DOSSIER VLUCHTELINGEN

DOSSIER VLUCHTELINGEN

Universele Verklaring van de Rechten van de Mens Artikel 14 1. Een ieder heeft het recht om in andere landen asiel te zoeken en te genieten tegen vervolging. 2. Op dit recht kan geen beroep gedaan worden ingeval van strafvervolgingen wegens misdrijven van niet-politieke aard of handelingen in strijd met de doeleinden en beginselen van de Verenigde Naties. Hoge Commissaris voor de vluchtelingen van de Verenigde Naties (UNHCR) Het kantoor van de Hoge Commissaris voor de vluchtelingen werd op 14 december 1950 door de Algemene Vergadering van de VN geopend. Ook al lijkt het door de naam om maar om één persoon te gaan, in werkelijkheid gaat het een grote organisatie. Haar doel is om vluchtelingen te beschermen en een oplossing te vinden voor de wereldwijde humanitaire problemen van vluchtelingen. De organisatie streeft ernaar iedereen te verzekeren van het recht om in een ander land asiel aan te vragen* en een veilige verblijfplaats in een ander land te vinden, met de mogelijkheid om vrijwillig naar huis terug te keren, in het nieuwe verblijfland te integreren of om zich te vestigen in een ander land. * asiel vragen betekent letterlijk: bescherming vragen

Wie wordt 'vluchteling' genoemd? Een vluchteling is iemand die 'door een gegronde angst om vervolgd te worden omwille van zijn ras, religie, nationaliteit, lidmaatschap van een bepaalde sociale groep of politieke opvatting, buiten het land waarvan hij de nationaliteit heeft verblijft, en voor wie het onmogelijk is om, of voor wie door die angst niet wenst, gebruik te maken van de bescherming van dat herkomstland.' © Amnesty Nijmegen

DossierVluchtelingen

Welke rechten hebben vluchtelingen? Een vluchteling heeft het recht op een veilig asiel. Maar internationale veiligheid houdt meer in dan lichamelijk veilig zijn. Vluchtelingen moeten tenminste dezelfde rechten en hulp krijgen als elke andere buitenlander. Daar hoort ook bij: vrijheid van gedachte, vrijheid van beweging, vrijheid van marteling of onmenselijke behandeling. Economische en sociale rechten gelden ook voor vluchtelingen. Ze moeten net als anderen toegang hebben tot medische zorg, scholing en werk. In bepaalde omstandigheden, wanneer adequate overheidsfaciliteiten (medische zorg e.d.) niet meteen beschikbaar zijn of bij een plotselinge aankomst van grote aantallen vluchtelingen, zullen UNHCR en andere internationale organisaties assistentie verlenen in de vorm van financiële giften, eten, hulpmiddelen, onderdak, scholen en klinieken. UNHCR doet zijn best om waar mogelijk ervoor te zorgen dat vluchtelingen zelfstandig kunnen leven, zonder van anderen afhankelijk te zijn. Wie beslist wie vluchteling zijn? Regeringen bepalen zelf wie ze tot vluchtelingen rekenen en wie niet. De UNHCR kan alleen maar adviezen geven. De UNHCR heeft daarvoor het 'Handboek over procedures en criteria om de vluchtelingenstatus te bepalen' geschreven. Dit Handboek is gebaseerd op het Vluchtelingenverdrag uit 1951.

Vluchtende mensenmassa's

Wie helpt de ontheemden? Ontheemden (IDP’s Internally Displaced People) zijn mensen die vluchten binnen hun eigen land. Anders dan vluchtelingen blijven ze vallen onder de wetten van hun eigen land. Maar ook deze mensen helpt de UNHCR. Het gaat om 20 tot 25 miljoenen ontheemden, veel meer mensen dan door de UNHCR geholpen kunnen worden. Als er een crisis is, kan op verzoek van de VN-Secretaris-Generaal of de Algemene Vergadering van de VN met hulp begonnen worden. Crises die door de UNHCR zijn geholpen zijn ondermeer recente crises in het Midden-Oosten, de Balkanlanden, Afrika en Afghanistan.

© Amnesty Nijmegen

Zijn mensen die een oorlog, hongersnood en etnisch geweld ontvluchten, vluchtelingen? Het Vluchtelingenverdrag van 1951 zegt niets over burgers die oorlog en gewelddadige conflicten ontvluchten. Maar de afgelopen jaren zijn er grote vluchtelingenstromen geweest door (burger)oorlogen, etnisch, stammen- en religieus geweld. De UNHCR wil dat deze mensen ook als vluchteling gezien worden. Regionale verdragen zoals het Verdrag van de Afrikaanse Unie en de Cartagena Verklaring in Zuid-Amerika erkennen oorlog als reden om te vluchten wel.

Een klein meisje bij een tentenkamp van de UNHCR


VN waarschuwt voor geweld Ivoorkust Uit het westen van het land komen berichten over verkrachtingen en een oppositielid zou seksueel misbruikt zijn door militairen die trouw hebben gezworen aan president Laurent Gbagbo. Volgens het hoofd van de mensenrechtenafdeling van de Verenigde Naties in Ivoorkust, Simon Munzu, zijn de afgelopen week in het westen van het land 23 vrouwen verkracht.

Vlucht

In het gebied zijn zo'n zestienduizend mensen op de vlucht geslagen na de tumultueus verlopen presidentsverkiezingen van 28 november 2010. Nog eens 29 duizend mensen zijn naar buurland Liberia gevlucht. Alassane Ouattara wordt internationaal beschouwd als winnaar van de presidentsverkiezingen, maar kan zijn post niet innemen omdat Gbagbo ondanks sancties, verschillende bezoeken van Afrikaanse leiders en de dreiging van een militaire interventie weigert af te treden.

Gemarteld

Veiligheidstroepen die loyaal zijn aan Gbagbo hebben ten minste één aanhanger van Ouattara gemarteld door hem seksueel te misbruiken. Ze wilden informatie los krijgen over leden van de oppositiepartij RHDP, een partij die Ouattara steunt. Het kamp van Gbagbo wilde vooralsnog niet reageren op de aantijgingen. Eerder ontkende echter een woordvoerder dat veiligheidstroepen achter een aantal ontvoerings- en martelingszaken zaten.

Vluchtelingen in Nederland Er is veel ellende in de wereld. Een open deur natuurlijk, maar het wordt maar al te vaak vergeten als er over vluchtelingen in Nederland wordt gesproken. Vluchtelingen komen hier niet zomaar. Aan het nieuwsbericht hierboven las je dat deze mensen vaak verschrikkelijke dingen hebben meegemaakt. Ze vluchten bijvoorbeeld naar Nederland, omdat ze in eigen land vervolgd worden vanwege hun politieke opvattingen, omdat ze hun leven niet zeker zijn vanwege een alles vernietigende oorlog, of omdat ze worden gediscrimineerd. Je hebt twee soorten mensen die naar Nederland vluchten: vluchtelingen en asielzoekers. Vluchtelingen zijn personen die vluchten of gevlucht zijn uit angst voor geweld of hun leven. De meeste vluchtelingen komen uit gebieden met oorlog of dreigende oorlog, of uit landen waar de mensenrechten niet gerespecteerd worden. Een asielzoeker is iemand die politiek asiel aanvraagt. Dit kan iemand zijn die gevlucht is en stelt dat terugkeer naar het land van herkomst gevaar oplevert door schending van zijn rechten. De twee grootste groepen asielzoekers zijn economische vluchtelingen, zij vluchten vanwege de armoede in hun land, en politieke vluchtelingen, dit zijn mensen die vluchten vanwege de onveiligheid om hun politieke voorkeur te uiten in eigen land. Deze mensen kunnen bijvoorbeeld door een kritisch artikel te schrijven in de cel belanden of vermoord of gemarteld worden. In de tabel hiernaast kun je zien voor de jaren 2009 en 2010 zien hoeveel mensen er uit welke landen asiel hebben aangevraagd.

© Amnesty Nijmegen


Dat asielzoekers en vluchtelingen vaak verschrikkelijke dingen hebben meegemaakt, kunnen we zien aan de landen waar ze vandaan komen. Uit Afghanistan bijvoorbeeld, dat al tientallen jaren lang slachtoffer is van oorlog en van het onderdrukkend fundamentalisme van de Taliban. Uit Irak, waar Amerika Irak naar eigen zeggen binnenviel om de dictator Saddam Hoessein te dwingen af te laten treden. Saddam Hoessein was van 1979 tot 2003 leider van Irak en heeft zijn bevolking gedurende die tijd op alle mogelijke manieren onderdrukt. Helaas is Irak nog steeds geen democratie en is de oorlog ontaard in een burgeroorlog waarin verschillende bevolkingsgroepen met elkaar vechten. Maar ook komen er een heleboel vluchtelingen uit Somalië, geteisterd door een jarenlang durende burgeroorlog, en dat nog steeds geen stabiel centraal gezag kent. Deze landen staan al jarenlang in de 'top tien' van landen waar vluchtelingen naar Nederland vandaan komen. Wat gebeurt er als je als asielzoeker aan komt in Nederland? Als asielzoekers in Nederland aankomen, wacht hen een groot aantal regels en een langdurige, ingewikkelde asielprocedure. Hun vaak traumatische ervaringen wordt dan ineens een vluchtverhaal, beoordeeld door medewerkers van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (kort gezegd: IND). VluchtelingenWerk probeert hen gedurende deze periode zo goed mogelijk bij te staan. Waar komen asielzoekers vandaan?

Jaar Afrika Amerika Azië Europa Oceanië Onbekend

2007 21,2% 12,6% 49,9% 14,8% 0,1% 1,5%

2008 29,9% 10,9% 44,8% 12,7% 0,1% 1,5%

2009 28,4% 8,8% 45,1% 15,4% 0,1% 2,2%

2010 25,5% 8,0% 45,2% 19,4% 0,2% 1,7%

Uit welke landen komen de meeste ontheemden (=gevluchte mensen naar ander deel van eigen land)? 1. Colombia: 3.000.000 2. Congo: 1.500.000 3. Pakistan 4. Somalië / Irak (ongeveer evenveel mensen)

Mondiaal overzicht van ontheemden, eind 2009 (Bron: UNHCR)

© Amnesty Nijmegen


Welke landen vangen wereldwijd de meeste vluchtelingen en ontheemden op? Pakistan Iran Syrië Duitsland Jordanië

1.740.700 1.070.500 1.054.500 593.800 450.800

(eind 2009, Bron: UNHCR)

Kijk ook op: http://www.cbs.nl/nlNL/menu/themas/bevolking/cijfers/extra/ mappingworld-1.htm Hier kun je per jaar een kaart zien met daarop de landen waaruit de meeste vluchtelingen komen, zo kun je precies zien hoeveel mensen waar vandaan zijn gevlucht.

Handig om te weten... Afkortingen AC Aanmeldcentrum AVO Aanvullende opvang AMA Alleenstaande minderjarige asielzoeker AMV Alleenstaande minderjarige vluchteling AZC Asielzoekerscentrum COA Centraal Orgaan opvang Asielzoekers EVRM Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en de fundamentele vrijheden IND Immigratie- en Naturalisatie Dienst Kono Kennelijk ongegrond of niet ontvankelijk MOB Met onbekende bestemming vertrokken OC Onderzoeks- en opvangcentrum ROA Regeling Opvang Asielzoekers RVA Regeling Verstrekkingen Asielzoekers SUO Schengen-uitvoeringsovereenkomst UNHCR United Nations High Commissioner for Refugees UVRM Universele Verklaring van de Rechten van de Mens

© Amnesty Nijmegen


Eva Eva loopt naar de kliniek. Een loods. De loods is net nieuw gebouwd: rub hall staat er met vette letters op. "Op een dag verschenen er ’s morgens vroeg een paar grote vrachtauto’s met allerlei spullen. ’s Avonds, nog voor het helemaal donker was, stond de loods er en waren de vrachtauto’s leeg", zegt Eva. Ze is er nog verbaasd over - die dag had ze er met open mond naar staan kijken, samen met een heleboel andere kinderen uit het vluchtelingenkamp. Nu gaat ze op bezoek bij haar moeder, ze heeft erge koorts. Malaria, heeft de dokter gezegd. "Ik weet niet precies wat dat is 'malaria', maar mijn moeder is erg ziek. Net als zoveel mensen hier in het kamp. De buurvrouw was laatst ook erg ziek en die is er nu niet meer", vertelt Eva. "Maar met mijn moeder komt het wel weer goed hoor, dat weet ik zeker. In de kliniek krijgt ze medicijnen en de dokter heeft gezegd dat ze over een paar dagen weer naar huis mag." Als haar moeder thuis is, wil Eva goed voor haar zorgen, al is ze nog maar 12 jaar. Kakuma is een vluchtelingenkamp in het de droge steppe, in het noordwesten van Kenia. Hier verblijven tegen de 50.000 vluchtelingen, van wie de meesten uit het zuiden van Soedan komen, net zoals Eva en haar moeder. Zij hebben een klein huisje van rietmatten, dicht gesmeerd met leem, gebouwd. UNHCR, de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties, heeft een grote loods ter beschikking gesteld. De loods doet nu dienst als kliniek. Het kleine ziekenhuisje in Kakuma, voor een deel opgetrokken uit bakstenen muren en met een rieten dak, wordt opgeknapt. Als de patiënten terugkunnen, wordt de loods ingericht als kinderafdeling van de kliniek in het kamp. Nog steeds is er een tekort aan voedsel, ook is de aanvoer van voedsel zeer onregelmatig. Daarom komt ondervoeding nog steeds voor. Gelukkig is het geen ernstig probleem in het kamp. Malaria, diarree en infecties aan de luchtwegen zijn de meest voorkomende ziekten. Iedereen in het kamp heeft last van de droogte en het opwaaiende zand en stof, dat overal in doordringt. Selma Selma is dertien jaar, ze woonde in Srebrenica. Op 12 juli 1995 moest ze vluchten. Samen met ongeveer 2500 andere kinderen uit Srebrenica probeert Selma nu in Tuzla weer een normaal leven te leiden. Maar helemaal normaal, dat zal nooit meer lukken.. "Tijdens de oorlog ben ik mijn vader, mijn opa en mijn twee oudere broers kwijtgeraakt. Ik weet niet of ze dood zijn. Toen de Servische soldaten in mijn stad, Srebrenica, kwamen, rende iedereen naar het centrum. Ik nam niets mee van huis. Ik wist niet wat er zou gaan gebeuren. Ik kon toen niet weten, dat ik nooit meer thuis zou komen. We moesten naar een fabriekshal. Samen met mijn moeder moest ik aan één kant gaan staan. Mijn broers, vader en opa moesten naar de andere kant. Iedereen schreeuwde, de soldaten schoten. Meestal in de lucht. Met mijn moeder ging ik in een bus waarin allemaal moeders en kinderen zaten. De rit duurde lang. Onderweg heb ik erge dingen gezien, te erg om op te kunnen schrijven. Het laatste stuk van onze reis moesten we lopen. Ik zag een oma die niet meer verder kon. Iemand zette de oma in een kruiwagen en reed haar zo verder. In Tuzla kreeg mijn moeder hout om een huisje op te knappen. Dat heeft ze zelf gedaan. Ik heb haar geholpen.

© Amnesty Nijmegen


Het huis is van iemand anders geweest. Misschien heeft er ook wel een meisje zoals ik ingewoond en moest zij ook op een dag vluchten. Ik fantaseer wel eens dat zij nu in ons huis, in Srebrenica, woont. Ik ga vaak naar het buurthuis. Daar komen heel veel kinderen uit Srebrenica, maar ook kinderen die altijd al in Tuzla hebben gewoond. Laatst hebben we toneel gespeeld. Iedereen heeft toen eerst verteld wat hij had meegemaakt. Het helpt wel als je merkt dat andere kinderen hetzelfde voelen als jij. Dan voel je je niet zo alleen. Soms is het ook echt een vrolijke boel in het buurthuis, dan hebben we bijvoorbeeld een disco-avond of een sport- en speldag. Ik mis mijn vader en broers zo. Mijn moeder zegt dat ik niet meer op ze moet wachten, dat ze dood zijn. Maar ik weet dat ze zelf ook hoop heeft. Het spijt me dat dit zo’n verdrietig verhaal is. Zo is mijn leven nou eenmaal."

Ingezonden brief, de Volkskrant Bijna twee jaar geleden kregen we een warme hartelijke Iraanse familie als buren. Na drie jaar via drie asielcentra dwars door Nederland getrokken te zijn, kregen zij de woning naast ons toegewezen. Eindelijk rust! Het doorgemaakte leed stond in hun ogen te lezen. Niet alleen de trauma's die ze in Iran hebben opgelopen, maar ook de onrustige, onveilige sfeer in de asielzoekerscentra eiste zijn tol van deze mensen. We leerden elkaar kennen en leefden met elkaar samen. De familie volgde de ene inburgeringcursus na de andere en ze spraken inmiddels vloeiend Nederlands. We aten met elkaar en wisselden zelfs moppen uit. Soms zaten we met elkaar in dezelfde kerk! 'Jullie God is ook de onze', zei onze wijze buurvrouw. Na een half jaar hoorden we de dochters keten en muziek draaien. Dat deed ons goed, onze eigen dochters leven zich daar ook helemaal in uit. Van de zomer hoorden we onze buurman zelfs zingen! We waren blij dat het zo goed ging. Beide dochters studeren, de ene doet de mavo en de andere het mbo. De oudste zoon zou graag zijn universitaire studie hervatten. Na alle inburgeringcursussen werd de financiële bijdrage hieraan stopgezet. Onze buurvrouw staat te popelen om zich verder te kunnen omscholen en straks haar oude baan in het onderwijs weer op te pakken. Helaas, meer dan een eerstegraads 'diploma' voor de inburgeringcursus schijnt voor haar niet mogelijk te zijn. Als ouders van dochters met alle kansen tot ontplooiing is dit schrijnend! Een huis vol talent komt niet verder dan 's zomers een krantenwijkje! Beschamend! Onze buren, volkomen ingeburgerd, met een nog lopende asielprocedure, dreigen 8 januari door de vreemdelingenpolitie op straat gezet te worden! Met als reden dat het huis vrij moet komen voor doorstroming van de volgende asielzoekers. Onze buren kunnen niet terug naar Iran. Op straat betekent: geen uitkering, dus geen opleiding en geen slaapplaats, geen eten! In onze naïviteit dachten we echt dat deze mensen, vijf jaar in Nederland en volkomen ingeburgerd met behoud van hun eigenheid en unieke cultuur, niet op straat gezet konden worden! Helaas, wij zijn ook wakker geschrokken. Dit gebeurt dus in Nederland, het land dat opkomt voor mensenrechten! Onze buren slapen slecht, slikken pillen. Ze zijn ziek van ellende. Ze durfden het ons eerst niet te vertellen. Ook wij zijn kotsmisselijk van dit onmenselijke, ziekmakende asielbeleid. Terwijl wij folders in de bus krijgen over een hondenuitlaatservice van de Thuiszorg, worden deze mensen, die door hun wijsheid en talenten een verrijking zijn voor de Nederlandse samenleving, gewoon op straat gezet! Wij zijn heel boos! André en Joke Arink

© Amnesty Nijmegen


Al bijna twintig jaar ‘gevangen’ in kamp Als bergstaat in de Himalaya spreekt Nepal tot de verbeelding. Het land is in opkomst als vakantieland en ook steeds meer Nederlanders boeken een reis naar Nepal. Slechts weinig mensen weten dat in het oosten van het land als sinds het begin van de jaren negentig Bhutanese vluchtelingen in kampen worden opgevangen. Het is een enorme groep: wel 106.000 mannen, vrouwen en kinderen. Het zijn Bhutanese vluchtelingen van Nepalese afkomst. Al jarenlang zitten ze ‘vast’ in de vluchtelingenkampen. Bhutan heeft ze uitgezet en peinst er nog niet over om ze terug te nemen en ook Nepal wil deze mensen geen staatsburgerschap geven. De mensen zijn stateloos. Al bijna twintig jaar leven ze in onzekerheid.

Geboren worden en doodgaan als vluchteling? “Ik heb twee zoontjes” vertelt Bhim Maya Magar (31). “Een van twaalf en een van zes jaar oud. Wat gebeurt er met ze als ze groot zijn? Ze zijn als vluchteling geboren. Zullen ze altijd vluchteling blijven? Hebben ze een toekomst? Daar denk ik vaak over na. Tot hun twaalfde jaar krijgen ze scholing in het vluchtelingenkamp. Maar wat dan? Het schoolgeld wat je daarna moet betalen is 20.000 rupi’s. Dat kan ik niet betalen. De Verenigde Staten hebben aangeboden om een aantal Bhutanese vluchtelingen op te nemen. Mijn kinderen zouden daar misschien een toekomst hebben. Maar ik niet. Ik heb nooit kunnen studeren. Ik ken de taal niet eens. Bhutan is mijn thuis. Als ik niet terug zou kunnen naar Bhutan dan zou ik het liefst in Nepal blijven. Dit land heeft dezelfde cultuur en taal als ons land en veel mensen hebben dezelfde religie. Maar dan moeten ze ons wel accepteren als echte burgers. Want nu kijken ze toch anders tegen ons aan. Soms noemens ons geen Bhutanezen maar Butani. Dat vind ik niet leuk. In de tussentijd moeten we het zien te redden hier in het kamp. Het liefst zou ik een stuk grond hebben waarop we groenten en rijst kunnen verbouwen of waarop we kippen of geiten kunnen houden. Dan kunnen we voor ons eigen eten zorgen en zijn we niet meer afhankelijk van hulp.”

Zal ik ooit weer een thuis hebben? “In Bhutan was ik boer en had ik akkerland”, vertelt Rudna Man Subba (37). “Nu ben ik vluchteling en werk ik mee in een sanitatieprogramma. Dat wil zeggen dat ik de toiletten schoonmaak. Ik ben naar Nepal gevlucht omdat het niet goed ging in Bhutan. Het volk riep om democratie maar de koning wilde dat niet. Hij werd bang en nam maatregelen. Vooral tegen de Lhotsampa’s, de bevolkingsgroep waartoe ik behoor. We mochten niet meer onze eigen kleren aan, niet meer onze eigen taal spreken, niets meer van onze cultuur laten zien. Het werd steeds moeilijker. In 1990 ben ik gevlucht. Ik was toen achttien jaar oud en werd bedreigd. De Lhotsampas werden allemaal ingedeeld in categorieën, van 1 tot en met 7. Ik was bang dat ik in categorie 7 zou worden ingedeeld, dan ben je volgens hen een ‘terrorist’. Met alle gevolgen van dien. Bij veel van mijn vrienden en familieleden was dat al gebeurd en mijn vader was ook al gevangen genomen. Dus de kans was groot dat ik ook als ‘terrorist’ zou worden gezien. Daarom ben ik gevlucht. Of ik mij thuisvoel in het vluchtelingenkamp? Nee. Ik voel me niet thuis. Maar ik heb geen keuze. Ik kan niet terug naar mijn land. Maar ondanks alles wat er is gebeurd hou ik van Bhutan. Het is mijn land”.

© Amnesty Nijmegen


Wetten Met de invoering van de Vreemdelingenwet 2000, in april 2001, werd een nieuw systeem van verblijfsvergunningen ingevoerd. Een eenvoudig systeem: iedereen die op asielgronden in Nederland mag blijven, krijgt dezelfde status: de Verblijfsvergunning voor bepaalde tijd asiel. Deze status kan gedurende drie jaar ingetrokken worden, als de situatie in het land van herkomst is verbeterd. Alle houders van een vergunning voor bepaalde tijd asiel hebben dezelfde rechten met betrekking tot werk, onderwijs, huisvesting en gezinshereniging. Vóór de invoering van de Vreemdelingenwet 2000 waren aan de verschillende statussen (A-status, Cstatus en Voorwaardelijke vergunning tot Verblijf) ook verschillende rechten verbonden. Dit werd als één van de redenen gezien waarom veel asielzoekers doorgingen nieuwe asielverzoeken in te dienen in de hoop toch op gegeven moment erkend te worden. De regering hoopt dat de vereenvoudiging tot minder doorprocederen en daarmee kortere asielprocedures zal leiden. Na drie jaar kan de vergunninghouder een aanvraag indien voor een Vergunning voor onbepaalde tijd asiel. Deze verblijfsvergunning wordt in principe niet meer ingetrokken (=hij mag definitief blijven), tenzij de vergunninghouder zich schuldig maakt aan een ernstig misdrijf. Verblijfstitels op asielgronden na 1 april 2001: * Vergunning voor bepaalde tijd asiel * Vergunning voor onbepaalde tijd asiel Verblijfstitels op asielgronden vóór 1 april 2001: * A-status, toelating tot Nederland als vluchteling volgens het Vluchtelingenverdrag, ook wel verdragsvluchteling genoemd (onbepaalde tijd) * C-status, ook wel Vergunning tot verblijf (vtv) om humanitaire redenen genoemd (onbepaalde tijd) * Voorwaardelijke vergunning tot verblijf (vvtv) op grond van de algehele situatie in het land van herkomst (bepaalde tijd) Voor mensen die onder de oude regels een A-status of een C-status zouden hebben gekregen, betekent de nieuwe verblijfsvergunning voor bepaalde tijd een achteruitgang. Golden de A-status en C-status voor onbepaalde tijd, de nieuwe verblijfsvergunning is de eerste drie jaar intrekbaar (= ze moeten dan toch weg). Er zijn echter ook grote voordelen aan verbonden. De rechtspositie van een grote groep mensen, namelijk de mensen die volgens de oude regels een vvtv zouden krijgen, verbetert aanzienlijk. Definitie De meeste mensen weten het onderscheid tussen een immigrant en een vluchteling. Uit een viertal omschrijvingen wist 66% de juiste te kiezen. Slechts 4% gaf aan helemaal geen verschil te zien. Redenen voor een verblijfsvergunning In het onderzoek (van VluchtelingenWerk) werd ook gevraagd wat voor de overheid een reden is een verblijfsvergunning te geven. Het meest opvallende resultaat hierbij was dat bijna een vijfde van de Nederlanders denkt dat de overheid ook een verblijfsvergunning afgeeft aan mensen die hun land zijn ontvlucht vanwege gebrek aan werk/geld. Op de vraag wat mensen zelf een goede reden vinden voor het verstrekken van een verblijfsvergunning scoorde "kans op marteling" het hoogst. Daarna kunnen mensen die vervolgd worden om religieuze redenen op de meeste sympathie rekenen; 68% vindt dit een goede grond voor het verlenen van een verblijfsvergunning. Bovendien noemt een op de drie hongersnood als reden voor een vergunning.

© Amnesty Nijmegen


Fors minder asielzoekers toegelaten Van onze verslaggever – Den Haag 2002 Dit jaar worden minder mensen tot de asielprocedure toegelaten dan ooit, sinds twaalf jaar geleden de grote instroom begon. Dat verwacht de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) van het ministerie van Justitie. Niet alleen blijft het aantal asielzoekers spectaculair dalen, maar van dit slinkende aantal wordt thans de helft aan de grens teruggestuurd. Het ministerie van Justitie bevestigt dat, als het zo doorgaat, dit jaar ‘het historisch lage aantal’ van 12.500 mensen tot de asielprocedure en opvangcentra zal worden toegelaten. Dat is sinds 1990 niet meer voorgekomen. De afgelopen twaalf jaar werden gemiddeld 33 duizend mensen per jaar opgevangen, met een uitschieter in 1994 tot 50 duizend. Vorig jaar, 2001, was dat al gedaald tot 22 duizend.

Afgelopen maand dienden zich 1590 asielzoekers aan bij de vier aanmeldcentra aan de grens en op Schiphol. Dat is het laagste maandcijfer van de afgelopen zes jaar. Vorig jaar bedroeg het aantal nog 2550. Opvallender is echter de sterke stijging van het afwijzingspercentage. Van de 1590 asielzoekers kreeg 49% na onderzoek te horen dat zij terug moeten. Zij worden niet tot de opvangcentra toegelaten. De aanmeldcentra werden opgericht in 1994, toen het aantal asielzoekers een record bereikte. Jarenlang kwam het afwijzingspercentage niet boven de 10%. Vorig jaar was het gestegen tot 30%. Dat is inclusief de zogeheten Dublin-claimanten, die hun asielverzoek in een ander Europees land moeten indienen. Sindsdien stijgt het maandelijks, in mei zelfs met 7%. Volgens IND-directeur Dick Schoof houdt de sterke stijging van het afwijzingspercentage verband met twee ontwikkelingen die elkaar versterken. Het asielbeleid wordt restrictiever, waardoor Nederland voor mensensmokkelaars minder aantrekkelijk wordt. Vorig jaar daalde het aantal asielzoekers met een kwart. Dat stelde de IND in staat meer tijd en mankracht te steken in de eerste screening van asielzoekers in de aanmeldcentra. En dat schrikt mensensmokkelaars verder af. Na drie jaar lang rond de 43 duizend te hebben geschommeld, daalde het aantal asielzoekers vorig jaar tot 33 duizend. Voor dit jaar verwacht de IND nu een daling richting 20 duizend. De IND verwacht dat van de 12.500 asielzoekers die uiteindelijk tot de procedure worden toegelaten, er 4.000 mogen blijven.

2007 Inzet van voormalig minister Nawijn van Immigratiezaken was het aantal asielzoekers fors terug te dringen en het aantal afwijzingen op te schroeven tot 80%. De verwachtingen uit 2002 zijn flink overtroffen. Het aantal asielzoekers daalde in 2007 tot 8.412, nog een derde minder dan in 2002 werd verwacht. En het aantal afwijzingen steeg tot 87%, 7% meer dan de doelstelling uit 2002. In tien jaar tijd is het aantal asielzoekers teruggegaan van 43.000 naar 8.400. Van die 43.000 mocht nog een kleine 40% blijven, van de 8.400 nog maar 13%. In absolute aantallen: in 1998 kregen ruim 16.000 asielzoekers een verblijfsvergunning, in 2007 waren dat er een kleine 1100.

© Amnesty Nijmegen


Amv's: een kwetsbare groep Van alle vluchtelingen die naar Nederland komen is 8% jonger dan vijftien jaar. Veel jongeren vluchten samen met (één van) hun ouders. De laatste jaren komen ook veel alleenstaande minderjarige vluchtelingen (amv's) naar Nederland. In 2000 vroegen ruim 6500 alleenstaande jongeren asiel aan, dat is vijftien procent van het totaal aantal asielzoekers in dat jaar. Dat aantal daalde tot 680 in 2007. Het ministerie van Justitie beoordeelt allereerst of de alleenstaande jongere in aanmerking komt voor een verblijfsvergunning op asielgronden. Is dat niet het geval, dan bekijkt Justitie of de jongere zich zelfstandig zou kunnen handhaven in het land van herkomst en zo niet, of er adequate opvang in het land van herkomst kan worden geboden. Kan de jongere zichzelf niet redden en is er ook geen opvang mogelijk, dan krijgt hij of zij een verblijfsvergunning voor bepaalde tijd op reguliere gronden. Deze vergunning kan worden ingetrokken als de omstandigheden in het land van herkomst zich wijzigen.

Als de jongere binnen drie jaar na aankomst in Nederland achttien jaar - en dus meerderjarig wordt, moet hij naar land van herkomst terugkeren. Dat betekent dat alle amv's die bij binnenkomst in Nederland ouder zijn dan vijftien jaar en niet als vluchteling worden erkend, uiterlijk op hun achttiende weer terug moeten keren naar het land van herkomst. Jongeren die bij binnenkomst jonger zijn dan vijftien jaar mogen in Nederland blijven, als ze drie jaar een verblijfsvergunning voor bepaalde tijd hebben gehad. De regeling voor amv's geldt uiteraard alleen voor minderjarigen. Bij twijfel aan de leeftijd verricht Justitie een leeftijdsonderzoek, waarbij de botten van pols en sleutelbeen worden bekeken. Over de betrouwbaarheid van dit onderzoek lopen de meningen uiteen. De jongeren staan tijdens hun verblijf in Nederland onder voogdij van de instelling De Opbouw, die verantwoordelijk is voor de begeleiding. VluchtelingenWerk zet zich in voor de belangenbehartiging tijdens de asielprocedure en ontwikkelt initiatieven om de jongeren uit hun isolement te halen. VluchtelingenWerk hecht zeer aan het Verdrag van de Rechten van het Kind. Als een kind werkelijk niet terug kan naar het land van herkomst, moet het op bescherming van de Nederlandse overheid kunnen rekenen. VluchtelingenWerk is dan ook bezorgd dat de overheid de criteria voor een verblijfsvergunning voor minderjarige vluchtelingen steeds verder aanscherpt. Repatriëring Soms is gevaar dat mensen uit hun land verdreef geweken en kunnen vluchtelingen veilig naar huis terugkeren. Sommigen gaan zelf terug, zonder internationale hulp. Anderen keren huiswaarts in het kader van vrijwillige repatriëringprogramma’s onder toezicht van de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties (UNHCR) of van samenwerkende regeringen. Het is echter zeer verontrustend dat regeringen steeds vaker vluchtelingen onder zware druk zetten om te repatriëren. Daardoor kun je je afvragen of hun terugkeer eigenlijk wel ‘vrijwillig’ was of eerder gedwongen.

© Amnesty Nijmegen


'Asielzoekers krijgen de schuld' “Ik ben een Iraanse jongen van 22 jaar. Ik woon sinds veertien maanden in Nederland. Ik ben homo en iedereen weet wat de islamitische maatregelen tegen homo's zijn. In Iran kan je er zweepslagen en zelfs de doodstraf voor krijgen. Mij wordt heel vaak gevraagd: Wat vind jij van Nederland? Normaal gesproken vertel ik dan iets over het weer of over het landschap. Maar nu wil ik iets vertellen wat ik veel belangrijker vind dan het klimaat. Ik mis mijn moeder, ik mis mijn stad en mijn vrienden, ik mis mijn mooie land. Maar in plaats daarvan heb ik hier vrijheid. Ik durf hier te zeggen wat ik wil, ik hoef niet meer te zwijgen en mijn geaardheid geheim te houden. Nieuw leven Ik heb hier een druk leven. Ik schrijf artikelen voor oppositiekranten, ik scherm (afgelopen maand heb ik de derde plaats van een internationaal schermtoernooi behaald), ik werk als vrijwilliger voor VluchtelingenWerk. Bovendien heb ik leuke ideeën voor de toekomst. Ik wil heel graag als vrijwilliger in een bejaardenhuis werken of achter de bar van het COC. Er is geen einde aan mijn dromen. Het is heel moeilijk om een nieuw leven op te bouwen, in een vreemd land met een andere cultuur. Dat heb ik al gedaan. Ik heb jullie taal geleerd, jullie cultuur ontmoet en daar ben ik trots op. Maar... De laatste tijd hoor ik zoveel nare verhalen over asielzoekers, er zijn altijd negatieve berichten in de media. De weerstand tegen de aanwezigheid van asielzoekers neemt steeds toe. Wat ik zo erg vind is dat er nooit over individuen wordt gepraat, maar over alle asielzoekers. Ik zie hoe sommige mensen over ons praten: asielzoekers zijn dieven, boeven, verkrachters en moordenaars, ze zijn hier voor het geld gekomen, voor een beter leven en laatst voor een hartoperatie! Belachelijk.

Schuld Ik heb laatst op de radio iemand horen zeggen: "Je moet je huis beschermen tegen twee groepen gekken: asielzoekers en pedofielen." Wij krijgen de schuld, terwijl wij niks hebben gedaan. Wat is eigenlijk onze schuld? Weet u niet wat er in Kosovo aan de hand was? Heeft u over het stenigen in Iran gehoord? Weet u wat de Taliban in Afghanistan met de vrouwen doen? Heeft u over de massamoord in Ruanda gehoord? Wij komen meestal uit dit soort landen. Zolang die gekke dictators bestaan, bestaat ongewenst vluchten ook. Discriminatie Asielzoekers worden steeds zwakker en eenzamer. Ze voelen zich waardeloos en denken dat ze een parasiet zijn en worden niet geaccepteerd door de maatschappij. Dit brengt hen bij elkaar en dat staat integratie juist in de weg. Discriminatie wordt hun stopwoord. Zo'n samenleving is niks. Wij voelen ons gediscrimineerd en jullie voelen je onveilig. Laten we er iets aan doen! Jullie onrust komt voort uit negatieve ervaringen maar is dat de waarheid? Onze cultuur is anders, maar niet slechter. We kunnen onze culturen met elkaar mengen. Ik heb het gedaan en het is gelukt. Ik heb van jullie geleerd om eerlijk te zijn, om niet te liegen en op tijd te komen. Ik kan andere dingen vanuit mijn cultuur aan jullie leren. Positieve aandacht Bent u wel eens naar een asielzoekercentrum geweest? Nee? Doet u dat eens! Daar kunt u zien hoe eenzaam asielzoekers zijn en hoe moeilijk zij het hebben. Daar kunt u merken wat ellende betekent. Ik ben heel erg blij dat er nog steeds veel Nederlanders zijn die niet over "de golven en stromen die ons land overspoelen" praten. Die aan positieve kanten aandacht geven: aan de mensheid. Nederlanders zijn aardig. Ik hoop dat ze zo blijven.” --Een asielzoeker op een open dag in Zuiddorpe--

© Amnesty Nijmegen


'De mensen hebben vaak geen idee van de problemen van asielzoekers' Dat was gisteren een veel gehoorde uitspraak tijdens de open dag in het asielzoekerscentrum (AZC) in Zuiddorpe. Meteen was daarmee ook het doel van de open dag aangegeven: de bewoners van Zuiddorpe laten kennismaken met het asielzoekerscentrum en de meer dan honderd bewoners. Die hadden hun best gedaan om er iets moois van te maken. Vluchtelingen presenteerden er hun land van herkomst door middel van foto's, gebruiksvoorwerpen, kleding, muziekinstrumenten en kunst. En natuurlijk kregen de bezoekers er ook de nodige tekst en uitleg bij. In de keuken werd een ruim assortiment Afghaanse hapjes bereid, die door de bezoekers met belangstelling werden geproefd. Erkenning "Misschien is deze open dag wel wat mosterd na de maaltijd", beaamde hoofd Wonen Charles Wiessner van COA cluster Zeeland, "omdat de opvang in Zuiddorpe toch binnen afzienbare tijd sluit. Anderzijds zou je het ook als een teken van erkenning kunnen zien dat we hier nog anderhalf jaar kunnen blijven. Sinds de opening van het asielzoekerscentrum, zo'n tien jaar geleden is er geen open dag meer gehouden. Dus is het leuk dat we nu toch de nieuwsgierigheid van de mensen kunnen bevredigen. Bovendien, wij vinden het heel belangrijk om te laten zien wat we doen. Er wordt tegenwoordig veel nadruk gelegd op terugkeer van asielzoekers. Maar er zijn ook nog heel wat mensen die een goed vluchtverhaal hebben en die dus mogen blijven." Er waren ook allerlei activiteiten, zoals schminken, disco, een playbackshow en een demonstratie djembo. Dat zijn Afrikaanse percussie-instrumenten. Verder hadden verschillende organisaties een informatiestand ingericht, zoals Unicef, de Wereldwinkel, Vluchtelingenwerk Nederland en uiteraard ook het Centraal orgaan Opvang Asielzoekers (COA). Opvallend was dat ook veel Zuiddorpse kinderen een kijkje kwamen nemen. Ze werden door hun leeftijdsgenoten door het asielzoekerscentrum rondgeleid. "Met het asielzoekerscentrum hier in Zuiddorpe is op zich niets mis", vertelt een echtpaar uit Angola. "Maar wij zitten hier nu wel al meer dan drie jaar met ons gezin op een klein kamertje. Dat zorgt voor de nodige spanningen. Er zijn ook weinig voorzieningen in de buurt. Als we een brood willen kopen, moeten we vijf kilometer fietsen." Beslissing Een echtpaar uit Iran, dat net als het Angolese stel de bezoekers in de hal verwelkomt, knikt instemmend. Ook zij verblijven al anderhalf jaar in Zuiddorpe en wachten nog steeds op een beslissing op hun asielaanvraag. "Volgens ons is het centrum in Zuiddorpe er op gericht om voor korte tijd mensen op onderdak te geven. Maar voor zo'n lange tijd zijn de kamertjes toch te klein. Het ergste is nog dat je helemaal niets mag doen. We willen graag werken, maar dat mag niet. Omdat we grote problemen hadden, zijn we uit ons land gevlucht. Maar ook hier krijgen we te maken met allerlei problemen. Daar willen we de bezoekers van deze open dag over vertellen. Want mensen hebben daar vaak geen idee van."

© Amnesty Nijmegen


Generaal pardon Een generaal pardon is een term die in Nederland gebruikt wordt in de context van immigratie. Een generaal pardon is een regeling waarbij migranten die al geruime tijd in het land verblijven alsnog een verblijfsvergunning krijgen. De immigranten wachten op een definitieve verblijfsvergunning of hun verzoek om een verblijfsvergunning te verkrijgen, werd vroeger afgewezen, maar verblijven nog steeds illegaal in Nederland. Bij een generaal pardon worden deze verblijfsvergunningen niet meer individueel beoordeeld, maar krijgt een hele groep in één keer een verblijfsvergunning. Deze groep wordt dan vooraf gedefinieerd aan de hand van bepaalde criteria, bijvoorbeeld: • • • •

Het aantal jaren dat iemand in het land verblijft De mate van integratie (de taal spreken, hier geboren, etc.) Betaald werk en daar belasting over betaald (de zogeheten witte illegalen) Geen strafblad of oorlogsmisdaden

Medio 2007 stemt een meerderheid van de Tweede Kamer in met de door het kabinet voorgestelde pardonregeling. Deze regeling stelt als voorwaarden aan degene die een beroep doet op de regeling onder andere een onafgebroken verblijf in Nederland en een maximaal toegestane contra-indicatie ("opgelegde straf"). Tijdens het debat is vooral het onafgebroken verblijf een punt van discussie omdat een uitgeprocedeerde asielzoeker verplicht is om Nederland binnen een bepaalde termijn te verlaten. Wanneer de uitgeprocedeerde vluchteling na het verlaten van Nederland niet terugkeert naar zijn land van herkomst maar door buurlanden weer terug wordt gestuurd naar Nederland, ontstaat volgens een meerderheid van het parlement een ongelijkheid ten opzichte van uitgeprocedeerde vluchtelingen die geen gehoor geven aan de plicht om Nederland te verlaten. Uiteindelijk wordt geen motie over deze kwestie ingediend. Een aantal belangengroepen kondigen daarop aan om zich vanaf dat moment in te gaan zetten voor de belangen van de groep uitgeprocedeerde vluchtelingen die enige tijd in een ander Europees land verbleven. Een groot deel van deze groep vluchtelingen wordt ook wel aangeduid met de term "Dublinclemanten". In het voorjaar van 2008 meldden zich plotseling enkele honderden illegaal in Nederland verblijvende Chinezen bij de vreemdelingenpolitie wegens een gerucht dat prins Willem-Alexander zijn moeder Beatrix zou opvolgen en als een gebaar een generaal pardon zou afkondigen voor alle illegale migranten. De Chinezen zijn in asielzoekerscentra ondergebracht waaruit een aantal weer is weggelopen. Situatie in Spanje Spanje heeft veel te maken met immigranten uit Noord-Afrika die via de Middellandse Zee of de Canarische Eilanden proberen het land binnen te komen. Slechts een klein deel komt in aanmerking voor een verblijfsvergunning. Veel immigranten kiezen daarom voor een verblijf zonder vergunning. Deze illegalen hebben de afgelopen vijftien jaar al zeven keer via een generaal pardon alsnog een verblijfsvergunning gekregen. In totaal maakten daarvan rond de twee miljoen mensen gebruik. De laatste keer was in mei 2005. Toen kregen bijna zevenhonderdduizend illegale immigranten via een generaal pardon een verblijfsvergunning. Hiervoor moesten ze aantonen: • dat ze minstens een half jaar in Spanje waren • een contract bij een werkgever hadden • dat ze geen strafblad hadden De regering besloot toen tot het generaal pardon om paal en perk te stellen aan de zwartgeldeconomie.

© Amnesty Nijmegen


Een eerlijke procedure Asielprocedures zijn alleen eerlijk en toereikend als: • • • • • • • • • •

Beslissingen op asielverzoeken worden genomen door een onafhankelijk, onpartijdig en gespecialiseerd orgaan Ieder asielverzoek grondig individueel op zijn eigen verhaal wordt beoordeeld Degenen die verantwoordelijk zijn voor de beslissingen kennis hebben van internationale mensenrechten en van internationaal en nationaal vluchtelingenrecht Beslissingen worden genomen op basis van informatie over de mensenrechtensituatie in landen van herkomst, afkomstig niet alleen van gouvernementele bronnen zoals niet gouvernementele organisaties Iedere asielzoeker in persoon wordt gehoord Vrouwelijke asielzoekers door vrouwelijk personeel worden gehoord Goede rechtshulp beschikbaar is Betrouwbare onafhankelijke tolken gedurende de verschillende fasen van de procedure beschikbaar zijn Asielzoekers het recht hebben in beroep te gaan tegen een negatieve beslissing van de onafhankelijke rechterlijke instantie De asielzoeker het recht heeft de uitkomst van het beroep af te wachten voordat hij wordt uitgezet

Handige links http://www.amnesty.nl/thema/thema_vluchtelingen http://www.unhcr.org/cgi-bin/texis/vtx/home http://www.refugees.org/ http://www.refugeesinternational.org/ http://www.vluchtelingenwerk.nl http://www.vluchtelingenwerk.nl/asiel/asiel.php http://www.vluchteling.nl http://www.vluchtelingenorganisaties.nl/ http://www.vriendenvansamah.nl

DOSSIER VLUCHTELINGEN

Recommend Documents