SECUNDAIR ONDERWIJS Onderwijsvorm:
BSO
GRAAD:
TWEEDE GRAAD
LEERJAAR:
EERSTE EN TWEEDE LEERJAAR
Studiegebied:
Personenzorg
Optie:
VERZORGING-VOEDING
COMPLEMENTAIR GEDEELTE
Vak(ken):
PV Praktijk kleding 1 of 2 Lt/w
Vakkencode:
VV-n
Leerplannummer:
2001/805 (nieuw)
BSO – 2de graad – optie Verzorging - voeding PV Praktijk kleding – C.A. (1ste leerjaar: 1/2 lestijden/week, 2de leerjaar: 1/2 lestijden/week).
1
INHOUD visie .........................................................................................................................................................2 beginsituatie ............................................................................................................................................2 algemene doelstellingen .........................................................................................................................3 algemene pedagogisch – didactische wenken........................................................................................4 leerplandoelstellingen / leerinhouden/ specifieke pedagogisch-didactische wenken ..............................5 minimale materiële vereisten ..................................................................................................................7 evaluatie..................................................................................................................................................8 bibliografie.............................................................................................................................................10
BSO – 2de graad – optie Verzorging - voeding PV Praktijk kleding – C.A. (1ste leerjaar: 1/2 lestijden/week, 2de leerjaar: 1/2 lestijden/week).
2
VISIE Het is de bedoeling in de opleiding verzorging - voeding de leerlingen te laten kennismaken met een brede waaier van activiteiten die aanleunen bij de onderwerpen die in de opleiding voor komen. Het is dan ook geenszins de bedoeling dat men de inhouden van Complementaire Activiteiten zoals aangeboden in het leerplan CA kleding nastreeft, vandaar dit aansluitend leerplan specifiek voor de invulling van C.A. in de studierichting verzorging- voeding. Hier is het de bedoeling de leerlingen kennis te laten maken met facetten van de opleiding kleding die rechtstreeks of onrechtstreeks te maken hebben met de opleiding verzorging - voeding. De verscheidenheid in dit leerplan krijgt hierdoor een bredere invalshoek, bepaalde aspecten, reeds opgenomen in dit leerplan kunnen via deze weg verder worden uitgewerkt. Hierdoor creëert men mogelijkheden om de persoonlijkheid en creativiteit van de leerlingen verder te ontplooien en laat men hen toe deze om te zetten in bruikbare realisaties. Dit naargelang hun mogelijkheden en rekening houdend met hun beperkingen op het vlak van realiseerbaarheid. Door samen met de leerlingen op zoek te gaan naar haalbare thema’s en realisaties krijgt men de kans kennis te maken met technieken en vaardigheden. Op deze manier krijgt elke leerling de kans vorm te geven aan zijn creativiteit, wat op zijn beurt bijdraagt tot een verdere ontwikkeling en integratie in onze maatschappij.
BEGINSITUATIE Tot het eerste leerjaar van de tweede graad worden toegelaten: • De regelmatige leerlingen die het tweede leerjaar van de eerste graad of het beroepsvoorbereidend leerjaar met vrucht beëindigd hebben of zij die houder zijn van een getuigschrift van de eerste graad van het secundair onderwijs, behaald via de examencommissie van de Vlaamse Gemeenschap. • De leerlingen die uiterlijk op 31 december volgend op de aanvang van het schooljaar de leeftijd van 16 jaar bereikt hebben; onder volgende voorwaarde, nl. een gunstig advies van de toelatingsklassenraad. Het eerste jaar van de tweede graad BSO van de studierichting” verzorging- voeding” bestaat uit een heterogene groep leerlingen met wisselende belangstelling, motivatie en werkhouding, kenmerkend voor hun ontwikkelingsfase en zoektocht naar persoonlijkheid. Er is een groep die bewust gekozen heeft voor ”verzorging- voeding” met de bedoeling zich hierin professioneel te bekwamen, anderen hebben nog geen bewuste keuze gemaakt en proberen dit experimenteel uit, nog anderen hebben reeds iets anders geprobeerd. Dit alles zorgt ervoor dat we te maken hebben met een heterogene groep, waarbij het belangrijk is de beginsituatie van elke leerling te bepalen om hierop te kunnen inspelen.
BSO – 2de graad – optie Verzorging - voeding PV Praktijk kleding – C.A. (1ste leerjaar: 1/2 lestijden/week, 2de leerjaar: 1/2 lestijden/week).
3
ALGEMENE DOELSTELLINGEN De drie componenten van de persoonlijkheidsvorming namelijk: - de psychomotorische; - de dynamisch affectieve; - de cognitieve; dienen evenwichtig te worden opgenomen en uitgewerkt. Hierbij streven we samen met de leerlingen volgende algemene doelstellingen na: •
belangstelling tonen in de bredere toepassingsgebieden die de opleiding te bieden heeft;
•
werkstukken kiezen in functie van de leef -en woonomgeving;
•
kritisch en probleemoplossend denken ontwikkelen;
•
basisbegrippen rond het organiseren en realiseren van werkstukken bijbrengen;
•
met de nodige creativiteit en oog voor detail eenvoudige werkstukken realiseren;
•
verschillende bronnen van informatie kritisch aanwenden (ICT);
•
kennismaken met de invloed van het sociaal en economisch leven en de invloed ervan op het modebeeld.
Vakdoelstellingen Volgende vakdoelstellingen worden systematisch en in functie van één of twee uur complementaire activiteiten gerealiseerd: • •
werkstukken kiezen onder de vorm van één of meerdere thema’s en keuzes verantwoorden; eenvoudige werkstukken omzetten in bruikbare realisaties;
•
basistechnieken analyseren en bruikbare realisaties motiveren;
•
basistechnieken van het machinaal vervaardigen van werkstukken en het manueel herstellen of afwerken van werkstukken toepassen;
•
veiligheid, hygiëne en zorg voor het milieu nastreven;
•
onderlinge samenwerking en zin voor verantwoordelijkheid stimuleren en integreren;
•
bij de realisatie van oefeningen volgende attitudes integreren: - verantwoordelijkheid - doorzetting - respect voor het werk van anderen opbrengen - orde netheid en nauwkeurigheid - flexibiliteit - sociale en communicatieve vaardigheden - tekortkomingen leren aanvaarden - zelfstandigheid stimuleren
BSO – 2de graad – optie Verzorging - voeding PV Praktijk kleding – C.A. (1ste leerjaar: 1/2 lestijden/week, 2de leerjaar: 1/2 lestijden/week).
4
ALGEMENE PEDAGOGISCH – DIDACTISCHE WENKEN De specificiteit van de leerlingengroep vraagt van het lerarenteam een doordachte, flexibele en leerlinggerichte aanpak. Daarbij wordt rekening gehouden met de volgende werkwijzen. De leerinhouden van het leerplan complementaire activiteiten vormen een meerwaarde voor de praktische opleiding van de leerling, hierbij is het geenszins de bedoeling de leerlingen een opleiding “kleding” aan te bieden. Wel dient dit leerplan als een aanvullend onderdeel van de opleiding “verzorging -voeding te worden beschouwd door aspecten van zorg voor de woon - en leefomgeving verder uit diepen en breder toepasbaar te maken. • De leefwereld van de leerlingen integreren in de leerinhouden, door samen met hen werkstukken te kiezen die verantwoord zijn en waarin zij het nut ervan terug vinden. Hiervan uitgaand zal men de leerlingen stimuleren in hun zelfstandig doen en handelen, hen aanzetten tot samenwerking, overleg en probleemoplossend denken. • De leerlingen zoveel mogelijk betrekken bij elke fase van het uit te voeren werkstuk, d.w.z. vanaf het kiezen, het uitwerken, het zoeken naar oplossingen aangaande de opbouw, de techniek, het materiaal, de afwerking tot en met de evaluatie. • De leerinhouden op een eenvoudige en aanschouwelijke manier aanbrengen, kort en gestructureerd, aangepast aan het niveau van de leerlingen. • Door de leerlingen creatief en communicatief te laten meewerken bouwen zij als het ware mee aan de inhoud en de verdere opbouw van de lessen. • Samenwerking en overleg met andere vakken zoals Plastische Opvoeding, Nederlands ea. bevordert de teamgeest en de creativiteit. • Inspelen op toevallige leermomenten en negatieve resultaten ombuigen tot een positief gebeuren • De werkstukken behandelen in stijgende moeilijkheidsgraad, rekening houdend met de haalbaarheid voor deze leerlingengroep. • Al deze elementen dragen bij tot de ontplooiing, de creativiteit, het leren probleemoplossend denken en handelen van de leerling.
BSO – 2de graad – optie Verzorging – voeding PV Praktijk kleding – C.A. (1ste leerjaar: 1/2 lestijden/week, 2de leerjaar: 1/2 lestijden/week).
5
LEERPLANDOELSTELLINGEN / LEERINHOUDEN/ SPECIFIEKE PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN De cr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
SPECIFIEKE PEDAGOGISCH DIDACTISCHE WENKEN
Aan de hand van praktische vb. zoeken naar eenvoudig te realiseren werkstukken die rechtstreeks of onrechtstreeks aansluiten bij de woon -en leefgewoontes.
Leefruimte: keuken, woon -, slaap -, bad -, tiener -, babykamer; - algemene inrichting en decoratie; - gelegenheidsdecoratie; - hobby; - speelgoed, knuffels; - vakantie.
Vanuit de persoonlijke interesses en de leefwereld van de jongeren zoeken naar eenvoudige en toepasbare werkstukken die passen in een geheel en aansluiting vinden met de gekozen studierichting. Informatie en inspiratie zoeken in documentatie, media, reclame, een bezoek aan een interieur -en decoratiecenter, babywinkel…
Inzien dat mode zich in veel meer vertaald dan alleen maar kledij.
Factoren die de mode beïnvloeden: cultuur, godsdienst, leeftijd, seizoen, budget.
Aan de hand van video, foto’s, tijdschriften media, reclame, computer, via internet, cd -rom.
Het functioneren en het tempo van de naaimachine onder controle leren houden
De onderdelen benoemen. De functies van de onderdelen herkennen. De coördinatie tussen ogen, handen en voeten door oefenen verwerven.
Handleiding van de fabrikant gebruiken. Uitgaan van het uitvoeren van werkstukken om de vaardigheden aan te leren. Ergonomie en veiligheid integreren.
De naaimachine stik -klaar maken.
De handelingen voor het bedraden in de juiste volgorde uitvoeren.
Handleiding van de fabrikant raadplegen. Toepassen en vergelijken. Aandacht voor veiligheid.
De technieken noodzakelijk voor het uitvoeren van de werkstukken kunnen aanwenden.
De technieken aanwenden en aan de hand van de werkstukken kunnen afleiden: - recht stikken - zig -zag - overlock - zomen - afbiezen
De afwerking kan gebeuren in stijgende vorm van moeilijkheidsgraad.
Gereedschappen en apparaten kunnen kiezen in functie van het te realiseren of af te werken werkstuk.
naaimachines strijkmaterieel kleefpers naaibenodigdheden
Documentatie raadplegen.
BSO – 2de graad – optie Verzorging – voeding PV Praktijk kleding – C.A. (1ste leerjaar: 1/2 lestijden/week, 2de leerjaar: 1/2 lestijden/week). De cr. nr.
LEERINHOUDEN
LEERPLANDOELSTELLINGEN
6
SPECIFIEKE PEDAGOGISCH DIDACTISCHE WENKEN
De verschillende mogelijkheden om een patroon te bekomen kennen en de keuze ervan verantwoorden.
Patronen: - kopen - overnemen
De verschillende manieren om tot een eenvoudig patroon te komen toepassen op de werkstukken.
Eenvoudige werkstukken leren snijden.
Materieel: - schaar - werkwijze
Handgrepen demonstreren.
Manuele praktische handelingen in functie van het herstellen en afwerken van werkstukken uitvoeren;
Eenvoudige technieken. Klein verstelwerk.
Ingaan op situaties die zich in de PV praktijk verzorging- voeding kunnen voordoen.
Decoratieve technieken op afgewerkte stukken toepassen.
- verwerken van haak- en breiwerk;
Technieken toepassen op afgewerkte of gerealiseerde werkstukken. Rekening houden met de evolutie in het modebeeld.
- verwerken van verschillende soepele materialen tot een geheel; - schilderen; - appliceren; - patchwork; - siersteken; - opvultechnieken; - quilten.......
BSO – 2de graad – optie Verzorging – voeding PV Praktijk kleding – C.A. (1ste leerjaar: 1/2 lestijden/week, 2de leerjaar: 1/2 lestijden/week).
MINIMALE MATERIËLE VEREISTEN PV EN TV KLEDING De leraar dient te kunnen beschikken over een lokaal dat kan gebruikt worden voor praktische oefeningen. Voorzien van de meest elementaire nutsvoorzieningen. Volgende uitrusting dient in de school aanwezig te zijn: - tv toestel - video - projectiescherm - p.c + printer voorzien van een aangepast eenvoudig teken- en tekstverwerkingsprogramma
1 Praktijkgedeelte - klein werkmateriaal - naaimachine met borduurmogelijkheden - strijkplank, mouwplank - stoomstrijkijzer - naaibenodigdheden - toebehoren - voldoende grote verplaatsbare werktafels; - klein werkmateriaal zoals; tekenmateriaal, - prikbord - bord - documentatiemateriaal:- boeken en tijdschriften - modebladen - reclamebladen - video’s in verband met mode, textielverwerking - stalen. Het aantal beschikbare voorzieningen is afhankelijk van het aantal leerlingen.
7
BSO – 2de graad – optie Verzorging – voeding PV Praktijk kleding – C.A. (1ste leerjaar: 1/2 lestijden/week, 2de leerjaar: 1/2 lestijden/week).
8
EVALUATIE Evaluatie is een middel om te controleren in welke mate de vooropgestelde doelstellingen gerealiseerd zijn. Die informatie draagt ertoe bij om een beeld te vormen in welke mate de volgende aspecten verworven zijn: de leerinhouden met o.a.:
- de graad van originaliteit - de functionaliteit - de gebruiksvriendelijkheid - commercialisering - milieuvriendelijkheid
de attitudes zoals:
- zelfstandigheid - verantwoordelijkheid - doorzetting - respect - orde, netheid - flexibiliteit - sociale en communicatieve vaardigheden...
Daarnaast evalueert de leerkracht zijn didactische aanpak. Volgende elementen worden kritisch bekeken: - de keuze van het onderwerp - de duidelijkheid van de opdrachten - het gebruikte materiaal - didactische werkvormen Door de leerlingen zelf te laten nagaan in welke mate het werkstuk aan de gestelde eisen voldoet, leren ze zichzelf beoordelen. Dit in het perspectief van een later beroep, een fundamentele instelling. Door het bespreken en evalueren van de resultaten van zichzelf en anderen, leren ze terzelfdertijd toleranter zijn ten opzichte van andere leerlingen. Het evalueren van vaardigheden is gebaseerd op deeltaken, oefeningen die geformuleerd zijn in onderdelen van de totale uitvoering. Opdrachten die cognitieve doelstellingen evalueren moeten concreet geformuleerd zijn en zoveel mogelijk uitgaan van de praktische kennis en vaardigheden. Bij het organiseren van toetsen is het belangrijk de leerlingen te informeren over de wijze waarop dit zal gebeuren (analoog aan de oefenvorm). Permanente evaluatie Er wordt permanent en dagelijks geëvalueerd. Hierbij worden zowel kennis, vaardigheden als attitudes beoordeeld. Deze beoordeling moet gezien worden als een element van het leerproces. De leerlingen moeten kunnen leren uit de evaluatie. Zij moeten naargelang de situatie, individueel of klassikaal ingelicht worden over het bereikte kennisniveau, de kwaliteit van hun werk en hun gedragingen. Feedback in de positieve zin is dan ook noodzakelijk. Afhankelijk van de aard van de doelstellingen kan het dagelijks werk geëvalueerd worden door: • algemene observatie; • klas- en huistaken; • klassikale en individuele opdrachten; • praktische oefeningen; • occasionele, mondelinge en schriftelijke beurten;
BSO – 2de graad – optie Verzorging – voeding PV Praktijk kleding – C.A. (1ste leerjaar: 1/2 lestijden/week, 2de leerjaar: 1/2 lestijden/week).
9
• herhalen van grotere leerstofgehelen, een leerling die spontaan actief en in stijgende lijn evolueert, voldoet aan de verwachtingen en heeft op een positieve manier het leerproces doorlopen; • het beoordelen van attitudes gebeurt bij voorkeur aan de hand van een leerlinggerichte en geschreven commentaar of op basis van een plus+ min- schaal vb. de drie - of vierpunten schaal. Het resultaat van de behaalde plus en min scores wordt regelmatig omgezet in een leerlinggerichte geschreven commentaar.
BSO – 2de graad – optie Verzorging – voeding PV Praktijk kleding – C.A. (1ste leerjaar: 1/2 lestijden/week, 2de leerjaar: 1/2 lestijden/week).
10
BIBLIOGRAFIE Appliqueren, Algemene Technieken Katoeninstituut,Trends. Bin. selectie van Belgische normen;T.T. IPB Antwerpen. Boeken en artikels in verband met etaleren. Coran, T., Textiel in het interieur Soft Furnishing, IPB Antwerpen. Petra II mode en milieu. Dienst Europese projecten ,Koningsstraat 93 1000 Brussel. Etitex, Textiel ABC,Plantijn Deurne. Exploratie I, de wereld van de textielvezels Plantijn, Deurne. Ireland P. Modetekenen, IPB Antwerpen. Handleidingen van machines en apparaten. Pluis het eens uit, Plantijn, Deurne. Vakblad,Confectie. Vakblad,Confection 2000. Vakblad,Confectie-knipselkrant,IVOC. Vakblad,Modis, Navetex. Van der Meij.,Mens en mode getekend, IPB Antwerpen Inspiratiehandboek voor een veilige, gezonde, toegankelijke en aantrekkelijke school VLOR
AUDIO-VISUELE MIDDELEN De modemakers, IVOC Cd-rom KT/C2001/ een leermiddel over de strategische veranderingen in de textiel -en kledingindustrie, IVOC
NUTTIGE ADRESSEN Algemeen Belgisch Vlasverbond, Oude Vestigingsstraat 15, 8500 Kortrijk, tel.056/ 22 02 61 Cobot, didactische illustratie en audio-visuele middelen, Poortakkerstraat 92, 9000 Gent tel. 09/222 26 14 De Brug, Phoenixstraat 1, 9000 Gent, tel.09/226 38 69 Etitex, Europees huis van Textiel en Kleding, Montoyerstraat 24,1000 Brussel, tel.02/238 10 11 IPB, Jezusstraat 16, 2000 Antwerpen, tel. 03/232 88 55 IVOC, Instituut voor Vorming en Onderzoek in de Confectie, Montoyerstraat 31, 1000 Brussel tel.02/5115350 Navetex, detailhandel -kleermakers, Spastraat 8, 1000 Brussel, tel.02/238 06 51 Provinciaal Instituut voor Milieu- educatie, Mechelsesteenweg 365, 2500 Lier Provinciaal Veiligheidsinstituut, Jezusstraat 28, 2000 Antwerpen Wools of New Zealand, R. Vandendriesschelaan 18, 1150 Brussel