[Geef tekst op]
Werkboek Persoonlijke Doorbraak Wees de verandering die je wilt zien
Zet zelf de eerste stappen naar jouw persoonlijke doorbraak
INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave
2
Woord vooraf
4
Inleiding
6
Stap 1: je probleem als basis voor je doel
10
Stap 2: je waarden
13
Stap 3: je ontwikkelingsthema
18
Stap 4: je doelen
22
Stap 5: je beperkende overtuigingen
25
Stap 6: verenig je delen
30
Stap 7: toepassen en testen
34
Nawoord
35
Literatuurverwijzing
36
Werkboek Persoonlijke Doorbraak
Pagina | 2
Wees de verandering die je wilt zien
Pagina | 3
WOORD VOORAF Gefeliciteerd! Het werkboek dat je nu in handen hebt, bevat materiaal dat al veel mensen geholpen heeft om grote veranderingen door te voeren in hun leven. En dus mag ook jij je verheugen op het positieve effect dat het zal hebben op jouw eigen privésituatie en je werk. “Wij zijn wat we denken te zijn. Onze gedachten bepalen ons gedrag en daarmee ons leven”. (Aristoteles) Het goede nieuws daarbij is dat we onze gedachten, ons gedrag niet zijn. Want je kunt oude gewoonten of zelfondermijnend gedrag veranderen. En inruilen voor nieuwe gewoonten die je helpen om je leven zó in te richten zoals je dat zelf wilt. Met dit werkboek help ik je daarbij. Werkboek Persoonlijke Doorbraak
Pagina | 4
De oefeningen bevatten een korte theoretische toelichting en zijn vooral gericht op de praktijk. Met het doen van je oefeningen kom je stap voor stap toe aan nieuwe inzichten, die je helpen om jouw persoonlijke doorbraak zelf vorm te geven. Je zult zien, hoe verder je komt in het werkboek, hoe makkelijker en eenvoudiger het voor je wordt. Mocht je vragen hebben, aarzel dan niet om contact met me op te nemen. En maak gebruik van het aanbod voor een gratis coachingssessie, dat verplicht je tot niets. Ik wens je onderweg veel plezier en een mooi resultaat!
Wees de verandering die je wilt zien
Pagina | 5
INLEIDING Veel van onze lichaamsprocessen verlopen onbewust. Van onze ademhaling bijvoorbeeld zijn we ons niet bewust. Zo zijn er nog wel meer processen die voortgaan, zonder dat we daar aandacht aan schenken. Je zou het niet verwachten, maar ook veel van ons denken en hoe we daarop reageren met gedrag, verloopt ook onbewust. Wij denken in patronen en we reageren volgens patronen, volgens ingesleten gedrag. Dat laatste gaat zover, dat we in min of meer onbekende situaties een patroon proberen te herkennen. En als dat lukt, grijpen we naar een gedraging uit ons bekende repertoire. Ook als dat bewezen inadequaat gedrag gebleken is: we doen dat omdat we ons er veilig bij voelen. Dat denken en het daaruit voortvloeiende gedrag is in de loop van jaren ontstaan. We hebben iets meegemaakt, daar destijds op gereageerd en Werkboek Persoonlijke Doorbraak
Pagina | 6
dat als patroon opgeslagen. Het is een ‘mindset’ geworden, een systeem van ‘herinneringen’, ‘overtuigingen’, ‘waarden’, ‘besluiten’, ‘houdingen’ en daaruit voortvloeiend gedrag. Gedrag dat vervolgens weer onze omgeving beïnvloedt… En zo houden we het in stand. Veilig, toch? Herinnering Overtuiging
Mindset
Waarden
Gebeurtenissen in omgeving
Besluiten Houding
Gedrag Wees de verandering die je wilt zien
Pagina | 7
Op deze manier zitten veel mensen vastgeroest in patronen waarvan ze zich niet eens bewust zijn. Patronen die ze soms helemaal niet willen en waar ze last van hebben, maar waar ze niet uit kunnen stappen. Dat kun je pas, wanneer je je bewust bent van die patronen. En eigenaar durft te worden van je gedrag. Je hebt namelijk een keuze. Daarvoor heb je toegang nodig tot die onbewuste processen, daar waar je overtuigingen hebt gevormd, je normen en waarden hebt bepaald, je eigenschappen hebt vastgelegd en jouw handelingsmotieven hebt gevormd. Werkboek Persoonlijke Doorbraak
Pagina | 8
Met die keuzes ga ik je in dit werkboek helpen. Ik reik je invuloefeningen aan die je helpen om, onder de waterlijn en in dat onbewuste, veranderingen door te voeren: om jouw doorbraak te bereiken. Ik herhaal in dit boekje de tips die je al aantrof in het verkorte stappenplan: zo heb je aan één document genoeg. Daarna volgen steeds sleutelvragen, waarbij de antwoorden je dichterbij je transformatie brengen. Druk het boekje af en gebruik het als werkboekje. Je hoeft niet alle oefeningen in één keer te doen, maak je eigen planning.
Wees de verandering die je wilt zien
Pagina | 9
STAP 1: JE PROBLEEM ALS BASIS VOOR JE DOEL We kunnen een probleem niet oplossen met de denkwijze die het heeft veroorzaakt (Albert Einstein)
Zie je probleem als kans om te groeien. Bedenk dat wat geleerd moet worden, zich herhaalt: zie je een patroon? Benut je groeikans, want de moeilijkste opdrachten worden alleen aan de beste studenten gegeven… Ik vraag je het concept ‘doel’ opnieuw te bezien. Vertrek daarbij vanuit wat je nú als probleem ervaart. In de conventionele veranderingswetenschap praten we al snel over de middellange en lange termijn. Persoonlijke doorbraken gaan over korte termijn veranderingen, die toch een grote impact kunnen hebben. Ik ga je daarom vragen om je probleem als uitgangspunt te nemen voor je leer- en veranderingsproces. Werkboek Persoonlijke Doorbraak
Pagina | 10
Vul in (en wees specifiek): 1. Wat is echt mijn probleem? ……………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………. 2. Welk effect heeft dat, op mijn werk of mijn privéleven? ……………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………. 3. Waar wil ik een oplossing voor? ……………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………….
Wees de verandering die je wilt zien
Pagina | 11
4. Wat wil ik bereiken: ……………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………. 5. Waar sta ik nu ten opzichte van wat ik bereiken wil: ……………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………. 6. Waartoe stelt me dit in staat: ……………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………. Opmerkingen: ……………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………. Werkboek Persoonlijke Doorbraak
Pagina | 12
STAP 2: JE WAARDEN Geluk is die staat van bewustzijn welke voortkomt uit het bereiken van jouw waarden (Ayn Rand)
Waarden sturen je gedrag aan. Waarden zijn van invloed op de keuzes die je maakt. Op basis daarvan doé je iets of je doet het juist niet. Veranderen gaat dus alleen als het past in jouw waardensysteem. Maar andersom is ook waar: wie andere waarden aanneemt, zal andere keuzes maken en gaat daarnaar leven. Vraag jezelf: Wat is voor mij belangrijk in het leven? In mijn werk? In mijn privéleven? Werken met je waarden doe je in één of meer van deze zes domeinen: -
Gezondheid Familie en vrienden Relaties
Wees de verandering die je wilt zien
Pagina | 13
-
Spiritualiteit Werk/geld Persoonlijke ontwikkeling
Kies hierboven een domein en vul in (en wees specifiek): 1. Wat is belangrijk voor mij in (domein): ……………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………. 2. Wat is nog meer belangrijk voor mij in (domein): ……………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………….
Werkboek Persoonlijke Doorbraak
Pagina | 14
3. Wat is nog meer belangrijk voor mij in (domein): ……………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………. 4. Wat is nog meer belangrijk voor mij in (domein): ……………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………. 5. Ga door tot je geen nieuwe waarden meer vindt. Zet ze dan van boven naar beneden in volgorde van belangrijkheid en stel zo een top-3 samen. Schrijf die uit op de volgende bladzijde.
Wees de verandering die je wilt zien
Pagina | 15
Mijn waarden: 1. ……………………………………………………………………. ……………………………………………………………………. 2. ……………………………………………………………………. ……………………………………………………………………. 3. ……………………………………………………………………. 6. Stel jezelf de vraag: ‘Welke belangrijke waarde ontbreekt die mij zou helpen om (jouw doel) gemakkelijk en moeiteloos te bereiken?’ ……………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………….
Werkboek Persoonlijke Doorbraak
Pagina | 16
7. Kijk nu naar de top-3 op de vorige bladzijde en ‘zie’ de nieuwe waarde tussen de eerste en de tweede waarde inschuiven, of tussen de tweede en de derde, net hoe belangrijk het voor je is. Schrijf de nieuwe waarde waar je hem daarnet ‘gezien’ hebt.
Wees de verandering die je wilt zien
Pagina | 17
STAP 3: JE ONTWIKKELINGSTHEMA Geluk is harmonie tussen toestand en behoefte (Nicolaas Beets)
Sommige thema’s komen steeds terug in iemands leven. Wanneer je bij herhaling een verandering niet voor elkaar krijgt, ligt er een verborgen behoefte of verwachting achter. Als je daar nog steeds mee rond loopt, is het die behoefte die je ontwikkeling in de weg kan zitten. Het is je ontwikkelingsthema. Vraag jezelf: Welke onvervulde behoeften liggen er nog uit het verleden? Welke onredelijke verwachtingen of verlangens heb ik te vervullen? Ons ontwikkelingsthema beschrijft wat we op het diepste niveau geloven over onze identiteit. Er hoort een beschrijving bij die veel betekenissen heeft en die raakvlakken heeft met nagenoeg alle domeinen die in de vorige oefening (waarden) aan de orde kwamen. Werkboek Persoonlijke Doorbraak
Pagina | 18
Een voorbeeld van een ontwikkelingsthema is ‘ik ben niet goed genoeg’; dat is een beperkende overtuiging op een diep niveau, die in alle domeinen zal doorwerken. Hoewel het ontwikkelingsthema voor iemand dus grote gevolgen kan hebben, hoeft ‘ie er zich niet bewust van te zijn. Wanneer er iets is dat je tegenhoudt en maakt dat je niet kunt zijn wie je wilt zijn, dat je niet doet wat je zou willen doen, of dat je niet krijgt wat je zou willen hebben… Daar zou wel eens een ontwikkelingsthema kunnen spelen. Als je zou kunnen ontdekken welk thema dat is en ermee zou kunnen afrekenen, kun je letterlijk je leven veranderen. Hoe lijkt je dat?
Wees de verandering die je wilt zien
Pagina | 19
Vul in (en wees specifiek): 1. Kun je je een gelegenheid herinneren waarbij je heel enthousiast was, misschien zelfs totaal in verrukking, in extase was? ……………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………. 2. Wanneer je je een gelegenheid herinnert waarbij je heel enthousiast was, totaal in verrukking was, in extase was: wat was er dan aanwezig in je bewustzijn dat er anders niet is? ……………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………….
Werkboek Persoonlijke Doorbraak
Pagina | 20
3. Wat ontbrak er dat gewoonlijk wel aanwezig is in je gewone, dagelijkse bewustzijn? ……………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………. De antwoorden uit vraag 2 en 3 leiden je naar je ontwikkelingsthema. Wat betekent dat voor je? Welk effect heeft het thema op je privéleven, op je werk, op alle aspecten van je leven? 4. Welk inzicht in jezelf heb je nodig om je thema los te kunnen laten? ……………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………….
Wees de verandering die je wilt zien
Pagina | 21
STAP 4: JE DOELEN Het vergeten van het doel is de meest voorkomende vorm van domheid (Friedrich Nietzsche)
Jezelf een concreet doel stellen betekent dat je het gemakkelijker kunt realiseren. Je moet dat weloverwogen doen, want ga er maar vanuit dat je doelen écht realiseren kunt… In het verleden leerden we SMART formuleren, maar dat is niet genoeg. Een goed omschreven, haalbaar doel voldoet aan deze zeven vormvoorwaarden: 1. Formuleer je doel in positieve termen 2. Omschrijf het als je eigen initiatief, zodanig dat je er zelf de controle over hebt Werkboek Persoonlijke Doorbraak
Pagina | 22
3. 4. 5. 6. 7.
Beschrijf hoe je kunt zien, horen of voelen dat je doel bereikt is Beschrijf de context duidelijk Noem de hulpbronnen die je denkt te gaan gebruiken Overweeg of je anderen geen schade berokkent Beschrijf de eerste stap ……………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………….
Wees de verandering die je wilt zien
Pagina | 23
Omdat je aandacht je naar een gesteld doel leiden zal, moet je goed letten op je formulering. Er zijn naar-toe doelen en van-af doelen. Je doel moet je ergens naar toe brengen, niet ergens vanaf. ‘Een partner’ bijvoorbeeld, kon wel eens een van-af doel voor je zijn. Wie echte eenzaamheid meegemaakt heeft, wil dat nooit meer opnieuw ervaren. Maar ‘een partner’ als doel is dan een van-af doel van ‘eenzaamheid’. Probeer daarom te doorgronden wat je met je doel bereiken wilt. Als dat ‘gelukkig zijn’ is, kon het zich ook wel eens als iets anders openbaren als een partner. Dat geldt ook voor bijvoorbeeld ‘geld’, ‘carrière’ of ‘eigen bedrijf’. Er sluipen snel van-af aspecten in een doel. Naar-toe doelen zijn vaak wat abstracter, beslaan ook vaak meerdere domeinen (zie waarden).
Werkboek Persoonlijke Doorbraak
Pagina | 24
STAP 5: JE BEPERKENDE OVERTUIGINGEN Wie denkt dat hij het kan, kan het. Wie denkt dat hij het niet kan, kan het niet. Dat is een onwrikbare, onbetwistbare wet (Henry Ford).
Een overtuiging is iets wat je ‘gelooft’, aangenomen hebt als waarheid. Over iets in je omgeving, of over jezelf. Meestal zijn overtuigingen op weinig écht bewijs gebaseerd. Een overtuiging kan je helpen of beperken bij het realiseren van wat je wilt. Vraag jezelf: wat geloof ik over mijzelf of over anderen? Zijn dat helpende of beperkende overtuigingen? Hoe zou ik een beperkende overtuiging kunnen loslaten, of kunnen herformuleren? ‘Dat kan ik niet’, ‘ik ben niet goed in koken’, ‘anderen kunnen beter het woord nemen’… allemaal beperkende overtuigingen of generalisaties die zich gaan gedragen als selffulfilling prophecy’s en die in eerste instantie Wees de verandering die je wilt zien
Pagina | 25
als een gedachte zijn ontstaan. Hoe werkt dat: als je zo’n gedachte eenmaal hebt, laat je waarneming alleen dié feiten en ervaringen door die je overtuiging bekrachtigen. Je ziet en hoort dus alleen wat je wilt, de rest filter je eruit. Dan krijg je vanzelf ‘Zie je wel, …’. Behalve beperkende overtuigingen zijn er ook negatieve emoties. Zoals boosheid, angst, schuld, bedroefdheid, spijt en zelfs rouw. Soms hebben ze een poosje een functie, zoals de laatste, maar je moet er niet in blijven hangen. Dan loopt je energie erin weg. Wat kun je eraan doen? Op de volgende bladzijde ga ik je vragen naar overtuigingen. Overtuigingen die je kwijt wilt én overtuigingen die je daar liever voor inde plaats zou willen hebben. Ik vraag je ook om te noteren welk beeld je daarbij hebt; of dat een scherp of onscherp beeld is, of dat een kleurrijk of vaal beeld is, of het licht of donker is, en wat voor geluid je erbij hoort. Werkboek Persoonlijke Doorbraak
Pagina | 26
1. Schrijf een beperkende overtuiging op die je graag zou willen veranderen. Welk beeld heb je erbij en hoe ziet dat eruit? ……………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………. 2. Schrijf ook een overtuiging op waar je vroeger in geloofde maar die voor jou nu niet langer waar is (bv Sinterklaas ziet alles). Welk beeld heb je erbij en hoe ziet dat eruit? ……………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………….
Wees de verandering die je wilt zien
Pagina | 27
3. Schrijf iets op dat jij als zekerheid beschouwt (bv Sinterklaas bestaat niet). Welk beeld heb je erbij en hoe ziet dat eruit? ……………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………. 4. Schrijf een overtuiging op die je graag zou willen hebben (bijvoorbeeld tegengesteld aan die bij 1.) Welk beeld heb je erbij en hoe ziet dat eruit? ……………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………….
Werkboek Persoonlijke Doorbraak
Pagina | 28
5. Ga terug naar je antwoorden bij 1. en 2. Vervang in gedachten de beeldkenmerken van je beperkende overtuiging in de kenmerken van de overtuiging die voor jou niet meer waar is. 6. Ga terug naar je antwoorden bij 3. en 4. Vervang in gedachten de beeldkenmerken van je overtuiging die je graag zou hebben in de kenmerken van de overtuiging waarvan je zeker bent. Haal diep adem en schudt je ledematen even los. Wat is er gebeurt met je beperkende overtuiging?
Wees de verandering die je wilt zien
Pagina | 29
STAP 6: VERENIG JE DELEN Wat iemand zegt, doet zijn ware persoonlijkheid niet kennen. Alleen zijn daden onthullen haar, soms zelfs voor zijn eigen ogen. (Gustave le Bon).
In ons onbewuste kunnen we ‘delen’ of ‘gedeelten’ onderscheiden. Een dergelijk deel heeft zich ooit, door één of andere gebeurtenis, losgemaakt van het onbewuste als geheel. Het veroorzaakt een innerlijk conflict. Daarmee beïnvloedt het ons leven, doordat informatie die ons ‘systeem’ binnenkomt, door het deel als het ware vervormt of blokkeert. We reageren er daardoor aangepast op, soms met destructief- of probleemgedrag. Delen hebben hun eigen waarden en overtuigingen. Soms behoeden ze je voor een emotie, waardoor ze in die zin nuttig zijn. Maar van het eruit voortvloeiende gedrag heb je last. Je moet het conflict oplossen. Werkboek Persoonlijke Doorbraak
Pagina | 30
Door de delen te re-integreren, verdwijnt het conflict en kan het systeem weer normaal functioneren. Het probleemgedrag is vaak ook iets dat je bij jezelf wel herkent en waar je graag vanaf wilt. Werken met delen of gedeelten vraagt wat van je fantasie: we gaan werken met een visualisatie. 1. Herleid het conflict en de delen die erbij betrokken zijn. a. Een deel van mij: ……………………………………………………………………… ……………………………………………………………………… b. Een ander deel van mij: ……………………………………………………………………… …………………………………………………………………… c. Dat is een probleem omdat: ………………………………………………………………………
Wees de verandering die je wilt zien
Pagina | 31
2. Vraag het deel dat het ongewenste gedrag vertoont, zich te manifesteren op één van je handen. Hoe ziet het eruit? Lijkt het op iemand? ……………………………………………………………………… 3. Vraag het andere deel zich te manifesteren op je andere hand. Dat is het deel waarmee het eerste deel het meest in conflict is, waarvan het het tegengestelde is. Hoe ziet het eruit? Lijkt het op iemand? ……………………………………………………………………… 4. Vraag het deel dat het ongewenste gedrag vertoont, welke bedoelingen het daarmee heeft. ……………………………………………………………………… ………………………………………………………………………
Werkboek Persoonlijke Doorbraak
Pagina | 32
5. Laat de delen zich bewust zijn dat ze ooit onderdeel waren van een groter geheel; vraag aan je onbewuste welke delen daar nog meer deel van uit maakten. 6. Vraag over welke bronnen of eigenschappen de afzonderlijke delen beschikken, die de andere delen ook graag tot hun beschikking zouden hebben. ……………………………………………………………………… ……………………………………………………………………… 7. Neem het geïntegreerde deel op in jou als geheel.
Wees de verandering die je wilt zien
Pagina | 33
STAP 7: TOEPASSEN EN TESTEN Wat men moet leren doen, leert men door het te doen (Aristoteles)
Voor alle oefeningen in dit boekje geldt dat je de uitkomst ervan zelf kunt testen. Beantwoord daarvoor steeds het volgende: 1. Hoe voel je je nu over de oude situatie, je oude gedrag, over hoe het was vóór deze oefening? ……………………………………………………………………… ……………………………………………………………………… 2. Kun je je voorstellen dat je in de toekomst in een soortgelijke situatie beland? Wat gebeurt er? ……………………………………………………………………… ………………………………………………………………………
Werkboek Persoonlijke Doorbraak
Pagina | 34
NAWOORD Ik heb je zes stappen laten zetten. Je hebt zelf de antwoorden gegeven op vragen die wezenlijk van belang zijn in jouw persoonlijke ontwikkeling. Je zou hiermee in staat moeten zijn om beperkende overtuigingen, negatieve gedachten en onproductief gedrag uit te bannen. Zo kun je zelf een flinke ontwikkelingssprong maken en daarmee een doorbraak forceren in je persoonlijke effectiviteit. Heb je vragen, of lukt het je in je eentje niet? Schroom niet om contact met me op te nemen. Ik bied je gratis en voor niets een half uur telecoaching aan, zodat je kunt onderzoeken welke winst je nog meer zou kunnen boeken. Mail naar
[email protected] en ik reageer zo snel mogelijk!
Wees de verandering die je wilt zien
Pagina | 35
LITERATUURVERWIJZING -
Zeven eigenschappen van effectief leiderschap, Stephen R. Covey ISBN 978-90-254-0314-0 NLP voor dummies, Romilla Ready & Kate Burton ISBN 978-90-430-2280-4 Het complete NLP werkboek, David Molden & Pat Hutchinson ISBN 978-90-447-2993-1
Werkboek Persoonlijke Doorbraak
Pagina | 36