Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan
Deelbekkenbeheerplan Deelbekken Barebeek - Benedendijle Actieplan
September 2007 Bonheiden, Boortmeerbeek, Kampenhout, Kortenberg, Machelen, Mechelen, Steenokkerzeel, Vilvoorde, Willebroek, Zaventem, Zemst, de Watering der Barebeek, de Polder van Willebroek, de Polder van Battenbroek, de Provincie Vlaams-Brabant en de Provincie Antwerpen.
September 2007
1
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan
Inleiding Het voorliggende actieplan is tegelijk onderdeel van het deelbekkenbeheerplan en tevens de derde en laatste stap in de opmaak van het Duurzaam Lokaal Waterplan. Het Duurzaam Lokaal Waterplan kadert in de samenwerkingsovereenkomst, milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling, het Deelbekkenbeheerplan in het Decreet Integraal Waterbeleid. Het actieplan is het vervolg op de doelstellingennota die een inventaris van de kansen en knelpunten in het deelbekken bevat en waarin de visie met de krachtlijnen voor de nabije toekomst en de ideeën op lange termijn staan beschreven. De doelstellingennota en het actieplan vormen 1 geheel en mogen niet los van elkaar worden gezien. De provincie is, als coördinator en trekker van de planopmaak, van oordeel, dat met de realisatie van voorliggende acties de doelstelling van de Europese Kaderrichtlijn Water - in alle Europese wateren een goede toestand van het oppervlaktewater en het grondwater tegen 2015 - een hele stap dichterbij komt. Het actieplan omvat enerzijds een aantal algemene actiefiches, waarin een knelpunt is opgenomen dat voor alle deelbekkens van toepassing is, eventueel wel verder gespecifieerd per deelbekken. Deze acties zijn aangegeven met een A in het nummer van de actiefiche. Daarnaast zijn er meer specifieke acties opgenomen, die betrekking hebben op een concreet knelpunt binnen dit deelbekken. De actiefiches hebben steeds een 'uniek nummer': DB
_<(A)nummer actie> bv. DB 07-04_A1: Deelbekken Bellebeek algemene(A) actie nr. 1 DB 08-08_25: Deelbekken Barebeek - Benedendijle actie nr. 25 Bepaalde actiefiches zijn ruim omschreven en gedocumenteerd, soms is er een (eerste aanzet tot) oplossing naar voor geschoven. Andere actiefiches moeten het stellen met een korte beschrijving van de bestaande toestand. Zeker in die gevallen zal studiewerk de precieze oorzaak en de oplossing van het knelpunt aan het licht moeten brengen. Elke actiefiche werd voorzien van een aantal velden die zo volledig mogelijk werden ingevuld: nummer spoor, nummer actie, titel, omschrijving, resultaat, initiatiefnemer, betrokken actoren, locatie, instrumenten, prioriteit, afhankelijkheid, termijn, budget. Enkele velden verdienen een woordje uitleg: y Initiatiefnemer: De instantie die de actiefiche aanbracht en/of bevoegd is voor de uitvoering ervan. y Instrumenten: Hierbij kan het gaan om studies/plannen die reeds ter beschikking zijn, wetgeving, overeenkomsten, subsidies, reeds gemaakte afspraken, samenwerkingsverbanden, beheersovereenkomsten, mogelijke ideeën ter oplossing... die in overweging kunnen worden genomen naar uitvoering toe. y Afhankelijkheid: randvoorwaarden waarmee rekening moet worden gehouden, zoals wetgeving, (schadelijke) neveneffecten,... Na de goedkeuring en vaststelling van het actieplan is het de bedoeling de acties die beschreven staan in het actieplan uit te voeren. Daartoe moeten alle initiatiefnemers en betrokken actoren, Vlaams Gewest, Provincie, gemeenten,... hun verantwoordelijkheid nemen. Om de leesbaarheid van het document te verhogen wordt op de volgende pagina's een overzicht gegeven van alle actiefiches. Er wordt aangegeven op welk gebied de actiefiche betrekking heeft (locatie) en op welk niveau de actie moet worden uitgevoerd. "Uitvoering op DB (deelbekkenniveau)" betekent dat provincie en/of gemeenten moeten instaan voor de uitvoering of het initiatief daartoe moeten nemen, "uitvoering op B (bekkenniveau)" houdt in dat de gewestelijke diensten (Afdeling water, VMM, ...) verantwoordelijk zijn voor de uitvoering. "Uitvoering op SG (stroomgebiedsniveau)" betekent dat ook andere gewesten betrokken zijn bij het uitvoeren van een bepaalde actie of dat voor de uitvoering politieke actie is vereist (bv. aanpassing wetgeving).
September 2007
2
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan Het deelbekkenbeheerplan zal uiteindelijk deel uitmaken van het bekkenbeheerplan: beiden vormen dan 1 geheel. Ook in het bekkenbeheerplan vindt u naast een situatieanalyse, visies en maatregelen terug. Deze hebben betrekking op materies die het specifieke belang van een bepaald deelbekken overschrijden. Zo zijn alle maatregelen rond de bevaarbare waterlopen opgenomen in het bekkenbeheerplan en niet in de deelbekkenbeheerplannen. Dit is logisch aangezien dergelijke waterlopen doorheen meerdere deelbekkens stromen. De opbouw van het bekkenbeheerplan verschilt op sommige punten van deze van het deelbekkenbeheerplan. Zo gebruikt het bekkenbeheerplan niet de 7 sporen maar wel de indeling van de waterbeleidsnota met krachtlijnen, operationele doelstellingen en maatregelen. Zowel in het bekken- als deelbekkenbeheerplan vindt u een bondig overzicht waarmee u de link kunt leggen tussen de 7 sporen enerzijds en de krachtlijnen en operationele doelstellingen anderzijds. Als bijlage bij de niet-technische samenvatting vindt u een tabel die het verband aangeeft tussen het 7-sporenbeleid in de deelbekkenbeheerplannen, de krachtlijnen en operationele doelstellingen in het bekkenbeheerplan en de Europese Kaderrichtlijn Water. Verschillende acties die in het deelbekkenbeheerplan worden vermeld, komen ook aan bod in het actie- en maatregelenprogramma van het bekkenbeheerplan. Omgekeerd worden er ook in het actie- en maatregelenprogramma van het bekkenbeheerplan acties (bv. A6) en aanbevelingen (bv. Ab45) voorgesteld die op deelbekkenniveau dienen te worden uitgevoerd. In de derde kolom van de overzichtstabel wordt duidelijk aangegeven waar u in het bekkenbeheerplan meer kan lezen betreffende de vermelde actie in het deelbekkenbeheerplan.
September 2007
3
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan
OVERZICHT ACTIEFICHES Nr. actiefiche DB 08-08_A1 DB 08-08_A2 DB 08-08_3 DB 08-08_4 DB 08-08_A5 DB 08-08_6 DB 08-08_7 DB 08-08_A8 DB 08-08_A9 DB 08-08_10 DB 08-08_11 DB 08-08_12 DB 08-08_13 DB 08-08_14 DB 08-08_15 DB 08-08_16 DB 08-08_17
Titel
Link met Actie- en maatregelenprogramma BBP
Buffering, hemelwatergebruik en infiltratie door de doelgroepen bevolking, industrie, landbouw en overheid. Herwaardering van grachtenstelsels - kleinere waterlopen Herwaardering van grachtenstelsels - geplande projecten
Ab1, Ab2, Ab3, Ab4, Ab5, Ab6, Ab7, Ab8, Ab9, Ab73, Ab94 Ab37, Ab67
Uitvoeren studie inzake de chemische en biologische waterkwaliteit van de categorie 3 onbevaarbare waterlopen Controle op de aansluiting van hemelwaterputten, rioolaansluitingen, gescheiden afvoer, goede werking van IBA's. Monitoring individuele afvalwaterzuiveringsinstallaties (IBA’s) Sanering afvalwaterhuishouding Muizenhoekstraat Verbetering van de waterkwaliteit door maatregelen op lokaal niveau Onderhoud en inventarisatie van het rioolstelsel op lokaal niveau Lokale knelpunten riolering - Boortmeerbeek Lokale knelpunten riolering/Wateroverlast - Zemst Lokale knelpunten riolering/Wateroverlast - Mechelen Lokale knelpunten riolering/Wateroverlast - Willebroek Lokale knelpunten riolering/Wateroverlast - selectie van potentiële overstromingsgebieden - Bonheiden Overzicht van knelpunten mbt. waterzuivering/riolering in de gemeente Steenokkerzeel. Overzicht van knelpunten mbt waterzuivering/riolering in de gemeente Boortmeerbeek Overzicht van knelpunten mbt waterzuivering/riolering in de gemeente Kampenhout
September 2007
Locatie
Uitvoering op
Deelbekken
DB
Deelbekken
DB - B
Bonheiden, Mechelen, Willebroek, Zemst, Boortmeerbeek en Kortenberg Bonheiden
DB DB
Deelbekken
DB
Mechelen
DB
A142, A159, A160, A165, A166, Ab79, Ab80
Mechelen Deelbekken
DB DB
Ab97
Deelbekken
DB
Boortmeerbeek Zemst Mechelen Willebroek Bonheiden
DB DB DB DB DB
Steenokkerzeel
DB
Boortmeerbeek
DB
Kampenhout
DB
Ab79, Ab84, Ab85
4
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan DB 08-08_18 DB 08-08_A19 DB 08-08_A20 DB 08-08_A21 DB 08-08_A22 DB 08-08_A23 DB 08-08_A24 DB 08-08_25 DB 08-08_26 DB 08-08_27 DB 08-08_28 DB 08-08_29 DB 08-08_30 DB 08-08_31 DB 08-08_32 DB 08-08_33 DB 08-08_34
DB 08-08_35 DB 08-08_36 DB 08-08_37 DB 08-08_38 DB 08-08_39
Overzicht van knelpunten mbt waterzuivering/riolering in de gemeente Zemst Sanering van afvalwaterlozingen op bovenlokaal niveau uitbouw van het zuiveringsnetwerk Reductie pesticidengebruik Reductie bemesting in landbouw Reductie gebruik strooizout Sluikstorten Voorkomen en beperken van erosie en sedimenttransport naar de waterloop Afbakening en inrichting van overstromingsgebieden in het kader van het Sigmaplan Wateroverlast stroomgebied van de Barebeek modellering Wateroverlast stroomgebied van de Barebeek knelpunten Lokale knelpunten - werkingsgebied Watering der Barebeek Knelpunten Broekgracht Wateroverlast Zwarte beek - Dambeek - Modellering Weesbeek Droogvallen vijvers Kasteel van Perk Peilbeheer Mechels Broek en Muizenhoek Herstel waterhuishouding Mechels Broek Opmaak van richtlijnen voor diverse doelgroepen met betrekking tot het natuurvriendelijk beheer en onderhoud van onbevaarbare wtl. v 3e cat.en de nt.ingedeelde onbevaarbare wtl. (grachten) Inrichtingswerken uitvoeren aan onbevaarbare waterlopen Ecologische inventarisatie: Algemeen - Knelpunten Ecologische inventarisatie - deelgebied 1: de zuidelijke bosgebieden en het bovenstrooms gedeelte van de Barebeek Ecologische inventarisatie - deelgebied 2 - het agrarische landschap ten westen van de E19 Ecologische inventarisatie - deelgebied 3: Vriezenbroek -
September 2007
Zemst
DB
A150, A151, A152, A153, A154, A155, A156, A158, A165, A167 A147, Ab61, Ab62, Ab63, Ab91 Ab54, Ab57 Ab63 Ab32 Ab55, Ab92, Ab93, Ab95, Ab96
Deelbekken
B
Deelbekken Deelbekken Deelbekken Deelbekken Deelbekken
DB - B DB - B DB - B DB - B DB - B
A32, A33
Deelbekken
B - SG
A6
Deelbekken
B - DB
A6
Deelbekken
B - DB DB
A11
Zemst - Vilvoorde - Machelen Kampenhout - Steenokkerzeel Vilvoorde - Machelen Bonheiden - Boortmeerbeek Steenokkerzeel Mechelen Mechelen Mechelen, Bonheiden en Willebroek
DB DB DB DB
Bonheiden
DB
A6 A6
Deelbekken Deelbekken
B - DB DB - B
A6
Deelbekken
DB - B
A6
Deelbekken
DB - B
DB DB - B
5
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan DB 08-08_40 DB 08-08_41 DB 08-08_42 DB 08-08_43 DB 08-08_44 DB 08-08_45
DB 08-08_46 DB 08-08_A47 DB 08-08_A48 DB 08-08_49 DB 08-08_50
DB 08-08_A51 DB 08-08_52 DB 08-08_53 DB 08-08_54 DB 08-08_A55
Bloso-domein - Domein van Schiplaken Ecologische inventarisatie - deelgebied 4: Het valleigebied ten westen en noorden van Hofstade tot aan het kanaal Leuven-Dijle Ecologische inventarisatie- streefbeeld 2030 : deelgebied 5: Domein van Plan ckendael en mondingsgebied van de Barebeek Herwaardering van het mondingsgebied van de Barebeek Natuurinrichtingsproject Torfbroek Uitbouw waarschuwingssysteem - Operationeel Bekken Model Opmaak v. e. gem. RUP voor “de omgeving Kievit” zoals gedefinieerd in het gem. RSP met spec. aandacht voor de vrijwaring vd beekvalleien, de bescherming vd vallei vd Heibeek en vd wielen in het gebied. De Rol van alle waterloopbeheerders Implementatie van het decreet integraal waterbeleid - de watertoets - oeverzones - waterschap Sensibilisatie Implementatie van een natuurvriendelijker beheer van visvijvers. Inventarisatie van het vis en amfibie bestand in de waterlopen, grachten en vijvers. Opmaak en Uitvoering van een soortbeschermingsplan voor doelsoorten van vissen en amfibieën. Actualisatie van het waterlopenstelsel, inventarisatie van de niet geklasseerde waterlopen Functietoekenning waterlopen - onderhoudsplan beheerplan Opmaak en uitvoering van een actie-, herstel- en beheersplan voor de onbevaarbare waterlopen van categorie 3 Opmaak en uitvoering van een ruimingsplan voor de waterlopen in beheer van de gemeente (categorie 3, oude atlas en grachten) Sanering van waterbodems / ecologisch ruimingbeheer
September 2007
A6
Deelbekken
B - DB
A6
Deelbekken
B - DB
A6, A32, A33
Deelbekken
B
A42
Kampenhout Deelbekken
B - DB B
Willebroek
DB
Deelbekken Deelbekken
DB - B DB - B
Deelbekken Willebroek
DB DB
Willebroek
DB
Deelbekken
DB - B
Deelbekken
DB - B
Mechelen, Willebroek, Bonheiden
DB
Willebroek
DB
Deelbekken
DB - B
Ab10, Ab11, Ab16, Ab19, Ab23, Ab56, Ab126 Ab29, Ab50, Ab58, Ab60, Ab75
A50
A70, A74, A176, Ab13, Ab34
6
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan DB 08-08_A56
Sanering van vismigratieknelpunten
DB 08-08_A57 DB 08-08_A58
Uitvoeren van een water-audit. Watercontracten - watermeesters
September 2007
Ab113, Ab114, Ab115, Ab116, Ab117, Ab118, Ab119
Deelbekken
DB - B
Deelbekken Deelbekken
DB DB
7
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op deelbekkenniveau
Nummer spoor
1
Nummer actie
Titel
Buffering, hemelwatergebruik en infiltratie door de doelgroepen bevolking, industrie, landbouw en overheid.
Omschrijving
Het bestaande instrumentarium wordt door de gemeente toegepast om meer buffering, retentie en hemelwatergebruik door de bevolking, industrie en landbouw te stimuleren of af te dwingen:
DB 08-08_A1
1. Conform de gewestelijke en provinciale verordening wordt een hemelwaterput en een infiltratievoorziening, tenzij technisch onmogelijk, opgelegd. 2. De aanleg van infiltratievoorzieningen, retentievoorzieningen en hemelwaterputten worden bij verbouwing en/of nieuwbouw financieel aangemoedigd. De subsidiereglementen worden voldoende kenbaar gemaakt. 3. Bij heraanleg van rioleringen of bij het aansnijden van nieuwe woon- en/of industriegebieden, wordt hemelwater maximaal afgekoppeld of ter plaatse geïnfiltreerd. Ook inwoners van bestaande huizen worden aangemoedigd hun hemelwater te scheiden van het afvalwater. 4. Industrie en tuinbouw worden maatregelen opgelegd op basis van de code van goede praktijk. Gebiedsspecifiek kunnen strengere voorwaarden worden opgelegd indien omgevingsfactoren dat vereisen. Bedrijven worden actief aangespoord minder grondwater/drinkwater te gebruiken.
Resultaat
De gemeente Zemst geeft tot zes maand na het uitvoeren van de werken(aanleg gescheiden stelsel) een subsidie aan inwoners die hun afvalwater en hemelwater op huisniveau scheiden. (helft van de bewezen kosten, max. 600€)
Voor grotere werken vraagt de gemeente geregeld advies aan een studiebureau om de impact van de werken (nieuwbouw, aanleg riolen) zo minimaal mogelijk te houden. (Zaventem)
Boortmeerbeek wordt voor haar milieubeleid bijgestaan door InterLeuven.
- De uitvoering/installatie van hemelwaterputten en infiltratievoorzieningen wordt opgelegd en daadwerkelijk gecontroleerd. - Op het einde van de eerste planperiode zijn er incentives die er voor zorgen dat ook bestaande woningen en landbouw(bedrijven) hun hemelwater en afvalwater scheiden, overleg daarover moet aangestuurd worden vanuit het CIW.
Initiatiefnemer
Gemeenten, Provincie en Gewest
Betrokken actoren Kamers van koophandel, de burgers, landbouworganisaties en rioolbeheerder Locatie Instrumenten
September 2007
Het volledige deelbekken Gewestelijke en provinciale verordening inzake afkoppeling van dakvlakken en verharde oppervlakten en aanleg van hemelwaterputten en infiltratievoorzieningen; Subsidiereglementen betreffende de aanleg van een hemelwaterput en/of infiltratievoorziening; De code van goede praktijk inzake de aanleg van riolering; De watertoets. Als alternatief voor een moeilijke infiltratie kan ook een groendak een vertragend effect ressorteren. De provincie Vlaams-Brabant (15€/m²), Herent (25€/m²), Vilvoorde (31€/m²) en Kortenberg (25€/m², max. 500 €), Machelen (30€/m² voor particulieren, 25€/m² voor bedrijven), Boortmeerbeek en Mechelen (25€/m²) geven reeds subsidies voor de aanleg van een groendak. Gemeentelijke - provinciale - gewestelijke subsidiereglementen zijn hierbij bruikbare instrumenten. Er gaan stemmen op om een soort taks op te leggen indien niet gescheiden wordt afgevoerd naar een bestaand gescheiden rioolstelsel, om zo het scheiden van afval- en hemelwater te stimuleren. Binnen het waterschap, op provinciaal of gewestelijk niveau moet een discussie daaromtrent raad brengen over het nut en het effect van dergelijke 8
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan maatregel. Verschillende gemeenten stellen dat het initiatief daaromtrent op een hoger niveau moet worden genomen.
Prioriteit Afhankelijkheid
Gelijkaardig aan het energieprestatiecertificaat,die potentiële kopers iets vertelt over de energetische kwaliteit van gebouw, zou een waterprestatiecertificaat potentiële kopers iets kunnen vertellen over het hergebruik van hemelwater, scheiding van afvalwater en hemelwater,... De gemeente Bierbeek, Herent, Tervuren en Holsbeek willen nagaan of ze via een intergemeentelijk project de inwoners kunnen stimuleren hun afval- en hemelwater te stimuleren. Geraardsbergen heeft bij wijze van proefproject de 25% subsidie die ze extra krijgt voor de aanleg van een rioolstelsel met 100 % scheiding op huisniveau, aangewend voor de subsidiëring van de scheiding op huisniveau. De Vlarem-wetgeving. +++ Hemelwater afkomstig van verharde oppervlakken is niet altijd zuiver en kan mogelijk verontreinigd zijn. Hiermee moet bij het afkoppelen en eventueel infiltreren rekening gehouden worden. In beschermingszones 1 en 2 is infiltratie van hemelwater van potentieel verontreinigde oppervlakken verboden. In zone 3 zou het advies van de betrokken drinkwatermaatschappij moeten worden gevraagd. Initiatieven op Gewestelijk niveau Het deelbekken van de Barebeek wordt voornamelijk in het zuiden, de luchthaven en het deel dat aansluit bij het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, gekenmerkt door een groot aandeel verharde oppervlakte. Het moet in dit gebied, nog meer dan in het overige deel van het deelbekken, een aandachtspunt zijn. Elke bijkomende verharde oppervlakte moet (technisch) worden gecompenseerd. De vraag wordt gesteld of zaken die verplicht worden opgelegd in de milieu- en/of bouwvergunning gesubsidieerd moeten worden? En of het totale subsidiebudget dan niet eerder naar andere motiverende, stimulerende, niet verplicht opgelegde maatregelen moet gaan, eerder dan naar reeds verplichte maatregelen.
PLANNING & BUDGET Termijn
Eerste Planperiode
Budget
September 2007
9
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op deelbekkenniveau
Nummer spoor
2, 6
Nummer actie
Titel
Herwaardering van grachtenstelsels - kleinere waterlopen
Omschrijving
Grachtenstelsels hebben een belangrijke waterbergende, -vertragende en -bufferende functie.
DB 08-08_A2
Volgende deelacties kunnen binnen deze actie worden onderscheiden: 1. Opmaken en/of toepassen van een gemeentelijke of provinciale verordening die het overwelven van (baan)grachten verhindert of tot een minimum beperkt; Herwaarderen van bestaande grachten/ Openmaken van ingebuisde grachten/ Verwijderen van betonnen constructies (cunetten); 2. Integratie van grachten in een globaal waterplan/rioleringsplan; 3. Regenwateraansluitingen van woningen in open grachten; 4. Terreininventarisatie van het grachtenstelsel en baangrachten.
Resultaat
1. Elke waterloopbeheerder heeft minstens voor een aantal onnodige en/of hinderlijke kunstwerken een plan voor sanering; 2. Gebetonneerde grachten worden waar mogelijk ontdaan van hun betonnen constructie. 3. Gemeenten die een globaal waterplan opmaken nemen de grachten op in hun plan. Kortenberg wacht voor de herwaardering van haar grachtenstelsel op een plan van IGO leuven. Zemst bekijkt het grachtenstelsel in de omgeving bij de (her)aanleg van nieuwe riolen en verkavelingen. Het beschikt ook over een inventaris van het grachtenstelsel. Bonheiden heeft grachtenplan opgesteld naar aanleiding van de overstromingen. Er werden nog geen grachten geherwaardeerd. Naast het uitvoeren van haar verplichtingen in het kader van de bouwverordening, wenst de gemeente Bonheiden, bij haar ontwerpen rekening te houden met het zo veel mogelijk openhouden of het terug openmaken van waterlopen en grachten. Een stappenplan dient uit te wijzen hoe dit dient aangepakt te worden; Eén van de bepalende elementen hierbij is de uitbouw van de zuiveringsinfrastructuur. Kampenhout vindt een inventarisatie van het grachtenstelsel een goed idee, maar is van oordeel dat de provincie als trekker moet optreden. Vilvoorde, Steenokkerzeel, Kortenberg, Zemst, Bonheiden, Herent en Mechelen hebben een regeling die het overwelven van grachten verbiedt. De overige gemeenten (nog) niet. Zaventem plant de opmaak van de verordening in de nabije toekomst. Vilvoorde is nu nog niet actief bezig met de herwaardering van het grachtenstelsel. In de toekomst zal dit wel gebeuren. Mechelen bekijkt de herwaardering van grachten voorlopig nog projectmatig, een specifiek beleid wordt er nog niet rond gevoerd.
Initiatiefnemer
De gemeenten, de provincie, het Vlaamse gewest
Betrokken actoren De aangelanden, de rioolbeheerder Locatie
Het volledige deelbekken
Instrumenten
Verordening die het overwelven/dempen van grachten en baangrachten verbiedt. De inventarisatie van het grachtenstelsel zou -gebiedsspecifiek- kunnen opgenomen worden in het kader van de opmaak van een erosiebestrijdingsplan. (Zaventem)
Prioriteit
++
Afhankelijkheid
Inventaris met kunstwerken is niet overal beschikbaar waterkwaliteit is vaak gehoord argument om overwelving niet te vermijden.
September 2007
10
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan PLANNING & BUDGET Termijn
Elke waterloopbeheerder heeft minsten voor een aantal hinderlijke en/of onnodige kunstwerken een plan voor herwaardering of verwijdering.
Budget
September 2007
11
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op deelbekkenniveau
Nummer spoor
2, 6
Titel
Herwaardering van grachtenstelsels - geplande projecten
Omschrijving
1. Inventarisatie, opmaak en uitvoering van een herwaarderingsplan voor de niet ingedeelde onbevaarbare waterlopen (grachten) - Bonheiden en Mechelen De gemeente is niet rechtstreeks verantwoordelijk voor het beheer van de grachten tenzij voor de baangrachten langs officieel erkende buurtwegen en gemeentewegen. Grachten zijn echter zeer belangrijk in het waterafvoerbeleid van de gemeente en kunnen belangrijke instrumenten vormen in het voorkomen van wateroverlast. Een goed functionerend, open grachtenstelsel zal, in gebieden met welbepaalde karakteristieken naar bodem toe, een ideaal infiltratie of bufferings-instrument vormen. Bovendien zal een dergelijk systeem, bij gepast beheer, ook een aanzienlijke meerwaarde bieden voor natuurwaarden in de gemeente. Vooreerst wordt een historisch onderzoek gedaan naar de aanwezigheid en de ligging van grachten op het grondgebied van de gemeente. Vervolgens wordt nagegaan wat de actuele toestand is van de grachten (infrastructuur en algehele ecologische toestand). Met behulp van deze kennis wordt een aangepast herwaarderingsplan opgemaakt. De acties voorgesteld in dit goedgekeurde herwaarderingsplan worden vervolgens uitgevoerd. Deze actie omvat: ) Uitvoering van een inventarisatie van het grachtenstelsel (technische en ecologische karakteristieken van het grachtenstelsel, lozingspunten, slibdikte,...); ) Opmaak van een herwaarderingsplan uitgaande van de doelstellingen van het integraal waterbeheer; ) Uitvoering van de voorgestelde acties. 2. Opmaak grachtenplan - Gemeente Bonheiden De gemeente Bonheiden plant een studie waarin vooreerst een onderzoek gebeurt naar de ligging van grachten op haar grondgebied. Vervolgens wil ze nagaan wat de actuele toestand is van de grachten; Op basis van voorgaande wil ze een herwaarderingsplan opstellen voor de grachtenstelsels. Het herwaarderingsplan richt zich (1) op de sanering van lozingspunten,(2) een verbeterd waterkwantiteitsbeheer, (3) een aanpassing van het ruimingsbeheer met het oog op een goede chemische en biologische toestand van de grachten, en (4) een herwaardering van het ecologisch functioneren van het grachtenstelsel. 3. Inventarisatie en inrichting van bufferzones langs grachten in beheer van de gemeente - specifieke aandacht voor het verhogen vh waterbergend vermogen van het poldergebied - herwaardering van grachtenstelsels - Willebroek In de laatste decennia is stilaan het besef gegroeid dat het gebruik maken van de systeemeigen kenmerken van het watersysteem meer voordelen biedt dan deze te bestrijden of tegen te werken. Het inrichten van bufferzones levert een concrete meerwaarde op inzake het bereiken van de basisdoelstelling van het decreet betreffende het integraal waterbeleid, zijnde een goede ecologische en chemische toestand van de watersystemen in 2015. Bufferzones zijn de meer natuurlijke zones langs waterlopen. Zij kunnen worden ingericht met het oog op het hernieuwd ruimte bieden aan het watersysteem. Daarnaast vormen zij vaak letterlijk een buffer tegen het inspoelen van te hoge concentraties aan nutriënten (zoals nitraten en fosfaten) in de waterloop Deze actie omhelst: ) Een ecologische inventarisatie van het grachtenstelsel in het deelbekken van de Barebeek/Beneden-Dijle met specifieke aandacht voor de potenties inzake het inrichten van bufferzones met het oog op de verhoging van het waterbergend vermogen van de polder van Heindonk ) Aanduiding van bufferzones met specificatie van de gewenste breedte.
September 2007
Nummer actie
DB 08-08_3
12
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan Herinrichting van prioritaire grachten en hun bufferzone en herwaardering van het grachtenstelsel in de polder van Heindonk 4. Zemst Waar mogelijk wordt bij de heraanleg van riolering, door het gebruik van bestaande grachten, en indien niet mogelijk het gebruik van geperforeerde regenwaterafvoerbuizen, rekening gehouden met de opvang en buffering van regenwater. 5. Opmaak grachtenplan - Gemeente Kortenberg De gemeente Kortenberg beschikt tegen eind 2005 over een slibbeheersingsplan. Het plan bestaat onder meer uit een inventaris van de grachten, een inventaris van de kunstwerken op de waterlopen, de kwaliteit van het water en het slib wordt bekeken, er wordt een ruimingsplan opgemaakt. 6. Grachtenplan - Gemeente Boortmeerbeek
Resultaat
Initiatiefnemer
De gemeente Boortmeerbeek plant de opmaak van een slibbeheersplan. Naast een inventarisatie van het grachtenstelsel, wordt gekeken naar de hoeveelheid en de kwaliteit van het slib. Er wordt een plan opgemaakt voor de ruming. 1. Realisatie van een geherwaardeerd grachtenstelsel: y Sanering van lozingspunten (verbetering waterkwaliteit en ecologische kwaliteit) y Verbeterd waterkwantiteitsbeheer y Aanpassing van het ruimingsbeleid van de gemeente met het oog op het behoud van een goede biologische en chemische toestand van de grachten in eigen beheer. y Herwaardering ecologisch functioneren van het grachtenstelsel y informeren/sensibiliseren van de doelgroepen 2. De acties beschreven in het goedgekeurde plan, worden op het terrein uitgevoerd. 3. Realisatie van een geherwaardeerd grachtenstelsel y Verbeterde waterberging in de polder van Heindonk y Verbeterd ecologisch functioneren van het grachtenstelsel in de polder van Heindonk 5,6. De acties beschreven in het goedgekeurde plan, worden op het terrein uitgevoerd. 1. Gemeente Bonheiden en stad Mechelen 2. Gemeente Bonheiden 3. Gemeente Willebroek 4. Gemeente Zemst 5. Gemeente Kortenberg 6. Gemeente Boortmeerbeek
Betrokken actoren
De gemeenten en omwonenden
Locatie
In de doelstellingennota wordt vermeld dat de herwaardering van grachtenstelsels een aandachtspunt moet zijn in het volledige deelbekken
Instrumenten Prioriteit
+++
Afhankelijkheid PLANNING & BUDGET Termijn Budget
September 2007
13
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op deelbekkenniveau
Nummer spoor
Spoor 2 en 4
Nummer actie
Titel
Uitvoeren studie inzake de chemische en biologische waterkwaliteit van de categorie 3 onbevaarbare waterlopen
Omschrijving
Eén van de voornaamste doelstellingen van het decreet integraal waterbeleid is dat er een goede toestand van het watersysteem wordt bereikt tegen eind 2015. Om effectief na te gaan of er een goede toestand bereikt is en of dat er progressie is of niet mbt het watersysteem, dienen metingen gedaan te worden.
DB 08-08_4
Het bepalen van de chemische en biologische waterkwaliteit heeft ook zijn nut in het kader van het opstellen van een prioritering met betrekking tot herstel en sanering (nulmeting) van waterlopen: Naast de inventarisatie en de opmaak van een actie-, herstel- en beheersplan voor de onbevaarbare waterlopen van categorie 3 (technische infrastructuur, lozingspunten, dikte sliblaag, ecologische infrastructuur, vegetatie), is de chemische en biologische waterkwaliteit één van de bepalende factoren hierbij. Verder kan het effect van de uitgevoerde maatregelen vervolgens gemeten worden aan de hand van het herbepalen van de chemische en biologische waterkwaliteit. Deze actie is opgenomen in het MBP 2005-2009 van de gemeente onder actienummers W.A27, W.A28 en W.A29. De chemische en biologische waterkwaliteit van de categorie 3 waterlopen is eveneens één van de indicatoren uit de milieubarometer van de gemeente.
Resultaat
Bepalen van de chemische en biologische waterkwaliteit van de waterlopen, om de effectieve toestand ervan te controleren.
Initiatiefnemer
Gemeente Bonheiden
Betrokken actoren Gemeente Bonheiden, PIH Locatie
Waterlopen cat. 3 op het grondgebied van Bonheiden
Instrumenten
Resultaten vergelijken met reeds uitgevoerde studies
Prioriteit
Deze actie geeft uitvoering aan de doelstelling van het decreet betreffende het integraal waterbeleid inzake het bereiken van een goede biologische en chemische toestand van de waterlopen in 2015.
Afhankelijkheid
Ook andere gemeenten voeren op geregelde tijdstippen een controle uit van de waterkwaliteit op de waterlopen en KWZI's.
PLANNING & BUDGET Termijn
2006-2012
Budget
September 2007
14
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op deelbekkenniveau
Nummer spoor
2
Nummer actie
Titel
Controle op de aansluiting van hemelwaterputten, rioolaansluitingen, gescheiden afvoer, goede werking van IBA's.
Omschrijving
Vele gemeenten, zowel de grotere als de kleinere gemeenten, hebben niet de financiële middelen te investeren in extra mankracht om systematisch controles op het terrein uit te voeren.
DB 08-08_A5
Het betreft Controle op de aanleg van een gescheiden stelsel hemelwater - afvalwater en de correcte gescheiden aansluiting op de riolering; Controle op de aanleg van een hemelwaterput met hergebruik of een infiltratievoorziening; Controle op de correcte aanleg van een IBA en de goede werking ervan; Controle op verkeerde aansluitingen; Opsporen van individuele lozingen. Bovendien wordt het takenpakket van de gemeente er niet kleiner op. Het kan een taak zijn van het waterschap daaromtrent onderzoek te doen en mogelijke oplossingen voor te stellen. Er moet ook worden nagegaan in welke mate de drinkwaterbedrijven en/of andere bedrijven kunnen worden ingeschakeld bij voornoemde zaken. ) In verschillende gemeenten in Vlaams-Brabant staat de drinkwatermaatschappij nu reeds in voor de aansluiting van het afvalwater op de riool. ) De Rioolaansluiting gebeurde tot voor kort door VMW, nu is dit een taak die mee is opgenomen in de overeenkomst met RioBra.(Boortmeerbeek) ) Alle gemeenten hebben een overeenkomst gesloten met een drinkwaterketenbedrijf.
Resultaat
1. Binnen de eerste planperiode komt er een duidelijk beeld hoe de gemeenten de controles op de aansluiting van hemelwaterputten, rioolaansluitingen, gescheiden afvoer, aanleg en controle van individuele afvalwaterzuivering doen. Er moet tevens een goed beeld komen van de verschillende subsidiereglementen die de gemeenten toepassen. Controle op de HWP, infiltratievoorziening kan ook bij de aanvraag tot subsidiëring. 2. Er worden een aantal mogelijke oplossingen voor een efficiëntere controle aangebracht. Op basis van de resultaten wordt de gemeenten een voorstel gedaan. Mogelijke denkpistes: subsidiëren van onderhoudscontracten voor IBA's, manier van controleren goede werking van IBA's, aanwerving controleur per waterschap, gemeentelijke administratieve sanctie,... 3. Elke gemeente, of de rioolbeheerder die instaat voor het beheer en/of het onderhoud van het stelsel wordt het engagement gevraagd jaarlijks een aantal strengen van het stelsel te controleren.
Initiatiefnemer
Het waterschap, de rioolbeheerder, de gemeenten.
Betrokken actoren Gemeenten, VMM, Aquafin, de rioolbeheerder Locatie
Deelbekken Barebeek - Benedendijle
Instrumenten
Een ander mogelijkheid voor een daadwerkelijke controle op huisniveau kan worden gerealiseerd door het instellen van een waarborg bij de aanvraag van de bouwvergunning. De inwoner krijgt de waarborg terug, als blijkt dat de verplichtingen ( correcte aansluiting, aanleg hemelwaterput en/of infiltratievoorziening, hergebruik van regenwater,..) goed werden uitgevoerd. In Boortmeerbeek gebeurt de aansluiting door RioBra. Indien wordt vastgesteld dat de eigenaar de aansluiting heeft uitgevoerd, wordt een GAS (gemeentelijke administratieve sanctie) opgelegd, bovenop de kost van de herstelling.
September 2007
15
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan Prioriteit
+++
Afhankelijkheid
De rol van de drinkwaterbedrijven, initiatieven van op Vlaams niveau, de rol van het waterschap. Een verbetering van de waterkwaliteit is de belangrijkste voorwaarde voor natuurontwikkeling of een meer natuurlijk oever- en waterlopenbeheer. De waterkwaliteit is ook een belangrijke factor bij de aanleg en inrichting van overstromingsgebieden.
PLANNING & BUDGET Termijn Budget
September 2007
16
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op deelbekkenniveau
Nummer spoor
1,3
Nummer actie
Titel
Monitoring individuele afvalwaterzuiveringsinstallaties (IBA’s)
Omschrijving
Stad Mechelen is ingedeeld in 3 zuiveringszones en een niet-gerioleerd gebied. In de zuiveringszones A en B zijn de bewoners verplicht om aan te sluiten op het openbare riool. In zuiveringszone C en het niet-gerioleerde gebied moeten alle nieuwbouw en vernieuwbouw1 voorzien zijn van een eigen afvalwaterzuiveringsinstallatie (IBA).
DB 08-08_6
Omdat IBA systemen redelijk duur zijn (ca. 2500 tot 4000 euro), startte de stad vanaf 1 januari 2001 met het ‘Stedelijk reglement houdende het verlenen van een premie voor de aanleg van individuele afvalwaterzuiveringsinstallaties bij particuliere woningen’ (beslissing gemeenteraad 23/11/2000). In het kader van dit reglement werden door de stad reeds een 30-tal IBA-systemen betoelaagd. Binnen deze systemen vinden we zowel compactsystemen (biorotor, aërobe biofilter, ondergedompelde beluchte filter, actief-slibsysteem) alsook plantensystemen terug. Om de resultaten (zuiveringsrendement) van de gesubsidieerde systemen te evalueren, wenst de stad Mechelen een aantal verschillende systemen te laten monitoren. Standaard worden de parameters pH, BZV en zwevende stoffen geanalyseerd. Dit volstaat om na te gaan of het effluent voldoet aan de VLAREM-normen.
Resultaat
Op basis van de resulaten kan de stad haar toelagereglement eventueel aanpassen door in de toekomst enkel nog efficiënte installaties te betoelagen. Het uiteindelijke doel is uiteraard het bekomen van een betere toestand van het oppervlaktewater en het grondwater. De algemene resulaten van de monitoring kunnen ook gebruikt worden in de communicatie naar de bevolking en worden teruggekoppeld naar de IBA-leveranciers. De individuele resulaten worden enkel meegedeeld aan de eigenaars van de installaties echter zonder einige strafmaat voor eigenaars met een ‘slechte’ installatie. Dit project is een aanvulling op reeds uitgevoerd projecten zoals het proefproject individuele waterzuiveringssystemen in de gemeente Bierbeek. Op basis van de evaluatie/monitoring van de individuele installaties moet er ook tot aanbevelingen worden gekomen met betrekking tot de slecht werkende IBA's.
Initiatiefnemer
Stad Mechelen
Betrokken actoren Monitoring kan uitgevoerd worden door de Provincie Antwerpen (PIH) Locatie
Volledig grondgebied
Instrumenten
Studiewerk, overleg, informeren en sensibiliseren
Prioriteit
Hoge prioriteit.
Afhankelijkheid
Het zuiveren van afgelegen lozingen heeft een grote impact heeft op de waterkwaliteit.
Planning en budget Termijn
2006
Budget
Prijs = 29,75 euro per analyse + prijs staalname (= 149,00 euro voor 4 monsternames (per aangesneden schijf van 10 monsternames)) Voorbeeld: Prijs voor 10 staalnames = 670,00 euro
September 2007
17
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op deelbekkenniveau
Nummer spoor
1, 3
Nummer actie
Titel
Sanering afvalwaterhuishouding Muizenhoekstraat
Omschrijving
Het afvalwater en hemelwater afkomstig van een 15tal woningen in de Muizenhoekstraat wordt geloosd in een, overwegend ingebuisde, afvoergracht. De afvoergracht loost op zijn beurt in een beek dewelke afwatert naar de Dijle. De afwatering van de beek is dus afhankelijk van de waterstand van de Dijle. Op het einde van de beek is een terugslagklep zodat de Dijle niet naar de beek kan lopen. Gezien de waterstand van de Dijle meestal hoger staat dan de beek kan deze laatste niet goed afwateren (lokale opstapeling van afvalwater). Het water zoekt dan een uitweg via een andere beek iets verderop. Deze beek loopt door het Natuurreservaat Mechels Broek om vervolgens uit te monden in de Boeymeerbeek. Gezien deze laatste beek momenteel gestremd wordt om het vervuilde water tegen te houden zoekt het zijn weg via kleinere beekjes langs de velden om zo uiteindelijk in de Boeymeerbeek terecht te komen. Dit zorgt voor overstromingen van de aanpalende velden. In de huidige context is het afvoersysteem dus niet geschikt om de afvalwaterstroom op een goede manier af te voeren. Het zorgt voor overlast en een onhygiënische toestand. De stad wenst, in overleg met de betrokkenen, een oplossing te zoeken voor deze problematiek. De stad heeft aan Aquafin de opdracht gegeven om een haalbaarheidsstudie uit te voeren (kosten-baten analyse van verschillende zuiveringsscenario’s, 2004). De stad besliste om het scenario van een KWZI verder uit te werken.
Resultaat
Terugdringen van de wateroverlast op de landbouwgronden
DB 08-08_7
Terugdringen van de onhygiënische toestand (o.a. geurhinder door opstapeling afvalwater) Informeren/sensibiliseren van de aangelanden inzake herwaardering grachten en kleinschalige waterzuivering. Plaatsen van een zuiveringssysteem (KWZI, verder uitwerken concept, bouw, exploitatie) Ruimen en beter onderhouden van het grachtenstelsel tussen de KWZI en Boeymeerbeek (herwaardering grachtenstelsel) Versterken van de dialoog tussen de lokale betrokkenen (stadsbestuur, inwoners, Natuurpunt vzw) Pilootproject voor de stad inzake de concrete realisatie van een KWZI + informeren/sensibiliseren van de inwoners Rond de KWZI, de installatie en de werking kan een educatief project worden gestart in samenwerking met het lokale bezoekerscentrum van Natuurpunt.
Initiatiefnemer
Stad Mechelen
Betrokken actoren Inwoners Muizenhoekstraat, Aquafin, Natuurpunt vzw Locatie
Muizenhoekstraat
Instrumenten
Studiewerk, overleg, informeren en sensibiliseren
Prioriteit
Hoge prioriteit gezien de bestaande overlast en onhygiënische toestand. Bewoners zijn zelf ook vragende partij voor een oplossing.
Afhankelijkheid
Waterkwaliteit en – kwantiteit is gekoppeld aan de waterhuishouding van het aanpalende natuurreservaat Mechels Broek (vloeibeemdlandschap, VEN gebied)
PLANNING & BUDGET Termijn
2004-2007
Budget
September 2007
18
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op deelbekkenniveau
Nummer spoor
3
Titel
Verbetering van de waterkwaliteit door maatregelen op lokaal niveau
Omschrijving
September 2007
Nummer actie
DB 08-08_A8
Er werden 75 relevante lozingspunten geconstateerd, waarvan 46 met een vuilvracht groter dan 100 IE. De totale relevante lozingsvuilvracht bedraagt ± 98.000 IE. In het deelbekken werden 45 diffuse lozingspunten, met een totale vuilvracht van ± 6.037 IE vastgesteld. De vuilvracht van de Vrouwvliet, aan de monding in de Dijle, bedraagt 63.000IE. Er zijn 10 industriële lozingspunten vastgesteld, cijfers omtrent de geloosde vuilvracht zijn er niet. 1. De zoneringsplannen die door VMM aan de gemeenten zullen worden voorgelegd in de nabije toekomst, moeten door de gemeenten worden verfijnd en aangepast aan de realiteit. Voor zone 3 en 4 (en mits motivatie ook voor zone 2 en 5) moet ook beslist worden of er individueel, kleinschalig, dan wel centraal zal worden gezuiverd. Indien de gemeente die verantwoordelijkheid niet neemt, neemt VMM deze taak over. 2. De zoneringsplannen moeten leiden tot een masterplan - uitvoeringsplan op gemeentelijk niveau, waarin de aanleg van de ontbrekende schakels is opgenomen. Op die manier moet er een duidelijk beeld komen van de nog te leveren inspanningen. ) Rioolstelsels worden (verbeterd) gescheiden aangelegd, tenzij technisch onmogelijk. Wachtaansluitingen worden voorzien. ) Afvalwater en hemelwater worden verplicht gescheiden bij nieuwbouw en herbouw. ) Er worden initiatieven genomen naar het scheiden van afvalwater en hemelwater bij bestaande woningen. 3. Het zoneringsplan doet ook uitspraak over de zones waar individueel of kleinschalig moet worden gezuiverd. In die zones wordt bij nieuwbouw of hernieuwbouw individuele en/of kleinschalige zuivering opgelegd. Er wordt gezocht naar oplossingen voor bestaande woningen. ) Bij nieuwbouw en herbouw wordt in het buitengebied een individuele of kleinschalige zuivering opgelegd. ) Een belangrijke factor bij het overtuigen/verplichten van mensen een IBA aan te leggen is het geven van een gemeentelijke subsidie, die ook een voorwaarde is voor het verkrijgen van een gewestelijke bijdrage. Een verfijning van de verschillende subsidiereglementen en een afstemming op elkaar moet leiden tot een eensgezinder beleid. • In het kader van de doelstellingen van het decreet, en aan de hand van de zoneringsplannen wenst de gemeente Bonheiden zo snel mogelijk over te gaan tot de realisatie van de ontbrekende zuiveringsinfrastructuur op haar grondgebied, via de realisatie van KWZI's en IBA's. • Waarschijnlijk zal er in de zone van Willebroek die gelegen is binnen het deelbekken Barebeek/Benedendijle geopteerd worden voor de aanleg van KWZI's en IBA's. De gemeente engageert zich tot het nauw begeleiden van de betrokken woningen bij de installatie en het verder onderhoud van hun installatie De actie omvat: - De selectie, in overleg met de betrokken woningen van de BBT voor hun geval - De technische begeleiding en het geven van advies tijdens de uitvoering van de werken - Het geven van advies bij het verder onderhoud van de installatie 4. De lijst met knelpunten in het rioolstelsel en de lijst met lozingspunten, die is opgesteld door VMM, moet op zijn juistheid worden gecontroleerd. Er moet worden nagegaan of de sanering van het knelpunt/lozingspunt is opgenomen binnen de 19
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan
Resultaat
Initiatiefnemer
bestaande meerjarenprogramma's of, na de opmaak van het zoneringsplan, het daaruitvolgende uitvoeringsplan. Voor nog niet opgenomen lozingspunten wordt een actieplan opgemaakt ter sanering. - Afname van het aantal lozingspunten - Afkoppeling van parasitaire debieten - Betere werking van de RWZI's - Toename van de rioleringsgraad - Toename van de zuiveringsgraad De gemeenten, de rioolbeheerder
Betrokken actoren Inwoners, VMM, Aquafin Locatie
Het deelbekken Barebeek - Benedendijle
Instrumenten
Zoneringsplan De bestaande investerings- meerjaren- en optimalisatieprogramma's De Vlarem wetgeving Bestaande subsidiekanalen van overheidswege +++
Prioriteit Afhankelijkheid
Een verbetering van de waterkwaliteit is de belangrijkste voorwaarde voor natuurontwikkeling of een meer natuurlijk oever- en waterlopenbeheer. De waterkwaliteit is ook een belangrijke factor bij de aanleg en inrichting van overstromingsgebieden. Ook de andere overheden dienen hun verantwoordelijkheid te nemen. Bijvoorbeeld langsheen Gewest of provinciewegen. 2. Er wordt niet systematisch gekozen voor de aanleg van een gescheiden rioleringsstelsel. de technische haalbaarheid en de planning van investeringen (heraanleg van straten) speelt een rol, net als de mogelijke aansluiting en buffering van het hemelwater. Subsidies/ toelagen spelen hierbij een grote rol. Er zijn onvoldoende middelen voor de financiering van de gemeentelijke infrastructuur. Subsidies worden niet vlot uitgekeerd. De procedure om rioleringsproject gesubsidieerd te krijgen is niet eenvoudig/doorzichtig. Het is administratief zeer zwaar, en duurt zeer lang. Bij dringende zaken vraagt Kampenhout daarom geen subsidies aan en legt een gemengd, goedkoper stelsel aan. De meeste gemeenten volgen bij de uitvoering van de rioleringswerken de planning van Aquafin. De timing blijkt echter niet steeds makkelijk te volgen. Betere afspraken en afstemming zijn noodzakelijk. Er moet bij het opstarten van projecten uitgegaan worden van een integrale visie, waar zowel kwaliteit, kwantiteit als ecologie aan bod komt. 3. Zaventem is bijna volledig gerioleerd. De resterende straten worden mogelijk ook gerioleerd. Vandaar dat geen IBA's worden opgelegd, en er wordt een subsidiereglement opgemaakt (ikv. de SO). Er moet met betrekking tot bovenstaande worden nagegaan wat de rol is die de drinkwaterbedrijven kunnen en willen spelen. Een knelpunt doet zich voor bij de opvolging van de individuele of kleinschalige zuivering. Wie is er verantwoordelijk voor de opvolging van de kwaliteitscontrole, hoe vindt die controle plaats, op welk tijdstip? Kan het drinkwaterbedrijf die taak op zich nemen?
PLANNING & BUDGET Termijn Budget
September 2007
20
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op deelbekkenniveau
Nummer spoor
3
Titel
Onderhoud en inventarisatie van het rioolstelsel op lokaal niveau
Omschrijving
Binnen deze actie kunnen volgende deelacties worden onderscheiden: 1. (actualisatie van) de inventarisatie en digitalisatie van het rioolstelsel: ligging, toestand (verzakkingen, infiltratie aangesloten oppervlaktewater, verkeerde aansluitingen of niet aangesloten particulieren, overstorten, gemengd of gescheiden stelsel). 2. Opstellen van een onderhoudsplan voor (de kritieke punten in) het rioolstelsel en de overstorten. In Boortmeerbeek is de bestaande toestand van de riolering geïnventariseerd (rioolstelsels zijn geïnventariseerd, de aansluiting nog niet). De geplande toestand is opgenomen in de overeenkomst met het drinkwaterketenbedrijf. In Kampenhout zal, net zoals in vele andere gemeenten, de toekomstige partner inzake rioleringsbeleid, instaan voor het in kaart brengen en digitaliseren van het rioolstelsel. De staat van de riolering in Zaventem is goed. De gemeente heeft in het recente verleden zware investeringen gedaan om de riolering te veranderen. Er komt binnen afzienbare tijd een plan met de opmetingen van het rioolstelsel. De staat van de riolering is goed (Machelen). Bij knelpunten wordt er een cameraonderzoek uitgevoerd. De riolering in niet overal in even goede staat. Op dit moment bestaan er geen intenties voor een grootschalige heraanleg van de riolering, enkel lokale projecten. Het beheer van de riolering is in beheer bij RioBra. (Steenokkerzeel) In een aantal andere gemeenten is een inventarisatie van het rioolstelsel reeds ingeschreven in de overeenkomst met het drinkwaterbedrijf. In Vilvoorde wordt gewerkt aan een digitale versie van het riolstelsel, met GISsoftware. Zemst voert ook cameraonderzoek uit voor de controle van het stelsel. Grote delen van het rioolstelsel zijn door Aquafin gehydronaut. Er bestaat een rioleringsboek, waarin onder andere vermeld staat wat de knelpunten zijn, en hoe de toestand van de riolering is. Digitaal beheer en planmatig onderhoud van het rioolstelsel De werking van het bestaande stelsel en de interactie met de waterlopen wordt in kaart gebracht. Opsporen van knelpunten en voorstellen voor sanering. Gemeente, rioolbeheerder
Resultaat
Initiatiefnemer
Nummer actie
DB 08-08_A9
Betrokken actoren Waterschap, VMM, Aquafin en de waterloopbeheerders, inwoners Locatie
Het volledige deelbekken
Instrumenten Prioriteit
++
Afhankelijkheid
Het bestaan van hydronaut studies, opmetingen van het rioolstelsel. Een verbetering van de waterkwaliteit, lokaal en bovenlokaal is de belangrijkste voorwaarde voor natuurontwikkeling of een meer natuurlijk oever- en waterlopenbeheer. Verschillende gemeenten zien de inventarisatie en digitalisatie van het rioolstelsel als een eerste taak van de rioolbeheerder.
PLANNING & BUDGET Termijn Budget
September 2007
21
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op deelbekkenniveau
Nummer spoor
3
Nummer actie
Titel
Lokale knelpunten riolering - Boortmeerbeek
Omschrijving
Ter hoogte van de Vaartstraat, naast de camping, plant de gemeente de aanleg van een nieuwe verkaveling. Het water kan daar moeilijk weg. Als oplossing voorziet de projectontwikkelaar een infiltratiebed voor de volledige verkaveling of een afwatering naar de Goorbeek die uitmondt in de riolering in de Trianonlaan. Probleem dat dan ontstaat, is dat de capaciteit van de Goorbeek te klein wordt (overwelfd?), wat stroomafwaarts dan weer wateroverlast kan veroorzaken. Eventueel komt het vervuilde water van de Goorbeek nadien in de Bergbeek terecht, wat nu nog een weinig vervuilde waterloop is. Aquafin heeft voorgesteld het regenwater van het hele gebied af te leiden naar het domein van Hofstade. Daarvoor moest de gemeente riolering leggen naar de collector. De politiek heeft dat niet goedgekeurd. (meer verduidelijking gewenst!!) (Boortmeerbeek)
DB 08-08_10
De grootste knelpunten die zich voordoen hebben betrekking op de verschillende campings die zich bevinden op het grondgbied van Boortmeerbeek. (7). Het is zonder meer niet eenvoudig op de kampeerterreinen degelijke sanitaire voorzieningen te voorzien. Er moet een oplossing gezocht worden die in overeenstemming is met het decreet integraal waterbeleid en de provinciale verordening en die een zo klein mogelijke impact veroorzaakt op de waterkwaliteit van de Goorbeek. Bovendien leidt hemelwater in de riool enkel tot meer verdunning.
Resultaat
Er is een goede oplossing voor het knelpunt. De impact van de werken op het stroomafwaartse deel van de Goorbeek zijn bij het ontwerp in rekening gebracht.
Initiatiefnemer
Gemeente Boortmeerbeek
Betrokken actoren Zemst, de betrokken waterloopbeheerder, Aquafin Locatie
Vaartstraat - Boortmeerbeek
Instrumenten Prioriteit
++
Afhankelijkheid
In de Goorbeek komt veel afvalwater terecht vanuit Boortmeerbeek. Als de vervuilde Goorbeek in de Bergbeek terechtkomt zal ook deze vervuilen, terwijl deze nu niet vervuild is. Er is discussie omtrent de prioriteit van een aantal dossiers. Het project aan de Vaarstraat draagt niet de hoogste prioriteit binnen de gemeente. Op termijn wordt het wel aangepakt.
PLANNING & BUDGET Termijn Budget
September 2007
22
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op deelbekkenniveau
Nummer spoor Titel Omschrijving
Nummer actie
DB 08-08_11
Lokale knelpunten riolering/Wateroverlast - Zemst • In Elewijt zijn er geregeld problemen met de Binnebeek. Problemen worden mede veroorzaakt door het pompstation in de Vekestraat, maar dat verdwijnt. De Binnebeek is aangesloten op het gemengd rioolstelsel in de Vekestraat. Op het einde van Vekestraat staat een pomp die dat water oppompt naar de Barebeek. Bij te veel regen kan de pomp dat water niet aan, en komt er water via de waterslikkers op de straat. De gemeente plant een afkoppeling van de Binnebeek van de riolering als aquafin de collector Weerde aanlegt. De Binnebeek zal waar mogelijk in ere hersteld worden. De pomp in de Vekestraat verdwijnt. Binnen twee jaar zou dat opgelost moeten zijn(2005-2006). Het project wordt begin 2006 aanbesteed en dus opgelost. • Op verschillende plaatsen komt wateroverlast voor als gevolg van water dat niet weg kan. Altijd laaggelegen en moeilijk infiltreerbaar gebied. Het water van hogerop stroomt in het lagergelegen gebied. Daar staat dan water, maar dat vormt geen groot probleem. (Prinsenveld en Elewijtsesteenweg).
Resultaat
Het afkoppelen van de Binnenbeek is een mooi project waar zowel waterkwaliteit, waterkwantiteit, ecologische herwaardering aan bod kan komen.
Initiatiefnemer
Gemeente Zemst
Betrokken actoren de betrokken waterloopbeheerder, Aquafin Locatie
Elewijt - Binnenbeek -Zemst
Instrumenten Prioriteit
++
Afhankelijkheid
Collector Weerde
PLANNING & BUDGET Termijn Budget
September 2007
23
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op deelbekkenniveau
Nummer spoor Titel
Nummer actie
DB 08-08_12
Lokale knelpunten riolering/Wateroverlast - Mechelen •
Omschrijving
Er worden een drietal grotere woongebieden voorzien, naast de wijk Stuivenberg (400 woningen voorzien, niet gelegen in het deelbekken), tussen de Boerenkrijgstraat en de Papenhofdreef (250 woningen voorzien) en tot slot tussen de Leuvensesteenweg en de Leuvense Vaart ter hoogte van Hofstade (600 woningen voorzien). In het laatste gebied (Spreeuwenhoek) zijn er waterproblemen. Er worden een aantal deelstudies uitgevoerd met betrekking tot water, mobiliteit.
Resultaat
Bij de inrichting van de verschillende gebieden wordt het decreet integraal waterbeleid, in het bijzonder de watertoets, toegepast. Aangezien Mechelen gelegen is in de provincie Antwerpen, moet de gewestelijke verordening toegepast worden.
Initiatiefnemer
Stad Mechelen
Betrokken actoren De projectontwikkelaar, ... Locatie
Boerenkrijgstraat - Papenhofdreef en Leuvensesteenweg - Leuvense Vaart
Instrumenten Prioriteit
++
Afhankelijkheid PLANNING & BUDGET Termijn Budget
September 2007
24
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op deelbekkenniveau
Nummer spoor Titel
Nummer actie
DB 08-08_13
Lokale knelpunten riolering/Wateroverlast - Willebroek Op de Heibeek (bijna aan de monding) bevindt zich een overstort waarvan de drempel iets te hoog ligt. Bij eb kan er onvoldoende afgewaterd worden vanuit de Heibeek in de Dijle.
Omschrijving
Het knelpunt is niet gekend bij de beheerder van de waterloop, de Polder. Verder onderzoek naar de ernst van het aangehaalde knelpunt moet meer duidelijkheid brengen omtrent de ernst en de oorzaak van het knelpunt.
Resultaat
Het knelpunt moet verder gespecificeerd. Op basis daarvan wordt een oplossing voorgesteld.
Initiatiefnemer
Gemeente Willebroek
Betrokken actoren De waterloopbeheerder Locatie Instrumenten Prioriteit
++
Afhankelijkheid PLANNING & BUDGET Termijn Budget
September 2007
25
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op deelbekkenniveau
Nummer spoor Titel Omschrijving
Nummer actie Lokale knelpunten riolering/Wateroverlast overstromingsgebieden -Bonheiden
DB 08-08_14 -
selectie
van
potentiële
- Langsheen de Dijleweg liggen een aantal woningen in risicogebied overstromingen die in het recente verleden opnieuw zijn overstroomd.
voor
- Het zuidelijke deel van Bonheiden is onderhevig aan overstromingen. Bonheiden zou graag een oplossing bieden voor dit gebied en zou in eerste instantie wensen te opteren voor een stroomopwaartse maatregel Het project omvat: -
Onderzoek naar mogelijke intergemeentelijke oplossingsscenario's om het grondgebied in het zuiden van Bonheiden te vrijwaren van overstromingen, op die plaats waar reeds bewoning aanwezig is (pompstation, knijpleiding en bufferbekken op grondgebied Keerbergen,...)
-
Selectie van het meest aangewezen scenario
-
Uitvoering van het project
Aan de hand van de locatie van de ROG's, NOG's en de huidige functionaliteit van bepaalde zones en de oppervlaktewaterkwaliteit, kan met de wenselijkheid van POG's op het grondgebied van Bonheiden onderzoeken. Na herziening van het RSP kan de selectie uiteindelijk worden vastgesteld via RUP's.
Resultaat
Er is een oplossing voor de woningen langsheen de Dijleweg Er is een oplossing voor de overlast aan bestaande bebouwing in het zuidelijke deel van Bonheiden.
Initiatiefnemer
De waterloopbeheerder, VMM, Afdeling Water, gemeente
Betrokken actoren Gemeente Bonheiden en Keerbergen Locatie
Dijlevallei
Instrumenten Prioriteit
+++
Afhankelijkheid
In het kader van het sigmaplan zijn langsheen de Dijle, op grondgebied Bonheiden twee overstromingsgebieden afgebakend. De toekomst moet uitwijzen welke gebieden definitief worden ingericht, en welke de gevolgen daarvan zijn voor het gebied
PLANNING & BUDGET Termijn Budget
September 2007
26
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op deelbekkenniveau
Nummer spoor Titel
Nummer actie
DB 08-08_15
Knelpunten mbt. waterzuivering/riolering in de gemeente Steenokkerzeel.
Omschrijving knelpunt
Locatie
In de Vereeckenstraat is vermoedelijk een bron aangesloten. Helder water vastgesteld bij zeer droog weer. Op de hoek van de Kamp-en Tervuursesteenweg is de DWA van Aansluiting van DWA op RWA een appartementsgebouw en misschien enkele woningen aangesloten op de RWA. In de Kortenbergsesteenweg ter hoogte van de landingsbaan Aansluiting van gracht(en) is een baangracht aangesloten In de Kortenbergstraat ter hoogte van de landingsbaan Aansluiting van gracht(en) is een baangracht aangesloten In de Gorislaan is een gracht aangesloten afkomstig van de Aansluiting van onverharde oppervlakte(n) luchthaven In de Perksesteenweg vergroot de diameter van de riolering van Aansluiting van onverharde oppervlakte(n) 500 naar 900 cm. Op de plaats waar de aansluiting is van het militair domain (kazerne). In de Coutereaulaan is de overloop van de vijver van het kasteel Aansluiting van overloop van vijver van Ham aangesloten. (Klopt niet volgens de gemeente) Aansluiting van rooster In de Wijngaartstraat is een rooster aangesloten op de riolering; In de Vanheylenstraat in Steenokkerzeel zal gescheiden riolering worden aangelegd. In het ontwerp blijkt de RWA te zullen Aansluiting van RWA op DWA uitgeven op de moerriool, ondanks de onmiddellijke nabijheid van de Lopende Beek. Aansluiting van verharde en onverharde In de Perksesteenweg is een aansluiting van de Militaire oppervlakte luchthaven van zowel hemel als afvalwater aangesloten. In het begin van de riolering van de Tichelenberg sluit een Aansluiting van verharde oppervlakte(n) groot debiet aan van de landingsbaan van de luchthaven In de Gorislaan is een beperkte aansluiting van verharde Aansluiting van verharde oppervlakte(n) oppervlakten afkomstig van de luchthaven Op het gedeelte riolering dat aansluit op lozingspunt Aansluiting van verharde oppervlakte(n) 23081.0006 zijn geen woningen aangesloten In het begin van de riolering van de Leuvenbaan is een aansluiting Geen van bovenstaande van CANAC (luchthaven), waarschijnlijk DWA en RWA Op de plaats van het toekomstig RWZI van Steenokkerzeel-Zuid is Geen van bovenstaande geen oppervlaktewater in de buurt Het lozingspunt 23081,0005 bevat een zeer groot debiet Geen van bovenstaande afvalwater van de luchthaven. Het lozingspunt 23081,0004 bevat een zeer groot debiet Geen van bovenstaande afvalwater en hemelwater van de luchthaven. Het lozingspunt 23081,0006 bevat een zeer groot debiet Geen van bovenstaande afvalwater en hemelwater van de luchthaven. In de Perksesteenweg is het GIP B99306 reeds uitgevoerd. Op het TP van IP 20228 staat dat er twee lozingspunten worden Geen van bovenstaande opgenomen. Op het ogenblik is er één DWA en één RWA lozingspunt. In de Achter Hovenstraat staan geen huizen maar deze Helder debiet waargenomen straat is volledig gerioleerd. (Er staan wel huizen!!) In de Gilijnstraat is nog een lozingspunt aanwezig van 280 i.e. Nog op te nemen lozingspunt (23081,0037). Er is voor dit lozingspunt geen bovengemeentelijk project voorzien. In de Sasweg is nog een lozingspunt aanwezig van een viertal Nog op te nemen lozingspunt woningen. De open collector bevindt zich in de bodemplaat van de Slechte toestand van de riolering(en) ingebuisde waterloop Aansluiting van bron(nen)
September 2007
27
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan Slechte toestand van de riolering(en)
De leiding naast de Lopende beek is in zeer slechte toestand. Deze wordt volgens de huidige plannen gebruikt als bovengemeentelijke leiding.
Resultaat
De verschillende knelpunten werden reeds met VMM besproken, voor een aantal is er reeds een oplossing in het vooruitzicht. Het probleem in de Vanheylenstraat wordt aangepakt door het project optimalisatie overstort Gillijnstraat.
Initiatiefnemer
VMM, de gemeente, Aquafin, de rioolbeheerder
Betrokken actoren VMM, de gemeente, Aquafin, de rioolbeheerder Instrumenten Prioriteit
++
Afhankelijkheid PLANNING & BUDGET Termijn Budget OMSCHRIJVING
Uitvoering op deelbekkenniveau
Nummer spoor Titel
Nummer actie
DB 08-08_16
Overzicht van knelpunten mbt waterzuivering/riolering in de gemeente Boortmeerbeek
Omschrijving knelpunt Aansluiting van DWA op RWA
Aansluiting van DWA op RWA Aansluiting van gracht(en) Aansluiting van waterloop
Aansluiting van waterloop Helder debiet waargenomen
Nog op te nemen lozingspunt
Locatie Een gracht die aansluit op de RWA van de collector in de Burggraaf G. Terlindenlaan (IP 20,153A), bevat het HA van LP 56 van de Goorstraat (53 IE). Een gracht die aansluit op de RWA van de collector in de Bieststraat (IP 20,153A), bevat het HA van LP'n 51 en 57 van de Venstraat resp. 54 en 61 IE). In de Kallebeekstraat sluit een baangracht aan op de riolering. In de Bieststraat sluit een ingeschreven waterloop aan op de riolering. De riolering van de Bieststraat is dus een ingebuisde waterloop!!!! VHA 727/34003 en 727/33002 De Goorbeek is aangesloten op de RWZI. De beek bevat de vuivracht van gemiddeld enkele honderden IE, afh. van de bezetting van de omgevende campings. De (moer?)riool die het HA van de wijk Lievekesbossen transpor-teert een opmerkelijk groot debiet. Ihk van de afkoppeling van de Goorbeek zou vooreerst LP 81 moeten worden gesaneerd. Deze sanering is gekoppeld aan die van de te realiseren nieuwe verkaveling aan de Goorstraat en de camping 'Dageraad' aan de Vaartstraat.
Resultaat
Lokaal moet gezocht naar oplossingen voor de verschillende knelpunten, evenals naar de verantwoordelijke voor de sanering van het knelpunt.
Initiatiefnemer
VMM, de gemeente, Aquafin, de rioolbeheerder
Betrokken actoren VMM, de gemeente, Aquafin, de rioolbeheerder Instrumenten Prioriteit
++
Afhankelijkheid PLANNING & BUDGET Termijn Budget
September 2007
28
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op deelbekkenniveau
Nummer spoor Titel
Nummer actie
DB 08-08_17
Overzicht van knelpunten mbt waterzuivering/riolering in de gemeente Kampenhout
Omschrijving knelpunt Aansluiting van gracht(en) Aansluiting van onverharde oppervlakte(n)
Locatie Ter hoogte van de Rosenlaan sluit een afwateringsgracht aan op de riolering van de Rosenslaan. Aan het kruispunt Lemmenkenstraat/Laarstraat/Grootveldstraat/ Tiendeweg sluit een opvangconstructie voor runn-off aan op de riolering.
Resultaat
Lokaal moet gezocht naar oplossingen voor de verschillende knelpunten, evenals naar de verantwoordelijke voor de sanering van het knelpunt.
Initiatiefnemer
VMM, de gemeente, Aquafin, de rioolbeheerder
Betrokken actoren VMM, de gemeente, Aquafin, de rioolbeheerder Instrumenten Prioriteit
++
Afhankelijkheid PLANNING & BUDGET Termijn Budget OMSCHRIJVING
Uitvoering op deelbekkenniveau
Nummer spoor Titel
Nummer actie
DB 08-08_18
Overzicht van knelpunten mbt waterzuivering/riolering in de gemeente Zemst
Omschrijving knelpunt Aansluiting van gracht(en) Aansluiting van RWA op DWA Helder debiet waargenomen
Locatie In de Houtemsestraat sluit een gracht aan op de riolering. In de Ambroossteenweg sluit zowel de DWA als RWA van een nieuwe verkaveling aan op de bestaande collector. Er is een verbinding tussen put R1 en D13. In de Vijverlaan ter hoogte van huisnr 13 sluit een helder debiet aan op de riolering.
Resultaat
Lokaal moet gezocht naar oplossingen voor de verschillende knelpunten, evenals naar de verantwoordelijke voor de sanering van het knelpunt.
Initiatiefnemer
VMM, de gemeente, Aquafin, de rioolbeheerder
Betrokken actoren VMM, de gemeente, Aquafin, de rioolbeheerder Instrumenten Prioriteit
++
Afhankelijkheid PLANNING & BUDGET Termijn Budget
September 2007
29
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op bekkenniveau
Nummer spoor
3
Nummer actie
Titel
Sanering van afvalwaterlozingen op bovenlokaal niveau - uitbouw van het zuiveringsnetwerk
Omschrijving
De nog ontbrekende schakels in het zuiveringsgebied Melsbroek:
DB 08-08_A19
Proj.nr. 20228: Verbindingsriolering Lelle- of Leibeek Proj.nr. 97261: Collector Lellebeek incl. Brucargo Proj.nr. 99205: RWZI Melsbroek De nog ontbrekende schakels in het zuiveringsgebied Steenokkerzeel Zuid: Proj.nr. 99204: RWZI Steenokkerzeel Zuid Proj.nr. 99293: Collector Molenbeek De nog ontbrekende schakels in het zuiveringsgebied Zemst Hofstade: Proj.nr. 21163A: Afkoppelen Goorbeek Proj.nr. 21163C: Trianonlaan, deel met AWV uit 21163A Proj.nr. 21777: Renovatie RWZI Zemst-Hofstade Proj.nr. 20154: Collector Hofstade Proj.nr. 21410: Verbindingsrioleirng Geerdegemstraat De nog ontbrekende schakels in het zuiveringsgebied Grimbergen: Proj.nr. 98247: Collector Weerde Proj.nr. 98273: Verbindigsriolering Tervuursesteenweg-Rubenslaan Proj.nr. 21381: Aansluiting Perk De nog ontbrekende schakels in het zuiveringsgebied Kampenhout: Proj.nr. 20158: Collector Weesbeek fase 1 De nog ontbrekende schakels in het zuiveringsgebied Boortmeerbeek: Proj.nr. 20468: Verbindingsriolering Donk-Heverbaan De nog ontbrekende schakels in het zuiveringsgebied Mechelen Noord: Proj.nr. 20217: Verbindingsriolering Hever-Muizen Proj.nr. 20218: Verbindingsriolering Vennecourtlaan - Wupstraat - Baarbeekstraat
Resultaat
Door het aansluiten van de bestaande en geplande collectoren op beide RWZI (in aanbouw) komen tot een betere waterkwaliteit.
Initiatiefnemer
VMM, Aquafin
Betrokken actoren De gemeenten, VMM, Afd. Water, provincie Vlaams-Brabant-dienst waterlopen, de gemeenten.
Locatie
Het deelbekken
Instrumenten Prioriteit
+++
Afhankelijkheid
Een verbetering van de waterkwaliteit, lokaal en bovenlokaal is de belangrijkste voorwaarde voor natuurontwikkeling of een meer natuurlijk oever- en waterlopenbeheer. In functie van de zoneringsplannen kan bovenstaande lijst nog worden aangevuld, in functie van het omslagpunt dat per gemeente wordt bepaald.
PLANNING & BUDGET Termijn Budget
September 2007
30
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op bekken- en deelbekkenniveau
Nummer spoor
4
Nummer actie
Titel
Reductie pesticidengebruik
Omschrijving
De sensibilisatiecampagne 'Zonder is gezonder' wil tonen dat het pesticidengebruik drastisch naar omlaag kan. Voor openbare besturen werd een draaiboek voor de afbouw van bestrijdingsmiddelen opgesteld. Huisgezinnen kunnen de milieuvriendelijke bestrijdingswijzer raadplegen Voor landbouwers werden de volgende documenten ter beschikking gesteld.: • Code van goede landbouwpraktijken: bestrijdingsmiddelen • Reductie gewasbeschermingsmiddelen Het Decreet Integraal Waterbeleid bepaalt dat pesticidengebruik verboden is in de afgebakende oeverzones, en verboden binnen een meter landinwaarts als de oeverzone enkel de taluds omvat. 1. Alternatieve bestrijdingsmethodes worden gepromoot, gemeentes hebben een voorbeeldfunctie en dragen hun kennis uit naar inwoners, zelfstandigen en industrie. 2. Meer middelen voor de aankoop van mechanische bestrijdingsapparatuur. 3. Landbouwers worden aangesproken en aangemoedigd het pesticidengebruik te verminderen, over te schakelen op mechanische bestrijding, al dan niet in combinatie met rijenbespuiting. Alle gemeenten hebben een reductieplan opgesteld. Vilvoorde heeft in haar politiereglement laten opnemen dat de braakliggende terreinen 2 maal/jaar moeten worden ontdaan van distels, zonder het gebruik van pesticiden. Boortmeerbeek hangt infoborden (ecologisch verantwoord onderhoud) op plaatsen waar niet meer wordt gespoten. Zo wil ze de bevolking informeren en sensibiliseren.
Resultaat
Er wordt gestreefd naar een mentaliteitswijziging bij zowel de gemeentelijke diensten (dalend verbruik van pesticiden), landbouwers (stijgende oppervlakte mechanische bestrijding) als particulieren(sensibilisatie).
Initiatiefnemer
Afdeling Water, ALT, gemeenten en de provincie Vlaams-Brabant, dienst leefmilieu en landbouw.
DB 08-08_A20
Betrokken actoren Gemeentelijke diensten, landbouwers en particulieren, vereniging voor openbaar groen (http://www.vvog.be )
Locatie
Deelbekken Barebeek-Benedendijle
Instrumenten
• • • •
• •
Prioriteit
++
Afhankelijkheid
y y
September 2007
Beheersovereenkomst duurzame mechanische onkruidbestrijding (ALT) Beheersovereenkomst duurzame landbouw mechanische onkruidbestrijding met rijenbespuiting Sensibilisatiecampagnes " Zonder is gezonder" ; http://www.zonderisgezonder.be, www.vvog.org Beheersovereenkomsten voor landbouwers inzake bemesting en biocidengebruik voor landbouwers (ALT) / meer middelen voor het aanschaffen van mechanische onkruidbestrijding Intelligente sproeimachines Reductieplan van de gemeente Een aantal gemeenten is van oordeel dat een nulgebruik niet haalbaar is. Ook de inwoners denken er in vele gevallen zo over, en wijst de bevoegde overheid met de vinger (vuil, slordig, onveilig). Er moet gestreefd naar een 31
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan y
mentaliteitswijziging bij de lokale bevolking. Er kan gesteld dat samen met een daling van het gemeentelijk verbruik, het verbruik bij particulieren is gestegen.
PLANNING & BUDGET Termijn Budget
September 2007
32
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op bekken- en deelbekkenniveau
Nummer spoor
4
Nummer actie
Titel
Reductie bemesting in landbouw
Omschrijving
Het landgebruik in het stroomgebied van de Barebeek bestaat voor ongeveer een derde uit landbouw. Intensieve veeteelt en akkerbouw grenzen vaak tot vlak aan de waterloop zonder een bufferstrook. Op bepaalde plaatsen zorgt het intensieve gebruik voor een diffuse verontreiniging van de waterloop. Door naleving van de bepalingen in het mestactieplan wordt getracht overbemesting tegen te gaan. Verdere inspanningen worden gedaan om het nitraatgehalte in het grondwater terug te dringen en beleidsmatig worden maatregelen genomen om te voldoen aan de Europese Nitraatrichtlijn.
DB 08-08_A21
Via overleg met de plaatselijke landbouwers moeten we komen tot afspraken omtrent het bewerken van de gronden langsheen de waterlopen.
Resultaat
Initiatiefnemer
-
reductie van eutrofiëring grondwater
-
opmaak en uitvoering nieuw mestactieplan op gewestelijk niveau
-
terugdringen veestapel
-
uitbreiding kwetsbare gebieden
Afdeling Land, ALT, VLM
Betrokken actoren landbouwers, gemeenten Locatie
Volledig deelbekken
Instrumenten
-
beheersovereenkomst "beheer in kwetsbare zone water (VLM)"
-
beheersovereenkomst "beheer in kwetsbare zone natuur (VLM)"
-
mestactieplan
-
Decreet Integraal waterbeleid
Prioriteit
++
Afhankelijkheid
De controle op de naleving van de beheersovereenkomsten langsheen de waterloop.
PLANNING & BUDGET Termijn Budget
September 2007
33
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op bekken- en deelbekkenniveau
Nummer spoor
4
Nummer actie
Titel
Reductie gebruik strooizout
Omschrijving
De bevoegde overheden trachten in de mate van het mogelijke het gebruik van strooizout zoveel mogelijk te beperken;
Resultaat
-
Initiatiefnemer
Gemeenten, Provincie, Gewest
DB 08-08_A22
terugdringen verontreiniging door strooizout
Betrokken actoren Technische diensten Locatie
volledig deelbekken
Instrumenten
Bij de aankoop van nieuwe toestellen moet resoluut worden gekozen voor elektronisch gestuurde strooitoestellen, waarbij de dosering aan de snelheid waarmee wordt gereden en de weersomstandigheden wordt aangepast.
Mogelijk moet het netwerk fijnmaziger worden opgemaakt, of moet er een link gelegd worden met open grachten, en een mogelijke vervuiling tot gevolg.
Gemeenten en steden die het strooien van de wegen uitgeven aan privé-instanties schrijven het gebruik van toestellen met een betere dosering in het bestek.
In het bestek wordt ecologisch handelen (en het bewijs daarvan: rapport) mee opgenomen.
Prioriteit
+
Afhankelijkheid
Verkeersveiligheid
PLANNING & BUDGET Termijn Budget
September 2007
34
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op deelbekkenniveau
Nummer spoor
4
Nummer actie
Titel
Sluikstorten
Omschrijving
Het storten van afval (gras, houtafval, vuilnis) in de waterloop, evenals het lozen van vloeibare substanties, moet worden aangepakt. Via sensibiliseringscampagne naar de eigenaar langsheen de waterlopen, of via de provinciale of gemeentelijke infokanalen (krant of brochure) worden aangelanden op de hoogte gebracht van hun rechten en plichten als aangelande. Bij het vaststellen van overtredingen moet nadien repressief opgetreden worden.
DB 08-08_A23
Op Bekkenniveau wordt aangestuurd op een overleg met de federale diensten-politiebevoegd met het behandelen van dergelijke zaken. Op lokaal vlak kunnen meer ambtenaren de bevoegdheid krijgen die hen in staat stelt overtredingen te verbaliseren. De laatste tijd worden weer geregeld illegale lozingen gemeld. Controle en vaststellen van die overtredingen is echter een moeilijke en tijdrovende taak. Er wordt zo nu en dan geconstateerd dat er gras op de oever wordt gegooid, of de tuinbegroeiing tot in de beek groeit. Langsheen de Molenbeek is als gevolg daarvan de brandweer rees drie maal moeten uitrukken. Gras in de beek vormt op bepaalde plaatsen een belemmering voor de afvoer en leidt lokaal tot overlast. (Watering Der Barebeek) Stad Mechelen heeft een retributiereglement. Indien kan worden nagegaan wie het afval heeft gestort of geloosd kan om een retributie worden gevraagd. Er moet worden nagegaan wat de mogelijkheden zijn van de gemeentelijke administratieve sanctie.
Resultaat
Initiatiefnemer
Burgers en aangelanden zijn op de hoogte van hun rechten en plichten. Bij vaststelling van overtredingen wordt opgetreden. In het gemeentelijk en provinciaal infoblad wordt een artikel gepubliceerd rond de verplichtingen die gelden voor aangelanden. Het waterschap, gemeenten, inwoners, het Vlaamse gewest
Betrokken actoren Inwoners Locatie
Het volledige deelbekken
Instrumenten
De samenwerkingsovereenkomst, de gemeentelijke, provinciale en gewestelijke infokanalen. De gemeentelijke administratieve sanctie biedt in een aantal gevallen de mogelijkheid direct op te treden, en een sanctie op te leggen. Verschillende gemeenten beschikken over een 'retributiereglement' waarin staat opgenomen dat de kosten die een verwijdering door derden (gemeente) met zich meebrengt, kunnen worden verhaald op de burger.
Prioriteit
+++
Afhankelijkheid PLANNING & BUDGET Termijn Budget
September 2007
35
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op deelbekkenniveau
Nummer spoor
5
Nummer actie
Titel
Voorkomen en beperken van erosie en sedimenttransport naar de waterloop
Omschrijving
Erosie treffen we voornamelijk in het zuiden van het deelbekken aan. In Zaventem en Kortenberg zijn percelen oranje ingekleurd (5-10 ton/ha.jaar).
DB 08-08_A24
y Kortenbeg maakt een erosiebestrijdingsplan op. De plannen moeten eind 2005- begin 2006 klaar zijn. y In Zaventem zijn de knelpunten gekend, er wordt gewerkt aan een erosiebestrijdingsplan. Ter hoogte van de Tramlaan is er een opvangbekken aangelegd (niet in het deelbekken). Er zijn maatregelen gepland, via de aanleg van grasbufferstroken,langs de kant van de weg. (perceelsrandenbeheer- 10-21m brede stroken). Er werd reeds contact opgenomen met een aantal landbouwers om werk te maken van grasbufferstroken ter bestrijding van erosie. Op bepaalde plaatsen zijn dergelijke stroken reeds aangelegd. y De gemeente Kampenhout onderzoekt de noodzaak eenplan op te maken. De knelpunten en problemen stellen zich wel zeer lokaal. y In de gemeenten Steenokkerzeel, Vilvoorde en Machelen zijn percelen geel ingekleurd (2-5 ton/ha.jaar), zij hebben alle nog geen aanvraag voor de opmaak van een erosieplan ingediend. Er worden geen knelpunten gemeld door de gemeenten. y De overige gemeenten zijn groen ingekleurd (1-2 ton/ha.jaar), erosie vormt er niet echt een probleem.
Resultaat
De erosiegevoelige gebieden zijn in kaart gebracht, de nodige maatregelen gekend. De voorgestelde maatregelen worden op het terrein uitgevoerd. Het waterschap als forum erosiebestrijdingsplannen.
voor
het
uitwisselen
van
informatie
omtrent
Voorbeeldprojecten overtuigen ook inwoners en landbouwers van het nut en de noodzaak. Aangepast landgebruik door enerzijds de begroeiing te veranderen op strategische plaatsen en anderzijds door technieken beschreven in de code van goede landbouwpraktijk.
Initiatiefnemer
Gemeente, Waterschap
Betrokken actoren De gemeenten, de waterloopbeheerders, de inwoners, dienst leefmilieu en landbouw Locatie
Het zuidelijke deel van het deelbekken
Instrumenten
Verschillende kanalen moedigen dit aan: - VLM voorziet in een 100% vergoeding volgens het pakket erosie met daarin vijf verschillende methodes. De jaarlijkse toelage wordt toegekend voor een periode van minstens vijf jaar. Daarbovenop kunnen de gemeenten een toelage geven van max. 30%. - ook via het erosiebesluit en het GNOP zijn er mogelijkheden waarbij landbouwers vergoedingen krijgen voor maatregelen - Bij de administratie Land- en Tuinbouw zijn er ook subsidies te verkrijgen voor inzaai met groenbedekkers - De gemeente kan ook vergoeding krijgen voor de aanleg van een demonstratieveld, het inrichten van een excursie, het organiseren van een informatievergadering en intensief begeleiden van landbouwers. Erosiebestrijdingmaatregelen, opgenomen in een goedgekeurd erosiebestrijdingsplan, komen in aanmerking voor een subsidie.
Prioriteit
September 2007
+++ 36
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan Afhankelijkheid PLANNING & BUDGET Termijn Budget
September 2007
37
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op bekken-, en stroomgebiedsniveau
Nummer spoor
6
Titel
Afbakening en inrichting van overstromingsgebieden in het kader van het Sigmaplan
Omschrijving
Nummer actie
DB 08-08_25
In het kader van het geactualiseerde sigmaplan, dat een antwoord moet bieden op de wateroverlast voor de bewoners langsheen de Zeeschelde en haar bijrivieren, zijn in het gebied aan de monding een aantal gebieden afgebakend die kunnen fungeren als potentieel overstromingsgebied. In December 2006 moet het meest wenselijke alternatief voor Dijle en Zenne zijn afgebakend. Het is duidelijk dat lang niet alle potentieel overstroomde gebieden effectief zullen worden ingericht tot overstromingsgebied. Bij verschillende gemeenten en de provincie zijn er vragen omtrent de afbakening. W&Z wenst mee te werken aan een duidelijke informering van alle betrokken partners. Eind 2005-begin 2006 zijn de gebieden die effectief zullen worden ingericht als overstromingsgebied, ter goedkeuring voorgelegd aan de minister.
Resultaat
Via een duidelijke informering, en participatie van de betrokken actoren komen tot een zo ideaal mogelijke oplossing. De bestaande problematiek binnen de gebieden mag zeker niet uit het oog worden verloren bij de inrichting van overstromingsgebieden. Indien er win-win situaties voordoen mag daar niet aan voorbij worden gegaan.
Initiatiefnemer
W&Z, afdeling Zeeschelde
Betrokken actoren De betrokken gemeenten, de waterloopbeheerders Locatie
Monding van de Dijle in de Zenne
Instrumenten
modelleringen
Prioriteit
+++
Afhankelijkheid
De inrichting van de buffergebieden, om het water op de Dijle te bufferen, mag geen extra problemen veroorzaken voor de reeds gevoelige waterlopen gelegen in het te ontwikkelen gebied. In de mate van het mogelijke moet zelf gezocht naar synergieën. Voor de concrete uitwerking en realisatie van de overstromingsgebieden, moet bekeken worden welke invulling aan de gebieden kan worden gegeven (landbouw, natuur,...)
PLANNING & BUDGET Termijn Budget
September 2007
38
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op bekken- en deelbekkenniveau
Nummer spoor
6
Nummer actie
Titel
Wateroverlast stroomgebied van de Barebeek - modellering
Omschrijving
In opdracht van VMM afd. Water voerde studiebureau Belgroma een modellering van het stroomgebied van de Barebeek uit. De opdracht omvat een inventarisatie van de nodige gegevens en een hydrologische en hydraulische studie van de bestaande toestand. Er moeten voorstellen worden gedaan om de overlast in het gebied te verminderen. Volgende waterlopen werden opgemeten: de Barebeek (1e en 2e cat.), de Barebeek 2e arm (1e cat.), de Kleine Barebeek (1e cat.), de Molenbeek (2e en 3e cat. + niet geklasseerd), de Lelle- en Leibeek (2e en 3e cat. + niet geklasseerd), de Lopende Beek (3e cat.), de Veerlebeek ( traject 2e cat. vanaf Tervuursesteenweg) en de Bergbeek (VHAG 6929), de laatste 200 meter voor de monding in de Barebeek. De overstromingsproblematiek heeft grofweg twee oorzaken, (1) de beperkte capaciteit van de waterlopen en (2) de beperkte afvoer door getijdenwerking. De voornaamste problemen doen zich voor in het meest stroomafwaarts gelegen deel van het stroomgebied, aan de monding in de Dijle, voornamelijk landbouwgebied. De woonwijk Zonnebos te Steenokkerzeel en de buurt aan het Kasteel Ambroos te Hofstade krijgen ook geregeld te kampen met overlast. Een van de gebieden die op basis van de hydraulische kenmerken in aanmerking komt is het Vriezenbroek, het gebied dat gelegen is tussen de R. Schumanlaan in Elewijt en de spoorlijn Weerde-Muizen. Daarnaast is een gebied geselecteerd tussen de Tervuursesteenweg en de Zemstsesteenweg in Hofstade. Ook de wijziging van de afwatering van de luchthaven van Zaventem verlicht de druk op de Molenbeek. •
Resultaat
DB 08-08_26
In de gemeente Zemst wordt een RUP opgesteld betreffende de uitbreiding van het zuiveringsstation. Als compensatie voor de ophoging in overstromingsgebied dient een extra bergingscapaciteit te worden voorzien. Hierover worden momenteel besprekingen gevoerd.
Op basis van de resultaten van de modellering, en na een ecologische evaluatie van de voorgestelde maatregelen (Ecologische inventarisatie uitgevoerd) wordt een definitieve keuze gemaakt om lokaal overlast te vermijden, of te kanaliseren. De luchthaven van Zaventem heeft het nieuwe wachtbekken NO in gebruik genomen. Uit het hydraulische model blijkt het positieve effect van deze loskoppeling op het waterpeil in de Molenbeek.
Initiatiefnemer
VMM Afd. Water, de Watering, de provincie en de gemeenten (waterloopbeheerders)
Betrokken actoren De gemeenten( rioleringsbeleid), VMM en Aquafin, de luchthavenuitbater Locatie
Stroomgebied van de Barebeek
Instrumenten
De modellering van het stroomgebied
Prioriteit
+++
Afhankelijkheid
De waterkwaliteit speelt een belangrijke rol bij het realiseren van de geplande maatregelen. Dit is een belangrijke vereiste.
PLANNING & BUDGET Termijn Budget
September 2007
39
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op bekken- en deelbekkenniveau
Nummer spoor
6
Titel
Wateroverlast stroomgebied van de Barebeek - knelpunten
Omschrijving
Nummer actie
DB 08-08_27
1. In het gebied rond de Damstraat aan de E19 (tussen de Damstraat(N) - Steendreef(Z) Weibeemstraat/Weerdesteenweg(W) - E19(O) en tussen de Damstraat-HondsleibeekE19 en tussen de Damstraat en de Rubenslaan) is er regelmatig wateroverlast. Boven de Damstraat is dat geen probleem, het is landbouwgebied. Dat kan eventueel zelf als overstromingsgebied ingericht worden. Het gebied (deels) is aangekocht door Natuurpunt. Onder de Damstraat echter, langsheen de Steendreef krijgen ook een aantal woningen met wateroverlast te kampen. Het gaat om garages en evt. kelders. De huizen zelf zijn hoger gebouwd en blijven aldus gespaard. Problemen doen zich daar 2-3 keer per jaar voor. Achter de huizen ligt nog een grachtje langsheen de Barebeek. De gemeente stelt voor een dam aan te leggen zodanig dat de Barebeek nog wel uit haar oevers kan treden en via de grachten weg kan, maar de huizen gespaard blijven. Het project werd ingediend voor subsidiëring. (Zemst) Ook de Watering der Barebeek haalt dit knelpunt aan. Bij de aanleg van de E19 werd een nieuwe arm gegraven met een hoek van 90°. De constructie zorgt soms voor obstructie, in het ergste geval komen kelders van huizen onder. De watering is van oordeel dat de koker onder de E19 te veel slib bevat. De provincie is echter van oordeel dat de koker van in den beginne te breed werd gedimensioneerd en de ruiming geen invloed zou hebben op de (betere) afvoer. 2. Waar de Barebeek sifoneert onder het Dijlekanaal Leuven-Mechelen doen zich ook geregeld problemen voor. De inwoners van de Eilandstraat ondervinden daarbij iedere keer overlast. Zij hebben ondertussen zelf initiatief genomen, door de aanleg van een dijkje. Sindsdien is er geen overlast meer geweest. Het overstroomde gebied zelf is veel groter. Maar dit zijn allemaal beemden en dus geen groot probleem 3. Ter hoogte van de samenloop van de Baarbeek en de Barebeek (langs Kerkebos)) overstroomt het gebied zeer regelmatig. Dit zorgt voor de nodige conflicten met de landbouwers. Het is niet zozeer de waterkwantiteit (want was ook van nature overstroombaar) maar wel de waterkwaliteit het grootste probleem. Door de slechte kwaliteit van het overstromingswater ondervinden de landbouwers veel hinder bij hun landbouwactiviteiten. Zie ook actiefiche Stad Mechelen) 4. Net op de scheiding Elewijt- Perk (kant van Perk) op de Tervuursesteenweg is er overlast. op de Barebeek (Knelpunt niet gekend bij de gemeente-provincie).
Resultaat
1. Op basis van de modellering worden de voorgestelde maatregelen (aanleg van dijk ruiming - 90°) geëvalueerd op hun effect. Ook de realiseerbaarheid wordt nagegaan. Er moet worden bekeken of de voorgestelde maatregelen uit de modellering niet reeds een oplossing bieden voor de huidige knelpunten. 2. Binnen de modellering zijn maatregelen voorgesteld. Er moet nagegaan worden of met de realisatie van de geplande maatregelen het knelpunt aan de sifon onder het kanaal wordt opgelost. 3. Door een verdere uitbouw van de zuiveringsinfrastructuur op lokaal en bovenlokaal niveau haalt de waterkwaliteit een aanvaardbaar peil. 4. De oorzaak van de wateroverlast wordt nagegaan. Er wordt nagegaan of de scenario's uit de modellering ook een oplossing bieden voor de overlast die zich hier voordoet.
Initiatiefnemer
VMM, Afdeling Water (wtl. 1e cat.), Provincie dienst waterlopen, de Watering, VMM, Aquafin, gemeenten.
Betrokken actoren Gemeente Zemst, Watering der Barebeek, omwonenden Locatie
September 2007
Damstraat- Steendreef en omgeving 40
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan Sifon Barebeek - Dijlekanaal Leuven - Mechelen
Instrumenten
De modellering van het stroomgebied van de Barebeek
Prioriteit Afhankelijkheid
De waterkwaliteit is een belangrijke randvoorwaarde bij de inrichting overstromingsgebieden en bij het occasioneel overstromen van landbouwpercelen.
van
PLANNING & BUDGET Termijn Budget
September 2007
41
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op deelbekkenniveau
Nummer spoor
6
Nummer actie
Titel
Lokale knelpunten - werkingsgebied Watering der Barebeek -
Omschrijving
1. Het Tehuis Brabant, gelegen langsheen de Kampenhoutsebaan te Berg Kampenhout, loost rechtstreeks in de Beek. Via een kunstwerk in de oever van de beek komen alle fecaliën van het tehuis in de Beek terecht. De milieudienst van Kampenhout, evenals de verantwoordelijken van het tehuis zijn op de hoogte van het knelpunt. Zij hebben de intentie er iets aan te doen. Naar hygiëne toe is dit een ernstig knelpunt (ratten). De milieuvergunning voor de werken is afgeleverd.
DB 08-08_28
2. Een paar inwoners van de Beukendreef te Steenokkerzeel krijgen bij een wolkbreuk en/of langdurige regen met wateroverlast te kampen. In extreem geval komt het water in huis, anders in de tuinen. Een aantal inwoners heeft zelf al een muurtje aangelegd van 40 cm. In de modellering zijn maatregelen voorzien maar de uitwerking en de realisatie laten veel te lang op zich wachten. 3. Op de Kautsesteenbeek ligt een sifon op de beek die gedurende 20 jaar 1 maal om de veertien dagen door de Watering werd geruimd. De afwatering van de kazerne komt daar ook op uit. Uit een document van de provincie blijkt nu dat het leger moet instaan voor het onderhoud van de duiker. De ruiming laat, na controle van de Watering, echter de wensen te over. De watering wenst dan ook dat de schade van de wateroverlast, die mogelijk het gevolg is van een slecht onderhoud, wordt vergoed door die instantie. 4. Perk - thv. de Spreeuwenhoek - langsheen de Leibeek en Lellebeek. In de Spreeuwenhoek is een bezoekkamer + riool aangelegd n.a.v. aanleg RWZI (nooit aangelegd). Omtrent de ruiming van de kamer, die veel vuil (fecaliën) bevat is er discussie. Wie moet ruimen: de Watering, VMM of de gemeente Steenokkerzeel? De gemeente heeft de kamer in 2004 geruimd.
Resultaat
1. Het tehuis wordt met aandrang gevraagd werk te maken van het knelpunt. Er moet worden aangesloten op de riool. Indien dit niet mogelijk is moet werk gemaakt van een kleinschalige zuivering. 2. Rechts stroomafwaarts van de Beukendreef is er een bos gelegen, waarvan een deel in eigendom is van Natuurpunt. Daar is in de modellering een overstromingsgebied voorzien. De watering vraagt dringend om afdoende maatregelen. 3. Indien blijkt dat het leger zijn verplichtingen niet nakomt, moet er, via officiële instanties, op aangedrongen toch de nodige en belangrijke inspanningen te doen. 4. Het is duidelijk wie moet ruimen.
Initiatiefnemer
1. Het tehuis 2. Het overleg omtrent de realisatie van de maatregelen voorgesteld in de modellering van het stroomgebied van de Barebeek wordt opnieuw opgestart. 3. Steenokkerzeel
Betrokken actoren De Watering, de gemeente, VMM Locatie
Het werkingsgebied van de Barebeek
Instrumenten Prioriteit
+
Afhankelijkheid
2. Op een vergadering, georganiseerd door de Watering betreffende het knelpunt, waarop ook de Provincie en de dienst waterlopen en de gemeente Steenokkerzeel waren vertegenwoordigd was voorgesteld een dijkje te plaatsen in de tuinen van de mensen, met grond die de gemeenten Steenokkerzeel had. Er bleek echter dat de grond vervuild was, waarna de geplande actie voorlopig vooruit is geschoven.
September 2007
42
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan PLANNING & BUDGET Termijn Budget
September 2007
43
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op deelbekkenniveau
Nummer spoor
6
Nummer actie
Titel
Knelpunten Broekgracht
Omschrijving
De Broekgracht te Vilvoorde kent voornamelijk in de winter overlast. De Watering vermoedde dat de tuinbouwschool grote hoeveelheden water, afkomstig van de verharde oppervlakten van de serres, loosde op de beek. De tuinbouwschool laat echter, na telefonisch contact, weten dat zij veel water opvangt voor de bevloeiing in de serres. De Broekgracht - Perkgracht is ter hoogte van de Woluwelaan overwelfd. De Broekgracht zorgt bij hevige regenval voor wateroverlast in de Kluitingenstraat. Het water loopt langs de straat. Een mogelijke reden is dat de duiker onder de straat in slechte toestand verkeerd (oude duiker), zodoende de riolering niet voldoende kan afvoeren. Een andere reden is het feit dat de gracht, overwelfd onder Kluitingstraat en verbonden met de Zenne, door een hoge waterstand in de Zenne niet langer kan lozen, waardoor problemen optreden. Ook de afvoer van de dienstwegen naast de woluwelaan komen in de Broekgracht terecht, evenals het hemelwater van een nieuwe verkaveling (gescheiden gerioleerd aangelegd) te Vilvoorde. Daar zijn nu wel pompen geplaatst om hinder in de verkaveling te voorkomen. De verkaveling is tevens voorzien van een infiltratie- en bufferbekken, waardoor er minder en vertraagd water in de Broekgracht terechtkomt.
Resultaat
Er moet een beter beeld van de overlast en de verschillende oorzaken. Dan kunnen oplossingen worden voorgesteld en geëvalueerd.
Initiatiefnemer
Watering der Barebeek
DB 08-08_29
Betrokken actoren Stad Vilvoorde, Provincie Vlaams-Brabant Locatie
Broekgracht - Perkegracht thv de Kluitingenstraat - Woluwelaan
Instrumenten Prioriteit
++
Afhankelijkheid PLANNING & BUDGET Termijn Budget
September 2007
44
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op bekken- en deelbekkenniveau
Nummer spoor
6
Nummer actie
Titel
Wateroverlast Zwarte beek - Dambeek - Modellering Weesbeek
Omschrijving
Op de Dambeek worden ter hoogte van de Rijmenamsesteenweg overstromingen gemeld als gevolg van het hoogwaterpeil van de Dijle, waardoor de Dambeek niet meer kan lozen in de Dijle.
DB 08-08_30
De Zwarte Beek en de Dambeek, gelegen in het deelbekken van de Barebeek en Beneden Dijle zijn opgenomen in de modellering van het stroomgebied van de Weesbeek. In de modellering wordt voorgesteld een buffer te voorzien aan de monding. De voorgestelde oplossing wordt mee geëvalueerd in de uitbreiding van de modellering van het stroomgebied. De werking van de uitstroomconstructies, een eenvoudige afsluit/ uitwateringsconstructie met twee terugslagkleppen, is niet optimaal. Bij hoog water in de Dijle gebeurt het dat er Dijlewater in de Dambeek stroomt. In het verleden reeds met overlast tot gevolg. Takken en bladeren verzamelen zich ook geregeld voor de uitstroomconstructie, met obstructie tot gevolg. (OWKM, beschrijving van het stroomgebied) Bij de overstroming die zich voordeden aan de Zwarte Beek, werden twee campings getroffen.
Resultaat
Op basis van de modellering wordt de voorgestelde oplossing geëvalueerd. De definiteve oplossing wordt uitgevoerd. De werking van de uitstroomconstructie moet geëvalueerd en aangepast. Afspraken rond het verwijderen van de takken en bladeren moet een goede doorvoer garanderen.
Initiatiefnemer
VMM, Afd. Water
Betrokken actoren De waterloopbeheerders, de betrokken gemeente Locatie
Monding van de Dambeek in de Dijle
Instrumenten
Modellering van het stroomgebied van de Weesbeek
Prioriteit
++
Afhankelijkheid
De uitvoering van de oplossing heeft zijn prijskaartje
PLANNING & BUDGET Termijn Budget
September 2007
45
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op deelbekkenniveau
Nummer spoor
6
Nummer actie
Titel
Droogvallen vijvers Kasteel van Perk
Omschrijving
De Veerlebeek voedt sinds jaren de vijvers van het geklasseerde Kasteel van Perk. Men heeft hiervoor de stuwrechten. De Watering der Barebeek is van oordeel dat, omwille van werken uitgevoerd door BIAC (Melsbroek), de bronnen drooggelegd werden. Vanaf de legerkazerne is de waterloop droog. Door droogvallen van de funderingen komt de stabiliteit van het kasteel in gevaar. De kwestie is onderwerp van een rechtszaak. De luchthavenuitbater trekt de oorzaak van het droogvallen, zoals door de watering werd aangegeven, in twijfel. Onderzoek zal, in deze kwestie, meer duidelijkheid moeten verschaffen. Ook de gemeente Steenokkerzeel bevestigt dat de grondwatertafel sterk is gedaald. Ook zij zijn van oordeel dat een studie naar de oorzaken van de daling uitsluitsel moet brengen en een oplossing moet naar voor schuiven. Ook de vijvers aan het Kasteeel Ter Ham hebben droog gestaan. De situatie heeft stilaan van nature hersteld. Omtrent de oorzaak van het droogvallen lopen de meningen uiteen. Onderzoek, zal moeten uitwijzen wat de precieze oorzaak is, en welke maatregelen kunnen/moeten worden genomen om het probleem te verhelpen. Het is van belang de betrokkenen rond de tafel te krijgen en in een open sfeer de knelpunten te bespreken.
Resultaat
De oorzaken van het droogvallen zijn gekend
DB 08-08_31
Er worden maatregelen vooropgesteld om het waterpeil in de vijvers tot een aanvaardbare - oorspronkelijke hoogte te doen stijgen.
Initiatiefnemer
Eigenaars van het Kasteel, de luchthavenuitbater
Betrokken actoren De Provincie Vlaams-Brabant, dienst Waterlopen, gemeente Steenokkerzeel Locatie
Kasteel van Perk Kasteel Ter Ham
Instrumenten
Overleg, studie
Prioriteit
+
Afhankelijkheid PLANNING & BUDGET Termijn Budget
September 2007
46
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op deelbekkenniveau
Nummer spoor
Nummer actie
DB 08-08_32
Titel
Peilbeheer Mechels Broek en Muizenhoek
Omschrijving
Ter hoogte van het Mechels Broek en Muizenhoek (op het grondgebeid van Mechelen) is er maar één klep waarlangs het waterniveau in dit gebied kan geregeld worden. Er zijn echter drie belangengroepen die alle drie andere wensen hebben wat betreft de waterstand in het gebied. De beheerders van het natuurreservaat willen het gebied nat houden zodat het terug kan omgevormd worden tot een broek (oorspronkelijk was dit gebied een broek maar omwille van de Sigmawerken is het veel droger geworden en dreigt de typische broekvegetatie te verdwijnen.) De bewoners van het gebied willen dat de zone droog wordt gehouden. De landbouwers, als derde partij, willen dan weer dat het broek in de zomer droog staat. Er zal dus een oplossing moeten gezocht worden voor het gezamenlijke beheer van de klep. De klep is van een privé-eigenaar, de stad wil deze in beheer nemen. Bijkomend probleem is dat het afvalwater van een straat in Muizen voorlopig nog gewoon via de baangrachten wordt afgevoerd. Gevolg is dat de meeste bewoners die gracht hebben in gebuisd en dat het probleem enkel zichtbaar is voor enkele huizen. Er komt wel een aquafincollector vlakbij maar er is niet voorzien dat er een aansluiting wordt gelegd. Een KWZI zou misschien logischer zijn omdat aquafin vanuit de collector het water helemaal naar de andere kant van Mechelen zal voeren en de afvoer van het afvalwater volledig afhankelijk is van werking van de pompen op deze installatie. Momenteel wordt er een haalbaarheidsstudie uitgevoerd naar de beste oplossing.
Resultaat
Via overleg wordt gezocht naar oplossingen die de drie partijen kunnen bevredigen.
Initiatiefnemer
Stad Mechelen
Betrokken actoren De betrokken partijen, Provincie Antwerpen, het waterschap Locatie
Mechels Broek en Muizenhoek
Instrumenten Prioriteit
+
Afhankelijkheid
De interactie met het Sigmaplan mag niet uit het oog worden verloren. Indien mogelijk moet worden gestreefd naar synergieën met de bestaande ideeën en plannen.
PLANNING & BUDGET Termijn Budget
September 2007
47
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op deelbekkenniveau
Nummer spoor
1, 6
Nummer actie
Titel
Herstel waterhuishouding Mechels Broek
Omschrijving
Het Mechels Broek vormt een belangrijke buffer tussen de stedelijke omgeving en de vallei van de Dijle. Het is een met sloten doorsneden weidegebied dat een rijke fauna en flora herbergt, gelinkt met water en vochtige gebieden. Dit broek zou kunnen uitgroeien tot een divers en rijk geheel van weilanden, sloten en plassen indien de waterhuishouding van het gebied zou hersteld worden. Deze waterhuishouding werd verstoord ten gevolge van de uitvoering van de Sigmawerken begin jaren ’80. Het broek loopt potentieel uit in een kleinschalig weidelandschap met een gevarieerde structuur van hagen, vijvers en poelen dat verder ontwikkeld kan worden. Om de bevloeiing van het Broek te herstellen zijn 2 mogelijkheden. Of het hergebruik van de sluis aan het Brughuis en/of het bouwen van een nieuwe sluis in de Dijledijk op de plaats waar vroeger (pre-Sigma) een sluis voorkwam.
DB 08-08_33
Deze herbevloeiing dient echter gerealiseerd te worden rekening houdende met de wensen en verzuchtingen van alle betrokken partijen. De bewoners van de omliggende wijk dienen gevrijwaard te blijven van wateroverlast. De aanwezige landbouwers dienen hun normale bedrijfsvoering verder te kunnen zetten. Om dit project op een voor elke betrokken partij aanvaardbare manier te realiseren dient het project in fasen te worden uitgevoerd. Volgende acties worden hiertoe voorgesteld: •
Uitvoeren van een hydrologische studie in het Mechels Broek in functie van het herstel van de waterhuishouding in het Mechels Broek.
•
Realisatie van de acties, geselecteerd op basis van de hydrologische studie ter herbevloeiing van het Mechels Broek. Herstel van het Mechels Broek als vloeibeemd.
Zowel tijdens de uitvoering van de studie als de uitvoering van de acties dient voldoende aandacht geschonken te worden aan participatie van alle betrokken partijen en een uitgebreide informatie- en sensibilisatiecampagne.
Resultaat
Herbevloeiing Mechels Broek
Initiatiefnemer
Stad Mechelen ism de gemeenten binnnen het natuurproject Beneden-Dijlevallei (Bonheiden, Willebroek, Sint-Katelijne-Waver)
Betrokken actoren Stad Mechelen, Gemeente Bonheiden, VMM-afdeling water, VMM-afdeling natuur, Natuurpunt vzw, wijk Muizenhoek, AWZ, Provincie Vlaams-Brabant, Provincie Antwerpen, Natuurproject Beneden-Dijlevallei
Locatie
VEN-gebied, Natuurreservaat en Beschermd Landschap potpolder Mechels Broek. Op de grens van Mechelen en Bonheiden.
Instrumenten
Overleg, studie, informeren en sensibiliseren
Prioriteit
++
Afhankelijkheid
Waterkwaliteit van de betrokken rivieren (Dijle, Platte Beek, Vrouwvliet) De interactie met het Sigmaplan mag niet uit het oog worden verloren. Indien mogelijk moet worden gestreefd naar synergieën met de bestaande ideeën en plannen.
PLANNING & BUDGET Termijn
2006-2012
Budget
September 2007
48
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op deelbekkenniveau
Nummer spoor
6
Nummer actie
Titel
Opmaak van richtlijnen voor diverse doelgroepen (gemeentelijke diensten, particulieren, aannemers) met betrekking tot het natuurvriendelijk beheer en onderhoud van onbevaarbare waterlopen van categorie 3 en de niet-ingedeelde onbevaarbare waterlopen (grachten)
Omschrijving
De hoofddoelstelling van het decreet Integraal Waterbeleid is het bekomen van een goede toestand van het watersysteem tegen 22 december 2015, overeenkomstig de Europese kaderrichtlijn Water. Om dit te bereiken werden verschillende subdoelstellingen vastgelegd waaronder “het voorkomen van de verdere achteruitgang van aquatische ecosystemen, van rechtstreeks van waterlichamen afhankelijke terrestrische ecosystemen en van waterrijke gebieden, onder meer door het hanteren van technieken van natuurtechnische milieubouw”. Bijgevolg dient het onderhoud van elke waterloop en elk grachtenstelsel afgestemd te zijn op de verschillende functies en kenmerken van de waterloop.
DB 08-08_34
De stad heeft een zeer belangrijke taak, niet enkel in hun hoedanigheid van waterbeheerder maar zeker ook in het stimuleren van andere beheerders in het naleven van deze doelstellingen, zijnde de aannemers die het onderhoud eventueel uitvoeren in opdracht van de gemeente en particulieren die zelf instaan voor het onderhoud van hun privé-grachten. Deze actie omhelst: •
Voor de stads- en gemeentediensten: opmaak van richtlijnenbundel met beslissingsschema in functie van natuurvriendelijk beheer van waterlopen in eigen beheer en organisatie van een workshop.
•
Voor de aannemers: Opmaak van een bestek voor het ruimen van waterlopen in functie van een natuurvriendelijke aanpak en conform de wettelijke bepalingen.
•
Voor de inwoners van de gemeente: Opmaak van een informatieve brochure omtrent het onderhoud van onbevaarbare waterlopen en de organisatie van een informatieavond voor particulieren die zelf verantwoordelijk zijn voor het onderhoud van waterlopen.
Resultaat
Onderhoud en beheer van waterlopen in de stad/gemeente aangepast aan het ecologisch functioneren van het watersysteem.
Initiatiefnemer
Stad Mechelen, gemeente Bonheiden, gemeente Willebroek
Betrokken actoren Eigen diensten, aannemers, inwoners, externe adviesbureaus Locatie
Grondgebied van de stad gelegen in het deelbekken van de Barebeek/Beneden-Dijle
Instrumenten
Overleg, informeren en sensibiliseren
Prioriteit
Deze actie geeft uitvoering aan de doelstelling van het decreet betreffende het integraal waterbeleid inzake het bereiken van een goede biologische en chemische toestand van de waterlopen in 2015.
Afhankelijkheid
Gekoppeld aan het in kaart brengen van de ecologie en structuur van de waterlopen en grachten op het grondgebied van de stad
PLANNING & BUDGET Termijn
2008-2009
Budget
September 2007
49
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op deelbekkenniveau
Nummer spoor
6
Nummer actie
Titel
Inrichtingswerken uitvoeren aan onbevaarbare waterlopen
Omschrijving
Bij het uitvoeren van inrichtingswerken aan onbevaarbare waterlopen zullen de rpincipes omtrent natuurtechnische milieubouw, het typebestek natuurvriendelijke oevers en het typebestek inrichting en beheer van wegen geïmplementeerd worden.
DB 08-08_35
Het ecologisch onderhoud van waterlopen is gericht op de instandhouding van structuurrijke waterlopen en op de handhaving van beekbegeleidende houtopstanden en structuurrijke oeverbegroeiingen. Het onderhoud van elke waterloop moet specifiek zijn afgestemd op het ecologisch functioneren. Volledig natuurlijke ontwikkeling, waarbij de dynamiek van de waterloop vrij spel krijgt is slechts zelden mogelijk. Dan is de aanleg, de inrichting en het beheer van oeverstroken wenselijk. Bij nog grotere beperkingen op het vlak van ruimte is natuurtechnische milieubouw aangewezen; Pas in laatste instantie mag gebruik worden gemaakt van harde vormen van oeverbescherming. Een randvoorwaarde is wel dat de veiligheid tegen wateroverlast gevrijwaard moet blijven. 2 projecten zijn reeds voorzien in 2006: y Beschoeiingswerken ter hoogte van de Pastorijstraat y Beschoeiingswerken ter hoogte van de Oude Baan
Resultaat
Het natuurvriendelijk inrichten van waterlopen
Initiatiefnemer
Gemeente Bonheiden
Betrokken actoren Aangelanden Locatie
Waterlopen op grondgebied Bonheiden
Instrumenten
Handboek Natuur Technische MilieuBouw
Prioriteit
++
Afhankelijkheid PLANNING & BUDGET Termijn Budget
September 2007
50
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op bekken- en deelbekkenniveau
Nummer spoor
6
Nummer actie
Titel
Ecologische inventarisatie: Algemeen - Knelpunten
Omschrijving
Het voornaamste doel van de inventarisatie is het beheer van de waterlopen beter af te stemmen op de ecologische potenties in het stroomgebied en mogelijkheden aan te reiken voor een ecologische herwaardering van de waterlopen en de aan de waterloop grenzende gebieden. Enerzijds kunnen deze ideeën gebruikt worden om, al dan niet in het kader van de waterhuishoudkundige werken, de waterlopen her in te richten in functie van specifieke ecologische doelstellingen. Anderzijds kunnen scenario's worden opgesteld die ingebracht kunnen worden in modellen, en die uiteindelijk zullen bijdragen tot de visievorming over de waterloop en de vallei binnen de waterhuishoudingsplannen. Uit de analyse van het projectgebied komen een 9-tal hoofdknelpunten naar voor, waarvoor de globale graad van belangrijkheid wordt aangegeven (***: zeer belangrijk; **: belangrijk; *: minder belangrijk). (Ecologische Inventarisatie en Visievorming in het kader van Integraal Waterbeheer: perceel 8, Stroomgebied van de Barebeek, VMM, Afd. Water) 1. In het projectgebied is een toenemende ruimtelijke versnippering en isolatie van deelgebieden merkbaar (**). 2. Het intensief landgebruik in de onmiddellijke omgeving van waterlopen en rond ecologisch belangrijke gebieden (***). 3. Waardevolle landschappelijke en ecologische gebieden worden niet optimaal beheerd (**). 4. Verdwijnen van kenmerkend landschapsbeeld en verandering in grondgebruik (*). 5. De waterkwaliteit is voor een groot deel van het stroomgebied zowel fysicochemisch als biologisch matig tot slecht (***). 6. De plaatselijk ernstige verontreiniging van de waterbodem van de Barebeek vormt een ernstig probleem naar beheer en het potentieel ecologisch herstel van de waterloop (**). 7. De lage structuur- en habitatkwaliteit van de waterlopen (*) 8. In het kader van oppervlaktewaterkwantiteit kan het optreden van overstromingen in bepaalde bestemmingsgebieden als niet wenselijk worden beschouwd.(**) 9. Naar grondwaterkwantiteit (*) ligt het knelpunt bij de negatieve beïnvloeding van de grondwaterstand door externe factoren (winningen en drainage).
Resultaat
Via overleg met alle betrokken partijen worden de knelpunten verder uitgewerkt, met de visie 2030 in het achterhoofd. Er worden afspraken gemaakt en een aantal projecten geselecteerd en uitgevoerd.
Initiatiefnemer
De begeleidende groep van de ecologische inventarisatie; VMM, Afdeling Water
DB 08-08_36
Betrokken actoren De waterloopbeheerders, VMM, Aquafin, de rioolbeheerder Locatie
Het stroomgebied van de Barebeek
Instrumenten
modellering van het stroomgebied
Prioriteit
++
Afhankelijkheid
Het budget voor de uitvoering van projecten. Een goede waterkwaliteit is een eerste vereiste voor een heropwaardering van het gebied.
PLANNING & BUDGET Termijn Budget
September 2007
51
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op deelbekken- en bekkenniveau
Nummer spoor
6
Nummer actie
Titel
Ecologische inventarisatie - deelgebied 1: de zuidelijke bosgebieden en het bovenstrooms gedeelte van de Barebeek
Omschrijving
Hier wordt gestreefd naar het behoud en het versterken van de bestaande bosgebieden zodat kenmerkende planten van bronbosvegetaties kunnen voorkomen. In dit deelgebied hebben de waterlopen de grootste potentie om een zeer waardevolle structuurkwaliteit te ontwikkelen. Voldoende verval en stroomsnelheid worden behouden zodat de beken spontaan kunnen meanderen. Het beleid voor de sanering van de waterkwaliteit moet zijn vruchten afwerpen.
DB 08-08_37
De belangrijkste inrichtingsmaatregelen voor een ecologisch herstel zijn de herinrichting van de waterloop en aanpalende oeverzone. In bepaalde delen van het Floordambos (Lelle- en Leibeek), het domein van Perk-Hellebos (Lelle- en Leibeek, Veerlebeeek, Molenbeek ten zuiden van wijk Duistbos, Barebeek) en Snijsselbos (Barebeek) wordt het herstel van een natuurlijk meanderende beek met een natuurlijke oeverstructuur voorgesteld. Hiertoe moet de bestaande oeververdediging verwijderd worden, indien nodig de beek geherprofileerd, en alle vismigratieknelpunten opgeheven. De twee vismigratieknelpunten aan het wachtbekken Vogelzang hebben een zeer lage prioriteit omdat ze niet in verbinding staan met ecologisch interessante beektrajecten. Door de natuurlijke dynamiek kan de beek opnieuw meanderen. Plas-drassituaties worden voorzien in het Floordambos en langs het meest stroomopwaarts gelegen deel van de Veerlebeek. In deze beekzones kan na enkele jaren reeds een moerasvegetatie ontwikkelen. Kleinere ingrepen omvatten het opheffen van vismigratieknelpunten zoals houten stuwtjes op de Lopende Beek, Veerlebeek en Molenbeek. Het natuurlijke verval van de beken kan hersteld worden door het verwijderen van de houten stuwtjes(ter voorkoming van wateroverlast, om het water vertraagd af te voeren: opmerking Steenokkerzeel)). Langs de Molenbeek ten noorden van de wijk Zonnebos is de aanleg van een wachtbekken gepland. Houtkanten kunnen als buffer worden aangelegd langs de Lelle- en Leibeek, de Veerlebeek en de Barebeek op het domein van Perk, de Torfbroekleibeek (Lange Bunder) en de Barebeek (Snijsselbos, langs E19). Bijkomende niet houtige overzones komen er langs de Veerlebeek (meest stroomopwaartse deel) de Dode Beek (rode kapel) en de Barebeek (visvijvers Molenveld). Een planologische herbestemming of een herlokalisatie van sommige activiteiten is gewenst, bv. de slipschool van de federale politie in het Hellebos. Het opheffen van lozingspunten is een actie die voor het ganse studiegebied geldt. Door enkele bijkomende meetpunten kan de waterkwaliteit beter worden opgevolgd. De sanering van de bronbeken in het zuidelijke deelgebied moet de komende jaren prioritair worden aangepakt. Door de opstapeling van verontreinigingen is een plaatselijke sanering van de waterbodem noodzakelijk voor een bevorderlijk ecologisch herstel.
Resultaat
Via overleg met alle betrokken partijen worden de knelpunten verder uitgewerkt, met de visie 2030 in het achterhoofd. Er worden afspraken gemaakt en een aantal projecten geselecteerd en uitgevoerd.
Initiatiefnemer
De begeleidende groep van de ecologische inventarisatie: VMM, Afdeling Water
Betrokken actoren De waterloopbeheerders, VMM, Aquafin, de drinkwaterbedrijven Locatie
Het stroomgebied van de Barebeek
Instrumenten
De ecologische inventarisatie en de modellering van het stroomgebied
Prioriteit
++
Afhankelijkheid
September 2007
52
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan PLANNING & BUDGET Termijn
2006-2012
Budget
September 2007
53
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op deelbekken- en bekkenniveau
Nummer spoor
6
Nummer actie
Titel
Ecologische inventarisatie - deelgebied 2 - het agrarische landschap ten westen van de E19
Omschrijving
In het agrarische gebied gaat de aandacht vooral uit naar een natuurgericht oeverbeheer, het creëren van bufferende oeverzones en plaatselijke herprofilering van de waterloop.
DB 08-08_38
Over de volledige loop van de Kautesteenbeek dienen de betonnen U-profielen en lokale betonelementen verwijderd te worden en de oever heraangelegd onder een flauwere helling. Het is wenselijk het Houtembos in verbinding te stellen met enkele zuidelijke bosgebieden door de aanleg van een houtkant van minimum vijf meter breed langs de Kautesteenbeek. Ook langs de Barebeek ter hoogte van de E19 wordt een oeverzone met houkant voorzien langs de aanwezige akkers en bebouwing. Voor de Broekgracht, Plattesteenbeek, Hondsleibeek en de Bergbeek is het aanleggen van natuurlijke oeverzones langs de waterlopen een prioritaire maatregel. Langs de Broekgracht wordt de bestaande KLE - infrastructuur versterkt door de aanplanting van een houtkant. Voor de andere oeverzones wordt bij voorkeur geopteerd voor een kruidige tot grazige vegetatie. In een gekende overstroombare zone langs de E19 wordt een plas-draszone voorzien. Deze zone kan aangeplant worden met riet om de natuurlijke zuivering van de waterloop te stimuleren. Voor de duikers onder de E19 wordt voorlopig aangenomen dat ze een vismigratieknelpunt kunnen vormen voor sommige aquatische organismen. Aangezien het hier om zogenaamde 'half-open' duikers gaat is verder onderzoek vereist.
Resultaat
Via overleg met alle betrokken partijen worden de knelpunten verder uitgewerkt, met de visie 2030 in het achterhoofd. Er worden afspraken gemaakt en een aantal projecten geselecteerd en uitgevoerd.
Initiatiefnemer
De begeleidende groep van de ecologische inventarisatie: VMM, Afdeling Water
Betrokken actoren De waterloopbeheerders, VMM, Aquafin, de drinkwaterbedrijven Locatie
Het stroomgebied van de Barebeek
Instrumenten
De ecologische inventarisatie en de modellering van het stroomgebied
Prioriteit
++
Afhankelijkheid PLANNING & BUDGET Termijn
2006-2012
Budget
September 2007
54
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op deelbekken- en bekkenniveau
Nummer spoor
6
Nummer actie
Titel
Ecologische inventarisatie - deelgebied 3: Vriezenbroek - Bloso-domein - Domein van Schiplaken
Omschrijving
In het valleigebied van de Barebeek wordt gestreefd naar de ontwikkeling van diverse natte bostypes, afgewisseld met moerassige hooilanden en wilgenstruweel. Door de valleigebonden bosstructuur te versterken is migratie van vogels, marterachtigen en kleine zoogdieren tussen kleinere en grotere bosgebieden mogelijk.
DB 08-08_39
In de omgeving van het 'Broek' wordt gestreefd naar de ontwikkeling van een complex van natte bossen. In deze zones komen nu reeds gemengde bossen voor met een aanzet voor nat elzen- en wilgenbroekbos. Deze bostypes ontwikkelen zich op plaatsen met een sterk wisselende watertafel. In de natte delen van de komgrond waar de grondwatertafel zich het hele jaar door net boven of net onder het maaiveld bevindt, ontwikkelen zich echte, meestal ondoordringbare bossen met dominantie van wilg. De successiestadia bestaan uit open water, verlandingsvegetatie, rietopslag, riet met wilgenkoepels, openvallende koepels waartussen zich els vestigt, elzenbroekbos met verdwijnen van veenmos, elzenzegge,... Fundamenteel beheer is niet echt nodig en ook niet steeds gewenst, relevant of haalbaar. In de meeste gebieden waar nu droge tot vochtige populierenaanplanten voorkomen, met ondergroei van interessante elementen, wordt de ontwikkeling van droge tot vochtige, soms overstromende bossen vooropgesteld. In het deelgebied komen in de omgeving van Planckendael en in het Bloso-domein een aantal bostypen voor die eiken-, haagbeuken- en drogere elzenboselementen bevatten. Met een ecologisch gericht beheer kunnen deze bossen ontwikkelen tot elzen-eikenbos en eiken-beukenbos, of een mengeling van beide. Op de zure, drogere, zandige bosgebieden van het Bloso-domein Hofstade wordt de ontwikkeling van specifiek zuurdere graslanden, heide en bostype vooropgesteld. Het voorstel is om het gebied aan het Vriezenbroek in te richten in functie van het natuurlijke overstroombare karakter. Uit de waterkwantiteitsmodellering van de Barebeek blijkt dat dit belangrijk is om het overstromingsrisico stroomafwaarts te beperken. Momenteel bestaat het gebied uit natte populierenbossen, vochtig wilgenstruweel, verruigd rietland en extensief hooiland. Langs dit stuk van de Barebeek zijn kunstmatige oeverwallen ontstaan door het opstapelen van slib. Door het afgraven van de kunstmatige oeverwallen zullen deze gebieden opnieuw overstroombaar worden. Ter hoogte van het vochtige hooiland zal door de afgraving een plas-dras situatie ontstaan met spontane ontwikkeling van moerasplanten. Een bestaande depressie kan uitgediept worden om een permanente moerassituatie te ontwikkelen. Deze zone kan via een ondiepe verbindingsgeul met de waterloop ook fungeren als vispaaiplaats of amfibieënpoel. Enkel verruigde percelen rietland kunnen door een gefaseerd maaibeheer opnieuw ecologisch interessant worden. De populierenbosjes kunnen via een omvormingsbeheer naar meer natuurlijk gestructureerde bostypes ontwikkelen. Het zuidelijke deel van het Bloso-domein vormt een natuurlijke stapsteen tussen de Barebeekvallei en het bosgebied van het Domein Schiplaken. Door het opnieuw open maken en het natuurlijk herprofileren van de Bergbeek wordt vrije vismigratie tussen Barebeek en Bergbeek terug mogelijk. Door de Bloso-vijvers met de Bergbeek in verbinding te stellen, kunnen diverse vissoorten het stroomgebied herkoloniseren. Een goede waterkwaliteit vormt een natuurlijke basis om een stabiele vispopulatie te ontwikkelen. Het aanbrengen van specifieke beplanting en het laten ontwikkelen van een natuurlijke vegetatie langs de Bergbeek bevordert de migratiemogelijkheid voor andere organismen. Bijkomende natuurontwikkeling in de natte sfeer is mogelijk door het verwijderen van een aantal betonelementen en constructies. Langs de Bloso-vijvers worden specifieke natuurontwikkelingsmaatregelen genomen zoals het inrichten van
September 2007
55
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan plasbermen in combinatie met vooroeververdediging op locaties met oevererosie, het vervangen van betonnen oeverprofielen en het aanleggen of herstellen van een oeverzwaluwtalud. Door deze herinrichting wordt getracht om een aantal interessante doelsoorten terug te krijgen. Op het Domein Schiplaken beperken de maatregelen zich tot het opheffen van enkele verspreide lozingspunten en het aanleggen van oeverzones met een bufferende werking op de grens met landbouwzones.
Resultaat
Via overleg met alle betrokken partijen worden de knelpunten verder uitgewerkt, met de visie 2030 in het achterhoofd. Er worden afspraken gemaakt en een aantal projecten geselecteerd en uitgevoerd.
Initiatiefnemer
De begeleidende groep van de ecologische inventarisatie: VMM, Afdeling Water
Betrokken actoren De waterloopbeheerders, VMM, Aquafin, de drinkwaterbedrijven en BLOSO Locatie
Het stroomgebied van de Barebeek
Instrumenten
De ecologische inventarisatie en de modellering van het stroomgebied
Prioriteit
++
Afhankelijkheid PLANNING & BUDGET Termijn Budget
September 2007
56
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op bekken- en deelbekkenniveau
Nummer spoor
6
Nummer actie
Titel
Ecologische inventarisatie - deelgebied 4: Het valleigebied ten westen en noorden van Hofstade tot aan het kanaal Leuven-Dijle
Omschrijving
De klemtonen liggen in dit gedeelte op het extensiveren van het grondgebruik en een ecologisch herstel van het valleigebied als overstromingsgebied. In het vallei gebied ten noorden en noordwesten van Hofstade wordt gestreefd naar een afwisseling van extensief begraasde weilanden, vochtige hooilanden en droge tot vochtige bossen. In de 'zone voor hooiland' wenst men tot een groot aaneengesloten natuurlijk systeem te komen. In het noordoosten en noordwesten van het deelgebied komen duidelijk meer KLE's voor in vergelijking met het zuiden. Daarom bestaat het streefbeeld hier uit een iets minder open graslandgeheel met loodrecht op de vallei een aantal houkanten. Nu komen al een aantal gedegradeerde stroken voor.
DB 08-08_40
In de zone voor hooiland is begrazing niet of slechts tijdelijk mogelijk of in het geheel niet wenselijk. De verschillende gradiënten komen door middel van een traditioneel hooilandbeheer tot uiting en resulteren vergetatiekundig tot de soortenrijke graslanden. Bepaalde zeer extensief gemaaide percelen kunnen verruigen, wat interessante biotopen creëert voor onder meer kleinere zoogdieren, vogels en vlinders. De minder natte graslandzones zullen wel extensief begraasd worden, waardoor meestal een grote bioen structuurdiversiteit ontstaat op relatief kleine schaal. Deze beheertechniek is zeker haalbaar op termijn en kan via beheersovereenkomsten worden gerealiseerd. Het is belangrijk dat zware bemesting hier achterwege wordt gelaten. Ten westen van Hofstade worden oeverzones en houtkanten voorzien langs de natuurlijk meanderende Barebeek in aansluiting op enkele bosgebieden en het kleinschalige landbouwgebied. De valleigronden moeten grotendeels beheerd worden als extensief begraasd weiland. Ter hoogte van enkele van nature overstroombare landbouwgronden langs de Tervuursesteenweg te hofstade kan een plas-dras zone gecreëerd worden die samen met de kwelrijke sloten op het perceel kan ontwikkelen tot een moerasvegetatie. Via een extensief maaibeheer kan een vochtige ruigtebegroeiing ontstaan met hooilandelementen. Het aanleggen van een faunapassage of looprichel in combinatie met een stroomafwaarts gelegen houtkant moet de migratiebarrière van de brug van de Tervuursesteenweg wegnemen. Verder stroomafwaarts is het wenselijk om het paal- en houtwerk te verwijderen en een natuurlijker oeverprofiel aan te leggen. In het kleinschalige weilandgebied ten westen van het kanaal Leuven-Dijle worden de plaatselijk nog zeer waardevolle hooilandrelicten en KLE's behouden en versterkt. Naast het afschuinen van de oevers, wordt voorzien in de aanleg van verscheidene knotbomenrijen en een amfibieënpoel, in het ontwikkelen van een rietkraag met wilgenstruweel rond de bestaande vijver en vooral in het extensieve beheer van de resterende waardevolle hooilanden. Langs de dijken van het kanaal is de afbraak van een kunstmatig betonnen vijverelement gewenst. Voor bepaalde gebieden is een planologische herbestemming of een herlokalisatie van activiteiten nodig in functie van het behoud en de ontwikkeling van de natuurwaarden. De gemeente Zemst heeft sinds geruime tijd een amfibieënpoelenplan. Jaarlijks worden acties uitgevoerd om het amfibieënbestand op peil te houden of verder te laten ontwikkelen.
Resultaat
Via overleg met alle betrokken partijen worden de knelpunten verder uitgewerkt, met de visie 2030 in het achterhoofd. Er worden afspraken gemaakt en een aantal projecten geselecteerd en uitgevoerd.
Initiatiefnemer
De begeleidende groep van de ecologische inventarisatie: VMM, Afdeling Water
September 2007
57
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan Betrokken actoren De waterloopbeheerders, VMM, Aquafin, de drinkwaterbedrijven, Zemst Locatie
Het stroomgebied van de Barebeek, Zemst
Instrumenten
De ecologische inventarisatie en de modellering van het stroomgebied
Prioriteit
++
Afhankelijkheid PLANNING & BUDGET Termijn Budget
September 2007
58
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op bekken- en deelbekkenniveau
Nummer spoor
6
Nummer actie
Titel
Ecologische inventarisatie- streefbeeld 2030 : deelgebied 5: Domein van Planckendael en mondingsgebied van de Barebeek
Omschrijving
Ter hoogte van het domein Planckendael worden geen specifieke maatregelen voorzien. Sanereing van de vervuilde waterbodem en het opheffen van resterende lozingspunten behoren el tot de mogelijke maatregelen.
DB 08-08_41
In het valleigebied van de Barebeek (1e cat.) wordt gestreefd naar een gevarieerd natuurlijk vallei-ecosysteem met afwisselend extensieve graslanden, akkerland, vochtige hooilanden, natte bosgebieden en moeraszones. In een aantal zones van het mondingsgebied waar hoge natuurwaarden voorkomen of potenties zijn, worden belangrijke inrichtingsmaatregelen voorzien. Door de jarenlange slibophoging op de oever is een soort komgronden-oeverwalsysteem ontstaan. De reliëfrijke soortenrijke graslanden worden doorsneden door verschillende afwateringsgrachten. Door de afwatering van bepaalde afwateringsgrachten te regelen met stuwtjes kan het waterpeil worden ingesteld om een tijdelijk nattere situatie te verkrijgen en plaatselijk moeras- of rietveldvegetatie te laten ontwikkelen. Enkele onnatuurlijke oeverwallen kunnen afgegraven worden met een plas-drassituatie tot gevolg. De afwisseling van steilere oeverwanden met hellende tredplaatsen biedt broedmogelijkheden naar Ijsvogel of Oeverzwaluw. Enkele bijkomende amfibieën-veedrinkpoelen kunnen worden aangelegd en bestaande poelen dienen gebufferd te worden. In het gebied wordt best een extensief begrazings- en hooilandbheer gevoerd. Enkele gebiedsvreemde constructies dienen geherlokaliseerd. De visput kan door afschuinen van de oevers en na het afvissen van de grote hoeveelheden karperachtigen natuurlijk ontwikkelen. De natte populierenbestanden worden omgevormd tot gemengd loofbos. De schuifdeurenconstructie met roosters aan de monding van de Barebeek in de Dijle vormt een vismigratieknelpunt. Hier kan in de eerste plaats geopteerd worden voor roosters met een bredere spijlbreedte en een aangepast spuiregime om vismigratie mogelijk te maken. Ook het verwijderen van schotbalken op momenten van paaimigratie kan vismigratie bevorderen. Andere technische oplossingen moeten eerst beoordeeld worden op hun efficiëntie en mogelijke overstromingsrisico's.
Resultaat
Via overleg met alle betrokken partijen worden de knelpunten verder uitgewerkt, met de visie 2030 in het achterhoofd. Er worden afspraken gemaakt en een aantal projecten geselecteerd en uitgevoerd.
Initiatiefnemer
De begeleidende groep van de ecologische inventarisatie: VMM, Afdeling Water
Betrokken actoren De waterloopbeheerders, VMM, Aquafin, de drinkwaterbedrijven, Natuurpunt, het Beneden-Dijle project.
Locatie
Het stroomgebied van de Barebeek
Instrumenten
De ecologische inventarisatie en de modellering van het stroomgebied
Prioriteit
++
Afhankelijkheid PLANNING & BUDGET Termijn Budget
September 2007
59
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op bekkenniveau
Nummer spoor
6
Nummer actie
Titel
Herwaardering van het mondingsgebied van de Barebeek
Omschrijving
Het mondingsgebied van de Barebeek vormt van nature een overstromingsgebied. In het gebied worden reeds eeuwenlang drassige graslanden aangetroffen die werden gebruikt als hooiland en/of weide. Ook vandaag de dag is het gebied ingekleurd op het gewestplan als landschappelijk waardevol agrarisch gebied en bestaat het grotendeels uit weilanden die extensief worden begraasd. De biologische waarderingskaart geeft aan dat het gebied biologisch waardevol is zowel op faunistisch als floristisch vlak.
DB 08-08_42
Van deze waterloop werd in 2002-2003 een ecologische inventarisatie uitgevoerd in opdracht van VMM-afdeling water. Hieruit bleek dat mits enige herinrichtingswerken het ruimere mondingsgebied van de Barebeek kan geoptimaliseerd worden zowel op ecologisch als hydrologisch vlak. Aangezien het mondingsgebied van deze Barebeek gelegen is op het grondgebied van de stad Mechelen wenst zij, in samenwerking met het natuurproject Beneden-Dijlevallei, een trekkersrol te vervullen met het oog op de effectieve realisatie van deze herwaardering. Potentiële acties omvatten: •
opmaak van een RUP voor het mondingsgebied
•
herinrichting van de oevers van de Barebeek
•
herinrichting van de laaggelegen weilanden
•
herinrichting visvijver met oog op landschappelijke integratie en meer natuurlijke ontwikkeling
•
omvormingsbeheer bosbestanden
•
sanering vismigratieknelpunt
Resultaat
Realisatie van een natuurlijk gevarieerd vallei-ecosysteem in het mondingsgebied van de Barebeek.
Initiatiefnemer
Stad Mechelen in samenwerking met het natuurproject Beneden-Dijlevallei (intergemeentelijk project met als partners de gemeenten Bonheiden, Willebroek, SintKatelijne-Waver en de stad Mechelen, Natuurpunt vzw en de dienstverlenende intergemeentelijke vereniging IGEMO)
Betrokken actoren Stad Mechelen, VMM-afdeling water, VMM-afdeling natuur, AWZ, Provincie Antwerpen, Provincie Vlaams-Brabant, natuurproject Beneden-Dijlevallei, betrokken inwoners en/of landbouwers van de stad Mechelen…
Locatie
Monding van de Barebeek in de Dijle
Instrumenten
Studie, overleg, informeren en sensibiliseren, verder actieafhankelijk
Prioriteit
Deze actie geeft uitvoering aan de doelstelling van het decreet betreffende het integraal waterbeleid inzake het bereiken van een goede biologische en chemische toestand van de waterlopen in 2015.
Afhankelijkheid
Waterkwaliteit van de Barebeek
PLANNING & BUDGET Termijn
2006-2012
Budget
September 2007
60
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op bekken- en deelbekkenniveau
Nummer spoor
6
Titel
Natuurinrichtingsproject Torfbroek
Omschrijving
Nummer actie
DB 08-08_43
Ongeveer 1 km ten zuiden van de deelgemeente Berg ligt het 31 ha grote natuurreservaat Torfbroek. Het biotoop bevat oude turfkuilen en vlasrootputten met struikgewas en een boeiende moerasflora. De Vlaamse Landmaatschappij is midden 2004 gestart met een onderzoek naar de haalbaarheid voor een mogelijk natuurinrichtingsproject in en rond het erkende natuurreservaat. Momenteel loopt er een eco-hydrologische studie, die loopt tot november 2006. In die studie zullen de natuurstreefbeelden en de treffen maatregelen verder worden bepaald. Op basis van de resultaten zal het onderzoek naar de haalbaarheid eind 2006 worden afgerond.
Resultaat
Win-win situaties moeten ten volle worden nagestreefd.
Initiatiefnemer
Vlaamse Landmaatschappij, Gemeente Kampenhout
Betrokken actoren Gemeente, rioolbeheerder Locatie
Torfbroek
Instrumenten
studie
Prioriteit Afhankelijkheid
resultaat ecohydrologische studie
PLANNING & BUDGET Termijn
2006-2012
Budget
September 2007
61
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op bekkenniveau
Nummer spoor
6
Nummer actie
Titel
Uitbouw waarschuwingssysteem - Operationeel Bekken Model
DB 08-08_44
Omschrijving
Op uitzonderlijke meteorologische situaties kan geen enkel gecontroleerd overstromingsgebied voorzien zijn. Voor dergelijke gevallen investeert de Afdeling Water in de uitbouw van een waarschuwingssysteem, het Operationeel Bekken Model. Met een dergelijk systeem worden de hulpdiensten en de bewoners tijdig gewaarschuwd voor naderend onheil. Het Operationeel Bekken Model bouwt voort op de bestaande modelleringen in het waterbeheer. In het bekken wordt een dispatchingcentrale opgericht waar permanent terreinwaarnemingen binnenkomen, die via computers onmiddellijk worden omgezet in voorspellingsmodellen. In crisissituaties kunnen dan op onderbouwde wijze de voorbereide rampenplannen in werking treden waardoor heel wat kostbare tijd wordt gewonnen.
Resultaat
Het Operationeel Dijle Model waarschuwt hulpdiensten en inwoners bij naderend onheil.
Initiatiefnemer
VMM, Afd. Water
Betrokken actoren De waterloopbeheerders, de hulpdiensten, de gemeenten Locatie
Het bekken van de Dijle
Instrumenten
Modelleringen van de Dijle, het deelbekken Leibeek - Weesbeek - Molenbeek,.. In het recente verleden werd Boortmeerbeek op de hoogte gehouden door de brandweer van Mechelen bij naderend overstromingsgevaar. Nu hoort Boortmeerbeek opnieuw bij Leuven en is het de voorpost in Haacht die Boortmeerbeek op de hoogte moet brengen bij naderend onheil. De informatieuitwisseling tussen beide brandweerkazernes mag niet verwateren.
Prioriteit
++
Afhankelijkheid PLANNING & BUDGET Termijn Budget
September 2007
62
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op deelbekkenniveau
Nummer spoor
6
Nummer actie
Titel
Opmaak van een gemeentelijk RUP voor “de omgeving Kievit” zoals gedefinieerd in het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan met speciale aandacht voor de vrijwaring van de beekvalleien, de bescherming van de vallei van de Heibeek en van de wielen in het gebied.
Omschrijving
Het deelgebied van de gemeente Willebroek dat gelegen is in het deelbekken van de Barebeek/Beneden-Dijle maakt deel uit van het deelgebied Heindonk. Dit is een gebied dat historisch werd gevormd door de werking van 2 rivieren van Vlaams belang, de Rupel en de Dijle. In het gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan wordt aangegeven dat de gemeente de alluviale vlakte van deze rivieren landschappelijk zoveel mogelijk wenst te behouden. En dit met maximale aandacht voor het integrale waterbeleid.
DB 08-08_45
Vanuit deze optiek wenst de gemeente een gemeentelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan op te maken voor dit deelgebied. Op deze manier wordt ruimtelijke zekerheid geboden aan de functies van de verschillende zones binnen dit gebied en kunnen zij optimaal verder worden ontwikkeld.
Resultaat
Een gemeentelijk RUP voor “de omgeving Kievit“.
Initiatiefnemer
Gemeente Willebroek
Betrokken actoren Gemeente Willebroek, polder van Willebroek, VMM-afdeling water, AWZ, Provincie Antwerpen, Provincie Vlaams-Brabant, inwoners van de gemeente Willebroek…
Locatie
Deelgebied “de omgeving Kievit” zoals gedefinieerd in het GRSP
Instrumenten
Studie, overleg, …
Prioriteit
Deze actie geeft mee uitvoering aan de doelstelling van het decreet betreffende het integraal waterbeleid inzake het bereiken van een goede biologische en chemische toestand van de waterlopen in 2015 door het ruimtelijk veilig stellen van de beek- en riviervalleien. In de doelstellingennota van het deelbekken van de Barebeek/Beneden-Dijle wordt als één van de krachtlijnen vermeld dat de gemeenten bij de opmaak van ruimtelijke uitvoeringsplannen water en waterlopen als een ordenend principe moeten aanvaarden. “Er moet aandacht worden gespendeerd aan het terug creëren van ruimte voor water.”
Afhankelijkheid
Binnen de omschrijving van het GRUP "de omgeving Kievit", plant W&Z NV de inrichting van een GOG. De aanduiding en inrichting van de GOG zijnnoodzakelijk voor een verhoogde veiligheid. Bij de inrichting, voorzien in een tweede fase van de uitvoering van het Sigmaplan, moeten de waarden van het gebied zo veel als mogelijk worden gerespecteerd. Overleg, bij de planning en uitvoering van het project, met de lokale betrokken actoren is van essentieel belang.
PLANNING & BUDGET Termijn
2006-2012
Budget
September 2007
63
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op deelbekken- en bekkenniveau
Nummer spoor
6
Nummer actie
Titel
De Rol van alle waterloopbeheerders -
Omschrijving
De Watering der Barebeek en de Polder van Willebroek beheren in hun gebied de waterlopen. Omtrent de rol en de werking van de Watering en de Polder is er af en toe onduidelijkheid. Verschillende betrokken partners zijn van oordeel dat de samenwerking met de Watering en de Polder nog verbeterd kan worden.
DB 08-08_46
Maatregelen genomen buiten het werkingsgebied van de Watering en de Polder kunnen een invloed hebben binnen het gebied. Hieromtrent moet er overleg komen. De Watering en de Polder moeten op de hoogte gebracht van werken die een invloed kunnen hebben op de waterhuishouding binnen hun werkingsgebied. De verantwoordelijkheden van de verschillende partners in het werkingsgebied moeten duidelijk worden omschreven, zodoende ze voor iedereen duidelijk zijn. Er worden afspraken gemaakt omtrent een open informatie-uitwisseling. De gemeenten stellen zich vragen bij de handhaving van regels binnen de vijfmeter zone. Is de Watering daar verantwoordelijk, of is het de gemeente?
Resultaat
De taken van de verschillende waterloopbeheerders zijn duidelijk. Alle waterbeheerders staan achter dezelfde visie.
Initiatiefnemer
Het secretariaat neemt het initiatief de verschillende beheerders op eenzelfde lijn te krijgen.
Betrokken actoren De Watering, de Polder, de waterbeheerders, de betrokken gemeenten, de Provincie Locatie
De watering der Barebeek, de Polder van Willebroek
Instrumenten
Decreet Integraal Waterbeleid
Prioriteit
++
Afhankelijkheid
Het waterschap moet het forum worden waar, in alle openheid en met respect voor ieders verscheidenheid en takenpakket van mening wordt gewisseld en beslissingen worden genomen.
PLANNING & BUDGET Termijn Budget
September 2007
64
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op deelbekken- en bekkenniveau
Nummer spoor
1-2-3-4-5-6-7
Nummer actie
Titel
Implementatie van het decreet integraal waterbeleid - de watertoets - oeverzones waterschap
Omschrijving
Het decreet integraal waterbeleid reikt een aantal instrumenten aan die de vergunningverlenende overheid in staat stelt op een gepaste manier ingrepen die een invloed hebben op de waterhuishouding te ondervangen.
DB 08-08_A47
1. Voor het inwerking treden van het uitvoeringsbesluit met betrekking tot de watertoets en een draaiboek voor het toepassen ervan werd/wordt de checklist die de provincie heeft voorgesteld toegepast. Bij twijfel omtrent de al dan niet correcte beslissing moet advies van andere instanties raad brengen. •
In de buurt van de Weerdesteenweg is een verkavelingsaanvraag geweigerd. De woningen zouden gebouwd worden in overstromingsgebied, wat op andere plaatsen tot overlast zou leiden. (Zemst) • De bouwpercelen in woongebied gelegen aan een voldoende uitgeruste weg zijn nagenoeg volgebouwd. Aanvragen voor ontwikkeling van nieuwe verkavelingen passeren uiteraard langs de gemeente. Zo werd een aanvraag tot verkavelingswijziging geweigerd (provincie: niet geweigerd, wel werden er voorwaarden opgelegd) voor het opvoeren van het aantal kavels in een reeds vergunde verkaveling, ter hoogte van de Sparrendreef-Haachtsesteenweg omdat er een reliëfwijziging was gepland, die mogelijk gevolgen zou kunnen hebben voor de bestaande bewoning in de buurt. Onder voorwaarden is de vergunning toch toegestaan door de gemeente. (Kampenhout) • Er wordt door de gemeente nogmaals op gewezen dat het zeer moeilijk is voorwaarden op te leggen voor nieuwe bebouwing. Onduidelijkheid omtrent de watertoets. (Kampenhout) • Voorlopig worden er nog vergunningen toegekend maar, binnen de wettelijke beperkingen, wordt er zo veel mogelijk rekening mee gehouden om in ‘natte’ gebieden, het aantal vergunningen te beperken. Probleem is dus dat er voorlopig een wettige basis ontbreekt om in natte gebieden bouwvergunningen te weigeren. In die gevallen wordt het terrein vaak gewoon opgehoogd alvorens te bouwen. Dit gebeurde ondermeer voor de OCMW- verkaveling, langs de hooidonksestraat, in Leest en aan de geplande verkaveling aan de Neerstraat. (Mechelen) 2. De oeverzone omvat ten minste de taluds. Binnen het DBBP kunnen bredere oeverzones worden afgebakend, met het oog op de natuurlijke werking van het watersysteem of het natuurbehoud, met het oog op de bescherming tegen erosie of inspoeling van sedimenten, bestrijdingsmiddelen of meststoffen. 3. Verschillende partijen binnen het Waterschap zijn van oordeel dat er soms te weinig overleg is, of duidelijkheid over bepaalde zaken. Het waterschap, het secretariaat van het waterschap heeft als taak een onpartijdige voortrekkersrol te spelen op dat vlak. En de eensgezindheid binnen het waterschap te stimuleren. De leden van het waterschap moeten met vragen terecht kunnen bij het secretariaat. Daar ligt zeker een rol te spelen voor het secretariaat. Het deelbekken 'Barebeek - Benedendijle' maakt deel uit van het Waterschap DijleNoord. Ook het deelbekken 'Leibeek - Weesbeek - Molenbeek' en het deelbekken 'Laak' maken deel uit van het waterschap Dijle - Noord.
Resultaat
September 2007
1) Door het toepassen van de watertoets wordt er door de vergunningverlenende overheid over gewaakt dat geen schadelijk effect ontstaat of zoveel mogelijk wordt beperkt.
65
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan 2) a)
Indien in het DBBP oeverzones worden afgebakend, gebeurt dit op gemotiveerde wijze.
b) De gemeente Bonheiden wenst onderzoek te verrichten naar het afbakenen van oeverzones en in tweede instantie het beschermen en ontwikkelen van oeverzones ophaar grondgebied. De afbakening kan gebeuren middels een RUP, na herziening van het RSP Bonheiden. 3) Jaarlijks worden er minimum één overlegvergaderingen georganiseerd. Op vraag van de betrokken partners worden bijkomende vergaderingen (bv. omwille van bijkomende knelpunten) en initiatieven op touw gezet.
Initiatiefnemer
De vergunningverlenende overheid, de waterloopbeheerder De provincie neemt het secretariaat van het waterschap waar.
Betrokken actoren AROHM, de overige adviesverlenende instanties Locatie
Deelbekken Barebeek-Benedendijle
Instrumenten
Uitvoeringsbesluit met betrekking tot de watertoets en draaiboek voor het toepassen ervan; Uitvoeringsbesluit met betrekking tot de waterschappen. Decreet Integraal Waterbeleid, afdeling III: Verwerving van onroerende goederen, aankoopplicht en vergoedingsplicht. Up to date kaartmateriaal, zijnin het kader van de watertoets essentieel. Alle overheden moeten daarbij hun taak Au serieux nemen.
Prioriteit
++
Afhankelijkheid
2. De provincie Vlaams-Brabant is van oordeel dat zij op dit ogenblik niet over voldoende kwantitatieve gegevens beschikt om te bepalen op welke plaatsen de specifieke voorwaarden die gelden in oeverzones het meeste effect zouden hebben. Daarom neemt zij in de waterschappen niet het initiatief om in de eerste versie van de DBBP oeverzones af te bakenen. Wel wil zij de aankoop in der minne van terreinen langs de waterloop overwegen, indien daardoor de natuurlijke meandering van de waterloop hersteld kan worden en dure oeververstevigingen vermeden kunnen worden. Het secretariaat van het waterschap engageert zich in de eerste planperiode te werken aan een kader voor een duidelijke en gegronde afbakening van oeverzones, in samenwerking met alle betrokken instanties. 3. De provincie neemt het secretariaat van het waterschap waar. Mogelijke initiatieven, met een extra (personeels)kost zullen moeten worden gedragen door alle leden van het waterschap, bv. via een afzonderlijk samenwerkingsverband
PLANNING & BUDGET Termijn Budget
September 2007
66
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op deelbekkenniveau
Nummer spoor
1-2-3-4-5-6-7
Nummer actie
Titel
Sensibilisatie van de verschillende doelgroepen, bevolking gemeentepersoneel en politici
Omschrijving
De verschillende gemeenten, de provincie en het gewest voeren sensibilisatiecampagnes uit. De onderwerpen zijn divers. De impact van de verschillende campagnes is eveneens zeer verschillend. Toch is het dé manier om de bevolking bewust te leren worden van de waarde en het belang van waterlopen. Overleg over de verschillende initiatieven, en ervaringen uit het verleden moeten zorgen voor nog doeltreffender campagnes. De subsidiereglementen, evenals de verplichtingen worden op regelmatige basis onder de aandacht geplaatst. Voor de nieuwe inwoners van de gemeente wordt een handige informatiemap gemaakt, waarin alle informatie staat beschreven. Sensibilisatie naar de gemeentelijke diensten en medewerkers kan ook een taak zijn van het waterschap, bv. door het organiseren van informatievergaderingen, studie(namid)dagen,.... Door verschillende gemeenten wordt aangehaald dat ook vorming van het eigen personeel niet over het hoofd mag worden gezien. Mogelijke initiatieven kunnen zijn: opmaken van een folder, infocampagne, publicatie in het infoblad, opmaak van een infomap, infovergaderingen, opstarten van een infoloket. Er moet ook worden nagegaan of een gezamenlijk gecoördineerde actie niet meer doeltreffend (organisatorisch, resultaat) kan zijn. ) De provincie Vlaams-Brabant heeft, in samenwerking met de Vlaams-Brabantse Drinkwatermaatschappijen, OVAM, de gemeenten en LOGO Leuven, een campagne gevoerd rond het plaatsen van drinkwaterfonteinen in scholen en gemeenten. Op die manier wilden de verschillende partners het duurzaam drinkwatergebruik, gezonde drinkgewoonten en afvalpreventie stimuleren. 1. Sensibilisatiecampagne landbouwers mbt. integraal waterbeheer en meer specifiek het ecologisch duurzaam beheer van waterlopen en grachten. In heel wat gemeenten hebben landbouwers vaak een groot aandeel aan gronden met grachten in hun beheer. Zij vormen bijgevolg een belangrijke groep. Soms gebeuren hier ongeoorloofde, en vanuit het standpunt het aspect va waterkwantiteitsbeheer ongewenste ophogingen die bij zware regenvalbv. vaak ongewenst effecten hebben in andere gebieden. Deze actie omhelst: y Opmaak van een informatiebrochure omtrent het onderhoud van onbevaarbare waterlopen y Organisatie van een informatieavond en workshop voor alle landbouwers in hoofdberoep nog werkzaam binnen de gemeente
Resultaat
Het bewustzijn bij de bevolking stijgt. Het aantal subsidieaanvragen stijgt. 1. - Verbeterde waterberging in de Polder van heindonk - Verbeterd ecologisch functioneren van het waterlopenstelsel in de Polder
Initiatiefnemer
Het waterschap, de gemeenten
DB 08-08_A48
1. Gemeente Willebroek
Betrokken actoren Inwoners, bedrijven, .... Locatie
Het volledige deelbekken
Instrumenten
De samenwerkingsovereenkomst verplicht de gemeenten te sensibiliseren.
Prioriteit
++
September 2007
67
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan Afhankelijkheid PLANNING & BUDGET Termijn Budget
September 2007
68
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op deelbekkenniveau
Nummer spoor
6
Nummer actie
Titel
Implementatie van een natuurvriendelijker beheer van visvijvers.
Omschrijving
Elke gemeente heeft wel één of meerdere visvijvers op zijn grondgebied. Deze visvijvers hebben soms een natuurlijke oorsprong, bijvoorbeeld “wielen” die in onze regio vaak worden aangetroffen, of ze zijn kunstmatig aangelegd. Ongeacht hun oorsprong blijkt vaak dat de inrichting en exploitatie van deze vijvers zodanig is dat zij een storend element vormen in het landschap. De vijvers zelf hebben bijvoorbeeld steile, rechte oevers met weinig mogelijkheden voor de ontwikkeling van een meer natuurlijke oeverstructuur en –vegetatie. Rondom de vijver worden koterijen opgetrokken, omzoomd met streekvreemde struiken en bomen.
DB 08-08_49
Dergelijke visvijvers kunnen echter, mits vaak beperkte inspanningen, beter geïntegreerd worden in het landschap. Tegelijkertijd kan het beheer van de vijver zodanig worden aangepast dat deze een hogere natuurwaarde krijgt en daardoor ook kansen biedt aan een groter gamma aan soorten, zowel planten als dieren. Vaak is een herprofilering van de oevers al voldoende om een hogere natuurwaarde van de vijver te creëren. Deze actie omhelst: •
Selectie van visvijver(s) waar een betere landschappelijk integratie wenselijk is.
•
Uitvoering van een gedetailleerde inventarisatie van de vijver(s) en de onmiddellijke omgeving
•
Opmaak van een actieplan ter herinrichting van de visvijver(s)
•
Herinrichting van de visvijver(s)
Resultaat
Betere landschappelijke en natuurlijke integratie van visvijvers in de omgeving
Initiatiefnemer
Gemeente Willebroek
Betrokken actoren Gemeente Willebroek, polder van Willebroek, lokale visclubs… Locatie
Deelgebied van de gemeente Willebroek gelegen in het deelbekken Barebeek/BenedenDijle. Het betreft meer specifiek 2 of 3 wielen en een deel van een visvijver.
Instrumenten
Studie, overleg, informeren en sensibiliseren, verder actieafhankelijk
Prioriteit
++
Afhankelijkheid
Een belangrijke voorwaarde om dergelijke ingrepen uit te voeren is de medewerking van de private visclubs. Een goede communicatie met deze clubs is van groot belang.
PLANNING & BUDGET Termijn
2006-2012
Budget
September 2007
69
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op deelbekkenniveau
Nummer spoor
6
Nummer actie
Titel
Inventarisatie van het vis en amfibie bestand in de waterlopen, grachten en vijvers. Opmaak en Uitvoering van een soortbeschermingsplan voor doelsoorten van vissen en amfibieën.
Omschrijving
Volgens het natuurrapport 2005 telt Vlaanderen zo’n 40.000 soorten planten en dieren. Van deze dier- en plantensoorten zijn zo’n 28% opgenomen op een Rode Lijst. Dit betekent dat zij rechtstreeks gevaar lopen op korte termijn te verdwijnen tenzij speciale maatregelen worden getroffen. Meestal gaat het in dit geval om soorten die sterk gebonden zijn aan het voorkomen van een specifieke en vrij unieke leefomgeving.
DB 08-08_50
De polder van Heindonk maakt deel uit van de alluviale vlakte van de Rupel, een vrij uniek habitat voor Vlaanderen. De unieke waarde van het gebied wordt mede onderstreept door de afbakeningen van delen van deze zone als habitatrichtlijngebied en als VEN gebied. Ook de poldergrachten en de Heibeek in het gebied hebben een hoge biologische waarde volgens het GNOP van 1996. De actuele toestand van het visen amfibieënbestand in dit gebied is echter niet gekend. Vandaar dat deze actie het volgende omhelst: •
Het inventariseren van het vis- en amfibieënbestand in de grachten, waterlopen en wielen.
•
Opmaak van soortbeschermingsplan(nen)
•
Uitvoering van soortbeschermingsplan(nen)
Resultaat
Soortbescherming van doelsoorten
Initiatiefnemer
Gemeente Willebroek
Betrokken actoren Gemeente
Willebroek, VMM-afdeling water, VMM-afdeling natuur, Provincie Antwerpen, Provincie Vlaams-Brabant, polder van Willebroek, Natuurpunt vzw, andere natuur- en/of milieuorganisaties inwoners van de gemeente Willebroek…
Locatie
Deelgebied van de gemeente Willebroek gelegen in het deelbekken Barebeek/BenedenDijle
Instrumenten
Studie, overleg, informeren en sensibiliseren, verder actieafhankelijk
Prioriteit
++
Afhankelijkheid
Waterkwaliteit
PLANNING & BUDGET Termijn
2006-2012
Budget
September 2007
70
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op deelbekken- en bekkenniveau
Nummer spoor
6
Titel
Actualisatie van de digitalisatie van het waterlopenstelsel, opmaak databank met kunstwerken.
Omschrijving
Nummer actie
DB 08-08_A51
Het VHA-project is een actualisering en een aanvulling op een 'voorlopig' waterlopenbestand, dat werd opgebouwd via digitalisatie van de stafkaarten 1/10.000 ten aanzien van kaarten van de Atlas van Onbevaarbare Waterlopen. In eerste instantie wordt geopteerd voor een actualisatie van de geklasseerde waterlopen, nadien worden ook de niet geklasseerde waterlopen geïnventariseerd. Daarnaast werkt de provinciale dienst waterlopen aan een inventaris met de kunstwerken op de waterlopen. deze wordt gelinkt aan de databank met de VHA-Atlas. In het kader van de actualisatie komt ook een mogelijke hercategorisering van de waterlopen aan bod.
Resultaat
Binnen afzienbare tijd bestaat er voor de hele provincie een geactualiseerde en uitgebreide versie van de Vlaamse Hydrografische Atlas. Er bestaat een databank, waarin de kunstwerken zijn opgenomen.
Initiatiefnemer
Het Gewest, Provincie Vlaams-Brabant, dienst Waterlopen
Betrokken actoren De gemeenten Locatie
Het volledige deelbekken
Instrumenten Prioriteit
+++
Afhankelijkheid
De hulp en de kennis van de gemeentelijke diensten is van essentieel belang bij de actualisatie
PLANNING & BUDGET Termijn
Binnen de eerste planperiode is er een geactualiseerde versie van de Atlas.
Budget
September 2007
71
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op deelbekken- en bekkenniveau
Nummer spoor
6
Titel
Functietoekenning oppervlaktewaterlichamen - onderhoudsplan - beheerplan
Omschrijving
Het decreet verplicht de waterloopbeheerder functies toe te kennen aan oppervlaktewaterlichamen. Een oppervlaktewaterlichaam is een onderscheiden oppervlaktewater, zoals een meer, een wachtbekken, een spaarbekken, een stroom, een rivier, een kanaal, een overgangswater, of een deel van een stroom, rivier, kanaal of overgangswater. De handleiding voor de functietoekenning van waterlichamen was in september 2005 afgerond. In de loop van de eerste planperiode moeten de waterlichamen worden afgebakend en moet hen een functie worden toebedeeld, als hen nog geen functie is toegekend in het bekkenbeheerplan. De functie is (kan) de basis (vormen) voor de opmaak van een beheers- en onderhoudsplan van de waterlopen. Nadien wordt gedacht aan een ruimingsplan voor de waterlopen. ) De gemeenten Bonheiden en Kortenberg beschikken over een slibruimingsplan.
Resultaat Initiatiefnemer
Nummer actie
DB 08-08_A52
De functietoekenning vormt voor de waterloopbeheerder de basis voor een gepast onderhoud. Het secretariaat van het waterschap
Betrokken actoren De waterloopbeheerders, de gemeenten, Provincie - dienst waterlopen Locatie
Deelbekken van de Barebeek en Benedendijle
Instrumenten
Handleiding voor functietoekenning van waterlopen
Prioriteit
++
Afhankelijkheid
De functietoekenning is in se abstract. Bedoeling moet zijn een onderhouds-, beheer-, en eventueel ruimingsplan aan de functietoekenning te koppelen. Op bekkenniveau wordt een plan opgesteld voor de sanering van waterbodems. De ecologische kwaliteit, de invloed van omliggende gronden en de (terechte) functie die erop wordt uitgeoefend zijn randvoorwaarden voor het uitstippelen van een beleid langsheen de waterlopen.
PLANNING & BUDGET Termijn Budget
September 2007
72
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op deelbekkenniveau
Nummer spoor
1, 2, 4, 5, 6
Nummer actie
Titel
Opmaak en uitvoering van een actie-, herstel- en beheersplan voor de onbevaarbare waterlopen van categorie 3
Omschrijving
De stad/gemeente is als beheerder van de onbevaarbare waterlopen van de 3de categorie een voorname speler in het bereiken van de hoofddoelstelling van het decreet Integraal Waterbeleid, met name het realiseren van een goede toestand (zowel chemisch als ecologisch) van het watersysteem tegen 2015. Om aan deze taakstelling te kunnen voldoen is een goede kennis van het watersysteem dat onder de verantwoordelijkheid van de gemeente valt een eerste vereiste. Enkel met deze kennis kan de gemeente een actieplan opstellen of deelprojecten selecteren om deze “goede toestand” na te streven.
DB 08-08_53
Eerst en vooral wordt nagegaan wat de actuele toestand is van de waterlopen categorie 3 en dit zowel naar de aanwezige infrastructuur als de ecologie. Met behulp van deze kennis worden vervolgens acties gedefinieerd en uitgevoerd die er mede voor zullen zorgen dat deze waterlopen een goede chemische en biologische toestand kunnen bereiken tegen 2015. Deze actie omhelst:
Resultaat
•
Uitvoering van een inventarisatie van de categorie 3 waterlopen (technische infrastructuur, karakteristieken van het watersysteem, lozingspunten, slibdikte…)
•
Opmaak van een actie-, herstel- en beheersplan uitgaande van de doelstellingen van het integraal waterbeheer.
•
Uitvoering van de voorgestelde acties
•
Verbetering van de waterkwaliteit van de waterlopen categorie 3.
•
Verbeterd waterkwaniteitsbeheer.
•
Verbetering van de ecologische toestand van het watersysteem.
•
Aanpassing van het ruimingsbeleid van de gemeente met het oog op het behoud van een goede biologische en chemische toestand van het watersysteem.
•
Sanering van de lozingspunten
Initiatiefnemer
Stad Mechelen, gemeente Bonheiden, gemeente Willebroek
Betrokken actoren
VMM-afdeling water, Provincie Vlaams-Brabant, inwoners, externe adviesbureaus
Locatie
Grondgebied van de stad Mechelen, gemeente Bonheiden en Willebroek in het deelbekken van de Barebeek/Benedendijle
Instrumenten
Studie, overleg, informeren en sensibiliseren, verder actieafhankelijk
Prioriteit
Deze actie geeft uitvoering aan de doelstelling van het decreet betreffende het integraal waterbeleid inzake het bereiken van een goede biologische en chemische toestand van de waterlopen in 2015.
Afhankelijkheid
Gekoppeld aan informerende en sensibiliserende acties zowel interne (eigen diensten) als extern (doelgroepen). De ecologische kwaliteit, de invloed van omliggende gronden en de (terechte) functie die erop wordt uitgeoefend zijn randvoorwaarden voor het uitstippelen van een beleid langsheen de waterlopen.
PLANNING & BUDGET Termijn
2007-2009
Budget
September 2007
73
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op deelbekkenniveau
Nummer spoor
6
Nummer actie
Titel
Opmaak en uitvoering van een ruimingsplan voor de waterlopen in beheer van de gemeente (categorie 3, oude atlas en grachten)
Omschrijving
Het deelgebied van de gemeente Willebroek dat gelegen is in het deelbekken van de Barebeek/Beneden-Dijle maakt deel uit van het deelgebied Heindonk. Dit is een gebied dat historisch werd gevormd door de werking van 2 rivieren van Vlaams belang, de Rupel en de Dijle. In dit deelgebied komt er dan ook een dicht netwerk voor van waterlopen en grachten.
DB 08-08_54
De gemeente is als beheerder van waterlopen een voorname speler in het bereiken van de hoofddoelstelling van het decreet Integraal Waterbeleid, met name het realiseren van een goede toestand (zowel chemisch als ecologisch) van het watersysteem tegen 2015. Om aan deze taakstelling te kunnen voldoen is een goede kennis van o.a de locaties van lozingspunten, de slibkwaliteit en de snelheid en mate van slibvorming onontbeerlijk. Enkel op basis van deze kennis kan de gemeente een ruimingsplan, werkbaar en duurzaam op lange termijn, opmaken. Deze actie omhelst: a)
Inventarisatie van de lozingspunten op de waterlopen in beheer van de gemeente
b) Uitvoering van een slibanalyse in de waterlopen in beheer van de gemeente c)
Bepaling van de slibdiktes in de waterlopen in beheer van de gemeente
d) Opmaak van een ruimingsplan uitgaande van de gegevens verzameld via a, b en c met speciale aandacht voor de financiële draagkracht van de gemeente en de ecologische draagkracht van de waterlopen e)
Uitvoering van het ruimingsplan (sanering van lozingspunten, ruiming waterlopen) met als uitgangspunt dat slibvorming in de toekomst zoveel mogelijk wordt voorkomen
f)
Monitoring van de slibvorming en evaluatie van het ruimingsplan: Herhaling van punt a, b en c met het oog op de evaluatie van het ruimingsplan en eventuele bijsturing van het ruimingsplan
Resultaat
Ruiming van de waterlopen in beheer van de gemeente Willebroek rekening houdende met de vereisten van het watersysteem en de vereisten van de gemeente (financiële draagkracht).
Initiatiefnemer
Gemeente Willebroek
Betrokken actoren Gemeente Willebroek, polder van Willebroek, VMM-afdeling water, AWZ, Provincie Antwerpen, Provincie Vlaams-Brabant, inwoners van de gemeente Willebroek…
Locatie
Deelgebied van de gemeente Willebroek gelegen in het deelbekken
Instrumenten
Studie, overleg, verder actieafhankelijk…
Prioriteit
Deze actie geeft uitvoering aan de doelstelling van het decreet betreffende het integraal waterbeleid inzake het bereiken van een goede biologische en chemische toestand van de waterlopen in 2015.
Afhankelijkheid PLANNING & BUDGET Termijn
2006-2012
Budget
September 2007
74
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op deelbekken- en bekkenniveau
Nummer spoor
6
Nummer actie
Titel
Sanering van waterbodems / ecologisch ruimingsbeheer
Omschrijving
De waterbeleidsnota stelt dat de bekkenbeheerplannen een prioriteitsstelling en actie met betrekking tot de ruiming en sanering van waterbodems dient te bevatten. In samenspraak met de lokale beheerders, de sectorvertegenwoordigers en de betrokken administraties worden de prioriteiten en uiteindelijke acties inzake waterbodemsanering vastgelegd en opgenomen in het actie- en maatregelen programma. Er wordt op bekkenniveau een prioriteitenanalyse uitgewerkt, waarbij zowel ecologische aspecten, als hydraulische criteria op een geïntegreerde manier worden beschouwd.
DB 08-08_A55
) In dit kader wenst de gemeente Bonheiden voor haar grondgebied een waterbodembeheerplan op te maken. Dit houdt volgende 3 stappen in: Bepalen van de ecologische saneringsprioriteit, bepalen van de hydraulische ruimingsprioriteit, bepalen of een waterbodem in een waterbodembeheerplan wordt opgenomen en met welke prioriteit. (Bonheiden) ) De gemeente Kortenberg beschikt over een slibruimingsplan. Na goedkeuring door het gemeentebestuur wordt het plan uitgevoerd. Daarnaast doet de gemeente aan biologische slibverwijdering. Ze heeft een firma aangesteld die de Molenbeek (2 jaar) en de Weesbeek (1 jaar) geregeld ent met micro-organismen. Op die manier is het slibgehalte in de Molenbeek op twee jaar met 45% gereduceerd. Sanering van waterbodems dient te gebeuren aan de hand van weloverwogen criteria, en onderdeel van een duidelijk plan en visie.
Resultaat
Initiatiefnemer
-
Opmaak van een waterbodembeheerplan
-
Een verhoogde ecologische kwaliteit van de waterlopen.
-
Binnen de provincie wordt door alle betrokkenen op eenzelfde manier geruimd, volgens de geldende principes en wetmatigheden. (http://www.vlaamsbrabant.be/levenenwonen/waterbeleid)
Bekkensecretariaat, waterschapssecretariaat
Betrokken actoren De gemeenten, de overige waterlopenbeheerders, OVAM, CIW, werkgroep bagger- en ruimingsspecie
Locatie
Deelbekken van de Barebeek en Benedendijle
Instrumenten
Beoordeling slib aan de hand van minstens volgende toetsingen: VLAREA-voorwaarden, triadekwaliteitsbeoordeling, slibdikte. Er wordt door IVA VMM en OVAM een code van goede praktijk opgemaakt voor de uitvoering van ruimingen.
Prioriteit
++
Afhankelijkheid
-
De waterkwaliteit en de sanering van de resterende lozingspunten. Op bekkenniveau wordt een ruimingsplan opgemaakt. De functietoekenning van de waterlopen heeft zijn impact hebben op het ruimingsbeheer. Niet alle waterbeheerders zijn op de hoogte van de wetmatigheden, of de overwegingen die dienen te worden gemaakt alvorens tot ruiming over te gaan. Er moeten voldoene afzetmogelijkheden zijn voor de verwerking van slib.
PLANNING & BUDGET Termijn
Plan: eerste planperiode Uitvoering: eerste en tweede planperiode
Budget
September 2007
75
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op deelbekken- en bekkenniveau
Nummer spoor
6
Titel
Sanering van vismigratieknelpunten
Omschrijving
De Benelux Beschikking dd. 26/4/96 inzake vismigratie stelt dat vismigratie mogelijk moet gemaakt worden tegen 2010 voor alle vissoorten op alle waterlopen in de hydrografische bekkens van de Benelux. Om tegemoet te komen aan de vraag van de waterbeheerders om een ‘plan van aanpak’ in dit verband op te maken, werd een prioriteitenkaart opgemaakt. Met het stand-still principe in het achterhoofd is het aangewezen de meest waardevolle waterlopen eerst aan te pakken. Met behulp van een gestandariseerde methodologie werden deze waardevolle waterlopen in combinatie met strategisch belangrijke verbindingswaterlopen aangeduid en opgenomen in de prioriteitenlijst van de te saneren waterlopen in Vlaanderen. In een tweede stap werden op deze prioritaire waterlopen de vismigratieknelpunten geïnventariseerd. In het deelbekken van de Barebeek en Benedendijle is de Dijle als prioritair aan te pakken waterloop aangeduid. In het deelbekken zijn twee vismigratieknelpunten aangeduid, beide te Mechelen. Het eerste knelpunt betreft een schuif, met name de bovensluis stroomopwaarts van de binnenstad aan het goederenstation, het tweede knelpunt betreft een sluis, met name de Benedensluis op de Dijle stroomafwaarts van de Mechelse binnenstad. Aan het eerste knelpunt moet de hoogste prioriteit worden gegeven, het andere moet nog verder onderzocht. In de ecologische inventarisatie en visievorming in het kader van integraal waterbeheer (eind 2002) zijn 23 vismigratieknelpunten aangeduid in het stroomgebied van de Barebeek. 5 daarvan worden beschouwd als op te heffen met een hoge prioriteit. Vooreerst moeten de prioritair te saneren waterlopen worden aangepakt. De andere knelpunten moeten zo mogelijk worden weggewerkt als ook andere werken worden uitgevoerd, bv. herstellingswerken. ) De gemeente Bonheiden en Willebroek wensen expliciet aandacht te schenken en een oplossing te zoeken voor eventuele vismigratieknelpunten op waterlopen in haar beheer. Volgende acties worden daartoe uitgevoerd: - Uitvoering en inventarisatie van de vismigratieknelpunten; - Opmaak van een actieplan ter sanering van deze vismigratieknelpunten; - Uitvoering van de sanering. - Bevorderen van vismigratie door aanpakken van knelpunten en vermijden van nieuwe knelpunten - Inventarisatie van vismigratieknelpunten op niet prioritaire waterlopen Alle waterloopbeheerders
Resultaat Initiatiefnemer
Nummer actie
DB 08-08_A56
Betrokken actoren Provinciale visserijcommissie, inwoners,... Locatie
Deelbekken
Instrumenten
Benelux Beschikking dd. 26/4/96 inzake vismigratie Databank vismigratieknelpunten http://www.vismigratie.be Ecologsiche inventarisatie De samenwerkingsovereenkomst voorziet subsidies voor de sanering van knelpunten
Prioriteit Afhankelijkheid
De visserijcommissie is actief bezig met het inventariseren en saneren van knelpunten ++ Een eerste vereiste is een afdoende waterkwaliteit. Deze kan op dit moment nog niet worden gegarandeerd.
PLANNING & BUDGET Termijn Budget
September 2007
76
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op deelbekkenniveau
Nummer spoor
7
Nummer actie
Titel
Uitvoeren van een water-audit.
Omschrijving
Uitvoeren van een water-audit in de gemeentelijke en provinciale gebouwen. Naast de 'water-boekhouding' wordt een audit uitgevoerd bij renovatie van de gemeentelijke infrastructuur.
DB 08-08_A57
) Kortenberg houdt bij verbouwingswerken wel rekening met waterbesparende maatregelen. ) De gemeente Boortmeerbeek schrijft in haar Milieubeleidsplan een water audit uit te voeren bij verbouwingen aan eigen gebouwen. ) Hergebruik wordt geïntegreerd bij renovatie of uitbreiding van bestaande gemeentelijke gebouwen. (Zemst)
Resultaat
Promoten van duurzaam drinkwatergebruik en hemelwaterhergebruik met de gemeentelijke gebouwen als voorbeeld.
Initiatiefnemer
Gemeenten
Betrokken actoren Technische diensten Locatie
Het deelbekken
Instrumenten
De samenwerkingsovereenkomst komt tussenbeide bij het uitvoeren van een wateraudit
Prioriteit
++
Afhankelijkheid
Verschillende scholen zijn niet langer vragende partij voor nog meer informatie en sensibilisatie via de scholen. De druk op de scholen is, volgens hen, nu al te groot. Zij zijn vragende partij de scholen meer te betrekken bij de verschillende initiatieven. De haalbaarheid (fnancieel) van de voorgestelde maatregelen
PLANNING & BUDGET Termijn Budget
September 2007
77
Deelbekkenbeheerplan: Barebeek/Benedendijle Actieplan OMSCHRIJVING
Uitvoering op deelbekkenniveau
Nummer spoor
7
Titel
Watercontracten - watermeesters
Omschrijving
Nummer actie
DB 08-08_A58
De actie wil op een actieve manier kinderen en volwassenen bewustmaken van de waterproblemen waarmee ze te kampen hebben. DIt in de eerste plaats door ze te informeren, en dan aansporen thuis en op school een deel van de oplossing van deze problemen te zijn. Scholen die al dan niet een MOS-werking hebben zullen aangemoedigd en begeleid worden bij het opzetten, respectievelijk uitbouwen, van hun MOS waterwerking. het project wil van duurzaam watergebruik een vaste praktijk maken in de scholen en in de huishoudens, en dat op verschillende niveaus en kanalen. Daarbij zijn er vier specifieke doelstellingen: 1. Gebruik van leidingwater als drinkwater thuis en op school doen stijgen; 2. Het gebruik van leidingwater thuis en op school doen afnemen; 3. De kwaliteit van het afvalwater beheren; kiezen voor ecologische producten; 4. De ecologische waarde van waterlopen bekendmaken, zo het respect voor waterlopen verhogen.
Resultaat
De actie beoogt te 1. informeren via (1) artikels in school- of verenigingskrantje, (2) artikels in gemeentelijk infoblad (3) de MOS-werking van de school; 2. sensibiliseren via (1) infosessies binnen de vereniging, (2) workshops op school, (3) wateractiviteiten binnen/buiten de school, (4) watergerelateerde axcursies door scholen/verenigingen 3. gedragsverandering te evalueren via (1) vragenlijst die referentiewaterverbruik van scholen en huishoudens bepaalt, (2) vragenlijst die waterverbruik na toepassen van waterbesparende tips bepaalt en (3) vragenlijst die polst naar welke waterbesparende tips werden toegepast.
Initiatiefnemer
1. Regiowerking Vlaams-Brabant: contacteren en werven van gemeenten 2. MOS-werking: Contacteren/begeleiden scholen binnen de gemeente 3. WWF: ter beschikking stellen van informatie duurzaam watergebruik, ter beschikking stellen aanbod wateractiviteiten, opleiden en coachen van watermeesters, begeleiden van infosessies 4. Watermeesters: trekken van waterproject in vereniging/ school
Betrokken actoren Gemeenten, scholen Locatie
Hele deelbekken
Instrumenten Prioriteit Afhankelijkheid PLANNING & BUDGET Termijn Budget
September 2007
78
