Kansen benutten met Schiedam Zomernota 2015
Schiedam, 19 juni 2014 Foto voorpagina Jan van der Ploeg In 2015 staat het themajaar in het teken van Liduina en heilige huisjes. Het is dan 125 jaar geleden dat Liduina ‘heilig’ is verklaard.
Inhoudsopgave
Voorwoord ............................................................................................................................................. 1 Leeswijzer............................................................................................................................................... 2 Inleiding.................................................................................................................................................. 3 Hoofdstuk 1. Bestuurlijke uitgangspunten.......................................................................................... 5 Hoofdstuk 2. Kansen voor ontwikkeling van de stad en de Schiedammers ..................................... 7 Overzicht kansen ................................................................................................................................. 7 Toelichting per kans ............................................................................................................................ 8 Hoofdstuk 3. Keuzes en bekostiging te benutten kansen voor de stad ........................................... 14
Voorwoord De Zomernota 2015 staat in het teken van het benutten van kansen met Schiedam. Wij richten ons in deze Zomernota 2015 op de directe kansen voor de ontwikkeling van de stad en haar inwoners. Wij zien kansen en doen wat nodig is om die te benutten. De Zomernota 2015 is voor dit college het startpunt en de eerste concrete vertaling van de koers voor de stad. Zo wordt het mogelijk om al in 2015 een begin te maken met de uitvoering van een aantal afspraken uit het Beleidsakkoord 2014-2018. Afspraken die een langere voorbereidingstijd kennen, worden opgepakt in de volgende zomernota’s en begrotingen. De situatie, de stad en de actualiteit zijn voor ons bepalend in het maken van keuzes. We spelen in op nieuwe ontwikkelingen en zorgen dat Schiedam goed is voorbereid op de toekomst. Ons uitgangspunt is continuïteit van beleid en vernieuwing waar nodig. De Zomernota 2015 staat voor ‘samen met’. Samen met Schiedammers, ondernemers, bezoekers en de gemeenteraad. Maar ook voor ‘onderling’ en ‘met elkaar’. Dat betekent een open houding van de gemeente en een transparante organisatie. Met de Schiedammers, partners, ondernemers en raadsleden bouwen we verder aan de ontwikkeling van onze mooie stad. Schiedam: de stad om kansen te benutten! Burgemeester en wethouders
1
Leeswijzer De Zomernota 2015 is als volgt opgebouwd: In Hoofdstuk 1 worden de bestuurlijke uitgangspunten gepresenteerd, die ten grondslag liggen aan de Zomernota 2015. In Hoofdstuk 2 worden de kansen voor de ontwikkeling van de stad en de Schiedammers gepresenteerd. Hoofdstuk 3 gaat nader in op de te maken keuzes om kansen te benutten in relatie tot het financiële beeld.
2
Inleiding Zoals in het voorwoord al is aangegeven richt deze Zomernota 2015 zich op het benutten van de directe kansen voor de ontwikkeling van de stad. In samenhang met het Beleidsakkoord 2014-2018 worden deze kansen voorzien van middelen en concreet uitgewerkt langs twee lijnen: 1. Economische ontwikkeling en stadspromotie; 2. Mens en stad in beweging. Met de benutting van de directe kansen wordt al in 2015 een begin gemaakt met de uitvoering van de afspraken van het Beleidsakkoord 2014-2018. Het Beleidsakkoord 2014-2018 wordt uitgewerkt in een Collegewerkprogramma dat in de komende jaren via de Zomernota’s 2016, 2017 en 2018, na de kaderstelling door de raad, in de Begrotingen 2016, 2017 en 2018 zal worden uitgewerkt en uitgevoerd. In het kader van deze zomernota zijn er beleidsonderwerpen waar het college al mee aan de slag gaat, maar waarvan op dit moment nog niet is aan te geven wat de financiële consequenties zijn. Voor het einde van 2014 worden raadsvoorstellen aan de raad over de volgende beleidsonderwerpen voorgelegd: 1. De drie decentralisaties sociaal domein; - inclusief de businesscase voor de structurele financiering van de regionale uitvoeringsorganisatie Stroomopwaarts 2. Herijking Meerjaren Beheer- en Onderhoudsplan (MBOP); 3. Versterken slagkracht Woonplus; 4. Versterking wijkontwikkeling inclusief de uitrol van de Wijkondersteuningsteams.
3
.
4
Hoofdstuk 1. Bestuurlijke uitgangspunten De Zomernota 2015 vormt voor de raad het kader voor het eerste begrotingsjaar van het nieuwe college. Met de Zomernota 2015 worden de eerste afspraken uit het Bestuurs- en Beleidsakkoord 2014-2018 uitgewerkt. Er is gekeken naar kansen die reeds in 2015 kunnen worden opgepakt. Op deze wijze is een versnelde uitvoering van het Beleidsakkoord 2014-2018 mogelijk. Voor de afspraken uit het Beleidsakkoord 2014-2018 die meer voorbereidingstijd nodig hebben, worden in de volgende zomernota’s en begrotingen voorstellen opgenomen. Het college zet succesvol beleid voort en vernieuwt waar nodig in samenspraak met de Schiedammers en de raad. Voorop staat het doen, niet het vooraf inkaderen van het beleid en vastleggen van de uitvoeringsrichting. Het gaat erom de kansen te benutten die zich voor de ontwikkeling van de stad en de Schiedammers voordoen. Voor de Zomernota 2015 vormen de volgende bestuurlijke uitgangspunten de grondslag: De afspraken uit het Bestuurs- en Beleidsakkoord 2014-2018 met de vertaling hiervan in het Collegewerkprogramma 20142018; De uitgangspunten (voorwaarden) van het financieel kader / het financiële beeld met verwerking van de Meicirculaire 2014;
Voortzetten ‘de basis op orde brengen’ en invulling ‘regiegemeente’ Het nieuwe college werkt verder aan collegiaal bestuur en goede verhoudingen met de raad en de stad en zet hierin vervolgstappen door partijen uit de raad nadrukkelijk uit te nodigen ideeën aan te dragen. Het college zal die ideeën serieus wegen. Daarnaast gaat het college verder met het op orde brengen van de bestuurlijke en ambtelijke organisatie. Het principe van regiegemeente zal ook de komende collegeperiode de leidraad zijn bij het benutten van kansen voor de ontwikkeling van de stad en de Schiedammers.
Doorontwikkeling Begroting Het college stelt zich ten doel om te komen tot een continue verbetering van de kwaliteit van de begroting, zodat de raad beter in staat is haar kaderstellende en controlerende taken uit te oefenen. De kwaliteitsverbetering voor de begroting richt zich op het beter verbinden van samenhangende beleidsthema’s in de raadsprogramma’s. Dat betekent een andere indeling van de programma’s van de Begroting 2015 – 2018.
5
Continuïteit van door de raad vastgesteld beleid Naast vernieuwing van beleid, vormt continuïteit van beleid een belangrijk uitgangspunt van dit college. Door de raad vastgestelde beleidskaders zoals de Stadsvisie Schiedam 2030, de Woonvisie Schiedam 2030, de Visie- en Kadernota Sociaal Domein en het Meerjaren Beheer- en Onderhoudsplan (MBOP) worden door dit college voortgezet.
6
Hoofdstuk 2. Kansen voor ontwikkeling van de stad en de Schiedammers Zoals in de inleiding al is aangegeven, richt het college zich in deze Zomernota 2015 op de directe kansen voor de ontwikkeling van de stad en de Schiedammers. Waar zich kansen voordoen worden deze opgepakt. De kansen zijn uitgewerkt langs twee lijnen: 1. Economische ontwikkeling en stadspromotie; 2. Mens en stad in beweging. Onderstaand een overzicht van de kansen per lijn. In het navolgende worden deze kansen kort toegelicht.
Overzicht kansen
Extra middelen voor initiatieven uit de stad
Aanpak onveilige verkeerssituaties
Verhoging kwaliteit dienstverlening: open data, stadsbalie
Gratis openbaar vervoer voor minima
Economische ontwikkeling en stadspromotie
Stadspromotie
Aansluiting Vijfsluizen op A4
Aanpak funderingsherstel Verbeteren ondernemingsklimaat
Uitvoering Ontwikkelingsvisie Binnenstad Aansluiting onderwijs op arbeidsmarkt
Een Meldpunt i.v.m. 3 decentralisaties
Kwaliteitsimpuls via onderwijshuisvesting
Versterken vrijwilligerswerk
Mens en stad in beweging
Extra middelen voor initiatieven uit de stad
Veiligheid in brede omvang bezien Verbetering sociale infrastructuur, participatie en leefbaarheid in Oost en West
7
Schiedam sportstad
Toelichting per kans 1. Kansen bieden voor economische ontwikkeling en stadspromotie Gratis openbaar vervoer voor minima Het college werkt met partijen aan de verbetering van het openbaar vervoer. Het doel is om het openbaar vervoer beter in de wijken te laten doordringen, zodat meer Schiedammers gebruik van het openbaar vervoer gaan maken. Een uitwerking van een beter gebruik van het openbaar vervoer is het voorstel van het college tot gratis openbaar vervoer voor minima. Het college stelt hiervoor vanuit het armoedebeleid structureel middelen beschikbaar door inzet van de door het Rijk verstrekte extra middelen voor armoedebeleid.
Aanpak onveilige verkeerssituaties Het college stelt budget beschikbaar om tot een onmiddellijke aanpak te kunnen overgaan van onveilige verkeerssituaties, zoals de rotonde op het Nieuwlandplein.
Aansluiting bedrijventerrein Vijfsluizen op A4 Om een goede onderhandelingspositie te bewerkstelligen is het noodzakelijk om proactief en nog tijdens de aanleg van de A4 met partijen afspraken te maken over een goede aansluiting van bedrijventerrein Vijfsluizen op de A4. Naar verwachting is de A4 eind 2015 gereed. Het college stelt daarom al voor 2015 eenmalig een budget beschikbaar om in 2015 met partijen afspraken te kunnen maken over de aansluiting van Vijfsluizen op de A4.
Verhoging dienstverlening: open data, stadsbalie Naast de autonome ontwikkelingen die voortkomen uit de wettelijke verplichtingen, wil het college ook nog extra structureel inzetten op de verhoging van de kwaliteit van de dienstverlening door enerzijds de digitale functie van de stadsbalie verder uit te bouwen en anderzijds via het principe van open data en open spending gegevens van de gemeente via internet toegankelijk te maken.
8
Extra middelen voor initiatieven uit de stad Het college wil in 2015 en 2016 ruimte en middelen bieden om snel te kunnen inspelen en uitvoering te geven aan kansen en initiatieven vanuit de stad, zoals: Uitvoering van duurzaamheidsinitiatieven; Innovaties vanuit de stad (ondernemers, burgers); Initiatieven in het kader van SchiedamsDOEN.
Verbeteren ondernemersklimaat Het college zet zich in om met een ondernemersvriendelijkere aanpak en door een goed vestigingsbeleid meer ondernemers te verleiden zich in Schiedam te vestigen. Dit versterkt de economische structuur van de stad. De acquisitie van bedrijven ondersteunt dit uitgangspunt en vraagt om een extra impuls. Het college ziet dit als een kans voor de economische ontwikkeling van de stad en stelt hiervoor eenmalig middelen beschikbaar.
Uitvoering Ontwikkelingsvisie binnenstad De reserve binnenstad, die in 2008 is ingesteld en die sindsdien een besteding heeft gehad van € 20 miljoen, raakt uitgeput. Om de uitvoering van de Ontwikkelingsvisie te continueren, stelt het college zowel eenmalige middelen als structurele middelen beschikbaar. Impuls uitwerking ontwikkelingsvisie Schiedam Om op de korte termijn de continuïteit van de uitvoering van in de Ontwikkelingsvisie opgenomen fysieke projecten te continueren, worden eenmalig middelen gestort in de binnenstadsreserve. Het betreft: Continueren uitvoering sleutelprojecten (Stad aan de Schie, Museumkwartier, Dirkzwagerterrein, Westmolenkwartier); Ontwikkeling Europan-locatie (Koemarkt en omgeving); Herinrichting omgeving beeld van Aleida; Professionalisering stichting Stadsherstel.
9
In het najaar van 2014 is het uitvoeringsprogramma van de binnenstad gereed. Op basis hiervan is er een concreet beeld van de financieringsbehoefte over de langere termijn. Het college komt op basis van het uitvoeringsprogramma nog met voorstellen voor de financiering over de langere termijn.
Versterking economie binnenstad Ter versterking van de economie van de binnenstad stelt het college structureel middelen beschikbaar ten behoeve van het centrummanagement en de leegstandsbestrijding. Met de inzet van de middelen voor de leegstandbestrijding wordt uitwerking gegeven aan de aanbeveling van de Rekenkamercommissie (‘Schiedam aan de top, onderzoek naar de winkelleegstand in de binnenstad van Schiedam’). Het beleid op basis van de in 2012 vastgestelde Ontwikkelingsvisie wordt voortgezet, waarbij initiatiefnemers ruimte wordt geboden voor flexibiliteit op het moment dat zich kansen voordoen om de levendigheid van de winkelgebieden te versterken. Dit geldt ook voor die gebieden waar het accent op een aaneengesloten winkelgebied ligt. De aanpak van de binnenstad vraagt om een lange adem en substantiële investeringen.
10
Stadspromotie Het college zet in op het versterken van het imago van de gehele stad. De verhuizing en verbouwing van de VVV/Promotie Schiedam is daarvoor een kans om de dienstverlening door de VVV/Promotie Schiedam een kwaliteitsimpuls te geven. Het college stelt hiervoor een impulsbudget beschikbaar. Verder werkt het college op langere termijn met burgers en ondernemers aan de uitwerking van een marketingstrategie, waarmee Schiedam zich helder kan positioneren en profileren. Aanpak funderingsherstel Om versnelling in de afronding van het lopende project Particuliere Woningverbetering aan te brengen, is extra inzet nodig op de handhavingscapaciteit. Het college stelt hiervoor impulsgeld beschikbaar, waarmee de afrondingstermijn van het project wordt gehalveerd.
2. Mens en stad in beweging Versterken vrijwilligerswerk Het vrijwilligerswerk vormt een belangrijk fundament van de Schiedamse samenleving en de transformatie van het sociale domein. Het college zet zich in om het vrijwilligerswerk verder te versterken. Hiervoor zijn vanuit de bestaande budgetten structureel middelen beschikbaar.
Extra middelen voor initiatieven uit de stad Zoals al eerder is aangegeven, wil het college ruimte en middelen (stimuleringsfonds) bieden om snel te kunnen inspelen en uitvoering te geven aan kansen en initiatieven vanuit de stad. Dit geldt ook voor de kansen die zich voordoen in het kader van Mens en stad in beweging. Instelling van meldpunt in verband met de 3 decentralisaties De decentralisaties strekken zich uit over het gehele sociale domein. Om optimaal en eenduidig advies te verkrijgen, streeft het college ernaar om de bestaande adviesraden om te vormen tot één krachtige adviesraad die de gemeente adviseert. Voor zaken waar de Schiedammers niet bij de uitvoerende organisaties terecht kunnen, wordt aansluitend op de adviesraad een meldpunt opgezet. Dit meldpunt is bedoeld voor individuele meldingen van bewoners over de gevolgen van de decentralisaties. De gemeente gebruikt, indien mogelijk, de bevindingen van het meldpunt bij de beleidsvorming en legt deze voor aan de voornoemde adviesraad. Om de opzet van dit meldpunt te faciliteren en organisatorisch goed in te bedden, wordt door het college een impulsbudget beschikbaar gesteld. 11
Schiedam sportstad Het college vindt dat een breed scala aan sportvoorzieningen van belang is voor de aantrekkelijkheid van Schiedam. Sporten draagt bij aan een gezonde levensstijl en helpt bij sociale ontwikkeling. Goede sportvoorzieningen en vitale verenigingen zijn belangrijk. De ontwikkeling van Schiedam in Beweging wordt als kans benut om ook de sportvoorzieningen die niet onder fase 1 van Schiedam in Beweging vallen een kwaliteitsimpuls te geven. Het college stelt de komende jaren voor deze sportvoorzieningen impulsgelden beschikbaar. Verbetering sociale infrastructuur, participatie en leefbaarheid in de wijken Oost en West De wijken Oost en West verdienen extra aandacht voor het verbeteren van de sociale infrastructuur , participatiemogelijkheden en leefbaarheid. Het college kiest voor een integrale aanpak en ziet de gemeentebrede inzet van een interventieteam als een kans om op korte termijn tot verbetering van de leefbaarheid in deze wijken te komen. Het college streeft naar positieve effecten op de langere termijn en stelt voor de inzet van het interventieteam structureel middelen beschikbaar. Kwaliteitsimpuls via onderwijshuisvesting Het college zet in op de verbetering van de onderwijskwaliteit. Een hogere kwaliteit en efficiënter gebruik van onderwijsaccommodaties bieden kansen hiertoe. Al een aantal jaren is er de wens om in Groenoord nieuwbouw voor het basisonderwijs in een gebouw te realiseren. De huidige huisvesting is gedateerd en niet geschikt voor modern onderwijs. Op dit moment zijn er drie basisscholen gevestigd in Groenoord, waarvan OBS De Troubadour en RKBS De Regenboog Groenoord te klein zijn om zelfstandig verder te gaan. In de toekomst is er in Groenoord ruimte voor de instandhouding van twee basisscholen. De schoolbesturen van De Regenboog Groenoord en De Troubadour hebben de intentie uitgesproken om in Groenoord te komen tot een samenwerkingsschool, waardoor ruimte ontstaat voor twee basisscholen die zich ontwikkelen tot Integrale Kindcentra, te weten de genoemde samenwerkingsschool en El Furkan van de Stichting Islamitisch onderwijs. Mavo Schravenlant XL kent al enige jaren een toenemende belangstelling en de school maakt een forse groei door. Uitbreiding van de huidige capaciteit is noodzakelijk vanwege de groei, de staat van de gebouwen en om te voldoen aan de eisen van modern onderwijs. De school is op dit moment gehuisvest in drie gebouwen, waarvan er slechts één geschikt is voor voortgezet onderwijs. Het college ondersteunt het voorstel om via nieuwbouw te komen tot één schoolgebouw. Het college ziet de deze twee ontwikkelingen als een belangrijke kwaliteitsimpuls voor het onderwijs en stelt hiervoor middelen beschikbaar (investeringen en meerjarige kapitaallasten).
12
Aansluiting onderwijs op arbeidsmarkt Een goede aansluiting van het onderwijs op de arbeidsmarkt heeft voor het college een hoge prioriteit. Het college ziet goede kansen in het initiatief van werkgevers en het middelbaar beroepsonderwijs (MBO) om een stimuleringsfonds op te zetten. Het doel van het investeringsfonds is om gezamenlijk te komen tot activiteiten die bijdragen aan een goede aansluiting van het MBO op de arbeidsmarkt. De gemeente participeert in de opzet van dit stimuleringsfonds en stelt hiervoor een impulsbudget beschikbaar. Veiligheid in brede omvang bezien Het college staat voor een actieve overheid, die anderen aanspreekt op hun verantwoordelijkheid, maar ook zelf actie neemt op veiligheidsgebied. Het college zet in dit kader in op het structureel versterken van het crisismanagement.
13
Hoofdstuk 3. Keuzes en bekostiging te benutten kansen voor de stad Op basis van het Beleidsakkoord 2014-2018 zijn in Hoofdstuk 2 de kansen concreet uitgewerkt. In dit hoofdstuk is aangegeven hoe deze kansen kunnen worden bekostigd. Voor de bekostigingswijze zijn drie principes gehanteerd: bekostiging uit bestaande budgetten; bekostiging door inzet van impulsbudgetten; bekostiging door structurele gelden. Daarom zijn voor de uitwerking van de financiële gevolgen, de kansen ingedeeld naar deze principes. 1. Binnen bestaand budget Bedragen x € 1.000
2015
2016
2017
2018
Economische ontwikkeling en imago Gratis openbaar vervoer voor minima
-490
-482
-477
-468
Aanpak onveilige verkeerssituaties
-500
-500
-500
-500
-500
-500
-500
-500
-1.490
-1.482
-1.477
-1.468
1.490
1.482
1.477
1.468
0
0
0
0
Mens en stad in beweging Versterken vrijwilligerswerk Totaal beeld Dekking binnen bestaand budget
Toelichting Betreft de in hoofdstuk 2 genoemde kansen, die uit de bestaande budgetten gefinancierd kunnen worden.
2. Extra - impuls Bedragen x € 1.000
2015
2016
2017
Extra middelen voor initiatieven uit de stad
-100
-100
Verbeteren ondernemersklimaat
-100
-100
-100
Uitwerking ontwikkelingsvisie Binnenstad
-312
-2.891
-1.050
Stadspromotie
-100 -265
-265
-265
-100
-100
2018
Economische ontwikkeling en imago
Aansluiting bedrijventerrein Vijfsluizen op A4
-1.000
Aanpak funderingsherstel Mens en stad in beweging Extra middelen voor initiatieven uit de stad Meldpunt decentralisaties
-75
Schiedam sportstad
-300
Aansluiting onderwijs arbeidsmarkt
-230 -2.582
Totaal beeld
-300
-300
-3.756
-1.715
Toelichting betreft de in hoofdstuk 2 genoemde kansen, die met incidentele en/of structurele middelen benut kunnen worden.
14
0
3. Extra – structureel Bedragen x € 1.000
2015
2016
2017
2018
Economische ontwikkeling en imago Versterking economie Binnenstad
-150
-150
-150
-150
Dienstverlening: open data, stadsbalie
-115
-115
-115
-115
Verbetering sociale infrastructuur, participatie en leefbaarheid in Schiedam Oost en West
-356
-429
-429
-429
Veiligheid in brede omvang bezien
-150
-150
-150
-150
0
-637
-689
-689
-771
-1.481
-1.533
-1.533
Mens en stad in beweging
Kwaliteitsimpuls via onderwijshuisvesting Totaal beeld
Toelichting Betreft de in hoofdstuk 2 genoemde kansen, die met structurele middelen benut kunnen worden.
Financieel beeld Bij de te maken keuzes is de hoogte van de financiële ruimte nodig. De berekening van en de uitgangspunten voor de financiële ruimteberekening is opgenomen in de bijlage van de zomernota. Het samengevatte financiële beeld: Bedragen x € 1.000
2015
2016
2017
2018
Totaal financieel beeld
6.287
7.403
3.722
4.218
-2.934
-2.166
-2.166
-2.471
3.353
5.237
1.556
1.747
Autonome ontwikkelingen Financiële ruimte
Een belangrijke randvoorwaarde bij het keuzeproces is het behouden van een solide en verantwoord meerjarenbeleid. Alle impulsen en kansen zijn gedekt door structurele en incidentele financiële ruimte. Spelregels De indeling in bestaand, impuls en structureel vormt de basis voor de te maken keuzes. De raad kan ook zelf kansen benoemen. Voorwaarde is wel dat sprake is van een meerjarig sluitende begroting over de jaren 2015-2018. Daartoe zijn de volgende spelregels opgesteld. U kunt keuzes maken binnen de maximale financiële ruimte per begrotingsjaar. Een overschot in enig jaar kan niet worden gebruikt voor een tekort in een volgend jaar. Structurele budgetruimte wordt gebruikt om structurele lasten te dekken, structurele middelen zijn de beschikbare middelen uit de financiële ruimteberekening. Incidentele lasten – de impulsen – kunnen worden gedekt door incidentele budgetruimte, dan wel het resterende deel van de structurele budgetruimte.
15
Op basis van de spelregels kan een meerjarig financieel sluitend beeld worden gepresenteerd:
Bedragen x € 1.000
2015
2016
2017
2018
3.353
5.237
1.556
1.747
-3.353
-5.237
-3.248
-1.533
0
0
-1.715
214
-1.715
0
0
214
Inzet financiële ruimte: Financiële ruimte Totaal nodig voor benutting kansen Saldo Inzet incidenteel jaarrekeningresultaat 2013 Inzetten voor Extra: impuls TOTAAL
0
16
0
.
17
18
