en periodieke evaluaties verbetermaatregelen worden getroffen Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •
• •
• •
•
•
Het kwaliteitssysteem van de LOI heeft betrekking op alle aangeboden beroeps- en functiegerichte opleidingen. Het systeem is ontwikkeld onder het toeziend oog van de onafhankelijke Raad voor de Kwaliteitsbevordering, die niet alleen een rol speelt bij opzet en onderhoud van het systeem, maar daarnaast ook functioneert als klankbord. In het systeem wordt onderscheid gemaakt tussen de proces- en de productkwaliteit. Het ontwikkelingstraject van de opleidingen en de daarbij behorende examens vormt het primaire proces van de organisatie. Dit proces, waarvan de relevante procedures en werkwijzen zijn opgenomen in het Kwaliteitshandboek, is ISO 9001-gecertificeerd. De streefdoelen voor de proceskwaliteit zijn ontleend aan de ISO-9001 normen; inhoud en naleving van het kwaliteitssysteem worden jaarlijks geaudit door de ISO-certificeerder. De tevredenheid van de studenten is een belangrijke indicator van de kwaliteit; als norm geldt een beoordeling van vier of hoger op een schaal van vijf. Ten aanzien van externe examenresultaten geldt als norm het behalen van hogere resultaten dan het landelijk gemiddelde. Het kwaliteitssysteem omvat een groot aantal monitorpunten. Het ontwikkelingstraject van opleidingen en examens verloopt volgens een ‘vierluik-traject’: vast onderdeel van de drie onderscheiden fasen binnen het traject, te weten de projectopzet, projectuitvoering en de projectevaluatie, zijn de registratie van inhoud, betrokkenen, document(en) en archivering. Op basis van interne audits door de kwaliteitscoördinator worden procedures en afspraken binnen het traject geëvalueerd. Auteurs, docenten en andere betrokkenen bij het opleidingsproces worden zorgvuldig geselecteerd en beoordeeld. Reactietermijnen worden nauwkeurig bijgehouden. Periodieke evaluaties van de docenten zijn eveneens onderdeel van het kwaliteitssysteem. Voorbeelden hiervan zijn periodieke evaluaties door een tweede docent van de uitgevoerde correcties en van de beantwoording van vragen van studenten. Ook periodieke studentenenquêtes, studentenpanels en zogenaamde service calls leveren onder andere input over de waardering van docenten. Opmerkingen van studenten over de inhoud van het studiemateriaal en over de docenten tenslotte leveren eveneens input over de kwaliteit. Deze worden zorgvuldig geregistreerd via het customer contact center en leiden zonodig tot verbeteracties. Op basis van de gevoerde gesprekken en de ingeziene documenten is het visitatieteam van mening dat aan de Plan Do Check Act-cyclus uitstekend invulling gegeven wordt binnen de instelling. De maximale inspanning om kwaliteit te leveren staat borg voor een optimaal verloop van het opleidingsproces.
Beoordeling door het visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op basis van de bevindingen de Systematisch aanpak van de kwaliteitszorg als voldoende. Het visitatieteam heeft geconstateerd dat de LOI Hogeschool over een adequaat kwaliteitssysteem beschikt, met duidelijk geformuleerde streefdoelen voor de proces- en productkwaliteit. Op basis van periodieke evaluaties worden concrete verbeterplannen geformuleerd en uitgevoerd.
Pagina 23 van 34 LOI - opleiding HBO Bedrijfskunde Bachelor dv 0512.doc
LOI © Certiked
5.2 Betrekken van medewerkers, studenten alumni en beroepenveld Bij de interne kwaliteitszorg zullen medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld van de opleiding actief worden betrokken. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •
• • • • •
Het kwaliteitssysteem voorziet in een gestructureerde betrokkenheid van de belangrijkste stakeholders bij de periodieke evaluatie van de opleiding. Het in het Kwaliteitshandboek opgenomen schema Civiel effect geeft een overzicht van signalen, documenten en partijen die betrokken worden bij ontwikkeling en evaluatie van opleidingen. De Raad voor de Kwaliteitsbevordering levert evenals de Progamma-adviesraad LOI-University en de Commissie van deskundigen input vanuit het relevante beroepenveld. Via de netwerken van de voorzitter van het bestuur en van de businessunitmanagers is inbreng vanuit het beroepenveld eveneens duidelijk gewaarborgd. Ontwikkelingen in het beroepenveld worden daarnaast gesignaleerd door vakdeskundigen en marktverkenners. Informatie van auteurs en docenten met betrekking tot nieuwe ontwikkelingen in het werkveld worden eveneens systematisch verwerkt. Middels de reeds vermelde evaluaties onder studenten wordt onder andere nagevraagd of via de opleiding voldaan wordt aan de behoeften van de werkgever. Op hogeschoolniveau is alumnibeleid op dit moment in ontwikkeling. Belangrijk kenmerk van de instelling is het streven om innovatief te zijn, zowel wat betreft de inhoud van de opleidingen als wat betreft de opzet ervan. Naar de mening van het visitatieteam biedt de werkwijze van de instelling waar het gaat om het inventariseren van en inspelen op signalen en ontwikkelingen in de maatschappelijke omgeving en het beroepenveld daarvoor duidelijke garanties.
Beoordeling door het visitatieteam: Uitgaande van de bevindingen beoordeelt het visitatieteam het Betrekken van stakeholders als zijnde voldoende. Het visitatieteam heef vastgesteld dat gestructureerde betrokkenheid van de belangrijkste stakeholders geborgd is middels het kwaliteitssysteem van de instelling.
Beoordeling van het onderwerp ‘Interne kwaliteitszorg’ Het visitatieteam beoordeelt op basis van de bevindingen het aspect Interne kwaliteitszorg als voldoende. Het visitatieteam is van mening dat de LOI Hogeschool over een adequaat kwaliteitssysteem beschikt: middels de periodieke evaluaties en de daaruit voortvloeiende verbeteracties is voorzien in een continu proces van kwaliteitsverbetering.
Pagina 24 van 34 LOI - opleiding HBO Bedrijfskunde Bachelor dv 0512.doc
LOI © Certiked
6. Onderwerp: condities voor continuïteit 6.1 Afstudeergarantie De instelling geeft aan studenten de garantie dat het programma volledig kan worden doorlopen. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •
De LOI Hogeschool geeft studenten bij de start van de studie een formele afstudeergarantie middels een rechtsgeldige onderwijsovereenkomst. Dit contract houdt onder meer in, dat studenten in principe gedurende tweemaal de opleidingsduur, dat wil zeggen gedurende zes jaar, de mogelijkheid hebben de opleiding af te ronden zonder extra kosten; eventueel is verlenging mogelijk.
Beoordeling door het visitatieteam: Op basis van de bevindingen beoordeelt het visitatieteam de afstudeergarantie als voldoende.
6.2 Investeringen De voorziene investeringen zijn toereikend om de opleiding (inclusief voorzieningen) tot stand te brengen. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •
• • •
De verkoopbegroting die het visitatieteam ter inzage heeft gekregen geeft een realistische weergave van de benodigde investeringen voor het ontwikkelen, onderhouden en evalueren van de opleiding Bedrijfskunde. Voorbeelden hiervan zijn de investeringen voor het ontwikkelen van het Beroeps- en opleidingsprofiel, het leerplan en de OER, kosten van benodigde capaciteit aan docenten en beoordelaars etc. Deze verkoopbegroting biedt naar de mening van het visitatieteam een goede financiële basis om de opleiding op te zetten en de afstudeergarantie gestand te doen. De LOI Hogeschool heeft al vele malen laten zien met succes nieuwe opleidingen te kunnen ontwikkelen en winstgevend te kunnen exploiteren. De uitermate professionele ontwikkelingsorganisatie van de LOI Hogeschool biedt naar de mening van het visitatieteam voldoende zekerheid dat de processen rond de (verdere) ontwikkeling en de uitvoering van de opleiding Bedrijfskunde eveneens adequaat zullen worden uitgevoerd.
Beoordeling door het visitatieteam: Op basis van de bevindingen en van de ingeziene documenten beoordeelt het visitatieteam de invulling van het aspect Investeringen als voldoende. Het visitatieteam heeft hierbij overwogen, dat naast de ingeziene verkoopbegroting ook de professionele werkwijze van de instelling bij het ontwikkelen van opleidingen een waarborg vormt voor een adequaat proces.
Pagina 25 van 34 LOI - opleiding HBO Bedrijfskunde Bachelor dv 0512.doc
LOI © Certiked
6.3 Financiële voorzieningen De financiële voorzieningen voor de gecalculeerde negatieve resultaten zijn voldoende voor de dekking van de aanloopverliezen. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •
•
Op basis van de ingeziene jaarverslagen en de verkoopbegroting is er naar de mening van het visitatieteam een voldoende financiële basis om de opleiding te ontwikkelen; mede in combinatie met het uitgesproken commitment van het Bestuur met betrekking tot het ontwikkelen van de opleiding is naar de mening van het team sprake van een goede waarborg voor het ontwikkelingsproces. De begrote investering is, mede door het gebruik van een aantal reeds bestaande propedeusemodules voor de opleiding, zeer overzienbaar. Uit de gevoerde gesprekken is gebleken dat er sprake zal zijn van een betrekkelijk korte terugverdienperiode. Belangrijk punt hierbij is de voorziene interesse voor de opleiding. Signalen uit de markt, zoals die bijvoorbeeld binnenkomen bij het Customer Contact Center, wijzen op een aanzienlijke belangstelling voor de opleiding HBO Bedrijfskunde.
Beoordeling door het visitatieteam: Op basis van de bevindingen en de bestudeerde documenten beoordeelt het visitatieteam het aspect Financiële voorzieningen als voldoende.
Beoordeling van het onderwerp ‘Condities voor continuïteit’ Het visitatieteam beoordeelt het onderdeel Condities voor continuïteit als voldoende. Naar de mening van het visitatieteam is sprake van een stevige financiële basis, die in combinatie met het commitment van het Bestuur een goede waarborg biedt voor continuïteit in het proces van ontwikkelen en uitvoeren van de opleiding.
Pagina 26 van 34 LOI - opleiding HBO Bedrijfskunde Bachelor dv 0512.doc
LOI © Certiked
Bijlage 1: Programma Programma van de eerste visitatiedag op 28 september 2005 10.00 – 10.15 uur
Bestuur, portefeuillehouder Hoger Onderwijs en kwaliteitscoördinatie: Onderwerpen: voorstellen, doornemen van het programma en van de visitatiedag: mr. M.J. Kuipers (voorzitter bestuur), mevrouw mr. K.S. Visscher (portefeuillehouder Hoger Onderwijs), drs. C. Schonagen (manager Personeel & Organisatie), T.F. Steffens (kwaliteitscöordinator)
10.15 – 11.30 uur
Karakteristiek LOI Hogeschool: mevrouw mr. K.S. Visscher (portefeuillehouder Hoger Onderwijs), drs. C. Schonagen (manager Personeel & Organisatie), T.F. Steffens (kwaliteitscöordinator)
11.30 – 13.00 uur
Documentenonderzoek en lunch
13.00 – 14.00 uur
Invulling generieke onderwerpen: T.F. Steffens (kwaliteitscöordinator)
14.00 – 15.00 uur
Kwaliteitsbevordering: drs. C. Schonagen (manager Personeel & Organisatie), T.F. Steffens (kwaliteitscöordinator)
15.00 – 15.30 uur
Overleg visitatiecommissie
15.30 – 16.00 uur
Terugkoppeling: mr. M.J. Kuipers (voorzitter bestuur), mevrouw mr. K.S. Visscher (portefeuillehouder Hoger Onderwijs), drs. C. Schonagen (manager Personeel & Organisatie), T.F. Steffens (kwaliteitscöordinator)
Pagina 27 van 34 LOI - opleiding HBO Bedrijfskunde Bachelor dv 0512.doc
LOI © Certiked
Programma van de tweede visitatiedag op 7 oktober 2005 09.30-09.45 uur
Businessunitmanager/Portefeuillehouder Hoger Onderwijs, Projectleider (Post)HBO-opleidingen, Kwaliteitscoördinator Onderwerpen: voorstellen, doornemen van het programma van de visitatiedag, beschikbare documentatie en logistiek van de dag: mevrouw mr. K.S. Visscher (businessunitmanager/portefeuillehouder Hoger Onderwijs), mevrouw mr. B. Mooij (projectleider (Post)-HBO-opleidingen), T.F. Steffens (kwaliteitscöordinator)
09.45-11.30 uur
Businessunitmanager/Portefeuillehouder Hoger Onderwijs, Projectleider (Post)HBO-opleidingen) Onderwerpen: Domeinspecifiek kader, Doelstellingen opleiding, Bachelor niveau, Programma van de opleiding, Didactisch concept, Inzet personeel: mevrouw mr. K.S. Visscher (businessunitmanager/portefeuillehouder Hoger Onderwijs), mevrouw mr. B. Mooij (projectleider (Post)-HBO-opleidingen
11.30-12.00 uur
Kwaliteitscoördinator Onderwerp: Voorzieningen; rondleiding: T.F. Steffens (kwaliteitscöordinator)
12.00-13.30 uur
Documentenonderzoek en lunch
13.30-14.30 uur
Businessunitmanager, Kwaliteitscoördinator, Projectleider e-learning Onderwerp: Voorzieningen: presentatie Campus Pro: ir. O.W. Helfferich (businessunitmanager Technische en lerarenopleidingen (HBO-niveau) en Theologie (universitair niveau), T.F. Steffens (kwaliteitscöordinator), B. Kuijpers (projectleider e-learning)
14.30-15.30 uur
Representatieve vertegenwoordiging werkveld (Commissie van deskundigen) Onderwerp: Aansluiting op beroepspraktijk, HBO oriëntatie, domeinspecifieke eisen, programma: dr. P. Breman (Commissie van deskundigen) mevrouw mr. K.S. Visscher (businessunitmanager/portefeuillehouder Hoger Onderwijs)
15.30-16.30 uur
Visitatieteam Intern overleg
Pagina 28 van 34 LOI - opleiding HBO Bedrijfskunde Bachelor dv 0512.doc
LOI © Certiked
16.30-17.00 uur
Bestuur, Businessunitmanager/Portefeuillehouder Hoger Onderwijs, Kwaliteitscoördinator Onderwerp: Terugkoppeling bevindingen: mr. M.J. Kuipers (voorzitter bestuur), mevrouw mr. K.S. Visscher (Businessunitmanager/portefeuillehouder Hoger Onderwijs), T.F. Steffens (kwaliteitscöordinator)
Pagina 29 van 34 LOI - opleiding HBO Bedrijfskunde Bachelor dv 0512.doc
LOI © Certiked
Bijlage 2: Documenten Documenten die zijn bestudeerd: • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
Zelfevaluatierapport Toets Nieuwe Opleiding HBO Bedrijfskunde Bachelor Toets Nieuwe Opleiding, Generieke onderwerpen Karakteristiek LOI Hogeschool Beroeps- en opleidingsprofiel Overzicht relatie onderwijsprogramma – competenties Overzicht Dublin descriptoren en competenties/kwalificaties HBO Bedrijfskunde Commissie van deskundigen HBO Bedrijfskunde Onderwijs- en Examenregeling Opleiding HBO Bedrijfskunde Kwaliteitshandboek Externe medewerkers: taken, verantwoordelijkheden en criteria m.b.t. ontwikkelaars, begeleiders, examinatoren, gatekeepers; profiel van de Raad voor de Kwaliteitsbevordering Interne medewerkers: Functionerings- en beoordelingssystematiek, Werving, selectie en begeleiding bij de LOI Instructies m.b.t. ontwikkelen van opleidingen voor auteurs en beoordelaars Stramien leerplan LOI Hogeschool HBO bachelorniveau Portfolio Handleiding voor corrigerende docenten Evaluatie kwaliteitscontrole correctiewerk docenten, vergaderverslag m.b.t. deze evaluaties Instructies m.b.t. toetsing en examinering Documentatie m.b.t. de examens: Examencommissie, Bezwaar- en beroepsprocedure, Reglement inzake het college van beroep voor de examens Studiegids LOI Hogeschool Studiegids HBO Bedrijfskunde Propedeuse-modules Communicatie en Maatschappelijke vorming, Inleiding Bedrijfseconomie, (Modules Management Accounting and control, Financiering en Inleiding Statistiek), Inleiding Bedrijfsadministratie, Middle management, Leidinggeven HBO Accountancy: Introductie en Gids Afstudeeropdracht Literatuurlijst Propedeuse Examens modules Bedrijfsadministratie, Bedrijfseconomie, Middle management Introductie portfolio Stage Praktijkopdracht Afstudeeropdracht Niveau-eisen t.a.v. diverse externen (auteurs, beoordelaars, toetsconstructeurs, toetsbeoordelaars) CV’s van auteurs en docenten Beoordelingen van docenten Evaluatie kwaliteitscontrole correctiewerk docenten Vergaderverslag evaluatie kwaliteitscontrole correctiewerk docenten Documentatie m.b.t. de Programma-adviesraad en de Beroepenveldcommissie Verslagen Beroepenveldcommissie Bedrijfskunde
Pagina 30 van 34 LOI - opleiding HBO Bedrijfskunde Bachelor dv 0512.doc
LOI © Certiked
Bijlage 3: Domeinspecifiek referentiekader Het beroepsprofiel is een weergave van de contouren van het betrokken beroep teneinde een eenduidig uitgangspunt te hebben bij de communicatie over de inhoud van het beroep en de positie van de doelgroep. Het beroepsprofiel heeft zowel een externe werking als een interne werking, als beschreven in dit rapport bij het onderwerp “Doelstellingen opleiding”. Voor een complete weergave wordt verwezen naar genoemde documenten.
Pagina 31 van 34 LOI - opleiding HBO Bedrijfskunde Bachelor dv 0512.doc
LOI © Certiked
Bijlage 4: Samenstelling visitatieteams De visitatieteams van de bijeenkomsten op 28 september en 7 oktober 2005 bestonden uit de volgende personen: Teamleider: drs. R. de Lusenet (1954) De heer De Lusenet is sinds eind 2003 actief betrokken bij Certiked, als extern deskundige en teamleider bij visitaties in de onderwijssector en als auditor bij ISO certificering van kennisintensieve organisaties. In zijn overige werkzaamheden als zelfstandig organisatieadviseur is hij gespecialiseerd in human resource management, opleiding en training, kwaliteitsmanagement en professionalisering van het management binnen organisaties. De heer De Lusenet is universitair opgeleid als bedrijfskundige aan het NIB Nijenrode te Breukelen en aan de Interuniversitaire Interfaculteit Bedrijfskunde te Delft. Hij is ruim twintig jaar actief geweest in leidinggevende functies bij enkele toonaangevende internationale organisatieadviesbureaus, waaronder KPMG Consulting en GITP International. Naast zijn werkzaamheden op het gebied van human resource management en strategie en beleid, is hij in die hoedanigheid verantwoordelijk geweest voor het formuleren en (doen) uitvoeren van het bureaubeleid, waaronder in het bijzonder kwaliteit van de dienstverlening, professionalisering en innovatie. Assistent teamleider: ir. R.S. Kloosterman (1967) De heer Kloosterman is sinds 1995 betrokken bij Certiked, sinds 1998 als directeur. Hij voert audits uit op het gebied van ISO 9001 en IiP bij een brede groep van kennisintensieve organisaties; tevens treedt hij regelmatig op als teamleider bij visitaties in het hoger onderwijs. Studeerde Bedrijfskunde aan de TU Eindhoven en heeft uitgebreide internationale werkervaring op het gebied van marketing, marktonderzoek, en kwaliteitsmanagement. Is binnen Certiked verantwoordelijk voor aansturing, werving en ontwikkeling van het bureaumanagement. Extern deskundige: prof. dr. M.A.E. Vandenput De heer Vandenput (emeritus hoogleraar Radboud Universiteit Nijmegen - faculteit der Managementwetenschappen) studeerde Toegepaste Psychologie aan de Katholieke Universiteit Leuven (1962). In 1968 promoveerde hij in de Psychologie, eveneens aan de Katholieke Universiteit Leuven. Aansluitend was hij tot 1978 als vennoot verbonden aan IOD International Institute for Organizational and Social Development (Leuven), en gedurende 17 jaar was hij werkzaam voor KPMG, onder andere als Lid Raad van Bestuur Belgische praktijk en lid van de Professional Practice Steering Group (overkoepelende internationale organisatie). Zijn advieswerk betrof het werkterrein Management en Organisatie en opdrachten werden o.a. bij onderwijsinstellingen uitgevoerd (Universiteit en HBO). In 1992 aanvaarde hij de positie als Bijzonder hoogleraar Organisatieverandering en -advisering (Faculteit der Managementwetenschappen, Radboud Universiteit Nijmegen) en was hij verantwoordelijk voor de afstudeerrichting Strategie Marketing Distributie en tijdelijk voorzitter afdeling Bedrijfswetenschappen. Zijn opleidingservaring bestaat onder andere uit begeleiding afstudeerders Katholieke Universiteit Leuven, docent aan enkele hbo-instellingen in België, docent aan diverse management opleidingen (Kluwer, Philips, IBM, Atos, Cap Gemini, KPMG, Avondopleiding Bedrijfskunde) en aan de RU Nijmegen; gedoceerde vakken (in het Nederlands en in het Engels): - Strategisch Veranderingsmanagement - Internationaal Management - Strategisch Management - Integraal Ondernemerschap Zijn onderzoek betreft het functioneren van Management Teams.
Pagina 32 van 34 LOI - opleiding HBO Bedrijfskunde Bachelor dv 0512.doc
LOI © Certiked
Secretaris: drs. H.T.J. Naaijkens-Wokke (1949) Mevrouw Naaijkens is afgestudeerd als onderwijskundige aan de Rijks Universiteit Utrecht. Als opleidingsadviseur bij CEDEO onderzoekt zij de kwaliteit van opleidingsinstituten. Eerder werkte zij onder andere bij een hogeschool als beleidsmedewerker onderwijs en kwaliteitszorg en bij diverse andere organisaties als onderwijskundige. Daarnaast beschikt zij over ruime bestuurlijke ervaring als secretaris.
Pagina 33 van 34 LOI - opleiding HBO Bedrijfskunde Bachelor dv 0512.doc
LOI © Certiked
Bijlage 5: Onafhankelijkheidsverklaringen Drs. R. de Lusenet Ir. R.S. Kloosterman Prof. dr. M.A.E. Vandenput Drs. H.T.J. Naaijkens-Wokke
Pagina 34 van 34 LOI - opleiding HBO Bedrijfskunde Bachelor dv 0512.doc