de Vliegende Hollander Jaargang 70 nummer 2 februari 2014

de Vliegende Hollander Jaargang 70 | nummer 2 | februari 2014

Luchtmachttijdschrift ondergaat metamorfose

Van blad naar e-zine Apache-detachement bereidt voor op Mali Meteorologe van KLu naar RTL Eerste veteranencafé ‘De Vliegende Hollander’

INDEX

INTERVIEW

4

Omslagfoto: Symbolisch voor de toekomst van de Koninklijke Luchtmacht blaast een F-35 de startbaan schoon van papieren versie van de Vliegende Hollander en maakt ruimte voor het e-zine. Graphic: X-media, Mediacentrum Defensie

‘Al ruim zeventig jaar het maandblad voor de Koninklijke Luchtmacht’

C-LSK Schnitger binnen luchtmacht Column op zoek naar pioniersgeest van de Commandant Luchtstrijdkrachten

4 | Gedaanteverandering van de Vliegende Hollander Wat begon als een strooibiljet, uitgeworpen door geallieerde bommenwerpers op weg naar Nazi-Duitsland, werd het personeelsblad van en voor de luchtmacht. Vanaf februari wordt het een digitaal tijdschrift, een e-zine.

Muren of windmolens?

8 | Nachtvliegen met de Hercules Afbeelding: uit collectie de Vliegende Hollander

8

Voor u ligt de laatste papieren uitgave van de Vliegende Hollander. Na ruim zeventig jaren maakt papier plaats voor een prachtige digitale versie waar net zo hard aan wordt gewerkt. Voortaan komt de Vliegende Hollander in die vorm als zogenoemd e-zine naar u toe. Met de overgang naar digitaal krijgt het magazine naast een aangepaste vorm ook een aangepaste inhoud. Zo is er ruimte om video’s in artikelen te integreren, kunt u deze op uw eigen device lezen zoals pc, tablet of smartphone. Bovendien wordt het u gemakkelijk gemaakt om artikelen digitaal te delen met vrienden of kennissen. Kortom, een Vliegende Hollander om trots op te zijn en om te delen met uw omgeving. Een DVH om over te praten.

Hercules-bemanningen van de het 336 Squadron zien tegenwoordig ’s nachts – bijna – net als overdag. Sinds enkele maanden vliegen ze namelijk met night vision goggles die de nacht in een soort van schemering verandert.

9 | Mooi weer bij RTL-Z Vanaf begin maart presenteert Nicolien Kroon iedere dag als het weer bij het journaal van RTL-Z. Een hele verandering voor de voormalige majoor, na ruim vijftien jaar als meteorologe bij de luchtmacht.

10 | Apachedetachement naar Mali In maart vertrekken Nederlandse militairen naar Mali voor de Verenigde Naties-missie Minusma. Nederlandse Apaches gaan mee, onder andere voor de bescherming van de militairen op de grond.

De digitalisering van de Vliegende Hollander staat symbool voor de verandering waarvoor wij als luchtmacht staan. De wereld om ons heen is volop in beweging en de digitalisering maakt daarvan deel uit. Veel luchtmachters beseffen net als ik dat wij als organisatie daarin moeten meebewegen. De buitenwereld binnenhalen, kritisch kijken naar hoe we de dingen doen en durven die anders aan te pakken. Dit is het centrale thema van CLSK 3.0. CLSK 3.0 is een luchtmacht waarin de mens centraal staat, de innoverende luchtmachter. De komende jaren bouwen we aan een modernere en verbeterde luchtmacht door de introductie van nieuwe systemen, het op ons nemen van nieuwe taken en het zoeken naar samenwerking in binnen- en buitenland. Daarbij is niet het materieel de kritische succesfactor, dat bent u. De luchtmachter 3.0 maakt het verschil. U bent zelf de verandering.

11 | Vracht verwerken op MeS Foto: sergeant 1 Eva Klijn

‘Onze luchttransporttaak wordt steeds meer tactisch en daarom hebben we dit keihard nodig’

11

Personeel van het 940 Squadron in Mazar-e-Sharif laden en lossen dagelijks alle goederen die Afghanistan binnenkomen en verlaten. Het luchtwaardig maken van vracht door het KLu Cargoteam is een echt specialisme.

16 | Bommen op Vlieland Grondpersoneel en vliegers moeten getraind blijven in het ophangen en afwerpen van echte bommen. Daarom dropten Nederlandse F-16’s in januari 46 bommen met een explosieve lading op de Cornfield Range op Vlieland.

Zoals een oud Chinees gezegde luidt: ‘Als de wind van verandering opsteekt, bouwt de één een muur en de ander een windmolen.’ Helpt u mee bouwen aan windmolens?

17 | Voorbereiden op nucleaire wereldtop De Nuclear Security Summit is een internationale ontmoeting zoals nog nooit in ons land plaatsvond. Defensie en daarmee de luchtmacht speelt tijdens de top een belangrijke rol in de beveiliging en bewaking.

VASTE RUBRIEKEN 12 | Vervlogen Tijden Foto: sergeant 1 Eva Klijn

‘Normaal gesproken levert de klant vracht kant-en-klaar aan op Eindhoven – in Afghanistan is dat een ander verhaal’

Foto: sergeant-majoor Sjoerd Hilckmann

Wilt u reageren? Dat kan per [email protected]

De naam van het eerste veteranencafé dat in december 1940 in Amsterdam opende, was De Vliegende Hollander. Oud-vlieger op de Fokker D.XXI Guus Kiel richtte het op onder de neus van de Duitse bezetter.

18 | Mensen en Mutaties 19 | journaal 19 | Colofon

DE VLIEGENDE HOLLANDER 2

3 DE VLIEGENDE HOLLANDER

HISTORIE

HISTORIE

De Vliegende Hollander van papier naar digitaal

Tijdschrift wordt e-zine

Het eerste nummer is gedateerd ‘zaterdag, 22 mei 1943’. Het weekblad heeft dan een dubbele onderkop: ‘Verspreid door de R.A.F. op weg naar Duitschland.’ en ‘Duitschland kan den oorlog niet winnen’. De eerste onderkop verandert in de loop der tijd nogal eens. Vanaf nummer 34, 1 Juni 1944 vermeldt die ‘Weekblad verspreid door de Geallieerde Luchtmacht’. De tweede onderkop maakt bij nummer 2 al plaats voor ‘Duitschland verliest op alle fronten’ en later voor de ‘The Flying Dutchman’.

Een meubelmakerij, basisschool, café-restaurant, attractie in de Efteling, coffeeshop, vereniging voor aero philatelisten (luchtpostverzamelaars), bijnaam van de KLM, loopstoel voor baby’s, diverse films en (kinder-)boeken, een spookschip (onder andere te zien in Pirates of the Carribean), klassiek muziekstuk, theaterstuk, tijdschrift voor Nederlandse kinderen in Denemarken, special van de Donald Duck, opschrift van een Duitse postzegel, huis-aan-huisblad in Terneuzen én synoniem voor de Nederlandse luchtmacht. Maar al zeventig jaar is ‘de Vliegende Hollander’ het personeelsblad en luchtvaarttijdschrift van en voor de Koninklijke Luchtmacht. Tekst: Arno Marchand | Afbeeldingen: uit archief de Vliegende Hollander

Miljoenen Wekelijks krijgt de Nederlandse bevolking op deze manier zijn informatie vanuit de lucht. In eerste instantie over de voortgang van de oorlog, vanaf 6 juni 1944 na D-Day over de oprukkende geallieerden en steeds meer bevrijde delen van Europa. Vanaf nummer 50, 2 oktober 1944 komt de Vliegende Hollander – ‘Dagblad verspreid door de Geallieerde Luchtmacht’ – dagelijks uit de lucht vallen. Met miljoenen tegelijk: in november 3,5 miljoen, in februari 1945 al 4,5 miljoen en in maart van dat jaar zelfs zes miljoen. Later verdwijnt de term ‘Dagblad’ ook weer. Precies vijf naar na het begin van oorlog verschijnt het – voorlopig – laatste exemplaar, nummer 139: ‘Laatste nummer, 10 mei 1945’. Daarin staat duidelijk dat WO II nog niet voorbij is, want in Azië wordt nog hard gevochten tegen Japan. In september 1945 verschijnt er bijvoorbeeld nog een Noodkloknummer, over de erbarmelijke omstandigheden waarin duizenden Nederlanders leven na het einde van de oorlog. Voorwoord van Z.K.H. prins Bernhard in het jubileumnummer van de Vliegende Hollander bij het 25-jarig bestaan.

Het laatste strooibiljet dat de RAF boven Nederland uitwierp met daarin de capitulatie van Duitsland en de voortgaande strijd in Azië.


De Vliegende Hollander, met trots de oudste nog bestaande tijdschrifttitel van de Nederlandse krijgsmacht. Het vindt zijn oorsprong in 1943. Nadat de Nederlandse bevolking van Nazi-Duitsland alle radio’s moet inleveren, blijven de inwoners verstoken van geallieerde

informatie. De reactie van de Nederlandse regering in ballingschap in Londen, was een zogenoemd vluchtblad. De Royal Air Force, op weg naar Duitsland om doelen te bombarderen, gooit deze strooibiljetten uit boven bezet Nederland.

Zeven decennia Nog tijdens de Tweede Wereldoorlog maakt men in Londen niet alleen plannen voor een naoorlogse Nederlandse luchtmacht, maar ook voor een personeelsblad. De meest passende naam die de traditie van het vluchtblad verder draagt, is ‘de Vliegende Hollander’. De eerste uitgave van dit ‘Maandblad voor de Koninklijke Luchtmacht’ verschijnt eveneens in mei 1945 – vier pagina’s ‘dik’ op grauw oorlogspapier


HISTORIE

HISTORIE

Jubileumnummer van de Vliegende Hollander bij het vijftigjarig bestaan.

Een van de eerste echte tijdschriften uit januari 1950.

en gedrukt in zwart-wit. Gezien de verdere groei van het blad tot wel 48 pagina’s in full color op zijdeglans papier, natuurlijk relatief bescheiden. In 1945 en 1946 luiden de ondertitels ‘The Flying Dutchman’ en ‘Issued by the Directorate of the Netherlands Air Force’. Ruim zevenhonderd exemplaren van het tijdschrift volgen er in de afgelopen zeven decennia. De aantallen van WO II worden uiteraard niet meer gehaald. De oplage van het blad is bij deze laatste papieren uitgave 22.500 stuks.

Voorwoord van minister van Defensie Willem den Toom in het jubileumnummer van de Vliegende Hollander bij het 25-jarig bestaan.


Van brievenbus naar inbox Daarmee krijgt het actief dienende militaire en burgerpersoneel, maar ook vele duizenden veteranen, post-actieven, belanghebbenden en luchtmachtgeïnteresseerden maandelijks een kleurrijk blad met reportages, achtergronden, interviews, nieuwe ontwikkelingen en personeelszaken. En dat blijft in de toekomst zo, maar de vorm waarin de Vliegende Hollander verschijnt, verandert zoals aangekondigd drastisch. Van een papieren tijdschrift in de brievenbus, naar een maandelijks een nieuwsbrief in uw inbox. Vanaf 8 maart klikt u daarmee heel gemakkelijk door naar het online magazine. Het enige dat u daarvoor hoeft te doen is u gratis aanmelden. Kijk voor die handleiding op de achterpagina van dit nummer.

Wervingsaffiche van ‘De Vliegende Hollander’ als synoniem voor de Nederlandse luchtstrijdkrachten, in dit geval in Nederlands-Indië.


REPORTAGE

REPORTAGE

Vliegen met night vision goggles vraagt om extra scherpte

‘Geen wondermiddel, maar hulpmiddel’ De verduisterde landingsbaan van vliegbasis Leeuwarden licht op als een kerstboom, al is het in slechts één tint groen. De night vision goggles versterken het bestaande licht zo’n 50.000 keer, zodat de bemanning van de C-130 Hercules ook in het donker haar weg vindt. Na enkele touch & go’s op baan 23 vindt gezagvoerder majoor Fred het welletjes en wendt de neus van het transporttoestel weer richting Eindhoven. Daar wachten nog enkele oefeningen in het ontladen van vracht bij duisternis. Tekst: Leo de Rooij | Foto’s: sergeant 1 Eva Klijn

Hercules-bemanningen van de het 336 Squadron oefenen sinds enkele maanden het vliegen bij nacht met zogeheten night vision goggles. Deze apparatuur verandert de nacht in een soort van schemering, die de bemanning in staat stelt om op onverlichte banen te landen als dat tactisch vereist is. ‘Onze luchttransporttaak wordt steeds meer tactisch en daarom hebben we deze vaardigheid keihard nodig’, stelt kapitein Gert Jan. ‘Dat we er nu pas mee vliegen heeft alles te maken met de gemoderniseerde cockpit van de C-130. In de oude had je wit licht – daarbij kon je geen nachtzichtapparatuur gebruiken.’ Vliegen met night vision goggles vraagt om extra scherpte. ‘Je moet je continu bewust zijn van de do’s en don’ts en de mogelijke gevaren.’

Wilt u meer lezen en zien, kijk dan in het e-zine van de Vliegende Hollander. Meldt u gratis aan via www.defensie.nl/abonneren. Via uw (privé)e-mailadres krijgt u maandelijks een nieuwsbrief met daarin de link naar het online magazine.

INTERVIEW

Oud-luchtmachter maakt carrièrestap naar televisiewereld

Van KLu-meteorologe naar RTL- weervrouw Haar keuze om de luchtmacht te verlaten vergelijkt de 35-jarige Nicolien Kroon met bungeejumpen. ‘Het is doodeng, maar ik weet dat het achteraf een gave ervaring gaat zijn’, zegt de voormalig luchtmachtmajoor. Vanaf begin maart is ze iedere dag als weervrouw te zien bij het journaal van RTL-Z. ‘Ik wilde alleen de dienst uit als ik als meteorologe een bijzondere baan buiten de defensiemuren zou vinden en dat dit zeer zeker gelukt met deze nieuwe functie.’ Tekst: Johanna van Waardenberg | Foto's: Paul Tolenaar

Ruim vijftien jaar diende Kroon als meteorologe bij de luchtmacht. Met haar weerkennis ondersteunde zij de organisatie bij operaties, oefeningen en het opleiden van defensiepersoneel. Dit deed zij in Nederland, maar ook tijdens haar uitzending naar Sarajevo in 2007. Inmiddels heeft Kroon haar GVT en DT keurig opgeborgen in haar kast. ‘Het zijn toch tenues waar ik lang heb rondgelopen. Daar ben ik

‘Dit is een once in a lifetime ervaring’ wel zuinig op’, lacht ze. Met veel plezier kijkt ze terug op haar diensttijd bij de luchtmacht. ‘Met name de collegialiteit is iets waarvan ik heb genoten. Doordat je vaak intern zit en samen opleidingen doet,


REPORTAGE

ontstaat er een bijzondere band met collega’s. Hieruit zijn dan ook goede vriendschappen ontstaan en heb ik zelf mijn partner ontmoet.’

Wilt u meer lezen en zien, kijk dan in het e-zine van de Vliegende Hollander. Meldt u gratis aan via www.defensie.nl/ abonneren. Via uw (privé)e-mailadres krijgt u maandelijks een nieuwsbrief met daarin de link naar het online magazine.


ACHTERGROND

REPORTAGE

Logistiek vormt rode draad voor VN-uitzending Minusma

KLu Cargoteam pakketspecialist op Mazar-e-Sharif

Bij nacht en ontij op de ‘strip’

Missie Mali Vorig jaar namen moslimextremisten het noorden van Mali in bezit. Het Franse leger drong ze grotendeels terug, maar nog steeds dreigen aanslagen en ontvoeringen. In maart vertrekken 368 Nederlandse militairen naar Mali als onderdeel van de missie van de Verenigde Naties Minusma. Het doel daarvan is het tegengaan van terrorisme en rust brengen in het land. Nederlandse militairen gaan in Mali voornamelijk informatie verzamelen. Dat kan onder andere met de Apache die er natuurlijk ook is voor de bescherming van de militairen op de grond.

kunnen’, zegt majoor Piet Noordenbos van de Staf Logistiek. ‘We komen in een woestijn terecht waar de genie een kamp opbouwt. In overleg met de VN wachten we totdat het basiskamp klaar is, want de omgeving is vijandelijk.’ Per schip gaat het materiaal naar Senegal en daarvandaan verder per trein en vrachtwagen. Een afstand van – hemelsbreed al – ruim vijfduizend kilometer. ‘We moeten daar een compleet vliegveld inrichten’, geeft Jorrit aan. ‘We gebruiken daarvoor veel ervaring van vorige uitzendingen en oefeningen als TAC Blaze. We vinden het heel normaal om zo te opereren, maar dat komt omdat we al jaren zo trainen.’

Tekst: Arno Marchand | Foto: Louis Meulstee

Bij een operatie zo ver van huis, vormt logistiek de rode draad. ‘Is dat niet goed voor elkaar, dan doet het Apache-detachement niets,’ zegt vlieger majoor Jorrit van het 301 Squadron. Het Defensie Helikoptercommando (DHC) is dan ook al een paar maanden bezig met de voorbereidingen. 113 containers en 35 speciale voertuigen gaan mee. ‘Alles krijgt eerst groot onderhoud zodat we in Mali twee jaar vooruit



Hun werk gebeurt achter de schermen en is voor velen daarom onzichtbaar. De mannen en vrouwen van het 940 Squadron in Mazar-e-Sharif (MeS) zijn dagelijks bezig met het laden en lossen van goederen die Afghanistan binnenkomen en verlaten. Dat het luchtwaardig maken van vracht een echt specialisme is, wordt duidelijk na een bezoek aan het KLu Cargoteam. Tekst: kapitein Marlous de Ridder | Foto’s: sergeant 1 Eva Klijn

Hoewel de Nederlandse politietrainingsmissie in de provincie Kunduz al lang en breed achter de rug is, heeft het Cargoteam in Afghanistan de handen vol aan het luchtwaardig maken van het restant van het materieel. Staat er een vlucht gepland, dan begint hun werkdag op opslagterrein ‘Area 103’. Eenmaal op de flightline worden de spullen op ‘prio’ klaargezet. Levert de klant normaal gesproken de vracht kant-en-klaar aan op vliegbasis Eindhoven. In Afghanistan is dat een ander verhaal. Volgens sergeant 1 Michiel Linssen, Specialist Vrachtafhandeling, maakt dat het werk op missie juist uitdagend. ‘Je moet rekening houden met het juiste gewicht, procedures voor gevaarlijke stoffen en strenge luchtvaartregels. Het mooie is hier dat je eigen baasje bent.’ Het Cargoteam heeft de beschikking over eigen heftrucks. Voor een low- en highloader zijn ze afhankelijk van Duitsland. Dat land trekt gestaag troepen en materieel terug uit Afghanistan. Zo kan het ’s nachts behoorlijk dringen zijn op de strip van MeS.



VERVLOGEN TIJDEN

VERVLOGEN TIJDEN

Mei-vlieger opende eerste veteranencafé onder neus Duitse bezetter

‘De Vliegende Hollander zat elke dag nokvol’ Naast alle begrippen waarvoor ‘De Vliegende Hollander’ staat zoals op pagina 4 tot en met 7 beschreven, is er nóg één: een pilotenbar. En niet zo maar één. Een bar geopend nadat de Duitsers in mei 1940 Nederland hebben bezet. Fokker D.XXI-vlieger sergeant Guus Kiel overleeft – ternauwernood – de meidagen en wil na die tijd iets doen voor zijn strijdmakkers en ander vliegers. Hij opent een bar in Amsterdam dat het eerste Nederlandse veteranencafé wordt. De naam? De Vliegende Hollander. Tekst: Arno Marchand | Foto’s: uit collectie de Vliegende Hollander

Bij de nachtelijke inval van Duitsland op 10 mei 1940, stijgt reserve sergeant-vlieger Guus Kiel om 3.48 uur om vanaf vliegbasis Ypenburg om ‘zijn’ thuisland te verdedigen. Daarin zit een tegenstrijdigheid, want Kiel is geboren Duitser. Van Nederlandse ouders, dat wel. Op zijn achttiende keert hij terug naar Nederland waar hij zijn dienstplicht vervult. Bij de luchtmacht. ‘Ik hoopte dat ik zou kunnen vliegen, maar dat werd natuurlijk gronddienst’, zegt Kiel, op het moment van interview 94 jaar. Hij klimt op, wordt luchtschutter en fotograaf en volgt in 1933 de opleiding tot onderofficier-vlieger. In 1937 wordt hij maandvlieger, maar krijgt in 1939 bij de eerste mobilisatie al een oproep voor actieve dienst. ‘Ik mocht als reservist de nieuwe Fokker D.XXI vliegen. Fantastisch! Een voor die tijd opmerkelijk grote jager met dito wendbarheid en een goed klimvermogen, maar een te lage snelheid in vergelijking tot buitenlandse jagers.’

Frustrerend Om kwart voor vier in de ochtend gaat het alarm op Ypenburg. Op aansporen van zijn commandant, eerste luitenant Boy Rijs de Perez die weigerende mitrailleurs heeft, gaat hij de lucht in. ‘We schoten als gekken en je zag de lichtspoormunitie in de toestellen verdwijnen. We noemden het lijkenvingers, maar het is best frustrerend als je kogels in de kisten ziet verdwijnen, maar er gebeurt verder niets. Kijk, je schiet op het vliegtuig, niet op de mensen erin.’ Maar die schieten vanuit die vliegtuigen wel terug op Kiel. ‘Uiteindelijk schoot ik toch een Junkers 52 neer. Op de grond zag ik alleen maar rook en vuur van de bombardementen. Het was een wild gedoe.’ Kiel moet tanken en kiest daarvoor het hulpvliegveld Ruijgenhoek, in de duinen bij Noordwijkerhout. ‘Ik was daar alleen nog nooit geweest! Het wat heel goed gecamoufleerd en zonder kaart had ik het nooit

Videostill uit de film Mei-vliegers van Hans Vos. Kiel heeft plaatsgenomen in de replica van de D.XXI in het Militaire Luchtvaart Museum in Soesterberg. Over de oorlog zegt hij, ‘Je vindt het erg, maar het besef komt later’.

gevonden.’ Rond kwart over vijf landt Kiel in zijn D.XXI voorzien van ruim tweehonderd kogelgaten. ‘Ik kon geen munitie meer laden, want de leidingen ervan waren kapotgeschoten. Met nog twee andere D.XXI-vliegers, wilde ik een escadrille vormen en meteen weer op pad. Maar één vlieger zei, “ik wil eerst een glas warme melk”. Ik dacht, “krijg wát!”, en stapte in mijn bijgetankte kist.’ Op weg naar vliegveld Waalhaven bij Rotterdam besluit Kiel nog even te kijken hoe Ypenburg er bij ligt. ‘De lucht was immers weer stil, dacht ik.’ ‘Die vent is gek!’ Maar in een flits ziet Kiel Duitse jagers. ‘Ineens knalt mijn hele dashboard eruit.’ Vijf Messerschmitt Me-110 lichte jachtbommenwerpers vallen de enkele D.XXI aan. ‘Mijn arm voelde verlamd, een schampschot raakte mijn hoofd. We hadden namelijk geen helm maar een vliegerpetje. De stuurknuppel sloeg uit mijn handen en ik raakte de controle over mijn kist kwijt. Half bewusteloos zag ik de grond op me afkomen. Daarna weet ik niet veel meer. Met een enorme klap kwam mijn kist op de grond. Die vloog gelukkig niet in brand vloog Fokker-snufje: rubberbekleding rondom de benzinetanks.’ De ME-110’s zijn nog niet klaar met Kiel en maken alle nog een strafing run over het wrak van de Fokker. Hij komt bij zijn positieven door het geluid van de inslaande kogelregen. ‘Komen die verdomde Messerschmitts nóg een keer over…’ De gewonde vlieger hangt ondersteboven in zijn cockpit. ‘Ik

Foto uit 1943 van het KLM-gebouw op de hoek Leidsestraat-Korte Leidsedwarsstraat, uitkijkend over het Leidseplein. Op de begane grond huist ‘De Vliegende Hollander’, op de eerste verdieping ‘De Cockpit’. Foto: Jan en Johan Christiaan van Dijk, uit collectie Stadsarchief Gemeente Amsterdam DE VLIEGENDE HOLLANDER 12

lag in een vreemde houding met mijn benen boven mij en naast de motor.’ Daarna is het gevaar nog niet geweken want hij ligt midden tussen de Duitse Falschirmjäger die het wrak beschieten. Kiel houdt zich vier uur schuil in het wrak voordat hij besluit naar buiten te kruipen. Via een sloot komt hij bij een woonhuis waar de eigenaar rustig de tuin staat aan te harken. ‘Midden in de oorlog! Ik dacht, die vent is gek, óf ik! “Heeft u een auto”, vroeg ik. “Jawel, maar die krijgt u niet”, antwoordde hij. Hij dacht dat ik Duitser was vanwege mijn accent. Via een ordonnans komt Kiel uiteindelijk terecht in een ziekenhuis is Wassenaar. Daar herstelt hij tot augustus en zoekt dan zijn oude maten op. Die zien een spook terugkomen. ‘Ze dachten dat ik was omgekomen bij Rotterdam. Ik heb toen maar heel snel een telegram naar mijn vrouw in Zandvoort gestuurd.’

Francis Bergèse maakt onder andere de stripboeken Buck Danny. Ooit tekende hij de Fokker D.XXI van Kiel net na het neerschieten van de Ju-52 op 10 mei. Voor zover Kiel weet, hebben de twee elkaar nooit ontmoet. Kiel zelf stort diezelfde ochtend neer bij Den Deyl en raakt zwaargewond. 13 DE VLIEGENDE HOLLANDER

VERVLOGEN TIJDEN

VERVLOGEN TIJDEN

De wereldkroniek was een populair actualiteitenblad dat van 1894 tot en met 1970 bestond. In uitgave 2447 van 19 april 1941, besteedde het aandacht aan De vliegende Hollander. In een intiem hoekje zit ‘de baas’, sergeantvlieger Kiel, oude herinneringen op te halen met luitenant Peters en luitenant Verhagen. (tekst en foto overgenomen uit De Wereldkroniek)

Meer en meer voormalige luchtmachters treden in dienst. Op een gegeven moment bestaat bedienend personeel alleen maar uit oudcollega’s van de Luchtvaart Afdeeling. Eerst lopen ze stage in hotel Trocadero in Zandvoort van Kiels schoonvader. Beneden is De Vliegende Hollander. ‘Die zat elke dag nokvol. Plesman – van de KLM – vroeg, “waarom maak je het niet groter?” ‘En zo ontstond op de verdieping erboven de “Cockpit”. Er werden veel “ondergrondse zaken” geregeld. Ik kreeg van alles om door te geven voor de ondergrondse. Ook informatie over knokploegen en zo. Heel Amsterdam wist wat De Vliegende Hollander was. Wij waren ook een doorgeefpost van brieven van het verzet. Natuurlijk heb ik de nodige problemen gehad met de bar.’ ‘De Vlieg’, zoals het in de volksmond al snel wordt genoemd, is al snel een doorn in het oog van de Duitse bezetter. ‘Nadat in de Kalverstraat bij een Nazi-boekenzaak een bom ontplofte, dachten ze dat het plan bij ons vandaan kwam.’ Kiel moet naar het hoofdkwartier van de Sicherheitsdienst. Hij heeft dan zelfs een ‘poststuk’ op zak dat hij op miraculeuze wijze onder het oog van de Duitsers door het toilet weet te spoelen. Maar mede door zijn kennis van de Duitse (moeder-)taal, redt hij zich.

Prijskaartje Ruijs de Perez vraagt hem dan over zijn toekomst nu de strijd ten einde is. “Je gaat toch niet naar Duitsland in die vreselijke Arbeidsdienst?” ‘“Zéker niet!”, antwoordde ik. ‘Wat ik het liefst zou willen is een pilotenbar openen. Ik had namelijk interesse voor hotellerie. ‘En Kiel had een goed voorbeeld, want in Parijs waar hij in de jaren dertig was, zag hij een bar waar beroemde (Franse) vliegers elkaar ontmoetten. Dat wil Kiel ook in Nederland. ‘Maar waar? In Amsterdam, op het Leidseplein leek mij een goede plek. Niet op het Rembrandtplein want daar had mijn schoonvader al een uitspanning, Atlanta. Ik wil een plek waar diverse “vliegersoorten” elkaar konden vinden, zowel militair als burger.’ ‘Maar de oorlog is toch nog niet afgelopen’, reageerde Ruijs de Perez vragend. ‘Ik kan toch van daaruit “zaken” opzetten, desnoods illegaal, reageerde ik. Hij vond het een goed idee en ik had al een geschikte locatie op het oog; de hoek Leidseplein-Leidsedwarsstraat in een complex van de KLM.’ Aan dat pand hing echter een prijskaartje van vijftienduizend gulden die Kiel niet bezat. Maar zijn voormalig commandant wel. ‘Ruijs de Perez was één van de rijkste vliegers uit die tijd. Hij had zelfs eigen paarden op Schiphol en Soesterberg.’ Kiel krijgt voor de bar tienduizend gulden en Ruijs de Perez adviseert hem Pander, een meubel- en vliegtuigbouwer, het pand te laten inrichten. ‘Dat kost nóg wel tienduizend gulden zei ik.’ ‘Dan krijg je twintigduizend’, zei Ruijs de Perez. Ondergronds Op 24 december gaat De Vliegende Hollander open. Vliegtuigmodellen aan het plafond, op een muur een propeller, op een andere het beruchte spookschip en op een wand een schildering van een Fokker D.XXI. Op zich al opmerkelijk in een tijd van Duitse bezetting. ‘Het

Een scene uit De Vliegende Hollander: De stuurknuppel, of de cocktailshaker, sergeantvlieger Burger hanteert beide even vaardig. Met beide komt men dan ook in hoger sferen. (tekst en foto overgenomen uit De Wereldkroniek) DE VLIEGENDE HOLLANDER 14

werd écht een bar, openbaar, een stamkroeg waar veel vliegend personeel elkaar vond. Alle bekende namen kwamen er. Maar voor iedereen toegankelijk, want van alléén vliegers, wordt je niet rijk’, zegt Kiel met een glimlach.

Gearresteerd Officieren moeten in die tijd een eed afleggen aan de Duitsers waardoor ze in Nederland mogen blijven. Wanneer twee vliegers met een gestolen vliegtuig weten te ontkomen naar Engeland is de maat voor de Duitsers vol. Met een pistool op het hoofd dwingt de bezetter een collega om Kiel te bellen. Hij moet direct naar De Vlieg komen. Eenmaal daar arresteren ze hem, samen met zijn vrouw en schoonvader.

Reserve sergeant-vlieger bd Guus Kiel, geboren in EtzenhausenDachau op 26 augustus 1913 krijgt voor zijn verrichtingen in WO II diverse onderscheidingen: het Vliegerkruis, het Oorlogskruis met gesp ‘Nederland mei 1940’, een Purple Heart en het Draaginsigne Veteranen. Het Vliegerkruis is na de Militaire Willems-Orde één van de belangrijkste Nederlandse Koninklijke Militaire Dapperheidonderscheidingen. Koningin Juliana kent hem het Vliegerkruis toe bij Koninklijk Besluit van besluit van 4 januari 1949 No. 14. Gustav Karl Philipp Kiel overlijdt op 28 okt 2013 in Beekbergen kort na zijn honderdste verjaardag.

De meeste vliegers in de zaak kunnen ontkomen in de chaos die door de Duitse inval ontstaat, maar rekenen nog wel netjes af voordat ze vluchten… Kiel zit eerst een tijdje vast in Amsterdam. ‘In 1941 ben ik afgevoerd naar Kamp Schoorl waar ik een paar maanden moest blijven. Ook ander luchtmachtpersoneel wordt meegenomen.’ De Vliegende Hollander blijft ondertussen open. Het luchtmachtpersoneel komt vrij na een bezoek van Luftwaffe-generaal Friedrich Christiansen. Kiel: ‘De bar ging in 1943 dicht en ik dook onder. Voor ongeveer een jaar. Na de oorlog heb ik De Vliegende Hollander weer geopend. Zelf heb ik er ingestaan tot 1948 toen ik de bar heb weggedaan.’ Kiel ontwikkelt in de tijd van ‘De Vlieg’ plannen voor het oprichten van een vliegschool na de oorlog. Maar hij blijft in de horeca werkzaam. Onder andere is hij een tijd lang uitbater van het beroemde restaurant De Woeste Hoeve.’


REPORTAGE

ACHTERGROND

F-16’s oefenen met echte bommen

Luchtmacht bewaakt en beveiligt luchtruim Nuclear Security Summit

Vlieland trilt op grondvesten

Den Haag even wereldcentrum

Nederlandse F-16’s dropten in januari 46 bommen met een explosieve lading op de Cornfield Range op Vlieland. Bij het ophangen en afwerpen van echte bommen komen extra handelingen kijken. Daarom is het essentieel om jaarlijks met explosieven te oefenen om de vaardigheden en procedures te trainen. Niet alleen voor de vliegers, maar ook de bewapenaars.

Twee dagen, vier internationale organisaties, 53 landen, 55 hotels, 58 wereldleiders, tweeduizend medewerkers, drieduizend journalisten en vijfduizend delegatieleden. De Nuclear Security Summit (NSS) 2014 is een internationale topontmoeting zoals nog nooit in ons land plaatsvond. Nederland organiseert deze NSS die als doel heeft het voorkomen van wereldwijd nucleair terrorisme. Op 24 en 25 maart is het World Forum in Den Haag even het centrum van de wereld. Tekst: Arno Marchand

Tekst: tweede luitenant Rosalien van Damme | Foto’s: Rob Gieling

Laag boven de Noordzee vliegt de F-16 naar de Cornfield Range. Op de zandvlakte van Vlieland staan drie containers die als doelen dienen. De vlieger zorgt ervoor dat hij er perfect voor ligt. Dan draait de straaljager scherp naar links, hij klimt tot de wolken en rolt vervolgens in. ‘Request hot’, vraagt de vlieger aan de gevechtsleiding. ‘Tiger one, declared hot’, antwoordt de toren. De vijfhonderdponder komt een paar meter naast de container terecht, precies binnen het explosieve bereik. Er volgt een reusachtige explosie, zwarte rookwolken stijgen op en een daverende knal dreunt over Vlieland. De oefening is geslaagd.

F-16’s paraat, AWACS-radarvliegtuigen in de lucht, Apaches op voormalig Marinevliegkamp Valkenburg, luchtverdedigingsraketsystemen van de landmacht, het luchtmachtradarstation dat al deze eenheden aanstuurt, marineschepen voor de kust en duizenden marechaussees in Den Haag en Schiphol. Defensie speelt een belangrijke rol tijdens de Nuclear Security Summit. Na Washington en Seoel is Den Haag de derde locatie voor een NSS. De Hofstad is internationaal bekend door het Vredespaleis en het Internationaal Strafhof. ‘Den Haag is de internationale stad van vrede en recht’, zegt wethouder Verkeer Peter Smit. ‘Een logische plek dus voor deze internationale top.’

De Cornfield Range is de enige plek in Nederland waar jachtvliegtuigen en bommenwerpers echte bommen mogen afwerpen. Behalve jachtvliegtuigen van NAVO-landen maken ook helikopters regelmatig gebruik van de oefenlocatie. ‘Ze hebben hier alle ruimte, omdat het oefengebied niet in stedelijk gebied ligt’, zegt commandant Vliehors majoor Pieter Bruinink.

Ocean Going Patrol Vessels Zr. Ms. Holland en Zr. Ms. Friesland

Voormalig Marinevliegkamp Valkenburg (tijdelijk opengesteld)

4 x AH-64D Apache 2 x CH-47D Chinook 2 x NH90 3 x AS.532U2 Cougar NASAMS luchtverdedigingsraketsysteem (tevens op Kennemerland, Langevelderslag en Wassenaarseslag)

LEEUWARDEN 4 x F-16 voor Quick Reaction Alert

Luchtverdedigings- en Commandofregat Zr.Ms. Zeven Provinciën

AIR OPERATIONS CONTROL STATION

VALKENBURG

NIEUW MILLIGEN

Breda Hoofdkwartier Commando Luchtstrijdkrachten Commandant Militaire MiddelenLuchteenheden

Wilt u meer lezen en zien, kijk dan in het e-zine van de Vliegende Hollander. Meldt u gratis aan via www.defensie.nl/abonneren. Via uw (privé)e-mailadres krijgt u maandelijks een nieuwsbrief met daarin de link naar het online magazine.


Kijk voor meer informatie, bijvoorbeeld over de beperkte bereikbaarheid van Den Haag en omgeving op https://www.nss2014.com/nl.

Wilt u meer lezen en zien, kijk dan in het e-zine van de Vliegende Hollander. Meldt u gratis aan via www.defensie.nl/abonneren. Via uw (privé) e-mailadres krijgt u maandelijks een nieuwsbrief met daarin de link naar het online magazine.

VOLKEL 4 x F-16 voor Quick Reaction Alert

Kalkar Combined Air Operations Center 1 levert NAVOondersteuning

Eindhoven 2x KDC-10 voor het in de lucht bijtanken

Geilenkirchen 2 x E-3A AWACS voor luchtruimbewaking 17 DE VLIEGENDE HOLLANDER

Mensen & Mutaties Bevorderingen militairen Kolonel Welmer GE - IFB NCS NPC Luitenant-kolonel Groenewold FG - PROJN AFD PROJLDR DMP PROJ Casteel GB - PROJN AFD PROJLDR DMP PROJ Meij CPLM van der - IFB NCS DACCC

Radt RJH - VKL:BEDRIJFSBUREAU ONDERHOUD Akkermans WA - LCW:V&HO BUR PROD. ENGR. Trompert TF - LCW:V&HO PVE VLTG ONDERHOUD Bungelaar HHA van den - EHV:DOCK 2 KDC-10 Bosklopper J - LW:IPCC LT&A Nieuwstad JM - LW:WE WAPENTECHNIEK Biesebroek AAM - EHV:BUR TECHNISCHE ONDERST. Timmermans CC - VKL:PVE OPS 313 Kuijkhoven B - AOCS:OPERATIES LVL SIE D VL. A Rijke AJ de - KMSL:ACC LUTRA / LOG / OPL Werkhoven D - AOCS:AFMU Hoeksma F - LW:WE LOGISTIC SUPPORT ELEMENT Westerhof JH - AOCS:OPERATIES LVL SIE D VL. B

Majoor Keissen K - EHV:SECTIE COMMUNICATIE Lageveen WK - VKL:PVE PLATFORM As DL van - EHV:SECTIE INTEGR. BEDRIJFSV. Pinto Teixeira EA - BUR TYPEMGMT JLV Kleiberg M - DHC:299 BUR EXPERTISE Baerveldt R - $KLu KOO Squadron Roose EM - LCW:SIE CHINOOK Keissen K - EHV:SECTIE COMMUNICATIE Vogels ANAJ - LCW:SIE MOS BLAUWE KETEN Poodt MTM - VKL:VLUCHT 2 312 Reinders N - LCW:SIE F-16 & PC-7 Veurman AFJL - LSK:SIE P&O SPECIALISMEN Kersselaers H - DIVI/O&TPEL/IGP INTEL

Sergeant-majoor Hobé A - VKL:WE WAPENTECHNIEK Veen HH van der - LW:WE GEREEDSTELLING VO 322 Jongh GJA de - DHC:300 PVE OPS VL1 Hoes ETW - EHV:MCCC KDC-10 Snip E - EODD/GRONDGEBONDEN EODCIE/4PEL Daniëls MJ - DHC:300 PVE OPS VL2 Steenderen M van - OCS:OPERATIES LVL SIE B VL. A Schuur V - LW:VLUCHT 4 322 Kraft van Ermel DG - LW:PVE OPS 322 Boeije MR - EHV:VL-2 OPERATIONS (TFI) 336 Vries A de - LW:WE GEREEDSTELLING VO 323 Enting A - LW:LUCHTVERKEERSLEIDING Enting A - LW:LUCHTVERKEERSLEIDING

JOURNAAL

Schoot YTA van der - IBBAD EHV:SECTIE P&O Posthuma MHE - IBBAD LCW:LOG PVE MAT MANAGEMENT Schaal 9 Rijsbergen GJM van - BBAD LCW:INKOOP UITVOERINGS CENTRUM Verhagen C - IBBAD LCW:COMP BEDRIJFSBUREAU Opdorp FAM van - IBBAD LCW:STAF ONDERHOUD & LOGISTIEK Schaal 8 Koeken MGH - IBBAD LCW:SIE NH-90 & COUGAR Oerlemans GCW - IBBAD LCW:SIE F-16 & PC-7 Broek JCAM van den - IBBAD LCW:SIE MOS BLAUWE KETEN Konings MCP - IBBAD LCW:SIE MOS GROENE KETEN Bakx MV - IBBAD LCW:SIE INTEGRALE COORDINATIE

Eerste luitenant Kortschot GJ - LCW:TMO PVE LVB Gerritsen MF - AOCS:OPERATIES LVL SIE D VL. A Vreugdenhil J - 800OSTSQN/CISELM/OPERATIONS Hogt D - JIVC C4I&I PLOEGEN STROE Terpstra FS - LCW:SIE MOS BLAUWE KETEN Vries V de - LW:PVE GEREEDSTELLING 323 Swijghuizen WJH - LSK:SIE CIS OPERATIONS & CYBER Prins L - $AOCS:STAFBUR VLIEGVEILIGH KAM Brakke SE - $DHC:301 OPS VLUCHT 4 Gerritsen MF - AOCS:OPERATIES LVL SIE D VL. A Verniers FW - LCW:TMO PVE LVB Bieleveld T - $DHC:301 OPS VLUCHT 2 Kooij TR van der - $VKL:BEWAKINGS-SPEC OPS 640 VL2 Noppen M - LW:WE BACKSHOPS Aalzum RF van - DHC:IPC KNT OPS LOG Koning IM de - KMSL:BUR ONDERSTEUNING Tweede luitenant Jansen JWCS - $LSK:AFD P-PLAN & KETENBEHEER Bol M - $DHC:301 OPS VLUCHT 1 Eijkelboom RJP - $DHC:301 OPS VLUCHT 4 Adjudant-onderofficier Westerhof JH - AOCS:OPERATIES LVL SIE D VL. B Bergen NCG van - EHV:BUR MATLOG ONDERSTEUNING Jongman HA - EHV:VL-3 SUPPORT 334 Helden M van - EHV:DOCK 1 KDC-10 Hammann PFJ - VKL:WE GEREEDSTELLING VO 312 DE VLIEGENDE HOLLANDER 18

Sergeant der eerste klasse Meulenbelt TP - AOCS:WC CIS MAINTENANCE Vermuë JP - DHC:301 PVE G&O VL-4 Veldkamp J - $LW:PVE VLIEGDIENST Giesbers TAG - VKL:WE GEREEDSTELLING VO 313 Rieder LA - DHC:301 PVE G&O VL-1 Hubers R - LW:WE GEREEDSTELLING VO 323 Boogaard EJP van den - $EHV:PVE BRANDWEER Knijpstra A - W:WE GEREEDSTELLING VO 323 Pol SB - LCW:V&HO PVE HELI ONDERHOUD Kuijpers RF - DHC:301 PVE G&O VL-1 Klok JS - EHV:RF Dommelen RTM van - 802SQN/3PATRIOTFU/3CREW Sergeant Wackers RAGM - 133HPEL/HGP ECS/1GU Dogterom M - $DHC:301 G&O VLUCHT 4 Bruijn JTB - $DHC:301 G&O VLUCHT 3 Koops JG - LW:SIE MUN ASSEMBLAGE & TRANSP Berg TEM van den - $DHC:298 OPS VLUCHT 4 Voolstra B - $DHC:301 G&O VLUCHT 5 Berge M van - $DHC:301 G&O VLUCHT 2 Munster RJW van - $EHV:DOCK 3 C-130 Korporaal der eerste klasse Dautzenberg PWJ - Patrouillegeb Eindh/De Peel Beek Y van - $DHC:932 WE LOG OPSLAG POLCA Leijssen DCJ - 802SQN/1PATRIOTFU/1CREW Boonstra MPA - LCW:LOG PVE MAT HANDLING Blokland AGW - VKL:900 ONDERHOUD SQUADRON Uiterdijk YG - LCW:V&HO PVE VLTG ONDERHOUD Kamphuis V - VKL:900 ONDERHOUD SQUADRON Dijkstra JG - LW:PVE COMPONENTEN ONDERHOUD Klaassen I - LW:PVE GEREEDSTELLING 322

Schaal 6 Badri DS - IBBAD LW:WE EXPEDITIE/VOORRAAD Sweers MCJA - IBBAD LCW:V&HO BUR PROD.STUR.&BEH Schnabel B - IBBAD LCW:LOG PVE MAT MANAGEMENT Loosman AP - IBBAD LCW:V&HO BUR PROD. ENGR. Maartense WAAM - IBBAD LCW:COMP PVE AVIONICA Verlinden MET - IBBAD CML:LUCHTVAART GEZONDHEIDSZORG Jong ME de - IBBAD KMSL:STAF BUREAU Cruys SP - IBBAD DHC:H O&E BUR CERT & OPL Lablans A - IBBAD CML:LBP SELECTIE Schaal 5 Daniëls J - IBBAD CML:INT. PLANNING CELL INDOOR Kerkhove CJP - IBBAD LCW:LOG PVE DISTRIBUTIE Kort GCP de - IBBAD LCW:LOG PVE DISTRIBUTIE Janvier JWM - IBBAD DHC:BUR I&V KNT VEILIGHEID Kruijsbergen JAW van - IBBAD LCW:TMO PVE COMM TECHNOLOG

Schaal 12 Michielsen MAFC - IBBAD LCW:SIE INTEGRALE COORDINATIE Schaal 11 Linssen MHF - IBBAD LCW:SIE APACHE Peene M - IBBAD LCW:BUR VW ALG & PLATFORM OST Rode JM - IBBAD LCW:SIE F-16 & PC-7 Schaal 10 Nieuwenhuijzen JD van - IBBAD LCW:SIE INTEGRALE BEDRIJFSVEIL Somers GAM - IBBAD LCW:BUR VW OVERIGE SYSTEMEN

Korporaal Venema SHA - KMSL:RESSORT LEERLINGEN

Schaal 8 Graaf WD de - IBBADCML:BEDRIJFSBUREAU Verhoeven AGMC - IBBAD LCW:SIE PERSONEEL&ORGANISATIE Schaal 7 Geertse JA - IBBAD LCW:SIE PERSONEEL&ORGANISATIE Schaal 6 Ledeboer RK - S05 IBBAD

LSK:P&O ADVIES

Schaal 5 Mutsaers GCAM - IBBAD EHV:940 LOG & ONDERHOUD SQN Schaal 3 Kamphuis RC - IBBAD KMSL:BRANDWACHT Overplaatsing

Agtmael M van - KMSL:RESSORT LEERLINGEN

Huynh TT - Commando Diensten Centra Bissels PHA - Commando Diensten Centra Eijgel V - Commando Landstrijdkrachten Schouw DJC - Commando Diensten Centra

Soldaat der derde klasse Paulissen B - KMSL:RESSORT LEERLINGEN Steenoven M van de - KMSL:RESSORT LEERLINGEN Tichelaar JJ - KMSL:RESSORT LEERLINGEN Schaal 11 Bruijn M le - IBBAD LCW:SIE PERSONEEL&ORGANISATIE

Militair naar burger Bouy M Poldervaart MC Huisman EH Thissen FJM

Schaal 10 Stander DHC - IBBAD LCW:SIE PERSONEEL&ORGANISATIE

COLOFON De Vliegende Hollander is een uitgave van de Koninklijke Luchtmacht, geproduceerd door het Mediacentrum Defensie HOOFDREDACTIE Luitenant-kolonel Sidney Plankman EINDREDACTIE Arno Marchand VORMGEVING Mediacentrum Defensie | X-media DRUK en OPLAGE OBT bv, Den Haag - 25.000 ex. INTERNET www.defensie.nl/luchtmacht REDACTIEADRES Mediacentrum Defensie Redactie de Vliegende Hollander | Kamer B490 Postbus 20701, 2500 ES Den Haag, MPC-58B Telefoon: 070 – 31 86 984 E-mail: [email protected] Aanhaling uit en overname van (delen van) artikelen in dit blad is toegestaan, mits met toestemming van de redactie en bronvermelding.

REDACTIoneel

ISSN 0024-0389

Schaal 4 Heide G van der - IBBAD LW:BRANDWEER

Geachte lezers,

Ontslag militairen

Voor u ligt de laatste papieren uitgave van ‘De Vliegende Hollander’. Een blad met historie en een bijzondere ontstaansgeschiedenis, zo kunt lezen op de pagina’s 4 tot en met 7. Net zoals in de samenleving, merkt ook Defensie dat tijd niet stilstaat. Meer en meer publicaties om ons heen worden digitaal.

Majoor Ballast EA - AOCS:P&O ADVIES Brits HJMJ - EHV:P&O ADVIES Ree A van - LSK:P&O ADVIES Roerade D - DHC:P&O ADVIES Eerste luitenant Hollenberg M - LSK:VERZAMELARBPL TBV GGW Lansdorp AS - LW:P&O ADVIES Pullen NG - LW:PLANNINGSCELL LOG

Korporaal Verhoek P - DHC:299 KNT MAOT Oostburg MDA - $KMSL:BRANDWEERPELOTON 2 Timmermans RRJ - $KMSL:BRANDWEERPELOTON 3 Boer AP de - $LW:SIE WEGTRANSPORT Veenstra AES - $LW:SIE WEGTRANSPORT

Dobos P - LSK:VERZAMELARBPL TBV GGW Eeuwijk S van - DHC:PH OPS KNT BEL VERK Engelen NWV van - EHV:SHIFT B VRACHTAFHANDELING Koenders AJM - Lt Generaal Best kazerne Koning C - VKL:BEWAKINGS-SPEC OPS 640 VL3 Loo NC van - LW:WE BASE MAINTENANCE Ouden J den - VKL:640 BASIS SQUADRON Smit D - Regiokantoor Breda Veen RRJ van der - EHV:SHIFT B VRACHTAFHANDELING Verbeek M - VKL:BEWAKINGS-SPEC OPS 640 VL3 Witjes JW - EHV:SHIFT A VRACHTAFHANDELING Zuidwind WA van de - VKL:PVE LINEMAINTENANCE 311

Soldaat der tweede klasse Schaal 7 VonkRFCM - IBBAD VKL:IPCC L&TA Tilburg MM van - IBBAD LCW:V&HO BUR PROD. STUR.&BEH Rijsdijk W - IBBADLCW:V&HO BUR PROD. ENGR. Damhuis YMH - IBBAD CML:LUCHTVAART GEZONDHEIDSZORG Wijbenga RL - IBBAD LW:IPCC LT&A Heuvel GAG van den - IBBAD LCW:TMO PVE MECH KALIBR.

Kapitein Hoogesteger M - Staf Schuring G - VKL:IPCC D&C Haar H van der - LCW:BUR VW OVERIGE SYSTEMEN Lugtenborg FA - LW:P&O ADVIES EN BV Martens PJJ - LSK:LOOPBAANBEGELEIDERS Ryan WJ - KMSL:BUREAU COMMUNICATIE Laan WPN van der - JMG:PVE METEOROLOG. OPLEIDING Vink R - LCW:BUR VW HELIKOPTERS Peijnenburg T - LW:VLUCHT 2 322 Metz B - LW:VLUCHT 1 323 Broeders BM - DHC:BUR P-ADVIES Lankveld E van - DHC:298 PVE OPS VL-1 Quik IFA - AOCS:OPERATIES LVL SIE B VL. B Quik IFA - AOCS:OPERATIES LVL SIE B VL. B Vries MA de - LW:VLUCHT 5 323 Dijkstra JP - LCW:SIE F-16 & PC-7 Vorstenbosch MA van - DHC:BUR INTGEGR. BEDRIJFSV. Harmanny AJ - LSK:LOOPBAANBEGELEIDERS Duin JCP - DHC:990 PVE LVL Straaten VG van - Afdeling Elferen GJ van - AOCS:AFMU Gend G van - KMSL:SVKAM Schilt ATP van - DHC:301 PVE G&O BB Elst MJ van den - DHC:SIE TOETSEN INTEGRALE BV Duin JCP - DHC:990 PVE LVL

Korporaal der eerste klasse

Vaandrig Millenaar BA - LSK:OPL NLDA KRT MODEL KOO Adjudant-onderofficier Hartman WF - KMSL:P&O ADVIES Leenders PJAMM - AOCS:P&O ADVIES Sergeant der eerste klasse Alphen VWM van - VKL:312 FIGHTER SQUADRON (MDF) Andrae BR - DHC:931 BASIS SQN Bremer HJ - LW:WE GEREEDSTELLING VO 323 Dihal S - KMSL:961 PLATFORM SQN Grens JTH - VKL:P&O ADVIES Laarhoven J van - VKL:900 ONDERHOUD SQUADRON Luijtelaar NA van - LSK:VERZAMELARBPL TBV GGW Maarif M - DHC:931 CIS MAINTENANCE Nijman J - VKL:900 ONDERHOUD SQUADRON Snitjer MJ - LW:SIE VLIEGVEILIGHEIDSUITR.

In 2010 besluit de Secretaris-Generaal van het ministerie van Defensie, primair vanuit een bezuinigingsoogpunt, om het aantal papieren titels binnen het bedrijf drastisch terug te dringen. De zes zogenoemde Opco-bladen (van Operationeel Commando) en de Defensiekrant blijven bestaan. Tevens veranderen deze in de loop der tijd van een papieren uitgave naar een digitale, een zogeheten e-zine. Dat moment is er nu voor de Vliegende Hollander. Tegelijk met deze laatste papieren uitgave verschijnt het eerste e-zine. Dat digitale tijdschrift is gratis ‘verkrijgbaar’. Hoe u zich daarvoor kunt aanmelden, staat duidelijk omschreven op de achterpagina. Een grote verandering, voor lezers maar zeker ook voor de redactie. Verhalen krijgen een andere vormgeving, minder tekst, maar meer mogelijkheden tot het gebruik van korte filmpjes (clips) en infographics. Wat blijft is de betrokkenheid van de redactie bij de onderwerpen die binnen de Koninklijke Luchtmacht spelen. Wij danken u hartelijk voor de vele jaren dat u de papieren versie van de Vliegende Hollander heeft gelezen. Wij hopen dat het e-zine u maandelijks ook veel leesplezier geeft. Als redactie zullen wij daar in ieder geval alles aan doen. Hebt u vragen, opmerkingen of suggesties, schroom niet om te mailen naar [email protected]. Arno Marchand Eindredacteur de Vliegende Hollander


Van brievenbus naar inbox De personeelsbladen van Defensie gaan in 2014 digitaal. In februari verschijnt de laatste papieren uitgave van De Vliegende Hollander. Het blad gaat vanaf dan verder als online magazine. Abonneer je nu gratis op de digitale nieuwsbrief en dan weet je als eerste wat het laatste defensienieuws is: in woord, beeld en geluid op je computer, tablet en smartphone.

Digitaal tijdschrift ontvangen? Zo doe je dat! Stap 1: Surf

Ga naar www.defensie.nl/abonneren

Stap 2: Kies

Kies de defensiebladen waarop je een abonnement wilt.

Stap 3: Mail

Laat je persoonlijke e-mailadres achter.

Stap 4: Bevestig

Je ontvangt direct een ontvangstbevestiging per e-mail. Klik op het internetlinkje.

Stap 5: Lees

Belangrijk • Meld je aan met je persoonlijke e-mailadres: de video’s van de digitale bladen zijn niet beschikbaar via Mulan of Internet op de werkplek. • Na aanmelding ontvang je een bevestigingsmailtje. Klik op de internetlink. Een welkomstmailtje verschijnt in je inbox. • Geen mail ontvangen? Kijk in je spammail. • De opgegeven e-mailadressen worden alleen gebruikt voor de versturing van nieuwsbrieven van de online magazines.

Maandelijks krijg je een nieuwsbrief met de inhoudsopgave en link naar het nieuwe digitale tijdschrift.

de Vliegende Hollander Jaargang 70 nummer 2 februari 2014

Recommend Documents