MEMO RAAD
Aan: Van: Datum: Onderwerp: Doel: Aanleiding: Aard informatie:
de leden van de raad college van Heusden 27 september 2012 Jaarverslag monumentencommissie 2011 ter kennisname/ter informatie informatie (algemeen) openbaar
Geachte leden van de raad, Wij hebben in onze vergadering van 25 september 2012 besloten: - kennis te nemen van het jaarverslag 2011 van de gemeentelijke monumentencommissie; - het jaarverslag ter kennis te brengen van de leden van de gemeenteraad en het via de gemeentelijke website voor een breder publiek te ontsluiten. Bijgaand treft u, ter uitvoering van ons besluit, ter kennisname aan het jaarverslag 2011 van de gemeentelijke monumentencommissie. Het jaarverslag zal ook worden toegevoegd aan de gemeentelijke website. Verder merken we op dat de Monumentencommissie en de Welstandscommissie per 1 september 2012 zijn samengevoegd tot een nieuwe commissie: de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit (CRK). Dit is vastgelegd in de door uw raad behandelde Monumentenverordening 2012 en de Bouwverordening 2012. Deze actualiteit is voor de monumentencommissie moeilijk op te nemen in een jaarverslag over 2011. In het jaarverslag over 2012 zal dit onderwerp uiteraard terugkomen.
o,.\~.oa
Gemeente Heusden INGEKOMEN
09 AUG 2012 Gemeente Heusden Jaarverslag Monumentencommissie 2011
Heusden
jaarverslag 2011 monumentencommissie
versie 1
pag.
1
Gemeente Heusden
Opbouw jaarverslag 2011 Het verslag heeft de volgende indeling:
1. Inleiding 1.1. Ooel 1.2. Samenstelling commissie 1.3. Ambtelijke ondersteuning
3
2. Oe vergaderingen 2. 1. Aantal vergaderingen 2.2. Uitgebrachte adviezen 2.3. Aantal adviezen over rijks- en gemeentelijke 2.4. Adviezen per kern 2.5. Bezoekers / insprekers 2.6. Bijzonder kleuradvies Meliestraat 19 Vlijmen 2.7. Bouwhistorische verkenning voor het voormalig dotpscete te Herpt 2.8. Verzoeken om plaatsing op rijks- of gemeentelijke monumentenlijst 2.9. Onenteties
4
3. Subsidiering gemeentelijke monumenten 3. 1. Beschikbaarstelling subsidiebedrag 3.2. Verstrekte subsidies
8
4. Kwaliteit 8 4.1. Termijnen en behandeling in kleine en voltallige commissie 4.2. Nagekomen bouwplannen 4.3. Bouwhistorisch onderzoek en het belang hiervan voor de planontwikkeling 4.4. Communicatie / informatie 4.5. Participatie overleggroepen / commentaar beleidsstukken 5. Conclusie
11
6. Bijlagen 6. 1 Grafieken
12
Heusden
jaarverslag 2011 monumenlencommissie
versie 1
pag.
2
1. Inleiding. 1.1. Doel. Voor u ligt het verslag van de monumentencommissie over het jaar 2011. Oe commissie brengt hierin verslag uit over haar werkzaamheden in het kalenderjaar. In dit verslag wordt een overzicht gegeven van het aantal ingekomen en behandelde adviesaanvragen. Oe adviezen worden onderscheiden naar status van het object waarop de bouwplannen betrekking hebben, de ligging van het object en de aard van het advies. Voorts worden er bijzondere gebeurtenissen en onderwerpen aangestipt die de kwaliteit van de te adviseren plannen, het functioneren van de commissie en de monumentenzorg in Heusden zouden kunnen verbeteren.
1.2. Samenstelling commissie. Oe gemeentelijke monumentencommissie is in 1997 ingesteld en vloeit voort uit de bouwverordening 1997, 13e serie van wijzigingen mvb 1992, de monumentenwet 1988 art. 12 en art. 15. Verder is voor de monumentencommissie van belang de "gemeentelijke" Monumentenverordeningen 2010. Oe samenstelling van de gemeentelijke monumentencommissie is geregeld in artikel 3 van deze verordening. Oe samenstelling van de commissie gedurende de verslagperiode was als volgt: Oe heer Oe heer Oe heer Oe heer Oe heer Oe heer
ir. J.W.M. Wilmsen, voorzitter, Ir. B. Hurkmans, welstandslid, drs. H.H.V.M. Maas, lid, ir. L.B. Oomen, lid, ing. G.B.F. van der Vliet, lid, ir. A. Oieleman, plv. voorzitter en plv. lid.
1.3. Ambtelijke ondersteuning. Oe commissie wordt ambtelijk ondersteund door de gemeente. Vanuit het team Ondersteuning Leefomgeving is de heer drs. Ir. C.van Tuijl secretaris van de commissie. Vanuit het team Oiensten en Handhaving zijn in 2010 de bouwplannen en handhavings gevallen toegelicht door mevrouw ing. J. van Eijl en de heer B. Barajanan.
Heusden
jaarverslag 2011 monumentencommissie
versie 1
pag.
3
2. Oe vergaderingen. 2.1. Aantal vergaderingen. In 2011 kwam de commissie acht keer in vergadering bijeen. De vergaderingen worden gehouden op donderdag middag van 14.00 tot 17.00. De vergaderdata waren: 27 januari in het bezoekerscentrum Heusden, 10 maart, bezoekerscentrum Heusden, 14 april, bezoekerscentrum Heusden, 26 mei, bezoekerscentrum Heusden, 7 juli, bezoekerscentrum Heusden, 29 september, gemeentehuis Vlijmen, 10 november bezoekerscentrum Heusden, 15 december gemeentehuis Vlijmen. De stukken worden digitaal toegezonden aan de leden. Voorafgaand aan het openbare deel van de vergadering is er van 14.00 tot 14.30 gelegenheid tot het inzien van extra of nagekomen stukken. 2.2. Uitgebrachte adviezen. Tijdens de acht reguliere vergaderingen werden er 45 adviezen uitgebracht: 31 positieve adviezen, 6 positieve adviezen onder voorwaarden, 5 adviesaanvragen werden aangehouden en 3 negatieve adviezen. 12 adviezen hadden betrekking op plannen die al eerder door de commissie waren behandeld. Ten opzichte van 2010 is het aantal adviesaanvragen in 2011 met 22% afgenomen. Het aantal positieve adviezen is toegenomen van 36% in 2010 naar 69% in 2011. Het aantal positieve adviezen onder voorwaarden bleef nagenoeg gelijk. De stijging van het aantal positieve adviezen houdt waarschijnlijk verband met de afname van het aantal bouwplannen waardoor er door ontwerpers meer tijd aan de voorbereiding van de plannen kan worden besteed.
Aantal adviezen Positieve adviezen Positieve adviezen onder voorwaarden Aangehouden adviezen Negatieve adviezen
2010 58 21 7
2011 45 31
14 16
5 3
6
2.3. Aantal adviezen over rijks- en gemeentelijke monumenten .. 15 adviezen hadden betrekking op Rijksmonumenten, 24 adviezen over gemeentelijke monumenten, de overige 6 adviezen over plannen in het beschermde stadsgezicht.. 2.4. Adviezen per kern. 25 adviezen hadden betrekking op plannen uit de vesting Heusden. Met het grootste aantal monumenten uit de gehele gemeente en het beschermde stadsgezicht is dit aantal niet verwonderlijk. 1 advies werd er uitgebracht voor de kern Doeveren, 2 voor Drunen, 0 voor Elshout, 0 voor Haarsteeg, 1 voor Heesbeen, 0 voor Hedikhuizen, 6 voor Herpt, 1 voor Nieuwkuijk en 9 voor Vlijmen
Heusden
jaarverslag 2011 monumentencommissie
versie 1
pag.
4
2.5 Bezoekers / insprekers De vergaderingen van de monumentencommissie zijn openbaar. De vergaderdata staan aangekondigd op de gemeentelijke website waardoor planindieners tijdig kunnen anticiperen. Ook de agenda's voor de vergaderingen worden op de gemeentelijke website gepubliceerd waardoor ook belanghebbenden kennis kunnen nemen van de bouwplannen. De indieners van bouwplannen wordt tijdens de vergaderingen gelegenheid geboden om hun plan toe te lichten en te reageren op de bemerkingen van de commissie die daarna het advies vaststelt. In het verslagjaar hebben 44 personen gebruik gemaakt van de mogelijkheid om hun plan toe te lichten en met de commissie van gedachten te wisselen. Tot de vaste en gewaardeerde bezoekers van de vergaderingen van de commissie behoren de vertegenwoordigers van het Comite Vesting Heusden en de vertegenwoordigers van de Heemkundekring Onsenoort. Na afloop van elke vergadering wordt deze vertegenwoordigers gevraagd of zij nog mededelingen hebben in het belang van de monumenten zorg in het algemeen of die van Heusden in het bijzonder. 2.6. Bijzonder kleuradvies Meliestraat 19 te Vlijmen Het plan voor de verbouwing en restauratie van het Rijksmonument aan de Meliestraat 19 te Vlijmen is in 2011 drie keer behandeld. Het eerste plan werd op 27 januari positief geadviseerd. Het gewijzigde kleuren voorstel werd op 14 april aangehouden. De commissie was van mening dat het gewijzigde kleurenvoorstel met kozijnen in twee kleuren waarvan een donker bruin zwart en de andere kleur groen zonder nadere motivering niet te adviseren was. In de redegevende omschrijving van de Rijksdienst is ook niets over de kleuren van de kozijnen opgenomen. Op 26 mei is het kleurenvoorstel naar aanleiding van een nadere bouwhistorische onderbouwing en een historisch kleuren onderzoek positief geadviseerd.
Villa Meliestraat 19, voor de verbouwing met gebroken witte kozijnen.
Heusden
Villa Vredenrust Groningen. Kenmerkend kleurgebruik van Van Elmpt uit bouwperiode rond 1900
jaarverslag 2011 monumentencommissie
versie 1
pag.
5
Oe villa aan de Meliestraat 19 is in 1898 ontworpen door de Groningse architect Anthonius Theodorus van Elmpt. voor zijn zwager , notaris Tacxs te Vlijrnen, Van Elmpt heeft hoofdzakelijk in Groningen en de provincie Groningen gebouwd. 8uiten Groningen is deze villa in Vlijrnen een van zijn bekendste werken uit zijn beginperiode. Hij bouwde toen in Neo-renaissance, Art Nouveau stiil. Zijn bekendste werk de Villa Vredenrust, (Iater Huize Tavenier) in Groningen dateert van 1903. In afbeeldingen van deze villa is het kleurgebruik zoals voorgesteld voor de villa aan de Meliestraat te zien. Het verkennend kleuronderzoek is uitgevoerd door Xylocon / Miko Velasques Oias uit Amsterdam.Het betreft een onderzoek waarbij met een scalpel op diverse onderdelen de kleurige verflagen trapsgewijs zijn blootgelegd. Er heeft geen laboratorium onderzoek naar de chemische samenstelling van gebruikte pigmenten plaats gevonden.
Tegeltableau villa Meliestraat met bruinzwarte kleur
Op basis van deze nadere onderbouwing is het gewijzigde kleurenvoorstel positief geadviseerd. Het uiterlijk aanzien van de Villa komt daarmee dan ook dichter bij het oorspronkelijke aanzien en de bedoelingen van architect Van Elmpt.
Heusden
jaarverslag 2011 monumentencommissie
versie 1
pag.
6
2.7. Bouwh;stor;sche verkenning voor het voormalig dorpscafe te Herpt Het plan voor de verbouwing van het voormalig Dorpscate aan de Hoofdstraat te Herpt is meermalen door de commissie behandeld. In veel gevallen liet het ontwerp en de planpresentatie te wensen over. Op 14 april werd een aangepast plan op basis van een uitvoerige cultuurhistorische verkenning en waardebepaling positief geadviseerd. Deze Cultuurhistorische verkenning en waardebepaling is opgesteld door bureau Monumenten Advies Bureau ( MAB) uit Nijmegen.
Uit de waardenstelling uit het rapport van MAB is af te leiden dat naast de historische hoofdvorm met name het nog gaaf bewaarde en zorgvuldig gedetailleerde gevelwerk van het voorhuis een hoge waarde vertegenwoordigt. Het achterhuis is zowel uit- als inwendig in het verleden en nog zeer recent ingrijpend verbouwd en heeft hierdoor veel van zijn monumentale waarrJe verloren. De intern nog deels aanwezige historische constructies en kelder met troggewelven vertegenwoordigen een beperkte bouwhistorische waarde en zijn in dat opzicht niet bijzonder en nog veel voorkomend te noemen. Het ingediende bouwplan respecteerde de beschreven waarden van het voorhuis, Het achterhuis werd in een vergelijkbare hoofdvorm vernieuwd. 2.8. Verzoeken om plaatsing op rijks- of gemeentelijke monumentenlijst. In 2011 werd er geen verzoek tot plaatsing op de gemeentelijke monumentenlijst van enig object in de gemeente ontvangen
Heusden
jaarverslag 2011 monumentencommissie
versie 1
pag.
7
2.9. Orientaties. In de commissie is afgesproken dat de secretaris de leden uitnodigt om voor de beoordeling van belangrijke plannen ter plaatse te gaan kijken. De voorzitter gaat voorafgaand aan de beoordeling van alle nieuwe plannen ter plaatse orisnteren. Dit jaar zijn er geen bouwplannen geweest waar de voltallige cornrnissie zich ter plaatse heeft georienteerd.
3. Subsidiering
gemeentelijke
monumenten.
3.1. Beschikbaar gestelde budget. In 2011 is € 9000,--beschikbar gesteld als budget voor de instandhouding van gemeentelijke monumenten. 3.2. Verstrekte subsidies. In 2011 is € 9075,60 als voorlopige subsidie toegekend. Deze subsidie wordt overigens pas definitief toegekend na gereed-melding. Daarna kan volgens de regeling tot uitbetaling worden overgegaan ..
4. Kwaliteit. 4.1. Termijnen en behandeling in kleine - en voltallige commissie Met de spreiding van acht vergaderingen over het jaar kan de commissie binnen de adviseringstermijn zoals genoemd in paragraaf 2 artikel 7 van de gemeentelijke monumenten verordening haar advies uitbrengen. In 2011 zijn alle adviesaanvragen door de commissie binnen 8 weken afgehandeld. Met de tussentijdse behandeling in de welstands- monumentencommissie konden ook de afhandelingtermijnen in de Wabo worden gehaald. Negen plannen werden in de kleine commissie behandeld en 36 werden aan de voltallige commissie voorgelegd. 4.2. Nagekomen bouwplannen. In 2011 heeft de commissie 6 nagekomen bouwplannen behandeld. Dit zijn plannen die niet vooraf waren geagendeerd. Vanuit overwegingen van klantvriendelijkheid worden deze plannen, die vaak net voor de vergadering zijn ingediend, toch voorgelegd aan de commissie. Met de publicatie van de vergaderdata van de commissie op de gemeentelijke website wordt getracht het aantal nagekomen bouwplannen te verminderen zodat alle plannen goed voorbereid kunnen worden behandeld en voorafgaand aan de behandeling ter plaatse kunnen worden bekeken. Bovendien is de openbaarheid van de vergadering er mee gediend als de agenda met de te behandelen plannen op de website van de gemeente wordt gepubliceerd. 4.3.Bouwhistorisch onderzoek en het belang hiervan voor de planontwikkeling. Op individueel niveau is bouwhistorisch - en een enkele keer ook kleurenonderzoek van belang voor de bouwplanontwikkeling ( zie punten 2.6 en 2.7) Met een bouwhistorisch onderzoek wordt de bouw- en verbouwings- geschiedenis van een pand beschrevenen. Onderdelen van het gebouw zoals ligging, constructie, plattegronden, gevelindelingen, details en materiaal worden vanuit historisch perspectief vastgelegd, beschreven en gewaardeerd. Een bouwhistorisch onderzoek ls een
Heusden
jaarverslag 2011 monumentencommissie
versie 1
pag.
8
belangrijk hulpmiddel voor de ontwerper om de impact van de voorgenomen verbouwings- en restauratie-ingrepen op de historische waarde van het pand in te schatten.Voor de monumentencommissie is het onderzoek van belang om te beoordelen of met de keuzen die door de opdrachtgever en de ontwerper zijn gemaakt de beschreven historische waarden niet onevenredig worden aangetast. Het spreekt voor zich dat alleen om bouwhistorisch onderzoek wordt gevraagd als de aard van het te veroouwen pand en de omvang van de restauratie- en verbouwingsplannen dit rechtvaardigen.
4.4. Communicatie / informatie. Er is de commissie veel aan gelegen om haar werkzaamheden goed met belanghebbenden te communiceren. Naast een open en transparante werkwijze, houding en opstelling van de commissie is ook de digitalisering van de monumentenzorg een essentieel instrument om de communicatie en de informatie naar en met belanghebbenden efficient en "to the point" te laten verlopen. Oe gemeente publiceert op haar site de vergaderdata, de agenda voor de commissievergaderingen en zo snel mogelijk en na de vergadering het conceptverslag daarvan op haar site. Oe Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed heeft op haar website informatie staan over wet en regelgeving en informatiebrochures over restauratietechnische onderwerpen. Oe brochures zijn in pdf formaat te downloaden.
4.5. Participatie overleggroepen / en commentaar be/eidsstukken Welstandsnota Namens de commissie heeft architect B. Hurkmans de becornmentartennq van de concept welstandsnota voor zijn rekening genomen. Op 14 oktober is dit naar het college en de heer H. de Kort verzonden Erfgoednota "Eenheid in Verscheidenheid' Namens de commissie nam de heer B. Oomen ook in 2011 deel in de kerngroepl begeleidingsgroep voor de erfgoednota. Op 19 mei werd een concept eindversie van de Erfgoednota met de titel "Eenheid in Verscheidenheid" gepresenteerd. Met deze erfgoednota beschikt de gemeente over een visiedocument over de manier waarop de gemeente het Heusdens eigene wil behouden en versterken. Oe nota speelt in op de toegenomen belangstelling - ook bij particulieren - voor cultureel erfgoed, op de verbreding van het vakgebied en de verdergaande decentralisatie van taken vanuit de Rijksoverheid. Het is een praktische beleidsnota met daarin aandacht voor het brede veld van het cultureel erfgoed: gebouwde monumenten, archeologie en cultuurlandschap.Oe nota biedt kansen voor de ruimtelijke ontwikkeling, kansen voor de educatie, kansen voor particuliere initiatieven en niet in het minst voor recreatie en toerisme.
Heusden
jaarverslag 2011 monumentencommissie
versie 1
pag.
9
Heusden
jaarverslag 2011 monumentencommissie
versie 1
pag.
10
5. Conclusie. In 2011 is de afname van het aantal ter advisering voorgelegde plannen goed merkbaar geweest. Niet alleen was er een vergadering minder, ook de duur van de vergaderingen nam gemiddeld af. Als deze trend zich in de komende jaren voorzet dan zal dit in de toekomst een andere opzet van de monumentenadvisering onontbeerlijk maken. Met de in het verleden ingevoerde verbeteringen en de in 2011 gereed gekomen welstandsnota en erfgoednota beschikt de gemeente Heusden over een compleet en modern monumententoezicht dat in de communicatie met eigenaren en belanghebbenden zeer klantvriendelijk is. Oe commissie heeft in het bezoekerscentrum een goed geoutilleerde en passende vergaderlocatie waar de ter advisering voorgelegde plannen middels een digitale presentatie voor bezoekers en belangsteliende goed te zien zijn en zij de opmerkingen en het advies van de commissie goed kunnen volgen. Tot slot dankt de commissie het secretariaat en de ambtelijke ondersteuning en de gedreven inzet gedurende het afgelopen jaar.
Heusden, 9 augustus 2012 Oe secretaris
/ Ir. J.W.M. Wilmsen
Heusden
concept jaarverslag
2011 monumentencommissie
versie 1
pag.
11
6. Bijlagen. 6.1 Grafieken. Adviessoorten
in % van het totaal in 2011
negatieve adviezen
7%
positieve adviezen 69%
• negatieve adviezen • aangehouden
aangehouden 11%
[J positief onder voorwaarden [J positieve adviezen
positief onder voorwaarden 13%
Adviezen in 2011 per kern. Voor Haarsteeg, Hedikhuizen en Heesbeen geen adviezen
Vlijmen 9 • Nieuwkuijk 1 Nieuwkuijk
o Heusden
o Herpt
25
6
.Elshoul1 CDr.unen 2 • Doeveren 1
Heusden 25
Heusden
jaarverslag 2011 monumentencommissie
versie 1
pag.
12
