MAGAZINE VAN WIJKGEZONDHEIDSCENTRUM DE SLEEP VZW
BELGIE-BELGIQUE P.B./P.P.
Halfjaarlijks ➤ 2014 // nummer 2 v.u.: Elisabeth Johnson p/a: Désiré Fiévéstraat 31, 9000 Gent T 09/223 29 23
GENT X BC 5548
nummer
23
Voorwoord Beste lezers, Meer en meer mensen krijgen te kampen met prediabetes, hetgeen betekent dat de suikerwaarden in het bloed hoger liggen dan normaal, maar nog niet zo hoog zijn om van diabetes te kunnen spreken.
? e t k e i z r e k i u s Wat is el voorkomende abetes is een ve di of e kt zie er Suik or een slechte veroorzaakt do ziekte die wordt haam. n suiker in je lic verwerking va
In ontwikkelde landen zoals België zou ongeveer een op de zes volwassenen prediabetes hebben, hetgeen een soort overgangsfase is naar type 2 diabetes die men vroeger ook wel ‘ouderdomsdiabetes’ heette. Het duurt ongeveer tien jaar voor mensen met prediabetes type 2 diabetes ontwikkelen. In de prediabetesfase lopen patiënten toch al heel wat medische risico’s. Zo hebben ze anderhalve keer zo grote kans op hartziekten en beroertes. Voor symptomen wordt verwezen naar dezelfde symptomen als voor diabetes, maar ze komen minder sterk tot uiting: grotere dorst en honger, frequenter urineren, gewichtsverlies, vermoeidheid, ... Mensen ouder dan 45 jaar lopen een groter risico op prediabetes. Maar de belangrijkste oorzakelijke factor is overgewicht. De meest effectieve behandeling bestaat dan ook uit een gezondere levensstijl die vermijdt dat prediabetes zich ontwikkelt tot diabetes. Het is zelfs mogelijk de suikerwaarden in het bloed terug te brengen tot een normaal niveau. In dit sleepmagazine vestigen we de aandacht op leven met diabetes maar vestigen we ook de aandacht op de preventie ervan door in te gaan op een gezonde leefstijl. ¬¬ ¬¬ ¬¬ ¬¬ ¬¬
Interview met een diabetespatiënt Voeding en diabetes Voorkomen van diabetes: weg met de ongezonde traktaties op school Beweegmogelijkheden en sporten op een gezonde manier Het project Halt2diabetes
Veel leesplezier,
Het team van De Sleep
Wat zijn de ? eerste tekenen
jke Wat zijn mogeli gevolgen?
er weinig !! Meestal zijn n ne ke te én of gé idheid oe rm ve e • Ernstig • Veel dorst n • Veel plasse baar • Onverklaar rlies of juist ve ts gewich e gewichtstoenam
atziekten • Hart – en va en • Oogproblem s el ts le • Voet en • Nierproblem n het va g tin • Aantas el ls te ws nu ze • …
07002 infoplaten diabetes 006.in1 1
31-12-2007 00:08:29
inhoud Voorwoord 2 Kalender Project Fietslessen 4 Project Babybabbel 5 Start to run 5 Swingg je mee 6 Op de koffie bij… Een gesprek met Isa Bicici over leven met diabetes 7 Wist je dat? Vitamine D: een must! 9 www.wgcdesleep.be 10 Op uw gezondheid HALT2Diabetes: ook bij ons in de buurt 11 Een babbel over een knabbel Voeding bij prediabetes en diabetes 12 Kinderhoek Trakteer gezond! 15
colofon Een realisatie van de werkgroep ‘Gezondheidspromotie’ Ruth Van Der Beken, Betty Johnson, Kim Schutyser, Sofie Lamote, Charlotte Van Aelbroeck, Olaf Couvreur, Sam Callebaut // Eindredactie Ruth Van Der Beken (
[email protected]) // Vormgeving Seamoose.be // Verantwoordelijke uitgever Betty Johnson, p.a. Désiré Fiévéstraat 31, 9000 Gent 2
Sleepmagazine
Sleepmagazine
3
Goed om weten Dr. Joke De Staelen is zwanger en zal haar taken als huisarts terug opnemen in het voorjaar van 2015.
Dr. Evelien De Vliegher vervangt haar en blijft tot eind augustus 2015 in De Sleep.
Kalender
PROJECT BABYBABBEL Informatiebijeenkomsten voor zwangere vrouwen en pas bevallen vrouwen i.s.m. Huis van het Kind De Sloep.
Binnenkort verlaat Dr. Dimitri Walschap De Sleep. Na 10 jaar werken in De Sleep gaat Dimitri een nieuwe uitdaging aan. We wensen hem veel geluk in de toekomst !
In het verpleegkundig team hebben ze er een nieuwe kracht bij: Sara Nunes Rodrigues: “Hallo, mijn naam is Sara Rodrigues. Sedert 5 mei ben ik de nieuwe verpleegster van De Sleep. Ik kom uit Portugal. Ik studeerde verpleegkunde in Lissabon maar liep stage in Gent via het Erasmus-project. De liefde en mijn leuke Erasmus-ervaring deden mij beslissen om naar Gent te verhuizen. Ik heb nog geen moment spijt gehad van mijn keuze. Het is namelijk heel leuk en uitdagend samenwerken met de collega´s en patiënten.”
Deze bijeenkomsten gaan door op: 9 / 16 / 23 / 30 oktober 6 / 13 / 20 november Telkens van 10 u. tot 12u. De sessies gaan door in De Sloep, Bevelandstraat 26, 9000 Gent. Meer informatie i.v.m. het aanbod fietslessen of babybabbel, kan je vragen aan Ruth in De Sleep
Van harte welkom!
Kalender
PROJECT FIETSLESSEN Fietslessen voor kinderen uit de wijk Sluizeken-Tolhuis-Ham. Deze worden georganiseerd voor kinderen uit de lagere school die nog niet of niet genoeg kunnen fietsen. Je mag je eigen fiets meebrengen maar er worden ook fietsjes ter beschikking gesteld. In het najaar gaan de lessen door op zondag 23/11, 30/11, 7/12 en 14/12 van 10u30 tot 12u in de Sportschuur, Regattenlaan nr. 8
4
Sleepmagazine
START TO RUN LOOPEN WANDEL TRAININGEN Sinds 17/9 zijn we opnieuw gestart met wandel- en loopsessies. Elke woensdag van 19u tot 20u kan je deelnemen in en rond het Voorhavenpark (Bombaystraat 1) in de Muide. Als je deelneemt, word je begeleid door een professionele lesgever. Je kan kiezen tussen wandelen en/of lopen, we gaan proberen iedereen in 1 groep zo goed mogelijk te begeleiden. Je kan je persoonlijke spullen tijdens de sessies veilig achterlaten in het Kinderhuis van vzw Jong. Inschrijven is niet nodig. Je betaalt 1 euro per keer. Je kan eventueel een meerbeurtenkaart kopen, die ook geldig is voor andere sportactiviteiten van het Sportnetwerk Gent Noord. Meer info Sportnetwerk Gent Noord 09/2257152 Martine Charlier 0474/803242 graag na 15u Of bij Kim in De Sleep
Sleepmagazine
5
Kalender
SWINGG JE MEE ?
Op de koffie bij ...
EEN GESPREK MET ISA BICICI OVER LEVEN MET DIABETES
SWiNGG, het bewegingsproject van wijkgezondheidscentrum De Sleep. We zijn opnieuw gestart met ons SWiNGG programma! Hieronder zie je een overzicht van de mogelijkheden. Praat erover met je huisarts of kinesitherapeut in De Sleep of vraag naar Kim aan het onthaal. ☛☛ Zie ook op de website www.wgcdesleep.be/aanbod/swingg maandag van 13u tot 14u: ¬¬ actief bewegen voor vrouwen maandag van 14u tot 15u: ¬¬ actief bewegen voor vrouwen zonder inschrijving in het SWiNGG- programma maandag van 15u tot 16u: ¬¬ rustig bewegen voor vrouwen.
Het eerste wat opvalt als je Isa Bicici ontmoet, is zijn ongebreidelde levensvreugde. “Ik ben blij dat ik er nog ben”, vertelt hij, breed lachend. In 1987 startte hij samen met zijn vrouw restaurant Kebab, in de Gentse Overpoortstraat. “Ik had een vrouw en drie zonen, het restaurant draaide goed. Wat ik echter niet doorhad, was dat ik met mijn gezondheid aan het spelen was. Ik at heel vet en heel zoet, en dronk geregeld een glaasje mee met bevriende klanten. Islamieten mogen eigenlijk niet drinken, maar ook gelovigen hebben zo hun zwakke kantjes.”
“En als mensen je iets aanbieden om te drinken, dan is het toch onbeleefd om te weigeren?” Langzaamaan werd duidelijk dat er iets grondig mis was met zijn gezondheid. “Ik dronk makkelijk acht liter water per dag, moest de hele nacht opstaan om te plassen. De apotheker die ik om raad vroeg, dacht dat ik misschien nierproblemen had.” “Toen ik mijn bloed liet testen bij de dokter, bleek ik een veel te hoge bloedsuikerwaarde te hebben.” “Diabetes type 2 luidde het verdict. De arts schreef me meteen pillen voor.”
donderdag van 13u30 tot 14u30: ¬¬ wandelen voor vrouwen zonder inschrijving in het SWiNGG- programma start aan het wijkgezondheidscentrum donderdag van 16u tot 17u: ¬¬ zwemmen voor mannen en vrouwen zowel beginners als gevorderden vrijdag van 13u tot 14u: ¬¬ “Fit en Soepel“ rustig bewegen voor vrouwen zonder inschrijving in het SWiNGG programma in samenwerking met LDC De Thuishaven
6
Sleepmagazine
Ik dronk makkelijk acht liter water per dag, moest de hele nacht opstaan om te plassen.
Sleepmagazine
7
“In het begin kon ik de diagnose totaal niet aanvaarden. Ik was bang. Hoe lang had ik nog te leven?” “In de Turkse gemeenschap wordt niet zoveel gepraat over diabetes. Ik wist dus ook niet zoveel over de ziekte.” “Heel die situatie heeft me wel doen beseffen hoe belangrijk de steun van familie en vrienden is.” Isa liet zich verder opvolgen in het wijkgezondheidscentrum De Sleep. “De dokters hebben gemerkt dat de pillen die ik kreeg niet voldoende waren en lieten me overschakelen op insuline-inspuitingen. Om de vier maand ga ik daar nog altijd op controle.” Op eigen vraag werd Isa ook opgenomen in het ziekenhuis. “Daar hebben ze me veel uitleg gegeven over diabetes en gezonde voeding. Eigenlijk ben ik blij dat ik diabetes heb. Anders was ik al lang gestorven door mijn levensstijl.”
“Vandaag heb ik mijn voedingspatroon volledig omgegooid. ‘s Morgens en ‘s avonds eet ik brood met mager beleg en groenten; ‘s middags kookt mijn vrouw vaak voor mij. Ze houdt daarbij altijd rekening met mijn dieet. Alcohol drinken doe ik met mate. Behalve tijdens de ramadan, dan raak ik geen druppel aan. In het begin wou ik ook vasten in die periode, ondanks mijn diabetes, maar daar ben ik mee gestopt, want ik viel gewoon flauw. Volgens de Koran hoef je trouwens niet te vasten in de ramadan als je ziek bent.” Isa wil ook meer gaan bewegen. “Ik heb intussen zes kleinkinderen, waar ik ongelooflijk van geniet. Als ik hen wil zien opgroeien, dan zal ik goed zorg moeten dragen voor mezelf.”
ENKELE TIPS VAN ISA ¬¬ Of je nu honger hebt of niet, probeer altijd iets te eten op de normale uren. Stel je maaltijden dus niet te lang uit.
Heel die situatie heeft me wel doen beseffen hoe belangrijk de steun van familie en vrienden is.
¬¬ Onderhoud de contacten met familie en vrienden. Zonder hun steun ben je niets. ¬¬ Hoe moeilijk het soms ook is, blijf altijd bewegen! ¬¬ Volg altijd strikt de raad van de dokters op. Heb geen schrik om over te schakelen op insuline, indien de arts dit adviseert. ¬¬ Hou van jezelf en van het leven, dan gaat alles een stuk vlotter. ☛☛ Bron: Diabetesinfo, jaargang 57- nr4
8
Sleepmagazine
Wist je dat...
VITAMINE D: EEN MUST! Wist u dat baby’s en jonge kinderen extra Vitamine D nodig hebben? Er wordt aanbevolen bij alle kinderen vanaf de geboorte tot de leeftijd van 6 jaar dagelijks 400 IE (Internationale Eenheden) Vitamine D toe te dienen, gans het jaar door onafhankelijk van het soort melkvoeding en de vitamine D inname van de moeder. Bij te weinig vitamine D op jonge leeftijd kan het bot minder stevig groeien. Er is een verband tussen vitamine D-tekort en verscheidene chronische ziektes op latere leeftijd zoals vb. type 1 diabetes, astma, ... .
WANNEER IS ER EEN TEKORT AAN VITAMINE D?
Situaties die aanleiding kunnen geven tot een tekort aan Vitamine D zijn: te weinig blootstelling van de huid aan zonlicht, wonen in de binnenstad , opgevangen worden in een dagopvang zonder tuin. WAT ZIJN NATUURLIJKE BRONNEN VAN VITAMINE D?
Zonlicht via de huid en bepaalde voedingsstoffen (bijv. boter, melk, granen, vis, ...) HOE KAN MEN EEN VITAMINE D TEKORT VERMIJDEN ?
¬¬ Voldoende blootstelling aan zonlicht. Vergeet de bescherming met hoge factor zonnecrème echter niet! ¬¬ Inname van voedingsmiddelen verrijkt met vitamine D bijv. groeimelk, boter en/of margarine ¬¬ Toedienen van supplementen: dagelijks en heel het jaar door 400 IE vitamine D van bij de geboorte t.e.m. 6 jaar. Bij een donkere huidtype 600 IE per dag. Beschikbare preparaten bestaan in druppelvorm voor jonge kinderen en andere vormen voor oudere kinderen. Wil je hierover meer informatie, vraag gerust raad aan je huisarts of apotheker. ☛☛ Bronnen: Voedingscel van de Vlaamse Vereniging voor Kindergeneeskunde, Kind&Gezin Medische beleidscel, Kinderendocrinologie Uz Brussel
Sleepmagazine
9
Wist je dat...
Op uw gezondheid
WWW.WGCDESLEEP.BE Hoe laat begint de film? Wat zijn de openingsuren van de bib? Welke trein neem ik?... Het internet valt niet meer uit onze samenleving weg te denken. Informatie opzoeken en delen was nog nooit zo makkelijk.
Bovendien kan ze worden gebruikt als interactief hulpmiddel tijdens de consultaties: een filmpje over hoe je best een puffer gebruikt, interessante links of informatieve fiches die je ook achteraf nog kunt raadplegen…
Ook het wijkgezondheidscentrum evolueert mee met haar tijd. Daarom ontwikkelden wij een gloednieuwe website waarop je de meest actuele informatie kan terugvinden. Je ontdekt er bijvoorbeeld wanneer je op consultatie kan komen bij jouw vaste arts, wat je moet doen met een voorschrift voor kinesitherapie of waar je terecht kan wanneer je ziek wordt in het weekend.
Wil je graag weten wie waar werkt, of er vacatures zijn of wil je graag spontaan solliciteren? Dat kan allemaal.
De website bevat een schat aan praktische informatie, maar brengt ook de geschiedenis van WGC De Sleep, vertelt je meer over de wijk of duidt het forfaitair systeem.
Je kunt nu ook gebruik maken van het gratis WIFI-netwerk in de wachtzaal! Je kan inloggen met onderstaande code “WGCDeSleepGast”
HALT2DIABETES: OOK BIJ ONS IN DE BUURT! Misschien las je in de pers al berichtjes over het pilootproject HALT2Diabetes dat dit najaar van start gaat in onze regio. Dit project ter preventie van type 2 diabetes is een initiatief van de Diabetes Liga vzw.
DOEL
Bij de opmaak hebben we geprobeerd zoveel mogelijk tegemoet te komen aan wat voor onze patiënt belangrijk en interessant is, zodat de website helpt om nog meer betrokken te zijn bij het Wijkgezondheidscentrum.
Het heeft tot doel om vroegtijdig personen met een hoog risico op type 2 diabetes op te sporen, en hen een leefstijlprogramma aan te bieden om dit risico gericht aan te pakken.
GOED NIEUWS
Het goede nieuws is dat er op het moment van prediabetes nog een terugweg is, via een gezonde leefstijl en de juiste behandeling. En dit is net wat HALT2Diabetes tracht te verwezenlijken.
10
Sleepmagazine
WAT
Via HALT2Diabetes kan u gratis deelnemen aan een leefstijlprogramma in groep om uw verhoogd risico onmiddellijk aan te pakken onder deskundige begeleiding. U krijgt preventieve leefstijladviezen om type 2 diabetes te voorkomen, u krijgt persoonlijke tips rond voeding en beweging en kan hiermee concreet aan de slag. Ook De Sleep stapt mee in dit project. Mensen met een verhoogd risico op diabetes type 2, zullen door de diabeteseducator Petra worden uitgenodigd om deel te nemen aan het leefstijlprogramma in het voorjaar 2015. Bij vragen hierover kan je terecht bij Petra van De Sleep.
Sleepmagazine
11
Een babbel over een knabbel
GOUDEN RICHTLIJNEN VOOR DAGELIJKSE VOEDING:
VOEDING BIJ PREDIABETES OF DIABETES Prediabetes en type 2 diabetes ontstaan door onvoldoende werkzaamheid van insuline en een achteruitgang van de pancreas.
Door gezond te eten en te leven, kan je het ontstaan van de aandoening vaak voorkomen en alleszins lang uitstellen.
Bij type 2 diabetes kan er een erfelijke factor aanwezig zijn maar er is ook een duidelijk verband met een ongezonde leefstijl zoals overgewicht, te weinig lichaamsbeweging of een ongezonde voeding.
Voeding bij diabetes of prediabetes is niets anders dan een gezonde en gevarieerde voeding op basis van de actieve voedingsdriehoek, die trouwens voor iedereen geldt. Er is wel extra aandacht nodig voor koolhydraten, vetten en voedingsvezels.
Daarnaast is het belangrijk dat de voeding niet meer energie aanbrengt dan je nodig hebt.
Daarnaast is het belangrijk dat de voeding niet meer energie aanbrengt dan je nodig hebt. Kleine eenvoudige aanpassingen in het bestaande voedingspatroon, onder deskundige begeleiding van een diëtist, kunnen al voldoende zijn om het gewenste doel te bereiken.
¬¬ Gebruik minimum 1 ½ L water of caloriearme vloeistof per dag ¬¬ Zetmeelhoudende trage koolhydraten zijn belangrijk in de voeding maar spreid ze over de ganse dag. Maak dat er nooit te grote porties van worden gebruikt van brood, pasta, rijst, aardappelen of andere graansoorten en graanproducten ¬¬ Minimum 300 gr. groenten en 2 à 3 stukken fruit per dag zijn aan te raden. Om zeker aan 300 gr. groenten toe te komen, is het belangrijk dat je zowel bij het middagmaal als bij het avondmaal groenten inschakelt. Fruit is dan weer een prima tussendoortje.
¬¬ Vetten en oliën zijn nuttig voor vetoplosbare vitaminen en essentiële vetzuren maar ze brengen ook veel calorieën met zich mee. Daarom is het belangrijk dat je er zeer zuinig mee omspringt. Een eetlepel olie per persoon per maaltijd is zeker voldoende. ¬¬ Snelle suikers en alle producten gezoet met snelle suikers zijn niet alleen overbodig maar schaden onze gezondheid. Zoet eten geeft bovendien aanleiding tot meer zin in zoet. Vermijd ze dus volledig!
¬¬ Melk en melkproducten zoals yoghurt en kazen zijn ook zeer belangrijk in onze voeding maar ze brengen ook cholesterol en verzadigde vetten met zich mee, kies daarom producten met een beperkt of verlaagd vetgehalte. ¬¬ De consumptie van vlees wordt best verminderd tot 100 gr. per dag. Het is ook niet nodig alle dagen vlees te gebruiken. Linzen, bonen of andere klassieke vleesvervangers brengen ook veel eiwitten.
12
Sleepmagazine
Sleepmagazine
13
SPECIALE PRODUCTEN Veel mensen denken dat diëten betekent dat je speciale producten gebruikt terwijl dat helemaal niet nodig is. Soms zijn ze zelf minder geschikt voor mensen met prediabetes of diabetes. Hieronder wat uitleg: PRODUCTEN MET ZOETSTOFFEN
Tegenwoordig zijn er veel producten op de markt waar suiker vervangen is door zoetstoffen maar daarom is dat product niet altijd gezonder. Een gezond product moet ook vetarm zijn (en vooral minder verzadigd vet bevatten) en rijk zijn aan voedingsvezels. Het gebruik van te veel producten die gezoet zijn met polyolen zoals maltitol kan bij sommigen buikpijn veroorzaken. Zonder suiker wil bovendien niet altijd zeggen zonder koolhydraten.
LIGHT PRODUCTEN
De term ‘light’ betekent ‘minder’ van een bepaalde voedingsstof. Sommige light producten leveren evenveel calorieën als gewone producten. Verpakkingen goed lezen is dus belangrijk. Light frisdranken zijn steeds energievrij en beïnvloeden het bloedsuikergehalte niet. Het gamma light producten is zo verscheiden en zo uitgebreid, dat je best aan een diëtist(e) vraagt of een bepaald light product in de voeding kan worden gebruikt.
Kinderhoek
TRAKTEER GEZOND Traktaties voor op school kunnen heel gezond zijn en heel leuk en eenvoudig om zelf te maken. Omdat ze zo kleurrijk zijn en er zo mooi uit zien, heb je er zeker succes mee bij je klasgenootjes.
De voeding is een belangrijk onderdeel van de diabetes en prediabetes behandeling. Het is de basis waarop alle andere behandelingen steunen. Zonder aangepaste voeding is het noch met bloedsuikerverlagende pilletjes, noch met insuline mogelijk om diabetes goed onder controle te houden. De tijd dat men bij diabetes een streng “dieet” gaf, is gelukkig voorbij. Je kan steeds lekker blijven eten terwijl je werkt aan je gezondheid.
Hieronder en op de volgende pagina toon ik jullie een aantal kleurrijke voorbeelden en daarna kan je zelf aan de slag. Veel succes !
RECEPT
heerlijke fruitspiezen
HEERLIJKE FRUITSPIEZEN Wat heb je nodig? ¬¬ Verschillende soorten fruit. Belangrijk is dat je seizoensfruit koopt. Seizoensfruit is fruit dat op dat moment rijp is. Vruchten die vlak na de oogst gegeten worden hebben bovendien de beste smaak. Seizoensfruit is over het algemeen ook goedkoper, omdat er op dat moment een groter aanbod van is in de winkels. Tip: let er ook op dat je fruit inneemt dat verschillende kleuren heeft. Hoe meer kleur, hoe aantrekkelijker de fruitbrochette. ¬¬ Satéstokjes 14
Sleepmagazine
Hoe ga je te werk ? ¬¬ Was het fruit grondig ¬¬ Snij het fruit in stukjes. Als je druifjes gebruikt, hoeven die niet gesneden te worden. ¬¬ Steek de stukjes fruit op de satéstokjes. Zorg daarbij dat je afwisselt van kleur. Smakelijk ! Sleepmagazine
15
Kinderhoek Hapjeskrokodil
Ijshoorntje met fruit
Schattige vlinders
tip: Deze hapjes passen ook in je brooddoos!
Watermeloen op een stokje
Toverstokjes
Groentenhapjes
Vind de recepten voor deze hapjes terug op www.wgcdesleep.be
Sleepmagazine
16
