INHOUDSOPGAVE ZOMERNOTA 2015

Zomernota 2015

INHOUDSOPGAVE ZOMERNOTA 2015 Hoofdstuk 1 Aanbiedingsbrief

3 3

Hoofdstuk 2 Leeswijzer

7 7

Hoofdstuk 3 Actueel financieel beleid

9 9

Hoofdstuk 4 Voortgang speerpunten Hoofdlijnenakkoord de Kr acht van de kern

13 13

Hoofdstuk 5 Bezuinigingen

17 17

Hoofdstuk 6 Tussentijdse verantwoording per programma Inleiding Thema 1: Raalte is: Programma 1.1 Bestuur en Dienstverlening Programma 1.2 Veiligheid en Handhaving Thema 2: Raalte leeft: Programma 2.1 Onderwijs Programma 2.2 Welzijn Programma 2.3 Sport Thema 3: Raalte werkt: Programma 3.1 Arbeidsparticipatie en Inkomen Thema 4: Raalte woont: Programma 4.1 Wonen en Woon- en werkomgeving Programma 4.2 Integraal beheer Openbare ruimte Programma 4.3 Milieu en Duurzaamheid Thema 5: Raalte zorgt: Programma 5.1 Maatschappelijke ondersteuning, Begeleiding en Jeugdhulp Thema 6: Raalte biedt ruimte: Programma 6.1 Ruimtelijke Ordening Programma 6.2 Economie Programma 6.3 Bereikbaarheid en Mobiliteit

49

Overzicht algemene dekkingsmiddelen, resultaten en onvoorzien

85

Stand van zaken met betrekking tot investeringskredieten

91

Bedrijfsvoering

93

Hoofdstuk 7 Sociaal domein

99

Hoofdstuk 8 Stand van zaken bouwgrondexploitatie

109

1

50 53 55 58 60 65 67 72 74 77 80 82 84

Hoofdstuk 9 Financiële overzichten

119

Bijlagen:  overzicht  overzicht  overzicht  overzicht

124 125 125 126

algemene bestemmingsreserve mutaties in reserves 2015 bevoegdheid van de raad beschikbaar stellen krediet bevoegdheid van de raad onvoorzien structureel en eenmalig

De projectenrapportage gebiedsontwikkeling 2015 is een afzonderlijk boekwerk.

2

Hoofdstuk 1: Aanbiedingsbrief

Raalte, 25 augustus 2015

Onderwerp: vaststelling zomernota 2015

Geachte leden van de raad, Hierbij bieden wij u de zomernota 2015 aan. De zomernota: één tussentijdse rapportage met actueel financieel beleid Begin dit jaar zijn met de rekeningcommissie afspraken gemaakt tot herijking van de P&C cyclus. In de nieuwe P&C cyclus zijn er drie rapportagemomenten te weten: de begroting, één tussentijdse rapportage- de zomernota-, en de jaarrekening. De opzet van de zomernota is in hoofdlijnen gelijk aan de opzet van de eerdere voor - en najaarsnota. Er is één belangrijk verschil: in de zomernota schetsen we ook het actueel financieel perspectief en de kaderstelling voor de komende begroting en meerjarenraming. Voorheen was dit opgenomen in de afzonderlijke perspectiefnota. Actueel financieel beleid Uit het actueel financieel beleid blijkt dat we bij de meicirculaire 2015 door het rijk geconfronteerd zijn met forse financiële tegenvallers. Dit maakt samen met a ndere mee- en tegenvallers, dat het resultaat van deze zomernota voor het jaar 2015 een negatief saldo laat zien van € 666.963. Het financieel perspectief voor de jaren 2016 en 2017 laat een redelijk stabiel beeld zien , terwijl het perspectief 2018 posit iever is dan bij de programmabegroting 2015 en meerjarenraming 2016-2018 was voorzien. Wel moet hierbij uitdrukkelijk het voorbehoud gemaakt worden dat er met name binnen het sociaal domein nog veel onzekerheden zijn, welke kunnen leiden tot de nodige flu ctuaties in het financieel resultaat in de komende jaren; dit ondanks het nastreven van budgetneutraliteit. We willen een financieel gezonde gemeente zijn en blijven. Dat betekent dat we “scherp aan de wind moeten zeilen”, met heldere kaders waarbinnen de programmabegroting 2016 en meerjarenraming 2017-2019 wordt opgesteld.

3

Monitoring voortgang gedurende het jaar In de nu voorliggende rapportage geven we via het ”verkeerslichtmodel” aan:  De voortgang van de uitvoering van het Hoofdlijnenakkoord 2014 -2018, ”Kiezen in de kern”.  De voortgang van de realisatie bezuinigingen 2015-2018.  Tussentijdse verantwoording per programma.  Stand van zaken uitvoering sociaal domein.  Stand van zaken bouwgrondexploitatie (inclusief Projectenrapportage gebiedsontwikkeling 2015- zie afzonderlijk boekwerk-). De voortgang van de uitvoering van het Hoofdlijnenakkoord 2014 -2018 “Kiezen in de kern”. We monitoren de voortgang van de uitvoering van het Hoofdlijnenakkoord 2014 -2018 door een 11-tal speerpunten te volgen. Gesteld kan worden dat de speerpunten waar we invloed op hebben op schema liggen. Voortgang realisatie bezuinigingstaakstelling 2015-2018 De voortgang van de “Berenschot-bezuinigingen” loopt grotendeels op schema. Van de totale taakstelling 2015 van €1.610.347 wordt naar verwachting een bedrag van € 1.500.747 gerealiseerd. Ondanks de inhoudelijk soms moeilijke en ingrijpende keuzes die gemaakt moesten worden, zijn we financieel gezien tevreden over het behaalde resultaat tot nu toe. Bij de “overige (bezuinigings-)taakstellingen ligt dit anders. Het betreft hier de taakstellingen op arbeidsvoorwaarden, DOW R-besparingen, ontvlechtingskosten brandweer en achterblijvende overhead verzelfstandiging Sportbedrijf. Van de totale taakstelling 2015 van € 439.000 is de verwachting dat in 2015 een bedrag van € 138.000 kan worden gerealiseerd. Inmiddels zijn een aantal acties in gang gezet om het uiteindelijk verwacht tekort op deze taakstellingen zoveel mogelijk te beperken (zie blz. 93 bedrijfsvoeringsparagraaf). Tussentijdse verantwoording per programma Monitoring van de programma’s vindt plaats op basis van de in de begroting 2015 opgenomen doelstellingen. De uitvoering van de programma’s loopt voor het merendeel op schema. Het budgetverloop laat zowel mee- als tegenvallers zien. In hoofdstuk 3, actueel financieel beleid, treft u een overzicht aan van de belangrijkste mee en tegenvallers. Stand van zaken sociaal domein Om u inzicht te geven in de voortgang van het sociaal domein hebben we een afzonderlijk hoofdstuk sociaal domein in deze zomernota opgenomen. Stand van zaken bouwgrondexploitatie/ projectenrapportage 2015 Bij deze zomernota is de jaarlijkse projectenrapportage 2015 gebiedsontwikkeling gevoegd. Hierin wordt de voortgang van de grondexploita ties weergegeven. Risico’s worden met name gelopen binnen de complexen Franciscushof, de Zegge VII, Sallandse Poort kantoren en de Kleine Hagen Laag-Zuthem.

4

De algemene reserve grondexploitatie blijft de komende jaren iets boven het door uw raad bij de nota grondbeleid vastgesteld minimumniveau van € 1 mln. De marges om tegenvallers binnen de grondexploitatie op te kunnen vangen blijven gering. Tot slot Wij hopen dat deze eerste zomernota voldoet aan uw informatiebehoefte en zien uit naar de behandeling in uw raad.

Met vriendelijke groet, burgemeester en wethouders van de gemeente Raalte,

de secretaris Karin Cornelissen

de burgemeester Martijn Dadema

5

Hoofdstuk 2: Leeswijzer

Als onderdeel van de budgetcyclus wordt u met de in hoofdstuk 1 opgenomen aanbiedingsbrief de zomernota 2015 aangeboden. In hoofdstuk 3 wordt een schets gegeven van het actuele financiële beeld zoals dat bekend is bij deze zomernota waarin tevens het resultaat van de meicirculaire 2015 is verwerkt. In hoofdstuk 4 wordt de voortgang hoofdlijnenakkoord de Kracht van de kern.

weergegeven

van

de

speerpunten

uit

het

In hoofdstuk 5 wordt de stand van zaken weergegeven van de bezuinigingen voor de jaren 2015-2018. In hoofdstuk 6 wordt informatie verstrekt over de ontwikkelingen binnen de diverse programma’s. Door middel van een “verkeerslichtenmodel” is gerapporteerd over de vorderingen in het realiseren van de doelstellingen van de in het betreffende programma opgenomen beleidsvelden. Ook is in dit hoofdstuk de stan d van zaken met betrekking tot de kredieten en relevante bedrijfsvoeringsinformatie opgenomen. In hoofdstuk 7 is een actueel beeld gegeven van de ontwikkelingen met betrekking tot de rijksuitkeringen en de budgetten van de WMO, Jeugdzorg en Participatie binnen het sociaal domein. In hoofdstuk 8 is informatie over de bouwgrondexploitatie opgenomen. De toelichting op het verwachte resultaat en de voortgang per complex is in een apart boekwerk “Projectenrapportage gebiedsontwikkeling 2015” opgenomen. In hoofdstuk 9 treft u een totaaloverzicht aan van de financiële gevolgen van deze zomernota, terwijl in de bijlagen enkele overzichten zijn opgenomen betreffende mutaties in de reserves, beschikbaar te stellen kredieten en de stand van de post onvoorzien.

7

Hoofdstuk 3: Actueel financieel beleid

3.1. De financiële positie geactualiseerd Na vaststelling van de programmabegroting 2015 en MJR 2016 -2018 en het resultaat van deze zomernota laat het financieel perspectief onderstaand geactualiseerd beeld zien . Financieel resultaat begroting 2015-2018 2015 Begrotingsresultaat 2015-2018 bij aanbieding programmabegroting 2015 Wijzigingsbesluit bij begrotingsvaststelling 2015 (amendement terugdraaien bezuinigingen jeugdsportsubsidies en sportstimulering ten laste van begrotingsresultaat 2015-2018) Financieel resultaat zomernota 2015 Financieel resultaat 2015-2018 na zomernota 2015

2016

2017

2018

S

€

756.845 N € -42.705 V

€ -207.221 V

€ -191.010 V

E

€ 1.058.447 N € -40.335 V

€ -171.348 V

€ -12.846 V

€ 1.815.292 N € -83.040 V

€ -378.569 V

€ -203.856 V

S

€

53.000 N € 53.000 N €

S

€

136.282 N € -14.344 V

€ -38.798 V

€ -345.590 V

E

€

530.681 N €

€

€

S

€

946.127 N €

-4.049 V

€ -193.019 V

€ -483.600 V

E

€ 1.589.128 N € -40.335 V

€ -171.348 V

€ -12.846 V

€ 2.535.255 N € -44.384 V

€ -364.367 V

€ -496.446 V

-

53.000 N €

-

53.000 N

-

Zoals uit bovenstaande tabel blijkt, is het financieel perspectief bij deze zomernota voor het jaar 2015 verslechterd ten opzichte van het perspectief bij de behandeling van de programmabegroting 2015 en meerjarenraming 2016 -2018. Dit wordt met name veroorzaakt door financiële tegenvallers zoals deze bij de meicirculaire 2015 bekend zijn gemaakt. Het financieel perspectief voor de jaren 2016 en 2017 laat een redelijk stabiel beeld zien , terwijl het perspectief 2018 positiever is dan bij de programma begroting 2015 en meerjarenraming 2016-2018 was voorzien. Wel moet hierbij uitdrukkelijk het voorbehoud gemaakt worden dat er met name binnen het sociaal domein nog veel onzekerheden zijn, welke kunnen leiden tot de nodige fluctuaties in het financieel resultaat in de komende jaren; dit ondanks het nastreven van budgetneutraliteit. Budgetafwijkingen 2015 De belangrijkste tegenvallers zijn:  Een tegenvallende algemene uitkering op basis van de meicirculaire 2015. Het jaar 2015 laat een fors tekort zien ten opzichte van de raming zoals opgenomen in de programmabegroting 2015.  Daarnaast laat de integratie-uitkering sociaal domein een negatiever beeld zien. Omdat we binnen het sociaal domein budgetneutraliteit nastreven moet dit nadeel binnen het sociaal domein worden opgevangen.

9



   

Voor de financiële vertaling van de meicirculaire 2015 verwijzen wij naar de betreffende informatienotitie welke uw raad in juli 2015 is aangeboden en blz. 86 t/m 88 van deze zomernota. Het niet kunnen realiseren van een deel van de overige (bezuinigings-) taakstellingen (arbeidsvoorwaarden, DOWR en ontvlechtingskosten brandweer). Voor een nadere toelichting op deze taakstellingen, zie hoofdstuk 5 en de bedrijfsvoeringparagraaf. Kosten BAG-beheer (BAG: Basis Administratie Gebouwen). Lagere inkomsten bouwleges. Minder toerekening uren aan investeringsprojecten en bouwgrondexploitatie . Hogere kosten DOWR-samenwerking.

Belangrijkste meevallers in 2015 zijn de voordelen op de rentelasten.

3.2. Doorkijk naar de begroting 2016 en meerjarenraming 2017-2019 Actuele ontwikkelingen De huidige financiële positie noopt ons om financieel ”scherp aan de wind te zeilen”. Dit op een moment dat we voor een aantal belangrijke uitdagingen staan. We doelen hierbij met name op:  Het realiseren van de bezuinigingstaakstellingen 2016-2018. Het (tijdig) realiseren van een aantal taakstellingen staat onder druk. Dit geeft een potentieel financieel risico voor het meerjarenperspectief. Zie voor een nadere toelichting hoofdstuk 5 bezuinigingen (blz. 17). 

Uitvoering geven aan de sociale werkvoorziening Raalte. Voor de uitvoering van de WSW, inclusief het werkgeverspunt, zijn structurele middelen benodigd. Het gaat hierbij naar verwachting om uitgaven van ca. € 0, 3 mln. in 2016 oplopend tot € 0,7 mln. in 2019. Hiervoor zijn slechts beperkt dekkingsmiddelen in de begroting beschikbaar (stelpost sociaal domein tot een bedrag van € 0,2 mln). Daarnaast zijn nog eenmalige middelen benodigd van ca. € 0, 2 à € 0,3 mln. voor het aanvullen van de reserve participatie. Door “zelf” de W SW uit te voeren wordt het tekort op de W SW minder groot dan bij ongewijzigd beleid. Besluitvorming hierover heeft plaats gevonden in de raadsvergadering van maart 2015. Raalte is niet de enige gemeente die met de W SW problematiek wordt geconfronteerd. Vanuit de VNG wordt bij het rijk een verhoging van het Participatiebudget bepleit. Via de reguliere kanalen houden w ij u op de hoogte indien hier ontwikkelingen zijn te melden.



Transformatie en verschuivingen in het sociaal domein. De uitkering sociaal domein laat bij de meicirculaire 2015 e en fors negatiever resultaat zien dan bij de meicirculaire 2014 werd verwacht. Bij de meicirculaire 2014 hebben we reeds rekening gehouden met een terugloop van in totaal € 1,29 mln. in de periode 2015-2018. Nu bij de meicirculaire 2015 loopt dit bedrag nog verder op met € 1,58 mln. tot in totaal een terugloop van € 2,87 mln. in de periode 2015 -2019. De totale uitkering sociaal domein is dan gedaald van € 17,45 mln in 2015 tot € 14,58 in 2019. Dit noopt ons om de transformatie en verschuivingen in het sociaal domein voortvarend op te 10

pakken. Op basis van budgetneutraliteit binnen het sociaal domein staan we voor de uitdaging het beleid en de uitvoering zodanig vorm te geven dat deze budgetneutraliteit in de komende jaren gerealiseerd kan worden. Voor de overgangsperiode kunnen we daarbij nog een beroep doen op de ingestelde reserves zorg en participatie. Hierbij moet opgemerkt worden dat de reserve participatie naar verwachting per eind 2015 is uitgeput en bij de jaarrekening 2015 mogelijk moet worden aangevuld. Z ie voor een nadere toelichting het hoofdstuk sociaal domein (blz. 99). 

Autonome ontwikkelingen en (verplicht) nieuw beleid. Naast autonome ontwikkelingen (bestaand beleid ) inventariseren we bij de begrotingsvoorbereiding 2016 ook het (verplicht) nieuw beleid. Denk daarbij ook aan de meerkosten uitvoering sociale werkvoorziening waarvoor nog geen dekkingsmiddelen zijn aangewezen. In de meerjarenraming is vanaf 2017 beperkt ruimte beschikbaar v oor nieuw beleid/heroverweging van “knellende” bezuinigingsmaatregelen. Op basis van het bij de begroting 2015 vastgestelde perspectief gaat het hierbij om een bedrag van € 250.000 in 2017 oplopend tot € 500.000 in 2018. Hierbij moet rekening gehouden worden met het resultaat van deze zomernota en autonome ontwikkelingen.

Ontwikkeling algemene bestemmingsreserve Het verloop van de algemene bestemmingsreserve is in ond erstaande tabel toegelicht. Uit deze tabel blijkt dat de algemene reserve uitkomt op een bedrag van € 4,18 mln. per ultimo 2018. Bij de programmabegroting 2015 respectievelijk de jaarrekening 2014 was per ultimo 2018 een saldo voorzien van respectievelijk € 4,08 en € 4,1 mln. Stand algemene bestemmingsreserve bij zomernota 2015 genoemde bedragen x €1 mln. 2014

2015

verwachte stand per 1 januari

8,59

mutaties 2015 (bestaande claims)

-2,78

resultaat zomernota 2015 dekking begrotingsresultaten 2015-2018 verwachte stand per ultimo jaar

8,59

2016

2017

2018

3,27

3,31

3,68

-0,67

0,01

0,04

0,35

-1,87

0,03

0,33

0,15

3,27

3,31

3,68

4,18

Kaderstelling De financiële boodschap is helder. W e moeten in de komende jaren met minder middelen meer uitdagingen realiseren. Dit vraagt om grote creativiteit van inwoners, bestuur en ambtelijke organisatie. Hierbij past de veranderende rol van de gemeente ten opzichte van de markt en samenleving. Hier ligt zowel ambtelijk als bestuurlijk de uitdaging om de juiste positie te vinden in een maatschappijgerichte aanpak waarbij overheidsparticipatie centraal staat. Deze ambitie betekent voor bestuur en ambtelijke organisatie dat zij voor de uitdaging staat om deze transformatie vorm te geven. Dat we (nog) meer “van buiten naar binnen” gaan werken. Dat we meer vanuit verbinding met en vertrouwen in burgers en bedrijven gaan handelen en meebewegen. Kortom we willen gezien worden als “gewaardeerd 11

netwerkpartner”. Op 18 juni is uw raad bijgepraat hoe we deze ontwikkelingen binnen de organisatie vorm en inhoud willen geven. Randvoorwaarde hierbij is dat we een financieel gezonde gemeente w illen zijn en blijven. Daarom stellen wij uw raad voor dat ons college binnen onderstaande kaders de begroting 2016 en meerjarenraming 2017-2019 voorbereidt: Binnen het sociaal domein handhaven we budgetneutraliteit . De nog in de begroting beschikbare stelpost sociaal domein van € 0,2 miljoen wordt aangewend voor dekking van de meerkosten uitvoering sociale werkvoorziening. V oor de resterende meerkosten sociale werkvoorziening moet dekking gevonden worden binnen de budgetten sociaal domein. Ook budgetneutraliteit bij reservevorming sociaal domein . Binnen het sociaal domein is de reserve zorg en de reserve participatie gevormd. Deze dienen als noodzakelijke risicobuffer voor de decentralisaties sociaal domein. Ook hier geldt budgetneutraliteit. Dit betekent dat bij uitputting van de ene reserve middels een afzonderlijk raadsbesluit een beroep gedaan kan worden op de andere reserve. We onderzoeken of het zinvol is om beide reserves samen te voegen tot één reserve sociaal domein. Terughoudendheid in acht nemen in de bestemming van middelen sociaal domein waarop thans nog geen beleid is ontwikkeld. Op basis van de meicirculaire 2015 weten we inmiddels dat de budgetten sociaal domein opnieuw fors neerwaarts zijn bijgesteld. Het uitgavenpatroon moet zich in het overgangsjaar 2015 nog nader uitkristalliseren. In deze zomernota hebben we een beeld geschetst op basis van de nu bekende gegevens. Wel is zeker dat we het binnen het sociaal domein met nog minder budget moeten doen. Dit legt een grote druk op de in g ang gezette transformatieprocessen. Daarom willen we terughoudendheid in acht nemen in de bestemming van middelen sociaal domein waarop thans nog geen beleid is ontwikkeld. Voor bijstelling van beleid en uitvoering is immers ook tijd en geld nodig. Terughoudendheid in acht nemen bij het honoreren van nieuw beleid Voor het jaar 2016 is er beperkte financiële ruimte voor nieuw beleid. Vanaf 2017 ontstaat op basis van de nu voorliggende cijfers, iets meer ruimte . W el moeten we hierbij rekening houden dat er ook jaarlijks mutaties in het bestaand beleid plaats vinden als gevolg van autonome ontwikkelingen. Uit ervaring weten we dat dit per saldo veelal een negatief effect geeft op het begrotingsresultaat . Daarom stellen we voor uiterst terughoudend te zijn me t het honoreren van nieuw beleid voor de komende jaren. W e ontkomen er niet helemaal aan omdat zich ook altijd nieuw beleid aandient dat wettelijk verplicht, onontkoombaar en onuitstelbaar is. Nog nadrukkelijker inzetten op cofinanciering binnen bestaande budgetten. We willen maximaal inzetten op het verwerven van externe subsidies (provinciale, regionale, europese) en fondsenwerving. Hie rbij stimuleren we initiatieven vanuit de samenleving. Eventuele cofinanciering vanuit gemeentelijke middelen vindt zoveel mogelijk plaats binnen de reguliere budgetten (nieuw voor oud beleid).

12

Hoofdstuk 4: Voortgang speerpunten Hoofdlijnenakkoord De kracht van de kern In dit hoofdstuk geven we de voortgang van de uitvoering van het Hoofdlijnen akkoord 2014-2018, Kiezen in de kern, weer. We doen dit aan de hand van een 11 -tal speerpunten. Bij deze eerst monitoring van het nieuwe coalitieakkoord mag geconcludeerd worden dat de uitvoering van de speerpunten voor het merendeel op schema ligt.

13

Hoofdstuk 5: Bezuinigingen De zomernota 2015 is het eerste moment om tussentijds te rapporteren over de voortgang van de bezuinigingstaakstellingen 2015-2018, welke door uw raad zijn vastgesteld op 3 juli en 6 november 2014. We hebben het dan over de zg. “Berenschot -bezuinigingen”. Daarnaast rapporteren wij in deze zomernota over de voortgang van de “overige (bezuinigings-) taakstellingen”. Het gaat hierbij om taakstellingen op het gebied van:  Arbeidsvoorwaarden personeel (restant bezu inigingstaakstelling 2010-2014);  Besparing DOW R-samenwerking (opgenomen in de voorjaarsnota 2013);  Ontvlechtingskosten brandweer (opgenomen i n de perspectiefnota 2014-2017);  Overheadkosten verzelfstandiging Sportbedrijf (zie raadsvoorstel verzelfstandiging sportbedrijf raad januari 2014). Een analyse leert dat we de “Berenschot-bezuinigingen” 2015 voor een belangrijk deel halen. Van de totale taakstelling van € 1.610.37 wordt naar verwachting een bedrag van € 1.500.747 gerealiseerd. Ondanks de inhoudelijk soms moeilijke en ingrijpende keuzes die gemaakt moesten worden, zijn we financieel gezien tevreden over het behaalde resultaat tot nu toe. Bij de ”overige (bezuinigings-) taakstellingen” ligt dit anders. Van deze taakstellingen van € 439.000 is de verwachting dat in 2015 een bedrag van € 138.000 wordt gerealiseerd. Zie onderstaande tabel voor een totaaloverzicht en het detailoverzicht bezuinigingen vanaf blz. 18 van deze zomernota. Zie voor een nadere toelichting op de “overige (bezuinigings )taakstellingen” ook de paragraaf bedrijfsvoering (blz. 93).

17

Te realiseren (bezuinigings)-taakstellingen 2015-2018 Herkomst bezuiniging

Verwachte realisatie taakstelling 2015

"Berenschot bezuinigingen"

2016

2017

2018

€ 1.774.147

€ 2.586.897

€ 3.001.847

€ 3.374.597

-€ 110.800

-€ 49.800

-€ 25.800

-€ 300

-€ 53.000

-€ 53.000

-€ 53.000

-€ 53.000

Totaal "Berenschot bezuinigingen" na vaststelling programmabegroting 2015 en meerjarenraming 2016-2018

€ 1.610.347

€ 2.484.097

€ 2.923.047

€ 3.321.297

Verwachte realisatie taakstellingen bij zomernota 2015

€ 1.500.747

€ 2.473.497

€ 2.912.447

€ 3.310.697

€ 109.600

€ 10.600

€ 10.600

€ 10.600

"overige (bezuinigings)-taakstellingen"

€ 439.000

€ 538.000

€ 637.000

€ 736.000

Verwachte realisatie taakstellingen bij zomernota 2015 (1)

€ 138.000

€ 538.000

€ 637.000

€ 736.000

Saldo taakstellingen " overige (bezuinigings)-taakstellingen"

€ 301.000

€0

€0

€0

Totaal saldo taakstellingen (nog) niet gerealiseerd

€ 410.600

€ 10.600

€ 10.600

€ 10.600

-€ 113.347

-€ 10.600

-€ 10.600

-€ 10.600

€ 297.253

€0

€0

€0

af: gewijzigde voorstellen/besluiten naar aanleiding van begrotingsbehandeling op 6 november 2014 (ten laste van surplus) af: gewijzigde voorstellen/besluiten naar aanleiding van begrotingsbehandeling op 6 november 2014 (ten laste van begrotingsresultaat 2015-2018)

Saldo taakstellingen Berenschot bezuinigingen (nog) niet gerealiseerd

Dekking ten laste van surplus ten opzichte van taakstelling (zie onderstaande tabel) Saldo tekort op taakstellingen 2015

(1) reëel risico dat een deel van deze taak stellingen niet tijdig en/of volledig gerealiseerd k unnen worden

Per saldo betekent dit dat van de oorspronkelijke taakstellingen van € 1.610.347 + € 439.000 is € 2.049.347 naar verwachting per eind 2015 € 1. 500.747 + € 138.000 is € 1.638.747 is gerealiseerd. Er resteert dan voor het jaar 2015 no g een tekort van € 410.600. Dit tekort kan nog tot een bedrag van € 113.347 gedekt worden door de in de begroting 2015 opgenomen stelpost “surplus bezuinigingen ten opzichte van taakstelling”. Zie onderstaande tabel voor het verloop van deze stelpost. Stelpost "surplus bezuinigingen ten opzichte van taakstellling" 2015 2016 2017 Surplus bij primitieve begroting 2015 € 224.147 € 436.897 € 151.847

2018 € 24.597

af: gewijzigde voorstellen/besluiten naar aanleiding van begrotingsbehandeling op 6 november 2014

-€ 110.800

-€ 49.800

-€ 25.800

-€ 300

af: niet te realiseren bezuinigingstaakstellingen Berenschot jaarschijf 2015 bij zomernota 2015

-€ 113.347

-€ 10.600

-€ 10.600

-€ 10.600

€0

€ 376.497

€ 115.447

€ 13.697

totaal nog beschikbaar surplus na zomernota 2015

Voorgesteld wordt het saldo tekort 2015 van € 410.600 minus € 113.347 is € 297.253 ten laste van de algemene middelen te brengen. Vanaf het jaar 2016 staat de (tijdige) realisatie van een aantal bezuinigingen onder druk. 18

We doelen daarbij met name op de taakstellingen op arbeidsvoorwaarden, DOWR besparingen, ontvlechtingskosten brandweer en achterblijvende overhead verzelfstandiging Sportbedrijf. Ons college zal zich maximaal inzetten om het uiteindelijk verwachte tekort op deze taakstellingen zoveel mogelijk te beperken. Bij de reguliere rapportagemomenten in de P&C cyclus informeren wij u steeds over de actuele stand van zaken op dat moment.

19

Totaalpakket bezuinigingsmaatregelen 2015-2018 (conform raadsbesluit 3 juli en 6 november 2014)

Zoekrichting: zie rapportage Berenschot "Minder Nr Programma ambtenaren minder taken, minder taken minder ambtenaren"

1a Financien

2015

Vergunning 1c en handhaving

Afschaffen stookontheffingen

2016

2017

2018

2015

2016 2017

2018

0 = taakstelling niet gerealiseerd 1 = dreigt af te wijken van taakstelling 2 = gerealiseerd conform of meer dan taakstelling

Verhogen kostendekkendheid leges: € precariorecht

Bij (verwachte) afwijking van oorspronkelijke taakstelling; meer gerealiseerd (+ bedrag t.o.v. taakstelling) of minder gerealiseerd (bedrag t.o.v. taakstelling) invullen.

Wat is actuele stand van zaken realisatie

Blanco Taakstelling nog niet gestart

3.500

Verhogen kostendekkendheid leges: vergunningen en ontheffingen bijzondere wetten Vergunning 1b en handhaving

Aantal te bezuinigen fte's

Toelichting op bezuinigingsmaatregelen

1-7-2015

Totaaloverzicht bezuinigingen Gemeente Raalte

€

€

€

22.500

10.000

€

€

22.500

10.000

€

€

22.500 Leges evenementen niet verhogen; resterende bezuinigingsbedrag wordt dan € 10.000 (€ 30.000 minus niet te realiseren taakstelling verhoging kostendekkendheid evenementen van € 20.000 is € 10.000).

10.000

10.000

€

10.000

€

10.000

€

10.000

0,3

0,3

0,3

Mogelijkheid bieden voor het gratis afvoeren van snoeihout. Hierover in overleg treden met loonbedrijven/ afvalverwerkers.



1d Financien

Verhogen OZB tarief

Bestuur en 1e dienstverlening

Verhogen kostendekkendheid leges: € huwelijk




1-7-2015



2015

2016

2017

2018

2015

2016 2017

2018


€

280.000 €

490.000 €

700.000

1.850 €

3.700 €

3.700 €

3.700

Lastenstijging is slechts aan de orde als de leefbaarheid en verantwoordelijkheid bij verdere sanering wordt aangetast; in het bijzonder in het sociaal domein. Als er mogelijkheden worden gezien om elders in de begroting op onderdelen extra inkomsten te genereren (zie ondermeer format 25) of andere extra bezuinigingen door te voeren kan dit tot minder verhoging van de OZB leiden. Een en ander is ook mede afhankelijk of economisch herstel doorzet in de komende jaren. 1% OZB verhoging genereert € 70.000 OZB opbrengst.


Zoekrichting: zie rapportage Berenschot "Minder Nr Programma ambtenaren minder taken, minder taken minder ambtenaren" Bestuur en 2 dienstverlening

Bestuur en 3 dienstverlening

4 n.v.t.

Verlagen kosten College van Burgemeester en Wethouders

Verlagen kosten van communicatie en voorlichting

Slimmer werken bij de ambtelijke ondersteuning van het bestuur




1-7-2015



2015

2016

2017

2018

2015

2016 2017

2018


€

300 €

300 €

300 €

300 Boven de de door Berenschot aangegeven bezuinigingen, 1 fte bezuinigingen op het taakveld communicatie € 7.000 + € 60.000 (1 fte communicatie met ingang van 1 juli 2015) is € 67.000.

€

€

37.000 €

12.000 €

67.000 €

24.000 €

67.000 €

24.000 €

67.000

24.000

0,5

0,2

1,0

0,4

1,0

0,4

1,0

0,4

In de nieuwe situatie blijft de kaderstellende en controlerende rol van de raad geborgd (fte vermindering met ingang van 1 juli 2015 realiseren).






1-7-2015



2015

2016

2017

2018

2015

2016 2017

2018



Effectiever en efficiënter werken bij KCC

€

Milieu en 6 duurzaamheid

Efficiënter werken bij huisvuilinzameling en de legesopbrengsten verhogen.

€

Wonen en woon- en 7 werkomgeving

Kostenreductie vergunningen, toezicht en handhaving m.b.t. omgevingsvergunningen

33.800 €

237.000

33.800 €

33.800 €

33.800

€

237.000

€

237.000

€

237.000

€

92.000

€

92.000

€

92.000

0,5

0,5

0,5

0,5

0,5

0,5

0,5







2015

2016

2017

2018

2015

2016 2017

2018


8 Vervallen


1-7-2015


Regionale samenwerking

€


€

30.000 €

-30.000

30.000 €

30.000 €

30.000

De verwachte besparingen op DOWR staan onder druk. Naast besparingen is er ook sprake van nieuwe uitgaven als gevolg van nieuwe taken /ontwikkelingen. Hierdoor kan de taakstelling in 2015 nog niet gerealiseerd worden. Uitdaging is om deze besparing alsnog vanaf 2016 te realiseren.



10 n.v.t.




1-7-2015



2015

2016

2017

2018

2015

2016 2017

2018


Procesoptimalisatie

€


€

56.000 €

-31.000

59.000 €

59.000 €

59.000

0,10

0,15

0,15

0,15

De realisatie van procesoptimalisa tie rondom het proces kapvergunning vergt meer tijd dan voorzien. In het najaar van 2015 verwachten we hieromtrent duidelijkheid. Het snelloket WWB kan als gevolg van niet doorgevoerde wetgeving geen doorgang vinden. Voor ingeboekte taakstelling van 0,5 fte is alternatieve dekking gevonden (verlaging budget inkoop catering).



11 n.v.t.




2015

2016

2017

2018

2015

2016 2017

2018


Overheadkosten verlagen €

225.000 €

445.500 €

617.000 €

617.000

2

4,3

6,3

6,3

0,15

0,15

0,15

0,15

12 Vervallen

Ruimtelijke ordening

Effectiever en efficiënter omgaan met bestemmingsplannen

€

25.000 €

75.000 €

75.000 €

75.000

Wonen en woon- en 14 werkomgeving

Afschaffen van ondersteuning voor overige volkshuisvesting

€

9.000 €

9.000 €

9.000 €

9.000

Ruimtelijke ordening en 15 … (afh.van inv)

Verlagen van capaciteit ambtelijke ondersteuning bouwgrondexploitatie en investeringsprojecten.

13


1-7-2015


In 2015 is 1 vacature projectleider ingeleverd. €

-

€

-

€

-

€

-



16 Economie


19 Vervallen



2015

2016

2017

2018

2015

2016 2017

2018


Afschaffen werkzaamheden rondom openlucht recreatie

€

Samenwerken met buurgemeenten in het onderwijs.

€

-

€

-

€

-

€

50.000

15.000 €

15.000

0,23

17 Vervallen

18 Onderwijs


1-7-2015


15.000 €

15.000 €

0,25

0,25

0,25

0,25

Recreatie en toerisme zijn belangrijke dragers voor de (locale) economie daarom willen we liever niet op dit taakonderdeel bezuinigen. Mocht de economische situatie in 2018 niet zijn verbeterd dan zien wij ons genoodzaakt om dan een taaktelling van € 50.000 op dit taakveld door te voeren. Hierbij ook de mogelijkheden onderzoeken van verdergaande samenwerking met Olst-Wijhe, danwel op Sallands niveau.



20 Onderwijs

21 Onderwijs

Verlagen van de kosten van leerlingenvervoer

Schrappen van schoolzwemactiviteiten




1-7-2015



2015

2016

2017

2018

2015

2016 2017

2018


€

40.000 €

40.000 €

40.000 €

€

69.000

Akkoord met inboeken verwacht aanbestedingsvoordeel van € 40.000. Mocht het in 2018 noodzakelijk zijn dat verdere bezuinigingen noodzakelijk zijn dan verordening leerlingenvervoer aanpassen vanwege Wet Passend Onderwijs/ophoging kilometergrens en het inzetten van andere vervoermiddelen. Beiden maatregelen samen kunnen dan vanaf 2018 een extra besparing van € 29.000 opleveren. Totaal € 40.000 + € 29.000 = € 69.000.

49.000

In het kader van bewegingsonderwijs wordt schoolzwemmen belangrijk geacht. Daarom niet schrappen in 2015 maar eerst in 2018. Dan ook bezien in het licht van de dan actuele financiele situatie.

0,95



22 Onderwijs

Beperken van onderwijsbegeleiding en logopedie





2015

2016

2017

2018

2015

2016 2017

2018


€

29.000 €

29.000 €

29.000 €

29.000

23 Vervallen Met ingang van 2016.

24 Welzijn

Verminderen subsidies Cultuur

1-7-2015


€

-

€

9.000 €

9.000 €

9.000

0,15

0,15

0,15

Met externe partij is gekeken of zij deze taak kan overnemen maar dit is niet mogelijk. Er zal nog gekeken worden naar andere partijen maar op dit moment is niet duidelijk of deze bezuiniging wordt gehaald.





2015

2016

2017

2018

2015

2016 2017

2018


25 Welzijn

Verhogen opbrengsten hoftheater Raalte

€

-

€

26 Welzijn

Schrappen van het Carillon. Voor 2015 geschrapt bij € de begrotingsbehandeling van 06 november 2014.

-

€

27 Vervallen



1-7-2015


-

€

14.000 €

-

€

14.000 €

-

14.000

Wij zien kansen om de opbrengsten van het Hoftheater te verhogen. Daar willen we in de komende bestuursperiode onderzoek naar laten doen. In afwachting van dit onderzoek nu nog geen extra inkomsten geraamd. Indien uit onderzoek mocht blijken dat hier mogelijkheden zijn dan heeft dit een relatie met format 1 d. minder verhogen van de OZB.

De verwachting is dat de opbrengsten door het Hoftheater in 2016 niet dusdanig verhoogd kunnen worden. Dit blijft een aandachtspunt en hierover lopen gesprekken.



28 Financien

29 Vervallen

30 Vervallen

Verhogen toeristenbelasting en € forensenbelasting (overige recreatieve voorzieningen)




1-7-2015



2015

2016

2017

2018

2015

2016 2017

2018


54.000 €

64.000 €

81.000 €

98.000

Bij de begrotingsbehandeling 2015 heeft uw raad een amendement aangenomen waarbij het college is opgeroepen om samen met de toeristische ondernemers en de Recron alternatieven te verkennen m.b.t. de verhoging van de toeristenbelasting. Voor de begrotingsbehandeling 2016 worden de resultaten van dit onderzoek aan uw raad voorgelegd.



32 Onderwijs

Maatschappelijke onder33 steuning, begeleiding en jeugdhulp

2015

2016

2017

2018

2015

2016 2017

2018


30.600 €

30.600 €

30.600 €

30.600


€

-10.600 €

-10.600 €

-10.600 €

-10.600

Verlagen kosten peuterspeelzaalwerk

€

32.000 €

32.000 €

32.000 €

32.000

Versobering dienstverlening bij individuele voorzieningen WMO



Verhogen opbrengsten en € verlagen kosten van de kinderopvang

31 Onderwijs



1-7-2015


€

200.000 €

200.000 €

200.000 €

200.000

Legesverordening wordt met terugwerkende kracht gewijzigd en boetes worden niet ingevoerd. Hierdoor wordt de bezuiniging niet gehaald.

Niet bezuinigen op budget huishoudelijke hulp. Wel inboeken aanbestedingsvoordeel (€ 100.000) en investeren in innovatieve voorzieningen (besparing van € 100.000).



2015

2016

2017

2018

2015

2016 2017

2018


€

-


€

5.000

Maatschappelijke Verlagen kosten voor onder35 openbare steuning, gezondheidszorg begeleiding en jeugdhulp

€

-

Integraal beheer 36a openbare ruimte

€

Modernisering regelingen kabels en leidingen.



Verlagen kosten d.m.v. WSW

34 n.v.t.



1-7-2015


€

€

2.000 €

5.000 €

5.000 €

5.000

€

9.250 €

9.250

2.000 €

2.000 €

2.000

-


Integraal beheer 36b openbare ruimte

Verlagen kosten voor onderhoud wegen binnen en buiten de bebouwde kom.





1-7-2015



2015

2016

2017

2018

2015

2016 2017

2018


€

12.100 €

12.100



Integraal beheer 37 openbare ruimte




1-7-2015



2015

2016

2017

2018

2015

2016 2017

2018


Verlagen kosten van openbare verlichting

€

15.622 €


€

-3.000

15.622 €

15.622 €

15.622

Deels gerealiseerd; gesprekken met woningbouwver eniging m.b.t. achterpadverlich ting lopen nog. Door het toe gaan passen van LEDverlichting, het aanpassen van de schakeltijden van de verlichting en het verrekenen van achterpadverlich ting met woningbouwcor poraties gaan we aan stroomkosten € 11.000 op jaarbasis besparen. Dat lukt dit jaar nog niet geheel.





2015

2016

2017

2018

2015

2016 2017

2018



Beperken van dienstverlening rond gladheidsbestrijding

€

25.000 €

25.000 €

25.000 €

25.000


Kostendekkend maken tarief rioolheffing en verlagen beheerskosten

€

103.075 €

103.075 €

103.075 €

103.075

40 Vervallen



1-7-2015





Versobering dienstverlening bij openbaar groen en openlucht recreatie




1-7-2015



2015

2016

2017

2018

2015

2016 2017

2018


€

50.000 €

50.000 €

50.000 €

50.000

0

0

0

0

Taakstelling van € 50.000 inboeken. Kwaliteitsniveau onderhoud groen moet goed blijven, geen verpaupering; daar niet op bezuinigen. Daarom niet volledige besparing inboeken. Binnen dit kader nieuw voorstel laten voorbereiden door ambtelijke organisatie. Deze taakstelling heeft geen relatie met fte's maar uitsluitend met externe budgetten. Daarom 0,12 fte gecorrigeerd.




Milieu en 43 duurzaamheid



2015

2016

2017

2018

2015

2016 2017

2018


Verminderen van het aantal speelterreinen en speelplaatsen

Verlagen kwaliteitsniveau en afstoten van openbare begraafplaatsen



1-7-2015


€

€

-

€

25.000 €

-

€

25.000 €

-

€

25.000

16.750

0,05

0,05

0,05

Taakstelling van € 25.000 inboeken. In gesprek gaan met de buurt en draagvlak creëren voor te nemen maatregelen. Met beleid en in overleg tot vermindering komen. Oorspronkelijke taakstelling volledig realiseren heeft tot gevolg dat het voorzieningenniveau naar verwachting teveel wordt aangetast. Handhaven voorzieningenniveau op de algemene begraafplaatsen is belangrijk. Daarom taakstelling eerst inboeken vanaf 2018. T.z.t. bezien in relatie tot dan actuele totale financiele plaatje.



44 Sport

Verlagen kosten zwemaccommodaties (Tijenraan en Tippe)

44aSport

Sporthal/spelzaal Hoogerheyne verenigingen. Raadsbesluit begrotingsbehandeling 2015 van 06 november 2014.

45 Sport

Verminderen aantal binnensportaccommodaties




1-7-2015



2015

2016

2017

2018

2015

2016 2017

2018


€

€

10.000 €

-

€

20.000 €

70.000 €

30.000 €

70.000 €

30.000

Bij de begrotingsbehandeling op 6 november 2014 is besloten om de vrijwilligersinzet ter waarde van € 10.000 in 2015 oplopend naar € 30.000 in 2017 te laten groeien. De gesprekken met de verenigingen zijn gestart. De uitkomsten zijn nog ongewis, vandaar de score 'oranje' in de volgende kolom. Wij informeren u over de stand van zaken via een afzonderlijke informatienotitie.

70.000

Bezuiniging is van beperkte omvang.






1-7-2015



2015

2016

2017

2018

2015

2016 2017

2018


46 Sport

Afschaffen van activiteiten rondom sportstimulering € en sportsubsidies. Raadbesluit 6 november 2014.

46aSport

Schoonmaak sportaccommodaties (raadsbesluit 6 november 2014)

€

Raadsbesluit van 6 november 2014 bezuinigingen Sport 20152018. 33.000 €

15.000 €

33.000 €

15.000 €

33.000 €

15.000 €

33.000

15.000

Raadsbesluit begrotingsbehandeling 2015 van 06 november 2014.

Deze bezuinigingstaakstelling is gewijzigd in beëindiging gemeentelijke bijdrage combinatiefuncties.






2015

2016

2017

2018

2015

2016 2017

2018


Raadsbesluit begrotingsbehandeling 2015 van 06 november 2014.

46bSport

Onderhoud sportvelden naar lager niveau bij overcapaciteit


1-7-2015


€

25.500 €

25.500 €

32.500 €

41.000

Er volgen maatwerkgesprekken met de betreffende sportvereniginge n. In de overgangsperiod e wordt hierbij mogelijk een beroep gedaan op de voorziening Onderhoud sportvelden.





2015

2016

2017

2018

2015

2016 2017

2018


47 Sport

Afschaffen activiteiten rondom sportterreinen en renovatie van sportterreinen

€

48 Welzijn

Verlagen kosten accommodaties sociaal cultureel werk, buitengebruik gestelde gebouwen

€

-

49 n.v.t.

Onderzoeken uren ambtelijke ondersteuning

€

50 Vervallen



1-7-2015


35.000 €

35.000 €

35.000 €

35.000

€

2.400 €

4.500 €

4.500

122.100 €

122.100 €

122.100 €

122.100

Overdragen van het onderhoud van het groen rond de sportvelden (snoeien etc) van B&O naar de verenigingen is akkoord. Hiervoor is een besparing van € 35.000 geraamd. Zie raadsbesluit van 06 november 2014 bezuinigingen Sport 20152018.

1,84

0,04 0,075

0,075

1,84

1,84

1,84

Er volgen maatwerkgesprekken met de betreffende sportvereniginge n. In de overgangsperiod e wordt hierbij mogelijk een beroep gedaan op de voorziening Onderhoud sportvelden.






2015

2016

2017

2018

2015

2016 2017

2018


Gezien de omvang van de werkzaamheden en de gevraagde kwaliteit niet bezuinigingen op de raadsvergoedingen. Alle andere taakstellingen wel inboeken. Bestuur en 51 dienstverlening


Verlagen kosten raad, griffie en rekenkamer

Verlagen kosten verkeerseducatie


1-7-2015


€

€

103.000 €

-

€

103.000 €

-

€

103.000 €

-

€

103.000

18.000

1,0

1,0

1,0

1,0

0,05

Trachten voor de eigen uitgaven, inkomsten te genereren zodat de taak toch kan bijven bestaan.



n.v.t.

SubTotaal

Gemeentebrede bezuiniging op formatie. Bij (verwachte) afwijking van oorspronkelijke taakstelling; meer gerealiseerd (+ bedrag t.o.v. taakstelling) of minder gerealiseerd (bedrag t.o.v. taakstelling invullen).




1-7-2015



2015

2016

2017

2018

2015

2016 2017

2018


€

De taakstelling op het aantal fte's wordt in 2015 volledig behaald. Omdat enkele taakstellingen eerst in de loop van 2015 konden worden ingevuld (waaronder de fte-griffie) kan de taakstelling op formatie in euro's voor het jaar 2015 nog niet volledig worden ingevuld. Het gaat hierbij om een eenmalig bedrag van € 50.000.

-50.000

€ 1.500.747 € 2.473.497 € 2.912.447 € 3.310.697

6,54

10,63 12,67

Deze fte's zijn excl. fte's 13,90 bouwgrondexploitatie (format 15).





2015

2016

2017

2018

2015

2016 2017

2018


Nr. 82 bezuiniging 20102014 arbeidsvoorwaarden € personeel

200.000 €

oud Kosten-plaats




1-7-2015


€

-170.000

200.000 €

200.000 €

200.000

Door harmonisatie van de arbeidsvoorwaarden in DOWR verband is een besparing van €30.000 bereikt. Over het restant zijn we in gesprek met het lokale GO. Naar verwachting ronden we dit aan het einde van het jaar af. De financiële speelruimte op de arbeidsvoorwaarden is erg beperkt. Dit maakt het lastig om met het GO tot overeenstemming te komen. Onzeker is nog in welk tempo en mate invulling gegeven kan worden aan het restant.






1-7-2015



2015

2016

2017

2018

2015

2016 2017

2018


Taakstelling DOWR percelen. Voorjaarsnota 2013.

€


€

100.000 €

oud Kosten-plaats

-100.000

100.000 €

100.000 €

100.000

De verwachte besparingen op DOWR staan onder druk. Naast besparingen is er ook sprake van nieuwe uitgaven als gevolg van nieuwe taken / ontwikkelingen. Hierdoor kan de taakstelling in 2015 nog niet gerealiseerd worden. Uitdaging is om deze besparing alsnog vanaf 2016 te realiseren. Zie voor een nadere toelichting ook de bedrijfsvoeringsparagra af.



n.v.t.




2015

2016

2017

2018

2015

2016 2017

2018


Taakstelling ontvlechtingskosten brandweer

€


€

59.000 €

118.000 €

177.000 €

236.000

0,35

0,55

0,8

Taakstelling 2015 kan deels gerealiseerd worden. Voor de invulling vanaf 2016 verwijzen wij naar de nadere toelichting in de bedrijfsvoerings paragraaf.

0,97

-31.000

Conform raadsvoorstel verzelfstandiging sportbedrijf.

n.v.t.

Taakstelling overhead verzelfstandiging sportbedrijf

Totaal gerealiseerd


1-7-2015


€

80.000 €

120.000 €

160.000 €

200.000

€ 1.638.747 € 3.011.497 € 3.549.447 € 4.046.697

0,43

0,86

6,89 11,61 14,33

1,31

16,18

Taakstelling 2015 kan worden gerealiseerd. Voor de invulling vanaf 2016 verwijzen wij naar de nadere toelichting in de bedrijfsvoerings paragraaf.






1-7-2015



2015

2016

2017

2018

2015

2016 2017

2018


Totaal oorspronkelijke bezuinigingstaakstelling

€ 1.774.147

€ 2.586.897

€ 3.001.847

€ 3.374.597

Gewijzigde bezuinigingsvoorstellen (26,28,44, 46, 10 en 41)

€

-163.800

€

-102.800

€

-78.800

€

-53.300

Taakstelling sport en brandweer

€

139.000

€

238.000

€

337.000

€

436.000

0,00

0,00

0,00

Bezuinigingen 2010-2014 € (Arbeidsvoorwaarden en DOWR-percelen)

300.000

€

300.000

€

300.000

€

300.000

0,00

0,00

0,00

0,00

16,18

7,76

12,48 15,20

17,05

-0,87 -0,87 -0,87

-0,87

Totaal te realiseren bezuinigingstaakstelling

€ 2.049.347

€ 3.022.097

€ 3.560.047

€ 4.057.297

6,89 11,61 14,33

Meer (+)/minder (-) gerealiseerd.

€

€

€

€

0,00

-410.600

-10.600

-10.600

-10.600

0,00

0,00

0,00

0,00

Hoofdstuk 6: Tussentijdse verantwoording per programma

Inleiding In dit hoofdstuk wordt informatie verstrekt over de ontwikkelingen binnen de diverse programma’s. Door middel van een “verkeerslichtenmodel” wordt gerapporteerd over de vorderingen in het realiseren van de doelstellingen van de in het betreffende programma opgenomen beleidsvelden. Bij de programma’s is de betekenis van de kleur van het verkeerslicht toegelicht. Wij merken hierbij nog op dat bij diverse indicatoren voor het meten van het succes van de doelstellingen wordt verwezen naar de score binnen het tweejaarlijkse onderzoek “waar staat je gemeente”. Het meest recente onderzoek is van 2013 en om die reden zijn dus de resultaten hiervan nu betrokken bij deze zomernota. In 2015 wordt volgens planning weer een onderzoek gehouden. Ook is in dit hoofdstuk nog de volgende informatie opgenomen:  Overzicht van algemene dekkingsmiddelen, resultaten en onvoorzien;  Stand van zaken met betrekking tot investeringskredieten;  Relevante bedrijfsvoeringsinformatie.

49

Algemene dekkingsmiddelen Portefeuillehouder

Wethouder Niens

911.1 Geldleningen en uitzettingen korter dan 1 jaar Dividend BNG In april 2015 heeft de gemeente de jaarstukken 2014 ontvangen van de B NG. De nettowinst van de BNG over 2014 bedraagt € 126 miljoen (2013: € 283 miljoen). We zien een dalende nettowinst door aanhoudende daling van de marktrente, ongerealiseerde negatieve marktwaardeveranderingen in het resultaat financiële transacties en structurele stijging van de operationele lasten en bijdragen aan heffingen. Voor 2015 wordt opnieuw een lager renteresultaat verwacht; de BNG durft nog geen uitspraak te doen over de verwachte nettowinst 2015. Het dividend bedraagt € 0,57 per aandeel van € 2,50 (2013: € 1,27 per aandeel). Raalte ontvangt op basis van 25.897 aandelen € 14.813. De raming in onze begroting is € 30.450 dus € 15.637 minder inkomsten. Vooralsnog gaan we, op basis van de informatie van de BNG, uit van een eenmalige inkomstendaling. Voorgesteld wordt de eenmalig lagere opbrengst Dividend BNG van € 15.637 te ramen . 913.1 Overige financiële middelen Renteresultaat In de nota reserves en voorzieningen is bij het onderdeel rentebeleid aangegeven dat jaarlijks bij de tussentijdse rapportage de financieringsbehoefte opnieuw wordt berekend en de mogelijke gevolgen voor de totale rentelasten in de begroting in beeld worden gebracht. In de begroting 2015 is voor de renteberekening het rente -omslagpercentage van 3.8% gehanteerd. De marktrente is momenteel lager dan dit omslagpercentage . e

In het 1 halfjaar 2015 hebben we zo optimaal mogelijk gebruik gemaakt van de extreem lage marktrente (de rente voor kasgeld is nu zelfs negatief geworden) door een aanzienlijk deel van onze financieringsbehoefte met kortlopende leningen in te vullen tegen een zeer lage rentevergoeding. Dit is echter, om renterisico’s zoveel mogelijk te beperken, op grond van de wet FIDO slechts tot een beperkt bedrag (kasgeldlimiet) toegestaan. Om het voordeel van de lage marktrente zoveel mogelijk te benutten , hebben we in het afgelopen halfjaar onze financieringsbehoefte voor de lange termijn zoveel mogelijk met langlopende leningen afgedekt. We hebben een viertal langlopende leningen (met looptijden van 38,39 en twee van 40 jaar) van elk € 5 miljoen aangetrokken tegen rentepercentages die net iets onder de 2% liggen. Drie van deze leningen hebben een stortingsdatum in 2016, hiermee is een deel van het rente risico voor dat jaar ingevuld. Hierdoor is de rentegevoeligheid van de leningenportefeuille verder gedaald. Dit maakt het verantwoord om het renteomslagpercentage vanaf de begroting 2016 te verlagen v an 3,8% naar 3,6%.

85

Voor het jaar 2015 schatten we op dit moment in dat we eenmalig € 1.100.000 minder rentelasten hebben. Bij het opstellen van de begroting 2015 was een positief renteresultaat van € 840.000 voorzien. Daarbij is aangegeven dat bij de zomernota 2015 wordt beoordeeld of en tot welk bedrag dit renteresultaat kan worden ingezet als eenmalig dekkingsmiddel. Omdat de rente in het afgelopen jaar nog verder is gedaald tot een ongekend laag niveau is dit voordelig renteresultaat 2015 nu becijferd op € 1.100.000. Voorgesteld wordt om € 1.100.000 voor het jaar 2015 in te zetten als eenmalig algemeen dekkingsmiddel. 921.1 Algemene uitkeringen Uitkering uit gemeentefonds De uitkering uit het gemeentefonds is vanaf het jaar 2015 aanzienlijk verhoogd als gevolg van de 3 grote decentralisaties van taken - op het gebied van de WMO, Jeugd en e Participatie - naar de gemeenten. Daarnaast werd met ingang van 2015 de 1 fase van het groot onderhoud aan het gemeentefonds doorgevoerd. De financiële gevolgen van deze wijzigingen zijn in de meicirculaire 2014 bek end gemaakt. Deze meicirculaire 2014 was ook de basis voor de begroting 2015-2018. Na de meicirculaire 2014 zijn in 2014 nog de september - en de decembercirculaire ontvangen. Omtrent de septembercirculaire hebben wij u in een aparte informatienotitie geïnformeerd. Inmiddels is ook de meicirculaire 2015 – gebaseerd op de Voorjaarsnota 2015 van het Rijk – ontvangen. Over het resultaat van deze circulaire hebt u begin juli een informatienotitie ontvangen. De uiteindelijke financiële gevolgen van bovengenoe mde circulaires voor de begroting 2015 worden in deze zomernota 2015 geschetst. De financiële gevolgen voor de jaren na 2015 worden in de (meerjaren)begroting 2016-2019 opgenomen. Daarbij wordt een onderscheid gemaakt tussen de integratie -uitkering sociaal domein en de algemene uitkering uit het gemeentefonds. Integratie uitkering sociaal domein De integratie-uitkering sociaal domein wordt formeel gezien als 1 uitkering. Vooralsnog zijn de drie onderdelen; WMO, Jeugd en Participatie als afzonderlijke uitkeringen te onderscheiden. Deze verschillende onderdelen zijn voor het jaar 2015 nog gebaseerd op de historische uitgaven in het jaar 2013. Vanaf 2016 wordt de verdeling op meer objectieve verdeelmaatstaven gebaseerd. In de meerjarenbegroting 2015-2018 is bij de raming van de diverse onderdelen van de integratie uitkering uitgegaan van de door het Rijk gepresenteerde budgetten bij de meicirculaire 2014. Hierbij is er vanuit gegaan dat de uitgaven in dit kader zich budgettair neutraal tot de inkomsten zouden moeten verhouden. Nu bij de meicirculaire 2015 is de integratie uitkering sociaal domein wat lager (€ 261.131) dan in de primitieve begroting 2015 werd opgenomen. Gezien het budgettair neutrale uitgangspunt voor het sociaal domein heeft dit voor het jaar 2015 geen gevolgen voor het begrotingssaldo. Voor een nadere analyse en vertaling van de financiële gevolgen die voor het sociaal domein voortvloeien uit de bij de meicirculaire 2015 bekend geworden integratie -uitkering sociaal domein voor de komende jaren wordt verwezen naar het afzonderlijke hoofdstuk 7 over dit onderwerp. 86

De Algemene uitkering De hoogte van de algemene uitkering wordt voor een belangrijk deel bepaald door de uitgaven van het Rijk. Middels de normensystematiek (samen trap op, same n trap af) beweegt de omvang van het gemeentefonds met het uitgavenpatroon van het Rijk mee. De jaarlijkse toe- of afname als gevolg van deze systematiek wordt het accres genoemd. Naast deze accresontwikkelingen bepalen ook diverse andere mutaties (extra of veranderende taken) het uiteindelijke resultaat van de algemene uitkering. Voor het jaar e 2015 leidde ook de 1 fase van het groot onderhoud tot een aanzienlijke aanpassing van de e uitkering, terwijl vanaf 2016 de 2 fase van dit groot onderhoud opnieuw een behoorlijke invloed heeft op de verdeling van de algemene uitkering. Ten opzichte van de in de primitieve begroting 2015 opgenomen algemene uitkering is als gevolg van lagere gerealiseerde rijksuitgaven in 2014 en lager geraamde uitgaven voor 2015 het accres voor de jaren 2014 en 2015 aanzienlijk lager. Doordat het lagere accres in 2014 wordt verrekend met de uitkering 2015 is de totale algemene uitkering 2015 fors lager dan primitief werd begroot. Daarnaast zijn vanaf 2015 een tweetal decentralisat ie-uitkeringen toegevoegd, welke voor de betreffende doelstellingen worden gereserveerd/ingezet. In onderstaand overzicht zijn de gevolgen voor de begroting 2015 in beeld gebracht: resultaat uitkeringjaar 2015 raming begroting 2015-2018 raming zomernota 2015 (meicirculaire 2015)

€ €

2015 28.281.330 27.616.548

bruto nadelig resultaat

€

664.782-

op te nemen (te reserveren) stelposten n.a.v. taakmutaties n.a.v. meicirculaire 2015 integratie-uitkering "Gezond in de Stad" decentralisatie-uitkering Extra Huishoudelijke Toelage

E E

€ €

29.000422.500-

netto nadelig resultaat bijstelling taakstelling WMO huish hulp

E E

€ €

1.116.28223.120

€

1.093.162-

per saldo t.l.v. exploitatie 2015

Uit bovenstaand overzicht blijkt dus een negatief resultaat voor de begroting 2015 tot een bedrag van € 1.093.162. Dit is inclusief een aantal op te nemen stelposten voor extra taken. De decentralisatie-uitkering “Gezond in de stad” De gemeente Raalte heeft zich aangemeld voor dit stimuleringsprogramma “Gezond in de stad”. Dit programma is bedoeld om in de wijken meer in te zetten op preventie en vroeg signalering van gezondheidsproblemen. De gemeente Raalte heeft voor de jaren 2015 tot

87

en met 2017 een bijdrage toegekend gekregen van € 29.000 . Deze uitkering wordt voor dit doel ingezet. Hiervoor wordt nog dit jaar een plan van aanpak opgesteld. De decentralisatie-uitkering “Huishoudelijke hulp toelage” Deze uitkering is door de gemeente in het najaar van 2014 aangevraagd om de mogelijkheid te bieden aan mensen met huish oudelijke hulp om zelf tegen een gereduceerd tarief extra huishoudelijke hulp in te huren. De uitkering wordt gedurende twee jaren (2015 en 2016) verstrekt. Vooralsnog wordt er van uitgegaan dat deze middelen budgetneutraal worden ingezet. Voor Raalte betekent dit een bedrag van € 422.500 per jaar. Inmiddels zijn op dit onderdeel al uitgaven gedaan / uitkeringen verstrekt.

Stelposten primitieve begroting 2015 In de primitieve begroting 2015 is nog een aantal stelposten met betrekking tot de algemene uitkering opgenomen. Bij deze zomernota 2015 stellen wij u voor deze middelen functioneel in te zetten. Het gaat hierbij om de volgende middelen: Eenmalige restant-middelen voor de (waterschaps)verkiezingen toevoegen aan het desbetreffende krediet € 52.000 . Structurele middelen vanuit de brede impuls combinatiefunctionarissen voor de uitbreiding van het aantal fte’s (zie ook het programma Sport) € 47.200 . Structurele middelen t.b.v. handhaving gastouderopvang en peuterspeelzalen inzetten voor verhoging van het budget voor de uitvoering van het toezicht door de GGD € 17.869 . Stelpost bezuiniging huishoudelijke hulp Vanaf 2015 wordt er van rijkswege een forse korting (ongeveer 25% in 2015 en 40% vanaf 2016) op het WMO-budget voor huishoudelijke verzorging toeg epast. De korting als gevolg hiervan op de integratie-uitkering W MO in 2015 (t.o.v. 2014) van € 888.000 is in de primitieve begroting 2015 vooralsnog als stelpost opgenomen. In de meicirculaire 2015 is de betreffende integratie -uitkering W MO 2015 opnieuw iets lager (€ 23.120 zie bovenstaande tabel Algemene uitkering) geraamd. Dit betekent dat dit wordt doorvertaald in de bezuinigingstaakstelling op de WMO huishoudelijke verzorging. Per saldo bedraagt de verlaging van de uitgaven WMO huishoudelijke verzorg ing dus € 911.120. Stelpost bezuiniging huishoudelijke hulp 2016 en volgende jaren De hierboven aangegeven – en vanaf 2015 ingezette – rijkskorting op de integratie-uitkering WMO huishoudelijke hulp heeft ook zijn doorwerking in 2016 en volgende jaren. In 2016 loopt de rijkskorting op met € 311.000 (van € 888.000 naar € 1.199.000). In het meerjarenperspectief van de algemene uitkering is deze korting reeds meegenomen. Omdat als uitgangspunt is genomen dat de rijkskorting wordt doorvertaald naar de beschikb are budgetten wordt bij deze zomernota 2015 ook het beschikbare budget WMO huishoudelijke hulp vanaf 2016 met € 311.000 verlaagd. Dit beïnvloedt het financieel perspectief, zoals dit in de informatienotitie aan de raad (7 juli 2015) werd geschetst naar aanleiding van de meicirculaire 2015, vanaf 2016 met € 311.000 positief.

88

932.1 Onroerende zaakbelastingen Onroerende zaakbelastingen In 2015 is de onroerende zaakbelasting geraamd op € 7.074.014. We verwachten over dit jaar een lagere opbrengst van € 60.000 door afrekeningen 2013 en 2014, en bezwaarschriften 2015. In percentage gezien is het minder dan 1%, maar feitelijk missen we wel € 60.000 aan inkomsten. Voorgesteld wordt de ozb opbrengst voor 2015 naar beneden bij te stellen met € 60.000. Om structurele dekkingsproblemen te voorkomen, gaan we de minderopbrengst 2015 in de tariefberekening bij de begroting 2016 corrigeren. Dat betekent een inhaalcorrectie van 0,85%, bovenop de geplande ozb stijging van 4%. Voorgesteld wordt eenmalig de opbrengst onroerende-zaakbelastingen met € 60.000 te verlagen.

936.1 Baten Toeristenbelasting Toeristenbelasting In de begroting 2015 is in eerste instantie € 147.000 aan opbrengst toeristenbelasting geraamd, gebaseerd op € 0,70 per overnachting. In het kader van de bezuinigingen heeft de gemeenteraad besloten de tarieven stapsgewijs te verhogen naar € 0,85 in 2015, € 0,90 in 2016, € 0,95 in 2017 en € 1 in 2018. De opbrengst toeristenbelasting zal daarbij uiteindelijk groeien tot € 207.000. Daarbij is afgesproken dat voor de begrotingsbehandeling 2017 wordt geëvalueerd wat de consequenties zijn van de tariefsverhogingen. De huidige raming 2015 is daarmee € 177.000 gebaseerd op € 0,85 per overnachting. Op basis van het werkelijke aantal overnachtingen in 2014 verwachte n we over 2015 een extra opbrengst van € 30.000. Wij stellen daarom voor de raming in 2015 te verhogen met € 30.000 tot € 207.000. Omdat we verwachten dat de stijgende lijn van het aantal overnachtingen zich voortzet, gaan we deze extra opbrengsten toeris tenbelasting betrekken bij de afdoening van de motie ‘onderzoek alternatieven toeristenbelasting’, ingediend tijdens de begrotingsbehandeling 2015. Voorgesteld wordt de opbrengst toeristenbelasting eenmalig met € 30.000 te verhogen.

89

960.1 Resultaat kostenplaatsen Uren buiten exploitatie In het eerste halfjaar van 2015 zijn minder uren besteed aan de kredieten op “investeringsprojecten” en “ondersteuning bouwgrondexploitatie” dan geraamd. Het betreft hier voor een belangrijk deel niet beïnvloedbare o orzaken van bovengemiddeld (niet werk gerelateerd) ziekteverzuim en ouderschapsverlof. Dit zal deels doorzetten in de tweede helft van 2015. Een ander deel is wel beïnvloedbaar. Denk hierbij aan prioritering van taken tussen uren buiten/binnen exploitatie. Dit vraagt én krijgt blijvende sturing van het management. Op jaarbasis verwachten we dat er in totaliteit 2000 uren minder kunnen worden toegerekend aan de kredieten op “investeringsprojecten” en “ondersteuning bouwgrondexploitatie”. Voorgesteld wordt een eenmalig nadeel te ramen voor ure n buiten de exploitatie van € 200.000.

Kleine en administratieve wijzigingen in budgetten Bij deze zomernota zijn nog enkele budgetten met een gering bedrag aangepast aan de werkelijk te verwachten baten en/of lasten. Het betreft hier onder andere de aan schaf van Ipads voor de raadsleden, nog te verrekenen bedragen over 2014 met het Sportbedrijf, vergoeding van de DOWR voor de inzet van Raalte voor de bedrijfsvoeringraad. Daarnaast zijn administratieve wijzigingen verwerkt. Voorgesteld wordt deze wijzigingen, per saldo eenmalig nadelig voor € 30.179 in 2015 en structureel voordelig vanaf 2015 voor € 1.893, te ramen.

90

Stand van zaken met betrekking tot de investeringskredieten In onderstaande tabel wordt een overzic ht gegeven van de bijgestelde planning van het totaal van de in investeringskredieten bij deze zomernota 2015. Planning van investeringskredieten 2015 2015 balanssaldo investeringskredieten 1-1-2015 nieuwe kredieten vanuit begroting 2015 incl. wijzigingen

2016

€ 14.400.177 €

€

totaal

1.184.316

€ 15.584.493

5.669.243

€ 20.069.420 werkelijk uitgegeven 2015 tot 29 juni 2015

€

2017

€ €

1.184.316

€

-

6.305.322

5.669.243

€ 21.253.736 €

6.305.322

€ 13.764.098

€

1.184.316

€

-

€ 14.948.414

bijstelling planning bij zomernota 2015

€ -1.638.523

€

1.465.008

€

-

€

nieuwe planning uitvoering investeringen bij zomernota 2015

€ 12.125.575

€

2.649.324

€

-

€ 14.774.899

De bijstelling van de planning heeft betrekking op de volgende kredieten: Omschrijving

2015

2016

Openbare verlichting

€

-159.065

€

159.065

Vervanging speeltoestellen

€

-142.075

€

142.075

Riolering

€

-677.736

€

677.736

Infrastructurele aanpassingen

€

-312.000

€

312.000

Landbouwmuseum Laarman

€

-213.000

€

213.000

Diverse kredieten

€

-134.647

€

-38.868

€

-1.638.523

€

1.465.008

91

-173.515

Exploitatievoordeel doorschuiven kredieten Bij de tussentijdse rapportage worden alle kredieten beoordeeld en wordt ook nagegaan of de realisaties (van de uitgaven) volgens de planning verlopen. Ten gevolge van het doorschuiven van kredieten naar volgende jaren is in 2015 een (eenmalig) voordeel op de kapitaallasten ontstaan van afgerond € 272.000. Het betreffen hierbij de lasten van het bovengenoemde krediet openbare verlichting (€ 11.000) en het krediet met betrekking tot de nieuwbouw van het Carmelcollege (€ 26 1.000) dat al eerder was doorgeschoven, maar waarvan de gevolgen nog niet waren vertaald in de begroting 2015. De overige genoemde kredieten wikkelen zich af via de reserves en heeft het doorschuiven daarvan gee n directe gevolgen voor de exploitatie. Voorgesteld wordt om het eenmalige voordeel op de kapitaallasten van € 272.000 te ramen als gevolg van doorschuiven kredieten.

Hiernavolgend zijn enkele voorstellen opgenomen met betrekking tot het wijzigen van lopende kredieten dan wel het beschikbaar stellen van nieuwe kredieten.

Beheerplan infiltratievoorzieningen Het onderzoek wordt € 25.000 duurder doordat de opdracht sterk is uitgebreid. Naast de aanvankelijke behoefte aan kwantitatieve gegevens (aantal voorzieningen, oppervlaktes enz.) bleek er alsnog ook behoefte te bestaan aan kwalitatieve gegevens (het functioneren van de voorzieningen). Voorgesteld wordt het krediet Beheerplan infiltratievoorzieningen inclusief onderzoek met € 25.000 te verhogen ten laste van de voorziening riolering.

Renoveren drukriolering Binnen dit jaarlijks terugkerend krediet worden verschillende projecten ondergebracht. Het budget voor 2015 (€ 50.000) was te laag ingeschat om de noodzakelijke renovaties door te voeren. Zo bleek dat voor het vervangen van de oude drukriolering Heino (die in veel slechtere staat was dan verwacht) en het aanpassen van twee gemalen meer budget nodig was dan geraamd. Aanvullend is er € 123.000 benodigd ten laste van jaarschijven vanuit toekomstige jaren. Dit komt ten laste van de voorziening Riolering. Voorgesteld wordt het krediet Renoveren drukriolering met € 123.000 te verhogen ten laste van de voorziening riolering.

92

Bedrijfsvoering DOWR De samenwerking in DOWR-verband heeft gedurende de eerste helft van 2015 twee nieuwe mijlpalen bereikt. De eerste mijlpaal is de Financiële Administratie, die per 1 januari 2015 van start is gegaan bij gastheer Deventer. Hierin zijn onder andere onze crediteurenen debiteurenadministratie ondergebracht . Er zijn nog wel diverse aanloopproblemen, waaronder de ICT-ondersteuning en de raadpleegmogelijkheden voor budgethouders. Hier wordt momenteel hard aan gewerkt. Het onderbrengen van de financiële administratie in DOWR per 1 januari 2015 betekende voor Raalte ook de overgang naar een ander financieel systeem. Dit systeem moest opnieuw worden ingericht. Dit gelijktijdig met de afronding van de jaarrekening 2014, de overgang van de financiële administratie naar het verzelfstandigd Sportbedrijf én de invoering van de drie decentralisaties. Deze werkzaamheden hebben ingrijpende consequenties voor de bedrijfsvoering waarbij een verhoogd risico op actuele , volledige en betrouwbare cijfers, noodgedwongen, moet worden geaccepteerd. Alles kan nu eenmaal niet tegelijk. De tweede mijlpaal is het akkoord dat begin dit jaar is bereikt over een set nieuwe arbeidsvoorwaarden. De daarvoor in aanmerking komende gedetacheerde medewerkers zijn vervolgens per 1 april in dienst getreden van de gastheer -gemeente. De harmonisatie heeft een voordeel van € 30.000 opgeleverd. Dit is minder dan we vooraf hadden verwacht. Dit betekent ook dat van de oude bezuinigingstaakstelling 2010 -2014 op arbeidsvoorwaarden personeel Raalte nog een taakstelling van € 200.000 minus € 30.000 is € 170.000 in 2015 niet kan worden ingevuld (zie hoofdstuk 5 bezuinigingen voor de financiële vertaling). Momenteel lopen nieuwe onderhandelingen met het lokale GO over de invulling van deze resterende bezuinigingstaakstelling.

93

Budgetverloop DOWR-percelen In onderstaande tabel treft u het verwachte budgetverloop aan van de diverse DOWR percelen. Budgetverloop 2015 DOWR-percelen

Omschrijving DOWR-perceel

Prognose DOWRBegroting Raalte begroting 2015 bij 2015 zomernota 2015

Saldo

Personeels en salarisadministratie

€

213.395 €

257.373

€

Facilitaire zaken

€

1.055.382 €

967.070

€

Invulling taakstellingen facilitair

€

-50.191

Inkoop Belastingen

€ €

50.000 € 469.323 €

I-Werkorganisatie

€

Financiele administratie

€ Totaal €

2.807.126

€

€

327.320 € 4.872.355

€

50.000 € 465.230 €

2.908.444 €

328.287

Reden afwijking

Wegvallen contracten brandweer en GGD. Vermindering inkomsten kan niet volledig -43.978 gecompenseerd worden door evenredige afname kosten. 88.312 Op dit onderdeel zijn synergievoordelen bereikt. Hiermee kan taakstelling op DOWR brandweer en -50.191 sport (deels) worden gerealiseerd. 4.093 Prijsindexatie contracten is hoger dan prijsindex DOWR-begroting, hogere personeelskosten, kosten -101.318 uitstel telefonie en aantal werkpleklicenties is hoger dan in DOWR-begroting is voorzien.

€

-967

4.976.404 €

-104.049

Uit bovenstaande tabel blijkt dat op het perceel facilitaire zaken en belastingen een voordeel kan worden behaald, maar dat op de percelen DOWR PS A en I-werkorganisatie een nadeel wordt gerealiseerd, hetgeen per saldo leidt tot een overschrijding van € 104.049. Voorgesteld wordt het eenmalig tekort op DOWR -percelen 2015 van € 104.049 bij de zomernota 2015 bij te ramen ten laste van de algemene middelen.

Overige (bezuinigings-) taakstellingen In onderstaande tabel geven we het verloop van de ove rige (bezuinigings-) taakstellingen 2015 weer.

94

Verloop overige (bezuinigings-) taakstellingen jaarschijf 2015 Nr. 1 2 3 4

Taakstelling Arbeidsvoorwaarden personeel (restant bezuinigingstaakstelling 2010-2014) Besparing op DOWR-samenwerking (opgenomen in de voorjaarsnota 2013) Ontvlechtingskosten brandweer (opgenomen in de perspectiefnota 2014-2017) Overheadkosten verzelfstandiging sportbedrijf (zie raadsvoorstel verzelfstandiging sportbedrijf, raad januari 2014) Totaal

Realisatie

Saldo

€

200.000

€

30.000 € 170.000

€

100.000

€

-

€

59.000

€

28.000

€

80.000

€

80.000 €

€

439.000

€ 100.000 €

31.000 -

€ 138.000 € 301.000

De taakstellingen op de brandweer en het Sportbedrijf lopen in de periode 2016-2018 stapsgewijs nog verder op tot respectievelijk een bedrag van € 236.000 en € 200.000 in 2018 (zie ook hoofdstuk 5 bezuinigingen voor de financiële vertaling) . Het blijkt tegen te vallen deze ‘ontvlechtingstaakstellingen’ te realiseren. Een belangrijk deel van de taakstellingen genoemd in de tabel onder sub 2 t/m 4 moet door de I -werkorganisatie worden opgebracht. Bij de I-werkorganisatie is er echter ook voortdurend sprake van nieuwe taken en ontwikkelingen, vaak voortvloeiend uit wensen van de drie gemeenten. Daardoor kunnen deze taakstellingen per saldo nog niet omgezet worden in een daadwerkelijke verlaging van de budge tten in onze gemeentebegroting. De volgende acties om de control op de ICT budgetten te verbeteren zijn inmiddels uitgezet:  het in DOW R-verband aanstellen van een controller voor de I -werkorganisatie;  het strak sturen op de financiering van uitbreidingen of intensiveringen, waarbij teams of programmaonderdelen waaraan deze uitbreidingen ten goede komen ook geacht worden voor de financiering (incidenteel én structureel) zorg te dragen.  In de komende periode zal nog verder onderzocht worden hoe het kostenn iveau voor Raalte bij de DOWR-percelen naar beneden kan worden bijgesteld, zodat de tegenvaller op deze percelen zoveel mogelijk door hen zelf wordt gecompenseerd.  Tenslotte zal de huidige (te) complexe verrekensystematiek in het najaar van 2015 worden geëvalueerd. Ons college zal zich maximaal inzetten om het uiteindelijk verwachte tekort op deze taakstellingen zoveel mogelijk te beperken en zal nog strakker sturen op de realisatie van de ‘ontvlechtingsbezuinigingen’ en de taakstelling DOWR.

Personeel en organisatie In het voorjaar zijn de resultaten van het Medewerkers Tevredenheids Onderzoek bekend geworden. De medewerkers waren overwegend positief . De algehele score op tevredenheid is een 6,9, dit is een vooruitgang van 0,4 ten opzichte van twee jaa r geleden. De belangrijkste verbeterpunten zijn: samenwerking en communicatie tussen de teams. Deze verbeterpunten worden door de organisatie opgepakt.

Voor wat betreft de overgang van de medewerkers naar het Sportbedrijf zijn we nog in onderhandeling met de werkgeversvertegenwoordiging over het sociaalplan voor de 95

medewerkers. We gaan er vanuit dat een akkoord in het najaar wordt gesloten. De lange doorlooptijd heeft geen financiële gevolgen. Tot slot hebben we de uitvoering van onze Strategische Personeelsplanning ter hand genomen. Op dit moment onderhandelen we met het GO over de invoering van een zogenaamd generatiepact. Hierbij hebben we aandacht voor de vitaliteit van oudere medewerkers en proberen we de instroom van jongere medewerkers te stimulere n. Ook proberen we toekomstige vacatures door leeftijdsuitstroom in te vullen door jongere medewerkers of door medewerkers die dreigen bovenformatief te raken.

Reserve revolving fund/strategische personeelsplanning In deze zomernota wordt uw raad gevraagd in te stemmen met de opgenomen mutaties in de reserves (zie blz. 125). Zo ook voor de reserve revolving fund/strategische personeelsplanning. Het revolving fund heeft het mogelijk gemaakt om de “oude” bezuinigingen 2010 -2014 te realiseren. In een aantal situaties hebben we afspraken met medewerkers kunnen maken die geleid hebben tot het (vervroegd) afscheid nemen van medewerkers of het creëren van mobiliteit binnen of buiten de organisatie. Daarmee is het revolving fund ook volledig aangewend. De hieruit voortvloeiende aflopende verplichtingen lopen in een aantal gevallen nog door in de komende jaren. Voor het jaar 2015 bedragen de verplichtingen ten laste van het revolving fund € 120.645. De reserve Strategische personeelsplanning is bij de voorjaar snota 2014 ingesteld en dient voor het opvangen van knelpunten die voortvloeien uit de veranderingen voor het personeel zoals de decentralisaties en bezuinigingen. Via Strategische Personeelsplanning bereiden we de organisatie voor op duurzame inzetbaarhei d en de noodzakelijke flexibiliteit. Om de “Berenschot-bezuinigingen” te kunnen invullen hebben we ook met enkele medewerkers afspraken kunnen maken die geleid hebben tot het (vervroegd) afscheid nemen. Het gaat hierbij om een totaal bedrag van € 70.083. Ook is, in het kader van de noodzakelijke organisatieontwikkeling/ duurzame inzetbaarheid, een bedrag van € 50.000 ten laste van deze reserve gebracht om het cluster communicatie te herpositioneren. Va n minder operationeel/tactisch naar meer tactisch strategisch geven we invulling aan de nadrukkelijke wens van de raad om communicatie te verbeteren. W ij hebben uw raad hierover reeds geïnformeerd via de lijst van ingekomen stukk en (26 april 2015) en tijdens de informatiebijeenkomst organisatieontwikkeling op 18 juni 2015. Totaal derhalve ten laste van de reserve revolving fund/ strategische personeelsplanning € 120.645 + € 70.083 + € 50.000 = € 240.728.

Digitalisering Het programma digitalisering verloopt conform planning. Sinds een nieuwe vraag gestuurde en overzichtelijke website, waar bedrijven gemakkelijker te vinden is. Een aantal veel gebruikte uit bevolkingsregister en verhuizingen) kunnen digitaal 96

1 januari 2015 heeft Raalte informatie voor burgers en producten (zoals uittreksels worden aangevraagd of

doorgegeven. Op dit moment wordt gewerkt aan een nieuw digitaal formulier om meldingen over de openbare ruimte door te geven aan de gemeente. Dit jaar en komend jaar zullen we nog meer digitaal gaan aanbieden. Ook in de interne dienstverlening wordt gedigitaliseerd. Eind van dit jaar is gepland het gehele postproces te digitaliseren. Voor volledig digitaal werken is een inhaalslag nodig in het digitaliseren van lopende dossiers en zal in DOWR verband tijdelijk een informatiemanager voor digitale archivering worden aan getrokken. De totale kosten hiervan bedragen respectievelijk € 150.000 en € 35.000, die uit de ICT -reserve kunnen worden gefinancierd. Met deze aanvullende verplichtingen is de ICT -reserve uitgeput. Het programma zal medio 2016 worden afgerond. Regionale uitvoeringsdienst (RUD) IJsselland Zoals bekend is de RUD IJsselland georganiseerd als een netwerksamenwerking en gebaseerd op een bestuursovereenkomst. Zowel de bestuursovereenkomst als basis voor deze samenwerking als de netwerkorganisatie zijn onderwerp van debat in de Tweede Kamer bij de vaststelling van de Wet Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving ( VTH). De uitkomst van dit debat kan gevolgen hebben voor de samenwerkingsvariant in IJsselland. De staatssecretaris heeft in de voorstellen tot dusver de verplichting opgenomen de samenwerking vorm te geven op basis van een gemeenschappelijke regeling. Indien de Tweede Kamer haar daarin steunt, zal dit als consequentie hebben dat onze samenwerkingsvorm aangepast moet worden. Naast organisatorische, kan dit ook financiële gevolgen hebben voor Raalte. Eén en ander staat overigens haaks op de uitkomsten van de evaluatie zoals die eind 2014 begin 2015 is uitgevoerd. Hieruit bleek juist ten aanzien van de RUD IJsselland voldoende potentie en vertrouwen. Het plenaire debat over de Wet VTH in de Tweede Kamer staat nu geagendeerd voor 14 september.

97

98

Hoofdstuk 7: Sociaal domein Inleiding De beleidsonderdelen van de 3 gedecentraliseerde overheidstaken in het sociaal domein zijn opgenomen in de programma’s 2.2 Welzijn, 3.1 Arbeidsparticipatie en inkomen en 5.1 Maatschappelijke ondersteuning, begeleiding en Jeugdhulp. In dit hoofdstuk treft u een overzicht van alle “oude” Wmo -onderdelen en de budgetten voor nieuwe taken met betrekking tot de Wmo, Jeugdzorg en Participatie. Eerst wordt een meerjaren beeld geschetst van het gehele sociale domein. Later wordt ingezoomd op het actuele beeld van de drie afzonderlijke pijlers per medio 2015. De integratie-uitkering sociaal domein De integratie-uitkering sociaal domein is voor het jaar 2015 nog gebaseerd op de historische uitgaven. In de primitieve gemeentelijke begroting 2015 -2018 waren deze budgetten gebaseerd op de historische uitgaven in het jaar 2013. Het Rijk was, in tegenstelling tot eerdere afspraken, voornemens deze budgetten voor 2015 te baseren op de werkelijke realisaties in 2014. Dit zou een flinke daling van de budgetten voor 2015 betekenen, omdat de werkelijke realisatie in 2014 aanzienlijk lager uitviel (vraaguitval bij groepen die naar de gemeenten zijn overgegaan en meer geïndiceerden op basis van de Wet langdurige zorg –WLZ-) dan verwacht. Hierover is in de afgelopen periode intensief bestuurlijk overleg geweest tussen het Rijk en de VNG. Dit heeft er toe geleid dat het Rijk bereid is de vraaguitval in 2014 niet door te berekenen in lagere budgetten voor het jaar 2015. Vanaf 2016 en verder wordt het startpunt voor de W MO en Jeugd wel gebaseerd op het jaar 2014. De uitname voor de W et langdurige zorg (WLZ) ge ïndiceerden gaat wel door vanaf 2015. Het gaat daarbij om een structurele korting van € 134 miljoen (109 miljoen Jeugd en € 25 miljoen WMO). Voor de gemeente Raalte betekent dit dat de budgetten WMO en Jeugd voor de jaren 2015 nog redelijk op niveau blijven t.o.v. de primitieve begroting 201 5 ( WMO -/- € 83.000 en Jeugd -/- € 245.000). Voor de jaren vanaf 2016 dalen de budgetten aanzienlijk a.g.v. de vraaguitval in 2014 en de objectieve maatstaf verdeling. Positief is dat de budgetten de komende jaren niet gekoppeld zullen blijven aan de uitgavenontwikkeling van de W LZ. Er zal dus geen jaarlijkse afrekening plaatsvinden indien de W LZ een groei laat zien (dus geen communicerende vaten). Daarnaast zijn over een aantal onzekere financiële posten (toenemende kosten extramuralisering, volume-indexaties, kosten terugvalscenario’s PGB’s) nu reeds afspraken gemaakt en budgetten toegevoegd. T.a.v. de loon - en prijscompensatie wordt jaarlijks de compensatie toegevoegd. Dit betekent dat er een redelijke duidelijkheid is voor de komende jaren, maar tevens dat de risico’s bij meer groei ook bij de gemeenten ligt. Met ingang van 2016 zijn de objectieve verdeelmodellen voor de W MO -nieuw en Jeugd van toepassing. Dit leidt tot herverdeeleffecten tussen gemeenten. Voor beide modellen worden ingroeipaden gehanteerd, waarbij per categorie een maximaal nadeel van € 15 per inwoner per jaar wordt gehanteerd. Deze herverdeeleffecten worden in relatie gezien met de 99

herverdeeleffecten als gevolg van het groot onderhoud aan het gemeentefonds. Er geldt een overkoepelende regeling waarbij het cumulerend effect is afgetopt tot € 15 per inwoner per jaar. Onderstaand een meerjarenoverzicht van de decentralisatie uitkering sociaal domein zoals deze zich nu bij de meicirculaire 2015 heeft ontwikkeld t.o.v. de meicirculai re 2014 welke als uitgangspunt heeft gediend voor de begroting 2015-2018.

De uitkering sociaal domein laat een fors negatiever resultaat zien dan bij de meicirculaire 2014 werd verwacht. Op basis van budgetneutraliteit binnen het sociaal domein staa n we voor de uitdaging het beleid en de uitvoering zodanig vorm te geven dat deze budgetneutraliteit in de komende jaren gerealiseerd kan worden. Voor de overgangsperiode (2015-2017) kunnen we daarbij nog een beroep doen op de ingestelde reserves zorg en participatie. Hierbij verwachten we dat de participatiereserve per eind 2015 is uitgeput of zelfs negatief komt te staan en mogelijk een beroep gedaan moet worden op de algemene bestemmingsreserve. Grootste uitdaging op dit moment ligt dan ook bij het onde rdeel Participatie/ W SW. Bij de begrotingsvoorbereiding 2016 komen we hier nader op terug. Om alvast te anticiperen op de opgave voor de komende jaren zijn op alle drie de pijlers transformatieprocessen ingezet. Binnen de pijler Wmo onder meer op het gebi ed van dagbesteding en vervoer. Binnen de pijler jeugd wordt het CJG nadrukkelijker gepositioneerd. Er zijn concrete werkafspraken gemaakt met huisartsen, het onderwijs en het Gemeentelijk Toegangsteam. Regionaal is er een transformatieagenda opgesteld die op dit moment wordt uitgevoerd. Binnen de pijler Participatie is de herijking op de sociale werkvoorziening het belangrijkste transformatieproces. U bent op 23 juni over de stand van zaken geïnformeerd in een technisch beraad. We zijn continue in gesprek met onze (zorg)aanbieders om te kijken naar bezuinigingen en nieuwe vormen van ondersteuning. Voor alle drie de pijlers zijn we nadrukkelijk op zoek naar initiatieven vanuit de bewoners en organisaties zelf. U wordt periodiek middels bijeenkomsten geïnfor meerd over de stand van zaken in het sociaal domein en dan met name de veranderingsopgaven.

100

Eenmalig budget invoeringskosten 3 decentralisaties In de jaren 2013 en 2014 zijn budgetten van het rijk ontvangen ter bestrijding van de eenmalige kosten die verband houden met de overheveling/transitie van het rijk naar de gemeenten van de drie taken binnen het sociaal domein. Na aftrek van de claims die hierop liggen is nog een bedrag beschikbaar van € 92.243. Stelpost sociaal domein In de begroting 2015 was een structurele stelpost drie decentralisaties beschikbaar van € 200.000. Deze stelpost is voor het jaar 2015 tot een bedrag van € 144.827 ingezet als dekkingsmiddel voor de niet cliëntgebonden kosten binnen de pijler participatie. Vanaf 2016 willen we deze stelpost structureel inzetten ter dekking van (een deel) van de structurele kosten herijking W SW. Bij de begroting 2016 komen we hiertoe met nadere dekkingsvoorstellen. Ontwikkeling WMO Individuele voorzieningen “oude” Wmo In de periode 2012-2015 moest volgens het beleidsplan Wmo een bezuinigingstaakstelling van € 100.000 in 2013, oplopend naar € 300.000 in 2015, worden gerealiseerd op de individuele voorzieningen Wmo. De bezuiniging voor het laatste jaar 2015 is in de primitieve begroting 2015 verwerkt. Daarmee is deze bezuinigingstaakstelling ingevuld. Vanaf 2015 wordt er van rijkswege een forse korting (ongeveer 25% in 2015 en 40% vanaf 2016) op het W MO-budget voor huishoudelijke verzorging toegepast. Op basis van de budgetten in de meicirculaire 2015 is deze taakstelling aangepast. Daarnaast is in het totaalpakket bezuinigin gsmaatregelen 2015-2018 (rapportage Berenschot) nog eens een bezuinigingstaakstelling op de Wmo voorzien van € 200.000. Onderstaand is deze bezuiniging voor het jaar 2015 opgenomen:

Overzicht individuele voorzieningen WMO "oud" Bezuiniging huishoudelijke verzorging

Jaar 2015

Bezuiniging op decentralisatie uitkering WMO huishoudelijke verzorging

€

888.000

Bezuiniging WMO uit hoofdlijnenakkoord

€

200.000

Bezuinigingstaakstelling primitieve begroting 2015

€

1.088.000

Bijstelling n.a.v. meicirculaire 2015

€

23.120

Totaal bezuiniging

€

1.111.120

101

Toelichting ontwikkeling kosten individuele voorzieningen WMO Onderstaand is een inschatting gemaakt van de verwachte uitgaven in het kader van de “oude” individuele W MO-voorzieningen en de daarin verwerkte bezuinigingstaakstellingen.

102

Op basis van de tot nog toe bekende gegevens lijkt er een overschot te ontstaan van 280.000 euro.

Uitgaven overige WMO prestatievelden Alhoewel in de nieuwe Wmo geen prestatievelden meer worden benoemd, zijn onderstaand nog wel de budgetten opgenomen zoals die in de afgelopen jaren tot de Wmo prestatievelden werden gerekend en ook nu nog in relatie worden gezien met de taken in het kader van de decentralisatie in het sociaal domein.

welzijn ouderen subsidie ouderensociëteiten subsidie belangenbehartiging ouderen bijdrage stichting ouderenwerk Heino subsidie tbv diensten wonen en zorg totaal

rekening 2014 € 1.187 € 2.030 € 3.168 € 141.656 € 148.041

begroting 2015 € 1.187 € 2.030 € 3.168 € 141.656 € 148.041

extrapolatie 2015 € 1.187 € 2.030 € 3.168 € 141.656 € 148.041

verschil € € € € €

-

Opmerking Van het subsidiebudget tbv diensten en wonen is vanaf 2009 t/m 2014 jaarlijks € 130.000 aangewend voor de mede-dekking van het project ontwikkeling woonservicegebieden (krediet 86070100). Vanaf 2015 is het volledige, structurele budget weer beschikbaar voor een andere beleidsinvulling m.b.t. dienst wonen en zorg. Voor een belangrijk deel is hier al structureel invulling aan gegeven in 2015, bijvoorbeeld OZO-verbindingszorg en digitaal sociaal loket. zorg- en hulpverlening subsidie Humanitas voor project thuisadministratie bijdrage Algemene Hulpdienst bijdrage de Kern (amw) subsidie maatschappelijk werk doofstommen slachtofferhulp regio Noord subsidie Zonnebloem kosten huiselijk geweld (PV 7) OGGZ-taken (PV 8) (bemoeizorg) Coll. GGZ-preventie (PV 8) totaal

rekening 2014 begroting 2015 extrapolatie 2015 € € € € € € € € € €

2.060 € 6.842 € 500.453 € 9.121 691 15.697 20.208 20.866

€ € € € € €

575.938 €

103

2.060 € 6.842 € 535.853 € 400 9.122 691 21.460 20.208 26.944

€ € € € € €

623.580 €

verschil

2.060 € 6.842 € 535.853 € 400 9.130 773 21.460 20.208 20.866

-

€ € € € € €

-8 -82 6.078

617.592 €

5.988

Ontwikkelingen Wmo nieuw In de begroting 2015 – 2018 is de uitkering sociaal domein geraamd op basis van de in de mei circulaire 2014 bekend gemaakte budgetten. Uitgangspunt daarbij was dat de budgetten budgettair neutraal in de begroting zouden worden verwerkt. De in onderstaande tabel opgenomen ingeschatte uitgaven voor het gehele jaar 2015 zijn gebaseerd op de productiecijfers over de eerste 5 maanden van 2015. Op basis van het thans bij de meicirculaire 2015 vastgestelde budget 2015 betekent dat het volgende resultaat voor de WMO.

Raming inkomsten en uitgaven WMO (nieuw) bijgestelde begroting 2015 bij zomernota

niet clientgebonden kosten (conform collegebesluit dec 2014 clientgebonden kosten totaal beschikbaar budget surplus

€ 1.185.903,33 € 3.825.000,00 € 5.010.903,33 € 5.047.707,00 € 36.803,67

Begin dit jaar is, voor de overgang van de taken vanuit de AW BZ naar de WMO, de informatie (cliëntgegevens met indicatie) ontvangen van mensen die over gaan naar de gemeente. Inmiddels is duidelijk geworden dat de zorgkosten van een deel van deze cliënten toch onder W LZ gefinancierd blijven. Daarnaast blijkt uit de facturen over de eerste maanden van 2015 dat een groot deel van de cliënten in die eerste maanden niet hun hele indicatieruimte benut heeft. Ook heeft een aantal zorgaanbieders nog helemaal geen kosten gefactureerd. Dit maakt het erg lastig een goede inschatting te maken van de te verwachten kosten voor het gehele jaar. Alhoewel we hierboven een beperkt overschot ramen, sluiten we niet uit dat de budgetten voor het gehele jaar 2015 niet geheel toereikend zullen zijn. Om de hierboven geschetste redenen is het van belang de vinger nadrukkelijk aan de pol s te houden met betrekking tot de ontwikkeling van de uitgaven. Ontwikkeling Jeugd Ook voor het budget van de jeugdzorg geldt dat deze budgettair neutraal in de primitieve begroting 2015 is opgenomen. Van het totale historische rijksbudget 2015 (meicirc ulaire 2014) is 85% geraamd voor cliëntgebonden kosten in de regio IJsselland, terwijl de overige 15% is bestemd voor niet-cliëntgebonden kosten. Voor de raming van de uitgaven voor de jaren 2016-2018 is van een zelfde verdeling (85% -15%) van kosten uitgegaan met als basis de rijksbudgetten voor de betreffende jaren uit de meicirculaire 2014.

104

Raming inkomsten en uitgaven Jeugd bijgestelde begroting 2015 bij zomernota

niet clientgebonden kosten (conform collegebesluit dec 2014 clientgebonden kosten

€ 816.038,33 € 5.912.891,00 € 6.728.929,33 € 6.711.592,00 € (17.337,33)

beschikbaar budget tekort

Op dit moment begint de regionale Bedrijfsvoeringsorganisatie (BVO) langzamerhand wat meer volledige en betrouwbare gegevens te krijgen. Ze zullen ook de komend e maanden nog nodig hebben om voor alle zorgsoorten volledige gegevens te krijgen, onder meer door contact op te nemen met alle leveranciers. Dit maakt het ook hier erg lastig een goede inschatting te maken van de te verwachten kosten voor het gehele jaar. We gaan er van uit dat de beschikbare middelen voor het jaar 2015 ontoereikend zullen zijn. Het budget staat onder grote druk. Een beroep op de reserve Zorg wordt dan ook niet uitgesloten . De regiocoördinatoren zijn continu met leveranciers, het bestuur, gemeentelijke toegangsteams en BVO in gesprek om enerzijds de regionale transformatie vorm te geven en anderzijds door voor de korte termijn maatregelen te bedenken en door te voeren om financieel bij te kunnen sturen.

Ontwikkeling reserve Zorg In de afgelopen jaren is een reserve gevormd waarin de rekeningoverschotten m.b.t. de individuele WMO-voorzieningen zijn gestort. Bij de jaarrekening 2014 is de reikwijdte van deze reserve uitgebreid met het beleidsgebied Jeugd tot een “egalisatiereserve Zorg”. Doel van de reserve is de kosten van overgangsmaatregelen en toekomstige aanlooptekorten op de domeinen W MO (nieuw en oud) en Jeugd af te dekken. De verwachting is dat zowel voor de WMO als voor de Jeugd een beroep op onderstaande reserve zal worden gedaan in 2015.. De stand van de reserve zorg bedroeg op basis van de jaarrekening 2014:

Reserve Zorg stand reserve per 1-1-2015

€

105

2.076.801

Ontwikkeling Participatiewet De decentralisatie-uitkering Participatie 2015 bedraagt € 5.437.327. Dit bedrag bestaat uit het voormalige budget WSW-loonkosten en de voormalige middelen voor participatie. In het beschikbare budget Participatie is naast de decentralisatie-uitkering ook de structurele uitvoeringsvergoeding van € 2.790 via de Algemene uitkering (taakmutatie 2015) meegenomen. Daarnaast is voor de exploitatietekorten WSW in het jaar 2015 (geschat op € 500.000) nog voorzien in dekking uit de participatiereserve.

Raming inkomsten en uitgaven Participatie

niet clientgebonden kosten (conform collegebesluit dec 2014) clientgebonden kosten beschikbaar budget tekort

bijgestelde begroting 2015 bij zomernota € 223.324,33 € 5.894.372,00 € 6.117.696,33 € 5.940.117,00 € (177.579,33)

In de cliëntgebonden uitgaven zijn de kosten m.b.t. de participatie-uitgaven (kosten van uitstroombevordering) gelijk geraamd aan de hiervoor te ontvangen budgetten o.b.v. de meicirculaire 2014. Daarnaast zijn de kosten van de huidige WSW meegenomen. Participatiereserve Zoals ook reeds bij de jaarrekening 2014 is vermeld wordt in het lopende jaar een fors beroep gedaan op de participatiereserve. De participatiereserve zal niet toereikend zijn om alle meerkosten m.b.t. participatie te betalen (met name tekorten op uitvoering SW 2015). De hoogte van dit tekort is mede afhankelijk van de onderhandeling met de WEZO (uittreding en beëindigen inkooprelatie). Door bijvoorbeeld het tijdelijk blijven inkopen van beschut werk binnen gedurende x periode en/of het overnemen van ondersteunend personeel kunnen we deze kosten mogelijk beperken. Door bovengenoemde meerkosten wordt de participatiereserve volledig uitgeput of mogelijk zelfs negatief. Hierdoor kunnen toekomstige tekorten op de bijstand en de uitvoering van de Wsw niet meer opgevangen worden vanuit de participatiereserve. De algemene bestemmingsreserve zal dan mogelijk aangesproken moeten worden. Omdat nu de omvang van het verwachte tekort nog niet inzichtelijk kan worden gemaakt wordt hiervoor bij de jaarrekening 2015 een nader voorstel gedaan.

106

Op basis van de huidige inzichten, schetsen we onderstaand het (voorlopi g) verwachte verloop van de reserve participatie.

Reserve Participatie stand per 1-1-2015

€

1.365.278,00

totaalbedrag claims per 1-8-2015

€

1.606.357,00

geraamd saldo per 31-12-2015

€

-241.079,00

toevoeging

n.v.t.

claims geraamd tekort budget WWB geraamd tekorten WSW geraamde loonkosten werkgeverspunt 2015 geraamde negatieve aandelenwaarde bij verkoop aandelen WEZO afboeken boekwaarde aandelen WEZO geraamde kosten implementatie herijking WSW afkoopsom beeindiging inkooprelatie WEZO geraamd tekort sociaal domein onderdeel participatie

€ € €

50.000,00 500.000,00 149.500,00

€ € € €

250.000,00 84.857,00 275.000,00 122.000,00

€

175.000,00

Resume resultaat sociaal domein: Geconcludeerd kan worden dat de eerder ingeschatte uitgaven binnen het sociaal domein thans wat beter zijn ingeschat maar nog altijd een grote mate van onzekerheid in zich hebben. De nadere inschatting leidt tot een wat lager uitgavenniveau op de Wmo. Echter de rijksbudgetten zijn met de meicirculaire 2015 ook aanzienlijk lager dan bij eerdere ramingen. Al met al wordt op basis van de huidige budgetten en inschatting van de uitgaven een tekort verwacht van € 160.000 in 2015.

107

Totaal resultaat nieuwe taken sociaal domein bij zomernota 2015

niet clientgebonden kosten (conform collegebesluit dec 2014) clientgebonden kosten beschikbaar budget tekort

bijgestelde begroting 2015 bij zomernota € 2.225.266,00 € 15.632.263,00 € 17.857.529,00 € 17.699.416,00 € (158.113,00)

Voorgesteld wordt: 1. De ontwikkeling van de budgetten op de voet te blijven volgen en zo nodig tijdig bijstellen van het beleid. 2. Vooralsnog terughoudend te zijn in de bestemming van midd elen waarop thans nog geen beleid is ontwikkeld. 3. Het jaar 2015 te zien als een overgangsjaar. De financiële resultaten op het sociaal domein over het jaar 2015 bij de jaarrekening 2015 te verrekenen met respectievelijk de Reserve WMO en Participatie.

108

Hoofdstuk 8: Stand van zaken bouwgrondexploitatie De voortgang van de ruimtelijke plannen binnen de gemeente Raalte is in de bijlage (Projectenrapportage Gebiedsontwikkeling) van deze zomernota weergegeven. Conform de Nota Grondbeleid dienen de grondexploitaties van de lopende plannen jaarlijks herzien te worden. Deze geactualiseerde grondexploitaties zijn eveneens in de projectenrapportage opgenomen. De Projectenrapportage Gebiedsontwikkeling 2015 maakt onderdeel uit van de zomernota 2015 en wordt derhalve gelijktijdig vastgesteld. Binnen de grondexploitatie is een onderscheid gemaakt in complexen die in exploitatie zijn (onderhanden werk) en complexen die nog niet in exploitatie zijn. In exploitatie genomen complexen Dit zijn de ontwikkellocaties waarvan de exploitatie is vastgesteld. De grondexploitatie biedt inzicht in de kosten en de opbrengsten en daarmee in het resultaat van een plan. Door de structuur van de grondexploitatie te koppelen aan de verschillende fasen van de planontwikkeling, ontstaat een beter financieel inzicht om te sturen, te beheren en verantwoording af te leggen. Per complex is de voortgang en het financiële resultaat in deze rapportage weergegeven. Nog niet in exploitatie genomen complexen Van de locaties die onder de no g niet in exploitatie genomen complexen vallen, is nog geen exploitatie vastgesteld. Deze complexen bevinden zich veelal in de planvormingsfase. Per complex is de stand van zaken met betrekking tot deze planvorming en/of uitvoering weergegeven. Parameters Bij het herzien van alle exploitaties is rekening gehouden met de volgende parameters: Parameters GREX Rentepercentage investeringen

2014

2015

3,8%

3,8%

Rentepercentage boekwaarde

2,6%

3,0%

Kostenstijging

1,5%

1,5%

opbrengstenstijging woningbouw

0,0%

0,0%

opbrengstenstijging bedrijven

0,0%

0,0%

nieuwe

Toelichting Gezien de huidige situatie op de woningmarkt (licht herstel) is in de exploitaties geen opbrengstenstijging doorgevoerd. De genoemde percentages worden voorafgaand aan het opstellen va n de begroting vastgesteld in de begrotingsuitgangspunten.

109

Samenvatting Dit hoofdstuk beschrijft de resultaten van alle in exploitatie genomen complexen en geeft een algemene toelichting hierop. Boekwaarde in exploitatie en nog niet in exploitatie geno men gronden Per 1 januari 2015 is de totale netto boekwaarde van de in exploitatie zijnde gronden € 32.229.155. De nog niet in exploitatie genomen gronden vertegenwoordigen een boekwaarde van € 3.650.370. In de bijlagen van deze projectenrapportage 2015 w ordt een nadere uitsplitsing van de boekwaarden weergegeven. Financieel resultaat De geactualiseerde exploitaties 2015 ( op eindwaarde) geven t.o.v. de exploitaties 2014, de volgende verschillen; nr. Woningbouw 16 46 47 63 69 74 76 78 79 84 88 89

bedrijven 72 77

omschrijving Franciscushof * Sallandse Poort Salland II Keizer Nw. Heeten Oerland / Pereland Borgwijk Luttenberg de Wörmink Mariënheem de Veldegge 1e fase t Broeck Broekland Kleine Hagen Laag Zuthem Lierderlholthuis Kiezebos III ** sub-totaal

V/N V N V V V V V V V N V V

GREX 2014

GREX 2015

€ 772.508 € € -663.532 € € 3.969.947 € € 131.955 € € 672.774 € € 1.321.432 € € 583.774 € € 556.488 € € 487.157 € € -418.563 € € 225.444 € € € € 7.639.384 €

1.089.455 -463.458 4.309.068 128.212 531.461 1.416.092 805.728 515.560 578.840 -408.457 194.714 8.697.215

verschil € € € € € € € € € € € € €

316.947 200.074 339.121 -3.743 -141.313 94.660 221.954 -40.928 91.683 10.106 -30.730 1.057.831

11.555 -29.609 -18.054

de Zegge VI ** de Zegge VII sub-totaal

V N

€ 73.694 € 85.249 € € -5.687.816 € -5.717.425 € € -5.614.122 € -5.632.176 €

Totaal

V

€

2.025.262 €

3.065.039 €

1.039.777

‘* Medio sept. 2014 is de VOF Franciscushof ontbonden w aardoor de gemeente volledig risicodragend is geworden. '** Kiezebos III wordt ontwikkeld door Salland Wonen '** de Zegge VI wordt ontwikkeld door een projectontwikkelaar .

110

Toelichting algemeen De verschillen GREX 2015 t.o.v. GREX 2014 zijn in hoofdz aak ontstaan door: Tussentijdse winstneming 2014; Aanbestedingsvoordeel; Verlenging van de looptijd; Tussentijdse winstneming 2014 Conform de BBV voorschriften is in de jaarrekening 2014 een voorlopige winst genomen van in totaal € 292.425. Deze voorlopig e winstneming vinden we terug binnen de volgende complexen:  Keizer Nw. Heeten € 23.476  Oerland/Pereland Broekland € 149.066  Kiezebos III Heino € 119.883 De bedragen zijn gestort in de algemene reserve grondexploitatie. In het te verwachten resultaat 2015 zijn de winstnemingen verwerkt. Naast deze tussentijdse winstneming is in 2014 het complex Meerleweg financieel afgerond en de grondexploitatie beëindigd. Het voordelig resultaat is gestort in de algemene reserve grondexploitatie. Aanbestedingsvoordeel Gebleken is dat de uitvoering van werken voordeliger uitvalt dan waarmee rekening was gehouden in de exploitaties 2014. Dit voordeel is doorberekend in de grondexploitaties 2015. Verlenging van de looptijd Er is sprake van een licht herstel van de woningmarkt. Ondanks dit is de looptijd van een aantal complexen verlengd (veelal met 1 jaar). Het nadelig financieel effect hiervan komt vooral tot uitdrukking binnen de onderdelen ‘kostenstijging’ en ‘rente’.

111

Kavelverkopen 2015 In het volgende overzicht is de stand van zaken(medio mei 2015) m et betrekking tot de verkoop van bouwkavels weergegeven.

Naam complex Onderhanden werk woningbouw 16- Franciscushof 47- Salland II fase 1 63- Keizer Nw. Heeten 69- Oerland / Pereland Broekland 74- Borgwijk Luttenberg 76- W örmink Mariënheem 78- de Veldegge Heeten 79- 't Broeck Broekland 84- de Kleine Hagen Laag Zuthem 88- Lierderholthuis 89- Kiezebos Heino / ontwikkeling derden 90- Meerleweg totaal Onderhanden werk kantoren 46- Sallandse Poort kantoren totaal Onderhanden werk bedrijventerrein 72- de Zegge VI / ontwikkeling derden 77- de Zegge VII totaal Totaal onderhanden werk

2014 verkocht

2015 raming

2015 werkelijk

nog optie

5 2 0 1 1 3 8 0 0 0

45 6 3 2 2 2 2 0 4 0

2 3 3 0 5 2 0 0 4 0

42 9 0 3 2 0 1 3 3 0

5 1 26

2 0 68

0 0 19

2 0 65

0 0

0 0

0 0

0 0

0 0 0

0 1 1

0 1 1

0 0 0

26

69

20

65

in

Binnen het complex Franciscushof is de verkoop van het deelproject de Veldhof opgenomen. De ontwikkelaar dient uiterlijk 15 december 2015 de 43 kavels af te nemen.

112

Risico’s Voor de in exploitatie zijnde complexen geldt onderstaande risicokaart. nr.

omschrijving

GREX risico

Toelichting

Woningbouw 16

Franciscushof

hoge boekwaarde, lange looptijd

46

Sallandse Poort

negatief exploitatieresultaat

47

Salland II

63

Keizer Nw. Heeten

69

Oerland / Pereland Broekland

74

Borgwijk Luttenberg

76

de Wörmink Mariënheem

78

de Veldegge Heeten

79

t Broeck Broekland

84

Kleine Hagen Laag Zuthem

88

Lierderlholthuis

89

Kiezebos III Heino **

risico bij ontwikkelaar

de Zegge VI ** de Zegge VII

risico bij ontwikkelaar negatief expl.resultaat,hoge boekwaarde en lange looptijd

negatief exploitatieresultaat

bedrijven 72 77

** Kiezebos III wordt ontwik k eld door Salland Wonen ** de Zegge VI wordt ontwik k eld door een projectontwik k elaar

Exploitatieresultaat Een drietal exploitaties (Sallandse Poort, de Zegge VII en de Kleine Hagen Laag Zuthem) sluit met een negatief resultaat. Conform de BBV-voorschriften is hiervoor een voorziening getroffen. Omdat het exploitatieresultaat negatief is, zal een tegenvaller direct financiële gevolgen hebben. Er zal dan een extra storting in de voorziening te verwachte n verliezen doorgevoerd moeten worden. Deze komt dan ten laste van de algemene reserve grondexploitatie. Overige risico’s Binnen de uitvoering en realisatie van grondexploitaties wordt risico gelopen. De risico’s hebben met name betrekking op: De looptijd van de plannen en planvorming; Ingeschatte parameters; Marktwerking (inschatting afzet van de bouwkavels). In de toelichting van de afzonderlijke complexen in de Projectenrapportage is bij de uitwerking van de risico’s en kansen, het financieel effect op het eindresultaat berekend wanneer er sprake zou zijn van een wijziging in de parameters. 113

Naast de gevoeligheid met betrekking tot de parameters hebben verdere vertraging (tijd), een veranderende afzet (lagere opbrengsten) en de aanbestedingsmarkt (kosten stijging), gevolgen voor het eindresultaat. Deze scenario’s zijn eveneens doorberekend. Kijkend naar de afzonderlijke exploitaties en de doorberekende scenario’s blijkt dat het risico binnen de grondexploitatie voor wat betreft de meeste complexen beheers baar is. W el vragen met name de complexen Franciscushof en de Zegge VII voortdurend aandacht met betrekking tot (nadelig) financiële effect bij een eventuele vertraging in de afzet van kavels.

Franciscushof Medio september 2014 is de VOF Franciscushof ontbonden en is AM Grondbedrijf uitgetreden. Sindsdien is de gemeente volledig risicodragend. De grondexploitatie laat een positief resultaat zien. Omdat er sprake is van een hoge boekwaarde (€ 16,6 mln.) en een lange looptijd (2028) heeft een vertraging in afzet, een kostenstijging en opbrengstendaling, grote nadelige gevolgen voor het exploitatieresultaat. De Zegge VII Het bedrijventerrein de Zegge VII kent een uitgeefbaar oppervlakte van 21,4 ha. Hiervan is 19,2 ha. door de gemeente uit te geven. Het r estant van 2,2 ha. is in eigendom van een derde. De grondexploitatie laat een negatief resultaat zien op contante waarde van 3,65 mln., waarvoor een voorziening getroffen is. In de grondexploitatie is een uitgiftetempo opgenomen van 0,5 ha in 2015, 1 ha. i n 2016 en daarna circa 2 ha. per jaar. Omdat de boekwaarde per 1 -1-2015 €13,8 mln. bedraagt, heeft bv. een vertraging in de uitgifte en hierdoor een verlenging van de looptijd, grote gevolgen voor de exploitatie. Deze extra last betekent een hoger exploit atietekort en moet gehaald worden uit de algemene reserve grondexploitatie. De algemene reserve grondexploitatie is beperkt toereikend om dit op te vangen, waardoor een beroep moet worden gedaan op de algemene bestemmingsreserve (algemene dienst). Omdat niet alle gronden binnen het plangebied in eigendom zijn, is gelijktijdig met het bestemmingsplan een exploitatieplan opgesteld. Deze dient jaarlijks herzien te worden. Risico’s nog niet in exploitatie genomen gronden (NIEGG) In het in de projectenrapportage opgenomen overzicht van de NIEGG complexen zijn de niet benodigde gronden gewaardeerd op de agrarische waarde. Gronden die niet meer nodig zijn om in portefeuille te houden worden verkocht. Het risico binnen de NIEGG gronden moet met name gezocht worde n in de nog te ontwikkelen locaties. Voorbeelden hiervan zijn de voormalige schoollocaties. Voormalige Hartkampschool Raalte Door het opgaan in de brede school Raalte is de onderwijsfunctie van de Hartkampschool vervallen. De school is inmiddels gesloopt en de grond behorende bij de school is overgegaan naar de grondexploitatie. De op het terrein gelegen gymzaal daarentegen zal nog in gebruik blijven totdat gymzaal bij de nieuwe brede school Raalte in gebruik wordt genomen. Daarnaast heeft het 114

Carmelcollege een verzoek ingediend om de gymzaal te mogen gebruiken tot 1 januari 2016 i.v.m. de geplande ver- / nieuwbouw. Dit betekent dat de gymzaal nog een half jaar langer dan gepland in gebruik blijft. De boekwaarde van de Hartkampschool per 1-1-2015 is € 372.675. Deze zal t.z.t. nog verhoogd worden met de boekwaarde en de sloopkosten van de gymzaal. In hoeverre deze boekwaarde goedgemaakt gaat worden met toekomstige grondopbrengsten is afhankelijk van de concrete invulling van het terrein. We constateren wel dat de totale boekwaarde ten opzichte van het aantal m2 en de in te schatten ontwikkelmogelijkheden van het terrein relatief hoog is. De toekomstige bestemming is woningbouw. Gedacht wordt om de uitwerking hiervan binnen het CPO (collectief particulier opdrachtgeverschap) te laten plaatsvinden. De Gouden Emmer Heino De locatie Gouden Emmer is inmiddels beschikbaar. De toekomstige bestemming zal waarschijnlijk woningen worden. Derhalve wordt voorgesteld de locatie over te hevelen van de algemene dienst naar de grondexploitatie. De opstallen zijn inmiddels gesloopt. Gezien de relatief lage boekwaarde van het terrein worden hier de risico’s laag ingeschat. Reserve grondexploitatie De algemene reserve grondexploitatie kent per 31 -12-2014 een stand van € 1,35 mln. In de Nota Grondbeleid is bepaald dat de ondergrens voor de algemene reserve grondexploitatie minimaal € 1 mln. moet zijn. Mocht de reserve onder € 1 mln. komen dan zal deze aangevuld worden tot de ondergrens door te beschikken over de algemene bestemmi ngsreserve. Op dit moment zijn er nog geen indicaties die wijzen op een extra beschikking over de algemene reserve grondexploitaties waardoor deze onder de ondergrens komt. De marge om tegenvallers op te kunnen vangen is beperkt. Op basis van de geactualiseerde grondexploitaties 2015 is de volgende meerjarenprognose van de algemene reserve grondexploitaties opgemaakt:

Stand per 1-1 Stortingen Onttrekkingen Stand per 31-12

2015 € 1.316.617 € 312.915 € 275.000 € 1.354.533

2016 2017 € .354.533 € 1.383.396 € 303.863 € 279.585 € 275.000 € 275.000 € 1.383.396 € 1.387.981

2018 € 1.387.981 € 139.700 € 275.000 € 1.252.681

In dit overzicht is geen rekening gehouden met het te verwachten negatieve exploitatieresultaat van het Burgemeesterskwartier. Ingeschat wordt dat het nadelig exploitatieresultaat circa € 160.000 (op startwaarde) gaat bedragen. Na vaststelling van het bestemmingsplan wordt het negatief exploitatieresultaat ten laste gebracht van de algemene reserve grondexploitatie en gestort in de voorziening te verwachten verliezen.

De algemene reserve grondexploitatie maakt onderdeel uit van het totale weerstandsvermogen. Voor een nadere toelichting w ordt verwezen naar de paragraaf Weerstandsvermogen in de programmabegroting 2015.

115

Actuele onderwerpen Woningbouwprogrammering Sinds begin 2015 zijn we in gesprek met de provincie Overijssel en gemeenten in de regio West-Overijssel om te komen tot nieuwe woonafspraken. W oningbouwprogrammering is onderdeel van deze woonafspraken. Provinciale Staten hebben in het voorstel Provinciale Doorzettingskracht (februari 2015) vastgesteld dat er in Overijssel bij een aantal gemeenten sprake is van overprogrammerin g en dat dit moet worden teruggedrongen. Het jaar 2015 moet worden benut om hierover met gemeenten in regionaal verband tot afspraken te komen. Tot op heden mochten gemeenten 130% van de woningbouwbehoefte vastleggen in plancapaciteit. Gezien het PS beslui t is het aannemelijk dat in de nieuwe woonafspraken tussen provincie en gemeenten 100% de maximale afspraak is en wellicht dat er ingestoken wordt op minder dan 100% om zo ruimte te creëren voor wenselijke nieuwe inbreidingsplannen. Door de woonafspraken regionaal op te pakken wordt daarnaast ook beter voldaan aan het Besluit Ruimtelijke Ordening (rijksbeleid) en jurisprudentie voortvloeiende hieruit. We voorzien dat bovengenoemde ontwikkelingen consequenties kunnen hebben op de keuzes die lokaal gemaakt worden voor de woningbouwprogrammering en daarmee voor enkele grondexploitaties in de toekomst. Duidelijk is immers dat overcapaciteit in de programmering (voorheen 130%) vanuit de provincie bezien geen optie meer is. Op dit moment heeft Raalte ongeveer net zoveel woningen opgenomen in plannen (harde plancapaciteit of capaciteit waarover door het college een principebesluit genomen is) dan dat er woningbouwbehoefte is de komende 10 jaar. De capaciteit is dus ongeveer 100% van de behoefte. Er is geen sprake van directe overcapaciteit, maar er is ook nauwelijks tot geen programmatische ruimte om nieuwe plannen toe te voegen. Deze constatering is bij de vaststelling van de structuurvisie ook gedaan en daarbij is opgenomen dat de afweging tussen plannen tweeja arlijks zou moeten plaatsvinden. Om deze discussie lokaal goed te voeren zullen echter eerst de contouren van de provinciale discussie duidelijk moeten zijn. Vpb (vennootschapsbelasting) plicht overheden Op 18 december 2014 is de W et modernisering vpb-plicht overheidsondernemingen aangenomen in de Tweede Kamer en op 26 mei 2015 in de eerste kamer. Per 1 januari 2016 treedt de vennootschapsbelastingplicht voor gemeenten in werking. De huidige regeling van de Vpb plicht voor overheidsbedrijven dateert ui t eind jaren zestig en houdt in dat alleen expliciet aangewezen activiteiten en een aantal met naam genoemde overheidsbedrijven Vpb-plichtig zijn. De regel is hierbij in hoofdlijn: een overheidsonderneming is niet belastingplichtig, tenzij. Dit is van toepassing op indirecte (privaatrechtelijke) als directe (publieksrechtelijke) overheidsactiviteiten. In de nieuwe situatie is de regel: een overheidsonderneming is belastingplichtig tenzij. De tenzij staat hier voor een aantal met name genoemde vrijstellinge n. Voorbeeld waarbij de Vpb plicht gaat gelden is o.a. de grondexploitatie. 116

De Vpb is een winstbelasting. Het tarief bedraagt 20% over de fiscale winst tot € 200.000 en 25% daarboven. Op dit moment is nog niet aan te geven, of en in hoeverre de invoering van de Vpb ook daadwerkelijk tot belastingheffing ten laste van de gemeente Raalte leidt. Mocht dit leiden tot financiële consequenties dan worden deze meegenomen in de P en C cyclus.

117

118

Hoofdstuk 9: Financiële overzichten

In dit hoofdstuk worden de volgende financiële overzichten gepresenteerd: het totaaloverzicht financiële gevolgen zomernota, uitgesplitst in:  autonome ontwikkelingen / extra middelen  uitgaven / inkomsten ten laste of ten gunste van een reserve  bedrijfsvoering  kredieten  per programma het totaalbedrag van de aanpassingen en de nieuwe prognose voor de begroting 2015.

119

WAT HEEFT HET ONS (TOT NU TOE) GEKOST? Progr.

Beleidsprod.

Ontstaan door:

V/N

2015

2016

2017

2018

ONDERDEEL AUTONOME ONTWIKKELINGEN / EXTRA BUDGETTEN EXPLOITATIE 2.1

421.1

2.3

530.3

Kapitaallasten voorzieningen voor basisscholen De Bolster en De Dolfijn

N

€

Hogere exploitatiebijdrage sportbedrijf

N

Lagere huuropbrengst horecaruimte

-

€

5.773 €

5.773 €

5.773

€

14.575 €

14.575 €

14.575 €

14.575

N

€

9.000 €

9.000 €

9.000 €

9.000

15.000 €

15.000 €

15.000

3.1

614.1

Verhogen uitgaven kwijtscheldingsbeleid

N

€

15.000 €

4.1

822.4

Kosten BAG-beheer

N

€

101.000 €

4.1

822.4

Kosten BAG-beheer

N

€

59.000 €

4.1

823.1

Verlagen inkomsten bouwleges

N

€

123.500

4.3

722.1

Eenmalig voordeel riolering

V

€

-124.000

4.3

722.1

Storten voordeel riolering in voorziening

N

€

124.000

4.3

721.1

Hoger dividend ROVA

V

€

-33.164

4.3

732.1

Lagere opbrengst lijkbezorgingsrechten

N

€

6.2

330.1

Eenmalige hogere dividend Vitens

V

€

-21.335

9.0

913.1

Eenmalige lagere dividend BNG

N

€

15.637

9.0

913.1

Eenmalig voordeel rentelasten

V

€ -1.100.000

9.0

921.1

Lagere algemene uitkering (jr 2015)

N

€

9.0

921.1

Stelpost "Gezond in de stad""

N

9.0

921.1

Stelpost extra huishoudelijke toelage

9.0

921.1

9.0 9.0

-

€

-

€

-

59.000 €

59.000 €

59.000

30.000 €

30.000 €

30.000

664.782 €

-815.932 €

-504.710 €

-782.502

€

29.000 €

29.000 €

N

€

422.500 €

Bijstelling taakstelling WMO huishoudelijke hulp

V

€

-23.120 €

29.633 €

116.457 €

116.457

921.1

Bijstelling taakstelling WMO huishoudelijke hulp

V

€

-311.000 €

-311.000 €

-311.000

921.1

Stelpost loon- en prijsstijgingen

N

€

-

€

500.000 €

500.000 €

500.000

706.474

30.000 €

29.000

422.500

Overhevelen van stelposten naar producten: 9.0

921.1

Inzet stelposten voor taken

N

€

342.551 €

341.798 €

677.474 €

1.1

003.1

Verhogen budget verkiezingen

N

€

52.000 €

-

-

5.1

714.1

Gezondheidsbeleid: GIDS-middelen

N

€

29.000 €

29.000 €

5.1

662.1

Verhogen budget huishoudelijke hulp

N

€

422.500 €

422.500 €

-

5.1

662.1

Verlagen budget huishuidelijke hulp

V

€

-911.120 €

-858.367 €

-771.543 €

-771.543

2.3

530.9

Verhoging budget combinatiefuncties

N

€

47.200 €

47.200 €

47.200 €

47.200

2.1

650.1

Verhoging budget toezicht kinderopvang

N

€

17.869 €

17.869 €

17.869 €

17.869

120

€

€

-

29.000 €

-

€

-

Progr.

Beleids prod.

9.0

932.1

Lagere opbrengst onroerende zaakbelastingen

N

€

60.000

9.0

936.1

Verhogen opbrengst toeristenbelasting

V

€

-30.000

9.0

960.1

Uren buiten exploitatie

N

€

200.000

Div

Div

Rentevoordeel ivm doorschuiven kredieten

V

€

272.000-

Div

Div

Kleine en administratieve wijzigingen

N

€

30.179

Div

Div

Kleine en administratieve wijzigingen

V

€

-1.893 €

-1.893 €

-1.893 €

-1.893

TOT. AUTONOME ONTWIK./EXTRA BUDGETTEN N

€

292.661 €

-14.344 €

-38.798 €

-345.590

- €

- €

-

- €

- €

-

- €

- €

-

Ontstaan door:

V/N

2015

2016

2017

2018

ONDERDEEL TLV RESERVES 2.3

530.4

Beschikking reserve sportstimulering en combinatiefuncties

V

€

27.000-

V

€

27.000- €

Eenmalig tekort op DOWR-percelen 2015

N

€

104.049 286.653 €

TOTAAL TLV RESERVES ONDERDEEL BEDRIJFSVOERING 9.0

960.1

Div

Div

Resultaat op bezuinigingen

N

€

Div

Div

Resultaat op bezuinigingen

N

€

N

€

TOTAAL BEDRIJFSVOERING

Progr.

Beleids prod.

Ontstaan door:

V/N

10.600 401.302 €

2015

2016

2017

2018

ONDERDEEL KREDIETEN 4.3

722.1

Verhogen krediet beheerplan infiltratievoorzieningen incl. onderzoek

N

€

25.000

4.3

722.1

ten laste van voorziening riolering

V

€

25.000-

4.3

722.1

Vernieuwen drukriolering

N

€

123.000

4.3

722.1

ten laste van voorziening riolering

V

€

123.000-

1.1

002.4

Verhogen voorbereidingskrediet afstoten gemeentelijke gebouwen

N

€

277.435

9.0

922.3

Verkoopopbrengst verkoop schoolwoningen

V

€

470.000-

2.1

421.1

Afboeken boekwaarde schoolgebouwen

N

€

129.565

6.1

830.3

Bijdrage aan grondbedrijf

N

€

63.000

TOTAAL KREDIETEN

N

€

- €

- €

- €

-

TOTALE GEVOLGEN ZOMERNOTA

N

€

666.963 €

14.344- €

38.798- €

345.590-

121

WAT HEEFT HET ONS (TOT NU TOE) GEKOST?

AANPASSINGEN PER PROGRAMMA TOTAAL Programma

Nr 1.1 1.2 2.1 2.2 2.3 3.1 4.1 4.2 4.3 5.1 6.1 6.2 6.3 9.0 0

2015

Bestuur en dienstverlening Veiligheid en Handhaving Onderwijs Welzijn Sport Arbeidsparticipatie en inkomen Wonen en woon- en werkomgeving Integraal Beheer Openbare Ruimte Milieu- en duurzaamheid Maatsch ond, begeleiding en jeugdhulp Ruimtelijke ordening Economie Bereikbaarheid en mobiliteit Financiën Diverse programma's Totaal

€ € € € € € € € € € € €

2016

329.435 € € 147.434 €

2017

- € - € 23.642 €

43.775 € 15.000 € 283.500 € € 3.164- € 459.620- € 63.000 21.335- € € 215.399 € 53.539 € 666.963 €

2018

- € - € 23.642 €

23.642

70.775 15.000 59.000 30.000 406.867-

€ € € € € €

70.775 15.000 59.000 30.000 742.543-

€ € € € € €

70.775 15.000 59.000 30.000 771.543-

195.999 1.89314.344-

€ € € € €

507.221 1.89338.798-

€ € € € €

229.429 1.893345.590-

BEGROTING 2015 NA WIJZIGINGEN ZOMERNOTA

Nr

1.1 1.2 2.1 2.2 2.3 3.1 4.1 4.2 4.3 5.1 6.1 6.2 6.3 9.0

Programma

Lasten 2015

Bestuur en dienstverlening € 5.577.129 Veiligheid en Handhaving € 3.317.703 Onderwijs € 8.320.278 Welzijn € 2.969.375 Sport € 4.252.848 Arbeidsparticipatie en inkomen € 8.959.289 Wonen en woon- en werkomgeving € 3.374.915 Integraal Beheer Openbare Ruimte € 9.489.115 Milieu- en duurzaamheid € 6.860.768 Maatsch ond, begeleiding en € jeugdhulp 10.299.137 Ruimtelijke ordening € 4.456.448 Economie € 906.471 Bereikbaarheid en mobiliteit € Financiën € 18.772.428 Diverse programma's € 87.555.904

Baten 2015 € € € € € € € € € € € € € € €

Saldo begr 2015

1.338.617 407.470 2.162.017 859.493 929.249 6.382.163 1.156.457 2.678.604 7.618.057 1.513.593 3.589.140 605.204 58.315.840

Prognose lasten 2015

€ 4.238.512 € € 2.910.233 € € 6.158.261 € € 2.109.882 € € 3.323.599 € € 2.577.126 € € 2.218.458 € € 6.810.511 € € 757.289- € € 8.785.544 € € 867.308 € € 301.267 € € - € € 39.543.412- € € - € 87.555.904 € - €

122

5.906.564 3.317.703 8.467.712 2.969.375 4.323.623 8.974.289 3.534.915 9.489.115 6.860.768 9.839.517 4.519.448 906.471 18.747.408 53.539 87.910.447

Prognose baten 2015 € € € € € € € € € € € € € € € €

1.338.617 407.470 2.162.017 859.493 956.249 6.382.163 1.032.957 2.678.604 7.621.221 1.513.593 3.589.140 626.539 58.075.421 87.243.484

Prognose saldo 2015 € 4.567.947 € 2.910.233 € 6.305.695 € 2.109.882 € 3.367.374 € 2.592.126 € 2.501.958 € 6.810.511 € 760.453€ 8.325.924 € 930.308 € 279.932 € € 39.328.013€ 53.539 € 666.963

Verschil saldo begr saldo prognose 2015 € 329.435 € € 147.434 € € 43.775 € 15.000 € 283.500 € € 3.164€ 459.620€ 63.000 € 21.335€ € 215.399 € 53.539 € 666.963

Bijlagen:    

overzicht overzicht overzicht overzicht

algemene bestemmingsreserve mutaties in reserves in 2015 bevoegdheid van de raad beschikbaar stellen krediet bevoegdheid van de raad onvoorzien structureel en eenmalig

123

Algemene bestemmingsreserve 2015 Stand per 31 december 2013 Rekeningssaldo 2013 stand 1-1-2014 begrotingssaldo 2014 vjn 2014 njn 2014 daadwerkelijke storting daadwerkelijke claims Stand per 31 december 2014 Resultaat rekening 2014 Stand per 01 januari 2015 Mutaties 2015 wijz 2-15 dekking begroting 2015 incl. nieuw beleid wijz 3-15 amendement bezuiniging jeugdsport vervalt wijz 6-15 Collendoorn aanpassingen kredieten 2014 njn naar 2015 prim begr 2015 claims via raadsbesluit rekening 2014: * lijst eenmalige kredieten naar 2015 * eenmalige uitgaven 2014 naar 2015 * stelposten algemene uitkering naar 2015 * structurele posten eenmalig naar 2015 * eenmalige kredieten met dekk alg best res uit 2014

€ € € € € € € € € € €

12.115.955 -2.872.445 9.243.510 1.947.529 -2.595.535 8.595.504 1.893.035 10.488.539

€ € € € €

-1.815.292 -53.000 -131.803 -533.000 -5.536

dekking begroting 2016 amendement bezuiniging jeugdsport vervalt dekking begroting 2017 amendement bezuiniging jeugdsport vervalt dekking begroting 2018 amendement bezuiniging jeugdsport vervalt

€ € € € € € €

-4.000.018 83.040 -53.000 378.569 -53.000 203.856 -53.000

stand per 29-06-2015

€

4.456.355

Overbrengen kd van 2014 naar 2015 al tlv alg best res

124

€ € € € €

-1.427.501 -425.900 -154.931 -61.358 -97.065 € -2.166.755 € -1.833.263

Mutaties in reserves in 2015 bevoegdheid van de raad Bwn Omschrijving Revolving fund / strategische div personeelsplanning

WBS

Beschikking over reserve:

Bedrag

M13006

Revolving fund / strategische personeelsplanning

€

240.728

112 Weren gemotoriseerd verkeer centrum

M13255

betaald parkeren

€

19.000

106 Groen Blauwe diensten

M13516

kracht van Salland

€

57.000

nnb Leaderprojecten

M13516

kracht van Salland

€

100.000

100 Meedoen in de openbare ruimte

M13520

Beheer IVOR

€

10.000

116 bijdrage PB Marienheem

M13576

Inwonersinitiatieven

€

2.500

102 Personele aangelenheden

M13664

WMO

€

30.420

nnb Werkatelier watertoren Raalte

M13815

Stedelijke vernieuwing

€

1.000

nnb Inrichtingsplan parkeerplaats Molenhof

M13815

Stedelijke vernieuwing

€

15.000

nnb Onderzoek huisvesting Korenbloem

M13411

Onderwijsgebouwen

€

10.000

M13209

G.V.V.P.

€

26.900

€

512.548

nnb

Verkeerskundig onderzoek kruispunt Ganzeboomlaan-Mettingenlaan

123 Teruggave PMJP storten in reserve

M13516

Kracht van Salland

€

22.748

nnb Lokaal klimaatbeleid storten in reserve

M13707

Klimaatbeleid

€

98.812

€

121.560

Beschikbaar stellen krediet bevoegdheid van de raad Bwn Omschrijving

WBS

Dekking

Bedrag

100 Meedoen in de openbare ruimte tlv res

M8560130

tlv reserve IVOR

€

10.000

103 Aanschaf zonnepanelen gemeentehuis

M7704101

tlv exploitatie

€

126.000

106 KVS: Groen blauwe diensten (interimreg)

M8802200

bijdr provincie / tlv kracht van Salland

€ 1.120.728

107 Aanschaf beluchtingsmachine

M7055390

tlv exploitatie

€

27.000

108 N35 inrit Lohuizen

M8211200

bijdrage provincie

€

102.000

112 Weren gemotor. verkeer centrum Raalte

M8256030

tlv reserve betaald parkeren

€

23.000

114 Asbestsanering Telgenpad Heeten

M8210900

tlv eenmalige middelen

€

20.000

119 Aanschaf noodstroomaggregaat gem huis

M7051000

tlv exploitatie

€

60.667

nnb Leaderbudget

M8802010

tlv reserve kracht van Salland

€

100.000

€ 1.589.395

125

Stand onvoorzien / eenmalig 2015 Onvoorzien structureel 0

Prim. begroting 2015 amendement subsidie Ijsselacademie

€ €

2.200-

105

werkkleding KCC

€

1.922-

107

vervanging beluchtingsmachine

€

2.599

€

48.477

Prim. begroting 2015

€

50.000

asbestsanering Telgenpad

€

20.000-

verkeer- en parkeeronderzoek Raalte

€

10.000-

€

20.000

3

Resteert d.d. 30-06-2015

50.000

Eenmalige middelen 0 114 10

Resteert d.d. 30-06-2015

126

INHOUDSOPGAVE ZOMERNOTA 2015

Recommend Documents