Doorbraak in Dienstverlening “Doorbraak akkoord: samenwerken aan de systeemsprong”
…hoe Nederland de klant veel beter kan bedienen, effectiever beleid kan maken en forse efficiency kan bereiken in de uitvoering als we er maar toe komen ingrijpend te veranderen….
Reader voor het bestuurdersymposium Amstelveen op 4 juli 2013
Locatie: Hoofdkantoor Sociale Verzekeringsbank, Amstelveen 1
Inhoud
3
Opgave en ambitie
4
Doorbraak‐akkoord
7
Contouren van de uitvoeringsagenda
9
Beschrijvingen van de initiatieven 1. Personal Data Cockpit 2. Berichtenbox 3. Interactieve WOZ 4. Parkeergemak 5. Basisgemeente 6. Backoffice inkomensuitkeringen 7. Netwerkgemeente 8. Warme Front‐office 9. Bouwen op Vertrouwen 10. BUUV 11. Verbinding Onderwijs‐ Jeugdzorg 12. Jeugdzorg pilot innovatieve samenwerking en informatie 13. Gezinsgerichte werkwijze in de jeugdzorg
24
Nieuwe doorbraak kansen o.a. naar aanleiding van Serious Ambtenaar 14. Kwaliteitsverbetering GBA 15. Bewijsverbod 16. Ondernemersplein 17. Groen co‐makership: panelen en palen 18. Wmo taxi: Open data Hackathon
29
Bijlagen 1. Genodigdenlijst 2. Opschalingsplan interactieve WOZ 3. Bloemlezing uitkomsten Serious Ambtenaar 2
Doorbraak in dienstverlening: opgave en ambitie
We zagen: dit moet anders. Toen sinds 2000 dienstverlening en digitalisering allemaal nieuwe samenwerkingsrelaties met zich mee brachten, kreeg iedereen met iedereen te maken. Visies begonnen over elkaar heen te buitelen. Er dreigde een overleginfarct. We begonnen klein. Begin 2011 is een klein groepje bestuurders gestart met enkele concrete innovaties in de publieke sector. Informeel, zakelijk en zonder veel gepolder. Waarom: digitalisering maakt veel nieuws mogelijk, de crisis maakt het noodzakelijk, en de enige voorwaarde is dat je het bestuurlijk aandurft. Ze startten met een paar cases om te kijken of het werkt. Gestart is met o.a. interactieve WOZ, Wmo, Vergunningverlening, Informatievoorziening, Parkeren. Er ontstaan resultaten. Er is een interactieve WOZ bepaling, er zijn bouwvergunningen op nieuwe leest, De Basisgemeente groeit, het gebruik van het landelijk parkeerregister neemt toe. Ook de groep bestuurders is verdubbeld. Rode draad is meer lef in de samenwerking, bijvoorbeeld tussen gemeenten en grote uitvoerders zoals SVB, UWV en RDW. Meer digitalisering en co‐creatie met burger en bedrijf. Landelijke standaarden niet afwachten maar pushen vanuit de praktijk. Er worden nieuwe initiatieven ingebracht. Door bestuurders worden steeds nieuwe initiatieven ingebracht, zoals bijvoorbeeld de Netwerkgemeente en de Data cockpit. En nu is het tijd voor de volgende stap. Op het bestuurdersymposium in november 2012 is afgesproken om de probeerfase af te sluiten en de volgende stap te zetten: een systeemsprong in Infrastructuurgebruik en in Uitvoeringsbeleid. We hebben het tij mee. Niet alleen dwingt bezuiniging tot vernieuwen, er komen ook kansen door het kabinetsbeleid voor digitalisering 2017. Elke digitale voorziening die wordt gerealiseerd, creëert nieuwe mogelijkheden. Daarom is de Roadmap 2017 een impuls voor vernieuwing van de publieke sector. Als we een goed basisregister echt gebruiken kan de toevoeging van één app genoeg blijken om beleidsuitvoering drastisch versimpeld en geconcentreerd te laten plaatsvinden. Dat brengt rijk, gemeenten, manifestpartijen en maatschappelijke partners in nieuwe relaties tot elkaar. Perspectief voor vernieuwing: Publieke partijen gaan in netwerkverband nieuwe samenwerking aan, maximaal gebruik makend van de lokale aanwezigheid van gemeenten; de digitale massa van manifestpartijen; en verbindingen van de Roadmap. Doorbraakakkoord als winwin. Minister Plasterk wil met de doorbraakbestuurders een ‘doorbraak akkoord’ aangaan. Het kabinet zorgt voor voorzieningen die innovatie mogelijk maken. De bestuurlijke doorbraakbeweging helpt het Kabinet aan draagvlak en stuwkracht. Kansen benutten die zich voordoen. Ontwikkelingen over hun dode punt heen helpen. Samen hieraan werken, maakt samen sterk! En, als we dat doen? Dan wordt er een uitvoeringsagenda gemaakt die tijdens het volgend bestuurdersymposium eind 2013 gezamenlijk kan worden vastgesteld. 3
Doorbraakakkoord: systeemsprong publieke sector
I. Overwegingen De digitaliseringambitie van het Kabinet creëert voorwaarden voor vernieuwing van de publieke sector. Dat brengt Rijk, gemeenten, manifestpartijen en maatschappelijke partners in nieuwe relaties tot elkaar. Er ontstaat ruimte voor nieuwe samenwerking, waarbij gebruik wordt gemaakt van de lokale aanwezigheid van gemeenten; van de digitale massa van manifestpartijen; en van de verbindingen van de Roadmap. Vanuit de Doorbraakbeweging worden diverse initiatieven ondernomen die zo de digitalisering ondersteunen en erop inspelen. Samen dragen deze initiatieven bij aan het Kabinetsbeleid: het rendement van de digitalisering wordt versterkt en de publieke sector als geheel wordt naar een hoger plan gebracht. Dat is goed voor burgers en bedrijven. II. Afspraken 1. Partijen werken samen toe naar “Digitaal tenzij” dienstverlening: Bedrijven en burgers kunnen uiterlijk in 2017 zaken die ze met de overheid doen, zoals het aanvragen van een vergunning, digitaal afhandelen. Partijen zullen zich samen inspannen om het daartoe noodzakelijke te realiseren: a. alle benodigde informatie voor burgers en bedrijven is op een gebruiksvriendelijke manier op internet te vinden; b. alle contacten met de overheid kunnen digitaal worden gelegd en de overheid kan berichten naar burgers en bedrijven digitaal versturen; c. overheden maken optimaal gebruik van beschikbaarheid van digitale gegevens in het verwerkingsproces (eenmalige gegevensverstrekking); d. er moet een vangnet zijn voor burgers die niet in staat zijn om via de digitale route zaken te doen met de overheid. 2. Partijen grijpen kansen aan om digitalisering te benutten in hun eigen praktijk. Zij voeren ter ondersteuning van de kabinetsdoelstelling en ter versterking van hun eigen opgave de hierna genoemde doorbraak initiatieven uit. 3. De minister van BZK presenteert in de bestuurlijke regiegroep in oktober 2013 een Roadmap waarin onder andere is opgenomen welke generieke voorzieningen verder uitgewerkt zullen worden. De aldaar vastgestelde Roadmap vormt voor de doorbraakbeweging het vertrekpunt voor lopende en volgende initiatieven. 4. Partijen die actief in een doorbraak initiatief participeren, komen halfjaarlijks als doorbraakbeweging bijeen om de samenhang en voortgang van de initiatieven te beoordelen, om belemmeringen weg te nemen en om te bespreken hoe (de voortgang met) de Roadmap kan worden benut voor verdere vernieuwing van de publieke sector. 4
5. Ten opzichte van andere gremia en programma’s zullen Doorbraakpartijen zich opstellen als voorloper en stakeholder van de afgesproken systeemsprong, zij zullen de uitgerijpte vernieuwingen actief uitdragen naar derden.
III. Initiatieven Het doorbraak‐akkoord heeft in eerste instantie betrekking op de volgende initiatieven, waarvoor eind 2013 door de deelnemende partijen een concrete uitvoeringsagenda zal worden vastgesteld. Informatie op internet 1. Personal Data Cockpit Wenkend perspectief: De data uit private en publieke mijndomeinen worden verbonden met een individuele cockpit van waaruit de burger regie kan voeren Activiteit: Proof of concept verkenning, gereed 2013 Contacten en berichten digitaal 2. Berichtenbox Wenkend perspectief: Gemeenten en Manifestpartijen gebruiken in 2017 de gezamenlijke berichtenbox zoveel mogelijk als algemeen communicatiemiddel dat alle overheidspost vervangt Activiteit: Gebruik Manifestgroep via pilots 2012‐13 uitbreiden naar gemeenten 3. Interactieve WOZ Wenkend perspectief: Gemeenten gaan samen zorgen voor één gestandaardiseerde interactievorm die de burger meer invloed geeft op WOZ waardebepaling en onderliggende BAG data Activiteit: derde pilot ronde 2013‐14 en ontwikkelplan landelijke voorziening 4. Parkeergemak Wenkend perspectief: Gemeenten gaan samen met RDW het nationaal parkeerregister gebruiken als open databron voor nieuwe services en uitfasering van parkeerbewijsjes Activiteit: Werven van de laatste 40% deelnemers aan het parkeerregister Eenmalige gegevensverstrekking 5. Basisgemeente Wenkend perspectief: Gemeenten gaan hun informatievoorziening vereenvoudigen en standaardiseren zodat digitalisering effectief en betaalbaar wordt Activiteit: Zorgen voor bestuurlijke commitment om generieke oplossingen te realiseren, allereerst ten behoeve van de decentralisaties 6. Backoffice inkomensuitkeringen Wenkend perspectief: Landelijk uitgevoerd en regionaal/gemeentelijk verantwoordelijk. Uitvoering van de Bijstand in een nieuw arrangement tussen gemeenten, UWV en SVB. Activiteit: Uitwerken van arrangementen voor het ontlasten van gemeenten 5
7. Netwerkgemeente Wenkend perspectief: Gemeenten gaan, inspelend op de digitale massa van o.a. Manifestpartijen, accent verleggen van eigenstandige uitvoering naar netwerkregie Activiteit: Uitwisselen van best practices en selecteren frontlinie‐pilots Gemeenschappelijk vangnet nondigitaal: 8. Warme frontoffice Wenkend perspectief: Gemeenten en Manifestpartijen gaan hun krachten bundelen bij het helpen van multiprobleemgevallen Activiteit: Uitvoeren pilot tot eind 2013 Co‐makership; ruimte voor burger en bedrijf 9. Bouwen op vertrouwen Wenkend perspectief: overheid doet een forse stap terug in (bouw)regelgeving, biedt marktpartijen een grotere rol en laat meer ruimte voor eigen initiatief en creativiteit Activiteit: Uitventen van eerste maatregelen in vergunningverlening, toezicht en handhaving; ontwikkelen vergelijkbare vernieuwing in ruimtelijke ontwikkeling en beheer 10. BUUV Wenkend perspectief: Burgers met hulpvraag en –aanbod hoeven niet meer na te denken hoe zij elkaar moeten vinden, dankzij landelijk bekend platform(s) voor hulpmatching. Activiteit: aansluiting nieuwe gemeenten; doorontwikkeling gezamenlijk maken. 11. Verbinding Onderwijs Jeugdzorg Wenkend perspectief: Perverse prikkels tussen onderwijs en jeugdzorg zijn weggenomen; partijen weten elkaar in de praktijk te vinden Activiteit: In kaart brengen synergiebelemmeringen tussen onderwijs en jeugdzorg; en voorzien van oplossingen. 12. Jeugdzorg pilot innovatieve samenwerking en informatie Wenkend perspectief: Gedurende het decentraliseren wordt op kleine schaal ervaring op gedaan met nieuwe informatievoorziening die stimuleert tot nieuwe samenwerking Activiteit: Inrichting pilot werkomgeving voor jeugdzorgwerkers in het veld 13. Gezinsgerichte werkwijze in de intensieve jeugdzorg Wenkend perspectief: Jeugdzorg zonder (of met veel minder) dwang Activiteit: Ter beschikking stellen GGW methodiek regio Amsterdam
6
Potentieel dat aan het akkoord kan worden toegevoegd Als er dragende bestuurders voor komen 14. Kwaliteitsverbetering GBA Wenkend perspectief: Gemeenten en Manifestpartijen gaan elkaar gegevens verstrekken die de GBA kwaliteit verhogen en de kwaliteit van digitaal dienstverlenen verhoogt Activiteit: Uitvoeren aanbevelingen van recent BZK‐onderzoek Adreskwaliteit 15. Bewijsverbod Wenkend perspectief: Gemeenten en Manifestpartijen spreken af om op weg naar 2017 steeds minder onderlinge bewijsstukken te vragen Activiteit: Selecteren van de bewijsstukken die als eerste in de ban kunnen 16. Ondernemersplein Wenkend perspectief: Alle bedrijvendienstverlening van de (semi‐) overheid gebundeld in een echt ondernemersplein waardoor dienstverleningskosten dalen en service verbetert Activiteit: Starten pilot van Gemeente met KvK 17. Groen comakership: panelen en palen Wenkend perspectief: Twee aansprekende duurzaamheidsmaatregelen gezamenlijk opgepakt voor de gehele publieke sector, waardoor groter bereik en lagere kosten Activiteit: Opstellen van twee proposities waarop overheden kunnen intekenen 18. Wmo taxi: Open data Hackathon Wenkend perspectief: Meer burgerparticipatie en slimmere sturing / verantwoording bij het Wmo‐taxivervoer, door gebruik van open data Activiteit: Organiseren van een Open data Hackathon waarvan resultaat als propositie kan worden aangeboden aan alle gemeenten.
7
Contouren van de uitvoeringsagenda Wil het doorbraak‐akkoord goed inspelen op de Roadmap digitalisering van het Kabinet en op bestuurlijke beleidswensen, dan kent de uitvoering drie soorten activiteiten: 1. Initiatie. Waar nieuwe voorzieningen gereed komen en beleidsvragen liggen, worden ideeën gegenereerd met baten in betere dienstverlening, efficiency of beter beleidseffectiviteit 2. Pilots. Vernieuwende ideeën krijgen de gelegenheid om in kleine pilots te rijpen en om impact te kunnen gaan inschatten 3. Opschaling. Uitontwikkelde pilots waarvan de maatschappelijke businesscase goed is, worden opgeschaald van de kleine kopgroep naar het volle peloton In de Doorbraakbeweging is de meeste activiteit totnogtoe vooral van de tweede soort geweest: pilots en leeromgevingen. Vandaar ook pleidooien om de doorbraakbeweging niet te formaliseren, niet veel te groeien en het karakter van gideonsbende te cultiveren. Vanuit de derde soort, opschaling, klonk juist de roep om massa. Dertig gemeenten genereren onvoldoende volume, waardoor af en toe is gepleit om op een of andere manier alle gemeenten te betrekken; wat voor pilots juist lastig zou zijn. Om deze soort goed te laten verlopen, is nodig dat de kopgroep van pilots aansluiting vindt met het gemeentepeloton, bijvoorbeeld door samen met VNG te zorgen dat alle gemeenten de uitkomst van geslaagde pilots aangereikt krijgen ‐ als propositie. De eerste soort, ideevorming en initiatie, is totnogtoe overgeslagen: er is gewerkt met min of meer toevallig opkomende initiatieven die voldoende concreetheid en draagvlak hadden voor een pilot toepassing. Voordeel was dat theoretische luchtfietserij geen kans kreeg; nadeel was dat aanknopingspunten uit bestaande activiteiten onbenut bleven. Voorbeeld: Serious Ambtenaar 2013, wat tientallen innovatie‐ideeën heeft opgeleverd waarvan er enkele in deze reader zijn opgenomen. Om maximale baten te genereren van de digitalisering Roadmap moeten innovatie‐ ideeën kunnen ontkiemen tussen enerzijds inspiratie over nieuwe innovaties en anderzijds bestuurlijke behoeften. Denkbaar is dat innovatiekansen en –wensen van tijd tot tijd worden verzameld en gewogen. Kortom, de doorbraakbeweging mist nog een kop (initiatiefase) en een staart (opschalingfase). Daarin kan worden voorzien via twee kleine acties: Initiatiefase toevoegen In de voorbereiding van het volgende doorbraaksymposium wordt in kaart gebracht waar de beste (en meest gewenste) innovatiekansen liggen. Dat gebeurt aan de hand van de Roadmap digitalisering, de signalen uit de nieuwe Serious Ambtenaar ronde, en de beleidswensen die leven in bestuurlijke kring. Opschalingsfase toevoegen Voor de pilots die met positief resultaat zijn afgerond, wordt in overleg met VNG en Manifestbestuur een opschalingsactie gestart via bestaande kanalen en gremia, waarin alle relevante overheidsonderdelen een propositie voorgelegd krijgen, zodanig dat zij hun eigen afweging kunnen maken op basis van 8
(maatschappelijke) kosten en baten. Een mooi voorbeeld van zo’n kanaal is het gezamenlijke BZK‐VNG programma “Beter en concreter”. Op het doorbraaksymposium kunnen ook deze twee acties worden geadopteerd door een of enkele bestuurders. Uitvoeringsagenda straks: op naar ‘next step samenwerking’ De doorbraakbeweging is van waarde als een informele, zakelijke, resultaatgerichte ‘coalition of the willing’. Dat uit zich in de volgende componenten, die ook terugkomen in de toegevoegde initiatie‐ en opschalingsfase: Een initiatief bestaat alleen als er een bestuurlijke trekker is Deze trekker werft (oa op doorbraaksymposia) participanten en sponsoren Bestuurders kunnen vrijwillig deelnemen, uit eigenbelang van hun organisatie De werkwijze is zakelijk, resultaatgericht en vooral ook informeel: we treden niet in de plaats van, maar werken tussen en via bestaande gremia. Zo werkend heeft de Doorbraak als beweging géén groeidoelstelling in aantallen doorbraakbestuurders. Wel moet het werken in drie fasen helpen om goede vernieuwingen als een olievlek door de gehele publieke sector te laten gaan. Zo kan de ‘coalition of the willing’ uiteindelijk voedingsbodem worden voor een brede groep ‘publieke veranderaars’. Deze verander‐opgave van de publieke sector is al goed verwoord in het charter ‘Publieke veranderaars’, voortgekomen uit ambtelijke vernieuwingsinitiatieven zoals Ambtenaar 2.0, Serious Ambtenaar en Ambtenaren Netwerk Nederland. Het doorbraak‐akkoord spoort daar goed mee en voegt een bestuurlijke component toe. In de uitvoeringsagenda die we op het volgende symposium bespreken, kan het bereiken van ‘next level samenwerking’ in dat perspectief worden geplaatst. Het Wij: publieke veranderaars Onze samenleving verandert fundamenteel. • De netwerksamenleving kan niet functioneren zonder een goed functionerende democratie, rechtsstaat en openbaar bestuur. • Mensen verenigen zich, nemen zelf initiatieven en streven naar zelfredzaamheid • Mensen vragen om een hoogwaardige overheid:, efficiënt, snel, flexibel, eerlijk, accuraat en bij de tijd . • We bewegen van hiërarchisch centraal gestuurde, gesloten organisaties naar een overheid die oog heeft voor het vakmanschap van haar professionals en vernieuwing van onderop stimuleert en mogelijk maakt. Daarom is een andere rol, inrichting en werking van het openbaar bestuur nodig. Daar dragen wij: publieke veranderaars aan bij!
(via internet kan hieraan adhesie worden betuigd)
9
1. Personal Data Cockpit
Streefbeeld De burger is terug in charge over het grootste deel van zijn gegevens. Het gaat om gegevens die zich bevinden bij (in ieder geval) alle overheidsorganisaties en (zo veel mogelijk) private partijen. De burger kan daarover regie voeren. In deze persoonlijke omgeving die elke burger zo ter beschikking heeft, een soort persoonlijke data cockpit, kan hij voorkeuren aangeven ten aanzien van overheidsdienstverlening, gegevensgebruik en privacy. Welk probleem lossen we op Iedere burger communiceert met steeds meer organisaties zowel publiek als privaat via inmiddels aan grote hoeveelheid elektronische domeinen: mijnenergiemaatschappij, mijntelefoon‐aanbieder, mijn‐bank, mijn‐leverancier, mijn SVB, mijn Belastingdienst, mijn UWV, E‐Mededelen, mijnOverheid, mijnGemeente. Goede kans dat de burger het overzicht verliest en geen rol kan spelen bij het signaleren van onvolledigheid of van conflicterende data bij verschillende instanties. Kortom: overzicht nodig. Stroomlijning en bijeenbrengen van data betekent ook een grote verbetering in gemak voor burger en bedrijf. De economie krijgt een impuls tot digitaal zakendoen. Veel besparingskansen in communicatie. MijnOverheid heeft al een impuls gegeven aan overheidsorganisaties. Intussen ontstaan er in de markt ook nieuwe initiatieven die de burger ook de mogelijkheid geven tot combineren van zijn gegevens over publieke en private partijen. Naast gemak en overzicht biedt dit ook zicht op nieuwe, maatoplossingen in privacydilemma’s: aanvullend op algemene regels krijgt elke burger ook een individuele afwegingsmogelijkheid om in zelfgekozen gevallen, en afhankelijk van de aangeboden oplossingen, af te zien van privacybeperkingen waar dat elders voordeel oplevert in bijvoorbeeld gemak of service. Of andersom: hoogste privacy beperkingen aanhouden ten koste van mogelijk bepaalde nadelen. Waar sluit dat op aan NUP, in het bijzonder Mijnoverheid, de Berichtenbox, e‐ID, zelfredzaamheid van de burger, en de proef die enkele Manifestpartijen momenteel uitvoeren met de mogelijkheden van een digitaal 'gegevensknooppunt' voor elke burger. Concrete acties het komende jaar Realiseren van een eerste orientatie via een Proof of Concept. (tussen)Resultaat eind 2013 Definitie van Proof of concept met businesscase en ontwikkelplan. Participanten SVB, DUO, RDW, KvK, BKWI, Zoetermeer, Delft. 10
2. Berichtenbox
Streefbeeld Gemeenten en Manifestpartijen gebruiken in 2017 MijnOverheid/Berichtenbox . Dat vervangt de papieren overheidspost. Manifestpartijen zoals RDW, SVB en BD voerden de Berichtenbox sinds 2010 al gedeeltelijk in, en uit oogpunt van rendement en gebruikersgemak is het belangrijk dat Berichtenboxgebruik in korte tijd gewoon wordt. De Belastingdienst is voornemens op grote schaal in 2013/2014 tot gebruik van de Berichtenbox over te gaan (Toeslagbeschikkingen in de Berichtenbox). Dat geeft een enorm vliegwieleffect. Op het doorbraaksymposium van november 2011 heeft de Manifestgroep daarom gemeenten medegebruik van de Berichtenbox aangeboden. Welk probleem lossen we op Papieren berichtgevingen raken achterhaald, maar vooral ook te duur. Het versturen van een papieren brief kost al snel € 1,‐ terwijl een bericht in de Berichtenbox op termijn hooguit rond de € 0,10 zal kosten. Vooral bij volumineuze berichtenstromen worden investeringen goed terugverdiend. Kansrijk voor gemeenten zijn kennisgevingen over WOZ, andere gemeentelijke belastingen, persoonsdocumenten, sociale dienst, wijkinformatie. In Rotterdam is dit onderwerp politiek geworden: de VVD heeft het College een oproep voorgelegd met als titel “ontpost de gemeente Rotterdam”. Waar sluit dat op aan NUP, in het bijzonder de Berichtenbox en Mijnoverheid. Concrete acties het komende jaar Berichtenboxgebruik via pilots 2012‐13 uitbreiden naar de eerste gemeenten, en in kaart brengen van de invoering‐ en exploitatie‐effecten bij gemeentelijk gebruik. (tussen)Resultaat eind 2013 Evaluatierapport gemeentelijk Berichtenboxgebruik, en een vaste snelle aansluitprocedure voor alle andere gemeenten. Participanten UWV, RDW, SVB, BD, Dordrecht, Den Haag, Amsterdam, Amersfoort, Rotterdam, Delft, Eindhoven, Landerd, GB Twente en Utrecht.
11
3. Interactieve WOZ
Streefbeeld Er komt een gemeenschappelijke standaard voor een uniforme voorziening waarin belanghebbenden (vastgoedeigenaren, bewoners) kunnen participeren bij het vaststellen van de WOZ‐waarde en het bijhouden van objectkenmerken (het gehele jaar door); gekoppeld danwel te koppelen aan MijnOverheid, Landelijke Voorziening WOZ en De Basisgemeente. In lijn met de kabinetsambitie “digitaal in 2017” is dit tevens de opmaat naar het volledig digitaal afhandelen van de waardebepaling en de belastingaanslag via (de berichtenbox in) MijnOverheid. Welk probleem lossen we op Rondom de bepaling van de WOZ‐waarde bestaat altijd veel discussie en onduidelijkheid. Deze vernieuwde werkwijze levert transparantie en duidelijkheid in het proces van waardebepaling. Daarbij kunnen huiseigenaren invloed uitoefenen op de WOZ‐waarde door de gebruikte (object)kenmerken zelf te controleren, te beoordelen en evt. te wijzigen; ze worden betrokken in het proces. Dit proces verhoogt de tevredenheid en verbetert de dienstverlening. Verder levert deze werkwijze een aantoonbare verbetering en verrijking van het databestand van de gemeente. Waar sluit dat op aan Vertrouwen in de burger, verantwoordelijkheid bij burger. Open data (beschikbaar stellen van gegevens), Burgerparticipatie, Roadmap Digitaal 2017, Ontwikkelingen Waarderingskamer (=actualiseren objectkenmerken); NUP; ontwikkeling Landelijke voorzieningen voor WOZ en BAG. Concrete acties het komende jaar • De gemeenten uit de voorhoede‐groep (afkomstig van het Doorbraak WOZ project) zullen doorgaan met het uitvoeren van deze werkwijze. Voor het belastingjaar 2014 zal daartoe zoveel als mogelijk gebruik worden gemaakt van de eerdere werkwijzen en oplossingen. • Nieuwe gemeenten die voor het eerst kennis willen maken met deze werkwijze kunnen in gezamenlijkheid optrekken. Onder begeleiding en met de ervaringen van de voorhoede‐groep wordt deze werkwijze ook toegepast voor het belastingjaar 2014. Aansluiting op bestaande programma's zoals ‘Prettig contact met de overheid’ of 'Beter en Concreter'. • Samen met belangrijke partijen als Waarderingskamer, Ministeries, VNG, Logius, KING en ICTU wordt gezocht naar een generieke invulling op bestaande formats (bv. MijnOverheid.nl). Voor het belastingjaar 2015 moet het daarmee mogelijk zijn dat alle gemeenten kunnen aansluiten en deze werkwijze kunnen toepassen. Voor de uitvoering hiervan wordt ook bekeken of hier aangesloten kan worden op bestaande programma's zoals ‘Prettig contact met de overheid’ of 'Beter en Concreter'. • Voor de particuliere investeerders en de niet‐woningen worden voor het belastingjaar 2014 en 2015 vervolgpilots uitgevoerd totdat ook daarvoor een goede landelijk bruikbare praktijk is uitontwikkeld. 12
(tussen)Resultaat eind 2013 • Borging van de coördinatie van uitvoerende pilots, een generieke oplossing en een werkprogramma en platform voor gemeenten die ook willen aansluiten: via bestaande programma’s zoals ‘Prettig contact met de overheid’, KING en 'Beter en Concreter'. • Ontwikkeling van een nieuwe doorbraakbeweging voor de niet‐woningen, ondernemers, niet‐particuliere investeerders binnen ‘Doorbraak in WOZ’. Participanten Alkmaar, Belastingsamenwerking West‐Brabant, Tilburg, Almere, GBDrechtsteden, Utrecht, Amersfoort, GB Twente, BZK, Amsterdam, Rotterdam, KING, Alphen a/d Rijn, Roosendaal, VNG, Den Haag, Schijndel, Waarderingskamer
NB Het opschalingsplan is als bijlage opgenomen in deze reader
13
4. Parkeergemak
Streefbeeld Alle gemeenten laten hun registratie van parkeerrechten verlopen via het nationaal Parkeerregister. Landelijk zorgen de gemeenten dat onder bestuurlijke aansturing passend wordt ingespeeld op de groeiende dynamiek in mobiliteitsdata. Welk probleem lossen we op Mobiliteitsdata vormen een informatiegebied dat zich snel ontwikkelt. De ontwikkeling van belparkeren bijvoorbeeld, en het ontstaan van nieuwe providers daarvoor, is een nieuw terrein waar de overheid grote efficiencywinsten kan behalen in parkeerbeheer en waar partijen binnenkort in staat zijn de automobilist te navigeren naar een vrije parkeerplek met het gewenste tarief. De eerste stap met het Parkeerregister is gezet, maar daar blijft het niet bij. Als de overheid niet bestuurlijk richting geeft aan de verdere ontwikkelingen, mist ons land een grote innovatiekans en wordt geen richting gegeven aan de vele vragen en dilemma’s op gebied van privacy, betrouwbaarheid en aansprakelijkheid, positionering van marktpartijen enzovoorts. Een duidelijke bestuurlijke aansturing zal daardoor steeds belangrijker worden. Waar sluit dat op aan Vorming van het Servicehuis Parkeer‐ en Verblijfsrechten, Nationaal Dataloket Wegverkeer en Nationaal Dataloket Parkeer‐ en Verblijfsrechten. Concrete acties het komende jaar Zorgen dat het nationaal parkeerregister landelijk wordt gebruikt als een gezamenlijk instrument voor innovatie en marktregulering, en vervolgens zorgen dat er (onder politieke aansturing) wordt ingespeeld op de ontwikkelingen in mobiliteitsdata die zich aandienen, zoals nieuwe services voor parkeerders en benutting van andere databronnen zoals wegverkeers‐ en OV‐gegevens. (tussen)Resultaat eind 2013 Overzicht van (ontbrekende) gebruikers van het Nationaal Parkeerregister; bestuurlijk forum (met werkagenda) dat overheidsontwikkelingen aanstuurt. Participanten Amsterdam, Amersfoort, Utrecht, RDW, ea
14
5. De Basisgemeente
Streefbeeld De basisgemeente, gestart als doorbraak initiatief uit 2010, ontwikkelt van een standaard naar het gezamenlijk inrichten van delen van de bedrijfsvoering. Gemeenten worden verleid en ondersteund om, met behulp van het basisgemeente concept, hun informatievoorziening vergaand te vereenvoudigen en standaardiseren zodat digitalisering meer effectief en betaalbaar wordt. Een algemeen streefbeeld waar niemand op voorhand tegen is. Zeker niet als dat gemeenten aantoonbaar ontzorgt in kosten, aandacht en risico´s. Welk probleem lossen we op In de decentralisaties krijgen gemeenten een veel grotere verantwoordelijkheid als eerste overheid voor individuele burgers, met daarbij de opgave om veel meer dan voorheen uit te gaan van de eigen kracht van burgers en organisaties. Het is dé kans een lokaal, samenhangend stelsel van maatschappelijke ondersteuning te bouwen. Anders werken dan voorheen is noodzakelijk. Het voortdurend zoeken van de balans tussen een betrokken en ook efficiënte dienstverlening bepaalt het succes. De rol van informatievoorziening is hierbij onmisbaar. Een betrokken, efficiënte gemeente leunt zwaar op haar informatievoorziening. De tijd is er niet meer om ieder voor zich aan de slag te gaan. Als iedere gemeente op de klassieke manier de eigen informatiemiddelen aanschaft gaat dat honderden miljoenen euro’s te veel kosten. Waar sluit dat op aan Decentralisaties, NUP, Roadmap digitalisering 2017. Concrete acties komend jaar De basisgemeente is 'work in progress', waar KING de eerste stappen in heeft gezet: • Via de verkenning informatievoorziening sociaal domein (VISD) zijn specifieke thema’s als de informatiebehoefte van burgers en de benodigde standaarden voor informatie‐uitwisseling verkend. Het eindrapport bevat aanbevelingen, een checklist. Voor gemeenten, voor regio’s, voor VNG/KING, voor departementen, voor maatschappelijke organisaties. Deze aanbevelingen vragen om actie van eenieder, maar ook om governance op het realiseren ervan. Er is enorm veel voordeel te behalen door op alle fronten gezamenlijk op te trekken. De starting gateway die momenteel wordt uitgevoerd geeft, naar verwachting, een belangrijke impuls aan deze gezamenlijkheid onder gemeenten, samen met andere partners. • Het realiseren van een informatiebeveiligingsdienst is een belangrijke stap in het realiseren van generieke voorzieningen zoals KING maar ook gemeenten voor ogen met de ambitie basisgemeente. • De cloudstrategie, de realisatie van GEMMA 2.0 als architectuur die het samenwerken in ketens ook daadwerkelijk ondersteunt, het project applicatiesanering waarin KING gemeenten helpt hun applicatielandschap op te schonen: allemaal stappen op weg naar de ambitie basisgemeente 15
We realiseren dus onderdelen van het streefbeeld basisgemeente, werken in lijn met deze ambitie op nieuwe manieren samen met gemeenten. Het is ‘work in progress’ en ja, het mag nog veel sneller! (tussen)Resultaat eind 2013 Bestuurlijk committment van BZK, VNG, VGS om daadwerkelijk generieke oplossingen en voorzieningen, conform het streefbeeld basisgemeente te realiseren, allereerst ten behoeve van de decentralisaties. Beantwoording van de vragen welke bestuurlijke belemmeringen moeten worden weg genomen, zodat versneld de ambities van de basisgemeente gerealiseerd kunnen worden. Participanten KING, VNG, BZK, vertegenwoordiging van gemeenten, manifestpartijen
16
6. SZWVNG onderzoek concentratie backoffice inkomensuitkeringen
Streefbeeld Breng haalbare samenwerkingsvarianten tussen gemeenten onderling en tussen gemeenten en andere uitvoeringsorganisaties in kaart als het gaat om – onderdelen van – het backofficeproces van de uitvoering van de WWB en voor zover dat kan, de Participatiewet, mocht deze volgens huidige inzichten te zijner tijd in werking treden. Welk probleem lossen we op Intergemeentelijke samenwerkingsverbanden en landelijke uitvoeringsorganisaties kunnen gemeenten helpen door hen te ontlasten met de administratieve uitvoering van allerlei wetten en regelingen. Gemeenten kunnen zich dan concentreren op de hulpvraag van de burger en het formuleren van beleid. Voor de WWB betekent dit dat gemeente‐ besturen hun backofficetaken als het verstrekken uit uitkeringen overdragen aan een intergemeentelijke samenwerkingsverband en/of uitbesteden aan landelijke organisaties. Een voorbeeld hiervan is de uitvoering van de taken behorende bij de WWB65+ door het SVB. De uitvoering van de backoffice van de WWB legt een grote druk op de gemeentelijke uitvoeringsorganisaties. Het treffen van eigen voorzieningen voor geautomatiseerde ondersteuning kost oneven‐redig veel inspanning en geld. Landelijke uitvoeringsorganisaties hebben hier veel ervaring mee en kunnen hun voorzieningen mogelijk tegen veel geringere inspanning geschikt maken voor dienstverlening aan de gemeenten. Waar sluit dat op aan VNG‐Programma 3 Decentralisaties (jeugd, wmo en werk) Regeerakkoord Bruggen slaan; Regionale samenwerkingen (diverse brieven) Visiebrief digitale overheid 2017, 23 mei 2013. Concrete acties het komende jaar Uitwerken van arrangementen van het ontlasten van gemeenten ‐ op onderdelen – van het backofficeproces van de uitvoering van de WWB. (tussen)Resultaat eind 2013 1 of meer gestarte pilots met gemeenten, regionale samenwerkingsverbanden. Lopende initiatieven om te komen tot de vorming van nieuwe regionale sociale diensten Participanten Gemeente Utrecht, Gemeente Rotterdam VNG, UWV, SVB, Ministerie van SZW
17
7. De Netwerkgemeente
Streefbeeld De Nederlandse gemeenten worden samenwerkende netwerk‐regie organisaties voor gemeentelijke en (boven)regionale uitvoeringstaken, veelal zonder eigen uitvoerende onderdelen. Welk probleem lossen we op In de decentralisatie krijgen gemeenten vaal nieuwe taken en worden zij versterkt in de rol van de eerste en meest nabije overheid. Tegelijk moet het zelforganiserend vermogen van burger en maatschappij worden versterkt. Door accent op regisseren in plaats van zelf uitvoeren, kan de dienstverlening intensief, effectief, efficiënt en flexibel blijven. Waar sluit dat op aan Decentralisaties en de daarbij behorende regiosamenwerking, Roadmap digitalisering 2017. Concrete acties het komende jaar Uitwisselen van best practices en selecteren van frontlinie‐pilots en uitbesteden van massa‐uitvoeringspraktijken aan (bestaande, landelijke) uitvoeringsorganisaties. (tussen)Resultaat eind 2013 Stand van zaken en overzicht van best practices anno 2013 Participanten Alkmaar, Haarlem, Drechtsteden, Utrecht, Tilburg
18
8. Warme Frontoffice
Streefbeeld Burgers met een complexe hulpvraag worden zoveel mogelijk via één contactpersoon geholpen, namens de partijen, waardoor de aanpak van hun probleem wordt verbeterd en/of versneld. Onderzocht wordt of zo efficiencywinst (kostenreductie) te behalen is, en zo ja, waar de kosten en de baten neerslaan. Welk probleem lossen we op Burgers met een complex probleem merken dat steeds meer diensten hen verwijzen naar internet en dat deze diensten langs elkaar werken. Regelmatig worden hun problemen daardoor verergerd in plaats van opgelost en de overheid verliest energie aan dure fysieke contacten. Waar sluit dat op aan NUP, Roadmap digitalisering 2017 Concrete acties het komende jaar Er wordt een orienterende samenwerkings‐pilot uitgevoerd, gericht op burgers met een multiprobleem: hier is een een onderling contacten‐netwerk nodig om probleemgevallen sneller/beter te helpen. Voor hen probeert de pilot om vanuit de frontlijnfunctie van gemeenten een netwerk van hulprelaties te formeren waarmee de publieke sector een meer integrale, betere reactie kan bieden op complexe hulpvragen die meerdere diensten raken. (tussen)Resultaat eind 2013 Eein evaluatierapportage over de ervaringen uit de pilot, die in beeld brengt in welke mate kwaliteitsverbetering wordt gerealiseerd voor de burger en in welke mate een efficiencyverbetering wordt gerealiseerd bij de overheidsorganisaties. Participanten Belastingdienst, UWV, DUO, SVB, Alkmaar, Almelo, Terneuzen
19
9. Bouwen op Vertrouwen
Streefbeeld De overheid doet een forse stap terug om samenleving en markt meer ruimte te geven. Vergunningverlening wordt teruggebracht tot het noodzakelijke. Bouwtoezicht wordt meer aan marktpartijen overgelaten. Handhaving wordt meer afgestemd op de gebruikerswensen van de direct belanghebbenden want vooral zij zijn degenen die moeten bepalen of een bouwwerk past, en degenen die het in stand moeten houden. De overheid moet vooral nog een rol spelen waar dat niet spontaan goed gaat (zoals aanschrijven waar instandhouding gevaar loopt). Ook in wijkontwikkeling en beheer krijgen marktpartijen een grotere rol en komt meer ruimte voor eigen initiatief en creativiteit. Welk probleem lossen we op Het ruimtelijk ontwikkelen en beheren lijdt onder een te grote regeldruk. Het totaal van alle regels maakt de overheid log, kost teveel menskracht en vormt een zeer ongewenste belemmering voor de stilgevallen bouwsector. De balans moet worden teruggevonden tussen wat overheidstaak is en wat moet worden geregeld in regulier maatschappelijk verkeer zonder tussenkomst van de overheid. Waar sluit dat op aan Implementatie Omgevingswet; invoering RUD’s; rijksprogramma Beter & concreter. Concrete acties het komende jaar Omdat het een zo grote verandering is, worden de eerste maatregelen klein en concreet gehouden. In een landelijk communicatie offensief wordt het vraagstuk geagendeerd en worden de reeds uitgewerkte maatregelen aangereikt: vereenvoudiging van vergunningtoetsing vooral bij lichte bouwactiviteiten (Delft en Zoetermeer), een bouwkwaliteitstoets door private partijen zelf (Eindhoven) en terughoudender Welstandstoets (Haarlemmermeer en Haarlem). Met een korte raads‐video. Daarnaast wordt de vernieuwing doorgetrokken naar ruimtelijke ontwikkeling en beheer (bestemmingsplanwerking en de verankering in het wettelijk kader van de Omgevingswet). De vorming van een regime voor vergunningverlening, beheer en onderhoud van de openbare ruimte moet een afgeleide worden van de gebiedskarakteristiek. Deze beleidslijn wordt afgestemd met de implementatie van de Omgevingswet. (tussen)Resultaat eind 2013 Verdubbeling van het aantal gemeenten dat de nu beschikbare maatregelen heeft overgenomen; beschrijving ruimtelijke beleidsregimes voor een ontwikkelgebied en een beheergebied; discussievideo. Participanten Rotterdam, Amersfoort, Delft, Zoetermeer, Leidschendam‐Voorburg, Westland, Schijndel, Eindhoven, Almere, Deventer, Haarlem, Pijnacker‐Nootdorp, Lansingerland, VNG, BZK, EZ 20
10. BUUV
Streefbeeld BUUV (en evt enkele vergelijkbare oplossingen) naar nationaal niveau getild zodanig dat een burger met een hulpvraag of –aanbod niet hoeft na te denken waar je dan moet zijn. De hulpsites, inclusief de methodiek voor matching, zijn een begrip geworden en laten burgers minder op de overheid leunen. Concrete faciltering voor het vinden van informele hulp en zorg voor burgers is gerealiseerd. Welk probleem lossen we op Teveel naar de overheid kijken als er problemen zijn Sociale contacten in de buurt verschralen (ondanks social media) Behoefte aan zorg neemt toe en uitvoering Wmo zoals we nu kennen is te duur Waar sluit dat op aan Roadmap 2017, De Basisgemeente, Digitale Steden Agenda, …. Concrete acties het komende jaar Aansluiting van nieuwe gemeenten (zonder instrumentkosten) Uitwerken hoe doorontwikkeling het beste naar nationaal niveau kan worden gebracht (tussen)Resultaat eind 2013 Ontwikkelplan voor het naar nationaal functioneren brengen van BUUV Participanten Haarlem, Zaanstad, Haarlemmermeer, Amsterdam
21
11. Verbinding Onderwijs Jeugdzorg
Streefbeeld De werkvelden van onderwijs en van jeugdzorg zijn straks zodanig met elkaar verbonden dat er geen sprake meer is van tegengestelde belangen tussen beiden, geen zgn “perverse prikkels” meer die zorgen dat organisaties de jongere (en elkaar) benadelen. In het werkveld is de organisatiegraad van dien aard dat partijen elkaar goed weten te vinden. Welk probleem lossen we op In de decentralisatie‐uitwerking zijn nog steeds afzonderlijke kolommen te zien: gemeenten en zorgpartijen “doen” jeugdzorg, onderwijsinstellingen “doen” (passend) onderwijs. Een belangrijke brug tussen beide werelden, het Op Overeenstemming Gericht Overleg, gaat niet over het MBO! Belangrijke zaken in de decentralisatie‐implementaties zijn nog onvoldoende geregeld. Er zijn bijvoorbeeld breukvlakken van jeugd op de leeftijden 16‐18‐23‐27 jaar; beleidsmatig ongewenste prikkels tussen scholen en gemeenten/jeugdzorg vanuit de wetgeving; en de coördinatie opgave die ontstaat als één school warme contacten moet onderhouden met vele gemeenten. Waar sluit dat op aan 3 decentralisaties, Passend Onderwijs Concrete acties het komende jaar In kaart brengen van de belangrijkste ongewenste prikkels en andere synergiebelemmeringen tussen onderwijs en jeugdzorg; deze vervolgens voorzien van oplossingsvoorbeelden of –voorstellen. (tussen)Resultaat eind 2013 Beknopte rapportage die aangeeft hoe verbinding en synergie tussen beide sectoren is cq wordt geregeld. Participanten Graafschap College; gemeenten Zaanstad, Enschede, Deventer, Doetinchem
22
12. Jeugdzorg pilot innovatieve samenwerking en informatie
Streefbeeld Bij de overgang van de jeugdzorg en de omvorming van het jeugdbeleid ontstaat er de komende jaren een netwerk waarin praktijkwerkers soepel kunnen samenwerken, ook doordat er een informatiehuishouding is die hun werk ondersteunt en bureaucratie vermijdt. Deze informatiehuishouding gaan we vanuit de praktijkervaringen opbouwen en hij ondersteunt ook het doelmatig en doeltreffend functioneren van dit netwerk. Informatievoorziening en samenwerking hebben elkaar opgestuwd in een organisch proces van ervaringsleren, als katalysator voor de vernieuwing. Welk probleem lossen we op Er loopt momenteel een belangrijk informatietraject VISD vanuit KING, maar dat biedt op korte termijn nog geen bruikbare werkomgeving voor mensen in het veld terwijl zij wel worden geacht om juist in deze fase naar een nieuwe jeugdzorgpraktijk te groeien. Bovendien heeft het VISD traject een gemeentelijke scope terwijl vernieuwing ook ontstaat door netwerkvorming met actoren daarbuiten. Doelstellingen en maatstaven die in de samenwerking binnen het netwerk zijn geformuleerd moeten met zo min mogelijk rompslomp en tijdverlies een rol in de gegevenshuishouding spelen. Een pilot moet dus zorgen dat professionals die in het veld met jongeren werken beschikken over een informatievoorziening die 1. Per direct beschikbaar is en 2. Ruimte geeft voor “nog niet ontworpen vernieuwingen” en 3. Buiten de gemeentegrenzen kan kijken. Waar sluit dat op aan 3 decentralisaties; VISD (Verkenning Informatievoorziening Sociaal Domein); De Basisgemeente Concrete acties het komende jaar Inrichting en monitoring van een pilot werkomgeving voor jeugdzorgwerkers in het veld (tussen)Resultaat eind 2013 Rapportage over de eerste ervaringen uit de pilot Participanten Gemeente Deventer; …
23
13. Gezinsgerichte werkwijze in de intensieve jeugdzorg
Streefbeeld Door een vaste, gezinsgerichte benadering in de intensieve jeugdzorg, met eigen kracht aanpak en bewezen efectieve behandelmethoden (zoals FFPS en EKC), wordt het aantal dwangmaatregelen drastisch gereduceerd. BJAA meldt 17% minder ondertoezichtstellingen (vs 3% landelijk), 20% minder uithuisplaatsingen, minder hulpverwijzingen en afnemend ziekteverzuim. Kortom: “Jeugdzorg zonder dwang” als inspiratiebron. Welk probleem lossen we op Jeugdreclassering, jeugdbescherming, jeugdzorg: soms komen er alleen al vanuit Bureau Jeugdzorg drie verschillende medewerkers bij een gezin langs. Waardoor het aantal zware ingrepen (zoals ondertoezichtstellingen en uithuisplaatsingen) en de zorgkosten onnodig hoog zijn. Niet het kind moet centraal staan, maar het gezin. Waar sluit dat op aan Decentraliatie jeugdzorg van provincies naar gemeenten, Eigen kracht beleid, Gezinsgerichte multiprobleembenadering en wijkteams bij gemeenten. Concrete acties het komende jaar Inventarisatie van bestuurders die deze benadering willen overnemen. De methoden die in de stadsregio Amsterdam zijn ontwikkeld en toegepast, zijn beschikbaar voor landelijke inrol als er bestuurders zijn die daar interesse in hebben. (tussen)Resultaat eind 2013 Eerste overdrachtsresultaten in beeld; Werkvoorstel voor overdracht waar bestuurders zich hebben aangemeld. Participanten BJAA, BJ Zeeland
24
14. Kwaliteitsverbetering GBA
Streefbeeld Gemeenten en Manifestpartijen gaan elkaar gegevens verstrekken die de GBA kwaliteit verhogen en de kwaliteit van digitaal dienstverlenen verhoogt Welk probleem lossen we op Online samenwerking tussen overheidspartijen lukt alleen bij voldoende kwaliteit van de basisregistraties. Van de GBA is bekend dat de adrescomponent het meest fluctueert en daarmee het meest foutgevoelig is. Waar sluit dat op aan Ontwikkeling van Digimelding in het kader van NUP; verzoek van de Kamer om te komen tot structurele bewaking van kwaliteit GBA. Recent is een onderzoek uitgebracht dat daarvoor concrete aanbevelingen bevat, vanuit de constatering dat Manifestpartijen belangrijke risicosignalen bezitten waarmee gemeenten de GBA kwaliteit substantieel kunnen verbeteren. Concrete acties het komende jaar Afspraken over uitbreiding van het aantal risicosignalen van GBA afnemers. Waardevolle risico‐signalen komen van de Belastingdienst, UWV (adresafwijkingen bij inschrijving UWV), wanbetalers zorgpremie, aanvragers van buitenlandse rijbewijzen en burgers die buitenlandse declaraties bij hun zorgverzekeraar indien. Afspraken over versneld naar gemeenten (en in uitvoering) brengen van de risicosignalen. Belangrijk is dat deze signalen direct kunnen worden opgepakt en dat er niet eerst administratief onderzoek gestart wordt, aangezien dat tot 3 maanden doorlooptijd kan hebben. Het verwerken van deze signalen moet met prioriteit aandacht krijgen in de terugmeldvoorziening. (tussen)Resultaat eind 2013 Afspraken tussen (enkele) gemeenten en (enkele) manifestpartijen over het verstrekken en verwerken van risicosignalen. Afspraken over de beschikbaarheid van (bepaalde eigenschappen van) Digimelding. Participanten ?
25
15. Bewijsverbod
Streefbeeld Gemeenten en Manifestpartijen spreken af om op weg naar 2017 géén onderlinge bewijsstukken meer te vragen; bewijsvoering gaatverlopen via inkijkvoorzieningen in basisregistraties. Welk probleem lossen we op Binnen de publieke sector wordt jaarlijks voor honderden miljoenen onkosten gemaakt voor het onderling uitwisselen van (inschrijvings‐)bewijzen zoals KvK‐uittreksels, Verklaring Omtrent Gedrag, gewaarmerkte diplomakopieen, inschrijvingsbewijzen, inkomsten‐ en (non)vermogens‐verklaringen, VAR, etcetera. Afgezien van de onnodige overheidskosten worden burgers en bedrijven hierdoor intensief en onnodig belast. De strijd tegen misbruik en fraude wordt gesteund omdat controles gemakkelijker worden: bedrijven die het Online Handelsregister gebruiken, kunnen zich beter weren tegen spookfacturen. En minder papierverbruik helpt het milieu. Waar sluit dat op aan Vermindering administratieve lasten, Roadmap digitalisering 2017. Concrete acties het komende jaar Selecteren van de bewijsstukken die als eerste in de ban kunnen (tussen)Resultaat eind 2013 Afspraken over het uitfaseren van de eerste bewijsstukken. Participanten ?
26
16. Ondernemersplein
Streefbeeld Ondernemers die vragen hebben aan de (semi)overheid, of het nu KvK is of de gemeente of AgentschapNL, kunnen voortaan terecht bij een echt ondernemersplein waarin overheidsdiensten hun diensten gebundeld en gecoordineerd aanbieden. Welk probleem lossen we op Versnipperde dienstverlening van overheid aan ondernemer Bezuinigingen aan de kant van zowel gemeente als aan de kant van KvK Beter vertrekpunt voor de (uiteindelijk volledige) digitalisering van de overheid Waar sluit dat op aan Roadmap digitalisering 2017; Transformaties KvK (heeft dat een naam?); Netwerkgemeente; etc Concrete acties het komende jaar Opstellen van een uitwerkingsplan waarin de gebundelde diensten worden benoemd en waarin (in één of enkele pilots) wordt uitgewerkt hoe deze gebundeld worden geleverd, en hoe kosten/baten worden verdeeld. (tussen)Resultaat eind 2013 Uitwerkingsplan met business impact analyse Participanten ?
27
17. Groen comakership: panelen en palen
Streefbeeld Duurzaamheidsmaatregelen worden niet door elk overheidsonderdeel afzonderlijk uitgewerkt, maar opgepakt in een gezamenlijke actie van orientatie, uitwerking en propositie aan betrokkenen. Daarin wordt uitdrukkelijk gezocht naar vormen van maatschappelijk co‐makership. Zo wordt de overheidsinspanning verkleind en de impact vergroot. In twee concrete speerpunten: Zonnepanelen. De chinese subsidies op zonnepanelen zijn niet verfoeid, maar dankbaar gebruikt voor een goedkope vergroeining van het energiebeleid van (in elk geval) de overheid zelf. Overheden hebben een gezamenlijke inventarisatie gehouden van de renderende paneeltoepassingen, en de beste (zoals flexibele zonnepanelen boven gemeentelijke en evt ook private parkeerterreinen) opgepakt in een gezamenlijk traject van inkoop en aanbesteding. Door de gezamenlijkheid zijn de kosten nog verder gedaald en de uitvoering versneld. Laadpalenprogramma elektrisch rijden. Elektrisch rijden gaat pas vliegen als alle overheden gezamenlijk deelnemen in een laadpalen‐netwerk met een bijbehorende app waarin de rijder de optimale laadplek die past in zijn dagroute kan opzoeken, en reserveren. Welk probleem lossen we op Nederland zakt weg als duurzaamheidskoploper. Met zonnepanelen bevindt Nederland zich in de achterhoede terwijl we een innovatieland willen zijn dankzij vooraanstaande technische universiteiten. Met elektrisch rijden wordt een cruciale randvoorwaarde teveel op zijn beloop gelaten: een laadpalennetwerk waar de automobilist handig zijn weg in kan zoeken. Waar sluit dat op aan Europese en nationale doelen voor duurzaamheid, comakership en dienstverlening Concrete acties het komende jaar Voor de zonnepanelen moet er een bestek worden opgesteld van de meest kansrijke variant voor de overheden samen; een bestek waarop alle overheden kunnen intekenen. Na intekening kan het gezamenljke uitvoeringstraject starten. Voor het laadpalenplan komt een doetank met een voorstel voor gebruikers‐app met laadpalenplanning zodanig dat elke overheid kan instappen. (tussen)Resultaat eind 2013 Bestek zonnepanelen Instap‐voorstel laadpalenplan Participanten ?
28
18. Wmo taxi: Open data Hackathon
Streefbeeld Het Wmo‐vervoer wordt veel meer verzorgd door burgers onderling, en voor de inzet van taxibedrijven komt er automatische afhandeling en horizontaal toezicht. De gemeente biedt een platform waarop burgers Wmo‐ritten kunnen vragen en aanbieden tegen brandstofkosten, en een open data omgeving voor de afhandeling (waarop ook taxibedrijven zich kunnen verantwoorden). Vervoerde klanten kunnen een rit aanvragen, melden dat deze heeft plaatsgevonden (controle) en een waardering invoeren. In aansluiting op het BUUV platform kunnen vrijwilligers bepaalde vervoersactiviteiten uitvoeren, waardoor het aantal door de gemeente betaalde commerciële ritten drastisch terugloopt. Deel van het streefbeeld is ook om bij het oplossen van beleidsvraagstukken gebruik te maken van maatschappelijke oplossingskracht dankzij open data: een Opendata Hackathon. Op een eerste hackathon (benodigd bedrag 5000 Euro) kunnen ontwikkelaars in concurrentie een eerste versie ontwikkelen. Dat gebeurt in pilot verband: een paar gemeenten doen mee. Met de uitkomsten daarvan wordt de voorziening verbeterd en kan een grotere groep gemeenten benaderd worden om de voorziening te gaan medegebruiken. Welk probleem lossen we op Burgers die gebruik maken van Wmo‐taxiritten, zijn niet tevreden over het door de gemeente betaalde vervoer. De ritten worden vaak niet passend gepland, er is weinig ruimte voor feedback over slechte ervaringen, de administratie is niet makkelijk. Waar sluit dat op aan Eigen kracht, 3 decentralisaties, BUUV Concrete acties het komende jaar Samenstellen van een pilot groep die een eerste hackathon organiseert en obv de uitkomsten een propositie gaat voorleggen aan alle gemeenten. (tussen)Resultaat eind 2013 Uitkomsten eerste hackathon en propositie voor alle gemeenten Participanten ?
29
Bijlage. Genodigden Departementen Rijksdienst • DG BK (Gert –Jan Buitendijk) • DG OB (Jaap Uijlenbroek) • Directeur Burgerschap en Informatiebeleid (Bertine Steenbergen) • Directeur Woningbouw (Meindert Smallenbroek) • Directeur Jeugd (Léon Wever) • DG LZ (Marcelis J. Boereboom) • Directeur DMO (Elly van Kooten) • Directeur JOZ (Fons Dingelstad) • Directeur R&ICT (Nicole Kroon) Nationale Uitvoeringsorganisaties • Alg. directeur regio’s Belastingdienst (Hans Blokpoel) • Algemeen directeur CJIB (Simon Sibma) • Algemeen directeur RDW (Johan Hakkenberg) • Directeur Logius (Steven Luitjens) • RvB SVB (Nicoly Vermeulen) • RvB SVB (Ronald Barendse) • Dir PGB SVB (Alfred van den Berg) • RvB UWV (Fred Paling) • Secretaris Waarderingskamer (Jan Gieskes) • Algemeen directeur DUO (Rob Kerstens) • RvB CVZ (Marian Grobbink) • Bestuursvoorzitter CAK (Eric van den Brink) Landelijke (koepel)organisaties • Voorzitter Directieraad VNG (Jantine Kriens ) • Directeur KING (Tof Thissen) • Voorzitter VGS (Jan Fraanje) • Voorzitter NVVB (Cees Meesters) Gemeenten • Portefeuillehouder Alkmaar (Peter de Baat) • Portefuillehouder Alkmaar (Victor Kloos) • Burgemeester Almere (Annemarie Jorritsma) • Portefeuillehouder Almere (Mark Pol ) • Portefeuillehouder Alphen aan den Rijn (Tsaerd Hoekstra) • Portefeuillehouder Amersfoort (Bert Lubbinge) • Directeur Amersfoort (Monique Peltenburg) • Portefeuillehouder Amsterdam (Eric van der Burg) • Directeur Amsterdam (Jos Maessen) • Burgemeester Bernisse (Pauline Bouvy) • Wethouder Bronckhorst (Josephine Steffens) • Portefeuillehouder Delft (Lucas Vokurka) 30
Portefeuillehouder Den Bosch (Jan W.F. Hoskam) Algemeen directeur Publiekszaken Den Haag (Tim Muller) Portefeuillehouder Deventer (Marco Swart) Portefeuillehouder Doetinchem (Loes van der Meijs) Directeur Dordrecht (Karel van Hengel) Portefeuillehouder Dordrecht (Harry Wagemakers) Portefeuillehouder Drechtsteden (Michiel van der Vlies) Portefeuillehouder Eindhoven (Staf Depla) Portefeuillehouder Eindhoven (Yasin Torunoglu) Portefeuillehouder Enschede (Ed Wallinga) Gemeentesecretaris Enschede (Marcel Meijs) Portefeuillehouder GoereeOverflakkee (Frans Tollenaar) Portefeuillehouder Haarlem (Jack van der Hoek) Portefeuillehouder Heerhugowaard (Christiaan Quint) Portefeuillehouder Leeuwarden (Andries Ekhart) Portefeuillehouder Leiden (Roos A. van Gelderen) Portefeuillehouder LeidschendamVoorburg (W.H. Mijdam) Gemeentesecretaris LeidschendamVoorburg (Jan Eshuis) Portefeuillehouder Maastricht (Mieke Damsma) Clusterdirecteur Rotterdam (Yvonne van Stiphout) Gemeentesecretaris Schijndel (Willem van Rosmalen) Portefeuillehouder Schijndel (Bart Eijkemans) Burgemeester SintOedenrode (Peter Maas) Portefeuillehouder Tilburg (Erik de Ridder) Gemeentesecretaris Utrecht ( Maarten Schurink) Portefeuillehouder Veldhoven (Nicole H.C. Ramaekers) Burgemeester Westland (Sjaak van der Tak) Portefeuillehouder Westland (Arne Weverling) Portefeuillehouder Zaanstad (Corrie Noom) Portefeuillehouder Zoetermeer (Patrick van Domburg) Regionale uitvoeringsorganisaties • Vz. RvB BJZ/AA (Erik Gerritsen) • Vz. RvB Parlan Jeugdzorgaanbieder N‐H (Els Rienstra) • Vz. RvB Spirit Jeugdzorgaanbieder Amsterdam (Mariënne Verhoef) • Directeur/bestuurder Elker Jeugd en Opvoedhulp (Wybe Cnossen) • Bestuurder ROC Graafschapcollege (Alain van de Haar) • Bestuurder Horizon (Hans du Prie) • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
31
Bijlage. Opschalingsplan interactieve WOZ Historie Verkenning en business case Eind 2010 is op het eerste bestuurdersymposium “Doorbraak in dienstverlening” de gedachte besproken dat de praktijk van WOZ waardebepaling interactiever kan en moet. Begin 2011 is deze gedachte uitgewerkt in een dummy‐oplossing en een businesscase. De dummy‐oplossing sprak alle bestuurders aan en de businesscase liet zien dat zo’n verbetering min of meer budgetneutraal zou kunnen worden uitgevoerd. Eerste pilot ronde 201112 Eind 2011 hebben de gemeente Tilburg en het Gemeentelijk Belastingkantoor Twente (in Borne) kleinschalige pilots uitgevoerd met het interactief maken van de WOZ bepaling. In het voorjaar van 2012 zijn deze geëvalueerd met als uitkomst: • De pilots motiveren tot doorontwikkeling. Om te komen tot landelijke vernieuwing is het nodig dat de pilots worden opgeschaald (meer woningen) en verbreed: meer gemeenten, waardoor zicht ontstaat op de diversiteit van een landelijk bruikbare oplossing. • Elke gemeente heeft eigen redenen om deze vernieuwing te willen overnemen, eigen doelaccenten: ‘verbetering dienstverlening’, ‘reductie bezwaren’, ‘verbeteren gegevenskwaliteit’ en ‘procesoptimalisatie’. Tweede pilot ronde 201213 Eind 2012 is een tweede ronde van pilots uitgevoerd. Deze zijn: • Opschaling, d.w.z. zelfde gemeente, meer woningen in de pilot: Tilburg en Gemeentelijk Belastingkantoor Twente • Verbreding, d.w.z. vergelijkbare oplossing in nieuwe gemeente: Amersfoort, Gemeentelijk Belastingkantoor Drechtsteden (gemeente Sliedrecht) • Doelgroep‐diversificatie, d.w.z. ook particuliere beleggers: gemeente Rotterdam. Alle pilot partners hanteren eigen accenten in de aanpak, maar hebben gemeenschappelijk dat ze de woningeigenaren eerder bij het WOZ proces betrekken. Woningeigenaren krijgen inzicht in de geregistreerde (primaire en secundaire) objectkenmerken, de hoogte van de WOZ‐ waarde en (soms) de hoogte van de OZB voordat de aanslag begin 2013 wordt verzonden. In Amersfoort, Twente en Tilburg ontvingen woningeigenaren tevens een vragenlijst waarin ze hun mening over de interactie kunnen geven. Iedere gemeente heeft een gebied (wijk of kern) aangewezen waar de pilot werd uitgevoerd. Evaluatie De ervaringen en uitkomsten van de tweede pilot zijn uitgebreid onderzocht. De resultaten van de pilots zijn opnieuw positief, vooral als het gaat om de kwaliteit van de dienstverlening, de registratiegegevens en de mogelijkheid om het gehele WOZ‐ proces efficiënter in te richten. Voor het deelgebied eigenaar‐bewoner blijkt de WOZ interactievorm nu zodanig beproefd en ontwikkeld dat landelijke uitrol een logische volgende stap zou zijn. Voor dat segment kan een landelijke formule worden uitgewerkt waarbij een permanente openstelling mogelijk wordt gemaakt. Voor de meerwoningbezitters (particuliere beleggers) en voor de niet‐woningen zullen volgend jaar nog (verdiepende) pilots worden uitgevoerd. 32
Betrokken partijen Het draagvlak voor de ontwikkeling is gestaag gegroeid. Naast de pilot partijen zijn er ook gemeenten betrokken die door lokale omstandigheden nu nog geen pilot uitvoerden maar wel van plan zijn om in later stadium te volgen. Zij partciperen in de expert sessies en de programmaregie. In totaal nemen op dit moment 18 partijen aan de WOZ vernieuwing deel: Alkmaar GB West‐Brabant Tilburg Almere GB Drechtsteden Utrecht Amersfoort GB Twente BZK Amsterdam Rotterdam KING Alphen a/d Rijn Roosendaal VNG Den Haag Schijndel Waarderingskamer Ambitie Landelijke voorziening: niet zelf bouwen, wel specs afspreken De bij deze ontwikkeling betrokken partijen constateren dat voor het eerste deelgebied (eigenaar‐bewoner) de stap aan de orde is voor een landelijk gestandaardiseerde voorziening. Sterker nog, het zou onverstandig zijn om het níet te doen: in dat geval zou er een versnipperde doorontwikkeling ontstaan die nodeloze diversiteit creëert, die de gemeentelijke uitvoeringspraktijk onnodig duur maakt en leidt tot een lagere proceskwaliteit. Dat brengt partijen tot de ambitie om in 2013 te komen tot landelijk vast te stellen specificaties voor een voorziening die de interactie mogelijk maakt; gekoppeld danwel te koppelen aan Mijnoverheid, LVWOZ en De Basisgemeente. In lijn met de kabinetsambitie “digitaal in 2017” is dit tevens de opmaat naar het volledig digitaal afhandelen van de waardebepaling en de belastingaanslag via (de berichtenbox in) Mijnoverheid. Voor de duidelijkheid: het gaat niet om een gezamenlijk te exploiteren systeem maar om landelijk afgesproken specificaties waar alle leveranciers aan kunnen voldoen. Ten aanzien van de minder ver gevorderde deelgebieden (meerwoningbezitters, niet‐woningen) willen de deelnemers een vergelijkbare voortzetting van pilots totdat ook daarvoor een goede landelijk bruikbare praktijk is uitontwikkeld. Financiering Budget is geen wezenlijk onderwerp voor deze samenwerking. Omdat het initiatief zich beperkt tot het afspreken van specificaties en implementatiehulp voor instappende gemeenten, zal het gehele activiteitenplan niet meer dan enkele tienduizenden euro belopen. Hoe meer gemeenten meedoen hoe kleiner het bedrag per participant. Betrokkenen weten dat financieringsvragen in de huidige conjunctuur lang kunnen slepen. Zij tekenen aan dat tijdens het zoeken naar een gezamenlijke actie, moet worden gezorgd dat er geen ongecontroleerde doorontwikkeling ontstaat die de publieke sector uiteindelijk geld kost en aan kwaliteit zal doen inboeten. Om die reden wordt voorgesteld een duidelijke afspraak te maken over de WOZ‐ ronde 2013/14: nieuwe serie pilots en ondertussen uitwerken van de standaard voorziening. Die standaard voorziening moet dan beschikbaar zijn voor de WOZ‐ ronde 2014/15. Strategische partners in het realiseren van de ambitie: BZK, ICTU, Logius en KING Ervan uitgaande dat een dergelijk beperkt ontwikkelbudget kan worden gevonden, is het noodzakelijk dat verdere stappen worden uitgevoerd in een projectverband waarin de volgende strategische partners elk hun geëigende rol spelen: • ICTU: ontwikkeling en realisatie van generiek ontwerp • Logius: beheer en onderhoud 33
• •
KING: kwaliteitsborging generiek ontwerp en implementatieondersteuning Gemeenten: regie op ontwerp, implementatie en uitvoering.
Voorstel voor het Doorbraaksymposium Doorbraak realiseren door bundeling van krachten Het komen tot een gezamenlijke actie staat of valt met draagvlak bij de toekomstige gebruikers van de voorziening. Daarom stellen de deelnemende partijen voor om, wat betreft de middellange termijn: 1. dat de gemeenten die nog niet deelnemen, de ambitie uitspreken dat zij van de interactieve voorziening gebruik willen gaan maken in de WOZ ronde van 2014/15. Dit verschaft private partijen houvast voor het doen van ontwikkelinvesteringen. 2. dat gemeenten voor de benodigde voorzieningen een gemeenschappelijke standaard opstellen in het najaar van 2013. Deze wordt gebaseerd op de momenteel gebruikte voorzieningen in de huidige pilotgemeenten. Wat betreft de korte termijn, de WOZ ronde 2013/14: 3. voor de eigenaar‐bewoners wordt deze WOZ ronde nog eenmaal op basis van de bestaande oplossingen uitgevoerd, in afwachting van de landelijke oplossing voor 2014/15. 4. voor de particuliere investeerders en de niet‐woningen worden vervolgpilots uitgevoerd. Deze acties worden zoveel als mogelijk belegd binnen bestaande programma's (zoals Doorbraak, Prettig contact met de Overheid, Beter en Concreter), waar de participerende gemeenten aan deelnemen.
34
Bijlage. Bloemlezing Serious Ambtenaar uitkomsten Als onderdeel van de Serious Ambtenaar actie hebben tal van overheidsorganisaties opdrachten uitgezet voor verbetering van de prestaties. Door het informele karakter van Serious Ambtenaar ontstond veel ruimte voor onorthodoxe vragen – of oplossingen. Door dat karakter zouden de uitkomsten van de adviesworkshops heel goed kunnen uitgroeien tot nieuwe Doorbraakprojecten. Hieronder een bloemlezing van opdrachten. Enschede gaf opdracht om inzichtelijk te maken waar zij, in samenwerking met het veld meer concrete invulling kan geven aan haar duurzaamheidsbeleid. Rotterdam is op zoek naar bruikbare businessmodellen voor open data en het beschikbaar stellen ervan in de gemeente. Ze wil data meer en effectiever gaan delen. Waterschap Noorderzijlvest wil werk maken van de veranderende relatie met de burger. Hoe kan het waterschap mee in de beweging van organiseren naar faciliteren? Dit op basis van de zesjaars waterbeheerplannen. Het ministerie van I&M heeft van oudsher te maken met veel uitvoeringsorganisaties. De moeilijkheid is, om te kijken of ze standaardrichtlijnen kan opstellen waar al deze organisaties aan zouden moeten voldoen. Ook voor organisaties is dat relevant, omdat het ze zou helpen om beter en sneller inzichtelijk te kunnen maken dat ze aan de richtlijnen voldoen. Dat zou ook de informatievoorziening binnen het departement beter stroomlijnen. De gemeente Hollands Kroon is op zoek een aanpak voor armoedebestrijding. Op dit moment heeft ze al haar standaardactiviteiten op dit gebied uitbesteed aan de Intergemeentelijke Sociale Dienst Kop van Noord‐Holland (ISD). Er is behoefte aan meer co‐makership met de primaire doelgroepen. De gemeenten Stede Broec, Enkhuizen, en Drechterland (SED) gaan, ambtelijk gefuseerd, opereren vanuit een gezamenlijke visie, missie en kernwaarden. Daarvoor is een communicatieplan nodig, met plek voor digitale communicatie en social media. De SVB vraagt zich af of ze de gemeente kan ondersteunen bij het uitvoeren van de Wmo; bij de standaard procesonderdelen die goed gezamenlijk uitgevoerd kunnen worden waardoor de gemeente zich meer zou kunnen concentreren op het lokale, klant‐ intensieve maatwerk. KPN wil meer werk maken van duurzaamheid en social return in haar dienstverlening, want er blijkt geen eenduidige visie op social return. Contracten waarin dit een verplichting is, zijn er legio, maar de concrete invulling ervan laat te wensen over. Zowel in het bedrijf als bij de overheidsinstelling waar mee samengewerkt wordt. 35
De VNG wil samen met het College van Arbeidszaken en de vakbonden komen tot een aantrekkelijke CAO voor de sector gemeenten. Een CAO die bijdraagt aan een versterking van de positie van de sector op de arbeidsmarkt, die aansluit bij de wensen van werknemers en werkgevers. Die ambtenaren meer mobiel maakt. In Delft bestaat er sinds anderhalf jaar een netwerk van ondernemers, bewoners, ambtenaren en politici. Delft zou dit fysieke netwerk graag (ook) virtueel inrichten, en meteen benutten om in 2020 de beste binnenstad/winkelstad te worden. Lelystad wil het belang van risicomanagement bij alle medewerkers onder de aandacht brengen, en is op zoek naar een passende communicatiestrategie. De I‐coaches van Operatie NUP willen het gebruik van de i‐Spiegel, een methode met bestandsvergelijking, door gemeenten optimaliseren. Daarvoor vragen de coaches zich af hoe ze de communicatie rond de i‐Spiegel kunnen verbeteren en hoe ze beter kunnen afstemmen op behoeften. ICTU wil aan de slag met high performance teams: teams in de publieke sector die goed presteren. Omdat (lijnmanagers van) organisaties daarvan kunnen leren, zou het mooi zijn een actieve community te hebben die niet na verloop van tijd vervalt.
36
Doorbraak in Dienstverlening
…hoe Nederland de klant veel beter kan bedienen, effectiever beleid kan maken en forse efficiency kan bereiken in de uitvoering als we er maar toe komen ingrijpend te veranderen….
Dit document, inclusief de casuïstiek, is tot stand gekomen dankzij de informatie en ervaringskennis van professionals uit verschillende (overheids)organisaties. Wij bedanken alle betrokkenen voor het meedenken en voor hun actieve bijdragen. De voorbereidingen zijn geïnitieerd, gecoördineerd en uitgevoerd door Henk Duinkerken en Eric Loe, beiden mede‐initiatiefnemer en auteur van het boek Klantocratie. Contact over dit document en de voorbeelden is mogelijk via
[email protected] en via 06 5209 4038 (Henk Duinkerken) of 06 2237 4062 (Eric Loe).
37