Doelstellingennota Deelbekkenbeheerplan Deelbekken Leibeek-Weesbeek-Molenbeek Inventaris van de knelpunten en kansen Doelstellingennota

Deelbekkenbeheerplan: Leibeek/Weesbeek/Molenbeek Inventaris van de knelpunten en kansen - Doelstellingennota

Doelstellingennota Deelbekkenbeheerplan Deelbekken Leibeek-Weesbeek-Molenbeek Inventaris van de knelpunten en kansen Doelstellingennota

September 2007 Bertem, Bonheiden, Boortmeerbeek, Haacht, Herent, Kampenhout, Kortenberg, Leuven, Rotselaar , Zaventem, de Provincie Antwepen en de Provincie VlaamsBrabant.

September 2007


Inhoudstafel Inhoudstafel ........................................................................................................... 2 0. Inleiding .............................................................................................................. 4 1. Inventarisatie van de knelpunten en de kansen ............................................. 5 1.

Waterkwantiteit ...................................................................................................... 5 WEESBEEK (VHAG 6559).....................................................................................................5 LEIBEEK/LAAKBEEK (VHAG 6558) ........................................................................................6 MOLENBEEK-Wasbeek-Aderbeek (VHAG-6779)...................................................................7 HOGE BEEK (VHAG 6858)/LIPSEBEEK (VHAG 6743) .............................................................8 DE BINNENBEEK (VHAG 7091) ............................................................................................8 ALLERLEI .............................................................................................................................9 2. Waterkwaliteit .......................................................................................................11 ALGEMEEN .......................................................................................................................11 KWZI/IBA ..........................................................................................................................13 HEMELWATERPUTTEN/INFILTRATIE/SEPTISCHE PUTTEN......................................................13 OVERWELVEN GRACHTEN/ HERWAARDERING VAN GRACHTENSTELSELS .........................15 OVERIGE ...........................................................................................................................15 3. Ecologie.................................................................................................................17 EROSIE ..............................................................................................................................17 RUIMEN VAN WATERLOPEN..............................................................................................18 SPROEISTOFFEN/STROOIZOUT ...........................................................................................19 4. Overige..................................................................................................................19

II. Doelstellingennota........................................................................................... 21 0. Doelstellingen ................................................................................................................21 Spoor 1. Maximale retentie en hergebruik van hemelwater aan de bron .............................21 1.1. Doelstelling ................................................................................................................21 1.2. Krachtlijnen................................................................................................................21 1.3. Mogelijke aandachtsgebieden ....................................................................................22 Spoor 2. Sanering van afvalwaterlozingen ...........................................................................23 2.1. Doelstelling ................................................................................................................23 2.2 Krachtlijnen.................................................................................................................24 2.3 Mogelijke aandachtsgebieden .....................................................................................24 Spoor 3. Bewaking en verbetering van de kwaliteit van de riolerings- en zuiveringsinfrastructuur ......................................................................................................25 3.1. Doelstelling ................................................................................................................25 3.2. Krachtlijnen................................................................................................................25 3.3 Mogelijke aandachtsgebieden .....................................................................................26 Spoor 4. Voorkomen en beperken van diffuse verontreiniging .............................................26 4.1. Doelstelling ................................................................................................................26 4.2. Krachtlijnen................................................................................................................26 4.3. Mogelijke aandachtsgebieden ....................................................................................27 Spoor 5. Voorkomen en beperken van erosie en sedimenttransport naar de waterloop ........28 5.1. Doelstelling ................................................................................................................28 5.2 Krachtlijnen.................................................................................................................28 5.3 Mogelijke aandachtsgebieden .....................................................................................28 Spoor 6. Kwantitatief, kwalitatief en ecologisch duurzaam waterlopenbeheer......................29 6.1. Doelstelling ................................................................................................................29 6.2. Kwantitatief waterlopenbeheer ..................................................................................29 6.2.1. Krachtlijnen met betrekking tot water bergen ..................................................29 6.2.2 Krachtlijnen met betrekking tot vertraagd afvoeren ..........................................30 6.2.3. Overige krachtlijnen .........................................................................................30

September 2007

2

Deelbekkenbeheerplan: Leibeek/Weesbeek/Molenbeek Inventaris van de knelpunten en kansen - Doelstellingennota 6.2.4. Mogelijke aandachtsgebieden/waterlopen........................................................31 6.3. kwalitatief waterlopenbeheer .....................................................................................31 6.3.1. Krachtlijnen .........................................................................................................31 6.4. Ecologisch waterlopenbeheer .....................................................................................31 6.4.1. krachtlijnen..........................................................................................................31 6.5. Water - een plezier!? .................................................................................................32 Spoor 7. Duurzaam drinkwatergebruik................................................................................32 7.1. Doelstelling ................................................................................................................32 7.2. krachtlijnen ................................................................................................................32

September 2007

3


0. Inleiding 1

De doelstellingennota is opgebouwd uit twee delen. In een eerste deel wordt een overzicht gegeven van de kansen en knelpunten in het gebied. De eigenlijke doelstellingen worden in het tweede luik beschreven. Met de opmaak van een deelbekkenbeheerplan (DuLo-plannen) wordt de realisatie van een duurzaam lokaal en integraal waterbeleid beoogd. Een waterbeleid waarbij alle actoren betrokken worden én waarin éénieder zijn verantwoordelijkheid opneemt. Hierdoor zouden ook op deelbekkenniveau de doelstellingen van de Europese Kaderrichtlijn Water behaald moeten kunnen worden; met name een goede toestand van het oppervlaktewater en van het grondwater. Zowel op lokaal als bovenlokaal vlak dienen er hiertoe diverse maatregelen te worden genomen. In het eerste deel wordt een opsomming gegeven van alle knelpunten en kansen die werden aangegeven. Met de bevraging hebben we getracht een zo volledig mogelijk beeld te schetsen. We zijn ons evenwel bewust van de mogelijkheid dat bepaalde knelpunten ontbreken of onvolledig zijn. De lijst is dan ook niet limitatief en kan verder aangevuld worden tijdens de uitwerking van het actieplan. Een uitgebreide bevraging van alle mogelijk betrokken sectoren was in dit stadium van het plan niet haalbaar. Verder dient vermeld dat de knelpunten en potenties in de lijst worden weergegeven zoals ze door de besturen werden aangebracht zonder een oordeel te vellen over de juistheid ervan. Eventueel tegengestelde meningen werden naast elkaar geplaatst en de aangehaalde mogelijke oorzaken werden nog niet onderzocht. Pas bij de uitwerking van concrete acties zullen de aangehaalde knelpunten meer in detail onderzocht worden, zowel naar gevolgen, als naar mogelijke oplossingen. Met de opsomming van al de verschillende doelstellingen, opgedeeld volgens een 7-tal sporen, wordt in het tweede deel van deze nota getracht een duidelijk beeld te geven van de manier waarop we onze algemene doelstelling willen bereiken. Met de ondertekening van de doelstellingennota onderschrijven de besturen de principes van integraal waterbeleid die, zoals gezegd, vervat zitten in de lijst met krachtlijnen. Dit wil evenwel niet zeggen dat een bestuur zichzelf daarmee ook oplegt om alle doelstellingen te realiseren. In bepaalde omstandigheden is het immers niet realistisch bepaalde krachtlijnen of doelstelling volledig na te streven. Bedoeling is wel dat de betrokken besturen de nodige inspanningen leveren om, in de mate van het mogelijke, specifieke acties uit te werken die moeten bijdragen tot de realisatie van een integraal waterbeleid. Het deelbekkenbeheerplan zal uiteindelijk integraal deel uitmaken van het bekkenbeheerplan: beiden vormen 1 geheel. De opbouw van het bekkenbeheerplan verschilt op sommige punten van deze van het deelbekkenbeheerplan. Zo gebruikt het bekkenbeheerplan niet de 7 sporen maar wel de indeling van de waterbeleidsnota met krachtlijnen, operationele doelstellingen en maatregelen. Zowel in het bekken- als deelbekkenbeheerplan vindt u een bondig overzicht waarmee u de link kunt leggen tussen de 7 sporen enerzijds en de krachtlijnen en operationele doelstellingen anderzijds. Als bijlage bij de niet-technische samenvatting vindt u een tabel die het verband aangeeft tussen het 7-sporenbeleid in de deelbekkenbeheerplannen, de krachtlijnen en operationele doelstellingen in het bekkenbeheerplan en de Europese Kaderrichtlijn Water.

1

Deze doelstellingennota houdt rekening met de randvoorwaarden zoals beschreven in hoofdstuk 3 op p. 14 en p. 15 van de Code voor goede praktijk voor duurzaam lokaal waterbeleid, voor zover de opgesomde randvoorwaarden reeds gekend zijn. Bij de verdere uitwerking van de acties zal ook rekening gehouden worden met deze randvoorwaarden.

September 2007

4


1. Inventarisatie van de knelpunten en de kansen Op basis van de gebiedsanalyse en de interviews met de betrokken actoren (gemeenten, provincie) wordt een overzicht gemaakt van de kansen en knelpunten met betrekking tot water. De knelpunten en potenties zijn gebaseerd op zaken die gemeenten en betrokkenen zo aanvoelen. Oorzaken zijn soms gebaseerd op veronderstellingen. Er wordt geopteerd voor een opdeling volgens de waterkwantiteit, waterkwaliteit, ecologie en overige.

1.

Waterkwantiteit

Er wordt een hydrologische en hydraulische modellering van de Weesbeek uitgevoerd, in opdracht van Amnial, Afdeling Water en de provincie Vlaams-Brabant. In 2001 werden de e e e e e e Weesbeek (1 , 2 en gedeelte 3 cat.), de Molenbeek (2 cat. volledig), de Leibeek (1 , 2 cat. e e e volledig), de Lipsebeek (deel 2 cat. ), de Hoge Beek (volledig 2 cat) en de Zuurbeek (gedeelte 3 cat.) opgemeten. De opmetingen werden uitgevoerd door studiebureau Casier. In 2003 werden bijkomende opmetingen utgevoerd van de Leibeek (Veltem-Beisem, 2e cat.), uitgevoerd door studiebureau Talboom. Daarnaast werden delen van valleigebieden opgemeten: - Omgeving van Prikhakendonk en RWZI Boortmeerbeek, monding Weesbeek in Dijle en monding Leibeek in Weesbeek - Weesbeek opwaarts sifon onder Kanaal Dijle-Leuven (tot monding Weisetterbeek) - Omgeving Kasteellaan - golf Kampenhout e - Silsombos - Kasteel Ter Balkenhof - 1 aquaduct Molenbeek en Weesbeek - gebied tussen Molenbeek en Zuurbeek - Gebied 'Nieuw Brussel' (omgeving Leibeek en Molenbeek) en gebied Diestbrugstraat (Omgeving Molenbeek en Leibeek) - Kortenberg, gebied ten zuiden van Leuvensesteenweg (Aderbeek en Wasbeek) Finaal moeten aan de hand van een scenario-analyse maatregelen worden voorgesteld die een oplossing moeten bieden voor de wateroverlast n het volledige gebied.

WEESBEEK (VHAG 6559) -Het water van de verharde oppervlakte, die ontstaat door de aanleg van de nieuwe HST-lijn, wordt geloosd in de Weesbeek. Om bij hevig regenweer geen al te groot debiet te lozen in de Weesbeek is een wachtbekken voorzien op de hoek van de Driewilgenstraat en de spoorlijn. Langs de spoorlijn is ook een open gracht voorzien ter buffering. (Kortenberg) -Waar de Weesbeek en de Zuurbeek samenkomen en onder de Molenbeek gaan ontstaat bij hevige regen overlast in de Balkenstraat. (Provincie) -De gemeente wil een gescheiden riolering aanleggen in de Stationstraat en daarrond (Edegemstraat-Engelenstraat-Erpsestraat-Kerkhoflaan-Guldendellestraat-HoubenstraatKapellestraat). Het regenwater van de RWA-leiding zou in de Weesbeek worden geloosd. De Weesbeek kan het berekende debiet van 1000l/s niet aan. De Weesbeek kan slechts 600l/s aan. Bijgevolg is het project op heden moeilijk realiseerbaar. De provincie stelt voor een ontdubbeling door te voeren, zodat het water niet op één plaats in de waterloop terechtkomt. (Kortenberg) -De eigenaars van het Kasteel Ter Balkt merken de laatste jaren een vernatting van het domein, omdat de waterlopen niet meer worden gereinigd zoals dat vroeger wel systematisch gebeurde. Er komen ook klachten over bosgebieden die onderlopen. Vele van die gebieden zijn echter van nature overstroomde gebieden en liepen in het verleden ook reeds onder. (natuurlijke situatie). (Kampenhout) -Het grootste knelpunt met betrekking tot wateroverlast in Kampenhout situeert zich ter hoogte van de wijk Ter Bronnen, het gebied tussen de Keibeek (VHAG 6714) en de Weesbeek. Daar

September 2007

5

Deelbekkenbeheerplan: Leibeek/Weesbeek/Molenbeek Inventaris van de knelpunten en kansen - Doelstellingennota komen huizen (±200-250) bij hevig regenweer onder water te staan, omdat het water onvoldoende weg kan via de Keibeek naar de Weesbeek (Keibeek lagergelegen dan de Weesbeek). Daar komt dan nog het water bij dat afstroomt van de landerijen ten zuiden van Ter Bronnen. Het gebied is van nature een brongebied, laaggelegen en vochtig. Buffering/berging (b.v. grachten) in het gebied zelf is moeilijk/onmogelijk want het grondwaterpeil zit bijna tot het niveau van het maaiveld, en aan het natuurgebied Torfbroek mag/kan niet geraakt worden (in een zoektocht naar bergingscapaciteit). Het woongebied ligt in van nature overstroomd gebied. In het verleden is een studiebureau aangesteld om oplossingen te zoeken voor de wateroverlast, maar er is geen oplossing uit de bus gekomen. Ook uit het MER, uitgevoerd naar aanleiding van de aanleg van riolering in de verschillende straten, zijn geen oplossingen naar voor gekomen. De gemeente heeft de provincie een poos geleden voorgesteld een terrein aan te kopen van 2ha naast de Molenbeek, maar het ligt niet in overstromingsgebied. Er zou veel grond moeten worden afgegraven, en dat is geen optie. Een andere mogelijkheid die de gemeente ziet is een gebied aan de rechteroever van de Weesbeek, ter hoogte van Ter bronnen. Definitieve oplossingen zullen moeten komen uit de modellering van de Weesbeek en de Molenbeek. Oplossingen zullen eerder stroomopwaarts moeten worden gezocht. (Kampenhout) -Indien het water van de Weesbeek ter hoogte van de sifon onder het kanaal te veel wordt opgehouden kunnen er zich problemen voordoen. In het verleden heeft zich als gevolg daarvan overlast voorgedaan in de Wielewaallaan(Weisetterwijk), de Zeypestraat (Rood Klooster), de Waterstraat, Balkestraat (Nederokkerzeel),... (Kampenhout) -Het noorden van de gemeente Boortmeerbeek, aan de monding van de Leibeek-Laakbeek in de Weesbeek en de Weesbeek in de Dijle, is zeer laaggelegen, van nature overstroomd gebied. Het gebied is als landbouw- en natuurgebied ingekleurd. (Boortmeerbeek) -In de Kasteelstraat te Kortenberg is de Leibeek ontdubbelt. Er is een overstort van Aquafin. Er is soms wateroverlast. (Kortenberg)

LEIBEEK/LAAKBEEK (VHAG 6558) -De Leibeek (2.096) vertrekt in Wijgmaalbroek, loopt langs Rotselaar naar Wakkerzeel. Ter Hoogte van de Pastoriestraat komt de Leibeek 2.099 en de Hambosbeek in de Leibeek 2.096. Aan de Dijlekant is een zandvang gemaakt. (Provincie) -In 2003 en ook voordien overstroomden heel wat gebieden in de brede laaggelegen vallei van de Leibeek(Laakbeek). Veel overlast veroorzaakte dat niet wegens weinig of geen bebouwing of omwille van het specifieke grondgebruik(populierenbossen, weiland). het gaat om gebieden ter hoogte van Schouwbroek, Schorisgat, Schoonbroek, Schonenberghoeve en Valvekenshoeve. (Haacht) -Tussen de samenvloeiing van de Leibeek met de Lipsebeek en de Antitankgracht kent de Leibeek een slechte waterkwaliteit. Bovendien bevindt er zich veel slib in de beek door huishoudelijke lozingen (onder meer). (Provincie) -Waar de Leibeek onder de antitankgracht doorgaat is er ook wateroverlast. (Provincie) -Ter hoogte van de samenvloeiing van de Lipsebeek en de Leibeek/Laakbeek is er een probleem. Het water van de Lipsebeek heeft daar een grotere snelheid, en zorgt voor een opstuwing van het water van de Leibeek. Er is een probleem met de kwaliteit van het slib. Ruiming zou slechts een tijdelijke oplossing zijn. (Provincie) -Tussen de monding Lipsebeek in de Leibeek en de Wespelaarsesteenweg is er door slib op de kant te gooien een kunstmatige dijk ontstaan die de komgronden afsluit. (Provincie) -Het volledige noordelijke deel van de gemeente-grensgebied met Bonheiden, de vallei van de Dijle-Leibeek, is in feite van nature overstroomd gebied. Het gebied is voornamelijk als landbouw- of natuurgebied ingekleurd. De overstroming van het gebied is in die zin geen groot knelpunt. Erger wordt het als de buffercapaciteit van het gebied overschreden wordt September 2007

6

Deelbekkenbeheerplan: Leibeek/Weesbeek/Molenbeek Inventaris van de knelpunten en kansen - Doelstellingennota en de overstroming zich uitbreidt naar woongebied. Wat af en toe gebeurt bij zware en langdurige regenval, ter hoogte van de Ravensteinstraat-Stationsstraat. (Boortmeerbeek) In het kader van de actualisatie van het Sigma-plan moet/zou er een oplossing kunnen gevonden worden voor de mogelijke overlast ter hoogte van de bewoning. Tijdens de voorstudie van het Milieu Effect Rapport werd opgegeven dat dat gebied in aanmerking kan komen als gecontroleerd overstromingsgebied, op voorwaarde dat de bewoning wordt gevrijwaard. (Boortmeerbeek)

MOLENBEEK-Wasbeek-Aderbeek (VHAG-6779) -Ter hoogte van de Populierenlaan was er overlast. De problemen zijn opgelost door de aanleg van een wachtbekken. (Kortenberg) -Ter hoogte van de Kiewitstraat-Beekstraat, aan de sporthal, zijn er verschillende problemen. De vijvers van de abdij worden niet langer voorzien van water, omdat het inkomende water te vuil is. Nochthans kunnen de vijvers dienst doen als een bufferbekken. Het gecollecteerde (afval)water komt vanaf het industriegebied Guldendelle via de Leuvensesteenweg en het centrum van Kortenberg, achter de sporthal in de Molenbeek-Wasbeek-Aderbeek (VHAG 6779) terecht. Bij hevige regenval zijn dit grote debieten, die de riool niet aankan. Wateroverlast is het gevolg. (Kortenberg) De kwaliteit van het water en het slib is bovendien zeer slecht. -Meerbeekstraat, Schoonaerdestraat: De Molenbeek treedt in het Plantsoenbos en het bos De Merode geregeld buiten haar oevers. Dit zorgt verschillende keren per jaar voor overlast in tuinen, tuinhuisjes en garages. Er is een gedeeltelijke oplossing gevonden door het plaatsen van een wervelventiel op de moerriool, die het debiet regelt (bovengemeentelijk). Maar dat houdt water tegen, wat stroomopwaarts voor overlast kan zorgen. Oplossing die de gemeente voorstelt is een deel van het bos aan te kopen of een dijk te leggen. (Kortenberg) De eigenaar van het bos is er niet echt gelukkig mee(problemen). De kwaliteit van het water en het slib is bovendien slecht, wat de schade (materieel-natuur) verhoogd. (Provincie) -Zonnewoud-Waterstraat-Donkerstraat: Woongebied langsheen de Leibeek en de Molenbeek. Een 10-15 huizen ondervinden daar regelmatig zware hinder. De Molenbeek is in het verleden, om de Heersemmolen te voorzien van water, hoger gelegd. Het water van de Molenbeek waterde af via een grachtje in de Leibeek, die dat water niet steeds kon slikken waar de Leibeek onder de Molenbeek doorgaat. Daar ontstond wateroverlast. Ook voorbij de Heersemmolen, waar de Leibeek in de Molenbeek terechtkomt, ontstond wateroverlast. Vele bewoners hebben in hun tuin wel een vijver die deels een oplossing kan bieden. De provincie heeft juist voor de molen de waterloop geruimd. Problemen zijn er nu niet meer. Het blijft wel een risicogebied.(Kortenberg) Het betreft hier een knelpunt waar drie gemeenten betrokken partij zijn. De gemeente stelt voor delen van gebieden die nu niet gecontroleerd overstromen, in te richten als gecontroleerd overstromingsgebied. Zodoende zou de bewoning althans gevrijwaard kunnen/moeten worden van wateroverlast. (Kortenberg) -Aan de sporthal is er een probleem op een waterloop 3de cat.. Het water is van zeer slechte kwaliteit en loopt door Bos van de Merode. (Provincie) -Tussen de Wijnengemhofstraat en de Schoonaardestraat loopt de Molenbeek door bos. Bij hoge waterstanden loopt ze buiten haar oevers, met problemen met de eigenaars van het bos tot gevolg (Linker oever) (Provincie) -De Leibeek sifoneert de Molenbeek en veroorzaakt af en toe overlast in de Waterstraat. Aan het Molenbeekplein is het de Molenbeek die voor wateroverlast zorgt. Bij hoge waterstand stroomt het water via afwateringsgrachten en weide naar de Zuurbeek (3e cat.). (Provincie) -Het water van de Molenbeek loopt bij hogere waterstand over via de sluis, met wateroverlast tot gevolg in de aanpalende woongebieden op grondgebied van Kortenberg. Ook voorbij de Heersemmolen, waar de Leibeek in de Molenbeek terchtkomt ontstond wateroverlast in bosgebied. Sinds de Molenbeek, door de provincie geruimd is vanaf de vijvers in Beisem tot September 2007

7

Deelbekkenbeheerplan: Leibeek/Weesbeek/Molenbeek Inventaris van de knelpunten en kansen - Doelstellingennota de Broekstraat en er een nieuwe constructie is gebouwd, zodat het water niet zomaar meer via de gracht in de Leibeek stroomt, zijn de problemen verminderd. Door de ophoging van de beek, daalde de helling en stroomsnelheid van de beek, met afzetting van sediment tot gevolg. (Herent)

HOGE BEEK (VHAG 6858)/LIPSEBEEK (VHAG 6743) -Langsheen de Hoge Beek (3e cat.) is er veel bebouwing. Door het lage verval stagneert het water, zit er veel slib in de beek en is er geregeld overlast. (Provincie) -De Hoge Beek wordt mee opgenomen in de modellering van de Molenbeek, opgemaakt door AMINAL en de provincie. Naast werken (minimale herprofilering van de Hoge Beek ingevolge werken voor de aanleg van de HST) die onlangs zijn gebeurd, zijn er (concreet) plannen voor grondige werken vanaf de Brusselsesteenweg tot aan de spoorweg (in het kader van de verbindingsriolering Winksele fase 2 en herprofileringswerken aan de Hoge Beek). (Herent) -Voor dit jaar is een groot project rond de Hoge Beek gepland en zijn er werken rond gescheiden stelsels gepland, daaraan gekoppeld. (In het kader van de werken voor de collector Winksele fase 2.) De investering bedraagt rond de 100 miljoen BEF. (Herent) -Er was wateroverlast in de buurt van de Mechelsesteenweg, waar de Hoge Beek onder de weg (Omleiding) doorgaat. De wateroverlast ontstond via grachten aan Timmerik en de Dorenstraat. Door de slibruiming die stroomafwaarts werd uitgevoerd door de provincie en de gedeeltelijke herprofilering stroomopwaarts zijn de problemen hier grotendeels opgelost. Binnekort zal het regenwater van de Mechelsesteenweg en de straten in Winksele worden afgekoppeld en zal de Hoge Beek vanaf de Brusselsesteenweg volledig worden geherprofileerd, waardoor de bergingscapaciteit verder zal toenemen. (Herent) -Het water in de Hoge Beek wordt aan de bron voornamelijk geleverd door de holle wegen vanop Bertem, die heel vaak sediment ten gevolge van erosie, meevoeren. Om Winkselecentrum en lagergelegen gebieden te beschermen wordt bij voorkeur een bufferbekken ter hoogte van de Brusselsesteenweg (natuurlijke wal) aangelegd. In het GNOP werd hiervoor een beperkt voorstel uitgewerkt. (Herent) -Tildonkse Steenweg: 'Bedrijvenzone': Afkoppeling van verharde oppervlakte. De sifon is hersteld. Er is nog steeds instroming van water in de riolering van de Tildonksesteenweg. (Herent) -De Lipsebeek kent een groter verval bij samenvloeiing in Leibeek, en zorgt daar voor opstuwing water Leibeek, wat leidt tot overlast. (Provincie) -Er is een stuw aangebracht op de Lipsebeek aan de monding in de Leibeek-Laakbeek. De beek verbreedt en er is een visvijver. Er is overlast, ook na de stuw. (Provincie) -Kruisign HST: Opstuwing in Langsgracht: aanslibbing + wateroverlast in de straat ... (Herent)

DE BINNENBEEK (VHAG 7091) -De Binnenbeek sifoneert onder de WO II-anti-tankgracht en fungeert als een knijp bij hoge wateraanvoer waardoor het gebiedje stroomopwaarts op de linkeroever onder water komt. Er staat bovendien veel slib in de beek, met hoge waterstanden tot gevolg. Er komen meerdere lozingspunten op uit. (Provincie) -In Haacht-centrum is de Binnenbeek ter hoogte van de nieuwe aangelegde parking overwelfd. Dit zou stroomopwaarts hogere waterstanden veroorzaken dan voordien omdat het water nu over een kunstmatige drempel zou moeten. Het slib zal worden geruimd, het probleem zal echter terugkeren binnen drie à vier jaar. Het eerste deel van de overwelving is vergund, de rest is er later bijgezet (warenhuis). (Provincie) -AWZ Afdeling Zeeschelde deed een aantal voorstellen ter inrichting van een aantal overstromingsgebieden in het kader van het Sigmaplan. De gemeente stelt zich vragen bij de maatschappelijke impact van de maatregelen en er heerst eveneens onduidelijkheid over de toekomstige uitvoering ervan (indijking overstromingsgebieden-hoogte van de dijken).

September 2007

8

Deelbekkenbeheerplan: Leibeek/Weesbeek/Molenbeek Inventaris van de knelpunten en kansen - Doelstellingennota Concrete problemen kunnen eventueel verwacht worden omdat de Binnebeek deel in een overstromingsgebied zou terechtkomen waardoor terugstuwing zou kunnen optreden. Ook zouden enkele weekendverblijfjes (t.h.v. Keerbergenbroek), boerderijen en akkerlanden in OG terechtkomen. (Haacht) -Aquafin legt een open retentiebekken aan langsheen de Binnebeek in de Zoellaan en Hansbrugweg. (Provincie) -Door het lage verval is er ter hoogte van de Eikestraat veel wateroverlast, tot 50-60m landinwaarts. Dit wordt nog versterkt door groei van lis en riet in landbouwgebied. (Provincie) -Ter hoogte van de Pastorijstraat (Dijlekant) is er een overstort op de Binnenbeek (via een afwateringsgracht gelegen langs terreinen rock Werchter). Problemen met afwatering, peilhoogte overstort en boeren stroomopwaarts. (Provincie) -Stroomafwaarts het centrum van Haacht overstromen wel wat weilanden. Er zijn geen problemen naar bewoning. (Haacht)

ALLERLEI -Potestraat: Op de Beek, die onder de Mechelsesteenweg en de Eikestraat doorloopt, komen een aantal rioleringen uit. (Herent) -Deel tussen de Ellestraat en Reikemstraat: De riolering, waarop ook grachten lozen, is in het verleden verstopt geraakt en verroorzaakte als gevolg daarvan wateroverlast. Door de ruiming van de riolen is dit probleem verholpen. (geen definitieve oplossing) De collector op de Mechelsesteenweg loopt niet ver genoeg door om de rioleringen die nu nog op de Beek uitkomen te collecteren. Het grachtenbeleid moet wachten op de collector (voorzien 2006-2009). Voor de Potestraat- deel vanaf Reikemstraat naar de Mechelsesteenweg- is er een ander probleem: Ook hier ligt een ingebuisde gracht, maar deze geeft uit op de bezinkingsgracht langs de Mechelsesteenweg. Hierop komt ook nog een afwateringsgracht, die van de weilanden richting Grote Spekstraat, uit. De riolering ligt hier ook zeer hoog. (Herent) -Overlast in de Ellestraat. Door een opeenvolging van open en ingebuisde grachten, waarop regenwater en afvalwater gezamenlijk toekomen, ontstaat er bij hevige regenval wateroverlast. Een gescheiden stelsel is hier de oplossing, maar dat kan nu nog niet. Hier geldt ook een probleem van toegankelijkheid; de riolering mondt daar uit in een gracht in de Kortestraat, samen met de langsgrachten van de Mechelsesteenweg die hoger liggen. De gracht in de Kortestraat kan moeilijk geruimd worden aangezien de afsluitingen tot in de grachtkant staan. Nochthans zou er zo'n 40 cm slib geruimd moeten worden. (Herent) -Het voetbalcomplex is onlangs voorzien van een ondergronds bufferbekken voor oppervlaktewater en drainage van de velden, onder de parking. (Herent) -Kiewitstraat-Beekstraat: De ene straat ligt lager dan de andere. De mensen in de Kiewitstraat vrezen voor wateroverlast als de collector in gebruik wordt genomen. (Kortenberg) -De Haachtstraat-Grote Spekstraat: Lagergelegen waterrrijk gebied: Lintbebouwing neemt de eerste 50 meter in vanaf de weg. Daarachter liggen weilanden. Door geringe infiltratie van regenwater staat er geregeld water op de velden, tot in de tuin van de bewoners. Het grondwaterpeil is hier hoog. (Herent) -Een gebied waar in het verleden ook vaak problemen zijn geweest situeert zich ten noorden van het Dijlekanaal. Problemen ontstonden ter hoogte van de camping die afwatert naar de kwelgrachten langsheen het kanaal. Die werden nooit door NV Zeekanaal onderhouden. Nu is er de belofte dat het wel zal gebeuren. Dat gebied, Kampenhout-Sas, wordt heraangelegdontwikkeld om het meer toegankelijk te maken, langs de weg en het water. NV Zeekanaal wil, op vraag van de omliggende industrie, meer aanlegplaatsen voorzien langsheen het kanaal. De afwateringsproblemen kunnen daar opgelost worden door een goede dimensionering van de overwelving van de langsgracht. Hiervoor werd een vergunningsaanvraag ingediend door NV Zeekanaal. (Kampenhout) September 2007

9

Deelbekkenbeheerplan: Leibeek/Weesbeek/Molenbeek Inventaris van de knelpunten en kansen - Doelstellingennota -Ter hoogte van de Vrouwleystraat is er overlast. Aquafin heeft het voorstel gedaan om een weide te gebruiken als bufferbekken (ter hoogte van de Zoo (VHAG 6931)). (Kortenberg) -De afwatering van de autostrade doorheen Kortenberg is een probleem in die zin dat niet goed geweten is welke oppervlakte, welk debiet en waar wordt geloosd. Er zijn drie wachtbekkens waar het water wordt gebufferd alvorens het gecontroleerd wordt geloosd. Maar dit biedt volgens de gemeente geen afdoende oplossing. De gemeente stelt voor 1 groot wachtbekken te voorzien tussen de autostrade en de Siptbeek. Maar de plannen zijn nog niet concreet of in detail uitgewerkt. (Kortenberg) -Ter hoogte van de Ballingstraat (de Zoo (VHAG6931)) is er wateroverlast, waarvan de oorzaak (Water kan niet weg door te hoge waterstand in de Molenbeek?) gelijklopend is met die meer stroomopwaarts de Molenbeek/Leibeek/Zuurbeek. Er zou een oplossing voorhanden zijn. (Kortenberg) -Ter hoogte van de Bosstraat-Maaistraat-Schuermansstraat: Door bebouwing ontstaan problemen. Het water kan niet meer weg. De afwatering gebeurt via niet gekatalogeerde grachtjes, het onderhoud ervan verloopt niet vlot. Ook het grondwater kan door bebouwing voor problemen zorgen. Bij hevige regenval doet een weide in de Bosstraat dienst als bufferbekken. (Kortenberg) -Het industrieterrein waar d'Ieteren is gevestigd is grotendeels verhard. Het water wordt geloosd in de Zuurbeek (VHAG 6604). Er is wel een bufferbekken voorzien voor opvang van water afkomstig van de verharde oppervlakte bij hevig regenweer. (Kortenberg) -Ter hoogte van de Vaartstraat, naast de camping wordt een nieuwe verkaveling gepland. Het water kan daar moeilijk weg. Als oplossing voorziet de projectontwikkelaar een infiltratiebed voor de volledige verkaveling of een afwatering naar de Goorbeek die uitmondt in de riolering in de Trianonlaan. Probleem dat dan ontstaat is dat de capaciteit van de Goorbeek te klein wordt (overwelfd?). Wat daar dan weer voor problemen kan zorgen. Eventueel komt het vervuilde water van de Goorbeek nadien in de Bergbeek(Zemst) terecht, wat nu een weinig vervuilde waterloop is. Aquafin heeft voorgesteld het regenwater van het hele gebied af te leiden naar het domein van Hofstade, op voorwaarde dat de gemeente een riolering legde naar de collector. De politiek heeft haar fiat hier niet voor gegeven. (Boortmeerbeek) - Enkele gebiedjes, ter hoogte van de antitankgracht en ten zuiden van Hoogdonk komen zo nu en dan onder water te staan. (Haacht) - De KMO-zone is voorzien van een bufferbekken. (Kampenhout) - Het gebied aan de Kasteellaan en de Eekhoornlaan (overstroomd 2003) is nog niet ontwikkeld (straten liggen er niet), en voorlopig zijn er nog geen plannen. Maar als die er wel zijn, valt dat project moeilijk tegen te houden, tenzij er compenserende maatregelen komen voor de eigenaars. (Kampenhout) Ter hoogte van de Sparrendreef-Haachtsesteenweg is een verkavelingswijziging geweigerd in een vergunde verkaveling omdat de geplande reliëfwijziging gevolgen zou kunnen hebben voor de bestaande bewoning. (Kampenhout) - De eerste twee stappen van het provinciaal regelment zijn goed uitgewerkt. De volgende stap, vertraagd afvoeren, is nauwelijks uitgewerkt. Toch een tekortkoming. (Herent/kampenhout) - Ter hoogte van de Zeypestraat (inplantingsplaats RWZI), aan de monding van de Leibeek (VHAG 7054) en de Molenbeek (VHAG 6779) in de Weesbeek, komen twee heel grote en lange collectoren samen. De gemeente vreest een beetje dat bij hevig regenweer of grote piekdebieten er wateroverlast zal ontstaan in de Zeypestraat.(Kampenhout) - In het Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan (pt 8.2 van de basisinventaris) wordt gesproken over ruimte voor water in het kader van het voorkomen van wateroverlast. er staat: " Water wordt als ordenend principe aanvaard in de ruimtelijke ordening. Om de toenemende overstromingen in de toekomst het hoofd te kunnen bieden, zal geopteerd worden voor het herstel van de natuurlijke bergingsmogelijkheden van valleigebieden en het aanpakken van de problematiek van te snelle afvoer." De Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening merkt op dat er ten allen tijde rekening moet gehouden worden met de aanwezigheid van September 2007

10

Deelbekkenbeheerplan: Leibeek/Weesbeek/Molenbeek Inventaris van de knelpunten en kansen - Doelstellingennota de grondwaterwinningen voor de openbare drinkwatervoorziening en de bijhorende beschermingszones. (VMW)

2.

Waterkwaliteit

ALGEMEEN De chemische waterkwaliteit op de Leibeek te Kampenhout is aanvaardbaar. De andere meetpunten geven een matig verontreinigde tot verontreinigde waterkwaliteit aan. De biologische waterkwaliteit is goed op de Leibeken te Kampenhout, maar is in het overige deel van het deelbekken matig tot zeer slecht. Binnen het deelbekken zijn er drie RWZI's actief of in proefdraaifase. Samen zullen ze een vuilvracht van 75.000IE behandelen. Dit moet op termijn zorgen voor een betere chemische en biologische waterkwaliteit. Daarbovenop moeten de verschillende geplande gemeentelijke en bovengemeentelijke projecten -rioleringswerken, verbindingsrioleringen en collectorenzorgen voor een betere afvoer van het afvalwater, wat opnieuw de kwaliteit van het oppervaktewater ten goede moet komen. Daar waar reeds werken zijn uitgevoerd is een verbetering van de kwaliteit merkbaar. Binnen het deelbekken zijn de huishoudens verantwoordelijk voor 75% van de uitstoot van CZV (Chemische Zuurstof Vraag), voor 71% van de uitstoot van stikstof en voor 63% van de uitstoot van fosfor. Bedrijven nemen respectievelijk 25%,18% en 35% voor hun rekening. De landbouw de rest. -Er zijn ±175 relevante lozingspunten gedefinieerd, met een totale vuilvracht van ±48500 IE, waarvan een 60-tal met een vuilvracht groter dan 100 IE. Er zijn 76 diffuse lozingspunten gedefinieerd, met een totale vuilvracht van ± 7000 IE, waarvan een 20-tal met een vuilvracht groter dan 100 IE. -De verdunning van het afvalwater door aansluiting van parasitaire debieten (draineringsbuizen, grachten, waterlopen of roosters op de weg, aansluiting van verharde oppervlakte, slecht werkende of foutief aangesloten infrastructuur, infiltratie,... ) is ook in het deelbekken van Leibeek-Weesbeek en Molenbeek een groot knelpunt. Verdunning geeft aanleiding tot minder optimale zuivering, vergroot de kans op wateroverlast, zorgt voor extra aanslibbing in de riolen en heeft een negatieve impact op de werking van pompen en de overstortfrequentie. VMM stelde op basis van een voorlopig terreinonderzoek of via een onderzoeksprocedure vast dat in het deelbekken op twee plaatsen bronnen zijn aangesloten, op 17 plaatsen werd vastgesteld dat drainagegrachten uitkomen in de riool, op tien plaatssen zijn DWA en RWA leidingen verkeerd aangesloten, op 71 lokaties zijn grachten aangesloten op riolering. Daarnaast is op verschillende plaatsen vastgesteld dat roosters op de weg aangesloten zijn op riolen, lozen nog vele verharde oppervlakken in de riool,.... Het gaat om een niet limitatieve lijst. In vele gevallen gaat het om debieten die 'makkelijk' kunnen omgeleid worden naar de waterloop. -Overstorten zijn inherent aan de aanleg van niet gescheiden stelsels. Door de aansluiting van parasitaire debieten en een toenemende verharde oppervlakte, stijgt de overstortfrequentie. Het first flush effect kan, vooral na lange tijden van droogte, soms voor een kortstondige vuiluitworp zorgen. In het deelbekken zijn er 52 overstorten aanwezig, gepland of in uitvoering. Over de overstorten op gemeentelijke infrastructuur zijn er op heden onvoldoende gegevens gekend. Het debiet en de vuilvracht van overstorten is op heden nog onvoldoende gekend-gekwantificeerd.

September 2007

11

Deelbekkenbeheerplan: Leibeek/Weesbeek/Molenbeek Inventaris van de knelpunten en kansen - Doelstellingennota -Kampenhout en Kortenberg waren geselecteerd door Aquafin als pilootgemeente inzake de zoneringsplannen. Kortenberg heeft die taak tot nu naast zich neergelegd wegens tijdsgebrek. Controle op het terrein blijkt geen eenvoudige z(t)aak te zijn. (Kortenberg) -Herent beschikt over een (water)plan, opgesteld door InterLeuven. Deze omvatten een inventaris van de waterlopen, de kwaliteit, de lozingspunten, de overstorten en dergelijke. Daarnaast heeft Interleuven een zoneringsvoorstel opgemaakt, met daaraan gekoppeld een actieplan voor de aanleg van rioleringen, gekoppeld aan gemeentelijke werken en de investeringsprogramma's van aquafin. (Herent) -Inter Leuven maakt voor de gemeente Kortenberg een waterplan op. Deze bevatten een inventaris van de waterlopen, de lozingspunten, de overstorten,... . (Kortenberg+ Haacht) -Voor het zuiveringsgebied Kortenberg heeft VMM een studie gemaakt naar de onderbelasting van de RWZI. Een lijst met een 80-tal knelpunten is voorhanden. (Kortenberg) -Voor het volledige gebied van Herent zijn hydronautstudies ter beschikking of er zijn plannen voor de opmaak ervan. Hydronautstudies voor Herent en Winksele zijn ter beschikking; Veltem zit in de eindfase; deel Kampenhout (Mechelsesteenweg) en deel Herent(Tildonksesteenweg en Doren) zijn nog niet ter beschikking. -Bertem beschikt over hydronautstudies. (Bertem) -Binnen afzienbare tijd wordt er een plan opgemaakt met de correcte opmetingen van het rioolstelsel. (Diepte, type, richting,...) (Zaventem) -Bij nieuwe projecten vraagt de gemeente aan Aquafin een toetsing te doen zodat de riolering en de grachten niet overbelast worden.(Herent) -Leuven beschikt over een volledige inventarisatie van de riolering. Aquafin werkt aan een modellering van de riolen. Ook de waterlopen zijn volledig geïnventariseerd, met de niet geklasseerde is men nog bezig. (Leuven) - De gemeentelijke rioleringsplannen zouden ook aan bod moeten komen in de nota. Vraag is hoe we dat kunnen organiseren?( Herent) -Het grootste deel van de gemeente is gehydronaut, er bestaat een rioleringsdatabank, opgemaakt door Aquafin. (Herent) -Het is verplicht aan te sluiten op de riolering en hemelwater moet worden afgekoppeld (bij nieuwbouw?) (Bonheiden) -Er moet verplicht aangesloten op de riolering als die er ligt. Er is een gemeentelijke verordening. Bij nieuwbouwwoningen moet er ook een gescheiden afvoer worden voorzien. Bij bestaande woningen is het niet altijd realistisch een gescheiden stelsel op te leggen (verbouwingen) niettegenstaande er gescheiden riolering in de straat ligt. (Kampenhout) -Nieuwe aansluitingen worden door de gemeente uitgevoerd. Aansluitingen op wachtbuizen worden door de aanvrager uitgevoerd. Daar is geen controle op. Er is geen verplichte aansluiting op de riolering. (Leuven) -Aansluiting op de riolering laat de gemeente uitvoeren door een aannemer. (Zaventem) - Volgende knelpunten worden vastgesteld in Wijgmaalbroek: . In Wijgmaal stelt zich een probleem met de afvloeiing van het huishoudelijk afvalwater van het Michielstraatje (een tiental huizen). Omdat dit straatje lager ligt dan de riolering van de Rotselaarsesteenweg, is het niet aangesloten op de riolering maar vloeit het afvalwater af doorheen Wijgmaalbroek. Dit is nergens wenselijk, maar al helemaal niet in dit natuurgebied waar succesvol natuurbeheer sterk afhankelijk is van zuiver water. Een mogelijk oplossing is een KWZI. . In de Wittebolstraat in Wijgmaal loopt de riolering van enkele woningen langs achter ongezuiverd in waardevolle oude bospercelen in Wijgmaalbroek. De riolering in de Wittebolstraat werd onlangs nochtans vernieuwd. Dergelijke lozingen bebben een negatieve impact op het beoogde natuurbeheer. Aansluiting van de woningen op de riolering in de straat is een oplossing. De definitieve vaststelling van de zoneringsplannen zal meer

September 2007

12

Deelbekkenbeheerplan: Leibeek/Weesbeek/Molenbeek Inventaris van de knelpunten en kansen - Doelstellingennota duidelijkheid brengen over de manier waarop de afvalwaterlozingen dienen gesaneerd te worden.

KWZI/IBA -Er is een subsidiereglement voor de aanleg van KWZI en IBA(495.79€). Het geldt voor bewoners van zuiveringszone C. (Bonheiden) -IBA's worden opgelegd in C-zone.De inwoner kiest zelf welk type IBA hij aanlegt, wel moeten ze gecertificeerd zijn. De gemeente gaat de aanleg en goede werking nadien wel controleren. (Boortmeerbeek) -Er is een subsidiereglement voor de aanleg van een IBA. In 2003 zijn er een drietal aanvragen geweest en gesubsidieerd, in 2004 geen.(Kampenhout) -Er wordt 1000€ subsidie gegeven voor de aanleg van een IBA. Het is niet eenvoudig duidelijke en verstaanbare informatie te geven aan de inwoners. VITO erkent slechts 1 systeem, dat ook niet altijd werkt. Nochthans zijn er verschillende systemen op de markt. (Rotselaar) -Er is een subsidiereglement voor de aanleg van een IBA (248€). Waarom is de subisidie voor de aanleg van een IBA door de provincie geschrapt? (Kortenberg) -Er is een subsidiereglement voor de aanleg van een IBA. Knelpunt hierbij is de definiteve zonering die nog niet vastligt. Ook voor de mogelijke lokatie van KWZI's is het wachten op de definitieve zonering. (Herent) -IBA's worden gesubsidieerd voor woningen in buitengebied. Interleuven stelde een zonering op. Bovenop de 1000€ gemeentelijke subsidie is gewestelijke subsidie voorzien. (Bertem) -Er zijn maar enkele straten die niet gerioleerd zijn. De kans is groot dat daar in de toekomst riolering komt. Vandaar dat men geen IBA's oplegt, en er geen subsidie wordt voorzien. (Zaventem) -Een knelpunt situeert zich in de opvolging van de kleinschalige waterzuivering/IBA. Wie is verantwoordelijk voor de opvolging en de kwaliteitscontrole? Hoe vindt de controle plaats, op welke tijdstip? (Rotselaar) -Lelieboomgaarden komt in aanmerking voor de aanleg van een KWZI. Het gaat om een 10-15tal huizen. (Kortenberg) -In de Bosstraat komen een 15-tal huizen in aanmerking voor een zuivering via een KWZI. (Bertem)

HEMELWATERPUTTEN/INFILTRATIE/SEPTISCHE PUTTEN -Het is verboden hemelwater te lozen in de openbare riolering indien het technisch mogelijk is dit niet verontreinigd hemelwater gescheiden af te voeren naar het opperlaktewater of een kunstmatige afvoerweg.(VLAREM II art. 4.2.1.3 en art. 6.2.1.2) In de praktijk wordt dit nooit gecontroleerd. Er staat ook geen sanctie op. -Er is een subsidiereglement voor de aanleg van een regenwaterput (Max 250€, min. inhoud is 3000 liter), voor hemelwatergebruik en infiltratievoorzieningen. (Bonheiden) -Boortmeerbeek heeft een subsidiereglement voor de aanleg van HWP en infiltratievoorzieningen. De ondergrond laat een goede infiltratie toe. De gemeente wil resoluut de kaart trekken van infiltratie, eerder dan steeds te opteren voor afvoer naar de beek. Ook binnen verkavelingen wordt meer en meer geopteerd voor een gezamenlijke infiltratie. (Boortmeeerbeek) -De gemeente voorziet subsidies in het kader van de afkoppeling van hemelwater en het bevorderen van infiltratie. Men volgt wat dit betreft de wettelijke context. Nieuwe woningen zijn verplicht regenwater te hergebruiken. (Rotselaar) -De aanleg van een hemelwaterput wordt door de gemeente bij nieuwbouw en grote verbouwingen opgelegd. Er is een subsidiereglement voorzien. Hergebruik wordt opgelegd maar de controle erop is moeilijk. Infiltratie is ook verplicht, maar dat is in de praktijk niet

September 2007

13

Deelbekkenbeheerplan: Leibeek/Weesbeek/Molenbeek Inventaris van de knelpunten en kansen - Doelstellingennota haalbaar. Ook voor bestaande woningen is er een subsidiereglement. In de praktijk komt daar weinig reactie op. Bovendien hebben de meeste oudere woningen een HWP(hemelwaterput). (Kampenhout) -Er is een subsidiereglement voor de aanleg van een hemelwaterput, infiltratievoorzieningen en groendaken (voor bestaande woningen). (Herent) -Hemelwaterputten worden opgelegd bij nieuwbouw en renovatie. Voor beide is er een subsidie voorzien. Hergebruik wordt verplicht opgelegd. (Zaventem) -De gemeente heeft een subsidiereglement voor de aanleg van een hemelwaterput. Bij nieuwbouw is het verplicht en moet de aanleg conform de code van goede praktijk gebeuren. (Kortenberg) -Er is een gemeentelijk subsidiereglement voor hemelwaterputten (0.05€/l ) voor bestaande woningen. Bij nieuwbouw is plaatsing van een hemelwaterput verplicht. Het gewest voorziet, via de samenwerkingsovereenkomst, een extra premie. (Bertem) -Infiltratie wordt niet opgelegd wegens de ongschiktheid van de bodem(leem). (Bertem) -Hemelwaterputten worden opgelegd bij bouwdossiers, evenals infiltratievoorzieningen. Er is een subsidiereglement voor de bouw van een hemelwaterput bij bestaande woningen en voor de aanleg van groendaken. (Leuven) -De mensen staan wel open voor sensibilisatie over hemelwaterputten/infiltratie, maar er gebeurt maar weinig rond. Er moet meer sensibilisatie gebeuren naar inwoners, van bij de aanvraag van de vergunning. (Zaventem) -Bij infiltratie heeft de gemeente een beetje haar twijfels, onder meer omwille van de ondergrond. (Zaventem) -Controle op de aanleg van een hemelwaterput en het hergebruik is in de praktijk moeilijk uitvoerbaar. (Kampenhout) -De gemeente heeft in de plaatselijke school een proefproject omtrent infiltratie/ vertraagde afvoer opgevolgd. Het doel is te komen tot een feitelijk infiltratiesysteeem dat aangeboden wordt door de gemeente aan de bewoners. Op plaatsen waar een gescheiden rioolstelsel niet mogelijk is kan dit systeem eventueel verplicht worden gemaakt. De ervaring leert dat het opzetten van een dergelijk proefproject geen eenvoudige zaak is voor de gemeente. (Rotselaar) -Het gebruik van een septische put wordt opgelegd in afwachting van een duidelijk rioleringsplan. (Bonheiden) -In zuiveringszone A is een septisch put niet langer verplicht. In zone B en C wel. (Boortmeerbeek) -De bouw van een septische put wordt verplicht opgelegd. De gemeente heeft de ervaring als er geen septische putten liggen er verstoppigen optreden. Bovendien zijn de mensen bij hun eigen septische put een beetje voorzichtiger met alles wat ze doorspoelen. (Kampenhout) -De aanleg van een septische put is verplicht waar de riolering niet naar de RWZI gaat. (Herent) -Septische putten worden niet opgelegd. Er zijn geen problemen naar verstoppingen of stagnatie in de riolering. (Zaventem) -Bij nieuwbouw en grote verbouwingen wordt wel een afkoppelingsbeleid gevoerd, er zijn wel nog geen bindende beslissingen genomen (gemeenteraadsbeslissingen). Naar bedrijven gebeurt het nog niet. (Bonheiden) -Bedrijven wordt buffering opgelegd ter compensatie van de verharde oppervlakte die ze verwezenlijken. Er wordt hen opgelegd te zoeken naar alternatieven voor het oppompen van grondwater. Daar waar mogelijk moet hergebruik van regenwater primeren. (Boortmeerbeek) -Bij nieuwbouw-uitbreiding van industriegebied, worden voorwaarden opgelegd naar het gebruik van doorlaatbare materialen. De controle op de goede uitvoering is in de praktijk niet eenvoudig. Bedrijven krijgen voorwaarden opgelegd naar buffering en infiltratie. (Kortenberg) September 2007

14

Deelbekkenbeheerplan: Leibeek/Weesbeek/Molenbeek Inventaris van de knelpunten en kansen - Doelstellingennota -Op termijn zal de sportinfrastructuur in Veltem verhuizen naar de Kroonstraat. In Herent worden de terreinen de 'Kempen' verder uitgebouwd. In het Molenveld zal een locatie worden voorzien en ontwikkeld voor binnensport. (Herent) -Buffering wordt opgelegd via de bouw-en milieuvergunning. (Bertem) -Bij de aanleg van een verharde oppervlakte wordt bij bouwaanvragen buffering opgelegd. Indien de verharde oppervlakte groter is dan 1000m², wordt een buffervolume van 150m³/ha opgelegd en een lozing van 2l/s/ha. Onder de 3 are wordt niets opgelegd. (Leuven) -Er wordt een premie gegeven voor de afkoppeling van hemelwater. Er is een reglement. De premie bedraagt 75€. (Bonheiden) -Er wordt een subsidie voorzien van 250€ voor bewoners van bestaande woningen die hun leidingstelsel ombouwen tot een gescheiden rioleringstelsel. In straten waar een gescheiden rioolstelsel is voorzien. (Rotselaar)

OVERWELVEN GRACHTEN/ HERWAARDERING VAN GRACHTENSTELSELS -Er is een grachtenplan aanwezig, opgesteld naar aanleiding van overstromingen. Bedoeling is herwaardering te stimuleren door maximale overwelving van 5 meter. Totnogtoe werden nergens grachten terug opengelegd. (Bonheiden) -Er is (waarschijnlijk) wel een verordening die het overwelven van baangrachten verbiedt. Anderzijds zijn er toch nog een aantal projecten gepland voor een langere overwelving. (Boortmeerbeek) -De waterkwaliteit van de grachten is nog te slecht om het overwelven ervan te verbieden. Een ontwerpregeling over de overwelving van baangrachten zal ter evaluatie worden onderzocht en voorgelegd aan het college. Nu is dat op de meeste plaatsen sowieso niet mogelijk, omdat de overwelfde grachten heel vaak nog dienst doen als riool. (Kampenhout) -Overwelvingen worden zo veel als mogelijk vermeden, tenzij de kwaliteit van het water in de gracht te wensen overlaat. Dan kan het met een tijdelijke vergunning. De overwelving moet verwijderd als het water in de gracht een goede kwaliteit heeft. (Herent) -Het is verboden baangrachten geheel of gedeeltelijk te overwelven of te beschoeien met materialen die de infiltratie van water kunnen tegengaan. Slechts om strikt technische/praktische redenen kan hiervan afgeweken worden. (Kortenberg) -Voor de herwaardering van het grachtenstelsel is het wachten op het plan van IGO Leuven. Daaruit kunnen zaken naar voor komen voor herwaardering. (Kortenberg) -Er is een stedenbouwkundige verordening die het verbiedt baangrachten geheel of gedeeltelijk dicht te maken, of te beschoeien met materialen die de infiltratie van water naar de bodem kunnen tegenwerken. Slechts om strikt technische redenen kan hiervan afgeweken worden. En mits voorafgaande en schriftelijke stedenbouwkundige vergunning. (Kortenberg) -Indien er bij de aanleg van een nieuw rioolstelsel in de nabijheid een waterloop is, wordt deze ingeschakeld voor het regenwater. (Leuven) -Er zijn weinig grachten. In het kader van nieuwe projecten is het vaak niet mogelijk grachten in te schakelen(aan te leggen). Er is geen stedenbouwkundige verordening met betrekking tot grachtenstelsels. (Zaventem) -Bestaande grachten worden zo veel als mogelijk ingeschakeld bij projecten in het kader van de herwaardering van grachtenstelsels. Via de bouwvergunning blijven overwelvingen beperkt tot maximaal 5 meter. (Bertem) -In Kortenberg zijn heel wat waterlopen overwelfd. (INTER Leuven) -De ontwerpverordening in verband met baangrachten, vermeld in de SO, is juridisch niet in orde.

OVERIGE -Daar waar mogelijk wordt enkel nog gescheiden riolering aangelegd. (Bonheiden)

September 2007

15

Deelbekkenbeheerplan: Leibeek/Weesbeek/Molenbeek Inventaris van de knelpunten en kansen - Doelstellingennota -Boortmeerbeek is voor een deel niet gerioleerd/slecht gerioleerd. Heel vaak doen overwelfde grachten dienst als moerriool(Steenweg Leuven-Mechelen). Ook de industrie loost nog heel vaak in moerriolen die uitmonden in de waterlopen. Er is ook niet echt een goed beeld van het rioolstelsel en de kwaliteit ervan. De aanpak binnen de gemeente verloopt (nog) niet gestructureerd en met weinig visie. (Boortmeerbeek) -Een groot deel van het afvalwater komt nadien echter allemaal terecht in de waterlopen. Er zijn wel plannen voor een collector richting RWZI Boortmeerbeek. Overstromingen die relatief weinig overlast veroorzaken brengen wel vaak een ernstige vervuiling met zich mee. (Boortmeerbeek) -Er wordt niet systematisch gekozen voor gescheiden riolering. Er wordt waar mogelijk geopteerd voor lokale berging. (Boortmeerbeek) -De rioleringsgraad in de gemeente Kampenhout is vrij hoog(75%), de zuiveringsgraad 6.9%. Er zijn twee RWZI gepland/in aanbouw. Nu komt het afvalwater op enkele punten in de waterloop terecht, zware lozingspunten. (Kampenhout) -De rioleringen is op sommige plaatsen in slechte toestand. Op een aantal plaatsen zou verontreiniging ontstaan indien septische putten werden afgekoppeld. Zolang er geen aansluiting is op de RWZI zullen septische putten opgelegd worden. (Kampenhout) -De gemeente wacht op de definitieve zoneringsvoorstellen van VMM. Tot zolang kan de gemeente geen honderd procent zekerheid bieden aan de inwoners i.k.v. opleggen van IBA. Het is ook wachten op de zoneringsplannen van Aquafin voor de afbakening van gebieden voor KWZI's. (Kampenhout) -Rioleringsprojecten worden uitgevoerd waar de nood het hoogst is. Dichtgebouwde gebieden komen het eerst aan bod. De gemeente volgt in de eerste plaats VMM, die zo snel mogelijk een zo groot mogelijke vuilvracht wil inzamelen. (Kampenhout) -In het gebied Ter Bronnen ligt voorlopig nog geen riolering/collector die het afvalwater verbindt met de RWZI. De gemeente houdt het rioleringsproject een beetje tegen omdat er eerst een oplossing moet gevonden worden voor de wateroverlast in de wijk.De gemeente wenst een koppeling van de rioleringsprojecten en de wateroverlast in het gebied. (Kampenhout)Kampenhout-sas is heraangelegd. Er is ook een gescheiden rioolstelsel voorzien. Bedrijven die daar gesitueerd zijn, worden ook verplicht gescheiden te lozen, ook al zijn ze daar reeds lang gevestigd. Dat kan niet zomaar. Het is onmoglijk de maatregelen door te voeren zonder overgangsperiode. (Kampenhout) -Over de staat van de riolering is weinig geweten. (Herent) -Waar een gescheiden stelsel is aangelegd moet gescheiden aangesloten worden bij nieuwbouw. Er is echter geen stimulans voor bestaande huizen om afvalwater en regenwater te scheiden. (Herent) -De collector op de Mechelsesteenweg loopt niet ver genoeg door om de rioleringen die nu nog uitkomen in de Beek te collecteren. Het grachtenbeleid moet wachten op de collector (voorzien 2006-2009). (Herent) -Voor de meeste van de bestaande lozingen is het wachten op een nog aan te leggen collector. (Herent) -De gemeente Kortenberg stelt zich vragen bij het geloosde regenwater afkomstig van de autostrade, zeker bij vriesweer en na lange droogte. (Kortenberg) -Er is de laatste tijd opnieuw sprake van illegale lozingen, waarschijnlijk afkomstig van het industrieterrein Guldendelle. Via de riool komt het water in de Aderbeek terecht. Controle en opsporing is echter een moeilijke zaak/taak. (Kortenberg) -De Leuvensesteenweg ter hoogte van de Stationsstraat is over een afstand van 10 m niet gerioleerd. De gemeente vraagt zich af waarom (dit vergeten) is. (Kortenberg) -De aansluitingen op het rioolnet worden vanaf 1/01/2004 uitgevoerd door VMW. (Kortenberg) -Door de druk die er nu reeds is op het rioolnet, zal het van groot belang zijn in de toekomst, bij het ontstaan van nieuwe verharde oppervlakte, en eventueel nu reeds, extra buffering te

September 2007

16

Deelbekkenbeheerplan: Leibeek/Weesbeek/Molenbeek Inventaris van de knelpunten en kansen - Doelstellingennota voorzien. Bij nieuwe projecten wordt in overleg naar oplossingen gezocht. De gemeente vraagt bij grote projecten ook steeds aan advies aan Bureau Clercks. (Zaventem) -Gezien de goede staat van de riolering wordt maar weinig riolering vervangen. Nieuwe verkavelingen wordt wel een gescheiden stelsel opgelegd in de vergunning. Indien er rioleringswerken moeten gebeuren wordt wel geopteerd voor de aanleg van een gescheiden stelsel. (Zaventem) -Nieuwbouwwoningen zijn ook verplicht een gescheiden stelsel aan te leggen. De aansluiting op de riolering gebeurt door een aannemer in opdracht van de gemeente. (Zaventem) -De huidige rioleringsgraad bedraagt 98%. 90% van de riolering is gemengd, 6% RWA, 3% DWA, 1% andere. (Leuven) -Aan het sas van Boortmeerbeek was vroeger veel industrie. Een aantal van de bedrijventerreinen zijn zwaar vervuild en dienen gesaneerd. Doorheen het gebied lopen een aantal waterlopen. Naar alle waarschijnlijkheid zijn ook die zwaar vervuild. Het industriegebied is niet echt goed/volledig gerioleerd. Bij accidentele lozingen is er geen mogelijkheid de lozing in te sluiten. (Boormeerbeek) -De landbouw langsheen de Binnebeek is intensief -goede akkerlanden. En de landbouw ziet de gebieden niet als OG. Bemesting en bewerking van de gronden gebeurt tot tegen de oever van de beek. (Haacht) -De Hambosbeek is door zware metalen, afkomstig van een metaalfabriek in Herent, zwaar vervuild. -De gemeente geeft prioriteit aan rioleringen die uitmonden in waterlopen in waardevol, natuurof bosgebied. Actieprogramma's dienen nog te worden opgemaakt. (Herent) -Er moet overeenstemming komen tussen de VMM-reglementering rond afkoppeling en infiltratie en de regelementering die het Vlaamse Gewest en de provincie daarrond hebben ontwikkeld.Op dit ogenblik zijn er vier reglementen. Tegen 1 augustus dient er overeenstemming te zijn tussen de verschillende reglementen. Het provinciale kan wel strenger zijn dan het gewestelijke, maar niet in tegenspraak.

3.

Ecologie

EROSIE -Er wordt geen erosiebestrijdingsplan opgemaakt. Er is geen duidelijk zicht op de bestaande knelpunten. Er wordt wel gewezen op de problematiek van de invallende oevers na ruiming. (Bonheiden) -Er zijn weinig knelpunten rond erosie. Er wordt onderzocht of er een plan dient opgemaakt. (Kampenhout) -Erosie is een probleem in het zuiden van de gemeente, beneden de spoorlijn. Voor dat deel is een principeaanvraag ingediend/opgesteld voor de opmaak van een erosiebestrijdingsplan. De oppervlakte bedraagt 1050ha. (Herent) -Vele van de problemen in het zuidelijke deel van de gemeente zijn te wijten aan de specifieke ligging/reliëf. Het gebied links en onder het Plantsoenbos-Merodebos ligt veel lager dan de zuidelijker gelegen gebieden. Het water dat niet in de bodem dringt spoelt af en komt terecht in de vallei en zorgt aldaar voor de nodige problemen, heel vaak gepaard gaand met het nodige sediment ten gevolge van erosie. (Kortenberg) -Een gemeentegrens overschrijdend probleem situeert zich t.h.v. de Oude Bertembosstraat: water vanuit Leuven, Herent en Bertem zorgt dat de holle weg(en) wordt herschapen tot een modderpoel, wat de doorgang erg bemoeilijkt. De gemeente verhuurt enkele weiden aan Natuurpunt op voorwaarde dat zij de holle weg herstellen. (Bertem) -Er wordt een erosiebestrijdingsplan opgemaakt (IGO Leuven), dat moet afgewerkt zijn tegen eind 2004. (Bertem)

September 2007

17

Deelbekkenbeheerplan: Leibeek/Weesbeek/Molenbeek Inventaris van de knelpunten en kansen - Doelstellingennota -De erosiegevoelige zones zijn gekend(omgeving Bertembos). Er wordt geen erosiebestrijdingsplan opgemaakt. Leuven zou eventueel meedoen met het erosiebestrijdingsplan van Herent voor het deeltje Bertembos. (Leuven) -Er wordt geen erosieplan opgemaakt. Bedoeling is in het milieubeleidsplan een hoofdstuk te wijden aan erosie en een aantal oplossingen voor te stellen. (Zaventem)

RUIMEN VAN WATERLOPEN -De gemeente ruimt de waterlopen 3e cat. jaarlijks. Er gebeurt ook een jaarlijkse kruidruiming.(Bonheiden) -Het beheer van de waterlopen 3e cat. staat op een laag pitje. Het ruimen gebeurt zelden. Er worden geen slibanalyses uitgevoerd. In industriegebieden wordt niet geruimd. (Boortmeerbeek) -Er is geen vast schema voorzien voor slibruiming en kruidruiming. Slibruimingen worden zoveel mogelijk beperkt, er worden hoofdzakelijk kruidruimingen uitgevoerd. In samenwerking met Inter-leuven wordt gewerkt aan een slibruimingsproject. Bedoeling is te komen tot een gestructureerde en natuurvriendelijke ruiming. Tijdens het verloop van de studie worden de prioritaire stukken waterloop eerst aangepakt. (Rotselaar) -Voor het onderhoud van de waterlopen wordt jaarlijks een programma uitgewerkt. De waterlopen 3e categorie worden door de gemeente onder toezicht van de provincie geruimd. De ruimingen worden tot een minimum herleid. De kostprijs voor een grondige ruiming is te hoog. (Kampenhout) -De bevolking heeft het idee dat als er niet geruimd wordt, er niets gebeurd aan de waterlopen. (Kampenhout) -De waterlopen worden te weinig geruimd. vroeger was er een contract, sinds de wetgeving Vlarea/Vlarebo, is dat alles stilgevallen. Er wordt enkel geruimd waar nodig, bij dringende gevallen. Voor het gebied net onder de Brusselsesteenweg, aan de bron van de Hoge Beek, wordt in het GNOP een berging voorgesteld.Er wordt een ruimingsplan opgemaakt. (Herent) -De ruiming van de waterlopen gebeurde in Kortenberg op de klassieke manier-jaarlijks. Volgende ruimingen zullen gebeuren op basis van het waterplan waaruit moet blijken welk slib op de oever gestort kan worden, welk slib moet worden afgevoerd wegens te vervuild. (Kortenberg+ Haacht) -Het onderhoud van de waterlopen gebeurt zelden. Het maaien en de oppervlakkige ruiming gebeurt wel. Er is wel toezicht op de eventuele aanslibbing. (Zaventem) -Om de drie jaar worden de grachten geruimd. Interleuven voert systematisch slibanalyses uit. Zowel maaisel als rioolkolkenslib wordt afgevoerd. (Bertem) -Jaarlijks gebeurt een oppervlakkige ruiming. Slibruiming gebeurt enkel bij noodzaak(vuilvracht/sediment). Het slib wordt afgevoerd naar een vergunde verwerking en/of stortplaats. Ook baangrachten worden geruimd. (Leuven) -Voor het ruimen van waterlopen zijn er normen en termijnen voor het oppervlakkig ruimen en slibruimen. Verschillende gemeentes houden geen rekening met de regels. Heel vaak wordt slib nog op de oever gelegd, zonder voorafgaande slibanalyse. Bewoners stellen zich de vraag waarom waterlopen 2e cat. niet worden onderhouden zoals gemeentelijke. (Provincie) -Kampenhout klaagt de problematiek van de slibstorten aan. Die zouden worden voorzien te Buken, tussen de Leiegrachten. Daar wordt vanop gewestelijk niveau op aangestuurd. De lokatie en het storten is in tegenspraak met de ecologische inventarisatie en de gewenste gemeentelijke ruimtelijke infrastructuur. (Kampenhout) - Binnen de beschermingszones mag er geen verontreinigd slib worden achter gelaten op de oever.(VMW)

September 2007

18


SPROEISTOFFEN/STROOIZOUT -Er is een reductieplan, zonder is gezonder. Het strooien van zout wordt vermeden als het kan. (Kampenhout) -Er is een reductieplan voor sproeistoffen. Op dat vlak heeft de gemeente al een hele inspanning gedaan. Er wordt gestrooid als het nodig is, bij gebrek aan alternatieven. (Kortenberg) -Het gemeentelijk reductieplan voor gebruik van pesticiden voorziet een daling met 20% tegen 2005 door de gemeentelijke diensten. Er worden daarnaast ook sensibilisatie-acties gepland (landbouw). (Bertem) -Er is een reductieplan voor sproeistoffen in opmaak. Tegen 2005 wordt getracht Kessel-Lo herbicidevrij te onderhouden. (Leuven) -Er is een reductieplan voor sproeistoffen. Het tweede actieplan moet nog ingediend. Eerst moeten de mogelijkheden op het terrein worden nagegaan. Nu wordt vooral aandacht gespendeerd aan sensibilisatie van het eigen personeel. Strooien doet de gemeente zelf, op een rationele wijze. (Zaventem) -Sproeien en bemesten door inwoners belast het watersysteem ook in belangrijke mate. Sensibilisatie naar inwoners is dan ook zeer belangrijk. (Leuven) -Inter-Leuven onderhoudt de wandelpaden. Daarnaast houdt IGO zich bezig met het onderhoud van het natuurgebied-overstromingsgebied, het knotten van wilgen, de aanleg van een natuurleerpad. (Boortmeerbeek) -Het project Hoge Beek is een mogelijk project waar waterbeheersing en natuurontwikkeling hand in hand kunnen gaan. (Herent) -De Vlaamse Overheid koopt veel gronden aan die binnen natuurgebied liggen, wat ten goede komt van de natuur en de waterbeheersing. (Rotselaar) -Inventarisatie van de beschikbare grachten en baangrachten is een goed idee, maar moet worden getrokken door de Provincie. (Kampenhout) -De groene structuur in de gemeente, en over de gemeentegrenzen heen moet beschermd, bewaard en versterkt worden/blijven. (Herent) -Kampenhout-Sas is zeker een vismigratieknelpunt. Ook de sifons onder het kanaal kunnen als een vismigratieknelpunt worden beschouwd. -Vismigratie is op heden nog geen knelpunt, de waterkwaliteit is nog te slecht. (Herent + Kampenhout) -Een probleem voor de toekomst wordt het droogstaan van verschillende waterlopen in de zomer. (Herent) - Er is een 'onderzoek' gestart naar een natuurinrichtingsproject Torfbroek. Dit project wordt getrokken door afdeling Natuur en VLM. Het Instituut voor Natuurbehoud en Natuurpunt hebben in het gebied wel al grondig onderzoek verricht. (Kampenhout)

4.

Overige

-Als kleine gemeente is het niet eenvoudig de nodige financiële middelen te verzamelen. Op dat vlak wordt heel vaak naar de hogere instanties gekeken. (Boortmeerbeek) -Klasse 1 bedrijven zijn behoorlijk op de hoogte van de milieuwetgeving. Klasse 2 en 3 bedrijven zijn dat vaak veel minder. De gemeente steekt hen af en toe een handje toe om aan de nodige regels te voldoen. (Boortmeerbeek) -Het opzetten van proefprojecten is geen eenvoudige zaak. (Rotselaar) -De gemeente wijst er op dat het zeer moeilijk is voorwaarden op te leggen voor nieuwe bebouwing. Er is onduidelijkheid omtrent de watertoets. (Kampenhout) -De modellering van de Weesbeek/Molenbeek zal voor heel wat problemen raad moeten brengen. Uit de modellering zal ook moeten blijken of er voldoende/te veel/te weinig geruimd wordt, met als beginpunt voor het gehele gebied de hoogte van de Weesbeek waar hij onder het kanaal doorgaat en verder in de Dijle terechtkomt. (Kampenhout)

September 2007

19

Deelbekkenbeheerplan: Leibeek/Weesbeek/Molenbeek Inventaris van de knelpunten en kansen - Doelstellingennota -De gemeente stelt zich vragen bij de juridische grond van de vijf-meter zone-recht van doorgang. Nu kan dat worden afgedwongen in de bouwvergunning. Bovendien vraagt de burger zich af waarom er een doorgangsrecht moet zijn indien er toch niet meer wordt geruimd. Over wat in de wetgeving staat kan worden gediscussieerd. Indien het is opgenomen in de bouwvergunning, die de gemeente, na advies van verschillende instanties aflevert, is er in principe geen discussie meer mogelijk. (Kampenhout). -De kostprijs voor de aanleg van een gescheiden riolering is stukken hoger dan van een gemengd stelsel. Het subsidiëringsprogramma van VMM is niet altijd even transparant en is omslachtig. Voor dringende zaken is het heel vaak te laat om subsidiedossiers in te dienen en er wordt dan ook vaak gekozen voor de aanleg van gemengde stelsels. De gemeente is er zich van bewust dat dit niet steeds de beste keuze is, maar vindt dat de subsidiërende overheid haar weinig keuze laat. (Kampenhout) -10% van de woningen in Kampenhout zijn zonevreemd. Het gaat om een 400-tal woningen. Over de afwatering van de huizen is weinig geweten. (Kampenhout) -De bouwpercelen in woongebied gelegen aan een voldoende uitgeruste weg zijn nagenoeg volgebouwd. Aanvragen voor ontwikkeling van nieuwe verkavelingen passeren uiteraard langs de gemeente. Zo werd een aanvraag tot verkavelingswijziging geweigerd voor het opvoeren van het aantal kavels in een reeds vergunde verkaveling, ter hoogte van de Sparrendreef-Haachtsesteenweg omdat er een reliëfwijziging was gepland, die mogelijk gevolgen zou kunnen hebben voor de bestaande bewoning in de buurt. (Kampenhout) -In een deel van de gemeente is de watering actief. De mensen vinden het frappant dat daar de beken wel grondig worden geruimd en dat elders, net over de grens van de watering, dit niet meer gebeurd. Afstemmming met de visie van de provincie is gewenst. (Kampenhout) -Er is af en toe onduidelijkheid omtrent de bevoegdheid van bepaalde grachten en waterlopen. De gemeente neemt de meeste van de niet geklasseerde waterlopen voor haar rekening. (Kortenberg) -Een van de sensibiliseringscampagnes die zou (moeten) worden opgestart is naar bestaande woningen die in straten liggen met gescheiden riolering, zodoende de afkoppelingsgraad te verhogen. (Herent) -Bedrijven kunnen momenteel niet verplicht worden om hun rioolstelsel aan te passen of een parking af te koppelen. Dit kan enkel als de milieuvergunning vervalt. (Leuven) -Er zijn twee waterwingebieden in de gemeente. Daar wordt -verplicht- rekening mee gehouden. (Herent) - Alle aanwezigen op de vergadering stellen zich vragen bij een aantal -op dit momentonduidelijke zaken, zoals de zonering, de afbakening gemeentelijk - bovengemeentelijk. Een correcte informering en duidelijke afspraken zijn een eerste vereiste voor een goede samenwerking. - In Wijgmaal stelt zich het probleem met de afvloeiing van het huishoudelijk afvalwater van het Michielstraatje. Omdat dit straatje lager ligt dan de riolering van de Rotselaarsesteenweg is het niet aangesloten op de riolering, maar vloeit het afvalwater af doorheen het Wijgmaalbroek. Dit is niet wenselijk, gezien de sterke afhankelijkheid van zuiver water voor een succesvol natuurbeheer. Er moet naar een oplossing gezocht. - In de wittebolstraat in Wijgmaal loopt de riolering van enkele woningen langs achter ongezuiverd in waardevolle oude bospercelen in Wijgmaalbroek. De riolering in de straat werd nochthans onlangs vernieuwd. Dergelijke lozingen hebben een negatieve impact op het natuurbeheer. Aansluiting van de woningen op de riolering in de straat is de oplossing.

September 2007

20


II. Doelstellingennota 0. Doelstellingen Het Duurzaam Lokaal Waterplan heeft als doelstelling te komen tot een duurzaam lokaal waterbeleid, binnen een deelbekken. Het betreft de brongerichte aanpak met betrekking tot het oplossen en voorkomen van wateroverlast, waterverontreiniging, verdroging, aantasting van het natuurlijk milieu van watersystemen, en erosie. Maatregelen genomen op lokaal vlak, met een invloed op de lokale en bovengemeentelijke waterhuishouding en waterkwaliteit, die moeten leiden tot het behalen van de doelstellingen van de Europese Kaderrichtlijn Water, met name een goede toestand van het oppervlaktewater en het grondwater. Volgende tekst geeft per spoor telkens de krachtlijnen voor de nabije toekomst en de ideeën op lange termijn. Uiteraard is het noodzakelijk om telkens de krachtlijnen in heel het deelbekken na te streven, maar soms verdient een bepaalde doelstelling extra aandacht in een specifiek gebied. Indien mogelijk worden al enkele aandachtsgebieden voorgesteld waar deze gerealiseerd kunnen worden. Deze lokaties worden na het overleg ter verduidelijking op de doelstellingenkaart weergegeven of aangeduid met de nummering van de knelpunten- en kansenkaart. Uiteraard zijn de voorgestelde lokaties een indicatie en zal in een gedetailleerde inventarisatie nagegaan worden welke in aanmerking komen voor de vooropgestelde doelstellingen. De lijst is niet limitatief en kan ook nog werder aangevuld worden tijdens de verdere uitwerking van het volledige actieplan.

Spoor 1. Maximale retentie en hergebruik van hemelwater aan de bron 1.1. Doelstelling Zo min mogelijk hemelwater wordt versneld afgevoerd naar de waterloop. Het hemelwater wordt zo veel mogelijk aan de bron opgevangen en gebruikt, geïnfiltreerd en zo nodig vertraagd afgevoerd, gescheiden van het rioolstelsel. Dit alles om piekafvoeren te voorkomen in de strijd tegen wateroverlast en erosie, infiltratie te bevorderen in de strijd tegen verdroging, en verdunning van afvalwater tegen te gaan in de strijd tegen waterverontreiniging. Bij het nemen van maatregelen ter voorkoming van wateroverlast moeten we zo veel mogelijk de prioriteitscascade volgen: eerst vasthouden en infiltreren, dan bergen en tot slot vertraagd afvoeren. Dit spoor omvat alle acties die ernaar streven het hemelwater zo veel mogelijk te hergebruiken, te laten infiltreren of lokaal te bergen. Het gevaar van diffuse verontreiniging door infiltratie van verontreinigd hemelwater wordt steeds voor ogen gehouden.

1.2. Krachtlijnen De natuurlijke opvangcapaciteit van de bovengrond wordt bepaald door de bodemsamenstelling. Daarnaast wordt infiltratie sterk beïnvloedt door het bodemgebruik. De infiltratiecapaciteit moet behouden blijven, wie die capaciteit beïnvloedt, is verplicht tot compensatie. Sinds 24 mei 2004 zijn twee provinciale verordeningen van kracht, de eerste inzake de afkoppeling van hemelwater afkomstig van dakvlakken, de tweede inzake afkoppeling van hemelwater afkomstig van verharde oppervlakken. De verordening inzake verharde oppervlakken is van toepassing op alle nieuwe verharde oppervlakken groter dan 150m² of uitbreidingen tot meer dan 150m², de verordening inzake afkoppeling van dakoppervlakken geldt voor de oprichting van dakoppervlakken groter dan

September 2007

21


50m², of voor het uitbreiden van een gebouw tot een gebouw met een totale dakoppervlakte grotere dan 50m². Bedoeling is een verdere toename van de verharde oppervlakte af te remmen en tegen te gaan. Voor het hemelwater dat op deze wijze niet of minder kan worden geïnfiltreerd moeten compenserende maatregelen worden voorzien. De openbare besturen passen deze verordening strikt toe en lichten de bevolking gepast in. Sinds 1 mei 2005 is ook de Gewestelijke verordening klaar. De provinciale moet in overeenstemming worden gebracht met de Gewestelijke, maar mag strenger zijn. Binnen de beschermingszones 1 en 2 van drinkwaterwingebieden geldt er een verbod op de infiltratie van hemelwater afkomstig van potentieel vervuilde oppervlakken. In zone 3 moet het advies worden gevraag aan de maatschappij. Op deelbekkenniveau wordt gedacht over een inventaris van de grotere verharde oppervlakken(>0.1ha). Deze inventaris kan mee helpen de oorzaken van lokale knelpunten (wateroverlast, te hoge overstortfrequentie) aan het licht te brengen. Bovendien is de inventaris een nuttige insteek bij modelleringen. De afvoer van hemelwater mag niet worden versneld. In de code van goede praktijk worden lozings-en buffervoorwaarden opgelegd vanaf een minimale verharde oppervlakte van 0.1 ha. Deze voorwaarden moeten echter gebiedsspecifiek worden aangepast/ingevuld, afhankelijk van de plaats van de lozing, de ondergrond, het gevaar op overstromingen of de waterloop waarin het water wordt geloosd. De openbare besturen hebben een voorbeeldfunctie. Beslissingen worden gerespecteerd, uitgevoerd en gecontroleerd. Sensibilisatie is een belangrijk aspect bij de realisatie van de vooropgestelde doelen. Niet alleen naar de bevolking, maar evenzeer naar eigen personeel en de industrie. Reglementen, verordeningen, subsidiëringsprogramma's en voorbeeldprojecten worden gecommuniceerd naar de betreffende sectoren. Bij nieuwe (gemeentelijke) rioleringsprojecten wordt gestreefd naar de aanleg van 100% (verbeterd) gescheiden stelsels. Er wordt naar gestreefd het hemelwater van privé-terreinen volledig af te koppelen en te infiltreren of-als infiltratie onmogelijk is-, te bufferen. De gemeente neemt het initiatief de inwoners van bestaande woningen, bij aanleg van gescheiden riolering, te overtuigen ook gescheiden aan te sluiten (evt. via een aanmoedigingspremie). Alvorens een bouwvergunning wordt afgeleverd, voert de overheid een watertoets uit, die de impact op het watersysteem nagaat, en indien nodig compenserende maatregelen voorstelt. Indien de impact op het watersysteem niet op een redelijke manier kan worden gecompenseerd, wordt de vergunning geweigerd.

1.3. Mogelijke aandachtsgebieden Bij de ontwikkeling van nieuwe plannen of programma's moet het regenwater verplicht gescheiden worden van het afvalwater. Indien mogelijk moet het regenwater dat na hergebruik nog rest, lokaal gëinfiltreerd en/of gebufferd. De infiltratie- en/of buffervoorziening kan zo worden ingericht dat ze een landschappelijke en recreatieve meerwaarde vormt. Een degelijk en goed uitgebouwd grachtenstelsel is een eerste vereiste voor een goede waterbeheersing en draagt ook bij tot een betere infiltratie. - De aansnijding van nieuwe woongebieden in Boortmeerbeek - Ontwikkeling van nieuwe industrie langsheen het kanaal Leuven-Mechelen - De nieuwe ambachtelijke zone te Haacht

September 2007

22


Spoor 2. Sanering van afvalwaterlozingen 2.1. Doelstelling De verbetering van de waterkwaliteit is een prioriteit, niet enkel omwille van milieuhygiënische en ecologische redenen, ook om het gebruik van oppervlaktewater en het aanduiden en inrichten van overstrominsgebieden niet te hypothykeren. Conform Vlarem II dient iedere woning/bedrijf die gelegen is buiten de zones voor centrale zuivering(zones A en B) zelf zijn huishoudelijk afvalwater te saneren. Lozingen van voor 1995 kunnen hieraan voldoen door minimaal een goed werkende septische put, lozingen van na 1995 dienen een bijkomende biologische zuivering te voorzien. Probleem met de huidige zonering is dat de afbakening dynamisch is. Zo kan zone C zone B worden, zone B zone A. Dit systeem bood onvoldoende rechtzekerheid naar particulieren en bedrijven. Op 12 januari 2001 gaf de Minister aan Aquafin opdracht een nieuwe zonering te ontwikkelen gebaseerd op de vraagdichtheid. De vraagdichtheid van afvalwaterlozingen kan opgedeeld worden in deelaspecten: - De geografische ligging van het te bedienen perceel t.o.v. andere percelen. - Het aantal percelen dat als een gegroepeerde entiteit kan beschouwd worden. - De ligging van zo een entiteit ten opzichte van andere percelen. - De geloosde hoeveelheid afvalwater op het perceel. - De schaalgrootte van een reeds bestaand of ontworpen collectief grenzend aan de restzone. De methodologie die hiervoor door Aquafin ontworpen werd, leidt tot een 'ontwerpkaart' op gemeentelijk niveau. Deze ontwerpkaart onderscheidt volgende zones: Zone1: Het gebied dat na de uitvoering van alle investerings- en subsidieringsprogramma's tot en met de investeringsjaren van 2005 zal aangesloten zijn op een openbare waterzuiveringsinstallatie. Deze zone is op het ontwerp zoneringsplan oranje gearceerd. Zone 2 : In deze zone is de kostprijs van een collectief systeem lager dan of gelijk aan 70% van de kostprijs van een individuele behandeling van de lozingen en zal daarom op termijn zeker een collectief systeem worden aangelegd. De aanleg van een riolering in deze zones is dus noodzakelijk. Er wordt echter geen uitspraak gedaan over het type stelsel (gemengd/gescheiden) van deze riolering, noch over het feit of deze riolering zal aansluiten op een lokale zuiveringsinstallatie dan wel op een centrale zuiveringsinstallatie. Deze zone is op het ontwerpzoneringsplan donkergroen ingekleurd. Zone 3 : In deze zone is de kostprijs van een collectief systeem groter dan 70 % maar kleiner of gelijk aan 100% van de kostprijs van een individuele behandeling van de woningen. De gemeente zal bij het opstellen van het definitief zoneringsplan moeten beslissen of deze zones voorzien zullen worden van een collectief systeem dan wel van een individueel zuiveringssysteem. Deze zone is op het ontwerplan lichtgroen ingekleurd. Zone 4 : In deze zone is de kostprijs van een collectief systeem groter dan 100% maar kleiner of gelijk aan 130% van de kostprijs van een individuele behandeling van de woningen. De gemeente zal bij het opstellen van het definitief zoneringsplan moeten beslissen of deze zones voorzien zullen worden van een collectief systeem dan wel van een individueel zuiveringssysteem. De zone is geel ingekleurd op het ontwerpzoneringsplan.

September 2007

23

Deelbekkenbeheerplan: Leibeek/Weesbeek/Molenbeek Inventaris van de knelpunten en kansen - Doelstellingennota Zone 5 : In deze zone is de kostprijs van een collectief systeem groter dan 130% van de kostprijs van een individuele behandeling van de woningen. De woningen in deze zone zullen moeten worden voorzien van een individueel waterzuiveringssysteem. Er worden in deze zone geen rioleringen aangelegd. Deze is rood ingekleurd op de ontwerpzoneringsplannen. Het wetgevend kader dat noodzakelijk is om de zoneringsplannen afdwingbaar te maken en kracht van wet te geven is tweeledig. Enerzijds is het noodzakelijk om een procedure op punt te stellen om de zonerinsplannen een wettelijk kader te geven. Anderzijds is het noodzakelijk de huidige VlaremII aan te passen aan de nieuwe zones. In een volgende fase zal dan voor het deel dat gemeenschappelijk zal worden gezuiverd een masterplan worden opgesteld. Dit plan gaat na op welke wijze men zo snel mogelijk de lozing van vervuild afvalwater naar de oppervlaktewateren kan beperken.

2.2 Krachtlijnen In de loop van 2005 zullen door VMM de voorontwerp van zoneringsplannen (i.p.v. de ontwerp van zoneringsplannen) worden voorgelegd aan de gemeenten. Nadat de gemeenten keuzes gemaakt hebben omtrent de zones 3 en 4 (en mits motivaite eventueel ook in zone 2 en 5) wordt een ontwerp-zoneringsplan opgemaakt. De plannen zouden om de 6 jaar herzien kunnen worden. Ten laatste in 2007 zouden de zoneringsplannen moeten klaar zijn voor heel Vlaanderen. De procedure om tot een definitief zoneringsplan te komen moet nog worden vastgelegd. In afwachting van de definitieve zoneringsplannen mag het niet de bedoeling zijn te blijven stilstaan. Het gevoerde beleid moet worden verdergezet of eventueel al bijgestuurd in functie van de nieuwe zonering. Voor gerioleerde, maar nog niet gecollecteerde straten wordt nagegaan of KWZI een goedkopere optie is. Er wordt op een creatieve manier gezocht naar lokaties voor KWZI's. Bij de uitvoering of de planning van nieuwe projecten worden de nieuwe zoneringsvoorstellen als randvoorwaarde opgenomen. In C-zone/buitengebied wordt een IBA/KWZI opgelegd. Inwoners worden voldoende geïnformeerd over IBA's/KWZI. Op deelbekkenniveau wordt een discussie gestart over de controle op de goede werking ervan. Indien er nood is aan extra informatie omtrent IBA's en/of KWZI's kan dit op deelbekkenniveau worden georganiseerd. Waterlopen die zijn aangeduid als ecologisch waardevol of waterlopen die gelegen zijn in gebieden die als ecolgische waardevol worden beschouwd, krijgen een specifieke aandacht. Opvolging en controle van lozingen op oppervlaktewater, verontreiniging van bodem en/of grondwater en verdroging door grondwaterwinningen, mag niet achterwege blijven. OP waterschapsniveau of door de hogere overheid wordt een werkmethode voor de opsporing uitgewerkt. Er wordt gezocht naar oplossingen voor te frequent werkende overstorten.

2.3 Mogelijke aandachtsgebieden In het deelbekken van de Leibeek/Weesbeek/Molenbeek zijn er nog heel wat knelpunten alvorens de kwaliteit van het oppervlaktewater een aanvaardbare kwaliteit zal bereiken. Elk openbaar bestuur neemt binnen haar bevoegd domein zijn verantwoordelijkheid en onderneemt de nodige stappen. De sanering van afvalwaterlozingen is aldus binnen het hele deelbekken een belangrijk aandachtspunt. Op deelbekkenniveau wordt het overleg georganiseerd, zodoende binnen het deelbekken een eensgezind beleid te kunnen voeren.

September 2007

24

Deelbekkenbeheerplan: Leibeek/Weesbeek/Molenbeek Inventaris van de knelpunten en kansen - Doelstellingennota Binnenkort zullen door VMM - evt. na aanvraag- de vooontwerpzoneringsplannen worden voorgelegd aan de gemeenten. De openbare besturen nemen hun verantwoordelijkheid en verbinden er zich toe het voorstel te bekijken, te verfijnen en al dan niet aan te passen.

Spoor 3. Bewaking en verbetering van de kwaliteit van de riolerings- en zuiveringsinfrastructuur 3.1. Doelstelling De rioleringsinfrastructuur wordt op dergelijke manier onderhouden, verbeterd en uitgebouwd dat hydraulische overbelasting en biologische onderbelasting van het rioleringstelsel en de zuiveringsinfrastructuur zoveel mogelijk wordt tegengegaan. Het gaat hierbij om de uitbouw van het 100% (verbeterd) gescheiden rioolstelsel, het afkoppelen van parasitaire debieten, verharde oppervlakten en zuiver effluentwater, maximale aansluiting van particulieren en verbeterde overstorten.

3.2. Krachtlijnen Indien technisch haalbaar, wordt nieuwe riolering 100% (verbeterd) gescheiden uitgevoerd. Er moet een goed beeld zijn van de huidige toestand van de rioleringen (ligging, aansluitingen, kwaliteit van de riolering). Er wordt een onderhoudsplan opgesteld voor de bestaande rioleringen. De code van goede praktijk voor het onderhoud van riolering is daarbij de leidraad. De gemeentelijke infrastructuur wordt op regelmatige basis onderworpen aan een grondige controle. Op die manier kunnen veel problemen in een vroeg stadium worden opgespoord en aangepakt. Bovendien is een regelmatige controle een garantie voor een langere levensduur. Riolen worden zoveel mogelijk zelfreinigend ontworpen, indien dit technisch haalbaar is. Tijdens de ontwerpfase wordt een onderhoudsplan opgesteld. Bij nieuwbouw wordt, in overeenstemming met de provinciale verordening, een hemelwaterput met hergebruik opgelegd, waar nodig aangevuld met een infiltratievoorziening. Controle hierop is essentieel. Voor bestaande woningen, worden burgers aangemoedigd en bijgestaan om het hemelwater af te koppelen van de riolering, om hemelwaterputten met hergebruik te installeren en om infiltratiemogelijkheden te voorzien. Premies zijn hier een ideaal instrument om de burger te overtuigen. Aansluitingen op de riool, zoals op de bouwplannen verplicht aangeduid, worden daadwerkelijk gecontroleerd. Op deelbekkenniveau wordt overlegd hoe de controle het best verloopt. Op deelbekkenniveau wordt gedacht aan initiatieven om een goed beeld te krijgen van verkeerde aansluitingen op de riool en 'lozingen langs achter', om ze te voorkomen en ongedaan te maken. Parasitaire debieten(vb. permanente drainage, infiltratie van grondwater, opgevangen bronnen, (afgeleid oppervlaktewater van) grachten en waterlopen) op de riolering worden opgespoord en afgekoppeld. Het zoeken naar een oplossing voor afkoppeling van bedrijven (verharde oppervlakte-effluentwater-koelwater) gebeurt in gezamenlijk overleg met de betrokken overheden. Er moet vermeden worden dat het gecollecteerde rioolwater te snel en tegelijk op dezelfde plaats in de collectoren terechtkomt. Dit geeft alleen aanleiding tot collectoren onder druk en een grotere overstortfrequentie. Er moet zoveel mogelijk berging voorzien worden opwaarts het rioolstelsel door het gebruik van knijpconstructies, regeltoestellen, het verhogen van overstortdrempels, het aanpassen van de diepteligging van riolen en het voorzien van

September 2007

25

Deelbekkenbeheerplan: Leibeek/Weesbeek/Molenbeek Inventaris van de knelpunten en kansen - Doelstellingennota bergbezinkingsbekkens. In de eerste plaats moet gekozen worden voor afkoppeling aan de bron. Afwaarts overstorten worden voorzieningen aangebracht zodanig dat het overstort een minimaal effect heeft op de ontvangende waterloop, zowel naar kwaliteit als kwantiteit. Voorbeelden zijn bufferbekkens met eventueel een beplanting zodat het water een stuk gezuiverd wordt en de piekdebieten afgevlakt worden. Bij kleinere opwaartse overstorten wordt de overstortrand voldoende hoog en lang gemaakt. Ook hier kunnen in de grachten of waterlopen planten worden voorzien om het geloosde water deels te zuiveren. Er moet een goed beeld komen(inventarisatie) van de afwatering van straten, banen en grotere wegen. Ideaal wordt het water vertraagd afgeleid via grachten naar een waterloop. Indien dit niet mogelijk is kan een infiltratiebed een oplossing bieden. Er moet streng gewaakt worden op de kwaliteit van het afgevoerde hemelwater(olie, PCB's, ...). Waar nodig moet een (primaire) zuivering worden voorzien om milieuschade aan de waterloop of de bodem te voorkomen. Baangrachten en afwateringsgrachten worden in geen geval nog dichtgelegd. Daar waar er mogelijkheden zijn worden ze opengelegd en geïntegreerd in de omgeving. Binnen de beschermingszones van drinkwaterwingebieden kan enkel vertraagde afvoer via waterdichte buffering van het hemelwater. (geen infiltratie binnen de beschermingszones) Om een zo groot mogelijke vuilvracht in de RWZI te krijgen wordt in zones waar het afvalwater gezuiverd wordt de aanleg van een septische put bij voorkeur niet langer opgelegd (Aangewezen in VLAREM). Tevens worden er initiatieven genomen naar bestaande wonigen om de septische put kort te sluiten. In de zone die op termijn zal aangesloten worden op de RWZI wordt in de bouwvergunning opgelegd een kortsluiting te voorzien op de septische put.

3.3 Mogelijke aandachtsgebieden Bewaking en verbetering van de zuiveringsinfrastructuur, is een aandachtspunt binnen het volledige deelbekken. De knelpunten, door VMM na terreinonderzoek vastgesteld, moeten worden aangepakt. Door overleg wordt gestreefd naar een coherent beleid. Enkel een duidelijk gefundeerd en coherent langetermijnbeleid kan leiden tot de realisatie van de doelstellingen die worden vooropgesteld in het decreet en de kaderrichtlijn.

Spoor 4. Voorkomen en beperken van diffuse verontreiniging 4.1. Doelstelling Er wordt gestreefd naar het voorkomen van het gebruik/het lozen van waterschadelijke producten. Indien dit niet mogelijk is, worden ze vervangen door het gebruik van minder schadelijke alternatieven.

4.2. Krachtlijnen Het afstromend water van potentieel vervuilde oppervlakken (wegen, parkings) wordt opgevangen en gezuiverd alvorens in de beek te worden geloosd. Het lozen van verontreinigd hemelwater moet aan de VLAREM-eisen voldoen. Bijgevolg kan het noodzakelijk zijn koolwaterstofafscheiders en een afscheiding van bezinkbare stoffen te voorzien voor het hemelwater dat afvloeit. Elke gemeente maant eigenaars van woningen die op de gracht of op de waterloop lozen, terwijl er riolering ligt in de straat, aan om aan te sluiten op de riolering. Op deelbekkenniveau worden voorstellen geformuleerd voor een afdoende controle.

September 2007

26

Deelbekkenbeheerplan: Leibeek/Weesbeek/Molenbeek Inventaris van de knelpunten en kansen - Doelstellingennota Er wordt op deelbekkenniveau bekeken hoe illegale lozingen het best kunnen worden opgespoord. In ieder geval wordt er streng opgetreden bij vaststelling van een illegale lozing en dit wordt duidelijk gecommuniceerd. Sluikstorten (afval in en langs de waterloop, lozen van verfresten in de riool) moet eveneens streng bestraft. Opnieuw kan een duidelijke communicatie een deel van de oplossing zijn. Een milieuverantwoord gebruik van producten en/of systemen wordt gestimuleerd naar de eigen medewerkers en de inwoners van de gemeente. (SO cluster vaste stoffen). Het decreet Integraal Waterbeleid hanteert oeverzones als instrument om diffuse verontreiniging van waterlopen tegen te gaan : Artikel 10 uit het Decreet betreffende het integraal waterbeleid § 1. In de oeverzones gelden ten minste de volgende bepalingen: 1° elke vorm van bemesting is verboden, met uitzondering van bemesting door rechtstreekse uitscheiding bij begrazing. Indien de oeverzone enkel de taluds omvat, is elke vorm van bemesting, met uitzondering van bemesting door rechtstreeks uitscheiding bij begrazing verboden binnen: a) Vijf meter landinwaarts vanaf de bovenste rand van het talud van het oppervlaktewaterlichaam; b) Tien meter landinwaarts vanaf de bovenste rand van het talud van het oppervlaktewaterlichaam in het Vlaams Ecologisch Netwerk; c) Tien meter landinwaarts vanaf de bovenste rand van het talud van het oppervlaktewaterlichaam indien een helling grenst aan het oppervlaktewaterlichaam; 2° Het aanbrengen van bestrijdingsmiddelen, met uitzondering van rodenticiden die worden aangewend in het kader vaan de rattenverdelging, is verboden. Indien de oeverzone enkel de taluds omvat, is het aanbrengen van bestrijdingsmiddellen verboden binnen een meter landinwaarts vanaf de bovenste rand van het talud van het oppervlaktewaterlichaam. In geval van acute en redelijkerwijs te voorziene plagen die een gevaar inhouden voor mens of milieu of in het geval van situaties die een ernstige bedreiging vormen of kunnen vormen voor de veiligheid van de mens en waarvoor tegelijkertijd geen afdoende alternatieve bestrijdingsmiddelen voorhanden zijn, kan tijdelijk van dit verbod worden afgeweken, mits de beheerder van de oeverzone dit voorafgaandelijk meldt aan de bevoegde administratie. Binnen het deelbekken moet worden nagegaan waar deze maatregel te weinig effect heeft. Dan moeten/kunnen bredere oeverzones worden afgebakend, b.v. langsheen ecologisch zeer waardevolle waterlopen. Als in het (deel)bekkenbeheerplan zulke oeverzones worden aangeduid/afgebakend, dan kan de eigenaar beroep doen op instrumenten zoals aankoop, vergoeding of onteigening. Beheersoveeenkomsten zijn ook een handig en nuttig instrument om een diffuse verontreiniging tegen te gaan. De gemeenten kunnen bovenop de gewestelijke toelage een extra subsidie geven Indien de overtreder niet bereid is de diffuse verontreiniging waar hij verantwoordelijk voor is, mee aan te pakken moet repressief worden opgetreden.

4.3. Mogelijke aandachtsgebieden Op basis van de biologische waarderingskaart, de ecosysteemkwetsbaarheidskaart en de kaart met de ecologische kwaliteit van de waterlopen kunnen in het deelbekken toch een heel aantal waterlopen worden onderscheiden die een bijzondere aandacht vereisen. In deze gebieden moet speciale aandacht gaan naar de inpassing van mogelijke overstorten(overstortfrequentie), September 2007

27

Deelbekkenbeheerplan: Leibeek/Weesbeek/Molenbeek Inventaris van de knelpunten en kansen - Doelstellingennota moeten lozingen van inwoners in de beek prioritair worden aangepakt, moet het strengst worden toegezien op illegale lozingen of sluiksorten. b.v. : - Molenbeek (VHAG 6779) te Kortenberg/Kampenhout (Kaart 24) - Leibeek (VHAG 6998) te Kortenberg/Herent (Kaart 24) - Weesbeek (VHAG 6559) te Kortenberg/Kampenhout (Kaart 24) - Lipsebeek(VHAG 6743) te Haacht (Kaart 22) - Weesbeek (VHAG 6559) te Kampenhout en Boortmeerbeek (Kaart 22) - ...

Spoor 5. Voorkomen en beperken van erosie en sedimenttransport naar de waterloop 5.1. Doelstelling Erosie veroorzaakt tal van negatieve gevolgen voor het watersysteem en zijn directe omgeving. Een brongerichte aanpak wordt voorgesteld met als doel: - Reductie van bodemverlies door afspoeling van vruchtbare grond - Bestrijding van modderlast - Beperking van slibafzetting in het rioolstelsel en in waterlopen

5.2 Krachtlijnen Oorzaken van een toenemende hoeveelheid slib worden aangepakt. Beheersovereenkomsten en afbakening van oeverzones zijn instrumenten die in erosiegevoelige gebieden kunnen worden aangewend om sedimenttransport naar de waterloop te minimaliseren. Bij akkerlanden langsheen de waterlopen wordt ernaar gestreefd te werken met bufferstroken (beheersovereenkomst erosie of akkerrandbeheer (BO natuur). Sedimentuitspoeling door erosie wordt op die manier vermeden langsheen de waterlopen, sedimenttransport vanop hoger gelegen delen wordt grotendeels opgevangen. De impact van frequent werkende overstorten wordt onderzocht en kan mogelijk gereduceerd worden door de aanleg van een bergbezinkings- of bufferbekken met nazuivering. Bestaande overstorten krijgen een aangepaste werking, nieuwe overstorten moeten uitgerust worden met een bergbezinkings- en een bufferbekken met nazuivering. Een aangepaste inrichting van de waterlopen in slibgevoelige zones, b.v. met sedimentvangen, zorgt er voor dat maar heel plaatselijk moet worden geruimd. Er wordt een plan opgemaakt voor de sanering van vervuilde waterbodems. De kwaliteit van de waterlopen is daarbij een bindende randvoorwaarde. De erosiebestrijdingsproblematiek wordt reeds uitvoerig en in detail behandeld in de gemeentelijke erosiebestrijdingsplannen. Bovenlokale erosieproblemen kunnen uit de gemeentelijke erosiebestrijdingsplannen worden gelicht en in het DuLo-waterplan worden opgenomen, zodat hiervoor gezamenlijke adequate oplossingen kunnen uitgewerkt worden op deelbekkenniveau. Ervaringen met erosiebestrijding kunnen via de deelbekkenwerking/waterschap worden uitgewisseld. De opwaardering/uitbouw van het grachtenstelsel op openbaar en particulier domein moet worden gestimuleerd.

5.3 Mogelijke aandachtsgebieden - Voorstellen uit de erosiebestrijdingsplannen, met betrekking op waterlopen, kunnen opgenomen in het actieplan.

September 2007

28

Deelbekkenbeheerplan: Leibeek/Weesbeek/Molenbeek Inventaris van de knelpunten en kansen - Doelstellingennota - Gemeenten die nog geen erosiebestrijdingsplan opmaken worden overtuigd van het nut op langere termijn. Erosiebestrijdingsmaatregelen uit het plan kunnen worden gesubsidieerd - Ruiming van de waterloop om het water sneller dan nodig af te voeren wordt herzien.

Spoor 6. Kwantitatief, kwalitatief en ecologisch duurzaam waterlopenbeheer 6.1. Doelstelling Dit omvat het ontwikkelen en instandhouden van een gezond watersysteem in het deelbekken dat aan: - de behoeften van de diverse gebruikers en de eisen van gevoelige soorten kan voldoen - een verantwoord menselijk gebruik voor de huidige en toekomstige generaties kan waarborgen. Het watersysteem wordt in evenwicht gebracht voor het hele grondgebied waarvoor het waterplan wordt opgemaakt, rekening houdend met de functies die aan elke waterloop is toebedeeld en de aanspraak die er door de verschillende sectoren/gebruikers wordt op gemaakt. Concreet is het waterlopenbeheer gericht op vertraagde afvoer, stroomopwaartse buffering van het water, stimuleren van zelfzuiverend vermogen, herstel van het natuurlijk milieu van het watersysteem, het herstel/behoud van de structuurkenmerken,.. .De ecologische functie van watergebonden elementen wordt gemaximaliseerd (bijvoorbeeld integratie van waterlopen, grachtenstelsels en bijhorende oeverzones als verbindingseenheden natuur).

6.2. Kwantitatief waterlopenbeheer Maatregelen om wateroverlast te voorkomen moeten genomen worden met de prioriteitscascade in het achterhoofd: in eerste instantie retentie van het water, ten tweede zo veel mogelijk lokale berging/infiltratie, en ten slotte een vertraagde afvoer. Er moet op zijn minst naar gestreefd worden overstromingen in bebouwde zones te voorkomen en waterberging op een ecologisch verantwoorde wijze te organiseren.

6.2.1.Krachtlijnen met betrekking tot water bergen Er moet naar gestreefd het water zo veel mogelijk en zo lang mogelijk vast te houden in grachtenstelsels, bovenlopen en moerasgebieden. Op basis van bestaande modelleringsstudies en de bestaande NOG -en ROG kaarten worden overstroombare locaties voorgesteld die gevrijwaard moeten worden of heringericht om deze functies te vervullen. Er dient rekening gehouden met de grondwaterwinningen en de afgebakende beschermingszones. De overheid die over een vergunning, een plan of programma moet beslissen, draagt er zorg voor, door het weigeren van de vergunning of door goedkeuring te weigeren aan het plan of programma, dan wel door het opleggen van gepaste voorwaarden of aanpassingen aan het plan of programma, dat geen schadelijk effect ontstaat of zoveel mogelijk wordt beperkt en, indien dit niet mogelijk is, dat het schadelijk effect wordt hersteld of, in de gevallen van de vermindering van de infiltratie van hemelwater of de vermindering van ruimte voor het watersysteem, gecompenseerd(DIW, watertoets). De watertoets wordt eveneens toegepast voor plannen of programma's in waterrijke gebieden. Aandachtspunten voor de keuze en de locatie zijn o.a. : - De laagst gelegen gebieden die van nature eerst overstromen. - Maximale spreiding van de waterberging over het volledige valleigebied. - Open ruimtegebieden zonder intensief landgebruik.

September 2007

29

Deelbekkenbeheerplan: Leibeek/Weesbeek/Molenbeek Inventaris van de knelpunten en kansen - Doelstellingennota - Een aanvaardbare waterkwaliteit. Indien dit niet het geval is wordt daar prioritair werk van gemaakt. - Er wordt zo weinig mogelijk kunstmatige infrastructuur voorzien en/of maximaal gebruik gemaakt van de bestaande topografie. - Een beperkte overstromingsduur, -frequentie en -hoogte. Het waterbergend vermogen kan evenzeer via kleine ingrepen stijgen. Herwaardering en heraanleg van grachtenstelsels, het opbreken van ingebuisde grachten, het verwijderen van betonnen constructies in de waterloop zodat de ruwheid van de bedding stijgt, het afschuinen van oevers, het aanleggen van plas- en drasbermen, het niet ruimen van bepaalde delen van waterlopen die een voldoende(te groot) verval kennen. De openbare besturen en beheerders van de waterlopen doen inspanningen om ook via kleine ingrepen het bergend vermogen te doen stijgen. Grote ingrepen op waterlopen worden niet onbezonnen uitgevoerd. De complexiteit van het huidige watersysteem vereist een grondige studie van de situatie om de effectiviteit(ecologisch, economisch) van de voorgestelde maatregelen na te gaan. Dergelijke studies zullen een belangrijke inbreng zijn in het DuLo-plan en het mee helpen onderbouwen. Essentieel hierbij is dat er inzicht moet verworven worden in de huidige berginscapaciteit en de capaciteit die vereist is om het water te stockeren(modelleringen). Er worden verdere initiatieven genomen naar de aanleg van poelen. Zij hebben niet enkel een bergende functie, maar ook een landschappelijk en ecologisch waardevolle functie. Binnen de beschermingszones dient advies gevraagd aan de drinkwatermaatschappij.

6.2.2 Krachtlijnen met betrekking tot vertraagd afvoeren Indien het water niet ter plaatse kan vastgehouden of geborgen worden, moet het water vertraagd worden afgevoerd. Een vertaagde afvoer kan worden gerealisserd door het herstel/behoud van de natuurlijke structuur van de waterloop, het niet ruimen van (bepaalde delen van) waterlopen, het aanbrengen van kunstmatige(b.v. schotten) en natuurlijke(b.v. door aanplantingen) structuren om de waterafvoer te vertragen,... Overstorten kunnen aanleiding geven tot grote debieten op korte tijd. Ook hier kan door de aanleg van bufferbekkens een vertraagde afvoer worden verwezenlijkt. Uiteraard moet eerst gestreefd naar een dalende hoeveelheid regenwater in de gemengde riolering om de overstortfrequentie te doen dalen. Bij de aanleg van een gescheiden riolering wordt steeds nagegaan of een open gracht dienst kan doen/ingeschakeld kan worden als RWA leiding. Open grachten zijn goedkoper, ze zijn makkelijker te onderhouden en de controle op (illegale) lozingen is makkelijker. Op deelbekkenniveau wordt het initiatief genomen een inventaris van het grachtenstelsel op te maken, waarbij zowel open als ingebuisde grachten worden opgenomen. Elke gemeente levert inspanningen om de waterlopen/grachten die zij in beheer heeft, van een gepast onderhoud te voorzien. Er wordt nagegaan waar ingebuisde grachten terug kunnen worden opengemaakt. Naar de aangelanden die verantwoordelijk zijn voor het onderhoud van hun gracht(en) worden initiatieven genomen-evt. verplichtingen opgelegd. Grachten worden opgenomen in de herberekening van het TRP en in de opmaak van andere plannen met betrekking tot waterafvoer. Communicatie moet inwoners overtuigen van het belang van grachten, zowel naar het bergen en vertraagd afvoeren van regenwater, als de landschappelijke functie.

6.2.3.Overige krachtlijnen Tijdens de interviews met de gemeente is gebleken dat enkele waterlopen niet meer bestaan, doorheen de jaren zijn verlegd, of omgekeerd: dat waterlopen die vroeger minder belangrijk waren en destijds niet geklasseerd, aan belang hebben gewonnen. Samen met het Vlaamse Gewest en andere waterbeheerders werkt de provincie aan een aanpassing van de Vlaamse

September 2007

30

Deelbekkenbeheerplan: Leibeek/Weesbeek/Molenbeek Inventaris van de knelpunten en kansen - Doelstellingennota Hydrografische Atlas op haar grondgebied. (Binnen dat kader kunnen aanpassingen aan de categorisering worden voorgesteld.) Op (deel)bekkenniveau moet getracht worden een uniform beleid te voeren, over provinciegrenzen of gemeentegrenzen heen. Er worden ideeën gelanceerd om dit te realiseren. Op termijn kan worden nagegaan of een bevoegdheidsherverdeling nuttig kan zijn. Waterlopen krijgen een aangepaste inrichting en beheer in functie van een evenwichtig profiel en stromingsweerstand. Er wordt gestreefd naar een zo natuurlijk mogelijke/ natuurgetrouwe toestand. Scherpe hoeken en steile randen worden weggewerkt waar mogelijk, kunstwerken worden aangepast, slecht uitgevoerde inbuizingen en overwelvingen worden verwijderd/hersteld/aangepast.

6.2.4.Mogelijke aandachtsgebieden/waterlopen De herwaardering van grachtenstelsels moet een aandachtspunt zijn in het volledige deelbekken. Op lokaal vlak stijgt het bergend vermogen en werkt de afvoer vertagend. Ook de inschakeling van poelen in het systeem werkt vertragend en doet het bergend vermogen stijgen. Bovendien is het ook naar natuurbeleving een pluspunt. Daarnaast zijn er aantal geplande projecten die bij de uitvoering de nodige aandacht moeten spenderen aan wat hierboven is vermeld. In de bovenlopen moet worden gestreefd naar een vertraagde afvoer en een groter bergend vermogen. Een aangepast ruimingsbeheer, een verhoogde ruwheid en in landelijk gebied waar mogelijk een herstel van de oorspronkellijke oeverhoogte moeten/kunnen daar mede voor zorgen.

6.3. kwalitatief waterlopenbeheer

6.3.1. Krachtlijnen Een degelijk waterlopenbeheer vereist dat de verschillende beleidsdomeinen, met onder meer het milieubeleid, het natuurbeleid en het beleid inzake ruimtelijke ordening, geïntegreerd werken. De verschillende domeinen dienen dan ook op elkaar afgestemd. Communicatie op geregelde tijdstippen is dan ook een eerste vereiste. Het deelbekkenniveau is het geschikte niveau om informatie rond projecten te verspreiden en uit te wisselen. Het deelbekkenniveau krijgt een functie als discussieforum, en als een doorgeefluik naar hogere en lagere niveaus. Ook de waterbeheerders dienen hun acties op elkaar af te stemmen.

6.4. Ecologisch waterlopenbeheer Het respecteren van de natuurlijke kenmerken van het watersysteem biedt de beste garanties voor het vermijden van problemen.

6.4.1. krachtlijnen Bij de opmaak van ruimtelijke structuurplannen en uitvoeringsplannen moeten de gemeenten en provincies water(lopen) als een ordenend principe aanvaarden. Er moet aandacht worden gespendeerd aan het terug creëren van ruimte voor water. Het onderhoud van de waterloop en de omgeving moet worden afgestemd op de functie van de waterloop of het gebied waarbinnen de waterloop ligt. Ook (her)inrichtingsprojecten zijn afgestemd op beide functies: - Bovenlopen worden zo min mogelijk geruimd/gemaaid opdat water langer kan worden vastgehouden

September 2007

31

Deelbekkenbeheerplan: Leibeek/Weesbeek/Molenbeek Inventaris van de knelpunten en kansen - Doelstellingennota - Het onderhoud wordt tot een minimum beperkt of aangepast indien er specifieke vegetaties/populaties aanwezig zijn Acties in het kader van waterbeheersing of (her)inrichtingsprojecten worden uitgevoerd volgens de principes van NatuurTechnische MilieuBouw en met ecologisch herstel/behoud in het achterhoofd.

6.5. Water - een plezier!? Water wordt aanvaard als ordenend principe. Alle openbare besturen doen inspanningen de inwoners opnieuw te overtuigen van de belevingswaarde van water. Concrete projecten worden als voorbeeld uitgedragen, zachte recreatie in valleigebieden wordt gestimuleerd. Water wordt opnieuw op een creatieve manier geïntegreerd in de nabije omgeving van de mens. Onder het moto jong geleerd is oud gedaan, kunnen doelgerichte acties naar scholen en jeugdbewegingen een groot rendement halen op langere termijn. Op deelbekkenniveau wordt gecommuniceerd rond de huidige projecten en worden ideeën voor de toekomst gelanceerd.

Spoor 7. Duurzaam drinkwatergebruik 7.1. Doelstelling De druk op de grondwaterreserves wordt verminderd door het gebruik van gronden leidingwater, daar waar mogelijk en verantwoord, te beperken. Op kwalitatief vlak wordt gestreefd naar het gebruik van laagwaardig water voor laagwaardige toepassingen(v.b. hemelwater voor wc-spoeling, oppervlaktewater als proceswater, hergebruik van gezuiverd afvalwater, ...). Op kwantitatief vlak is het de uitdaging om niet meer water te gebruiken dan nodig (v.b. installeren van waterbesparende apparatuur, meldingssystemen voor lekende kranen,..).

7.2. krachtlijnen Inzake duurzaam watergebruik hebben openbare besturen een voorbeeldfunctie. Overeenkomstig de samenwerkingsovereenkomst "milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling" wordt een wateraudit uitgevoerd bij elk nieuw (her)bouwproject. Bij de aanleg van een regenwatercircuit dient dit volledig gescheiden van het drinkwatercircuit, om verontreiniging van het drinkwater te voorkomen. De bevolking moet geïnformeerd en gestimuleerd om minder hoogwaardig water te gaan gebruiken voor laagwaardige toepassingen. Er dient gestreefd naar een verschuiving van grond-en drinkwater naar hemelwater voor toepassingen als wc-spoeling, reiniging, besproeien van tuin,... . Een tweede aandachtspunt is het stimuleren van watersparende maatregelen zoals b.v. aanschaf van watersparende douchekop, meldingsapparatuur voor lekken. Ook naar industrie, land-en tuinbouw worden informatiecampagnes georganiseerd om een dalend grond -en drinkwater gebruik te realiseren. Bij een nieuwe vergunningsaanvraag worden bedrijven verplicht een waterbesparingsstudie uit te voeren. Naast de vergunde grondwaterwinningen zijn er ook een groot aantal ongekende, niet vergunde winningen. Overmatig en onbezonnen gebruik moet opgespoord en aan banden gelegd worden.

September 2007

32

Doelstellingennota Deelbekkenbeheerplan Deelbekken Leibeek-Weesbeek-Molenbeek Inventaris van de knelpunten en kansen Doelstellingennota

Recommend Documents