Provinciaal Documentatiecentrum Atlas Carnotstraat 110 - 2060 Antwerpen www.docatlas.be |
[email protected] T 03 338 71 60
Werken met groepen ECM / vluchtelingen Een selectie van materialen Alle werken in deze lijst kunnen ontleend worden in Documentatiecentrum Atlas. De titels zijn geordend op publicatiedatum, met de meest recente materialen bovenaan. Kijk ook eens in onze online catalogus op www.docatlas.be.
Babbelladder: Methodiek voor psycho-educatief groepswerk met relaxatieoefeningen [handleiding] [handleiding] / Trauwaert, Sarah; Smits, Hilde. - Brussel: Fedasil, [s.a.]. - veelv. gepag. Doelgr.: asielzoekers / vluchtelingen / vrouwen URL: http://www.rodekruis.be/NL/Activiteiten/Asiel/Praktijk/EVF.htm Vindplaats : ge 15 babb Trefwoorden: psychosociale hulpverlening . psychotherapie . asielzoekers . vrouwen . empowerment . methodieken . groepswerk . Handleiding voor het opzetten van psycho-educatieve groepsgesprekken met relaxatieoefeningen voor vrouwelijke asielzoekers. Deze handleiding bevat een beschrijving van de zes verschillende sessie rond stress, spanning, slaap, pijn en eigen draagkracht. Bij deze publicatie hoort een map met illustraties die gebruikt kunnen worden om de sessies te verduidelijken. Op de website van het Rode Kruis kan je ook nog illustraties van lichaamsoefeningen downloaden.
Cool kids: Draaiboek voor groepssessies met kinderen [brochure] / Trauwaert, Sarah. - Mechelen: Rode Kruis Vlaanderen, [s.a.]. - 39 p. Doelgr.: vluchtelingenkinderen / 6 – 12 jaar URL: http://www.rodekruis.be/NL/Activiteiten/Asiel/Praktijk/EVF.htm Vindplaats : or 3.2.7 cool Trefwoorden: empowerment . vluchtelingenkinderen . methodieken . psychosociale hulpverlening . Draaiboek voor groepssessies met vluchtelingenkinderen van 6 tot 12 jaar in een asielcentrum. Er wordt stilgestaan bij dingen die belangrijk zijn in hun leven: gevoelens, een eigen plek, familie en vrienden, eigen sterktes, dromen. Het doel is om de veerkracht van kinderen te vergroten door de helende, gezonde kant van kinderen aan te spreken. Hierdoor kunnen ernstige sociaal-emotionele problemen bij kinderen verminderd of voorkomen worden.
Empowerend groepswerk met asielzoekers: Ervaringen van het OCMW Heusden-Zolder [boek] / Van den Buys, Els; Vanbilsen, Sara; Cupers, Marijke ...[et al.]. - Heusden-Zolder: OCMW HeusdenZolder, 2008. - 96 p. Vindplaats : ge 15 empo Trefwoorden: asielzoekers . hulpverlening . empowerment . groepswerk . Het OCMW van Heusden-Zolder vangt al jaren asielzoekers op. In 2002 startte het OCMW met groepswerk voor asielzoekers. Zo is er onder meer een vrouwengroep en een mannengroep, een sportgroep en zijn er informatie- en ontspanningsactiviteiten. Intussen heeft het OCMW dat bestaande
Selectielijst Werken met groepen ECM / vluchtelingen Provinciaal Documentatiecentrum Atlas, 15/03/2013
1
hulpverleningsaanbod onderzocht en geëvalueerd. De resultaten van het onderzoek zijn gebundeld in dit boek.
GRIP: Werken rond delicate thema's met kwetsbare allochtone doelgroepen: Met een uitwerking van het praktijkvoorbeeld Twee helften van een appel [brochure] / Dierickx, Emke. Gent: Intercultureel Netwerk Gent, 2008. - 32 p. URL: http://www.ingent.be/doc/2008_10_grip.pdf Vindplaats : ge 06.2 grip Trefwoorden: voorlichting . sensibilisering . huiselijk geweld . hulpverlening . psychosociale hulpverlening . methodieken Intercultureel Netwerk Gent vzw werkt aan een toegankelijke hulp- en dienstverlening en informeert en sensibiliseert daarom de doelgroep etnisch-culturele minderheden over het bestaande aanbod. Daartoe werd een methodiek op maat ontwikkeld, namelijk GRIP. Dat staat voor Groep Informatie Proces en verwijst naar de groepssessies die georganiseerd worden om de doelgroep op een toegankelijke en interactieve manier te informeren en te versterken. De methodiek verwijst ook naar het proces dat de groep aflegt, waarin de deelnemers of deelneemsters hun eigen krachten weer ontdekken en opnieuw meer grip krijgen op hun eigen leven. Men past dat nu toe bij gevoelige onderwerpen zoals geestelijke gezondheidszorg of relaties en partnergeweld, zoals in het project 'Twee helften van een appel' dat in het tweede hoofdstuk wordt uitgewerkt. Het is echter ook bruikbaar voor andere thema's.
Trauma: Diagnostiek en behandeling [boek] / Aarts, Petra G.H.; Visser, Wim D., red. - Houten: Bohn Stafleu van Loghum, 2007. - 620 p. - ISBN 978-90-313-4897-8 Vindplaats : ge 06.2 trau Trefwoorden: traumaverwerking . diagnostiek . hulpverlening . therapieën . kindermishandeling . seksueel geweld . vluchtelingen . asielzoekers . ouderen . psychosociale hulpverlening . geweld . oorlog . Dit boek wil een zo breed, praktisch en kritisch mogelijk overzicht bieden van recente ontwikkelingen in de psychotraumatologie. De klinische focus richt zich op mensen met traumatische ervaringen die klachten en problemen ondervinden bij de verwerking. Denk hierbij aan oorlogsgetroffenen - zoals veteranen die aan vredesmissies hebben deelgenomen, vluchtelingen en asielzoekers - en mensen die binnen het gezin langdurig mishandeld, verwaarloosd of misbruikt zijn. In de vakliteratuur spreekt men dan van 'type II-trauma's': langdurige stressvolle situaties en opeenvolgende traumatische gebeurtenissen. De eerste druk van dit boek bestond uit een theoretisch deel en een deel dat op de behandelpraktijk gericht was. In deze geheel herziene, tweede druk is ervoor gekozen theorie én behandeling in de hoofdstukken te integreren. Verder zijn onderwerpen toegevoegd of uitgebreid die in de eerste druk onderbelicht waren gebleven, onder andere over het geheugen, de diagnostiek en groeps- en systeembehandelingen.
Care, cure en boterhammen: Methodiek effectieve groepstherapie vluchtelingenjongeren [boek+werkboek] / Sproet, Marola; Jasperse, Adriana; Vos, Roelof. - Utrecht: Stichting Pharos, 2006. 100 + 210 p. - ISBN 90-75955-57-X Vindplaats : ge 15 care Trefwoorden: vluchtelingenjongeren . therapieën . psychosociale hulpverlening . psychotherapie . methodieken . evaluatie . Groepstherapie voor vluchtelingenjongeren blijkt lang niet altijd het gewenste resultaat op te leveren. De auteurs hebben onderzocht welke factoren een positieve dan wel een negatieve uitwerking hebben op de therapietrouw van de jongeren en op de effectiviteit van groepstherapie. Op basis van hun onderzoek en een aantal pilotprojecten in de ggz hebben de auteurs een methodiek ontwikkeld, die therapietrouw en effectiviteit bij groepstherapie bevordert. In het werkboek hebben zij meer dan
Selectielijst Werken met groepen ECM / vluchtelingen Provinciaal Documentatiecentrum Atlas, 15/03/2013
2
honderd werkvormen, een voorbeeld-draaiboek van twintig bijeenkomsten en een evaluatiesysteem beschreven. Met het werkboek en het bijbehorende handboek kunnen groepstherapeuten de methodiek in hun eigen praktijk toepassen.
Mind Spring: Een nieuw begin / Brouwer, Aviva. - Utrecht: Avivamedia, 2006. - 13 min. Vindplaats: ge 15 nieu Trefwoorden: vluchtelingen . opvoedingsondersteuning . asielzoekers . psychosociale hulpverlening . empowerment . groepswerk Mind-Spring is een vorm van psycho-educatie en opvoedingsondersteuning in groepsverband, waarbij een opgeleide vluchteling in samenwerking met een medewerker van de GGZ een training in de eigen taal geeft aan andere vluchtelingen. Op deze dvd horen we trainers en deelnemers aan het woord over hun ervaringen met deze methodiek. Op http://www.mind-spring.org/ staat een onderzoeksrapport waarin de mogelijkheden onderzocht worden om Mind Spring in afdelingen van Vluchtelingenwerk Nederland te implementeren.
Gezond blijven in moeilijke situaties: Methodiek voor psycho-educatief groepswerk met asielzoekers- en vluchtelingenvrouwen [boek] / Boland, Gusta, sam.; Bredie, Helinde, sam.; van Marrewijk, Lia, sam. ...[et al.]. - Utrecht: Stichting Pharos, 2005. - 110 p. - ISBN 90-75955-50-2 Vindplaats : ge 15 gezo Trefwoorden: asielzoekers . vluchtelingen . vrouwen . begeleiding . vorming . methodieken . geestelijke gezondheidszorg . preventie . traumaverwerking . opvoedingsondersteuning . Een werkgroep bestaande uit medewerkers van zeven instellingen heeft samengewerkt aan het ordenen, systematiseren en verwerken van ervaringen en materiaal die uit projecten zijn voortgekomen, tot een goed uitgewerkte methodiek. Om aan te sluiten bij de bestaande praktijk is de methodiek gericht op groepsactiviteiten voor volwassen vrouwelijke asielzoekers en vluchtelingen met spanningsklachten. De publicatie bestaat uit twee delen. In het eerste gedeelte worden de algemene uitgangspunten en de randvoorwaarden voor het opzetten en begeleiden van preventieve groepen kort neergezet. Het tweede deel bestaat uit negen thematische modules. De thema's van de modules zijn: algemene inleiding over spanningsklachten, spanningsklachten, pijnklachten, slaapproblemen, trauma, opvoedingsondersteuning, depressie, angst en intimiteit.
Gezond denken en gezond doen: Methodiek voor psychosociale groepsvoorlichting aan asielzoekers [boek] / van Eerde, Eke; Pieters, Tineke; Pronk, Wilma ...[et al.]. - Utrecht: Pharos, 2005. - 60 p. - ISBN 9075955499 Vindplaats : ge 15 gezo Trefwoorden: psychosociale problemen . asielzoekers . psychosociale hulpverlening . methodieken . Uit wetenschappelijke literatuur blijkt dat asielzoekers een risicogroep vormen wat betreft hun lichamelijke en geestelijke gezondheid. Vaak hebben gezondheidsklachten bij asielzoekers te maken met psychosociale stress. Het doel van deze publicatie is hulpverleners een methodiek aan te reiken die geschikt is om groepsvoorlichting te geven aan asielzoekers met spanningsklachten. De methodiek is gebaseerd op de cognitieve benadering van gedragsverandering. De cognitieve theorie biedt een geschikte benadering om asielzoekers te ondersteunen bij het leren omgaan met stress. Daardoor kan voorkomen worden dat spanningsklachten leiden tot psychische stoornissen. In deze publicatie verzamelen de auteurs de beschikbare kennis, onderzoeken de bruikbaarheid van bestaande werkwijzen en beschrijven de methodiek.
Groepstherapie met vluchtelingen: Transculturele praktijk [boek] / Rohlof, Hans; Haans, Ton, red. - Houten: Bohn Stafleu Van Loghum, 2005. - 62 p. - (Groepspraktijk;5). - ISBN 90-313-4390-0 Vindplaats : ge 15 groe Selectielijst Werken met groepen ECM / vluchtelingen Provinciaal Documentatiecentrum Atlas, 15/03/2013
3
Trefwoorden: vluchtelingen . asielzoekers . vluchtelingenjongeren . therapieën . psychotherapie . geestelijke gezondheidszorg . psychosociale hulpverlening . traumaverwerking . Vluchtelingen hebben huis en haard verlaten. Ze kampen daardoor vaak met verlies van bezittingen en dierbaren en met verregaande culturele aanpassingen in het gastland. Deze gemeenschappelijke kenmerken maken groepstherapie zinvol voor de behandeling van vluchtelingen met psychische klachten, ondanks verschillen in herkomst en cultuur. Groepstherapie met vluchtelingen schetst een actueel beeld van wat in Nederland op dit gebied gebeurt en biedt een schat aan informatie voor alle werkers in dit veld. In aparte hoofdstukken beschrijven verschillende psychotherapeuten hun manier van werken. Daarbij gaan zij onder meer in op de samenstelling van de groep en de invloed van de buitenwereld. Vanuit de praktijk worden belangrijke handvatten aangereikt voor het omgaan met bijvoorbeeld taalproblemen en met veel voorkomende bezwaren tegen deelname aan een therapiegroep, zoals achterdocht tegen de hulpverlening en angst voor stigmatisering door medevluchtelingen.
Hier voelt het veilig: Groepstherapie voor getraumatiseerde vluchtelingenvrouwen bij Altrecht, Divisie Stad Utrecht [boek] / Tonk, Florence. - Rotterdam: Mikado, 2004. - 99 p. - (Good practices;8). - ISBN 90-77782-02-8 Vindplaats : ge 15 hier Trefwoorden: vluchtelingen . vrouwen . psychosociale hulpverlening . traumaverwerking . methodieken . Deze publicatie beschrijft de groepsbehandeling voor getraumatiseerde vluchtelingenvrouwen in Utrecht. De werkwijze van de betrokken hulpverleners is gebaseerd op jarenlange ervaring met groepswerk voor allochtone cliënten en is speciaal op maat gemaakt voor een interculturele groep met een zware en complexe problematiek. In 'Hier voelt het veilig' komen niet alleen indicaties, doelstellingen en behandeltechnieken aan bod maar wordt ook, onder meer met een beschrijving van een illustratieve groepsbijeenkomst, ruim aandacht besteed aan het groepsproces.
Preventieve interventies gericht op psychische en psychosomatische klachten bij allochtone groepen: Verslag van de expertmeeting op 29 september 2004, Trimbos-instituut, Utrecht en een overzicht van interventies [rapport] / de Hoop, Tine; Voordouw, Ineke; Drewes, Maria. Rotterdam: GGD; Trimbos-instituut; NIGZ, 2004. - 54 p. Vindplaats : ge 06.2 prev Trefwoorden: preventie . psychosociale problemen . psychosociale hulpverlening . projecten . Tijdens deze expertmeeting kwamen de volgende onderwerpen aan de orde: Een presentatie van het preventieprogramma 'Bruggen Bouwen' van Rotterdam. In dit programma zijn allochtone zorgconsulenten ingezet om individuele maar ook groepsvoorlichting te geven aan vrouwen met spanningsklachten. Daarna zijn verschillende programma's die nu ingezet worden voor mensen met psychische en psychosomatische klachten met elkaar vergeleken. Tot slot is er een overzicht gemaakt van de belangrijkste programma's.
De deur van de hoop: Integrale multidimensionele groepstherapie voor vluchtelingen [boek] / Santine, Ildis; Marsal Roig, Cristina. - Utrecht: Stichting Pharos, 1999. - 94 + 23 p. - ISBN 90-7595510-3 Vindplaats : ge 15 deur Trefwoorden: psychosociale hulpverlening . vluchtelingen . Integrale multidimensionele groepstherapie beschouwt de mens als één geheel en maakt geen onderscheid tussen lichamelijke, psychische, intellectuele, relationele of sociale aspecten. Alle kanten van de mens worden aangesproken met zeer uiteenlopende technieken, zowel verbaal als nonverbaal. Met name voor vluchtelingen die niet of nauwelijks Nederlands spreken of hun trauma's
Selectielijst Werken met groepen ECM / vluchtelingen Provinciaal Documentatiecentrum Atlas, 15/03/2013
4
vooral in hun lichaam 'opgeslagen' hebben, blijkt dit een effectieve methode. Doel is het herstel en tot ontwikkeling brengen van de vermogens die het individu in zich heeft.
Vluchtelingen in de GGZ: Handboek voor de hulpverlening [handboek] / Rohlof, Hans; Groenenberg, Mia; Blom, Coen, red. - Utrecht: Stichting Pharos, 1999. - 190 p. - ISBN 90-75955-14-6 Vindplaats : ge 15 vluc Trefwoorden: vluchtelingen . asielzoekers . gezondheidszorg . psychosomatische ziekten . psychosociale hulpverlening . AMA's . De eerste vijf hoofdstukken van dit boek behandelen algemene achtergronden van vluchtelingen en hun bestaan in Nederland. Dan volgen drie hoofdstukken over de opstelling van de hulpverlener als een vluchteling met klachten zijn kamer binnenstapt. Deze hoofdstukken gaan over gesprekstechnieken, werken met tolken en de emotionele betrokkenheid van de hulpverlener. Vervolgens komen een aantal algemene aspecten van de behandeling van vluchtelingen in de geestelijke gezondheidszorg aan bod: aanmelding en intake, diagnostiek, sociaal-psychiatrische behandeling, behandeling met psychofarmaca, psychotherapie, crisisinterventie en psychosomatiek. Ten slotte worden in de laatste hoofdstukken enkele bijzondere groepen van vluchtelingen, thema's en behandelingsvormen beschreven: kinderen en gezinnen, voormalige kindsoldaten, alleenstaande minderjarigen, seksueel geweld, terugkeer, groepstherapie en ontspanningsoefeningen.
Gevluchte adolescenten: Ontwikkeling, begeleiding en hulpverlening [boek] / Van der Veer, Guus. - Utrecht: Stichting Pharos, 1998. - 123 p. - ISBN 90-75955-05-7 Vindplaats : ge 15 gevl Trefwoorden: psychosociale hulpverlening . vluchtelingenjongeren . AMA'S . Bij jongeren die vluchten voor (oorlogs)geweld in eigen land, wordt de ontwikkeling naar volwassenheid op ruwe wijze onderbroken. Er zijn jongeren die een verstoorde ontwikkeling als het ware zelf 'inhalen', anderen kampen met psychische problemen, soms als gevolg van hun traumatische ervaringen. In dit boek komen de culturele achtergronden van vluchtelingen aan de orde en de gevolgen die traumatisering en ontworteling kunnen hebben. De (psychische) problemen die jongeren kunnen ondervinden met ontwikkelingstaken die voor hun Nederlandse leeftijdgenoten heel vanzelfsprekend zijn, worden toegelicht. Hulpverleningsmethoden als het geven van feedback, counselen bij moeilijke beslissingen, groeps- en gezinstherapie worden met praktijkvoorbeelden geïllustreerd.
Selectielijst Werken met groepen ECM / vluchtelingen Provinciaal Documentatiecentrum Atlas, 15/03/2013
5