Deelbekkenbeheerplan: Zuunbeek en Neerpedebeek_Broekbeek_Kleine Maalbeek Inventaris knelpunten en kansen - Doelstellingennota

Deelbekkenbeheerplan: Zuunbeek en Neerpedebeek_Broekbeek_Kleine Maalbeek

Inventaris knelpunten en kansen - Doelstellingennota

Doelstellingennota Deelbekkenbeheerplan Deelbekken Zuunbeek Deelbekken Neerpedebeek/Broekbeek/Kleine Maalbeek Inventaris van de knelpunten en kansen Doelstellingennota

September 2007 Gemeente Asse, Dilbeek, Lennik en Sint-Pieters-Leeuw. Gemeente Dilbeek, Drogenbos, Gooik, Halle, Herne, Sint-Pieters-Leeuw.

September 2007

Lennik,

Pepingen

en



Inhoudstafel Inhoudstafel ..................................................................................................... 2 0. Inleiding ........................................................................................................ 4 I. Inventaris van de knelpunten en de kansen in het deelbekken Zuunbeek5 1.

Waterkwantiteit......................................................................................................... 5 ZUUNBEEK (VHAG 6554) ....................................................................................................5 MOLENBEEK- SLAGVIJVERBEEK (VHAG 6973) .....................................................................6 OVERIGE .............................................................................................................................6 2. Waterkwaliteit ........................................................................................................... 7 ALGEMEEN .........................................................................................................................7 KWZI/IBA ............................................................................................................................8 HEMELWATERPUTTEN / INFILTRATIE / SEPTISCHE PUTTEN ...................................................9 OVERWELVEN GRACHTEN/ HERWAARDERING VAN GRACHTENSTELSELS .........................11 SCHEIDEN RWA-DWA / AANSLUITING RIOLERING .............................................................11 KNELPUNTEN/KANSEN ......................................................................................................13 3. Ecologie ...................................................................................................................13 EROSIE ..............................................................................................................................14 RUIMEN VAN WATERLOPEN..............................................................................................14 PESTICIDEN/SPROEISTOFFEN..............................................................................................15 OVERIGE ...........................................................................................................................15 4. Overige ....................................................................................................................16

II. Inventaris van de knelpunten en de kansen in het deelbekken Neerpedebeek/Broekbeek/Kleine Maalbeek ............................................... 18 1.

Waterkwantiteit........................................................................................................18 NEERPEDEBEEK (VHAG 6699)............................................................................................18 VARENBERGBEEK (VHAG 6720) ........................................................................................19 MOLENBEEK (VHAG 6916) - ELEGEMBEEK (VHAG 6943)- PONTBEEK ................................19 OVERIGE ...........................................................................................................................19 2. Waterkwaliteit ..........................................................................................................20 ALGEMEEN .......................................................................................................................20 KWZI/IBA ..........................................................................................................................21 HEMELWATERPUTTEN/INFILTRATIE/SEPTISCHE PUTTEN .....................................................21 OVERWELVEN GRACHTEN/ HERWAARDERING VAN GRACHTENSTELSELS .........................22 SCHEIDEN RWA-DWA / AANSLUITING RIOLERING .............................................................22 KNELPUNTEN/KANSEN ......................................................................................................23 3. Ecologie ...................................................................................................................24 EROSIEBESTRIJDINGSPLAN ................................................................................................24 RUIMEN VAN WATERLOPEN..............................................................................................24 REDUCTIE VAN SPROEISTOFFEN ........................................................................................24 OVERIGE ...........................................................................................................................25 4. Overige ....................................................................................................................25

III. Doelstellingennota................................................................................... 27 0. Doelstellingen ................................................................................................................27 Spoor 1. Maximale retentie en hergebruik van hemelwater aan de bron .............................27 1.1. Doelstelling ................................................................................................................27 1.2. Krachtlijnen................................................................................................................27 1.3. Mogelijke aandachtsgebieden ....................................................................................28 Spoor 2. Sanering van afvalwaterlozingen ...........................................................................28 2.1. Doelstelling ................................................................................................................28 2.2 Krachtlijnen.................................................................................................................30 2.3 Mogelijke aandachtsgebieden .....................................................................................30 September 2007

2


Inventaris knelpunten en kansen - Doelstellingennota Spoor 3. Bewaking en verbetering van de kwaliteit van de riolerings- en zuiveringsinfrastructuur ......................................................................................................31 3.1. Doelstelling ................................................................................................................31 3.2. Krachtlijnen................................................................................................................31 3.3 Mogelijke aandachtsgebieden .....................................................................................32 Spoor 4. Voorkomen en beperken van diffuse verontreiniging .............................................32 4.1. Doelstelling ................................................................................................................32 4.2. Krachtlijnen................................................................................................................32 4.3. Mogelijke aandachtsgebieden ....................................................................................33 Spoor 5. Voorkomen en beperken van erosie en sedimenttransport naar de waterloop ........34 5.1. Doelstelling ................................................................................................................34 5.2 Krachtlijnen.................................................................................................................34 5.3 Mogelijke aandachtsgebieden .....................................................................................34 Spoor 6. Kwantitatief, kwalitatief en ecologisch duurzaam waterlopenbeheer......................35 6.1. Doelstelling ................................................................................................................35 6.2. Kwantitatief waterlopenbeheer ..................................................................................35 6.2.1. 6.2.2 6.2.3. 6.2.4.

Krachtlijnen met betrekking tot water bergen .......................................................................... 35 Krachtlijnen met betrekking tot vertraagd afvoeren ................................................................. 36 Overige krachtlijnen ................................................................................................................. 36 Mogelijke aandachtsgebieden/waterlopen................................................................................ 37

6.3. kwalitatief waterlopenbeheer.....................................................................................37 6.3.1. Krachtlijnen..................................................................................................................................... 37

6.4. Ecologisch waterlopenbeheer.....................................................................................37 6.4.1. krachtlijnen...................................................................................................................................... 37

6.5. Water - een plezier!? .................................................................................................38 Spoor 7. Duurzaam drinkwatergebruik................................................................................38 7.1. Doelstelling ................................................................................................................38 7.2. krachtlijnen ................................................................................................................38

September 2007

3



0. Inleiding 1

De doelstellingennota is opgebouwd uit twee delen. In een eerste deel wordt een overzicht gegeven van de kansen en knelpunten in het gebied. De eigenlijke doelstellingen worden in het tweede luik beschreven. Met de opmaak van een deelbekkenbeheerplan (DuLo-plannen) wordt de realisatie van een duurzaam lokaal en integraal waterbeleid beoogd. Een waterbeleid waarbij alle actoren betrokken worden én waarin éénieder zijn verantwoordelijkheid opneemt. Hierdoor zouden ook op deelbekkenniveau de doelstellingen van de Europese Kaderrichtlijn Water behaald moeten kunnen worden; met name een goede toestand van het oppervlaktewater en van het grondwater. Zowel op lokaal als bovenlokaal vlak dienen er hiertoe diverse maatregelen te worden genomen. In het eerste deel wordt een opsomming gegeven van alle knelpunten en kansen die werden aangegeven. Met de bevraging hebben we getracht een zo volledig mogelijk beeld te schetsen. We zijn ons evenwel bewust van de mogelijkheid dat bepaalde knelpunten ontbreken of onvolledig zijn. De lijst is dan ook niet limitatief en kan verder aangevuld worden tijdens de uitwerking van het actieplan. Een uitgebreide bevraging van alle mogelijk betrokken sectoren was in dit stadium van het plan niet haalbaar. Verder dient vermeld dat de knelpunten en potenties in de lijst worden weergegeven zoals ze door de besturen werden aangebracht zonder een oordeel te vellen over de juistheid ervan. Eventueel tegengestelde meningen werden naast elkaar geplaatst en de aangehaalde mogelijke oorzaken werden nog niet onderzocht. Pas bij de uitwerking van concrete acties zullen de aangehaalde knelpunten meer in detail onderzocht worden, zowel naar gevolgen, als naar mogelijke oplossingen. Met de opsomming van al de verschillende doelstellingen, opgedeeld volgens een 7-tal sporen, wordt in het tweede deel van deze nota getracht een duidelijk beeld te geven van de manier waarop we onze algemene doelstelling willen bereiken. Met de ondertekening van de doelstellingennota onderschrijven de besturen de principes van integraal waterbeleid die, zoals gezegd, vervat zitten in de lijst met krachtlijnen. Dit wil evenwel niet zeggen dat een bestuur zichzelf daarmee ook oplegt om alle doelstellingen te realiseren. In bepaalde omstandigheden is het immers niet realistisch bepaalde krachtlijnen of doelstelling volledig na te streven. Bedoeling is wel dat de betrokken besturen de nodige inspanningen leveren om, in de mate van het mogelijke, specifieke acties uit te werken die moeten bijdragen tot de realisatie van een integraal waterbeleid. Het deelbekkenbeheerplan zal uiteindelijk integraal deel uitmaken van het bekkenbeheerplan: beiden vormen 1 geheel. De opbouw van het bekkenbeheerplan verschilt op sommige punten van deze van het deelbekkenbeheerplan. Zo gebruikt het bekkenbeheerplan niet de 7 sporen maar wel de indeling van de waterbeleidsnota met krachtlijnen, operationele doelstellingen en maatregelen. Zowel in het bekken- als deelbekkenbeheerplan vindt u een bondig overzicht waarmee u de link kunt leggen tussen de 7 sporen enerzijds en de krachtlijnen en operationele doelstellingen anderzijds. Als bijlage bij de niet-technische samenvatting vindt u een tabel die het verband aangeeft tussen het 7-sporenbeleid in de deelbekkenbeheerplannen, de krachtlijnen en operationele doelstellingen in het bekkenbeheerplan en de Europese Kaderrichtlijn Water.

1

Deze doelstellingennota houdt rekening met de randvoorwaarden zoals beschreven in hoofdstuk 3 op p. 14 en p. 15 van de Code voor goede praktijk voor duurzaam lokaal waterbeleid, voor zover de opgesomde randvoorwaarden reeds gekend zijn. Bij de verdere uitwerking van de acties zal ook rekening gehouden worden met deze randvoorwaarden.

September 2007

4



I. Inventaris van de knelpunten en de kansen in het deelbekken Zuunbeek 1.

Waterkwantiteit

Het stroomgebied van de Zuunbeek werd gemodelleerd door het studiebureau Technum IMDC in opdracht van Aminal, Afdeling Water en de Provincie Vlaams-Brabant. Daarin staan de voornaamste knelpunten vermeld en worden een aantal oplossingen, ter voorkoming van de overlast, voorgesteld. Op dit moment wordt nog een ecologische inventarisatie uitgevoerd door Aeolus. Er werden vier gebieden geselecteerd als gecontroleerd overstromingsgebied, die topografisch werden opgemeten. Het eerste bergingsgebied betreft de vallei van de Zuunbeek opwaarts van de Ter Mollekenstraat te Kester, op dit moment een drassige weide. Een tweede gebied betreft de vallei van de Zuunbeek ter hoogte van Geynsberg (Pepingen). Het derde, meest stroomafwaartse gebied, betreft de vallei van de zuunbeek afwaarts de Brabantse baan te Oudenaken tot aan het grote wachtbekken te Volsem. Een vierde overstromingsgebied betreft de vallei van de Diepenbroekbeek, om overstromingen ter hooge van de Grote Vijverselenweg tegen te gaan. Daarnaast worden er maatregelen voorzien voor de wijk Hazeveld te Oudenaken en moet de werking van de wachtbekkens, één ter hoogte van de Slesbroekstraat en een tweede ter hoogte van de Hoogstraat-Victor nonnemanstraat (Volsem), geoptimaliseerd. (De Zuunbeek, Aminal, afd. Water) Ook de natuurgebieden langsheen de Zuunbeek worden 'op natuurlijke wijze' aangesproken om het water te bufferen. Een aantal scenario's voor overstromingsgebieden (in modelleringsrapport) zit vast omwille van de slechte waterkwaliteit en door de aanwezigheid van VEN-, Habitat- en ecologisch waardevol gebied. Alvorens met de aanduiding van het definitieve scenario en de inrichting van de overstromingsgebieden te beginnen, moeten er eerst nog een natuurrichtplan voor de Zuunbeekvallei worden opgemaakt.

ZUUNBEEK (VHAG 6554) - Ter hoogte van de sifon/duiker, de doortocht van de Zuunbeek onder de Willebroekse Vaart, zijn er roosters aangebracht om verstopping van de sifon door vuil te voorkomen. Het geringste oponthoud belemmert een goede doorgang, en zorgt bij hevig regenweer voor wateroverlast in hogerop gelegen gebieden, bv. de Bezemstraat of op de N6, waar de straten blank staan of er water in de kelders van de huizzen terechtkomt. (Sint-Pieters-Leeuw) De hele stroomafwaarts gelegen vallei wordt gekenmerkt door een sterke verstedelijkingsdruk en grote verharde oppervlakten (Carrefour -in natuurlijk overstromingsgebied, op de waterloop-). Daarnaast is ook een deel van de Zuunbeek overwelfd, wat het bergend vermogen er niet doet op stijgen. (Sint-Pieters-Leeuw) - Bij hoge waterstanden komen heel vaak riolen en collectoren onder druk te staan wat op zijn beurt wateroverlast kan veroorzaken. (Negenmanneken). In de R. de Renessestraat en de Pastoor Vendelmansstraat is ondergrondse buffering voorzien (groot gedimensioneerde buizen) voor de opvang van rioolwater als deze niet langer gravitair in de Zuunbeek kan lozen (tot zolang het water niet naar de RWZI kan). Als deze volzitten wordt het water met een pompinstallatie in de Zuunbeek gepompt. (Sint-Pieters-Leeuw) - Ter hoogte van de Kerkhofstraat is er af en toe wateroverlast voor omwonenden (Kelders?). (Sint-Pieters-Leeuw) - De wijk Hazeveld, aan de monding van de Baasbergbeek in de Molenbeek, is laaggelegen. Dit is ook een kritiek punt. Bij de aanleg van de collector Slagvijverbeek, die oorspronkelijk de Beek zou volgen, maar wat niet kan omwille van milieu/natuurredenen(?), zou daarvoor, door bv. het inschakelen van pompen, een oplossing worden voorzien. In de studie over de September 2007

5



-

-

-

-

Zuunbeek wordt gesproken over de aanleg van een hoge oeverwal. De hoogte van de oeverwallen bedraagt maximaal 0.8 m. (Sint-Pieters-Leeuw) Het belangrijkste knelpunt te Pepingen situeert zich ter hoogte van de Donkerstraat, langsheen de Zuunbeek. Daar komt het water, bij hevige regen, net niet in de huizen. De weg erheen staat blank en moet worden afgesloten. In het kader van de ruikverkaveling Elingen had de provincie voorgesteld de weg een beetje te verhogen zodat die steeds vrij komt te liggen, maar dat is op een negatief advies gestoten van Afdeling Natuur. Het gebied is gelegen in van nature overstroomd gebied. (Pepingen) Ter hoogte van Zwaantje, op de grens met Kester (Gooik), is er overlast voor landbouwgronden en weilanden. Bij de overstromingen is er hinder voor het verkeer. Ook hier kan een verhoging van de weg een mogelijke oplossing zijn. (Pepingen) Bij heel hevig regenweer (60-70 liter op een namiddag) waren er problemen langsheen de Zuunbeek. Ter hoogte van de Ter Mollekenstraat komt een laaggelegen weide regelmatig onder water te staan. De provincie plant de aanleg van een wachtbekken. Er is geen gevaar voor woningen. Er worden hier ook collectorenwerken gepland. (Gooik) Ook uit de modellering van de Zuunbeek blijkt dit gebied (Ter Mollekenstraat) geregeld te maken hebben met wateroverlast. Uit de modellering blijkt dat de koker onder de weg het water opstuwt waardoor de weg en de opwaarts gelegen vallei overstroomt. (modellering Zuunbeek) In Kester (de Ham 19) komt een laaggelegen woning onder water. De woning is onder het niveau van de straat gebouwd. Een andere mogelijke oorzaak is een te kleine overwelving. (Gooik) De Bergensesteenweg kent veel wateroverlast door rioolstelsels die onder druk komen te staan. (Provincie) Grote delen van de Zuunbeek en zijlopen liggen in VEN-gebied. De inrichting van overstromingsgebieden is niet of moeilijk te realiseren (vergunningen) in deze gebieden gezien de kwaliteit van het water. (Provincie) De plannen rond de collector Zuunbeek waren klaar, het project was uitgetekend, zo veel mogelijk uit de vallei. Na de afbakening van het VEN-gebied diende de collector volledig buiten de vallei te worden aangelegd, wat zorgt voor een vertraging van het project en een hoger prijskaartje. (Provincie)

MOLENBEEK- SLAGVIJVERBEEK (VHAG 6973) - Stroomafwaarts de Molenbeek-Slagvijverbeek, aan de N282, voornamelijk ter hoogte van de Losgatstraat, ontstond wateroverlast (1maal/2jaar), met schade aan de woningen. Door de aanleg van een bufferbekken, bij de heraanleg van de N282, die zal starten in het voorjaar van 2005, zouden de problemen moeten opgelost zijn. Momenteel is het nog wachten op de bouwvergunning. Het geplande bekken ligt in natuur- en VEN gebied, er wordt een ontheffing gevraagd. (Lennik) - Een tweede initiatief om de problemen bijkomend aan te pakken (gebleken uit modellering van de Molenbeek) is het plaatsen van een schuifafsluiter op de Diepenbroekbeek, waar die in de Slagvijverbeek uitmondt. Deze zou kunnen worden geplaatst door VLM in het kader van de ruilverkaveling Elingen. Door deze schuifafsluiter zou de volledige vallei van de Diepenbroekbeek (VHAG 7029) kunnen vollopen zonder schade voor aangelanden en aldus een enorm volume water kunnen bufferen. (Lennik)

OVERIGE - Stroomopwaarts de Diepenbroekbeek (VHAG 7029) hadden een aantal woningen langsheen de Zwartenbroekstrat te kampen met wateroverlast. In het verleden is in de Sint-Elooistraat een bufferbekken gebouwd. Dat functioneert momenteel niet optimaal.

September 2007

6



-

2.

Langsheen de Zwartenbroekstraat zijn de rioleringen te klein gedimensioneerd. Daartoe heeft de gemeente enkele jaren geleden een nooduitlaat op de riolering aangebracht. (Lennik) In de Eeckhoudstraat ondervindt 1 woning last. De oorzaak ligt mogelijk bij de riolering. (Pepingen) In Geynsberg (Pepingen), kan met minimale ingrepen, een schuif op de Steenweg op Elingen, een groter volume water geborgen worden op dezelfde oppervlakte. (Provincie) In Buvingen ondervond een woning wateroverlast. De gemeente heeft een doorsteek gemaakt tot aan de Ninoofse Steenweg. Sindsdien hebben zich geen problemen meer voorgedaan. (Pepingen) De aanleg van een bufferbekken is geen voor de hand liggende zaak, door het glooiende landschap is het mogelijks te bufferen volume vaak te klein om enig effect te resorteren. (Gooik)

Waterkwaliteit

In het AWP II wordt het deelbekken van de Zuunbeek opgenomen in het deelgebied van de Zenne ten zuiden van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, samen met VHA-zones 701 en 112A. Getoetst aan de huidige Vlarem II-normen van 16 en 10 mg N/l dienen er voor fosfor en stikstof geen reducties te worden doorgevoerd in dit gebied. Voor CZV dienen de geloosde vrachten met 14 % af te nemen. Voor CZV en fosfor kunnen de gemeten vuilvrachten volledig aan de doelgroepen (huishoudens, industrie en landbouw) worden toegewezen, voor stikstof bijna volledig. Ongeveer 86% van de vuilvracht aan CZV en fosfor is afkomstig van de huishoudens, voor stikstof bedraagt het aandeel van de huishoudens 72%. Iets meer dan 25% van de stikstofvracht is afkomstig van de landbouw. De biologische waterkwaliteit in het deelbekken van de Zuunbeek is matig tot zeer slecht. De bovenloopgebieden van de Zuunbeek in Gooik, Pepingen en Herne hebben een zeer slechte biologische kwaliteit. Ook de Vogel(en)Zangbeek en de Zuunbeek aan de monding hebben een zeer slechte biologische kwaliteit. De overige biologische metingen tonen een matig verontreinigde biologische toestand. De chemische waterkwaliteit toont in het volledige deelbekken een matig verontreinigde tot verontreinigde toestand. Enkel de Beek (VHAG 7041) te Gaasbeek vertoont een aanvaardbare chemische waterkwaliteit. In het deelbekken van de Zuunbeek zijn er nog ± 145 relevante lozingspunten, met een totale vuilvracht van ± 28500 IE, waarvan ± 45 met een IE groter dan 100IE. Er zijn ± 45 diffuse lozingspunten gedefineerd, met een totale vuilvracht van ± 4600IE, waarvan ±16 met een vuilvacht groter dan 100IE. De RWZI van Sint-Pieters-Leeuw is nog niet operationeel, net als een deel van de collectoren ernaartoe, wat het grote aantal zware lozingspunten verklaard.

ALGEMEEN - De verdunning van het afvalwater door aansluiting van parasitaire debieten (draineringsbuizen, grachten, waterlopen of roosters op de weg, aansluiting van verharde oppervlakte, slecht werkende of foutief aangesloten infrastructuur, infiltratie,...) is in het deelbekken van de Zuunbeek een knelpunt. Verdunning geeft aanleiding tot minder optimale zuivering, vergroot de kans op wateroverlast, zorgt voor extra aanslibbing in de riolen en heeft een negatieve impact op de werking van pompen en de overstortfrequentie. VMM stelde op basis van een voorlopig terreinonderzoek of via een onderzoeksprocedure vast dat in het deelbekken op twee plaatsen een gracht is aangesloten op de riool, op een plaats de overloop van een vijver is aangesloten op de riool, en op een andere plaats een grote verharde oppervlakte is aangesloten op de riool. Deze lijst is niet limitatief en moet verder aangevuld. De lijst is achteraan als bijlage toegevoegd. In vele gevallen gaat het om debieten die 'makkelijk' kunnen omgeleid worden naar de waterloop. September 2007

7


Inventaris knelpunten en kansen - Doelstellingennota - Overstorten zijn inherent aan de aanleg van niet gescheiden stelsels. Door de aansluiting van parasitaire debieten en een toenemende verharde oppervlakte, stijgt de overstortfrequentie. Het first flush effect kan, vooral na lange tijden van droogte, soms voor een kortstondige vuiluitworp zorgen. In het deelbekken zijn er 25 overstorten aanwezig, gepland of in uitvoering. Over de overstorten op gemeentelijke infrastructuur zijn er op heden onvoldoende gegevens gekend. Het debiet en de vuilvracht van overstorten is op heden nog onvoldoende gekend-gekwantificeerd. - In het kader van het waterbeleidsplan (1995), zijn de waterlopen bemonsterd. Toen bleken er geen grote problemen te zijn. Vandaar dat dat experiment nooit herhaald is. Er zijn dus enkel recente gegevens van VMM. (Sint-Pieters-Leeuw) - Haviland doet op verschillende plaatsen 4 maal per jaar een controle van de waterkwaliteit. (Pepingen) - De waterkwaliteit wordt op de 7 Dilbeekse waterlopen 4 maal per jaar gecontroleerd. De kwaliteit is gemiddeld matig. (Dilbeek) - De kwaliteit van de waterlopen wordt op vastgestelde plaatsen vier maal per jaar gecontroleerd door Haviland. Daaruit blijkt dat de kwaliteit van de waterlopen goed tot matig is. (Lennik) - Het Regionaal Landschap ZZZ heeft in opdracht van de gemeente een plan opgemaakt waaruit kan worden opgemaakt of er een KWZI, dan wel een IBA moet worden geplaatst in zuiveringszone C. Op basis daarvan zijn 2 lokaties aangeduid voor de aanleg van een KWZI, Zwarte Molen in Elingen en in de Terheugenstraat in Bogaarden. Het tweede wordt verder uitgewerkt, de KWZI die gepland was in Elingen wordt vooruit geschoven. De KWZI zal 17 woningen aansluiten, een totaal van 51 IE. De gemeente hoopt de scheiding op privé-terrein te kunnen bekostigen. (Pepingen) - Er is een studie gemaakt door het Regionaal Landschap, waar de C-zone onder de loep wordt genomen, maar de gemeente was daar niet zo tevreden over omdat het regionaal landschap meer de kaart trok van de gezamenlijke zuivering (gemeentelijke). In de praktijk is dat mooi maar moeilijk realiseerbaar. (Gooik) - De zuiveringsgraad in Gooik is erg laag. De RWZI Sint-Pieters-Leeuw is nog niet operationeel, er ontbreken nog een aantal collectoren. Bijgevolg komt het water op verschillende plaatsen ongezuiverd de beek in, zware lozingspunten. (Gooik)

KWZI/IBA - De aanleg van een IBA wordt gesubsidieerd. Tot op heden was de aanleg op eigen initiatief. Nu wordt er wel op toegezien bij bouwaanvraag of de nieuwe woning in buitengebied ligt. De mensen krijgen de mogelijkheid zelf een pompinstallatie naar de riolering aan te leggen, of in buitengebied te voorzien in een IBA. Bij de bouwaanvraag moet de keuze van de inwoner vermeld staan, zodat controle achteraf mogelijk is. (Sint-Pieters-Leeuw) - Drogenbos is zo goed als volledig gerioleerd. Enkel het stukje aan de andere zijde van de Vaart is nog niet gerioleerd. De aanleg van IBA's in zeer sterk verstedelijkt gebied, en op zeer kleine oppervlakken is niet eenvoudig, onmogelijk. (Drogenbos) - De aanleg van KWZI's is gezien de hoge rioleringsgraad niet aan de orde. (Drogenbos) - Er is een subsidiereglement voor de aanleg van IBA's, in C-zone. Er zijn 2-3 aanvragen per jaar, dikwijls bestaande woningen. (Halle) - De aanleg van een IBA wordt gesubsidieerd door de gemeente (1000€). De inwoners kiezen zelf het model of het type. Er is geen controle op de kwaliteit van het geloosde water of de goede werking van het systeem. (Pepingen) - Er is een subsidiereglement voor de aanleg van een IBA. Er zijn er een 20-tal geïnstalleerd. De gemeente treedt op als bouwheer en doet ook de controle. Vorig jaar zijn er weinig aanvragen geweest, daarom gaat de gemeente nu zelf de inwoners aanschrijven. Dit jaar wordt de procedure geactualiseerd door de hoge administratieve last. (Dilbeek)

September 2007

8


Inventaris knelpunten en kansen - Doelstellingennota - Het Regionaal Landschap heeft een begin van afbakening (een voorlopige afbakening) van de C-zone gemaakt. (Dilbeek) - De gemeente beschikt niet over een subsidiereglement voor de aanleg van een IBA. Aan mensen die komen te wonen in C-zone wordt het opgelegd volgens een gemeentelijke verordening. Dat gebeurt maar zelden. (Lennik) - In de Poelstraat, op de grens van het deelbekken Zuunbeek en Bellebeek is er een KWZIproject gepland dat wordt geleid door het Vlaamse Gewest. Het gaat om een dertigtal huizen. De huizen zullen op kosten van de overheid verbouwd worden zodat regenwater en afvalwater volledig gescheiden kunnen worden geloosd. De gemeente heeft er geen invloed op. Op heden ligt het project een beetje stil. (Lennik) - Bij de aanleg en in het kader van de ruilverkaveling zal een deel van de Frans Luxstraat en de Frans Van der Steenstraat worden ontdubbeld, het overige deel zal via een rietveld worden gezuiverd. (Lennik) - In Leerbeek werden in het kader van de ruilverkaveling Elingen twee rietvelden aangelegd voor de zuivering van resp. 695 en 365 IE. Het is niet de perfectie, maar een groot deel van de vuilvracht wordt op die manier toch verwijderd. Het onderhoud gebeurt nog twee jaar door VLM, nadien neemt de gemeente het onderhoud op zich. (Gooik) - In de buitengebieden, waar riolering nooit een optie zal zijn, wordt de bouw van een IBA bij nieuwbouw en hernieuwbouw opgelegd. Gemeentelijke projecten worden niet aangemoedigd. Qua organisatie, onteigening,... is dat niet eenvoudig te realiseren. Er wordt een subsidie gegeven van 1000€. De aanleg wordt gecontroleerd, analyses op het rendement gebeuren nog niet. De mensen krijgen de vrije keuze naar model. (Gooik) - De aanleg van een IBA wordt nieuwbouwwoningen verplicht opgelegd in het buitengebied. Er is een subsidie voorzien van het Vlaamse Gewest en de gemeente. Naar bestaande woningen zonder zuivering zijn er geen initiatieven, wel is het verplicht een septische put aan te leggen. (Herne)

HEMELWATERPUTTEN / INFILTRATIE / SEPTISCHE PUTTEN - Er is een subsidiereglement voor de aanleg van een hemelwaterput en een infiltratievoorziening. Vanaf '99 is het verplicht voor nieuwbouw. Eventuele wijzigingen zullen moeten worden doorgevoerd met het van kracht worden van de nieuwe provinciale verordening. (Sint-Pieters-Leeuw) - De bouw van hemelwaterputten en infiltratievoorzieningen worden opgelegd via de provinciale verordening. Er is geen gemeentelijke verordening of een subsidieregelement. (Drogenbos) - Hemelwaterputten zijn verplicht bij nieuwbouw en grote verbouwingen. Er is een subsidiereglement. De gemeentelijke verordening moet wel nog aangepast aan de provinciale verordening. Ook voor infiltratie wordt een subisidie voorzien. Infiltratie is evenwel niet overal mogelijk. (Halle) - Het is verplicht een hemelwaterput aan te leggen. Er is een subsidieregeling voor de aanleg van een hemelwaterput vanaf 5000 liter en een infiltratievoorziening en dit voor zowel nieuwbouw, hernieuwbouw als voor bestaande woningen. Het volume van de regenwaterput dient in overeenstemming te zijn met de aangesloten dakoppervlakte, met een minimum van 3000 liter, er wordt een subisidie gegeven vanaf 5000 liter en er moet minimum een toilet of wasmachine zijn op aangesloten. De premie bedraagt max. 250€. (Pepingen) - Bij nieuwbouw wordt de aanleg van een regenwaterput met hergebruik opgelegd. De inhoud moet afgestemd op het dakoppervlak. De overloop dient aangesloten op een infiltratievoorziening. Na aanvraag, en op voorwaarde dat de grondwaterstand te hoog is, kan ook op de riool worden geloosd. Voor bestaande woningen wordt een subsidie gegeven van 0.05€/l, max.375€. Daarbovenop komt nog de toelage van het Vlaams Gewest. Wie al

September 2007

9



-

-

-

-

een voldoende grote regenwaterput heeft kan rekenen op een subsidie voor de installatie van een pompinstallatie (max. 250€). (Dilbeek) In de praktijk stelt de gemeente twee zaken vast. De gemeentelijke verordening is lichter dan de provinciale en zal moeten aangepast worden. Anderzijds zit er een anomalie in de regels. Enerzijds moet een infiltratievoorziening worden voorzien door de inwoners om zo min mogelijk water af te voeren. Toch wordt er gescheiden riolering voorzien en legt men soms op de regenwaterafvoer een bufferbekken aan. (Dilbeek) Er is een subsidiereglement voor de aanleg van een hemelwaterput en/of infiltratievoorziening. (Lennik) Er is een gemeenteraadsbeslissing waarbij hemelwater maximaal moet worden afgekoppeld van de riolering en in de mate van het mogelijke moet worden herbruikt. Nieuw te bouwen en grondig te renoveren woningen wordt opgelegd een gescheiden afvoer te voorzien. (Lennik) Voor bestaande woningen is er een subsidie (250€) voorzien voor de aanleg van een hemelwaterput. Ook de aanleg van een infiltratievoorziening (zowel voor bestaande woningen als nieuwbouw) wordt gesubsidieerd (250€). Veel aanvragen zijn er echter niet. Er is een vrij lage grondwaterstand, infiltratie is dus zeker mogelijk. Bovenop de gemeentelijke subsidie is er dan nog de gewestelijke. (Gooik) Hemelwaterputten worden opgelegd bij nieuwbouw en hernieuwbouw. Bestaande woningen krijgen een subsidie voor de installatie van een HWP als er hergebruik is. Infiltratie wordt (nog) niet opgelegd. De gemeente heeft daarenboven zijn twijfels bij de haalbaarheid van infiltratie gezien de ondergrond. (Herne)

- Bedrijven wordt buffering opgelegd volgens de code van goede praktijk/op basis van de grootte van de verharde oppervlakte. Voor veel bedrijven is dat niet echt een groot probleem. Op die manier is er steeds bluswater, wat wordt opgelegd door de brandweer en geadviseerd door afdeling water. (Sint-Pieters-Leeuw) - Buffering wordt opgelegd bij de aanvraag van een milieuvergunning. Stelselmatig zullen dus alle bedrijven voorwaarden voor buffering krijgen opgelegd. (Drogenbos) - Buffering aan industrie wordt niet opgelegd door de gemeente, eventueel wel door andere instanties. Intussen wordt het wel systematisch toegepast bij de aanvraag van milieuvergunningen. (Halle) - Buffering aan grote(re) bedrijven en KMO's wordt opgelegd via de bouwvergunning. Veel industrie is er echter niet. (Pepingen) - De gemeente legt aan tuinbouwbedrijven (6-tal) een maximaal lozingsdebiet op via een collegebeslissing. In de toekomst wil ze dat ook uitbreiden naar andere bedrijven. (Lennik) - Buffering wordt nog niet opgelegd, maar dat zal wel komen met de nieuwe provinciale verordening en de watertoets. (Gooik) - Er worden geen specifieke voorwaarden opgelegd aan bedrijven naar buffering. Eén bedrijf loost nog gewoon in de gracht. Het gemeentelijk containerpark wordt wel voorzien van een bufferzone, de nieuwe sporthal zal worden uitgerust met een grote regenwaterput (2*20.000liter). (Herne) - Septische putten zijn niet verplicht. Er zijn geen problemen met verstopte riolen. (Drogenbos) - De aanleg van een septische put is verplicht in alle zones (A,B en C). (Pepingen) - De aanleg van een septische put wordt niet opgelegd. Enkel indien er geen riolering ligt en er geloosd wordt op de gracht is het verplicht. (Dilbeek) - Septische putten worden nog verplicht opgelegd. Enkel daar waar een volledig gescheiden riolering ligt, en waar de RWA-leiding in perfecte staat is, wordt het plaatsen van een septische put niet langer verplicht. (Lennik) - Aanvankelijk werd VLAREM gevolgd inzake de aanleg van een septische put. Nu is het weer verplicht een septische put aan te leggen, na problemen met verstoppingen. Vele rioleringen

September 2007

10


Inventaris knelpunten en kansen - Doelstellingennota zijn er trouwens niet op voorzien om zware vuilvrachten (zonder septische put) af te voeren. (Gooik) - Septische putten zijn niet langer verplicht in A-zone, in de andere zones wel.

OVERWELVEN GRACHTEN/ HERWAARDERING VAN GRACHTENSTELSELS - Er is geen stedenbouwkundige verordening die het overwelven van baangrachten verhindert. De gemeente heeft wel het tienpuntenplan onderschreven, waarin het engagement staat de overwelving te beperken tot een minimum. (Sint-Pieters-Leeuw) - Er zijn weinig grachtenstelsels. Rond het gebied de Beemd wordt een BPA opgemaakt. Daarin staat vermeld dat de grachtenstructuur bewaard moet blijven. (Drogenbos) - Er is geen stedenbouwkundige verordening met betrekking tot het overwelven van grachtenstelsels. (Drogenbos) - Er zijn weinig grachten in Halle. Herwaardering is niet aan de orde. Er is een stedenbouwkundige verordening met betrekking tot het overwelven van baangrachten. (Halle) - Herwaardering van grachtenstelsels is nog niet aan de orde. (Pepingen) - De stedenbouwkundige verordening m.b.t. het overwelven van baangrachten en de gemeenteraadsbeslissing m.b.t. de afkoppeling van riolering is klaar. Ze wacht nog op een goedkeuring van de GECORO, die nog niet is geïnstalleerd. (Herne) - Er wordt niet specifiek gekeken naar de herwaardering van grachtenstelsels. Het openleggen van oude grachten voor het gebruik als RWA-leiding is nog geen optie. (Dilbeek) - Er is een gemeentelijk verordening met betrekking tot het overwelven van baangrachten. De gemeente is wel pragmatisch op dat vlak. Overwelvingen worden beperkt tot de oprit. (Dilbeek) - Bij de herinrichting van de ruilverkaveling is veel aandacht besteed aan de grachtenstelsels. Lennik heeft een verordening voor het overwelven van baangrachten. Geurhinder is geen reden om overwelvingen toe te staan. (Lennik) - De gemeente probeert geen nieuwe overwelvingen meer aan te leggen. Het opnieuw openleggen van oude grachten is evenwel nog niet aan de orde, omdat veel overwelfde grachten in de eerste plaats nog steeds stinkende afvoerbuizen zijn van afvalwater richting beek. Het is opnieuw een beetje wachten op de collectorenwerken. Er is een stedenbouwkundige verordening m.b.t. het overwelven van grachten. (Gooik) - Herwaardering van grachtenstelsels is nog niet aan de orde. Grachten moeten bij het aansnijden van nieuwe verkavelingen zelf nog steeds worden overwelfd. Er is geen stedenbouwkundige verordening voor de overwelving van grachten. Het moet wel steeds worden aangevraagd. (Herne)

SCHEIDEN RWA-DWA / AANSLUITING RIOLERING - De aansluiting op de riolering wordt gedaan door een aannemer die door de gemeente is aangesteld. De eigenaar betaalt de kosten. Nieuwbouwwoningen en bestaande woningen zijn verplicht aan sluiten op de riolering. Nieuwbouwoningen zijn verplicht een gescheiden afvoer te voorzien. Er wordt wel gepoogd bestaande woningen zoveel mogelijk aan te sluiten op de regenafvoer, zonder kosten aan het huis.(Sint-Pieters-Leeuw) - Nieuwe wegen en wegen die worden heraangelegd worden voorzien van een gescheiden riolering. Verkavelingen die de laatste vijftien jaar zijn aangelegd waren verplicht een gescheiden stelsel te voorzien. Er moet wel sprake zijn van subisidiering. In de nabije toekomst zullen een 4-5 nieuwe verkavelingen worden ontwikkeld. Rioleringen worden gescheiden aangelegd, huizen zijn verplicht een gescheiden afvoer te voozien en zijn verplicht aan te koppelen. (Sint-Pieters-Leeuw) - Er wordt systematisch geopteerd voor de aanleg van een gescheiden stelsel. Er worden direct wachtaansluitingen voorzien, zodat later niet al te veel werken meer hoeven te gebeuren.

September 2007

11



-

-

-

-

-

Men is verplicht aan te koppelen aan de riolering. De aanleg van een gescheiden stelsel wordt enkel opgelegd bij nieuwbouw. Er zijn geen premies voorzien voor de aanleg van een gescheiden stelsel in bestaande huizen. (Drogenbos) Rioleringswerken worden uitgevoerd uit noodzaak, bij verzakkingen of als aanvulling bij werken door Aquafin. Vanaf dit jaar (2005) wordt jaarlijks 500.000€ voorzien voor rioleringswerken. (Drogenbos) Er wordt systematisch gekozen voor de aanleg van gescheiden stelsels, tenzij het technisch niet mogelijk is. (Halle) De aansluiting op de rioleringen gebeuren door een aanemer in opdracht van de gemeente. Tijdens de werken kan je zelf aansluiten. Daarna worden ze uitgevoerd door de aannemer. Het is verplicht aan te sluiten op de riolering. BIj nieuwbouw kan dat worden gecontroleerd, bij bestaande bewoning niet (meer). (Halle) Nieuwe rioleringen worden steeds gescheiden uitgevoerd. Reden om werken uit te voeren zijn de woondensiteit, de noodzaak (afvalwater op de straat), de subsidies. De gemeente probeert de werken in de mate van het mogelijke af te stemmen op de collectorwerken uitgevoerd door aquafin. Voor het jaar 2005 worden weinig middelen voorzien voor de uitvoering van rioleringswerken. De Stationstraat in Dilbeek zou wel worden gerioleerd. (Dilbeek) Indien er een gescheiden riolering in de straat ligt moet daarop worden aangesloten, indien er geen riolering ligt, kan op de gracht worden geloosd, in combinatie met een goedwerkende septische put. (Dilbeek) Bij nieuwbouw moet een gescheiden afvoer worden voorzien. Nieuwbouwwoningen worden verplicht aan te sluiten. Bestaande woningen die niet aangesloten zijn, kunnen niet verplicht worden aan te sluiten. (Dilbeek) Theoretisch kunnen woningen die niet zijn aangesloten op het rioolnet wel worden verplicht, in de praktijk kan er op privé-terrein niets worden verricht. Aansluiting van huizen op de riolering wordt voorzien door de gemeente. (Pepingen) Bij verbeteringswerken aan wegen, de aanleg van greppels of het overleggen van het wegdek, wordt een semi-gescheiden rioolstelsel aangelegd. De riolering blijft liggen voor het afvalwater en een deel van het hemelwater dat niet makkelijk kan worden afgekoppeld. Voor het hemelwater dat terecht komt op de straat (roosters) en het hemelwater dat makkelijk kan worden afgekoppeld van de huizen wordt een extra leiding aangelegd. (Lennik) Bij grote werken (doortocht Lennik), wordt een volledig gescheiden stelsel aangelegd. Op de N282 zal er in de mate van het mogelijke worden afgekoppeld, maar de mensen van bestaande woningen worden niet verplicht een gescheiden afvoer te voorzien. Ook in nieuwe verkavelingen wordt een gescheiden rioleringsstelsel aangelegd. Bij nieuwbouw en grondige renovatie wordt de aanleg van een gescheiden stelsel verplicht opgelegd. (volgens gemeentelijke verordening). (Lennik) Op de begroting wordt een jaarlijks budget (50.000€) voorzien voor de aanleg en herstel van rioleringen, ten behoeve van werken uitgevoerd door het eigen personeel. Daarnaast wordt een bedrag (80.000€) voorzien voor rioleringswerken die gelijktijdig met verbeteringswerken aan de wegen worden uitgevoerd. (Lennik) De aansluiting op de riolering wordt voorlopig nog door de bewoners zelf uitgevoerd, onder voorwaarden opgelegd door de gemeente in de bouwvergunning. Er zijn plannen om het over te laten aan VMW, op voorwaarde dat het gebeurt tegen een vaste prijs. (Lennik) Er wordt zoveel mogelijk gescheiden riolering aangelegd, praktisch overal. De rioleringsgraad is reeds vrij hoog. De toekenning van de subsidies verlopen echter niet steeds vlot. Prioriteit wordt gegeven aan straten waar nog geen riolering ligt. (Gooik) Er is een goed zicht op de ligging van de riolering. De toestand is op bepaalde plaatsen slecht (Oetingen), op andere is de toestand behoorlijk. (Gooik) De aansluiting op de riolering, bij nieuwbouw, wordt voor het eerst gedaan door de drinkwatermaatschappij. De kosten zijn voor de burger. Het is anderzijds niet makkelijk

September 2007

12



-

-

-

mensen te motiveren aan te sluiten op de riolering als je weet dat het afvalwater nadien toch weer in de beek komt. (Gooik) Nieuwbouwwoningen zijn verplicht een gescheiden afvoer te voorzien, en aan te sluiten op de gescheiden riool als die er ligt. Voor de verschillende straten die reeds zijn gescheiden aangelegd, wordt door de gemeente in afwachting van een gescheiden huisaansluiting wel reeds een wachtaansluiting voorzien. (Herne) Alle nieuwe rioleringen worden gescheiden aangelegd. (Herne) Rioleringswerken worden uitgevoerd indien er zich problemen voordoen, of indien het wegdek zelf aan vernieuwing toe is. Dan wordt ook het rioolstelsel vervangen. Er wordt jaarlijks een bedrag voorzien op de begroting voor openbare werken, rioolaanleg en wegeniswerken. (Herne) Mensen moeten een rioolaansluiting aanvragen. Ze kiezen zelf een aannemer, de controle erop is moeilijk. (Herne)

KNELPUNTEN/KANSEN - Aan de aanleg van de collector Vogel(en)zangbeek fase 1, op de grens van Sint-PietersLeeuw en Anderlecht is nog steeds niet begonnen. Er zijn blijkbaar gewestoverschrijdende problemen. Het project ligt stil. (Sint-Pieters-Leeuw) - De zuiveringsgraad in Pepingen is 0%. Zolang er geen collectoren worden gelegd zal daar weinig verandering in komen. De eerste collector is voorzien voor 2006. Deze zal langsheen de Zuunbeek-Ninoofse Steenweg komen en het afvalwater van Pepingen meevoeren richting RWZI Sint-Pieters-Leeuw. Ook op gemeentelijk niveau ontbreken nog heel wat rioleringen. (Pepingen) - De lage zuiveringsgraad in Dilbeek is in belangrijke mate te wijten aan het nog niet operationeel zijn van de RWZI Brussel-Noord en Sint-Pieters-Leeuw. (Dilbeek) - Er is niet echt een goed zicht op de rioleringen in het algemeen, op de toestand in het bijzonder. Nieuwe rioleringen worden steeds gescheiden uitgevoerd. De gemeente wilde een inventaris van het rioolstelsel laten uitvoeren in functie van de Cross Border Lease. Nu dat aan de kant is geschoven, wordt ook de inventarisatie opzij gelegd. Indien dat in de toekomst nuttig wordt geacht, wil de gemeente dat idee/plan opnieuw uit de kast halen. (Dilbeek) - De oorzaak van de lage zuiveringsgraad is te zoeken bij het feit dat Lennik in beide zuiveringsgebieden ver van de RWZI ligt en de RWZI Sint-Pieters-Leeuw nog niet operationeel is. (Lennik) - De aanleg van een KWZI is administratief een zeer zware taak. Iedereen moet akkoord gaan. (Dilbeek) - De verbindingsriolering Bruneaustraat, zal het afvalwater van de lozingspunten in Kester, transporteren naar de RWZI Sint-Pieters-Leeuw. Aanvang van de werken is voorzien voor september 2005. (Gooik) - Het westelijke deel van Herne, Herfelingen is nog niet voorzien van collectoren. Dit en de sterk verspreide bewoning zijn een verklaring voor de lage rioleringsgraad. Mogelijk zou Herfelingen worden aangesloten op de RWZI van Sint-Pieters-Leeuw. (Herne) - Een knelpunt is de lozing langs achter in gerioleerde straten. (Herne)

3.

Ecologie

Er wordt een ecologische inventarisatie van het stroomgebied van de Zuunbeek uitgevoerd. Midden 2005 moet de studie afgerond zijn. Het doel van de studie is het waterbeheer van de Zuunbeek beter af te stemmen op de aanwezige ecologische potenties in het stroomgebied. Hiervoor wordt het volledige stroomgebied doorgelicht, met de nadruk op de hoofdwaterloop en het valleigebied. Op basis van deze gegevens worden beheer- en beleidsvoorstellen voor ecologische herwaardering van de waterlopen en hun omgeving aangeboden. Talrijke September 2007

13


Inventaris knelpunten en kansen - Doelstellingennota zijwaterlopen en hun valleigebieden werden geïnventariseerd, ter voorbereiding van het natuurrichtplan van deze gebieden. Enerzijds kunnen deze ideeën worden gebruikt om het regulier beheer van de waterlopen bij te sturen en om -al dan niet in het kader van waterhuishoudkundige werkende waterlopen her in te richten en functie van specifieke ecologische doelstellingen. Anderzijds kunnne scenario's opgeseld worden die ingebracht kunnen worden in modellen, die uiteindelijk zullen bijdragen tot de visievorming over de waterloop en de vallie binnen de bekkenbeheerplannen.

EROSIE - Er is een erosiebestrijdingsplan in opmaak. (Sint-Pieters-Leeuw) - Halle maakt een erosiebestrijdingsplan op voor het volledige grondgebied. (Halle) - Er was gepland een erosiebestrijdingsplan op te maken. De financiële krapte laat dat op dit moment echter niet toe. De opmaak wordt uitgesteld. (Dilbeek) - Er wordt een erosiebestrijdingsplan opgemaakt via een intergemeentelijke samenwerking met de gemeente Gooik en Pepingen. (Lennik) - Er wordt een erosiebestrijdingsplan opgemaakt voor de gemeenten Pepingen, Gooik en Lennik. (Pepingen) - Er is een erosiebestrijdingsplan in opmaak, samen met gemeente Lennik en Pepingen. Door het schepencollege werd aan de landbouwers gevraagd om een zone van 60 cm van de straat, gracht of andere onbewerkt te laten liggen. In de meeste gevallen wordt dit gerespecteerd. (Gooik)

RUIMEN VAN WATERLOPEN - Het onderhoud van de waterlopen verloopt niet volgens een vast schema. Enkel indien het nodig blijkt of op basis van klachten. Het gebeurt machinaal, met een bak. Het slib uit de waterlopen langsheen de straat, wordt onmiddellijk op een vrachtwagen geladen en afgevoerd naar een opslagplaats in Ruisbroek, waar het wordt gedroogd alvorens het wordt afgevoerd of hergebruikt. Langsheen weiden wordt het slib eerst op de oever gestort, alvorens het eventueel wordt afgevoerd/hergebruikt. De bermen van de waterlopen worden niet gemaaid, tenzij er problemen zouden kunnen ontstaan. (Sint-Pieters-Leeuw) e - De enige waterloop 3 cat. loopt doorheen het kasteeldomein. Andere beken zijn ingebuisd. Het grachtenstelsel in de Beemd wordt jaarlijks in de winter gecontroleerd. De bermen van de grachten worden niet specifiek onderhouden. (Drogenbos) - Het onderhoud van de waterlopen verloopt volgens een vijfjarenplan en bij klachten. Het slib wordt niet geanalyseerd. Het slib blijft ter plaatse of elders liggen ter ontwatering. Dit gebeurt door een aannemer. Wat er nadien met het slib gebeurt is niet geweten, dat is de verantwoordelijkheid van de aannemer. De bermen van de waterlopen worden niet speciaal gemaaid/geruimd. (Halle) - Het onderhoud van de waterlopen gebeurde tot voor enkele jaren op geregelde tijdstippen. Tegenwoordig wordt het ruimen zoveel mogelijk vermeden. Klachten worden wel opgevolgd. De niet geklasseerde waterlopen worden in principe door de aangelanden geruimd. De gemeente komt enkel tussenbeide als de aangelande zich niet van zijn taak kwijt. De gemeente heeft een analyse laten uitvoeren van de waterbodem op haar grondgebied en er is vastgesteld dat het nog niet zo slecht is gesteld met de kwaliteit. (Pepingen) - De gemeente neemt het beheer van de waterlopen derde categorie en niet geklasseerde waterlopen voor haar rekening. Waar nodig worden de waterlopen jaarlijks geruimd (budget 75000€). De dichtgeslibde waterlopen in de landelijke gebieden worden terug opengelegd. Het gaat hierbij enkel om grond van de akkers en niet vervuild. Het ruimen gebeurt machinaal en het slib wordt opengespreid. VLAREA toepassen (staalnames, analyses, afvoer indien de kwaliteit te slecht is) kost te veel geld.

September 2007

14


Inventaris knelpunten en kansen - Doelstellingennota Om een goed beeld te krijgen zouden staalnames moeten gebeuren. In de eerste plaats op die waterlopen die geen afvalwater meer in hun waterloop krijgen. Kruidruimen gebeurt twee maal per jaar volgens het bermdecreet. (Dilbeek) - Het onderhoud van de waterlopen gebeurt niet systematisch of volgens een vast schema. De laatste grondige ruiming is een achttal jaar geleden gebeurt, sindsdien beperkt de gemeente zich tot het wegnemen van obstakels. Vele burgers hebben daar klachten over. (Lennik) - Het onderhoud van de waterlopen gebeurt niet systematisch. Het gebeurt op basis van knelpunten en klachten. Het slib/de waterbodem wordt vaak op de oever gestort. (Gooik) - De waterlopen worden niet systematisch geruimd, enkel indien zich problemen voordoen. Het slib wordt op de oever gelegd, tenzij er op zicht te zien is dat het van slechte kwaliteit is, dan wordt het afgevoerd. Er worden geen analyses uitgevoerd op het slib. De baangrachten worden wel geregeld geruimd, te wijten aan afspoeling van velden, wat wijst op erosie. Het slib wordt op de oever gegooid als het kan, anders wordt het afgevoerd. (Herne)

PESTICIDEN/SPROEISTOFFEN - Er is een reductieplan, de gemeente bouwt het gebruik af en zoekt naar andere oplossingen. Het strooien van zout gebeurt tegenwoordig met een nieuwe installatie die een veel betere dosering/aflijning toelaat. Het verbruik is dan ook gedaald. (Sint-Pieters-Leeuw) - Er wordt een reductieplan opgemaakt. De gemeente gaat voor de nul-optie. Er is een borstelmachine en een brander. De gemeente strooit zelf, er wordt snel gestrooid. (Drogenbos) - Er is een reductieplan voor sproeistoffen. Er wordt getracht het verbruik te verminderen. Er worden testen uitgevoerd met verschillende alternatieve bestrijdingsmethoden (branden/borstelen). Na een evaluatie zal een keuze moeten worden gemaakt. Het strooien van zout gebeurt in eigen beheer. Het beleid verplicht de dienst snel te strooien. (Halle) - Er is een reductieplan voor sproeistoffen. De gemeente streeft naar nul-gebruik, maar heeft er reeds een afwijking op aangevraagd. Alle dorpskernen worden door clean-teams onkruidvrij gehouden. De clean-teams zijn een intergemeentelijk project dat voortvloeit uit Pajottenland-Plus. Strooien gebeurt als het nodig is. (Pepingen) - Er is een reductieplan voor sproeistoffen. Strooizouten worden aangewend als het moet, met de bedenking of er 's nachts moet worden gestrooid als een paar uur later de temperatuur toch weer boven het vriespunt stijgt. (Dilbeek) - Er is een reductieplan, zonder is gezonder. Sproeistoffen worden vermeden of er worden producten gebruikt zonder bij/nawerking. Strooien doet de gemeente zelf. Daar waar nodig. (Lennik) - Er is een reductieplan. De gemeente strooit zelf. Hoofdbanen worden snel gestrooid. (Herne) - Er is een reductieplan voor sproeistoffen. Onkruid wordt reeds gedeeltelijk mechanisch geruimd. (Gooik) - Bij de milieuvergunningsaanvraag door landbouwbedrijven wordt makkelijkheidshalve opgegeven dat de lozing van het reinigingswater en het spoelwater in de mestkelder geschiedt. In de praktijk is dit echter zelden zo. Wanneer voornoemd afvalwater rechtstreeks in het oppervlaktewater terechtkomt, heeft men (1) een lozing van gevaarlijke stoffen (Vlarem I, bijlage 2C) : fosfor, smaakstoffen, (2) een overschrijding van de N & P volgens de basiskwaliteitsnorm van het oppervlaktewater en (3) toevoeging van smaakstoffen (melkrestanten) aan afvalwater. Hierdoor gaan vee en andere dierlijke organismen die aan het oppervlaktewater kunnen drinken, sneller geneigd zijn om afvalwater te drinken met alle gevolgen van dien.

OVERIGE - Naast de vergunde waterwinningen zijn er ook een heel aantal particuliere grondwaterwinningen, die in principe pas vergunningsplichtig zijn vanaf 500m³. Controle op

September 2007

15



-

4.

niet-vergunningsplichtige particuliere winningen is moeilijk. De druk op de sokkel wordt mede door hen veroorzaakt. (Gooik) Veel overstorten zijn er op dit moment niet. Met de aanleg van de collector Bruneaustraat zullen er wel een aantal bijkomen. (Gooik) Meer en meer weilanden langsheen de oever worden omgezet tot akkers (maïsteelt). (Gooik) Er zijn nog steeds een heel aantal zware lozingen, maar ook de diffuse lozing door huishoudens en de landbouw zijn een knelpunt. (Herne) Veel mensen storten afval-maaisel in de beek. Er valt weinig tegen te doen. Er is te weinig personeel om het te controleren. Bij vaststelling van dergelijke feiten stuurt de provincie de eigenaar een brief i.v.m. de gevolgen van sluikstorten (boetesysteem). Soms helpt ook dat niet. (Provincie)

Overige

- De gemeente heeft vragen bij het achtste punt van het tienpuntenprogramma van de provincie. In de eerste plaats vraagt ze zich af of de provincie zal inspringen (financieel/logistiek/...) bij de inventarisatie van het grachtenstelsel. In de tweede plaats vraagt ze zich af wat de provincie bedoelt met herwaardering. In een aantal gevallen/vele gevallen zal het neerkomen op herprofilering/meandering/herdimensionering van de gracht. Wat gebeurt er echter als de gracht veel breder wordt? Zullen kleine onteigeningen eventueel opgevangen worden door de provincie? Het voorbeeld van de ruilverkaveling van Elingen is een goed voorbeeld naar de profilering van grachten, maar daar werden veel zaken opgelost door het ruilen/herverdelen van de verschillende gronden. Mogen er initiatieven verwacht worden vanuit de provincie? (Sint-Pieters-Leeuw) - De financiële krapte laat niet toe nog veel projecten uit te voeren. (Sint-Pieters-Leeuw) - Er is heel vaak een groot verschil tussen de mooie theorie op papier en de praktijk, bijvoorbeeld inzake nieuwbouw (aanleg van IBA, HWP, aansluiting op de riolering). Halle heeft niet de mogelijkheid om systematisch controles uit te voeren. (Halle) - Voor een grote gemeente met beperkt aantal inwoners is het niet voor de hand liggend het rioolnetwerk uit te bouwen en te onderhouden. (Pepingen) - De gemeente heeft haar vragen bij de invulling van de watertoets. De watertoets kan enkel worden toegepast in waterrijke gebieden. (Dilbeek) - De nieuwe zoneringsplannen moeten zorgen voor een definiteve afbakening en een grotere duidelijkheid. (Dilbeek) - Een kanaal waarlangs veel informatie wordt verspreid zijn de gemeenschapsraden, bv. die van St. Martens Bodegem. Daar zijn alle verenigingen vertegenwoordigt van Bodegem. De gemeente komt er toelichting geven omtrent bepaalde dossiers. Heel vaak komen daar vragen naar boven die veel ruimer gaan dan het vooraf geplande. (Dilbeek) - De gemeente merkt heel vaak een desinteresse van de inwoners. Ze stelt zich dan ook vragen bij 'sensibilisatie'. Een nieuw initiatief dringt zich op. (Dilbeek) - Er zijn een aantal BPA's gelegen langsheen waterlopen. In BPA Wolsem wordt reservegebied voor woonwijken omgezet tot woongebied. BPA koeivijver is goedgekeurd op 25 januari 2005, waar natuurgebied wordt omgezet tot natuur en overstromingsgebied. (Dilbeek) - In de praktijk is de controle op de aanleg van een hemelwaterput en infiltratievoorziening geen makkelijke zaak. (Gooik) - Er wordt stilaan uitgekeken naar nieuwe woonuitbreidingsgebieden. Twee gebieden worden nu onderzocht, een eerste gebied aan de Kattestraat-Edingse Steenweg in Leerbeek, een tweede aan de Kerkstraat-Pastoriestraat. Beide worden onderzocht in het structuurpaln. De watertoets wordt op heden nog niet toegepast. (Gooik) - Jaarlijks worden er buurtbabbels georganiseerd. Daar komt veel volk op af. (Herne) - De juridsiche wetgeving op de waterlopen is nog steeds gebaseerd op de wet op de onbevaarbare waterlopen van 1967. Deze wet is opgemaakt uit oogpunt landbouwbelangen en voorkomen van overstromingen door ruimen of vergroten van de waterafvoer. Het

September 2007

16



-

-

decreet is gesteund op nieuwe principes, maar de rechtbank steunt zijn uitspraak hier niet op (contradictie). (Provincie) Voor alle initiatieven die de provincie wil ondernemen, is ze gebonden aan wat door Aminal, afdeling Natuur wordt opgelegd. Voor bepaalde werken in VEN-gebied krijgen AWV en AWZ een algemene ontheffing, de provincie daarentegen moet hiervoor een lange procedure doorlopen (individuele ontheffing aanvragen), bijvoorbeeld voor het herstel van een verzakte oever. De provincie ervaart soms alsof het integraal waterbeheer enkel van toepassing is voor de waterloopbeheerder en niet voor particulieren of adere sectoren. (Provincie) De uitvoeringsbesluiten bij het decreet ontbreken nog. De provincie heeft een eigen watertoets opgemaakt. Zit juridisch soms nog een beetje vast. (Provincie) Er is te weinig personeel voor een gedegen controle. (Provincie) Overtredingen op de wetgeving waterlopen: PV's worden bijna steeds geseponeerd. Nu proberen provincies om via stedenbouw (Vergunningen, BPA's, RUP's en structuurplannen) ruimte voor waterlopen te scheppen (respecteren bouwafstanden e.a.). (Provincie) Berging in natuurgebieden en natte gebieden zou moeten kunnen doch steeds opniew waterkwaliteit als knelpunt. (bv. Zuunbeek Geynsberg: toename van overstroomde oppervlakte met 5% en toch niet akkoord) (Provincie) Bindend advies Afd. Natuur. Bij normale projecten is er een goede samenwerking. Bij de inrichting van grotere overstromingsgebieden is overleg meestal moeilijk of problematisch. (Provincie)

September 2007

17



II. Inventaris van de knelpunten en de kansen in het deelbekken Neerpedebeek/Broekbeek/Kleine Maalbeek 1.

Waterkwantiteit

Op dit moment loopt er een studieopdracht omtrent het stroomgebied van de NeerpedebeekMolenbeek, in opdracht van de Provincie. De studie wordt uitgevoerd door Haecon. Doel is het opstellen van een overzichtsbeeld van de actuele toestand van het betreffende stroomgebied dat de nodige basisinformatie verstrekt op het vlak van waterkwantiteit en ecologie. Op basis hiervan zal in een latere fase van de opdracht een geïntegreerde waterbeheersings- en ecologische beleidsvisie worden opgesteld. Dit omvat het opstellen van een inrichtingsplan en een ontwerp om de voorgestelde maatregelen effectief tot uitvoering te brengen. In 2002 heeft het Brussels Hoofdstedelijk Gewest een hydraulische studie laten uitvoeren van de Molenbeek (VHAG 6916), stroomopwaarts het Koning Boudewijn Park, op grondgebied Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Bedoeling is de Molenbeek opnieuw zo veel mogelijk bovengronds te leggen en de water- en natuurkwaliteit te verbeteren. De studie gebeurde in opdracht van het Brussels Instituut voor Milieubeheer en werd uitgevoerd door BCEOM en Bgroup.

NEERPEDEBEEK (VHAG 6699) - In het deelbekken van de Neerpedebeek is er bij hevig regenweer (enkele dagen hevige regenval) elke keer overlast in de wijk Koeivijver (laatste 2-3 jaar)-Koeivijverstraat. De Neerpedebeek kan het toekomende water van de Laarbeek, de Varenbergbeek, de Pedegracht en de bovenloop van de Neerpedebeek zelf niet aan. Als belangrijkste oorzaak meldt de gemeente onvoldoende buffercapaciteit in het stuk stroomopwaarts de Molenbeek/Neerpedebeek. Om aan die problemen het hoofd te bieden heeft de gemeente een ontwerp overstromingsgebied (BPA Koeivijver) opgemaakt aan beide zijden van de Hof Ter Mullenstraat-Koeivijverstraat. (Dilbeek) - In de Roomstraat staan weiden en akkers onder water. Tevens ondervond een ondergrondse garage hinder. De huizen zelf ondervinden geen last, aangzien die hoger liggen. (Dilbeek) - Lostraat: de Pedemolen wordt beheerd door vzw Dilbeeks Erfgoed. Normaal blijven de schotbalken aan de molen zitten. Tijdens de laatste hevige regenbui werden deze schotbalken evenwel verwijderd om het water vlugger te kunnen afvoeren. Hierdoor waren de problemen in de koeivijverstraat groter. (Dilbeek) - In Lennik zijn een aantal van nature overstroomde gebieden opgehoogd. (Dilbeek) - In de Akkerstraat is er een wachtbekken om de Loveldwijk te ontlasten. (Dilbeek) - Ter hoogte van de Broekstraat-Kaudenaerdestraat ligt er een bufferbekken dat het regenwater opvangt van de Ring rond Brussel en dat dan via een persleiding naar de Neerpedevijvers wordt getransporteerd. (Dilbeek) - Er ligt geen bufferbekken voor de Ring rond Brussel. De gemeente vindt het jammer dat er op de Elegembeek geen bufferbekken voor water van de autostrade is voorzien, omdat het water nu allemaal richting H. Familiekerk gaat. De collector van de Molenbeek komt bij regenweer door afgevoerd water van de autostrade onder druk te staan. De gemeente wil dit in de toekomst bekijken. Dit moet op een hoger niveau worden bekeken. (Dilbeek) - Het opwaartse stuk van de Molenbeek wordt twee maal per jaar geruimd, omdat er anders door slibafzetting overstromingen zouden optreden. Door de intensieve ruiming stroomopwaarts stroomt het water sneller af naar de gemeente Dilbeek. Dit vormt geen knelpunt naar bewoning toe, wel voor de plaatselijke landbouwers. (Lennik)

September 2007

18



VARENBERGBEEK (VHAG 6720) - Ter hoogte van het Wilgenhof en manège Lejeune, de Varenbergstraat, langsheen de Varenbergbeek was er vroeger wateroverlast bij regenweer. De gemeente heeft dit knelpunt zelf opgelost door de aanleg van een bufferbekken (4.000 m³ ?), een drietal jaar geleden. Dit gebeurde in samenspraak met de eigenaar van het terrein. Sindsdien zijn daar geen problemen meer. Het bufferbekken heeft het uitzicht van een begraasde weide, er zijn geen regelkunstwerken aanwezig. (Lennik) - Het enige kritieke punt is de hoek van de Varenbergstraat en de Rosweg (waar Molenbeek en Varenbergbeek in elkaar vloeien). Sedert de aanleg van het wachtbekken zijn nog geen problemen opgetreden, maar volgens de gemeente blijft het een kritiek punt. (Lennik)

MOLENBEEK (VHAG 6916) - ELEGEMBEEK (VHAG 6943)- PONTBEEK - In 2002 vond een hydraulische studie plaats van de Molebeek-Elegembeek-Maalbeek. Grote delen van de beek zijn nog overwelfd, in vele gevallen doet de waterloop dienst als moerriool. De water kwaliteit in het Boudewijnpark is navenant. De provincie heeft opmerkingen bij de haalbaarheid van de voorgestelde initiatieven en wil/moet meer betrokken worden bij het project. Het is bovendien jammer dat niet het volledige stroomgebied in kaart is gebracht. (Provincie) - Tak Pontbeek: de moerriool zal worden gesaneerd (Aquafin). Hier willen ze een ontdubbeling, maar voorlopig mogen de investeringen niet gedaan worden. Er wordt gewacht op Brussel(BIM) die de ontdubbeling van de moerriool tot grens moet bestuderen. (Provincie) - Tak Elegembeek en Molenbeek: worden niet gesaneerd door Aquafin. Brussel (Project BIM) maakt een studie voor een ontdubbeling van de moerriool(herstel delen van de waterloop). (Provincie) - Er zijn nog tal van overstorten van Brussel op de waterlopen. (Provincie) - Men heeft weinig vat op de Molenbeek. Grote delen ervan zijn overwelfd en doen grotendeels dienst als moerriool. De Provincie, evenals het Vlaams Gewest is van oordeel dat het beheer van de waterlopen en het beheer van de afvalwaterbehandeling best verloopt volgens de bestaande wettelijke principes. Volgens deze visie is er geen taak meer voorzien voor de intercommunale. (Provincie)

OVERIGE - Een tweetal huizen in de Kruiskouterstraat (nr. 70 en 68) ondervinden wateroverlast in hun tuinen als gevolg van een niet geruimde gracht. Volgens de bewoners van deze 2 huizen wordt er door de buurtbewoners tuinafval in deze gracht gedeponeerd, waardoor de afwatering niet optimaal is? Dit heeft zich o.a. voorgedaan op 11,12 en 13 januari 2004. Hierbij komen niet de woningen onder te staan, wel de achterkant van hun terreinen. Aangezien deze gracht vierde categorie is, moet deze onderhouden worden door aanpalenden. De getroffen bewoners vragen de gemeente een oproep te doen aan de andere eigenaars van de Kruiskouterstraat om de beek vrij te maken. (Lennik) - Op verschillende plaatsen in de gemeente zijn er ondergrondse reservoirs (Bergbezinkingsbekkens om invloed van overstorten te beperken) voorzien om het water tijdelijk op te houden, bv. aan de kerk van Sint-Anna Pede(uit te voeren i.k.v. Aquafinproject), de Polderstraat, de René De cuyperstraat,... . (Dilbeek) - Er is samenwerking met het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De samenwerking verloopt wel niet zo vlot en gebeurt nog steeds op kleine schaal.(Molenbeek-Elegembeek-Pontbeek) (Provincie)

September 2007

19



2.

Waterkwaliteit

Het deelbekken van de Neerpedebeek/Broekbeek/Kleine Maalbeek is in het AWP II ingedeeld in het deelgebied van de Zenne ten noorden van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, samen met VHA-zone 703,704,705, 112C en B. Voor stikstof kan de gemeten vuilvracht volledig worden toegewezen aan de doelgroepen, voor CZV kan bijna 7% en voor fosfor 13% niet worden toegewezen. Om te voldoen aan de Vlarem II-norm dient de CZV-vracht met 52% gereduceerd te worden. Om de norm van 1 mgP/l te halen, dient een afname gerealiseerd van 10%. Voor stikstof dient geen reductie te worden doorgevoerd in dit deelgebied. Voor CZV is bijna 84% van de vuilvracht afkomstig van de huishoudens, voor stikstof en fosfor respectievelijk 78% en 93%. Het aandeel van de landbouw beraagt voor stikstof 9% en voor fosfor minder dan 2%. De biologische waterkwaliteit in het deelbekken van de Neerpdebeek/Broekbeek/Kleine Maalbeek is matig tot zeer slecht. De Varenbergbeek te Lennik, evenals de Molenbeek te Asse kent een matige biologische kwaliteit. De Broekbeek heeft, alvorens in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest te vloeien, een slechte kwaliteit. De Neerpedebeek heeft een zeer slechte biologische kwaliteit net voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De chemische waterkwaliteit op de Molenbeek en de Maalbeek in Asse is aanvaardbaar. De Varenbergbeek, evenals de Broekbeek op de grens met het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heeft een matig verontreinigde waterkwaleit. De chemische kwaliteit van de Neerpedebeek op de grens met het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is slecht. In het deelbekken van de Neerpedebeek zijn er nog ± 41 relevante lozingspunten, met een totale vuilvracht van ±30.000 IE, waarvan ± 26 met een vuilvracht groter dan 100IE. Er zijn 17 diffuse lozingspunten gedefineerd, met een totale vuilvracht van ±1400IE, waarvan 6 met een vuilvacht groter dan 100 IE.

ALGEMEEN - De verdunning van het afvalwater door aansluiting van parasitaire debieten (draineringsbuizen, grachten, waterlopen of roosters op de weg, aansluiting van verharde oppervlakte, slecht werkende of foutief aangesloten infrastructuur, infiltratie,... ) is ook in het deelbekken van de Neerpedebeek/Broekbeek/Kleine Maalbeek een knelpunt. Verdunning geeft aanleiding tot minder optimale zuivering, vergroot de kans op wateroverlast, zorgt voor extra aanslibbing in de riolen en heeft een negatieve impact op de werking van pompen en de overstortfrequentie. VMM stelde op basis van een voorlopig terreinonderzoek of via een onderzoeksprocedure vast dat in het deelbekken op een plaats een waterloop is aangelsoten op de rioolinfrastructuur. Deze lijst is niet limitatief en moet verder aangevuld. In vele gevallen gaat het om debieten die 'makkelijk' kunnen omgeleid worden naar de waterloop. Een overzicht van de vastgestelde knelpunten wordt als bijlage toegevoegd. - Overstorten zijn inherent aan de aanleg van niet gescheiden stelsels. Door de aansluiting van parasitaire debieten en een toenemende verharde oppervlakte, stijgt de overstortfrequentie. Het first flush effect kan, vooral na lange tijden van droogte, soms voor een kortstondige vuiluitworp zorgen. In het deelbekken zijn er 10 overstorten aanwezig, gepland of in uitvoering op bovengemeentelijke infrastructuur. Over de overstorten op gemeentelijke infrastructuur zijn er op heden onvoldoende gegevens gekend. Ook het debiet en de vuilvracht van overstorten is op heden nog onvoldoende gekend-gekwantificeerd. - De gemeente voerde reeds drie maal een controle uit van het oppervlaktewater. Op 10 plaatsen werd de kwaliteit gemeten. Geen van deze punten ligt in het deelbekken van de Neerpedebeek/Broekbeek/Kleine Maalbeek. (Asse) - De waterkwaliteit wordt op de 7 Dilbeekse waterlopen 4 maal per jaar gecontroleerd. De kwaliteit is gemiddeld matig. (Dilbeek)

September 2007

20


Inventaris knelpunten en kansen - Doelstellingennota - De kwaliteit van de waterlopen wordt op vastgestelde plaatsen vier maal per jaar gecontroleerd door Haviland. Daaruit blijkt dat de kwaliteit van de waterlopen goed tot matig is. (Lennik) - In het kader van het waterbeleidsplan (1995), zijn de waterlopen bemonsterd. Toen bleken er geen grote problemen te zijn. Vandaar dat dat experiment nooit herhaald is. Er zijn dus enkel recente gegevens van VMM. (Sint-Pieters-Leeuw)

KWZI/IBA - Nieuwbouwwoningen in C-zone, waar zeker nooit riolering komt, wordt in de bouwvergunning een IBA opgelegd. Er zijn geen subsidies voorzien. De controle op aanleg, goede uitvoering en werking gebeuren niet. (Asse) - Het Regionaal Landschap heeft, in opdracht van de gemeente, de C-zone afgebakend, en voor bepaalde gebieden de keuze gemaakt tussen kleinschalige zuivering dan wel individuele behandeling. Op basis van die studie bleek dat zo'n 250 huizen een individuele behandeling van het afvalwater vereisen. Dat is uitzonderlijk. (Asse) - Het Regionaal Landschap heeft een begin van afbakening (een voorlopige afbakening) van de C-zone gemaakt. (Dilbeek) - De gemeente is van oordeel dat er op dit moment nog onvoldoende zekerheid is omtrent de werking en de betrouwbaarheid van de verschillende systemen. (Asse) - Er is een subsidiereglement voor de aanleg van een IBA. Er zijn er een 20-tal geïnstalleerd. De gemeente treedt op als bouwheer en doet ook de controle. Vorig jaar zijn er weinig aanvragen geweest, daarom gaat de gemeente nu zelf de inwoners aanschrijven. Dit jaar wordt de procedure geactualiseerd door de hoge administratieve last. (Dilbeek) - De gemeente beschikt niet over een subsidiereglement voor de aanleg van een IBA. Aan mensen die komen wonen in C-zone wordt de bouw van een IBA opgelegd, volgens een gemeentelijke verordening. Dat gebeurt maar zelden. (Lennik) - De aanleg van een IBA wordt gesubsidieerd. Tot op heden was de aanleg op eigen initiatief. Nu wordt er wel op toegezien bij bouwaanvraag of de nieuwe woning in buitengebied ligt. De mensen krijgen de mogelijkheid zelf een pompinstallatie naar de riolering aan te leggen, of in buitengebied te voorzien in een IBA. Bij de bouwaanvraag moet de keuze van de inwoner vermeld staan, zodat controle achteraf mogelijk is. (Sint-Pieters-Leeuw)

HEMELWATERPUTTEN/INFILTRATIE/SEPTISCHE PUTTEN - Voor de aanleg van hemelwaterputten in bestaande woningen bestaat er een subsidiereglement. Hemelwaterputten worden opgelegd in de bouwvergunning. De uitvoering van de provinciale verordening blijkt geen eenvoudige zaak. Infiltratie is moeilijk in de lemige ondergrond. (Asse) - Bij nieuwbouw wordt de aanleg van een regenwaterput met hergebruik opgelegd. De inhoud moet afgestemd op het dakoppervlak. De overloop dient aangesloten op een infiltratievoorziening. Na aanvraag, en op voorwaarde dat de grondwaterstand te hoog is, kan ook op de riool worden geloosd. Voor bestaande woningen wordt een subsidie gegeven van 0.05€/l, max.375€. Daarbovenop komt nog de toelage van het Vlaams Gewest. Wie al een voldoende grote regenwaterput heeft kan rekenen op een subsidie voor de installatie van een pompinstallatie (max. 250€). (Dilbeek) - In de praktijk stelt de gemeente twee zaken vast. De gemeentelijke verordening is lichter dan de provinciale en zal moeten aangepast. Anderzijds zit er een anomalie in de regels. Enerzijds moet een infiltratievoorziening worden voorzien door de inwoners om zo min mogelijk water af te voeren. Toch wordt er gescheiden riolering voorzien en legt men soms op de regenwaterafvoer een bufferbekken aan. (Dilbeek) - Er is een subsidiereglement voor de aanleg van een hemelwaterput en/of infiltratievoorziening. (Lennik)

September 2007

21


Inventaris knelpunten en kansen - Doelstellingennota - Er is een subsidiereglement voor de aanleg van een hemelwaterput en een infiltratievoorziening. Vanaf '99 is het verplicht voor nieuwbouw. Eventuele wijzigingen zullen moeten worden doorgevoerd met het van kracht worden van de nieuwe provinciale verordening. (Sint-Pieters-Leeuw) - Buffering wordt aan bedrijven opgelegd via de algemene voorwaarden in de Vlaremwetgeving. Bijzondere voorwaarden, evt. via de milieuvergunning, worden niet opgelegd. Dat zou nochthans een goede zaak zijn. (Asse) - De gemeente legt aan tuinbouwbedrijven (6-tal) een maximaal lozingsdebiet op via een collegebeslissing. In de toekomst wil ze dat ook uitbreiden naar andere bedrijven. (Lennik) - Bedrijven wordt buffering opgelegd volgens de code van goede praktijk/op basis van de grootte van de verharde oppervlakte. Voor veel bedrijven is niet echt een groot probleem. Op die manier is er steeds bluswater, wat wordt opgelegd door de brandweer en geadviseerd door afdeling water. (Sint-Pieters-Leeuw) - Woningen gelegen in A-zone zijn niet langer verplicht een septische put te voorzien. In Bzone en C-zone wordt het wel nog opgelegd. (Asse) - De aanleg van een septische put wordt niet opgelegd. Enkel indien er geen riolering ligt en er geloosd wordt op de gracht is het verplicht. (Dilbeek) - Septische putten worden nog verplicht opgelegd. Enkel daar waar een volledig gescheiden riolering ligt, en waar de RWA-leiding in perfecte staat is, wordt het plaatsen van een septische put niet langer verplicht. (Lennik)

OVERWELVEN GRACHTEN/ HERWAARDERING VAN GRACHTENSTELSELS - Bij de aanleg van een nieuw rioolstelsel wordt het grachtenstelsel in de omgeving bekeken, en ingeschakeld voor de afvoer van regenwater indien mogelijk. Het gemeentepersoneel heeft een goed beeld van het grachtenstelsel. (Asse) - Er is nog geen verordening die het overwelven van baangrachten verbiedt. Het wordt toegestaan waar het niet anders kan. (Asse) - Er wordt niet specifiek gekeken naar de herwaardering van grachtenstelsels. Het openleggen van oude grachten voor het gebruik als RWA-leiding is nog geen optie. (Dilbeek) - Er is een gemeentelijke verordening met betrekking tot het overwelven van baangrachten. De gemeente is wel pragmatisch op dat vlak. Overwelvingen worden beperkt tot de oprit. (Dilbeek) - Bij de herinrichting van de ruilverkaveling is veel aandacht besteedt aan de grachtenstelsels. Lennik heeft een verordening voor het overwelven van baangrachten. Geurhinder is geen reden om overwelvingen toe te staan. (Lennik) - Er is geen stedenbouwkundige verordening die het overwelven van baangrachten verhindert. De gemeente heeft wel het tienpuntenplan onderschreven, waarin het engagement staat de overwelving te beperken tot een minimum. (Sint-Pieters-Leeuw)

SCHEIDEN RWA-DWA / AANSLUITING RIOLERING - Gescheiden rioolstelsels worden daar aangelegd waar het kan. Dat wil zeggen, als het financieel haalbaar is en er in de buurt een gracht of waterloop is waar het regenwater in terecht kan. De aanleg gebeurt niet systematisch, volgens een plan, maar als er andere wegeniswerkenwerken moeten worden uitgevoerd. (Asse) - Nieuwbouwwoningen zijn verplicht een gescheiden stelsel te voorzien. Bestaande woningen in een gescheiden gerioleerde straat wordt het niet opgelegd, er zijn geen subsidies voorzien. Een aannemer, in opdracht van de gemeente, zorgt voor de aankoppeling aan de riolering, de gemeente controleert. De inwoners zijn veplicht aan te koppelen aan de riolering (verordening). Controle erop is minimaal. (Asse)

September 2007

22


Inventaris knelpunten en kansen - Doelstellingennota - Indien er een gescheiden riolering in de straat ligt moet daarop worden aangesloten, indien er geen riolering in de straat ligt, kan op de gracht worden geloosd, in combinatie met een goedwerkende septische put. (Dilbeek) - Bij nieuwbouw moet een gescheiden afvoer worden voorzien. Nieuwbouwwoningen worden verplicht aan te sluiten. Bestaande woningen die niet aangesloten zijn, kunnen niet verplicht worden aan te sluiten. (Dilbeek) - Nieuwe rioleringen worden steeds gescheiden uitgevoerd. Reden om werken uit te voeren zijn de woondensiteit, de noodzaak (afvalwater op de straat), de subsidies. De gemeente probeert de werken in de mate van het mogelijke af te stemmen op de collectorwerken uitgevoerd door aquafin. Voor het jaar 2005 worden weinig middelen voorzien voor de uitvoering van rioleringswerken. De Stationstraat in Dilbeek zou wel worden gerioleerd. (Dilbeek) - Er is een gemeenteraadsbeslissing waarbij hemelwater maximaal moet worden afgekoppeld van de riolering en in de mate van het mogelijk moet worden herbruikt. Nieuw te bouwen en grondig te renoveren woningen wordt opgelegd een gescheiden afvoer te voorzien. (Lennik) - Bij verbeteringswerken aan wegen, de aanleg van greppels of het overleggen van het wegdek, wordt een semi-gescheiden rioolstelsel aangelegd. De riolering blijft liggen voor het afvalwater en een deel van het hemelwater dat niet makkelijk kan worden afgekoppeld. Voor het hemelwater dat terecht komt op de straat (roosters) en het hemelwater dat makkelijk kan worden afgekoppeld van de huizen wordt een extra leiding aangelegd. (Lennik) - De aansluiting op de riolering gebeurt voorlopig nog door de bewoners zelf, onder voorwaarden opgelegd door de gemeente in de bouwvergunning. Er zijn plannen om het over te laten aan VMW, op voorwaarde dat het gebeurt tegen een vaste prijs. (Lennik) - Nieuwe wegen en wegen die worden heraangelegd worden voorzien van een gescheiden riolering. Verkavelingen die de laatste vijftien jaar zijn aangelegd waren verplicht een gescheiden stelsel te voorzien. Er moet wel sprake zijn van subisidiering. In de nabije toekomst zullen een 4-5 nieuwe verkavelingen worden ontwikkeld. Rioleringen worden gescheiden aangelegd, huizen zijn verplicht een gescheiden afvoer te voozien en zijn verplicht aan te koppelen. (Sint-Pieters-Leeuw) - De aansluiting op de riolering wordt gedaan door een aannemer die door de gemeente is aangesteld. De eigenaar betaalt de kosten. Nieuwbouwwoningen en bestaande woningen zijn verplicht aan sluiten op de riolering. Nieuwbouwwoningen zijn verplicht een gescheiden afvoer te voorzien. Er wordt wel gepoogd bestaande woningen zoveel mogelijk aan te sluiten op de regenafvoer, zonder kosten aan het huis. (Sint-Pieters-Leeuw)

KNELPUNTEN/KANSEN - De lage zuiveringsgraad in Dilbeek is in belangrijke mate te wijten aan het nog niet operationeel zijn van de RWZI Brussel-Noord en Sint-Pieters-Leeuw. (Dilbeek) - Er is niet echt een goed zicht op de rioleringen in het algemeen, op de toestand in het bijzonder. Nieuwe rioleringen worden steeds gescheiden uitgevoerd. De gemeente wilde een inventaris van het rioolstelsel laten uitvoeren in functie van de Cross Border Lease. Nu dat aan de kant is geschoven, wordt ook de inventarisatie opzij gelegd. Indien dat in de toekomst nuttig wordt geacht, wil de gemeente dat idee/plan in de toekomst opnieuw uit de kast halen. (Dilbeek) - De aanleg van een KWZI is administratief een zeer moeilijke taak. Iedereen moet akkoord gaan. (Dilbeek) - De oorzaak van de lage zuiveringsgraad is te zoeken bij het feit dat Lennik in beide zuiveringsgebieden ver van de RWZI ligt en de RWZI Sint-Pieters-Leeuw nog niet operationeel is. (Lennik)

September 2007

23



3.

Ecologie

EROSIEBESTRIJDINGSPLAN - Asse maakt, samen met Meise, Wemmel, Grimbergen en Merchtem, een erosiebestrijdingsplan op. (Asse) - Er was gepland een erosiebestrijdingsplan op te maken. De financiële krapte laat dat op dit moment echter niet toe. De opmaak wordt uitgesteld. (Dilbeek) - Er wordt een erosiebestrijdingsplan opgemaakt via een intergemeentelijke samenwerking met de gemeente Gooik en Pepingen. (Lennik) - Er zal een erosiebestrijdingsplan worden opgemaakt. (Sint-Pieters-Leeuw)

RUIMEN VAN WATERLOPEN - Het ruimen van waterlopen gebeurt op basis van klachten. Op die manier worden er elk jaar wel delen van beken geruimd. Het slib wordt niet geananlyseerd voor de ruiming. (Asse) - De gemeente neemt het beheer van de waterlopen derde categorie en niet geklasseerde waterlopen voor haar rekening. Waar nodig worden de waterlopen jaarlijks geruimd (budget 75000€). De dichtgeslibde waterlopen in de landelijke gebieden worden terug opengelegd. Het gaat hierbij enkel om grond van de akkers en niet vervuild. Het ruimen gebeurt machinaal en het slib wordt opengespreid. VLAREA toepassen (staalnames, analyses, afvoer indien de kwaliteit te slechts) kost te veel geld. Om een goed beeld te krijgen zouden staalnames moeten gebeuren. In de eerste plaats op die waterlopen die geen afvalwater meer in hun waterloop krijgen. Kruidruimen gebeurt twee maal per jaar volgens het bermdecreet. (Dilbeek) - Het onderhoud van de waterlopen gebeurt niet systematisch of volgens een vast schema. De laatste grondige ruiming is een achttal jaar geleden gebeurd, sindsdien beperkt de gemeente zich tot het wegnemen van obstakels. Vele burgers hebben daar klachten over. (Lennik) - Het onderhoud van de waterlopen verloopt niet volgens een vast schema. Enkel indien het nodig blijkt of op basis van klachten. Het gebeurt machinaal, met een bak. Het slib uit de waterlopen langsheen de straat, wordt onmiddellijk op een vrachtwagen geladen en afgevoerd naar een opslagplaats in Ruisbroek, waar het droogt alvorens het wordt afgevoerd of hergebruikt. Langsheen weiden wordt het slib eerst op de oever gestort, alvorens het eventueel wordt afgevoerd/hergebruikt. De bermen van waterlopen worden niet gemaaid, tenzij er problemen zouden kunnen ontstaan. (Sint-Pieters-Leeuw)

REDUCTIE VAN SPROEISTOFFEN - Er is een reductieplan voor sproeistoffen, dat in grote lijnen wordt gevolgd. De gemeente vindt het onhaalbaar nergens meer sproeistoffen te gebruiken. Strooien doet de gemeente zelf, in de eerste plaats de drukbereden wegen. Daar wordt vrij snel gestrooid.(Asse) - Er is een reductieplan voor sproeistoffen. Strooizouten worden aangewend als het moet, met de bedenking of er 's nachts moet worden gestrooid als een paar uur later de T toch weer boven het vriespunt stijgt. (Dilbeek) - Er is een reductieplan, zonder is gezonder. Sproeistoffen worden vermeden of er worden producten gebruikt zonder bij/nawerking. Strooien doet de gemeente zelf. Daar waar nodig. (Lennik) - Er is een reductieplan, de gemeente bouwt af en zoekt naar andere oplossingen. Het strooien van zout gebeurt tegenwoordig met een nieuwe installatie die een veel betere dosering/aflijning toelaat. Het verbruik is dan ook gedaald. (Sint-Pieters-Leeuw)

September 2007

24



OVERIGE - Veel mensen storten afval/maaisel in de beek. Er valt weinig tegen te doen. Er is te weinig personeel om het te controleren. Bij vaststelling van dergelijke feiten stuurt de provincie de eigenaar een brief i.v.m. de gevolgen van sluikstorten (boetesysteem). Soms helpt ook datniet. (Provincie)

4.

Overige

- De gemeente heeft vragen bij het achtste punt van het tienpuntenprogramma van de provincie. In de eerste plaats vraagt ze zich af of de provincie zal inspringen (financieel/logistiek/...) bij de inventarisatie van het grachtenstelsel. In de tweede plaats vraagt ze zich af wat de provincie bedoelt met herwaardering. In een aantal gevallen/vele gevallen zal het neerkomen op profilering/meandering/herdimensionering van de gracht. Wat gebeurt er echter als de gracht veel breder wordt? Zullen mogelijks kleine onteigeningen opgevangen worden door de provincie? Het voorbeeld van de ruilverkaveling van Elingen is een goed voorbeeld naar de profilering van grachten, maar daar werden veel zaken opgelost door ruilen/herverdelen van de verschillende gronden. Mogen er initiatieven verwacht worden vanuit de provincie? (Sint-Pieters-Leeuw) - De beperkte financiële ruimte laat niet toe nog veel projecten uit te voeren. (Sint-PietersLeeuw) - De gemeente heeft haar vragen bij de invulling van de watertoets. De watertoets kan enkel worden toegepast in waterrijke gebieden. (Dilbeek) - De nieuwe zoneringsplannen moeten zorgen voor een definiteve afbakening en een grotere duidelijkheid. (Dilbeek) - Een kanaal langs waar veel informatie wordt verspreid zijn de gemeenschapsraden, bv. die van St. Martens Bodegem. Daar zijn alle verenigingen vertegenwoordigt van Bodegem. De gemeente komt er toelichting geven omtrent bepaalde dossiers. Heel vaak komen daar vragen naar boven die veel ruimer gaan dan het vooraf geplande. (Dilbeek) - De gemeente merkt heel vaak een desinteresse van de inwoners. Ze stelt zich dan ook vragen bij sensibilisatie. Een nieuw initiatief dringt zich op. (Dilbeek) - Er zijn een aantal BPA's gelegen langsheen waterlopen. In BPA Wolsem wordt reservegebied voor woonwijken omgezet tot woongebied. BPA koeivijver is goedgekeurd op 25 januari 2005, waar natuurgebied wordt omgezet tot natuur en overstromingsgebied. (Dilbeek) - De juridsiche wetgeving op de waterlopen is nog steeds gebaseerd op de wet op de onbevaarbare waterlopen van 1967. Deze wet is opgemaakt uit oogpunt landbouwbelangen en voorkomen van overstromingen door ruimen of vergroten van de waterafvoer. Het decreet is gesteund op nieuwe principes, maar de rechtbank steunt zijn uitspraak hier niet op (contradictie). (Provincie) - Voor alle initiatieven die de provincie wil ondernemen, is ze gebonden aan wat door Aminal, afdeling Natuur wordt opgelegd. Voor bepaalde werken in VEN-gebied krijgen AWV en AWZ een algemene ontheffing, de provincie daarentegen moet hiervoor een lange procedure doorlopen (individuele ontheffing aanvragen), bijvoorbeeld voor het herstel van een verzakte oever. (Provincie) - De provincie ervaart soms alsof het integraal waterbeheer enkel van toepassing is voor de waterloopbeheerder en niet voor particulieren of adere sectoren. (Provincie) - De uitvoeringsbesluiten bij het decreet ontbreken nog. De provincie heeft een eigen watertoets opgemaakt. Zit juridisch soms nog een beetje vast. (Provincie) - Er is te weinig personeel voor een gedegen controle. (Provincie) - Overtredingen op de wetgeving waterlopen: PV's worden bijna steeds geseponeerd. Nu proberen provincies om via stedenbouw (vergunningen, BPA's, RUP's en structuurplannen) ruimte voor waterlopen te scheppen (respecteren bouwafstanden e.a. ). (Provincie)

September 2007

25


Inventaris knelpunten en kansen - Doelstellingennota - Berging in natuurgebieden en natte gebieden zou moeten kunnen doch steeds opniew waterkwaliteit als knelpunt. (bv. Zuunbeek Geynsberg: toename van overstroomde oppervlakte met 5% en toch niet akkoord) (Provincie) - Bindend advies Afd. Natuur. Bij normale projecten is er een goede samenwerking. Bij de inrichting van grotere overstromingsgebieden is overleg meestal moeilijk of problematisch. (Provincie)

September 2007

26



III. Doelstellingennota 0. Doelstellingen Het Duurzaam Lokaal Waterplan heeft als doelstelling te komen tot een duurzaam lokaal waterbeleid, binnen een deelbekken. Het betreft de brongerichte aanpak met betrekking tot het oplossen en voorkomen van wateroverlast, waterverontreiniging, verdroging, aantasting van het natuurlijk milieu van watersystemen, en erosie. Maatregelen genomen op lokaal vlak, met een invloed op de lokale en bovengemeentelijke waterhuishouding en waterkwaliteit, die moeten leiden tot het behalen van de doelstellingen van de Europese Kaderrichtlijn Water, met name een goede toestand van het oppervlaktewater en het grondwater. Volgende tekst geeft per spoor telkens de krachtlijnen voor de nabije toekomst en de ideeën op lange termijn. Uiteraard is het noodzakelijk om telkens de krachtlijnen in heel het deelbekken na te streven, maar soms verdient een bepaalde doelstelling extra aandacht in een specifiek gebied. Indien mogelijk worden al enkele aandachtsgebieden voorgesteld waar deze gerealiseerd kunnen worden. Uiteraard zijn de voorgestelde lokaties een indicatie en zal in een gedetailleerde inventarisatie nagegaan worden welke in aanmerking komen voor de vooropgestelde doelstellingen. De lijst is niet limitatief en kan ook nog aangevuld worden tijdens de verdere uitwerking van het volledige actieplan.

Spoor 1. Maximale retentie en hergebruik van hemelwater aan de bron 1.1. Doelstelling Zo min mogelijk hemelwater wordt versneld afgevoerd naar de waterloop. Het hemelwater wordt zo veel mogelijk aan de bron opgevangen en gebruikt, geïnfiltreerd en zo nodig vertraagd afgevoerd, gescheiden van het rioolstelsel. Dit alles om piekafvoeren te voorkomen in de strijd tegen wateroverlast en erosie, infiltratie te bevorderen in de strijd tegen verdroging, en verdunning van afvalwater tegen te gaan in de strijd tegen waterverontreiniging. Bij het nemen van maatregelen ter voorkoming van wateroverlast moeten we zo veel mogelijk de prioriteitscascade volgen: eerst vasthouden en infiltreren, dan bergen en tot slot vertraagd afvoeren. Dit spoor omvat alle acties die ernaar streven het hemelwater zo veel mogelijk te hergebruiken, te laten infiltreren of lokaal te bergen. Het gevaar van diffuse verontreiniging door infiltratie van verontreinigd hemelwater wordt steeds voor ogen gehouden.

1.2. Krachtlijnen De natuurlijke opvangcapaciteit van de bovengrond wordt bepaald door de bodemsamenstelling. Daarnaast wordt infiltratie sterk beïnvloedt door het bodemgebruik. De infiltratiecapaciteit moet behouden blijven, wie die capaciteit beïnvloedt, is verplicht tot compensatie. Sinds 24 mei 2004 zijn twee provinciale verordeningen van kracht, de eerste inzake de afkoppeling van hemelwater afkomstig van dakvlakken, de tweede inzake afkoppeling van hemelwater afkomstig van verharde oppervlakken. De verordening inzake verharde oppervlakken is van toepassing op alle nieuwe verharde oppervlakken groter dan 150m² of uitbreidingen tot meer dan 150m², de verordening inzake afkoppeling van dakoppervlakken geldt voor de oprichting van dakoppervlakken groter dan 50m², of voor het uitbreiden van een gebouw tot een gebouw met een totale dakoppervlakte groter dan 50m².

September 2007

27



Sinds 1 mei 2005 is ook de Gewestelijke verordening klaar. De provinciale moet in overeenstemming worden gebracht met de Gewestelijke, maar mag strenger zijn. Bedoeling is een verdere toename van de verharde oppervlakte af te remmen en tegen te gaan. Voor het hemelwater dat op deze wijze niet of minder kan worden geïnfiltreerd moeten compenserende maatregelen worden voorzien. De openbare besturen passen deze verordening strikt toe en lichten de bevolking gepast in. Op deelbekkenniveau wordt gedacht over een inventaris van de grotere verharde oppervlakken(>0.1ha). Deze inventaris kan mee helpen de oorzaken van lokale knelpunten (wateroverlast, te hoge overstortfrequentie) aan het licht te brengen. Bovendien is de inventaris een nuttige insteek bij modelleringen. De afvoer van hemelwater mag niet worden versneld. In de code van goede praktijk worden lozings-en buffervoorwaarden opgelegd vanaf een minimale verharde oppervlakte van 0.1 ha. Deze voorwaarden moeten echter gebiedsspecifiek worden aangepast/ingevuld, afhankelijk van de plaats van de lozing, de ondergrond, het gevaar op overstromingen of de waterloop waarin het water wordt geloosd en in overeenstemming met de provinciale verordening. De openbare besturen hebben een voorbeeldfunctie. Beslissingen worden gerespecteerd, uitgevoerd en gecontroleerd. Sensibilisatie is een belangrijk aspect bij de realisatie van de vooropgestelde doelen. Niet alleen naar de bevolking, maar evenzeer naar eigen personeel en de industrie. Reglementen, verordeningen en subsidiëringsprogramma's worden gecommuniceerd naar de betreffende sectoren. Bij nieuwe (gemeentelijke) rioleringsprojecten wordt gestreefd naar de aanleg van 100% (verbeterd) gescheiden stelsels. Er wordt naar gestreefd het hemelwater van privé-terreinen volledig af te koppelen en te infiltreren of -als infiltratie onmogelijk is- , te bufferen. De gemeente neemt het initiatief de inwoners van bestaande woningen, bij aanleg van gescheiden riolering, te overtuigen ook gescheiden aan te sluiten (evt. via een aanmoedigingspremie). Alvorens een bouwvergunning wordt afgeleverd, voert de overheid een watertoets uit, die de impact op het watersysteem nagaat, en indien nodig, compenserende maatregelen voorstelt. Indien de impact op het watersysteem niet op een redelijke manier kan worden gecompenseerd, wordt de vergunning geweigerd.

1.3. Mogelijke aandachtsgebieden Bij de ontwikkeling van nieuwe plannen of programma's moet het regenwater verplicht gescheiden worden van het afvalwater. Indien mogelijk moet het regenwater dat na hergebruik nog rest, lokaal geïnfiltreerd en/of gebufferd. De infiltratie- en/of buffervoorziening kan zo worden ingericht dat ze een landschappelijke en recreatieve meerwaarde vormt. - De aansnijding van niewe woonuitbreidingsgebieden in Gooik - Ontwikkeling van nieuwe verkavelingen in Sint-Pieters-Leeuw - ...

Spoor 2. Sanering van afvalwaterlozingen 2.1. Doelstelling De verbetering van de waterkwaliteit is een prioriteit, niet enkel omwille van milieuhygiënische en ecologische redenen, ook om het gebruik van oppervlaktewater en het aanduiden en inrichten van overstrominsgebieden niet te hypothykeren. Conform Vlarem II dient iedere woning/bedrijf die gelegen is buiten de zones voor centrale zuivering (zones A en B) zelf zijn huishoudelijk afvalwater te saneren. Lozingen van voor 1995 September 2007

28


Inventaris knelpunten en kansen - Doelstellingennota kunnen hieraan voldoen door minimaal een goed werkende septische put, lozingen van na 1995 dienen een bijkomende biologische zuivering te voorzien. Probleem met de huidige zonering is dat de afbakening dynamisch is. Zo kan zone C zone B worden, zone B zone A. Dit systeem bood onvoldoende rechtzekerheid naar particulieren en bedrijven. Op 12 januari 2001 gaf de Minister aan Aquafin opdracht een nieuwe zonering te ontwikkelen gebaseerd op de vraagdichtheid. De vraagdichtheid van afvalwaterlozingen kan opgedeeld worden in deelaspecten: - De geografische ligging van het te bedienen perceel t.o.v. andere percelen. - Het aantal percelen dat als een gegroepeerde entiteit kan beschouwd worden. - De ligging van zo een entiteit ten opzichte van andere percelen. - De geloosde hoeveelheid afvalwater op het perceel. - De schaalgrootte van een reeds bestaand of ontworpen collectief grenzend aan de restzone. De methodologie die hiervoor door Aquafin ontworpen werd, leidt tot een 'ontwerpkaart' op gemeentelijk niveau. Deze ontwerpkaart onderscheidt volgende zones: Zone 1 : Het gebied dat na de uitvoering van alle investerings- en subsidieringsprogramma's tot en met de investeringsjaren van 2003 zal aangesloten zijn op een openbare waterzuiveringsinstallatie. Deze zone is op het ontwerp zoneringsplan oranje gearceerd. Zone 2 : In deze zone is de kostprijs van een collectief systeem lager dan of gelijk aan 70% van de kostprijs van een individuele behandeling van de lozingen en zal daarom op termijn zeker een collectief systeem worden aangelegd. De aanleg van een riolering in deze zones is dus noodzakelijk. Er wordt echter geen uitspraak gedaan over het type stelsel (gemengd/gescheiden) van deze riolering, noch over het feit of deze riolering zal aansluiten op een lokale zuiveringsinstallatie dan wel op een centrale zuiveringsinstallatie. Deze zone is op het ontwerpzoneringsplan donkergroen ingekleurd. Zone 3 : In deze zone is de kostprijs van een collectief systeem groter dan 70 % maar kleiner of gelijk aan 100% van de kostprijs van een individuele behandeling van de woningen. De gemeente zal bij het opstellen van het definitief zoneringsplan moeten beslissen of deze zones voorzien zullen worden van een collectief systeem dan wel van een individueel zuiveringssysteem. Deze zone is op het ontwerplan lichtgroen ingekleurd. Zone 4 : In deze zone is de kostprijs van een collectief systeem groter dan 100% maar kleiner of gelijk aan 130% van de kostprijs van een individuele behandeling van de woningen. De gemeente zal bij het opstellen van het definitief zoneringsplan moeten beslissen of deze zones voorzien zullen worden van een collectief systeem dan wel van een individueel zuiveringssysteem. De zone is geel ingekleurd op het ontwerpzoneringsplan. Zone 5 : In deze zone is de kostprijs van een collectief systeem groter dan 130% van de kostprijs van een individuele behandeling van de woningen. De woningen in deze zone zullen moeten worden voorzien van een individueel waterzuiveringssysteem. Er worden in deze zone geen rioleringen aangelegd. Deze is rood ingekleurd op de ontwerpzoneringsplannen.

September 2007

29


Inventaris knelpunten en kansen - Doelstellingennota Het wetgevend kader dat noodzakelijk is om de zoneringsplannen afdwingbaar te maken en kracht van wet te geven is tweeledig. Enerzijds is het noodzakelijk om een procedure op punt te stellen om de zonerinsplannen een wettelijk kader te geven. Anderzijds is het noodzakelijk de huidige VlaremII aan te passen aan de nieuwe zones. In een volgende fase zal dan voor het deel dat gemeenschappelijk zal worden gezuiverd een masterplan worden opgesteld. Dit plan gaat na op welke wijze men zo snel mogelijk de lozing van vervuild afvalwater naar de oppervlaktewateren kan beperken.

2.2 Krachtlijnen In een volgende fase zullen deze ontwerpzoneringsplannen door de VMM ter aanpassing en verfijning worden voorgelegd aan de gemeenten. Elke gemeente heeft er alle belang bij (ecologisch, maatschappelijk, praktisch en financieel) om ten volle mee te werken aan de finalisering van de definitieve zoneringsplannen. Het ontwerp van zonering is immers het resultaat van een computermodel dat fouten kan bevatten en de realiteit slechts benaderd. Deze resultaten moeten zeker aan de realiteit worden getoetst om problemen in de toekomst te vermijden. Voor zone 3 en zone 4 moet ook beslist worden of er collectief of individueel gezuiverd zal worden (als de gemeente deze beslissing niet neemt, neemt de VMM deze taak over). Ook dit is een essentiële beslissing om de rechtszekerheid van de burger te kunnen garanderen en een gemeentelijk waterzuiveringsplan op te stellen. Na de inspraak van de gemeenten, komen deze plannen ook nog in openbaar onderzoek vooraleer ze door de Vlaamse Regering worden goedgekeurd. De plannen zouden dan nog enkel om de 10 jaar (deze frequentie is nog niet zeker) herzien kunnen worden zodat de inwoners die individueel moeten zuiveren zekerheid krijgen. Ten laatste in 2006 zouden de zoneringsplannen moeten klaar zijn voor heel Vlaanderen. In afwachting van de definitieve zoneringsplannen mag het niet de bedoeling zijn te blijven stilstaan. Het gevoerde beleid moet worden verdergezet of eventueel al bijgestuurd in functie van de nieuwe zonering. Voor gerioleerde, maar nog niet gecollecteerde straten wordt nagegaan of KWZI een goedkopere optie is. Er wordt op een creatieve manier gezocht naar lokaties voor KWZI's. Bij de uitvoering of de planning van nieuwe projecten worden de nieuwe zoneringsvoorstellen als randvoorwaarde opgenomen. In C-zone/buitengebied wordt een IBA/KWZI opgelegd. Inwoners worden voldoende geïnformeerd over IBA's/KWZI. Op deelbekkenniveau wordt een discussie gestart over de controle op de goede werking ervan. Indien er nood is aan extra informatie omtrent IBA's en/of KWZI's kan dit op deelbekkenniveau worden georganiseerd. Waterlopen die zijn aangeduid als ecologisch waardevol of waterlopen die gelegen zijn in gebieden die als ecolgisch waardevol worden beschouwd, krijgen een specifieke aandacht. Opvolging en controle van lozingen op oppervlaktewater, verontreiniging van bodem en/of grondwater en verdroging door grondwaterwinningen, mag niet achterwege blijven. Er wordt gezocht naar oplossingen voor te frequent werkende overstorten.

2.3 Mogelijke aandachtsgebieden In het deelbekken van de Zuunbeek en het deelbekken van de Neerpdedebeek/Broekbeek/Kleine Maalbeek zijn er nog heel wat knelpunten alvorens de kwaliteit van het oppervlaktewater een aanvaardbare kwaliteit zal bereiken. Elk openbaar bestuur neemt binnen haar bevoegd domein zijn verantwoordelijkheid en onderneemt de nodige stappen. De sanering van afvalwaterlozingen is aldus binnen het deelbekken een belangrijk aandachtspunt. Op deelbekkenniveau wordt het overleg georganiseerd, zodoende binnen het deelbekken een eensgezind beleid te kunnen voeren.

September 2007

30


Inventaris knelpunten en kansen - Doelstellingennota Binnenkort zullen door VMM -evt. na aanvraag- de ontwerpzoneringsplannen worden voorgelegd aan de gemeenten. De openbare besturen nemen hun verantwoordelijkheid en verbinden er zich toe het voorstel te bekijken, te verfijnen en al dan niet aan te passen.

Spoor 3. Bewaking en verbetering van de kwaliteit van de riolerings- en zuiveringsinfrastructuur 3.1. Doelstelling De rioleringsinfrastructuur wordt op een dergelijke manier onderhouden, verbeterd en uitgebouwd dat hydraulische overbelasting en biologische onderbelasting van het rioolstelsel en de zuiveringsinfrastructuur zoveel mogelijk wordt tegengegaan. Het gaat hierbij om de uitbouw van het 100% (verbeterd) gescheiden rioolstelsel, het afkoppelen van parasitaire debieten, verharde oppervlakten en zuiver effluentwater, maximale aansluiting van particulieren en verbeterde overstorten.

3.2. Krachtlijnen Indien technisch haalbaar, wordt nieuwe riolering 100% (verbeterd) gescheiden uitgevoerd. Er moet een goed beeld zijn van de huidige toestand van de rioleringen (ligging, aansluitingen, kwaliteit van de riolering). Er wordt een onderhoudsplan opgesteld voor de bestaande rioleringen. De code van goede praktijk voor het onderhoud van riolering is daarbij de leidraad. De gemeentelijke infrastructuur wordt op regelmatige basis onderworpen aan een grondige controle. Op die manier kunnen veel problemen in een vroeg stadium worden opgespoord en aangepakt. Bovendien is een regelmatige controle een garantie voor een langere levensduur. Riolen worden zoveel mogelijk zelfreinigend ontworpen, indien dit technisch haalbaar is. Tijdens de ontwerpfase wordt een onderhoudsplan opgesteld. Bij nieuwbouw wordt, in overeenstemming met de provinciale verordening, een hemelwaterput met hergebruik opgelegd, waar nodig aangevuld met een infiltratievoorziening. Controle hierop is essentieel. Voor bestaande woningen, worden burgers aangemoedigd en bijgestaan om het hemelwater af te koppelen van de riolering, om hemelwaterputten met hergebruik te installeren en om infiltratiemogelijkheden te voorzien. Premies/heffing op drinkwatergebruik zijn hier een ideaal instrument om de burger te overtuigen. Aansluitingen op de riool, zoals op de bouwplannen verplicht aangeduid, worden daadwerkelijk gecontroleerd. Op deelbekkenniveau wordt overlegd hoe de controle het best verloopt. Op deelbekkenniveau wordt gedacht aan initiatieven om een goed beeld te krijgen van verkeerde aansluitingen op de riool en 'lozingen langs achter', om ze te voorkomen en ongedaan te maken. Parasitaire debieten (vb. permanente drainage, infiltratie van grondwater, opgevangen bronnen, (afgeleid oppervlaktewater van) grachten en waterlopen) op de riolering worden opgespoord en afgekoppeld. Het zoeken naar een oplossing voor afkoppeling van bedrijven (verharde oppervlakte-effluentwater-koelwater) gebeurt in gezamenlijk overleg met de betrokken overheden. Er moet vermeden worden dat het gecollecteerde rioolwater te snel en tegelijk op dezelfde plaats in de collectoren terechtkomt. Dit geeft alleen aanleiding tot collectoren onder druk en een grotere overstortfrequentie. Er moet zoveel mogelijk berging voorzien worden opwaarts het rioolstelsel door het gebruik van knijpconstructies, regeltoestellen, het verhogen van overstortdrempels, het aanpassen van de diepteligging van riolen en het voorzien van bergbezinkingsbekkens.

September 2007

31


Inventaris knelpunten en kansen - Doelstellingennota Afwaarts overstorten worden voorzieningen aangebracht zodanig dat het overstort een minimaal effect heeft op de ontvangende waterloop, zowel naar kwaliteit als kwantiteit. Voorbeelden zijn bufferbekkens met eventueel een beplanting zodat het water een stuk gezuiverd wordt en de piekdebieten afgevlakt worden. Bij kleinere opwaartse overstorten wordt de overstortrand voldoende hoog en lang gemaakt. Ook hier kunnen in de grachten of waterlopen planten worden voorzien om het geloosde water deels te zuiveren. Er moet een goed beeld komen (inventarisatie) van de afwatering van straten, banen en grotere wegen. Ideaal wordt het water vertraagd afgeleid via grachten naar een waterloop. Indien dit niet mogelijk is kan een infiltratiebed een oplossing bieden. Er moet streng gewaakt worden op de kwaliteit van het afgevoerde hemelwater (olie, PCB's, ...). Waar nodig moet een (primaire) zuivering worden voorzien om milieuschade aan de waterloop of de bodem te voorkomen. Baangrachten en afwateringsgrachten worden in geen geval nog dichtgelegd. Daar waar er mogelijkheden zijn worden ze opengelegd en geïntegreerd in de omgeving. Om een zo groot mogelijke vuilvracht in de RWZI te krijgen wordt in zones waar het afvalwater gezuiverd wordt de aanleg van een septische put niet langer opgelegd (geadviseerd in VLAREM). Tevens worden er initiatieven genomen naar bestaande wonigen om de septische put kort te sluiten. In de zone die op termijn zal aangesloten worden op de RWZI wordt in de bouwvergunning opgelegd een kortsluiting te voorzien op de septische put.

3.3 Mogelijke aandachtsgebieden Bewaking en verbetering van de zuiveringsinfrastructuur, is een aandachtspunt binnen het volledige deelbekken. Door overleg wordt gestreefd naar een coherent beleid. De voorlopige knelpuntennlijst, opgemaakt door VMM, is een basis om verdunning van afvalwater tegen te gaan. Enkel een duidelijk gefundeerd en coherent langetermijnbeleid kan leiden tot de realisatie van de doelstellingen die worden vooropgesteld in het decreet en de kaderrichtlijn.

Spoor 4. Voorkomen en beperken van diffuse verontreiniging 4.1. Doelstelling Er wordt gestreefd naar het voorkomen van het gebruik/het lozen van waterschadelijke producten. Indien dit niet mogelijk is, worden ze vervangen door het gebruik van minder schadelijke alternatieven.

4.2. Krachtlijnen Het afstromend water van potentieel vervuilde oppervlakken (wegen, parkings) wordt opgevangen en gezuiverd alvorens in de beek te worden geloosd. Het lozen van verontreinigd hemelwater moet aan de VLAREM-eisen voldoen. Bijgevolg kan het noodzakelijk zijn koolwaterstofafscheiders en een afscheiding van bezinkbare stoffen te voorzien voor het hemelwater dat afvloeit. Elke gemeente maant eigenaars van woningen die op de gracht of op de waterloop lozen, terwijl er riolering ligt in de straat, aan om op de riolering aan te sluiten. Op deelbekkenniveau worden voorstellen geformuleerd voor een afdoende controle. Er wordt op deelbekkenniveau bekeken hoe illegale lozingen het best kunnen worden opgespoord. In ieder geval wordt er streng opgetreden bij vaststelling van een illegale lozing en dit wordt duidelijk gecommuniceerd. Sluikstorten (afval in en langs de waterloop, lozen van verfresten in de riool) moet eveneens streng bestraft. Opnieuw kan een duidelijke communicatie een deel van de oplossing zijn.

September 2007

32


Inventaris knelpunten en kansen - Doelstellingennota Een milieuverantwoord gebruik van producten en/of systemen wordt gestimuleerd naar de eigen medewerkers en de inwoners van de gemeente (SO cluster vaste stoffen). Het Decreet Integraal Waterbeleid hanteert oeverzones als instrument om diffuse verontreiniging van waterlopen tegen te gaan : Artikel 10 uit het Decreet betreffende het Integraal Waterbeleid § 1. In de oeverzones gelden ten minste de volgende bepalingen: 1° elke vorm van bemesting is verboden, met uitzondering van bemesting door rechtstreekse uitscheiding bij begrazing. Indien de oeverzone enkel de taluds omvat, is elke vorm van bemesting, met uitzondering van bemesting door rechtstreeks uitscheiding bij begrazing verboden binnen: a) Vijf meter landinwaarts vanaf de bovenste rand van het talud van het oppervlaktewaterlichaam; b) Tien meter landinwaarts vanaf de bovenste rand van het talud van het oppervlaktewaterlichaam in het Vlaams Ecologisch Netwerk; c) Tien meter landinwaarts vanaf de bovenste rand van het talud van het oppervlaktewaterlichaam indien een helling grenst aan het oppervlaktewaterlichaam; 2° Het aanbrengen van bestrijdingsmiddelen, met uitzondering van rodenticiden die worden aangewend in het kader van de rattenverdelging, is verboden. Indien de oeverzone enkel de taluds omvat, is het aanbrengen van bestrijdingsmiddellen verboden binnen een meter landinwaarts vanaf de bovenste rand van het talud van het oppervlaktewaterlichaam. In geval van acute en redelijkerwijs te voorziene plagen die een gevaar inhouden voor mens of milieu of in het geval van situaties die een ernstige bedreiging vormen of kunnen vormen voor de veiligheid van de mens en waarvoor tegelijkertijd geen afdoende alternatieve bestrijdingsmiddelen voorhanden zijn, kan tijdelijk van dit verbod worden afgeweken, mits de beheerder van de oeverzone dit voorafgaandelijk meldt aan de bevoegde administratie. Binnen het deelbekken moet worden nagegaan waar deze maatregel te weinig effect heeft. Dan moeten/kunnen bredere oeverzones worden afgebakend, b.v. langsheen ecologisch zeer waardevolle waterlopen. Als in het (deel)bekkenbeheerplan zulke oeverzones worden aangeduid/afgebakend, dan kan de eigenaar beroep doen op instrumenten zoals aankoop, vergoeding of onteigening.

4.3. Mogelijke aandachtsgebieden Op basis van de biologische waarderingskaart, de ecosysteemkwetsbaarheidskaart en de kaart met de ecologische kwaliteit van de waterlopen kunnen in beide deelbekkens toch een aantal waterlopen worden onderscheiden die een bijzondere aandacht vereisen. In deze gebieden moet speciale aandacht gaan naar de inpassing van mogelijke overstorten (overstortfrequentie), moeten lozingen van inwoners in de beek prioritair worden aangepakt, moet het strengst worden toegezien op illegale lozingen of sluiksorten. Deelbekken Neerpedebeek/Broekbeek/Kleine Maalbeek : b.v. : - De Laarbeek (VHAG 6763) te Sint-Pieters-Leeuw en Dilbeek (Kaart 22) - Delen van de Neerpedebeek (VHAG 6699) (Kaart 22) - De Molenbeek (VHAG 6916) te Dilbeek (Kaart 24) - ... Deelbekken Zuunbeek b.v. : - De Molenbeek-Slagvijverbeek (VHAG 6973) te Lennik en St.-Pieters-Leeuw (Kaart 24) - De Ganzeveldbeek (VHAG 6982) op de grens Halle-Pepingen (Kaart 24) - De Roskambeek (VHAG 6680) te Pepingen (Kaart 24) - .... September 2007

33



Spoor 5. Voorkomen en beperken van erosie en sedimenttransport naar de waterloop 5.1. Doelstelling Erosie veroorzaakt tal van negatieve gevolgen voor het watersysteem en zijn directe omgeving. Een brongerichte aanpak wordt voorgesteld met als doel: - Reductie van bodemverlies door afspoeling van vruchtbare grond - Bestrijding van modderlast - Beperking van slibafzetting in het rioolstelsel en in waterlopen

5.2 Krachtlijnen Oorzaken van een toenemende hoeveelheid slib worden aangepakt. Beheersovereenkomsten en afbakening van oeverzones zijn instrumenten die in erosiegevoelige gebieden kunnen worden aangewend om sedimenttransport naar de waterloop te minimaliseren. Er wordt naar gestreefd dat er geen akkerlanden liggen langsheen waterlopen. Sedimentuitspoeling door erosie wordt op die manier vermeden langsheen de waterlopen, sedimenttransport vanop hoger gelegen delen wordt grotendeels opgevangen. De impact van frequent werkende overstorten wordt onderzocht en kan mogelijk gereduceerd worden door de aanleg van een bergbezinkings- of bufferbekken met nazuivering. Bestaande overstorten krijgen een aangepaste werking, nieuwe overstorten moeten uitgerust worden met een bergbezinkings- en een bufferbekken met nazuivering. Een aangepaste inrichting van de waterlopen in slibgevoelige zones, b.v. met sedimentvangen, zorgt er voor dat maar heel plaatselijk moet worden geruimd. Eens de kwaliteit van de waterlopen goed is, en de bodemkwaliteit niet langer achteruit kan gaan is een laatste ruiming van het vervuild slib noodzakelijk. Dan moet een plan worden opgemaakt voor de sanering van vervuilde waterbodems. De erosiebestrijdingsproblematiek wordt reeds uitvoerig en in detail behandeld in de gemeentelijke erosiebestrijdingsplannen. Bovenlokale erosieproblemen kunnen uit de gemeentelijke erosiebestrijdingsplannen worden gelicht en in het DuLo-waterplan worden opgenomen, zodat hiervoor gezamenlijke adequate oplossingen kunnen uitgewerkt worden op deelbekkenniveau. Ervaringen met erosiebestrijding kunnen via de deelbekkenwerking/waterschap worden uitgewisseld.

5.3 Mogelijke aandachtsgebieden - Voorstellen uit de erosiebestrijdingsplannen, met betrekking op waterlopen, kunnen opgenomen in het actieplan. - Gemeenten die nog geen erosiebestrijdingsplan opmaken worden overtuigd van het nut op langere termijn. - Ruiming van de waterloop om het water sneller dan nodig af te voeren wordt herzien.

September 2007

34



Spoor 6. Kwantitatief, kwalitatief en ecologisch duurzaam waterlopenbeheer 6.1. Doelstelling Dit omvat het ontwikkelen en instandhouden van een gezond watersysteem in het deelbekken dat aan: - de behoeften van de diverse gebruikers en de eisen van gevoelige soorten kan voldoen. - een verantwoord menselijk gebruik voor de huidige en toekomstige generaties kan waarborgen. Het watersysteem wordt in evenwicht gebracht voor het hele grondgebied waarvoor het waterplan wordt opgemaakt, rekening houdend met de functies die aan elke waterloop is toebedeeld en de aanspraak die er door de verschillende sectoren/gebruikers wordt op gemaakt. Concreet is het waterlopenbeheer gericht op vertraagde afvoer, stroomopwaartse buffering van het water, stimuleren van zelfzuiverend vermogen, herstel van het natuurlijk milieu van het watersysteem, het herstel/behoud van de structuurkenmerken,.. .De ecologische functie van watergebonden elementen wordt gemaximaliseerd (bijvoorbeeld integratie van waterlopen, grachtenstelsels en bijhorende oeverzones als verbindingseenheden natuur).

6.2. Kwantitatief waterlopenbeheer Maatregelen om wateroverlast te voorkomen moeten genomen worden met de prioriteitscascade in het achterhoofd: in eerste instantie retentie van het water, ten tweede zo veel mogelijk lokale berging/infiltratie, en ten slotte een vertraagde afvoer. Er moet op zijn minst naar gestreefd worden overstromingen in bebouwde zones te voorkomen en waterberging op een ecologisch verantwoorde wijze te organiseren.

6.2.1. Krachtlijnen met betrekking tot water bergen Er moet naar gestreefd het water zo veel mogelijk en zo lang mogelijk vast te houden in grachtenstelsels, bovenlopen en moerasgebieden. Op basis van bestaande modelleringsstudies en de bestaande NOG -en ROG kaarten worden overstroombare locaties voorgesteld die gevrijwaard moeten worden of heringericht om deze functies te vervullen. De overheid die over een vergunning, een plan of programma moet beslissen, draagt er zorg voor, door het weigeren van de vergunning of door goedkeuring te weigeren aan het plan of programma, dan wel door het opleggen van gepaste voorwaarden of aanpassingen aan het plan of programma, dat geen schadelijk effect ontstaat of zoveel mogelijk wordt beperkt en, indien dit niet mogelijk is, dat het schadelijk effect wordt hersteld of, in de gevallen van de vermindering van de infiltratie van hemelwater of de vermindering van ruimte voor het watersysteem, gecompenseerd (DIW, watertoets). De watertoets wordt eveneens toegepast voor plannen of programma's in waterrijke gebieden. Aandachtspunten voor de keuze en de locatie zijn o.a. : - De laagst gelegen gebieden die van nature eerst overstromen. - Maximale spreiding van de waterberging over het volledige valleigebied. - Open ruimtegebieden zonder intensief landgebruik. - Een aanvaardbare waterkwaliteit. Indien dit niet het geval is wordt daar prioritair werk van gemaakt. - Er wordt zo weinig mogelijk kunstmatige infrastructuur voorzien en/of maximaal gebruik gemaakt van de bestaande topografie. - Een beperkte overstromingsduur, -frequentie en -hoogte. September 2007

35


Inventaris knelpunten en kansen - Doelstellingennota Bij de opmaak van ruimtelijke structuurplannen en uitvoeringsplannen moeten de gemeenten en provincies water(lopen) en valleigebieden als een ordenend principe aanvaarden. Er moet aandacht worden gespendeerd aan het terug creëren van ruimte voor water, een zone voor waterlopen. Het waterbergend vermogen kan evenzeer via kleine ingrepen stijgen. Herwaardering en heraanleg van grachtenstelsels, het opbreken van ingebuisde grachten, het verwijderen van betonnen constructies in de waterloop zodat de ruwheid van de bedding stijgt, het afschuinen van oevers, het aanleggen van plas- en drasbermen, het niet ruimen van bepaalde delen van waterlopen die een voldoende (te groot) verval kennen. De openbare besturen en beheerders van de waterlopen doen inspanningen om ook via kleine ingrepen het bergend vermogen te doen stijgen. Grote ingrepen op waterlopen worden niet onbezonnen uitgevoerd. De complexiteit van het huidige watersysteem vereist een grondige studie van de situatie om de effectiviteit (ecologisch, economisch) van de voorgestelde maatregelen na te gaan. Dergelijke studies zullen een belangrijke inbreng zijn in het DuLo-plan en het mee helpen onderbouwen. Essentieel hierbij is dat er inzicht moet verworven worden in de huidige berginscapaciteit en de capaciteit die vereist is om het water te stockeren (modelleringen). Er worden verdere initiatieven genomen naar de aanleg van poelen. Zij hebben niet enkel een bergende functie, maar ook een landschappelijk en ecologisch waardevolle functie.

6.2.2 Krachtlijnen met betrekking tot vertraagd afvoeren Indien het water niet ter plaatse kan vastgehouden of geborgen worden, moet het water vertraagd worden afgevoerd. Een vertaagde afvoer kan worden gerealisserd door het herstel/behoud van de natuurlijke structuur van de waterloop, het niet ruimen van (bepaalde delen van) waterlopen, het aanbrengen van structuren, volgens de principes van NatuurTechnische Milieubouw, om de waterafvoer te vertragen,... Overstorten kunnen aanleiding geven tot grote debieten op korte tijd. Ook hier kan door de aanleg van bufferbekkens een vertraagde afvoer worden verwezenlijkt. Bij de aanleg van een (verbeterd) gescheiden riolering wordt steeds nagegaan of een open gracht dienst kan doen/ingeschakeld kan worden als RWA leiding. Open grachten zijn goedkoper, ze zijn makkelijker te onderhouden en de controle op (illegale) lozingen is makkelijker. Op deelbekkenniveau wordt het initiatief genomen een inventaris van het grachtenstelsel op te maken, waarbij zowel open als ingebuisde grachten worden opgenomen. Elke gemeente levert inspanningen om de waterlopen/grachten die zij in beheer heeft, van een gepast onderhoud te voorzien. Er wordt nagegaan waar ingebuisde grachten terug kunnen worden opengemaakt. Naar de aangelanden die verantwoordelijk zijn voor het onderhoud van hun gracht(en) worden initiatieven genomen-evt. verplichtingen opgelegd. Grachten worden opgenomen in de herberekening van het TRP en in de opmaak van andere plannen met betrekking tot waterafvoer. Communicatie moet inwoners overtuigen van het belang van grachten, zowel naar het bergen en vertraagd afvoeren van regenwater, als de landschappelijke functie.

6.2.3. Overige krachtlijnen Tijdens de interviews met de gemeente is gebleken dat enkele waterlopen niet meer bestaan, doorheen de jaren zijn verlegd, of omgekeerd: dat waterlopen die vroeger minder belangrijk waren en destijds niet geklasseerd, aan belang hebben gewonnen. Samen met het Vlaamse Gewest en andere waterbeheerders werkt de provincie aan een aanpassing van de Vlaamse Hydrografische Atlas op haar grondgebied. (Binnen dat kader kunnen aanpassingen aan de categorisering worden voorgesteld.)

September 2007

36


Inventaris knelpunten en kansen - Doelstellingennota Op (deel)bekkenniveau moet getracht worden een uniform beleid te voeren, over gemeentegrenzen heen. Er worden ideeën gelanceerd om dit te realiseren. Op termijn kan worden nagegaan of een bevoegdheidsherverdeling nuttig kan zijn. Waterlopen krijgen een aangepaste inrichting en beheer in functie van een evenwichtig profiel en stromingsweerstand. Er wordt gestreefd naar een zo natuurlijk mogelijke/ natuurgetrouwe toestand. Scherpe hoeken en steile randen worden weggewerkt waar mogelijk, kunstwerken worden aangepast, slecht uitgevoerde inbuizingen en overwelvingen worden verwijderd/hersteld/aangepast.

6.2.4. Mogelijke aandachtsgebieden/waterlopen De herwaardering van grachtenstelsels moet een aandachtspunt zijn in beide deelbekkens. Op lokaal vlak stijgt het bergend vermogen en werkt de afvoer vertagend. Ook de inschakeling van poelen in het systeem werkt vertragend en doet het bergend vermogen stijgen. Bovendien is het ook naar natuurbeleving een pluspunt. Daarnaast zijn er aantal geplande projecten die bij de uitvoering de nodige aandacht moeten spenderen aan wat hierboven is vermeld. In de bovenlopen moet worden gestreefd naar een vertraagde afvoer en een groter bergend vermogen. Een aangepast ruimingsbeheer, een verhoogde ruwheid en in landelijk gebied waar mogelijk een herstel van de oorspronkellijke oeverhoogte moeten/kunnen daar mede voor zorgen.

6.3. kwalitatief waterlopenbeheer

6.3.1. Krachtlijnen Een degelijk waterlopenbeheer vereist dat de verschillende beleidsdomeinen, met onder meer het milieubeleid, het natuurbeleid en het beleid inzake ruimtelijke ordening, geïntegreerd werken. De verschillende domeinen dienen dan ook op elkaar afgestemd. Communicatie op geregelde tijdstippen is dan ook een eerste vereiste. Het deelbekkenniveau is het geschikte niveau om informatie rond projecten te verspreiden en uit te wisselen. Het deelbekkenniveau krijgt een functie als discussieforum, en als een doorgeefluik naar hogere en lagere niveaus. Ook de waterbeheerders dienen hun acties op elkaar af te stemmen.

6.4. Ecologisch waterlopenbeheer Het respecteren van de natuurlijke kenmerken van het watersysteem biedt de beste garanties voor het vermijden van problemen.

6.4.1. krachtlijnen Het onderhoud van de waterloop en de omgeving moet worden afgestemd op de functie van de waterloop of het gebied waarbinnen de waterloop ligt. Ook (her)inrichtingsprojecten zijn afgestemd op beide functies: - Bovenlopen worden zo min mogelijk geruimd/gemaaid opdat water langer kan worden vastgehouden - Het onderhoud wordt tot een minimum beperkt of aangepast indien er specifieke vegetaties/populaties aanwezig zijn Acties in het kader van waterbeheersing of (her)inrichtingsprojecten worden uitgevoerd volgens de principes van NatuurTechnische MilieuBouw en met ecologisch herstel/behoud in het achterhoofd.

September 2007

37



6.5. Water - een plezier!? Water wordt aanvaard als ordenend principe. Alle openbare besturen doen inspanningen de inwoners opnieuw te overtuigen van de belevingswaarde van water. Concrete projecten worden als voorbeeld uitgedragen, zachte recreatie in valleigebieden wordt gestimuleerd. Water wordt opnieuw op een creatieve manier geïntegreerd in de nabije omgeving van de mens. Onder het moto jong geleerd is oud gedaan, kunnen doelgerichte acties naar scholen en jeugdbewegingen een groot rendement halen op langere termijn. Op deelbekkenniveau wordt gecommuniceerd rond de huidige projecten en worden ideeën voor de toekomst gelanceerd.

Spoor 7. Duurzaam drinkwatergebruik 7.1. Doelstelling De druk op de grondwaterreserves wordt verminderd door het gebruik van gronden leidingwater, daar waar mogelijk en verantwoord, te beperken. Op kwalitatief vlak wordt gestreefd naar het gebruik van laagwaardig water voor laagwaardige toepassingen(v.b. hemelwater voor wc-spoeling, oppervlaktewater als proceswater, hergebruik van gezuiverd afvalwater, ...). Op kwantitatief vlak is het de uitdaging om niet meer water te gebruiken dan nodig (v.b. installeren van waterbesparende apparatuur, meldingssystemen voor lekende kranen,..).

7.2. krachtlijnen Inzake duurzaam watergebruik hebben openbare besturen een voorbeeldfunctie. Overeenkomstig de samenwerkingsovereenkomst "milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling" wordt een wateraudit uitgevoerd bij elk nieuw (her)bouwproject. De bevolking moet geïnformeerd en gestimuleerd om minder hoogwaardig water te gaan gebruiken voor laagwaardige toepassingen. Er dient gestreefd naar een verschuiving van grond-en drinkwater naar hemelwater voor toepassingen als wc-spoeling, reiniging, besproeien van tuin,... . Een tweede aandachtspunt is het stimuleren van watersparende maatregelen zoals b.v. aanschaf van watersparende douchekop, meldingsapparatuur voor lekken. Ook naar industrie, land-en tuinbouw worden informatiecampagnes georganiseerd om een dalend grond -en drinkwater gebruik te realiseren. Bij een nieuwe vergunningsaanvraag worden bedrijven verplicht een waterbesparingsstudie uit te voeren. Naast de vergunde grondwaterwinningen zijn er ook een groot aantal ongekende, niet vergunde winningen. Overmatig en onbezonnen gebruik moet opgespoord en aan banden gelegd worden.

September 2007

38



Tabel 1 vismigratieknelpunten in het stroomgebied van de Zuunbeek (ecologische inventarisatie. ) Nr .

Naam

Cat.

Lokatie

Gemeente

Type Knelpunt

Belemmering voor vissen

1 2

Zuunbeek Zuunbeek

2 2

Gooik Gooik

duiker stuw

permanent verval permanent verval

3

Zuunbeek

2

Gooik

bekkentrap

permanent verval

4 5

Zuunbeek Zuunbeek

2 2

Gooik Gooik

bekkentrap bekkentrap

6

Zuunbeek

2

Pepingen

koker

permanent verval periodiek probleem voor zwakzwemmende soorten permanent verval

7

Zuunbeek

2

Pepingen

bekkentrap

permanent verval

8

Zuunbeek

2

Pepingen

bekkentrap

permanent verval

9

Zuunbeek

2

Pepingen

bekkentrap

permanent verval

10

Zuunbeek

1

Aan Pattatestraat Ongeveer 300 m. stroomafwaarts Pattatestraat Langs weg ong. 80 stroomopwaarts van Zwaantje Net stroomopwaarts van Zwaantje Langs oprit ong. 100m stroomaf. van Zwaantje Tussen Zwaantje en Steenweg naar Ninove Ong. 170m. stroomopw. van Steenweg naar Ninove in beek parallel en stroomopw. van Steenweg naar Ninove in beek parallel en stroomopw. van Steenweg naar Ninove Ong. 50 m. stroomafw. van Ketelbeek

Sint-Pieters-Leeuw

periodiek verval; vispassage niet functioneel

11

Zuunbeek

1

Sint-Pieters-Leeuw

12

Zuunbeek

1

13

Zuunbeek

1

Ong. 70 m. stroomopw van het groot wachtbekken Net stroomopw. van vloeddeur va het groot wachtbekken Aan Victor Nonnemansstraat

14

Zuunbeek

1

Sint-Pieters-Leeuw

15

Zuunbeek

1

16

Zuunbeek

1

17

Zuunbeek

1

Ca. 100 m stroomopwaarts Zuundallaan Ong. 30 m. Stroomopw. van Kerkhofstraat Aan weg ong. 500m. Stroomopw. van Camille Leunensstraat Aan het klein wachtbekken ong. 175 m. stroomafw. van Camille Leunensstraat

klepstuw (regelbaar) / De Wit vispassage klepstuw (regelbaar) / De Wit vispassage klepstuw (regelbaar) / De Wit vispassage schuif - watermolen van Volsem klepstuw (regelbaar) / De Wit vispassage klepstuw (regelbaar) / De Wit vispassage klepstuw (regelbaar) / De Wit vispassage klepstuw (regelbaar) / De Wit vispassage

September 2007

Sint-Pieters-Leeuw Sint-Pieters-Leeuw

Sint-Pieters-Leeuw Sint-Pieters-Leeuw Sint-Pieters-Leeuw

periodiek verval; vispassage dicht periodiek verval; vispassage niet functioneel periodiek (zelden) afgesloten periodiek verval; vispassage niet functioneel (verstopt) periodiek verval; vispassage niet functioneel (verstopt) periodiek verval; vispassage niet functioneel periodiek verval; vispassage niet functioneel


Inventaris knelpunten en kansen - Doelstellingennota 18

Zuunbeek

1

19

Zuunbeek

1

20

Zuunbeek

1

21

Zuunbeek

1

22

Zuunbeek

1

23

Zuunbeek

1

24

Zuunbeek

1

25

Zuunbeek

1

26 27 28 29 30

Roskambeek Roskambeek Vossebeek Vossebeek Ganzeveldbeek

2 2 2 2 3

31

Ganzeveldbeek

3

32 33 34 35 36

Ganzeveldbeek Wedembosbeek Wedembosbeek Wedembosbeek Wedembosbeek

2 6 6 6 6

37 38 39

Wedembosbeek Molenbeek Molenbeek

40

Molenbeek

September 2007

Ong 300 m. stroomopw. van Klein Bijgaardenstraat Ong. 230 m. stroomopw. van Bergensesteenweg Onder Carrefour aan Bergensesteenweg Ong. 220 m stroomopw. van Oudstrijdersstraat Aan Oudstrijdersstraat

Sint-Pieters-Leeuw

Ong. 100 m. stroomopw. van Kanaal Brussel-Charleroi Onder Kanaal Brussel-Charleroi

Sint-Pieters-Leeuw

Onder de E19 aan monding in de Zenne Ong. 115 m. van monding in Zuunbeek Ong. 90 m. van monding in Zuunbeek Aan Kwakenbeekstraat Aan Winnepenninckxstraat Onder landbouwweg net stroomafw. van Hoeve Groot Schleisingen Op kasteeldomein Manebroek

Sint-Pieters-Leeuw

duiker

Pepingen Pepingen Gooik/Lennik Gooik/Lennik Halle

stuw stuw duiker duiker duiker

Pepingen/Halle

Sint-Pieters-Leeuw Sint-Pieters-Leeuw Sint-Pieters-Leeuw Sint-Pieters-Leeuw

Sint-Pieters-Leeuw

klepstuw (regelbaar) / De Wit vispassage klepstuw (regelbaar) / De Wit vispassage duiker klepstuw (regelbaar) / De Wit vispassage duiker klepstuw (regelbaar) / De Wit vispassage sifon + rooster + hellende bodemplaat

Pepingen/Halle Halle Halle Halle Halle

6 2 2

Ong. 70 m van monding in Zuunbeek Tussen kasteeldomein en Wedemstraat Aan drive naar kasteel Tussen vijvers op kasteeldomein Net stroomafw. van vijvers op kasteeldomein Ong. 25 m. van monding in Zuunbeek Tussen Dorekensstraat en Doelestraat Aan Slagvijverstraat

duiker (2) ; monnik (2) duiker verval stuw monnik monnik

Halle Lennik Lennik

duiker bodemplaat duiker/schuif

2

Aan Postweg

Lennik

duiker aan

periodiek verval; vispassage niet functioneel periodiek verval; vispassage niet functioneel donker; beek overwelfd (lengte van ca. 390 m.) periodiek verval; vispassage niet functioneel beek overwelfd (lengte ca. 75 m.); 1 lichte bocht periodiek verval; vispassage vermoedelijk niet functioneel rooster; permanent verval; hellende bodemplaat; hoge stroomsnelheid over bodemplaat beek overwelfd (lengte ca. 90 m.); 1 bocht permanent veval permanent verval permanent verval; hoge stroomsnelheid permanent verval; hoge stroomsnelheid permanent verval; lengte van ond 165 m; hoge stroomsnelheid, dunne waterlaag periodieke/ permanente vervallen permanent verval permanent verval permanent verval permanent verval permanent verval permanent verval permanent verval permanent verval; mogelijks periodiek afgesloten om omringende vijvers te vullen; hoge stroomsnelheid; dunne waterfilm; lengte ca. 80 m lengte ca. 70 m.

40


Inventaris knelpunten en kansen - Doelstellingennota 41 42

Ten Ham Ten Ham

6 6

43

Ten Ham

6

44

Ten Ham

3

45

Ten Ham

3

46

Diepenbroekbeek

3

47

Baasbergbeek

2

48

Baasbergbeek

2

49

Ketelbeek

3

50

Ketelbeek

3

51 52

Ketelbeek Ketelbeek

3 3

53

Ketelbeek

3

54 55 56 57

Ketelbeek Beek Beek Gaspeldoornbeek

3 3 3 3

58 59

Gaspeldoornbeek Gaspeldoornbeek

3 3

60

Vogelzangbeek

3

61

Vogelzangbeek

2

September 2007

In beek parallel met Katteklauwstraat Aan vijver stroomopw. van Frans Devoghellaan Aan vijver stroomopw. van Frans Devoghellaan Net Stroomopw. van Frans Devoghellaan Net Stroomafw. van Frans Devoghellaan Ong. 25 m. stroomafw. van Frans Van Der Steenstraat Onder Landbouwweg af Molenborrestraat ten oosten van Brabantsebaan Ong. 500 m. stroomopw van Brabantsebaan Tussen Bosveldlaan en Victor Maloustraat Ong. 125 m. stroomafw. van Bosveldlaan Aan Oudenakenstraat Ong. 150m. stroomopw. van Alfons Fleurusstraat Ong. 100m. stroomopw. van Alfons Fleurusstraat Aan monding van de Zuunbeek Aan Hoogstraat Aan monding van de Zuunbeek Tussen het groot wachtbekken en de Hoogstraat Aan monding in de Zuunbeek Aan de watermolen van Volsem Ong. 125 m. stroomafw. van Vlezenbeeklaan Onder klein weg net af Vogelzangstraat

Lennik Lennik

Slagvijvermolen stuw duiker

oude houten stuw; als rooster permanent verval

Lennik

opgehoogde grond

beek eindigt hier (onnatuurlijk)

Lennik

hellende bodemplaat

Lennik

duiker

Lennik

duiker

Sint-Pieters-Leeuw

duiker

dun film water (minder water dan gewoon omwille van vmkp # 43) beek gewelfd (lengte ca. 90 m.); 1 bocht; weinig water; verstopt met aard? beek gewelfd (lengte rond 190 m.); donker; twee bochten permanent verval

Sint-Pieters-Leeuw

stuw

permanent verval

Sint-Pieters-Leeuw

duiker

beek gewelfd (lengte ca. 140 m.); donker

Sint-Pieters-Leeuw

duiker

permanent verval


duiker stuw (+ takken)

beek gewelfd (lengte ca. 150 m.); donker permanent verval

Sint-Pieters-Leeuw

duiker

permanent verval; dun film water

Sint-Pieters-Leeuw Sint-Pieters-Leeuw Sint-Pieters-Leeuw Sint-Pieters-Leeuw

duiker bodemplaat duiker duiker


terugslagklep duiker (aan molen van Volsem) duiker

permanent verval ('hangende' monding) permanent verval permanent verval beek gewelfd (lengte ca. 65 m); permanent verval; donker periodiek verval beek gewelfd (ca. 360 m.); niet functioneel als beek; vissen moeten door vmkp # 58 permanent verval


duiker/hellende bodemplaat

permanent verval

41


Inventaris knelpunten en kansen - Doelstellingennota 62

Sobbroekbeek

3

63

Sobbroekbeek

3

64

Oude loop Zuunbeek (Volsembroek) Oude loop Zuunbeek (Oude Zuunbeek)

-

-

65

September 2007

Ong. 400 m. stroomopw. van SintAnnastraat Onder Postweg

Sint-Pieters-Leeuw

duiker

duiker verstopt met o.a. slib

Sint-Pieters-Leeuw

duiker

Ong. 140 m. stroomopw. van het groot wachtbekken

Sint-Pieters-Leeuw

opgehoogde grond

beek gewelfd (lengte ca. 185m); donker ; twee bochten afsluiting (water sijpelt wel onderdoor)

Aan monding in de Zuunbeek ong. 100 m. stroomopw. van Camille Leunenstraat

Sint-Pieters-Leeuw

duiker

permanent verval ('hangende' monding)

42

Deelbekkenbeheerplan: Zuunbeek en Neerpedebeek_Broekbeek_Kleine Maalbeek Inventaris knelpunten en kansen - Doelstellingennota

Recommend Documents