Doorbraak in Dienstverlening Recessie vergt doorbraak en vernieuwing

 

   

       

    Doorbraak in Dienstverlening  “Recessie vergt doorbraak en vernieuwing”       

  …hoe Nederland de klant veel beter kan bedienen,  effectiever beleid kan maken en forse efficiency kan bereiken in de uitvoering  als we er maar toe komen ingrijpend te veranderen…. 

   

      Reader  voor het bestuurdersymposium Utrecht  op 23 november 2012            Locatie:  Trouwzaal Stadhuis

1   

 

  Doorbraak in dienstverlening: opgave en ambitie        

    We zijn begonnen vanuit onmacht. Dienstverlening stond hoog op de agenda. Gemeenten,  Manifestpartijen en de Rijksoverheid waren allemaal bezig met het opstellen van  dienstverleningsvisies. Iedereen wilde ongeveer hetzelfde, toch was er taai overleg om op één  lijn te komen: de gevraagde samenwerking oversteeg beleidssectoren, gebiedsgrenzen en  bestuurslagen die ieder hun eigen overlegcircuit hadden. Het op elkaar stapelen van al deze  circuits leidt tot een overleginfarct.     Toen het overleg over een gezamenlijke visie te traag liep, namen David Jongen en Annemarie  Jorritsma eind 2010 het initiatief voor het eerste bestuurlijke Doorbraaksymposium: als we  nu eens gewoon beginnen met concrete, rendabele verbeterkansen in plaats van met polderen  over visies? Niet wachten tot de laatste partij ook akkoord is maar informeel aan de slag met een  “coalition of the willing”?    Deze start tekent de ambitie van de doorbraakbeweging: doorbreken van impasses bij  verbetering die we allemaal willen maar die we niet voor elkaar krijgen. De ambitie is om zo’n  impasse niet te accepteren waar we méér kunnen presteren met minder middelen. We praten al  zo lang over de Slimme gemeente, netwerkende overheid, regievoeren, Klantocratie, agile  government maar we brengen er te weinig van in praktijk. Waarom: omdat de informatie‐ samenleving en de crisis ingrijpender vernieuwing vragen dan de vele overlegcircuits samen  aankunnen. Er is geen goed veranderkundig design.   Vandaar de Doorbraak: vanuit positieve energie van bestuurders en topambtenaren die vooruit  willen, die elkaar vinden in “coalitions of willing” en die gewoon samen concreet aan de slag  gaan. Top‐down en bottom‐up op zoek naar de facto standaardisering. Zakelijke samenwerking  komt in plaats van opgelegde ivoren‐toren werkprogramma’s. Zonder opdrachtgever, gewoon  omdat we verschil willen maken, maar wel steeds op zoek naar de zegen van boven (kabinet).    De werking van de Doorbraakbeweging is simpel. Kansen om “meer te presteren met minder”  worden ingebracht in bestuurdersymposia waar bestuurders kunnen zoeken naar participanten  om de verbetering/vernieuwing samen van de grond te tillen. Daarover worden ter plekke  informele, zakelijke afspraken gemaakt. Het aantal deelnemende bestuurders is inmiddels  verdriedubbeld sinds 2010.  De afgelopen twee jaar is de Doorbraak‐werkwijze met concrete initiatieven uitgeprobeerd. De  ervaringen bevestigen de ingeslagen weg. Grensverleggende verbeteringen hebben slaagkans  waar bestuurders (informeel) een lucratief streefbeeld delen en zakelijke afspraken maken om  de vernieuwing samen op gang brengen – in kleine beheersbare stapjes. De doorbraakbeweging  legt pragmatische verbindingen tussen complexe overheidscircuits die elkaar nodig hebben: M  manifestpartijen, departementen, gemeenten. Door de informeel‐zakelijke benadering  gebaseerd op leiderschap, kunnen dwars door de publieke sector heen afspraken worden  gemaakt die nieuwe oplossingen binnen bereik brengen.    De initiatieven van begin 2011 beginnen nu resultaten op te leveren. De praktijk van bouw‐ vergunningen wordt flexibeler en goedkoper. Parkeerafhandeling wordt gemakkelijker en de  handhaving goedkoper. Burgers krijgen een rol in de WOZ waardebepaling van hun huis. De  Basisgemeente is een begrip geworden.     En nu moet de lat omhoog. De Doorbraak ambitie was om via enkele innovaties een  systeemsprong te verkennen. Nu de eerste resultaten ontstaan en de werkwijze voldoende  bruikbaar lijkt, is het tijd voor de volgende fase. Dat is bovendien hard nodig, want het nieuwe  2   

  kabinet moet een enorme bezuiniging en verandering doorvoeren. Hoe meer via “meer met  minder” kan worden bereikt, hoe minder pijnlijke bezuinigingskeuzes nodig zijn. De 20x20  inventarisatie heeft ‐ nu al ‐ een vat vol nieuwe kansen opgeleverd die geen bestuurder mag  negeren.    Een systeemsprong, van zakelijke afspraken over vernieuwing, is nodig op twee fronten:   Infrastructuur. Reductie van complexiteit via infrastructurele overheid: in  samenwerking / standaardisering waar gewoon een knoop moet worden doorgehakt, nu  echt een keer een knoop doorhakken. En daarmee een infrastructuur realiseren die  randvoorwaardelijk is (transactiekosten verlagend) om de echte ingewikkelde  maatschappelijke problemen aan te pakken.   Uitvoeringsbeleid. Enerzijds vermindering van bureaucratie en nieuwe oplossingen:  georganiseerd wantrouwen omvormen naar co‐makership, eigen kracht benutting en  georganiseerd vertrouwen; anderzijds door organisatiegrensoverschrijdende netwerk‐  en ketensamenwerking.    Op beide fronten willen we op het bestuurdersymposium van 23 november afspraken maken  over een systeemsprong.   Wat we in de aanbieding hebben is een bruisend, uitbreidend netwerk van mensen die  vooruit willen in een veranderkundige setting die tot duurzame verandering kan leiden.   

3   

    Gesprekspunten voor 23 november        Op de beide fronten van infrastructuur en van uitvoeringsbeleid zijn vraagstellingen over  verbeterkansen opgehaald uit de bestaande Doorbraakdossiers voorzover aan de orde, en uit de  20x20 rapportage van verbetervoorstellen.     Hierna volgt voor elk van beide fronten een overzicht: Welke onderwerpen zijn kansrijk, welke  afspraken zou je daarover moeten maken en wie houdt een korte pitch op het symposium.     Onderwerpen uit de 20x20 rapportage die zich lenen voor afweging op het symposium maar  waarvoor nog geen pitcher is, staan als “vacant”. Zo’n onderwerp wordt op het symposium  alleen besproken als er een bestuurder opstaat die het wil bespreken.       Eerste front: Infrastructuur    Op gebied van de digitale infrastructuur groeit een indrukwekkend stelsel van basisregistraties,  voorzieningen en (gebruiks)regels. Een groot dilemma is dat er heel veel nieuws op  overheidsdiensten af komt waardoor het duur is, traag verloopt en de baten in de  bedrijfsvoering niet of te laat optreden. Daar liggen allerlei kansen om daar een doorbraak te  realiseren. Vanuit de bestaande Doorbraakinitiatieven en de 20x20 inventarisatie komen dan de  volgende zaken naar voren.     De Berichtenbox      Lopend doorbraakproject, niet nu bespreken    1. Burgerlijke Stand = GBA     Han Polman  Wie neemt deel aan het (NVVB‐) initatief tot Samenvoeging Burgerlijke stand en GBA?    2. e­ID           Yvonne van Stiphout  Wie helpt mee om dit bestaande maar getemperde Doorbraakinitiatief, verbetering van  digitaal identificeren, nieuw leven in te blazen onder het nieuwe kabinet?    3. E­factureren         Nicole Kroon  Wie helpt mee om de groeiende e‐factuurpraktijk écht regulier te maken?    4. Gegevenskluis / mijnenveger  Ronald Barendse   Wie wil meedoen om (al dan niet via Mijnoverheid en een gegevenskluis) werk te gaan  maken van de strekking van het 20x20 voorstel “Mijnenveger”: integreren  mijndomeinen.    5. BAG=WOZ         (vacant)  Wie helpt mee zorgen dat er knopen worden doorgehakt over ingrijpende stroomlijning  en vereenvoudiging van deze beide basisregistraties omdat er dagelijks zoveel geld en  energie weglekt?    6. De Basisgemeente      Tof Thissen  Wie wil ambassadeur van het concept worden, meedoen in onderzoek naar realisatie‐ scenario’s, meedoen in verkenning informatievoorziening sociaal domein?    7. Digi Massa         (vacant)  (Hoe) is het haalbaar dat overheidsonderdelen elkaars digitaliseringswinst vergroten  door snel massa te maken met digitalisering?    4   

    Het tweede front: Uitvoeringsbeleid    Het uitvoeringsbeleid moet ermee omgaan dat er op het infrastructurele front nog geen rust  heerst. Er moet gewerkt worden met registraties en voorzieningen die nog niet voluit  operationeel zijn, waardoor veel organisaties terugvallen op historisch gegroeide  samenwerkingsverbanden en op wat in hun eigen infrastructuur het beste past. En daarbij gaan  maatschappelijke ontwikkelingen zoals met social media zo snel dat er vaak nog geen  gezamenlijk beeld is van wat de overheid daar in haar uitvoeringspraktijk mee kan. Het is in  deze praktijk dat de decentralisaties worden doorgevoerd. Vanuit de bestaande  Doorbraakinitiatieven en de 20x20 inventarisatie komen dan de volgende zaken naar voren.     Interactieve WOZ      Lopend doorbraakproject, niet nu bespreken  Leeromgevingen jeugdzorg    Lopend doorbraakproject, niet nu bespreken    8. Gezinsaanpak       Ed Wallinga  Wie wil obv de ervaringen in Enschede een leeromgeving wijden aan verdere ervaring  op te doen met geintegreerde hulp aan multiprobleemgezinnen?     9. JIF Jeugdhulp        (vacant)  Wie wil in een leeromgeving aan de slag met met ontkokerde jeugdhulp op maat?     10. Doen wat werkt      (vacant)  Wie wil in de leeromgevingen ervaring inbrengen met het screenen van hulpinterventies  op onderzocht effect?    11. Wmo/AWBZ        Pauline Bouvy  Wie wil deelnemen aan een kopgroep instrumensamenwerking, en wie wil eigen‐kracht  instrumenten toepassen/inbrengen?    12. Bouwen op Vertrouwen     Staf Depla  Nu vergunnen en toezicht wordt vernieuwd, komt de vraag wie deze lijn wil helpen  doortrekken naar het (lokaal) ruimtelijk beleidskader? RO‐vernieuwers gevraagd.    13. Zelfbouwstroom       (vacant)  Wie wil de Almeerse ervaring doorzetten om meer ruimte te bieden aan de  zelfbouwende burger?    14. Nationaal Servicenetwerk Vastgoed Transformatie    Hamit Karakus  Wie doet mee aan een gezamenlijke aanpak voor transformatie van leegstaand vastgoed?    15. Datacenter WOZ       (Den Haag / vacant)  Wie neemt een data‐abonnement dat WOZ taxatiekosten reduceert?    16. Parkeergemak       Johan Hakkenberg / Arno Visser  Bestuurders gevraagd voor groeigebied mobiliteitsdata.    17. De informele aanpak    (vacant)  Wie wil de no‐tech bezwaarreducerende aanpak invoeren?    18. Bewijsverbod       (vacant)  Wie wil op gang helpen dat we rigoureus afzien van onderlinge bewijsstukken?    19. Netwerk­gemeente      Peter de Baat  Wie wil meedoen aan het zoeken naar het ideaalmodel van de regiegemeente?  5   

 

  1.   Burgerlijke Stand = GBA          Samenvatting  Een 20x20 initiatief gestart vanuit de NVVB. Het integreren van Burgerlijke Stand en GBA  creëert forse verbetering in de dienstverlening aan de burger € 100 miljoen besparing in de  bedrijfsvoering van de overheid.     20% beter:   Integreren van de Burgerlijke Stand (BS) en de gemeentelijke basisadministratie  persoonsgegevens (GBA) zorgt voor een grote vereenvoudiging en versnelling in de omgang met  de burger, omdat alle (semi‐) overheidsinstanties sneller over betere persoonsinformatie  beschikken. Frauderen wordt lastiger. Uittreksels verdwijnen. Burgers hebben nog slechts één  overheidsadministratie waarin zij zijn geregistreerd. Dit vormt een startpunt voor nieuwe  diensten en zekerheden aan private partijen.    20% goedkoper:  Door de integratie worden geen papieren akten meer opgemaakt. Er is geen archiefruimte meer  nodig. De persoonsgegevens worden digitaal en op nog maar één plaats verzameld. Het  vastleggen van feiten en registreren in een dynamische verzameling schuift ineen. Hierdoor zijn  minder ICT‐voorzieningen nodig. Ook de rol van JustID die de dubbelen van de akten bewaart en  nu nog digitaliseert, kan worden beëindigd. Het geïntegreerde systeem zal zijn eigen efficiënte  back‐upfaciliteit kennen. Zowel gemeenten als JustID hebben daar baat bij; de overheid bespaart  meer dan € 100 miljoen per jaar.     Hoe doen we dat?  De huidige wetgeving moet gewijzigd om het geïntegreerde stelsel mogelijk te maken. Het  Burgerlijke Wetboek regelt dan de juridische inhoud (de regels waaronder rechtsfeiten van  personen tot stand komen) en de Wet basisregistratie personen regelt de vastlegging. Dit vormt  de basis voor een nieuw procesmatig en technisch systeem.   Het lopende programma Modernisering GBA kan de invlechting van registratietaken uitvoeren  via een aanvullende opdracht. Partijen in het land (zoals NVVB) staan klaar om dit te helpen  invoeren.    Wat moeten we investeren?  Het doorvoeren van wetswijzigingen en invoeren van een geïntegreerd systeem kost eenmalig  maximaal € 50 miljoen, dat is de helft van wat jaarlijks wordt terugverdiend.     

6   

 

2.    e­ID          Samenvatting  Een doorstart  en intensivering van het bestaande Doorbraakinitiatief, ook opgenomen in het  20x20 rapport. Inhoud: het opzetten van een e‐identificatiestelsel met een betrouwbaar e‐ID  middel voor burgers verlicht administratieve lasten, verbetert de informatieveiligheid,  stimuleert de economie en levert de overheid € 200 miljoen aan extra inkomsten op.    20% beter:   Door eID voorzieningen op hogere veiligheidsniveau voor burgers beschikbaar te maken wordt  een betrouwbare elektronische dienstverlening geborgd, waarmee de administratieve lasten  voor burgers en bedrijven vermindert, de informatieveiligheid en bescherming van  persoonsgegevens verbetert en de digitale economie gestimuleerd. Nederlandse burgers en  bedrijven kunnen beter deelnemen aan het vrije digitale handelsverkeer in Nederland en binnen  de Europese Unie. Tevens helpt een eID bij de wettelijk verplichte controle op de levering van  leeftijdgebonden elektronische diensten en bij de strijd tegen cybercrime.     20% goedkoper:  Een goed functionerende digitale economie draagt bij aan economische groei. Zo kan bij  voldoende vertrouwen in de ICT infrastructuur de digitale dienstverlening in Nederland met  circa € 1,2 mrd groeien (onderzoek E&Y). Marktgroei van meer dan € 1 miljard leidt tot extra  BTW inkomsten van € 200 miljoen. De overheid bespaart daarnaast nog op vele plaatsen op  haar eigen uitvoeringskosten.    Hoe doen we dat?  De overheid moet zorgen voor elektronische identificatiemiddelen (eID) op hogere  betrouwbaarheidsniveaus en zal het initiatief nemen om samen met publieke en private  stakeholders een eID stelsel NL in te richten en beheren. Daarnaast zal de overheid – net als in  de analoge wereld – burgers van een zo’n hoog mogelijk betrouwbare digitale identiteit moeten  voorzien, als impuls voor digitale overheidsdienstverlening en voor economische groei, en als  bijdrage aan de strijd tegen cybercrime.  Het rijk realiseert in overleg met stakeholders een eID stelsel Nederland, waarin het gebruik en  toezicht over de verschillende publieke en private eID voorzieningen (middelen en diensten) is  geborgd en waarin overheid en bedrijven elkaar ontmoeten, versterken en waar afspraken  worden gemaakt. Binnen dat stelsel ontwikkelt het rijk een eID middel voor burgers met het  hoogste betrouwbaarheidsniveau.    Wat moeten we investeren?  De integrale kosten voor het voeren van een e‐ID gedurende de eerste 10 jaar worden geraamd  op € 150 miljoen ofwel € 15 mijloen per jaar.           

7   

 

3.   E­factureren          Samenvatting  20x20 initiatief om de e‐factureerpraktijk regulier te maken. Facturen komen uit een computer,  worden geprint, verstuurd en weer overgetypt. Eigenlijk is dat gekkenwerk, in 2012. Er is  techniek voorhanden die handmatig werk overbodig maakt. Dat levert Nederland € 500 miljoen  op.     20% beter:   Het facturatieproces is arbeidsintensief en foutgevoelig. Het voegt eigenlijk geen waarde toe,  want het is ondersteunend. Toch kost het invoeren en het controleren veel tijd. Elke organisatie  kan energie vrijmaken voor het echte werk, het primaire proces, als ze minder in beslag wordt  genomen door factuurverwerking.    20% goedkoper:  Vele studies melden dat handmatig verwerken van facturen veel duurder is dan elektronisch  verwerken: bij de verzending kunnen kosten van elke factuur dalen van € 11.10 naar € 4.70, en  bij ontvangstverwerking van € 17.60 naar € 6.70. Cap Gemini schat de besparing voor alle EU‐ landen samen op 40 miljard. In Denemarken heeft de overheid € 100 miljoen bespaard. Op  grond daarvan is in Nederland € 500 miljoen bespaarbaar. Daarin is het verwerken van  bonnetjes nog niet meegerekend.    Hoe doen we dat?  De standaarden zijn er al. De kennis is er al. Maar het is nog niet gemakelijk genoeg en te  vrijblijvend. De politiek moet dit afdwingen, en een verantwoordelijke programma‐manager  benoemen, direct onder Ministeriele leiding.     Wat moeten we investeren?  Om een landelijk uitrol hiervan aan te pakken, is in de eerste jaren rekening een investering  nodig van 10% van de jaarlijkse baten: € 50 miljoen.     

8   

 

4.   Gegevenskluis / Mijnenveger   

    Samenvatting  Combinatie van lopende activiteiten zoals de Manifestgroep pilot met Qiy, Mijnoverheid en het  20x20 voorstel “Mijnenveger”. Een algemene digitale postvoorziening in Nederland kan de  digitale postbussenversnippering (het mijnenveld) een halt toe roepen, digitale economie een  impuls geven en meer dan € 500 miljoen besparen.    20% beter:   Een einde aan de enorme wildgroei van elektronische ‘postbussen’. Elke verzender van post een  maakt een aparte brievenbus in je voordeur! Ondenkbaar in brievenpost; normaal in  elektronisch berichtenverkeer. Een mijnenveld: mijnenergiemaatschappij, mijntelefoon‐ aanbieder, mijnBelastingdienst, mijn UWV, E‐Mededelen, mijn Overheid, mijngemeente.   Als dat wordt gestroomlijnd neemt gemak en overzicht voor burger en bedrijf enorm toe. De  economie ontvangt een impuls tot digitaal zakendoen en een besparing op eigen communicatie.  Ook is het beter voor het milieu (denk aan papier, inkt, brandstof voor het transport, enz.).    20% goedkoper:  Universele digitale postdiensten brengen communicatie‐ en transactiekosten drastisch omlaag  omdat een digitaal bericht een fractie kost van een fysiek bericht. De Belastingdienst alleen al  verwacht bijvoorbeeld met digitale communicatie 95 miljoen euro te kunnen besparen. De  publieke sector samen zal minstens het vijfvoudige kunnen realiseren. Die besparingen worden  20% hoger wanneer de publieke sector als een geheel in een digitaal platform samenwerkt. De  besparing wordt daarom geraamd op  € 500 miljoen. Of meer.    Hoe doen we dat?  We creeren in Nederland een gemeenschappelijk berichtenplatform dat open is voor zowel  publieke als private partijen. Berichtenverkeer aan burgers en bedrijven is gekoppeld aan  unieke identiteiten die vast liggen in basisregistraties en waaraan verschillende bevoegdheden  en machtigingen gekoppeld worden. Iedereen heeft een digitale handtekening voor transacties.  Regels worden vastgelegd in een nieuwe postwet.    Wat moeten we investeren?  Investeren gaat nauwelijks over geld; techniek is al beschikbaar en in de maak. Er moet ‘slechts’  geïnvesteerd worden in het komen tot een afsprakenstelsel voor een digitale post netwerk in  Nederland; vergelijkbaar met de afspraken over E‐Herkenning voor bedrijven en over E‐ Factureren. Zodat de bestaande technologie‐investeringen gaan renderen. 

9   

 

5.     BAG = WOZ          Samenvatting  Voorstel uit het 20x20 rapport. Drastische stroomlijning van de overheidsadministratie van  vastgoed bespaart € 100 miljoen op de uitvoeringskosten, maakt de woningmarkt transparanter  en bespaart alle marktpartijen administratieve rompslomp; zowel huur als koop.    20% beter:   De vastgoedregistraties van de overheid worden veel bruikbaarder in de vastgoedmarkt, die  daardoor veel transparanter wordt. Het gaat niet meer voorkomen dat een woning volgens  overheidsgegevens zowel 140 m2 alsook 200 m2 alsook 500 m3 groot is en dat makelaars van  mening verschillen over woninggrootte en daardoor over de rekenkundige m2prijs. Bezwaren  worden goeddeels overbodig.    20% goedkoper:  Er vindt geen overbodige registratie meer plaats, decentrale WOZ registraties kunnen (mits  geharmoniseerd) centraal in de BAG worden gebruikt. Het bedrijfsleven kan deze gegevens  openbaar benutten en er is minder reden voor bezwaarschriften door normeringen; minder  taxateurswerk. De verbetering van gegevensbeheer, de afname van taxateurswerk en van  bezwaarafhandeling leiden binnen de overheid tot naar schatting € 100 miljoen  bedrijfsvoeringwinst per jaar. Daarnaast ontstaat afname van onkosten bij het bedrijfsleven.    Hoe doen we dat?  De gebruiksoppervlakte in de BAG wordt niet gebruikt door die gemeenten die de WOZ  waardering uitvoeren in kubieke meters. Daarnaast wordt deze ook niet gebruikt door het  huurwoningen puntensysteem.  Het kan niet zo zijn dat een woning volgens overheidsgegevens  zowel 140 m2 alsook 200 m2 alsook 500 m3 groot is en dat makelaars van mening kunnen  verschillen over woninggrootte en daardoor over de rekenkundige m2prijs.  De huidige gegevens in de BAG zijn onvoldoende voor het waarderen voor de WOZ en voor het  vaststellen van het huurwoningen puntensysteem. Op basis van een impactstudie worden de  gegevens die gemeenschappelijk hiervoor nodig zijn, ontdaan van dubbelingen en  geüniformeerd opgenomen in de BAG. Deze centrale gegevens kunnen dan met de dezelfde  uitgangspunten als de andere kenmerken in de BAG beschikbaar worden gesteld voor het  bedrijfsleven en burgers. Dit bespaart vele miljoenen aan bezwaarschriften, uitvoeringskosten  en kosten bij het bedrijfsleven. Na besluitvorming over de impactstudie zorgt het kabinet voor  aanpassingen in wet‐ en regelgeving die de stroomlijning en samenwerking mogelijk maken.  Bij de Waarderingskamer wordt de taak gelegd om een audit uit te voeren op de  gegevenskwaliteit van de verschillende vastgoedregistraties: BAG, WOZ en huurwoningen  puntensysteem.     Wat moeten we investeren?  De aanloopkosten bedragen eenmalig € 100.000 voor onderzoek en besluitvorming over  registratiestroomlijning. De implementatie die daarop volgt, kost naar schatting € 40 miljoen en  wordt daardoor binnen een half jaar terugverdiend.     

10   

 

6.   De Basisgemeente: van standaard naar voorziening          Achtergrond    Dit is een lopend Doorbraak project. Gemeenten bevinden zich in netwerken van andere  gemeenten, ketenpartners en private partijen. In deze netwerken werken ze in steeds  wisselende samenwerkingsverbanden aan verschillende ambities, zowel in het sociale domein  (decentralisaties) als in de fysieke leefomgeving (bv RUD’s).     Dit vraagt van gemeenten (1) een sterke regie op de gevraagde diensten van de  netwerkpartners, (2) om meer uniforme werkwijzen en processen en (3) dit vraagt om meer  generieke oplossingen en standaarden (basisgemeente).      Generieke oplossingen en standaarden     In gemeentelijk Nederland bestaan momenteel veel verschillende proces‐ en  informatiehuishoudingen, die het onmogelijk maken om deze nieuwe ontwikkelingen op een  goede en vooral efficiënte manier in de gemeenten in te bedden. Inrichtingsprincipes als ‘één  gezin, één plan, één regisseur’ en de intensieve (keten‐) samenwerkingen leiden onherroepelijk  tot een toenemende complexiteit in procesinrichting en informatiehuishouding.  Gemeenten willen op dit punt ontzorgt worden.     Dit begint met meer richtinggevende standaarden dan nu het geval is. Standaarden die:  • helpen de complexiteit van hun bedrijfsvoering (procesinrichting en  informatievoorziening voor alle gemeentelijke bedrijfsprocessen) te beteugelen;   • helpen samenwerken in steeds meer diverse en complexere netwerken;   • een solide en gemeenschappelijke basis bieden voor het inrichten van nieuwe  gemeentelijke verantwoordelijkheden (bijvoorbeeld tgv. de decentralisaties);  • helpen bij het kosteneffectief en efficiënt inrichten van de gemeentelijke proces‐ en  informatie‐inrichting;    De in november opgeleverde high‐level‐architectuur van de basisgemeente is een eerste  essentiële stap in het definiëren van deze standaarden en daarmee de realisatie van ‘de  basisgemeente’.    Daarnaast verschuift de behoefte aan richtinggevende standaarden op de kortere termijn naar  het steeds meer delen van generieke voorzieningen (basisgemeente).  Daarom de vraag van veel  gemeenten naar af te nemen generieke voorzieningen die gewoon werken en desgewenst buiten  de deur (in een SSC of in de cloud) geplaatst kunnen worden. Op deze manier worden zij  maximaal ontzorgt en kunnen zij zich op hun kerntaken concentreren.     Het daadwerkelijk  realiseren van deze generieke voorzieningen kan op meerdere manieren.  Bijvoorbeeld  ‘via de markt (lees: een of meerdere leveranciers) organiseren van  hoofdleveranciers en configuratiemanagement; of bijvoorbeeld door de genoemde generieke  voorzieningen één keer te ontwerpen, te realiseren en landelijk aan alle gemeenten beschikbaar  te stellen ‘vanuit de cloud’.     Deze ‘realisatiesporen’  worden in 2013 nader verkend en financieel onderbouwd.     Een logische stap op weg naar gedeelde voorzieningen is dat gemeenten nu al  hun verschillen in  informatiehuishoudingen en applicatielandschappen inzichtelijk maken, opschonen en  11   

  opruimen. Hiervoor hebben zij een model nodig om te werken aan de reductie van complexiteit  en het aantoonbaar realiseren van voordelen uit samenwerking. Ook dit model wordt begin  2013 ontwikkeld    Voor 2013 zijn vanuit KING de volgende resultaten gedefinieerd. Deze zijn ons inziens  noodzakelijk op weg naar gedeelde generieke voorzieningen:    1. Verder uitwerken van high‐level‐architectuur van de basisgemeente; Hierbij doorgaan  met definiëren en uitwerken clusters functionaliteit en koppelvlakken vanuit de nieuwe  situatie   2. Ondersteunen van gemeenten met financieel model om het applicatielandschap in kaart  te brengen, op te schonen. In dit model kan de basisgemeente(functionaliteit) als  referentie worden opgenomen om voordelen voor gemeenten kwantitatief aantoonbaar  te maken;   3. Onderzoeken van de realisatiescenario’s  basisgemeente (haalbaarheid onderzoeken,  marktconsultatie en opstellen businesscase)       Commitment van gemeenten    KING wil via ambassadeurs de kracht van het netwerk van gemeentesecretarissen benutten. In  de VGS Enquête van najaar 2011 is uitvraag gedaan naar de rol van KING ambassadeur. De vraag  was letterlijk: “Zou je ambassadeur voor KING willen zijn en vanuit die rol collega‐secretarissen  willen adviseren en helpen op KING thema’s?” Met een eerste groep gemeentesecretarissen is in  oktober een aftrap gedaan voor het in te richten ambassadeursnetwerk van VGS en KING. Op 7  december a.s. gaan we hiermee verder.    Het ophalen van de behoefte aan en commitment van gemeenten op de verschillende  realisatiescenario’s basisgemeente organiseren we  via het hierboven genoemde  ambassadeursnetwerk .       Gezamenlijke standaarden voor gegevens en werkprocessen sociaal domein    Nu de decentralisaties voor de deur staan, is er ruimte om gezamenlijke standaarden voor  gegevens en werkprocessen te ontwikkelen, en gemeenten de kans te bieden hierop aan te  sluiten. Door ICT slim in te zetten, kunnen gemeenten besparen op de uitvoeringskosten en  administratieve lasten reduceren. Daarnaast helpt ICT innovaties door te voeren en nieuwe  vormen van dienstverlening mogelijk te maken. Bovendien, zolang de wetgeving nog niet  definitief is, kunnen deze ontwikkelde standaarden en gegevensuitwisselingen nog in de wet  geborgd worden.    Het project verkenning informatievoorziening sociaal domein (VISD) heeft als doel om een beeld  te geven van de mogelijkheden, de belemmeringen en risico's van de inzet van ICT op  informatiekundig, juridisch en organisatorisch vlak.    Het project beschrijft het principe 1‐gezin 1‐plan 1‐informatievoorziening en de rol van ICT  daarin. Ook onderzoekt het de haalbaarheid en het draagvlak voor de benodigde  informatievoorziening en standaardisatie, bepaalt het de standaarden voor gegevens en  werkprocessen en geeft het een overzicht van kosten en opbrengsten. Doelen daarbij zijn het  doorbreken van verkokerd werken en samenhang scheppen, ervoor zorgen dat gemeenten regie  kunnen voeren en de administratieve lasten voor burgers en professionals te verlagen.   De aanpak is interactief. KING betrekt gemeenten, de huidige actoren binnen het veld en  bestaande transitie initiatieven te betrekken bij de uitvoering van het project. KING analyseert  12   

  verschillen en overeenkomsten in visies en/of procesbeschrijvingen, deelt ideeën en is de  penvoerder. Daarnaast is de aanpak iteratief, want de contouren van het sociale domein en de  beoogde dienstverlening zijn nog niet uitgekristalliseerd. Daarom kan geen sprake zijn van een  blauwdruk voor de informatievoorziening in het sociale domein.   De benodigde en gewenste informatievoorziening ontstaat vanuit de praktijk, vanuit  uitvoeringsvragen en bestaande voorzieningen. 'Work in progress' dus.    Relatie basisgemeente en project VISD    De aanleiding voor de basisgemeente is het streven naar een gemeenschappelijke gemeentelijke  procesinrichting en, daarmee samenhangend, generieke functionaliteit en ondersteuning  hiervoor. Vanuit Project VISD wordt de benodigde gemeentelijke procesinrichting vanuit het  sociaal domein verkend. Parallel wordt vanuit de basisgemeente uitgewerkt de gezamenlijke  generieke functionaliteit die deze procesinrichting, maar ook andere (denk aan de RUD’s,  belastingsamenwerking etc) kan ondersteunen.      Wat wordt op 23 november concreet gevraagd?    De vraag aan de hier aanwezige Doorbraakbestuurders is:   1. Wie wil meedoen aan het onderzoek naar realisatiescenario’s basisgemeente?  2. Wie wil deelnemen in het ambassadeursnetwerk van VGS en KING?  3. Wie wil meedoen aan de verkenning informatievoorziening sociaal domein?     

13   

 

7.   Digi massa            Achtergrond  Voorstel uit het 20x20 rapport. Door nu snel massa te maken met het gebruik van  basisregistraties en algemene digitale voorzieningen zoals terugmeldsystemen, bespaart de  overheid jaarlijks € 500 miljoen, krijgt het bedrijfsleven een belangrijke basis voor hun proces‐ optimalisaties en ontstaat economisch gezien een startpunt voor nieuwe diensten en bedrijven.    20% beter:   Burgers en bedrijven kunnen meer en makkelijker zaken digitaal met de overheid afhandelen.  Overheden kunnen veel efficiënter werken als zij op grote schaal dezelfde digitale  dienstverlening inzetten. Als er naast digitale dienstverlening tevens grootschalig gebruik  gemaakt kan worden van open data en gegevens uit basisregistraties brengt dit ook andere  voordelen met zich mee: economische winst door een efficiëntere overheid, en talrijke  maatschappelijke baten zoals minder fraude en fouten met identiteitsgegevens en lagere  administratieve lasten van burgers en bedrijven.     20% goedkoper:  Voor het gehele stelsel van basisregistraties inclusief stelselvoorzieningen worden baten van €  500 miljoen per jaar geraamd, inclusief indirecte effecten in werkprocessen binnen de gehele  publieke sector (efficiencyverhoging e.d.). Dit omvat dus rijk, gemeenten, provincies,  waterschappen en grote uitvoeringsorganisaties. Hergebruik van open data levert € 200 miljoen  structureel per jaar op. Het terugdringen van identiteitsfraude en identiteitsfouten levert de  samenleving vele miljoenen per jaar minder schade op. Bij elkaar budgetwinst van jaarlijks €  500 miljoen, oplopend naar € 700 miljoen.    Hoe doen we dat?  Het stelsel van basisregistraties en algemene e‐overheidsvoorzieningen wordt gezamenlijk  bestuurd en gefinancierd en met kracht ingevoerd. De Algemene Wet Bestuursrecht zal worden  aangepast aan de i‐samenleving en de daarbij behorende interactie tussen overheid en burgers  en bedrijven. Ook komt er een verder juridisch kader voor elektronische  overheidsdienstverlening.   De overheid in al haar geledingen wordt gestimuleerd om informatie en gegevens actief  openbaar te maken zodat hergebruik van data (zoals gegevens uit de basisregistraties; breder  gebruik BSN)  breed mogelijk wordt. Informatiebeveiliging en privacy worden daar uitgebreid in  betrokken. Preventie van identiteitsfraude en van fouten wordt verbeterd door de vaststelling  en registratie van identiteit op de meest gevoelige punten te verbeteren. Daartoe wordt de  kennis en ervaring van verschillende organisaties in de publieke sector gebundeld in  expertisecentra. Inzage en correctie door burgers wordt beter gefaciliteerd met een online  voorziening en met een backoffice dat aanvragen voor wijzigingen in de breedte van de publieke  sector adequaat behandelt.    Wat moeten we investeren?  De invoering van basisregistraties en algemene voorzieningen, de flankerende maatregelen en  aanpassingen van (juridische) kaders vergen bij elkaar € 200 miljoen investeringsbudget.     

14   

 

8.     Gezinsaanpak          Samenvatting  Voorstel uit het 20x20 rapport. Als gemeenten de hulpinzet voor multiprobleemgezinnen van de  vele instanties bundelen via één regisseur (met mandaat, zo laag mogelijk in de frontlijn), wordt  de hulpverlening effectiever en daadkrachtiger en kunnen de hulpkosten van 100.000  multiprobleemgezinnen met € 1,5 miljard dalen.    20% beter:   Zodra de overheid bundeling aanbrengt in de hulpverlening aan multiprobleemgezinnen die nu  nog verloopt via 25 verschillende instanties en wettelijke kaders, 17 indicatieprotocollen, 23  ‘methoden van vraagverheldering’, 31 diagnostische instrumenten en 27 registratie‐ of  rapportagesystemen, hoeft de enorme hulpcoördinatie niet meer te worden afgeschoven op de  probleemgezinnen (die dan verder in problemen raken). Bundeling kan officieel worden  geregeld door een gezinscoach te laten optreden namens diverse instanties zoals  woningcorporaties, leerplicht, schuldhulp, CJIB, CWI (Centrum voor Werk en Inkomen),  Jeugdzorg, maatschappelijk werk en verslavingszorg. Gezinnen worden eerder en beter  geholpen.    20% goedkoper:  De 100.000 MultiProblemGezinnen kosten ieder circa € 100.000 ofwel € 10 miljard per jaar,  waarvan € 4 miljard opgaat aan contact, overleg‐ en overheaduren. Experimenten met deze  coördinatie laten zien dat een duidelijke mandaatregeling deze kosten kan halveren tot € 1,5  miljard.  In de wijkenaanpak zijn hier al veel goede ervaringen mee opgedaan (oa. Enschede,  Leeuwarden: zie ook www.wijkengids.nl). Er is ook een maatschappelijke kosten batenanalyse  beschikbaar en aanpalend wetenschappelijk onderzoek toont aan dat het 20% beter en 20%  goedkoper kan.    Hoe doen we dat?  De hulpverlening van de 25 veel voorkomende wettelijke kaders moet formeel worden voorzien  van een coördinatievoorziening, waarbij het mandaat ingeval van een multiprobleemgezin  formeel kan worden gelegd bij een regisseur. De aankomende decentralisaties van het sociale  domein bieden mooie aanknopingspunten. Belangrijk: actieve gegevensuitwisseling en ruimte  voor professionals om de regierol met weinig regeldruk te vervullen.  De regering moet een stevig bestuurlijk‐juridisch fundament aan te leggen: van de 25  organisaties die vaak betrokken zijn, wordt vastgelegd dat een gemeentelijke regisseur formele  bevoegdheden overgedragen kan krijgen.     Wat moeten we investeren?  De investering betreft vooral de kosten van aanpassing wet‐ en regelgeving en de  implementatiekosten bij gemeenten. Deze moeten kunnen blijven binnen 10% van de jaarlijkse  besparing: € 200 miljoen.         

15   

 

9.    JIF jeugdhulp          Samenvatting  Voorstel uit het 20x20 rapport. Wrijving geeft glans. De transitie jeugdzorg is een complexe  veranderopdracht met risico’s op het voortzetten van oude patronen. Ontkokerde jeugdhulp op  maat (multifocale zorg, Wrap Around Care) geeft vernieuwing en een besparing van € 600  miljoen per jaar.     20% beter:   We kiezen voor een preventieve aanpak en investeren dus in ambulante hulp voor kinderen met  beginnende problemen. Ouders, jongeren en verwijzers kunnen direct terecht bij instellingen die  alle vormen van jeugdhulp bieden. De financiering verloopt via een eenvoudige systematiek op  basis van uren X tarief. Instellingen werken volgens de afspraken in de lokale situatie en houden  zich uiteraard aan de vigerende wet‐ en regelgeving. Zij worden betaald na geleverd werk en  verantwoorden zich op basis van meetbare prestatie‐indicatoren (cliëntervaring,  medewerkerservaring, verminderen stress in het gezin, verbeteren functioneren en voorkomen  zwaardere zorginzet).     20% goedkoper:  De tarieven liggen 20% lager dan de huidige tarieven door het verminderen van overhead  (10%) en het voorkomen van dubbelingen in verwijzingen, intakes en hulpverleners (10%). Het  totale budget dat gemoeid is met de transitie jeugdhulp = 3 miljard euro (jeugdzorg 1,5 miljard,  jeugd‐GGZ 600 miljoen, CJG 500 miljoen en LVB 400 miljoen). Met de nieuwe werkwijze wordt  na de transitie jeugdzorg een kostenbesparing van 600 miljoen gerealiseerd.     Hoe doen we dat?  Eerst uitproberen. Er zijn al koplopers in de nieuwe jeugdhulp die werken volgens deze nieuwe  werkwijze. De  Mutsaertstichting, Buurtzorg,  Opvoedpoli en klassieke instellingen die de  uitdaging aandurven laten al hun historische subsidies los en  gaan als eerste werken op de JIF‐ manier. Landelijk wordt hiertoe 10% van het totale budget jeugdhulp vrijgemaakt (=300 miljoen  euro) voor de periode dat de transitie nog duurt (2013 t/m 2015). Dit is het JIF‐budget  (jeugdinterventiefonds). De resultaten worden wetenschappelijk onderzocht, inclusief  benchmark met klassieke instellingen. Bij goede resultaten wordt na 2015 de nieuwe manier  van werken integraal ingevoerd.   Jif voor de jeugdhulp: wrijving geeft glans aan de transitie jeugdzorg. De transitie krijgt een extra  impuls door de inzet van JIF (jeugdinnovatiefonds). Voor innovatieve instellingen die al hun  historische budgetten los willen laten en willen en kunnen werken op basis van geleverd werk  op een tarief dat 20% lager ligt dan in klassieke instellingen maakt de regering voor de periode  2013‐2015 per jaar 300 miljoen euro per jaar vrij. Deze instellingen bieden ontkokerde  jeugdhulp uit alle sectoren (jeugdzorg, jeugd‐GGZ, LVB en CJG). De kosten worden gedekt uit het  verminderen van de capaciteit en het budget in alle betrokken sectoren. De bezuiniging van 60  miljoen die wij hiermee realiseren zetten wij in om de wachtlijsten in de jeugdbescherming weg  te werken. Begin 2015 wordt, afhankelijk van de resultaten, een besluit genomen over inbedding  van de JIF‐ systematiek in de toekomstige jeugdhulp.     Wat moeten we investeren?  De 300 miljoen euro geeft, met gelijkblijvende capaciteit direct een besparing van 60 miljoen  euro. Dit geld wordt besteed aan het wegwerken van wachtlijsten bij de jeugdbescherming  (want die zijn onacceptabel). De kosten voor het onderzoek worden betaald uit reguliere  innovatie‐ en onderzoeksbudgetten (die vaak niet benut worden).     16   

 

  10.    Doen wat werkt          Samenvatting  Voorstel uit het 20x20 rapport. Als we meer gebruik maken van de kennis die wij hebben over  risicojeugd, kunnen we jongeren beter helpen en levert het gemeenten en veiligheids‐huizen een  effectiever en goedkoper interventiepalet op. Dat scheelt € 250 miljoen. Of meer. Gemeenten  worden immers verantwoordelijk voor het jeugdbeleid en zijn zeer gebaat bij beter  ‘inkoopbeleid’. Kinderen hoeven niet af te glijden!    20% beter:   Als gemeenten in de jeugdzorgtransitie niet het wiel gaan uitvinden maar meer en beter  bestaande kennis gaan gebruiken wordt een veel groter deel van risicogroepen uit de problemen  gehouden. Dat kan, want in een aantal gemeenten is daar al ervaring mee opgedaan, op basis van  de Kennisfundamentaanpak van het WODC, Platform31 en de Transformatiefabriek. Minder  recidive, minder geweld, minder overlast en betere sociale inbedding liggen binnen bereik,  simpelweg door de aanpak te screenen op “is er bewijs dat dit werkt?”     20% goedkoper:  Vele miljoenen verdwijnen jaarlijks nog in een bodemloze put omdat mis in plaats van raak  wordt geschoten. In een vijftal gemeenten was dat in 2011 al € 3 mln, geëxtrapoleerd naar  landelijk volume is dan een besparing van circa € 250 mln haalbaar door niet‐werkzame  aanpakken te schrappen. Het doorlichten van alle Jeugdzorginterventies volgens dezelfde  systematiek levert een (nog grotere) extra besparing op.    Hoe doen we dat?  Gemeenten (en veiligheidshuizen) maken een doorlichting van alle projecten, aanpakken en  interventies die ze zelf uitvoeren, subsidiëren en gaan inkopen. De kennis en expertise om dit te  doen kan de gemeente zelf in huis halen (model Toetscommissie Interventies Jeugd Rotterdam)  of inkopen.     Wat moeten we investeren?  Het Rijk en de gemeente moeten incidenteel per gemeente 50.000 euro investeren in het  doorlichten van lopend jeugdbeleid.    

17   

 

  11.   Wmo­AWBZ: Instrumentsamenwerking Eigen kracht           Samenvatting     Lopend Doorbraak‐initiatief. Dankzij de overheveling van Rijkstaken naar gemeenten moeten  steeds meer zorgvragen opgelost worden binnen een slinkend Wmo budget. Beleidsmatig wordt,  met veel aandacht voor het stimuleren van eigen kracht, door gemeenten in ruime mate hierop  geanticipeerd. Implementatie van dat beleid kan worden ondersteund met passend (digitaal)  instrumentarium. Er zijn inmiddels instrumenten met bewezen vraagreducerend effect  beschikbaar maar de doorontwikkeling en exploitatie hiervan is te duur voor de individuele  gemeenten die ze in eigen beheer hebben ontwikkeld.    Op dat punt kan en moet meer worden samengewerkt. De afgelopen periode is gezocht naar  samenwerkingsvormen om de instrumenten die doorontwikkeling via schaalgrootte vergen,  samen op te pakken. Er hebben twee rondetafelgesprekken bij het ministerie van VWS  plaatsgevonden waarbij de inzet was een kopgroep te vormen met als doel samenwerking.   Enkele gemeenten hebben zich gemeld, maar nog niet genoeg om te spreken van een  aanzienlijke kopgroep.     Op het doorbraaksymposium van 23 november wordt gevraagd wie er willen participeren in een  kopgroep om samen (operationele) ‘eigen kracht’ instrumenten toe te passen, deze na verloop  van tijd op effectiviteit en doelmatigheid te evalueren en op basis hiervan te komen tot  doorontwikkeling van een (zeer) beperkt aantal instrumenten die zowel landelijk, regionaal als  lokaal toepasbaar zijn.     Het ministerie van VWS ondersteunt het initiatief om te komen tot een kopgroep en is bereid via  het transitiebureau de nodige kennis in te brengen en de externe communicatie te  ondersteunen. Voorgesteld wordt om de kopgroep te verbinden met het thema ‘de zorgende  stad’ van het G32 werkprogramma Digitale Steden Agenda 2012‐2014. Het transitiebureau is  bereid om, indien het gaat om een volwaardige kopgroep, deze kopgroep te ondersteunen bij de  doorontwikkeling van de gehanteerde instrumenten.      Achtergrond    De zorgkosten stijgen, mede door vergrijzing, terwijl budgetten voor Wmo en AWBZ afnemen.  Door de decentralisaties krijgen gemeenten de opgave om de stijgende vraag binnen een  afnemend budget op te vangen.  Vanuit die optiek is gezocht naar instrumenten waarmee de zorgvraag kan worden gereduceerd.  Er bleek bewijs te bestaan dat instrumenten zoals BUUV en EigenKrachtWijzer (EKW) een  vraagreducerend effect hebben omdat zij de kracht van buurt en burger stimuleren. De burger  richt zich dan minder automatisch tot de overheid.    Als gemeenten ieder hun eigen instrumenten maken of aanschaffen vallen de kosten erg hoog  uit, maar bij gezamenlijk gebruik ontstaat een zo groot schaalvoordeel dat de businesscase voor  elke gemeente uiterst rendabel is. Samenwerking loont!    Hoe gewoon samenwerking ook is bij beleidsontwikkeling en kennisuitwisseling tussen  gemeenten, de samenwerking bij het ontwikkelen en exploiteren van instrumenten stuit op vele  hindernissen. Iedereen is zeer geïnteresseerd maar de meesten doen uiteindelijk niet mee.    18   

    Wat is er sinds april 2012 gebeurd?    Na ruim een jaar zoeken en proberen zijn in het najaar van 2012 op initiatief van Marcelis  Boereboom en Pauline Bouvy‐Koene twee rondetafelgesprekken gehouden over de vraag of  instrumentsamenwerking haalbaar is of niet. Concreet is de uitnodiging neergelegd om samen  een kopgroep te vormen van gemeenten om `Samen de schouders te zetten onder de  doorontwikkeling van het eigen kracht gedachtegoed en van technologische instrumenten die  hebben bewezen de eigen kracht effectief en efficiënt te ondersteunen`. Als er een kopgroep  gevormd is, is het Transitiebureau bereid te ondersteunen met o.a. communicatie,  doorontwikkeling en businesscases.    Conclusies uit deze gesprekken:    Men onderschrijft de noodzaak tot samenwerken.   Gemeenten zoals Haarlem, Almere, Maastricht, Leeuwarden, Schijndel hebben reeds  besloten te participeren in BUUV en/of de EigenKrachtWijzer maar deze groep is nog  niet groot genoeg om het benodigde schaalvoordeel te bereiken.   Andere gemeenten aarzelen over de vraag of er wellicht nog alternatieve gelijkwaardige  oplossingen beschikbaar zijn en of men de instrumentkosten weet te dekken in een fase  waarin het terugverdieneffect nog moet komen.   Weer andere, grote, gemeenten zeggen dat zij reeds een dergelijk instrument in eigen  beheer ingezet hebben.     Tijdens het rondetafelgesprek is afgesproken dat er door het Transitiebureau uitvraag wordt  gedaan naar mogelijke vergelijkbare instrumenten. Een quick scan heeft onderstaande lijst van  instrumenten opgeleverd. Het vraagreducerend effect is nog niet bij allen bekend. Dit zou via  Movisie en de databank van effectieve interventies verder kunnen worden ingevuld.     In het werkprogramma Digitale Steden Agenda (DSA) 2012‐2014 wordt als één van de thema’s  met maatschappelijke opgaven, ‘de zorgende stad’ genoemd, met als bestuurlijke trekker,  wethouder EZ van Enschede, Marijke van Hees. In dit thema wordt gevraagd om deelname van  een aantal pilot gemeenten. Onder andere KING en het ministerie van VWS zijn hierbij  betrokken. Opvallend genoeg zijn alle partijen tevens lid van de bestuurlijke  doorbraakbeweging. Voorgesteld wordt om de te vormen kopgroep te verbinden met het  werkprogramma DSA, thema ‘de zorgende stad’.         Wat wordt op 23 november concreet gevraagd?    De vraag aan de hier aanwezige Doorbraakbestuurders is nu:   1. Participeert u in de kopgroep?  2. Gebruikt u/ gaat u op korte termijn gebruik maken van (een van) de eigen kracht  instrumenten die uit de inventarisatie naar voren komen als “in werking en met  gerapporteerd praktijkresultaat”?        Eigen kracht instrumenten met (mogelijk) vraagreducerend effect:    EigenKrachtWijzer (EKW):  De EKW is een digitaal instrument waarmee de burger zelf onderzoek kan doen naar zijn  situatie, zijn vragen en de oplossingen daarvoor op alle levensgebieden binnen het sociale  domein. Het instrument is operationeel en er zijn gemeten resultaten. Exploitatie van de  EigenKrachtWijzer kost jaarlijks € 0,25 per inwoner. Na implementatie is de besparing meer dan  € 1,00 per inwoner.    19   

    BUUV:  BUUV is een instrument dat ondersteunt bij matching van hulpvraag en ‐aanbod tussen  buurtgenoten. Het instrument is operationeel en er zijn praktijkresultaten gerapporteerd. BUUV  zoekt vijf pilot gemeenten voor exploitatie en verdere doorontwikkeling. Als er vijf gemeenten  van 100.000 inwoners meedoen, kost dat € 0, 25 per inwoner, na de pilot dalend tot € 0,12 per  inwoner. De besparing na implementatie wordt geschat op minstens € 1,00 per inwoner.    Zorgkompas:  Het zorgkompas is een digitaal instrument waarmee de burger zelf onderzoek kan doen naar  zijn situatie, zijn vragen en de oplossingen daarvoor. Er zijn nog geen praktijkgegevens want het  instrument gaat live in december 2012.    Andere instrumenten:  In de aanloop naar het symposium van 23 november wordt informatie verzameld over ‘eigen  kracht’ instrumenten.  die (A) operationeel zijn en (B) vraagreducerend effect hebben.     Dat kan het geval blijken voor:    Tijdvoorelkaar‐utrechtzuid.nl   Caire.nu       Zorgvoorlkaar.com   Deventerburenhulp.nl     Mantelplan.nl       Burenhulpcentrale.nl   Wijktalent.nl       Marktplaatsvrijwilligezorg.nl  Buurtboxharen.nl   Nederlandcares.nl      Lokale vrijwilligerscentrales   Bemiddelpunt.nl   Persaldohulpgids.nl     Nationalehulpgids.nl     Nederlandcares.nl   Helpjemee.nl       Caren.nl      Zorgsite.nl  Wehelpen.nl      Letscontact.nl      Jalp (Biblioned)  Traject informatie informele zorg 

20   

 

  12.   Bouwen op vertrouwen: van vergunnen naar bestemmen      

    Samenvatting     Verbreding van een lopend Doorbraak‐initiatief. Door de stilgevallen bouwsector ondervinden  gemeenten dramatische terugval in legesinkomsten. Maar ook los daarvan zijn steeds meer  bestuurders en professionals het erover eens dat de overheidsopstelling in het bouwproces  gedateerd is geraakt. Er is meer ruimte mogelijk en nodig voor bouwers en initiatiefnemers, en  de overheidsrol kan veel kleiner.    Van daaruit is een initiatiefgroep gestart van tien gemeenten en twee departementen die samen  invulling wilden geven aan een nieuwe overheidsrol in het proces van bouwen, vergunnen,  toezichthouden en handhaven. Op gebied van vergunnen, toezicht en handhaving hebben de tien  voorlopergemeenten hun eerste maatregelen getroffen en komt de vraag aan de orde welke  gemeenten hierop aan willen sluiten. Daarnaast heeft de initiatiefgroep vastgesteld dat een nog  grotere winst te behalen is als de nieuwe, terughoudende overheidsinstelling wordt  doorgetrokken naar de bestemmingsplannen en de manier waarop de gemeente haar lokale  ruimtelijke beleid voert.     Dat heeft geleid tot twee vragen aan de symposiumdeelnemers:  ‐ op het gebied van vergunningverlening: welke andere gemeenten willen de resultaten van de  initiatiefgroep overnemen?  ‐ op het gebied van lokaal ruimtelijk beleid en bestemmingsplannen: wie wil meedoen aan een  initiatiefgroep om op dat niveau te zorgen voor eenzelfde deregulering en vernieuwing?       Achtergrond    De zorg voor een leefbare en veilige omgeving is geen taak voor de overheid alleen, maar een  gezamenlijke taak van overheid, bedrijfsleven en burgers. Vertrouwen in elkaar is de basis van  waaruit dat op een moderne manier wordt verzorgd: high trust, high penalty. De ‘traditionele’  rolverdeling waarbij alle verantwoordelijkheid bij de overheid ligt, is te rigide, te traag, niet  meer van deze tijd en te duur. De overheid moet vraaggericht gaan denken en werken vanuit co‐  creatie. Het “zorgen voor” verandert in “zorgen dat”. Dit raakt het hele beleidsregime voor de  openbare ruimte: van bouw‐ en milieuvergunningen tot en met APV.     De beoogde nieuwe manier van werken geeft ruimte aan de aanvrager, laat kosten dalen,  doorlooptijden korter worden en flexibiliteit toenemen doordat taken en  verantwoordelijkheden duidelijk worden gelegd waar zij thuishoren. Voorbeeld: gecertificeerde  partijen zorgen en dragen verantwoordelijkheid voor de toets aan de bouwregelgeving  (constructie , brandveiligheid etc). Verzekeraars staan vervolgens garant voor de kwaliteit van  het bouwwerk. Verder gaan buren en buurt veel meer bepalen of een bouwwerk past in de  omgeving.     Deze opgave betekent een diepgaande doorbraak in publieke dienstverlening. Zoals bij elke  ramp is te merken, wordt momenteel vooral de gemeente aangekeken als ergens iets verkeerd is  gegaan – hoeveel private partijen er ook bij betrokken zijn. Een nieuwe benadering waarin de  overheid terughoudender is, moet worden doorgevoerd op twee niveaus:    de vergunningverlening en toezicht voor concrete activiteiten in de gebouwde omgeving   het (lokale) ruimtelijke beleid, oa tot uiting komend in bestemmingsplannen met regels  waaraan vergunningaanvragen getoetst moeten worden.    21   

        Wat is er sinds april 2012 gebeurd?    Na aanmelding in het Doorbraaksymposium heeft zich een initiatiefgroep gevormd van tien  gemeenten  die dit concreet wilde gaan invullen. Tot de zomer van 2012 waren de eerste acties  gericht op het vereenvoudigen en terugdringen van overheidsoptreden bij vergunningverlening  en toezicht van eenvoudige bouwactiviteiten. Dat spitste zich toe op een terughoudender  toetsing van de bouwtechnische kwaliteit en welstand in de vergunningfase, deels door  deregulering voor lichte gevallen deels door gebruikmaking van vrijwillige certificering van  bedrijven.     Op dat gebied zijn inmiddels de eerste maatregelen getroffen. Er zijn maatregelen voor  vereenvoudiging van toetsing vooral bij lichte bouwactiviteiten (Delft en Zoetermeer), er is een  pilot gestart voor een gecertificeerde toets waarin private partijen zelf zorgen voor  kwaliteitsborging (Eindhoven) en er is ervaring opgedaan met een terughoudender  Welstandstoets (Haarlemmermeer en Haarlem). Het is nu zaak dat andere gemeenten deze  maatregelen gaan overnemen, dat deze vernieuwing als een olievlek door het land trekt.  Voor een goede adoptie van deze manier van werken en van de maatregelen die daarbij horen,  kan gebruik worden gemaakt van de korte trailervideo als startpunt voor discussie in B&W  en/of  Raadscommissies.    De doorbraakgroep heeft daarnaast ook geconstateerd dat de vernieuwing nu vooral goed moet  worden doorgetrokken naar de Ruimtelijke ordening (bestemmingsplanwerking en de  verankering in het wettelijk kader van de Omgevingswet) omdat het bestemmingsplan het  lokale kader is dat de meeste richtlijnen en beperkingen aangeeft, en omdat het met name deze  toetsing is die veel geld en tijd kost. Hoe eenvoudiger en terughoudender dat kader, hoe beter de  gemeente zich terughoudend kan opstellen op het niveau van vergunningverlening toezicht en  en handhaving.  Verder moet het streefbeeld doorwerken naar het bredere omgevingspalet zoals horeca en  milieu en APV (inclusief de daarbij behorende wettelijke kaders). Ook moet het merkbaar  worden in de praktijk van de RUD’s.      Wat wordt op 23 november concreet gevraagd?    Omdat er op vergunningniveau al concrete maatregelen zijn die kunnen worden overgenomen,  en omdat op ruimtelijk (bestemmingsplan)niveau nu een ondersteuning en aansluiting nodig is,  liggen er twee vragen aan de symposiumdeelnemers:  ‐ op het gebied van vergunningverlening: welke andere gemeenten willen de resultaten van de  initiatiefgroep overnemen?  ‐ op het gebied van ruimtelijk beleid en bestemmingsplannen: wie wil meedoen aan een  initiatiefgroep om op dat niveau te zorgen voor eenzelfde deregulering en vernieuwing

22   

 

  13.   Zelfbouwstroom          Samenvatting  Voorstel uit het 20x20 rapport. Les van de crisis: traditionele gebiedsontwikkeling is niet langer  houdbaar, er is ruimte nodig voor initiatief ‘van onderop’: mensen moeten zélf vorm kunnen  geven aan hun eigen woon‐ en leefomgeving. Dat is goedkoper, en beter voor de zelfbouwer en  de samenleving. Met zelfbouw blijken zelfs mensen met een bruto jaarinkomen vanaf €20.000,  zonder subsidie, hun eigen woning te kunnen bouwen.     20% beter:   Met de Amsterdamse grachtengordel als meest inspirerend voorbeeld, kunnen we stellen dat  zelfbouw op alle terreinen winst oplevert. De zelfbouwers zélf kunnen inhoud geven aan hun  eigen ideeën, wensen en fantasieën. Zij zijn niet langer consument, maar producent van het  eigen wonen. Deze vraaggestuurde benadering leidt tot een grote diversiteit en dat is goed voor  de stad als geheel. Het maakt de stad interessanter en gemakkelijk(er) te transformeren. In  tegenstelling tot de naoorlogse en VINEX‐wijken, hebben zelfbouwwijken het vermogen om zich  – woning voor woning – steeds opnieuw te voegen naar veranderende behoeftes. Dat maakt  particulier opdrachtgeverschap duurzaam.     20% goedkoper:  Zelfbouw is één van de antwoorden op de crisis. Een particuliere opdrachtgever is niet  afhankelijk van voorverkoopcijfers, maar kan op ieder gewenst moment starten vanuit eigen  budget. Dat is conjunctuurbestendiger. En met zelfbouw ontstaat er (weer) een directe relatie  tussen opdrachtgever en bouwer. Tussenlagen – ontwikkelaars en corporaties – verdwijnen, wat  maakt dat meer geld direct in de woning kan worden geïnvesteerd. De ervaring leert dat een  zelfgebouwde woning al snel 20% tot 40% goedkoper is dan een woning die door  projectontwikkelaars wordt aangeboden, terwijl de economische waarde ervan over het  algemeen groter is. Het verschil – dat kan oplopen tot tienduizenden euro’s – vertaalt zich in een  hogere kwaliteit, bijvoorbeeld in de vorm van meer ruimte of het gebruik van duurzame  materialen.     Hoe doen we dat?  Landelijk opschalen van ‘IkbouwmijnhuisinAlmere’, een programma dat zelfbouw op grote  schaal mogelijk maakt, en van ‘IkbouwbetaalbaarinAlmere’, voor huishoudens met een bruto  jaarinkomen tot €36.500. Inclusief de Kavelwinkel en het Kavelpaspoort. Programma’s waarmee  reeds 1.500 Almeerse huishoudens hun eigen woning bouw(d)en,verspreid over de stad en in  verschillende prijsklassen.    Wat moeten we investeren?  Om op grote schaal te kiezen voor de kleine schaal zijn geen financiële investeringen nodig. Het  gaat primair om een mentale omslag waarbij het aanbodgecentreerde denken wordt ingeruild  voor een vraaggecentreerde benadering.     

23   

 

14.    Nationaal Servicenetwerk Vastgoed Transformatie          Samenvatting  Voorstel uit de 20x20 inventarisatie. Elke gemeente worstelt solitair met het nationale probleem  van de vele leegstaande (kantoor)‐objecten. Een nationaal format voor de communicatie en  informatie over vastgoedaanbod maakt de vastgoedmarkt transparanter voor initiatiefnemers,  biedt inzicht in ruimte voor tijdelijk gebruik en creatieve transformaties, stimuleert de economie  en bespaart de overheid minstens € 30 miljoen per jaar.     20% beter:   Dienstverlening wordt inzichtelijker voor burgers, vastgoedeigenaren, kleine en grote  ontwikkelaars, initiatiefnemers met ideeën voor leegstaande objecten. Initiatiefnemers shoppen  nu per gemeente en via verschillende loketten; straks op 1 plek. Tijdelijke en permanente  initiatieven worden overzichtelijk in beeld gebracht. Zelfs reizende initiatieven kunnen gepland  worden: bijvoorbeeld pop‐up restaurants/ winkels/ markten kunnen per maand van stad  wisselen onder dezelfde condities. De communicatie en informatie over transformatie‐ mogelijkheden verschillen niet meer tussen gemeentediensten en niet meer tussen gemeenten.  Dit stimuleert initiatieven omdat per loket en per gemeente gelijke eisen worden gesteld. Er is  coördinatie: bij de ontwikkeling van kennis en bij de ontwikkeling van nieuwe initiatieven. De  coördinatie door het centrale vastgoedloket biedt snel inzicht in beschikbaar en passend  vastgoed en kennisontwikkeling, uniforme versnellingsprocedures voor kansrijke initiatieven.    20% goedkoper:  Leegstand van (kantoor)objecten neemt de komende jaren toe en is niet alleen een enorme  verliespost, maar leidt ook tot maatschappelijke onvrede. Alleen al in Rotterdam bedraagt de  leegstand in kantoren, winkels ruim 500.000 m2 . Dit betekent een direct verlies aan inkomsten  van tenminste € 50 miljoen per jaar voor de eigenaren. Als daarvan slechts 10% wordt  verholpen betekent dat in Rotterdam al een voordeel van minstens € 5 miljoen per jaar.  Gezien  het aandeel in de voorraad van plm 5 procent, is er landelijk al € 100 miljoen te winnen. Gesteld  dat het aandeel overheidsvastgoed kan worden geraamd op een kwart daarvan, dan levert dit €  25 miljoen aan vermeden verlies op overheidsbegrotingen.    Hoe doen we dat?  Rijk en grote gemeenten maken afspraken over een netwerk van centrale servicepunten voor  vastgoedtransformatie. Aansluitend op het Nationaal Programma Herbesteming. Dat netwerk  zorgt voor:   Registratie (via nationaal programma herbestemming) o.b.v. BAG   Proactieve ondersteuning van eigenaren in hun transitie   Huisvestingsadvies en ‐aanbod aan gebruikers   Uniforme versnellingsprocedure om transities te ondersteunen    Wat moeten we investeren?  Het is vooral een kwestie van afspraken maken. Het vergt nauwelijks extra investeringen omdat  gemeenten kunnen participeren met hun bestaande capaciteit. Wel moet worden nagegaan wat  het registreren en het publiceren betekent voor de informatievoorzieningen.      

24   

 

  15.   Datacenter WOZ          Samenvatting  Voorstel uit de 20x20 inventarisatie. Deelname aan het nationaal datacenter WOZ verbetert de  onderbouwing van WOZ waardevaststelling en –bezwaarafhandeling, en bespaart bij elke  gemeente op de WOZ uitvoeringskosten.    20% beter:   Gebruik van het landelijk datacenter verbetert de onderbouwing van WOZ waarden, waardoor  minder burgers en bedrijven bezwaar hoeven te maken. De praktijk van opportunistische  bezwaarpogingen zal langzaam verdwijnen omdat breed bekend wordt dat dat weinig zin meer  heeft.     20% goedkoper:  Uit onderzoek komt naar voren dat de gemeente minder budget kwijt is aan taxateurs, minder  aan gegevensbeheer en minder aan bezwaarafhandeling.     Hoe doen we dat?  Gemeenten nemen deel in het nationaal datacenter waarin alle voor vastgoedwaardering  benodigde gegevens worden ontsloten. Dit betreft zowel woningen (waar ook historische funda‐ gegevens beschikbaar zijn) alsook bijzondere objecten zoals ziekenhuizen en  brandweerkazernes (waarvoor het datacenter een gestandaardiseerde waardebepalingen  biedt). In al deze gevallen gaat de kwaliteit van de waardebepaling omhoog. De exploitatie van  het datacenter komt in handen van samenwerkende gemeenten en wordt gecontroleerd door de  Waarderingskamer.     Wat moeten we investeren?  Elke gemeente betaalt € 0,02 per inwoner als jaarabbonnementsbijdrage aan het datacenter. Als  voldoende gemeenten meedoen, kunnen de kosten voor het organiseren van aansturing en  juridische vormgeving worden gedekt uit de abbonementsbijdragen.     

25   

 

  16.  Parkeergemak     

    Samenvatting     De afrondende fase van een lopend Doorbraak‐initiatief.   Parkeerafhandeling is een voorbeeld van een informatiegebied dat ontstaat door nieuwe  technologie (belparkeren), nieuwe aanbieders (belproviders) en nieuwe oplossingen (o.a.  kentekenparkeren en handhaving met behulp van scanvoertuigen). En dat is nog maar het begin.  De doorbraak in parkeergemak wilde het nationaal parkeerregister over het kritische punt van  minimum gebruikersomvang heen helpen, en vervolgens zorgen voor doorontwikkeling van  nieuwe diensten zoals realtime parkeerinformatie.   Het eerste doel (gebruikersomvang) vordert gestaag. Steeds meer gemeenten treden toe. Het  tweede doel (zorgen dat doorontwikkeling plaatsvindt) hangt op het ontbreken van bestuurlijke  aansturing. Vandaar de tweeledige vraag aan doorbraakbestuurders die het aangaat:  1.  Doet jouw gemeente al mee aan het parkeerregister?  2.  Wil je een rol spelen in de bestuurlijke aansturing van wat er vervolgens moet gebeuren?      Achtergrond    Parkeren is een concreet voorbeeld van een informatiegebied dat zich snel ontwikkelt binnen  het werkveld van mobiliteitsgegevens. Er komen over mobiliteit steeds meer data beschikbaar  waaruit nuttige informatie gaan worden gegenereerd; data komen uit steeds meer bronnen; en  er ontstaan geheel nieuwe leveranciers‐ en afzetmarkten. Soms doet de overheid mee, soms niet.   De impact kan groot zijn. Zie de fragmentatie van goederenstromen die is ontstaan uit  internethandel en mogelijk is geworden door track&trace systemen in het goederentransport. In  de personenauto worden steeds meer functies van de bestuurder overgenomen. In het openbaar  vervoer zijn de eerste reizigers‐apps al gesignaleerd die bij grote treinstoringen zelf  vervoerplanning genereren. De ontwikkeling van belparkeren en het ontstaan van nieuwe  providers is een nieuw informatiegebied waar de overheid grote efficiencywinsten kan behalen  in parkeerbeheer en waar partijen binnenkort in staat zijn de automobilist te navigeren naar een  vrije parkeerplek met het gewenste tarief.    We mogen verwachten dat dit marktgebied zich voorlopig nog in hoog tempo zal  doorontwikkelen.    Statische informatie wordt steeds meer dynamisch: bv parkeertarieven afhankelijk van  bezettingsgraad. Route advies afhankelijk van wegverzadiging of incidenten.    Mobiliteitsadvisering aan de klant wordt steeds nauwkeuriger en meer op maat:  advisering voor specifieke parkeergarages, reservering van parkeerplekken vooraf.  Bij deze ontwikkelingen dienen zich vele vragen en dilemma’s aan, op gebied van privacy,  betrouwbaarheid en aansprakelijkheid, positionering van marktpartijen enzovoorts. Een  duidelijke bestuurlijke aansturing zal daardoor steeds belangrijker worden.    Vanuit die optiek is het Doorbraak initiatief “Parkeergemak” gestart: eerst zorgen dat het  nationaal parkeerregister stevig wordt neergezet als een gezamenlijk instrument voor innovatie  en marktregulering, en vervolgens zorgen dat er (onder politieke aansturing) wordt ingespeeld  op de ontwikkelingen die zich aandienen.     Wat is er sinds april 2012 gebeurd?    Sinds april is voortgegaan met het werven van gemeenten die nog niet aan het nationaal  parkeerregister deelnemen. Als doorbraakdoelstelling is geformuleerd dat alle G4 gemeenten en  26   

  minstens de helft van de G20 gemeenten in het register participeren. Het lijkt erop dat deze  doelstelling binnen een jaar gehaald gaat worden.    Voor de vervolgstap is gestart met het in beeld brengen van de bestuurlijke uitdaging om nieuwe  ontwikkelingen integraal aan te sturen. De doorbraakdoelstelling is dat passend wordt  ingespeeld op nieuwe ontwikkelingen. Er is eerst een visienotitie opgesteld waarin de uitdaging  is beschreven, en er is vervolgens gestart met het zoeken naar bestuurders die hierin een rol  kunnen en willen spelen.    Van beide punten zal op het Doorbraaksymposium de laatste stand van zaken worden gemeld.      Wat wordt op 23 november concreet gevraagd?    Het is de bedoeling om op 23 november de eerste stap af te ronden (deelname parkeerregister)  en de tweede stap op gang te brengen zodanig dat in de loop van 2013 het gehele  doorbraakdossier als “klaar” kan worden beschouwd.  Dat heeft geleid tot de tweeledige vraag  aan doorbraakbestuurders die het aangaat:  1.  Doet jouw gemeente al mee aan het parkeerregister?  2.  Wil je een rol spelen in de bestuurlijke aansturing van wat er vervolgens moet gebeuren?   

27   

 

17.    De informele aanpak          Samenvatting  Voorstel uit het 20x20 rapport. Door landelijke toepassing van de informele aanpak realiseert de  overheid een grotere aanvaardbaarheid van haar besluiten, een versterking van de legitimiteit,  vergroot vertrouwen van burgers in de overheid en een structurele kostenbesparing van € 100  miljoen.      20% beter:   Bij de informele aanpak neemt de betrokken ambtenaar na ontvangst van een aanvraag,  zienswijze, klacht of bezwaar snel (binnen 2‐10 dagen) persoonlijk (telefonisch) contact op met  de betrokken burger(s) om te bespreken wat er speelt en hoe de vraag of het probleem het beste  behandeld kan worden. De informele aanpak is oplossingsgericht in plaats van  proceduregericht.   De informele aanpak leidt tot kwalitatief betere overheidsbesluiten, een afname van het aantal  bezwaarprocedures (in 50%‐60% van de gevallen een intrekking van het bezwaar), een  verkorting van de doorlooptijd (37%), een stijging van de tevredenheid van de burger (40%),  een stijging van de arbeidstevredenheid van de ambtenaar (20%) een toename in de  aanvaardbaarheid van overheidsbesluiten en een vergroot vertrouwen in de overheid.     20% goedkoper:  De informele aanpak leidt tot een afname van de kosten voor de overheid van minimaal 20%.  Wanneer de informele aanpak landelijk wordt toegepast leidt dit tot structurele besparing:  € 90 miljoen op de bezwaarprocedures (inclusief de afname in kosten voor hoorzittingen en  bezwaaradviescommissies). Daarnaast realiseert de overheid door deze aanpak nog een extra  besparing door afname van het aantal beroeps‐ en hoger beroepsprocedures en besparing op de  gesubsidieerde rechtsbijstand.    Hoe doen we dat?  De informele aanpak betekent een cultuuromslag en behoeft daarom veel inzet en  ondersteuning vanuit het bestuur en middenmanagement van de verschillende  overheidsorganisaties. De Algemene wet bestuursrecht kent geen belemmeringen voor de  informele aanpak maar bevat volgens veel overheidsorganisaties wel onvoldoende uitnodiging.  De Algemene wet bestuursrecht kan daartoe worden aangevuld met de volgende bepalingen:    “Alvorens op een bezwaar of klacht te beslissen onderzoekt het bestuursorgaan of op  basis van de wederzijdse belangen een rechtmatige minnelijke oplossing mogelijk is”; en   “Alvorens over het geschil te beslissen onderzoekt de bestuursrechter met partijen of op  basis van de wederzijdse belangen een rechtmatige minnelijke oplossing mogelijk is”.    Wat moeten we investeren?  De investeringen zijn heel beperkt. De kern is een 2‐daagse training en het bieden van enige  ruimte en intervisie na de training zodat de ambtenaren zich deze aanpak echt eigen kunnen  maken. Binnen gemiddeld een half jaar hadden de betrokken pionierende overheidsorganisaties  de door hen gemaakte investeringen al terugverdiend door de daarmee gerealiseerde afname  van het aantal bezwaren. De regering kan een verdere onderlinge uitwisseling van kennis‐ en  ervaring stimuleren door te investeren in trainingen, het uitbouwen van een kennisplatform en  door bestuurders op te roepen deze aanpak toe te passen in wijze waarop zij de  besluitvormingsprocessen van de overheid in de praktijk vormgeven.      

28   

 

  18.  Bewijsverbod          Samenvatting:  Voorstel uit het 20x20 rapport. Als de overheid het geven en vragen van (papieren)  bewijsstukken vervangt door registerinzage of digikoppeling, worden burger en bedrijf ontlast  en bespaart ons land € 1 miljard.     20% beter:   In plaats van een diploma te vragen kan in het diplomaregister van DUO worden gekeken.  Burgers, bedrijven en instanties hoeven niet meer zelf papieren bewijsstukken op te vragen en  weer in te leveren bij de(zelfde) overheid. Heel veel procedures worden zo versneld. De strijd  tegen misbruik en fraude wordt gesteund omdat controles gemakkelijker worden: bedrijven die  het Online Handelsregister gebruiken, kunnen zich beter weren tegen spookfacturen. En minder  papierverbruik helpt het milieu.    20% goedkoper:  Een paar voorbeelden. De huidige 17,5 miljoen KvK‐uittreksels kosten jaarlijks € 162 miljoen  terwijl inzage in het Online Handelsregister nu al mogelijk is. Bij registerinzage voor de  Verklaring Omtrent Gedrag gaat het om jaarlijks € 20 miljoen: gemeenten besparen € 5 miljoen  op hun administratie als tusseninstantie en de 500.000 aanvragers besparen samen € 15  miljoen. De eis tot gewaarmerkte diplomakopie voor enkel de studielotingen kost jaarlijks 5  miljoen; dit betreft naar schatting ca 10% van de jaarlijkse diplomaverzoeken van werkgevers  en onderwijsinstellingen: € 50 miljoen.   Deze voorbeelden tellen op tot € 230 miljoen per jaar, terwijl in het maatschappelijk verkeer  ook nog talloze andere verklaringen rondgaan: inschrijvingsbewijzen, inkomsten‐ en  (non)vermogens‐verklaringen, VAR, etcetera. De besparing van het bewijsverbod wordt daarom  geraamd op jaarlijks € 1 miljard.       Hoe doen we dat?  De overheid legt wettelijk vast dat papieren uittreksels en bewijsstukken niet zijn toegestaan,  waardoor (overheids‐)instanties worden gedwongen over te stappen naar registerinzage of app‐ to‐app koppeling.    Wat moeten we investeren?  Veel (inzage‐)voorzieningen bestaan al. In bepaalde gevallen zal software ontwikkeld moeten  worden die de digitale inzage regelt en beveiligt. Verwacht wordt dat de investeringen binnen  een jaar worden terugverdiend omdat zij kleiner zijn dan de jaarlijkse besparingen.   

29   

 

19.   Netwerk­gemeente          Samenvatting  Voorstel uit het 20x20 rapport. De Nederlandse gemeenten worden samenwerkende netwerk‐ regie organisaties voor gemeentelijke en (boven)regionale uitvoeringstaken, veelal zonder eigen  uitvoerende onderdelen.    20% beter:   Door uitvoering te bundelen, en te beleggen bij (maatschappelijke) partijen die dat beter kunnen  of soms al gedeeltelijk doen, kan de kwaliteit omhoog. Denk aan de huidige ontwikkeling bij  ziekenhuizen: door bepaalde behandelingen op minder plekken te concentreren gaat de  kwaliteit omhoog. Vooral kleinere gemeenten hebben moeite bij te blijven in wetgeving en  uitvoeringsaanpassingen van ‘producten’ die ze weinig verstrekken. Iets vergelijkbaars geldt  voor investeringen in productiemiddelen. Er valt dan ook veel te winnen met  samenwerkingsoplossingen.    20% goedkoper:  Bundeling maakt verdergaande digitalisering mogelijk, mede daardoor formatiereductie; ook  minder werklocaties. Ook uit standaardisatie / procesoptimalisatie volgt kostenreductie: minder  maatwerk. Uitvoering van operationele taken kan goedkoper door (markt)partijen die  bedrijfsmatiger kunnen werken of al actief zijn in een bepaald veld.  Zo is een besparing haalbaar  van landelijk € 600 miljoen.      Hoe doen we dat?  Gemeenten gaan zich ontwikkelen tot netwerkorganisaties die, veelal zonder eigen  uitvoeringsorganisatie, gemeentelijke en (boven)regionale uitvoeringstaken invullen langs  principes zoals co‐creatie en netwerksturing. Het kabinet past waar nodig wet‐ en regelgeving  aan, zorgt voor kennisondersteuning over best practices en sluit in 2013 een  transformatieconvenant met provincies en gemeenten.  Het Noordelijk‐Noordhollandse innovatievoorbeeld (gestart in Alkmaar )wordt geoptimaliseerd  met best practice‐kennis van andere ervaringsrijke regio’s zoals Drechtsteden, en met  aanpassingen in wet‐ en regelgeving waar nodig. Aan de hand van de uitkomsten van deze werk‐ herverdeling maken rijk, provincie en gemeenten afspraken over een landelijk innovatie‐ en  bezuinigingspakket.     Wat moeten we investeren?  Maximaal 5% van de efficiencywinst, eenmalig vrij te maken in de vorm van een naar voren  gehaalde gemeentefondsuitkering die wordt terugverdiend uit bezuinigingen in de jaren daarna.         

30   

 

Bijlage.    Genodigden          Departementen Rijksdienst  • DG BK (Gert‐Jan Buitendijk)  • DG OB (Jaap Uijlenbroek)              • Directeur Burgerschap en Informatiebeleid (Bertine Steenbergen)  • Directeur Bestuur, Democratie en Financiën (Titus Livius)     • Directeur Woningbouw (Meindert Smallenbroek)  • Directeur Jeugd (Léon Wever)  • DG LZ (Marcelis J. Boereboom)  • Directeur DMO (Elly van Kooten)  • Directeur JOZ (Fons Dingelstad)    • Directeur R&ICT (Nicole Kroon)    Nationale Uitvoeringsorganisaties  • Alg. directeur regio’s Belastingdienst (Hans Blokpoel)  • Algemeen directeur CJIB (Simon Sibma)        • Algemeen directeur RDW (Johan Hakkenberg)  • Directeur Logius (Steven Luitjens)  • Raad van Bestuur SVB (Ronald Barendse)  • Raad van Bestuur UWV (José Lazeroms)          • Secretaris Waarderingskamer (Jan Gieskes)  • Algemeen directeur DUO (Rob Kerstens)         • Raad van Bestuur CVZ (Marian Grobbink)          Landelijke (koepel)organisaties  • Voorzitter Directieraad VNG (Ralph Pans)  • Directeur KING (Tof Thissen)          • Voorzitter VGS (Jan Fraanje)  • Voorzitter NVVB (Cees Meesters)  • Algemeen directeur VEH (Marlies Pernot)          Gemeenten  • Portefeuillehouder Alkmaar (Peter de Baat)  • Algemeen directeur a.i. Alkmaar (Guido van den Boorn)  • Burgemeester Almere (Annemarie Jorritsma)      • Portefeuillehouder Almere (Arno Visser)      • Portefeuillehouder Almere (Adri Duivesteijn)      • Portefeuillehouder Almere (Ineke Smidt)  • Portefeuillehouder Almere (Ed Anker)  • Portefeuillehouder Alphen aan den Rijn (Tsaerd Hoekstra)    • Gemeentesecretaris Amersfoort (Han Bekkers a.i.)    • Portefeuillehouder Amsterdam (Eric van der Burg)  • Directeur Amsterdam (Jos Maessen)  • Burgemeester Bergen op Zoom (Han Polman)  • Burgemeester Bernisse (Pauline Bouvy)  31   

 

 

 

 

 

 

 

  Wethouder Bronckhorst (Josephine Steffens)  Portefeuillehouder Delft (Lucas Vokurka)    Portefeuillehouder Den Bosch (Jan W.F. Hoskam)  Algemeen directeur Publiekszaken Den Haag (Tim Muller)  Portefeuillehouder Deventer (Marco Swart)  Portefeuillehouder Doetinchem (Loes van der Meijs)  Directeur Dordrecht (Karel van Hengel)  Portefeuillehouder Dordrecht (Harry Wagemakers)  Portefeuillehouder Drechtsteden (Michiel van der Vlies)  Portefeuillehouder Eindhoven (Staf Depla)    Portefeuillehouder Enschede (Ed Wallinga)  Gemeentesecretaris Enschede (Marcel Meijs)  Portefeuillehouder Haarlem (Jack van der Hoek)  Portefeuillehouder Haarlem (Ewout Cassee)  Portefeuillehouder Heerhugowaard (Christiaan Kwint)  Portefeuillehouder Leeuwarden (Andries Ekhart)    Portefeuillehouder Leiden (Roos A. van Gelderen)  Portefeuillehouder Leidschendam­Voorburg (W.H. Mijdam)  Gemeentesecretaris Leidschendam­Voorburg (Jan Eshuis)  Portefeuillehouder Maastricht (Mieke Damsma)  Portefeuillehouder Rotterdam (Hamit Karakus)  Alg.‐directeur Publiekszaken Rotterdam (Yvonne van Stiphout)  Gemeentesecretaris Schijndel (Willem van Rosmalen)  Portefeuillehouder Schijndel (Peter Roozendaal)  Burgemeester Sint­Oedenrode (Peter Maas)  Portefeuillehouder Tilburg (Erik de Ridder)  Gemeentesecretaris Utrecht ( Maarten Schurink)  Portefeuillehouder Veldhoven (Nicole H.C. Ramaekers)  Burgemeester Westland (Sjaak van der Tak)  Portefeuillehouder Westland (Arne Weverling)         Portefeuillehouder Zaanstad (Corrie Noom)    Portefeuillehouder Zoetermeer (Patrick van Domburg)     Regionale uitvoeringsorganisaties  • Vz. RvB BJZ/AA (Erik Gerritsen)    • Vz. RvB Parlan Jeugdzorgaanbieder N‐H (Els Rienstra)  • Directeur Sociale Dienst Noardwest Fryslân (Fred Jansen)  • Vz. RvB Spirit Jeugdzorgaanbieder Amsterdam (Mariënne Verhoef)  • Directeur/bestuurder Elker Jeugd en Opvoedhulp (Wybe Cnossen)  • Bestuurder Scholen aan Zee/BOJOZ (Chris van Meurs)  • Bestuurder ROC Graafschapcollege (Alain van de Haar)  • Bestuurder Horizon (Jan‐Willem Bedeaux)  • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

32   

 

 

     

    Doorbraak in Dienstverlening 

 

       

        …hoe Nederland de klant veel beter kan bedienen,  effectiever beleid kan maken en forse efficiency kan bereiken in de uitvoering  als we er maar toe komen ingrijpend te veranderen…. 

 

                              Dit document, inclusief de casuïstiek, is tot stand gekomen dankzij de informatie en ervaringskennis van  professionals uit verschillende (overheids)organisaties. Wij bedanken alle betrokkenen voor het  meedenken en voor hun actieve bijdragen.    De voorbereidingen zijn geïnitieerd, gecoördineerd en uitgevoerd door Henk Duinkerken en Eric Loe,  beiden mede‐initiatiefnemer en auteur van het boek Klantocratie.    Contact over dit document en de voorbeelden is mogelijk via [email protected] en   via 06 3010 3837 (Henk Duinkerken) of 06 2237 4062 (Eric Loe). 

33