de Vliegende Hollander Jaargang 67 - nummer 11 - november december 2011

de Vliegende Hollander Jaargang 67 - nummer 11 - november | december 2011

Brandweer test blusbeest ‘Bull’ nieuwe out-of-area crashtender Falcon Autumn en Purple NECtar • GGW terug naar Duitse oorsprong • Einde operaties Libië

6

GENRE

Omslagfoto: Een Bull op zijn nieuwe thuisbasis GilzeRijen. De nieuwe out of area crashtender werd recentelijk stevig aan de tand gevoeld in Manston. Foto: Eric Vorstenbosch, AVDD

4 | Reorganisatie Foto: Joyce Stevens, AVDD.

‘Met de Bull krijgen we de beschikking over ontzettend veel slagkracht’

10

Sinds de beleidsbrief van april zijn er al heel wat maanden verstreken. Nu is het moment aangebroken dat de reorganisatie van Defensie en daarmee het CLSK begint. Eén ding is duidelijk: het raakt iedereen.

6 | Doop van een blusbeest Het nieuwe brandbestrijdingvoertuig van de luchtmacht beleefde onlangs zijn vuurdoop in het Engelse Manston. Met de Bull krijgt de vertrouwde E-One gezelschap van een waar blusbeest.

10 | Falcon Autumn De grootste oefening in eigen land sinds jaren vond in september en oktober plaats tussen Arnhem en Noord-Groningen. Land- en luchtmacht sloegen er de handen ineen in de vorm van de 11 Air Manoeuvre Brigade.

16 | Purple NECtar Foto: Jochem Kos

‘11 AMB moet als eenheid laten zien dat ze alle takken van sport nog steeds beheerst’

20

Het doel van Purple NECtar is het joint gecoördineerd optreden van diverse eenheden te ondersteunen. Tijdens Falcon Autumn gebeurde dit onder andere door het inrichten van de Joint Command Post.

20 | Lions Final Effort Even waren de geleide wapens weer terug bij hun oorsprong, de locaties in Duitsland waar ze vanaf de jaren zestig opereerden. Eerst met de HAWK en NIKE en later met de Patriot. Voor de laatste oefening van het 803 Squadron is deze even terug.

23 | Einde Libië-operaties Na het oppakken van Khadafi beëindigde de NAVO Operation United Protector per 31 oktober. Die nacht vloog een AWACS de allerlaatste vlucht en keerde een dag later thuis. Een dag later volgden de Nederlandse F-16’s. Foto: Jaap Spieker, AVDD

‘Het draait erom dat het personeel zich weer snel het battle-ritme aanwent’

23

26 | NH90 op zee Al eerder stond de NH90 op het dek van Hr.Ms. Rotterdam, maar nog niet eerder was dat op volle zee. Met het bepalen van de Ship Helicopter Operational Limitations zoekt het testteam naar de landingslimieten.

VASTE RUBRIEKEN 18 | Een dag op stap met… Ze werken veelal in de marge van het vliegbedrijf. Toch zijn de vliegtechnische omnivoren van de cross-servicing onmisbaar voor de opvang van buitenlandse toestellen. En dus ook een cruciale schakel voor geslaagde Luchtmachtdagen.

24 | Mensen en Mutaties Foto: Wiel Borghans, Graphics E-3A Component

‘OUP heeft het bestaansrecht van het bondgenootschap bewezen’

DE VLIEGENDE HOLLANDER 2

30 | Leeswijzer 31 | Journaal

Column

PERSONEEL

van de Commandant Luchtstrijdkrachten

Verleden heb je, toekomst moet je maken 2011 ligt alweer bijna in het verleden en dit geeft ons de mogelijkheid om terug te kijken op onze activiteiten van het afgelopen jaar. Ik licht er een aantal voor u uit. Het jaar begon in de eerste werkweek met een grote klus voor onze brandweer bij de grote brand bij Chemie-Pack te Moerdijk. Uiteindelijk lukte het drie E-One blusvoertuigen van de vliegbases Woensdrecht, Gilze-Rijen en Eindhoven om een blusdeken over de zeer hevige brand te leggen. Ook in de maanden daarna hebben we als luchtmacht geholpen bij de bestrijding van diverse branden, soms met helikopters en soms met blusvoertuigen. We hebben daarmee bijgedragen aan de veiligheid in Nederland. Net zoals we dat weer diverse malen hebben laten zien met de inzet van onze Quick Reaction Alert vanaf de vliegbases Leeuwarden en Volkel. De Koninklijke Luchtmacht is er ook voor de nationale veiligheid en het is goed om dat aan de samenleving te kunnen laten zien. We hebben ons ook weer van onze beste kant laten zien op de

Foto: Eric Vorstenbosch, AVDD

In Libië hebben we de bevolking beschermd zodat die zich kon bevrijden van het gewelddadige regime van Khadaffi. In Italië ondersteunden we de kustwacht om de vluchtelingenstroom vanaf het Afrikaanse continent in veilige banen te leiden. Deze operaties hebben gevraagd om snelheid, flexibiliteit, maar vooral ook om professionaliteit. Juist daarmee hebben we de kracht van het luchtwapen laten zien. Het zijn een aantal voorbeelden van het afgelopen jaar, maar de lijst is uiteraard veel langer. Achter al deze activiteiten zit veel werk dat u samen met uw collega’s hebt uitgevoerd. Activiteiten waarop we allemaal trots kunnen zijn en die voor ons van groot belang zijn voor de toekomst die we samen moeten maken. Voor de toekomst van een veilige wereld, voor de toekomst van Nederland, maar zeker ook voor de toekomst van de Koninklijke Luchtmacht. We hebben wederom laten zien waartoe we in staat zijn. Het is het beste bewijs dat er vraag is

‘Deze operaties hebben gevraagd om snelheid, flexibiliteit én professionaliteit – juist daarmee hebben we de kracht van het luchtwapen laten zien’ Luchtmachtdagen op vliegbasis Leeuwarden die ook dit jaar weer veel bezoekers trokken. Naast de bezoekers op de vliegbasis hebben vele duizenden kijker de vliegshow via de live stream op internet kunnen volgen. Ook in de media was veel aandacht voor het evenement. Het thema, de toekomst hangt in de lucht, is uitvoerig onder de aandacht gebracht. Er is echter geen toekomst zonder een verleden! Daarom schenken wij ieder jaar weer aandacht aan onze rijke luchtmachtgeschiedenis. Zo deden we dat in september met het eren van onze veteranen tijdens de veteranendag en in oktober besteedden we aandacht aan de oprichting van de Luchtmacht Vrouwenafdeling (LuVa) zo’n zestig jaar geleden. Het zijn immers onze voorgangers die mede bepalend zijn geweest voor de Koninklijke Luchtmacht van vandaag. De Koninklijke Luchtmacht is afgelopen jaar op vele fronten in het buitenland ingezet. In Afghanistan leveren we onze voortdurende steun aan een veilige wereld voor de Afghanen en haar bondgenoten.

naar het luchtwapen en het geeft ons de argumenten om te bepleiten wat we nodig hebben om in de toekomst als gezonde organisatie te kunnen blijven werken. Uw betrokkenheid en inzet maken dat alles mogelijk. Soms is het voor u ‘business as usual’, soms moet u (veel) harder werken om deze activiteiten te realiseren, maar altijd is het bijzonder. Samen zijn we in staat om ons werk – en meer – te doen. Ook in deze tijd waarin de reorganisatie voor velen van u onzekerheid over uw eigen toekomst brengt, blijft u betrokken en doet u uw werk. Ik dank u daarvoor hartelijk. Uw thuisfront zeg ik dank toe voor de steun die het u heeft gegeven om uw werk te doen, in Nederland, maar zeker ook tijdens uitzendingen, wanneer familie en vrienden het zonder u moet stellen. Ik wens u en de uwen fijne kerstdagen en alle goeds voor 2012 toe. In het bijzonder gelden deze wensen voor de gezinsleden van uitgezonden militairen.

3 DE VLIEGENDE HOLLANDER

PERSONEEL

PERSONEEL

Een omvangrijke klus

Reorganisatie CLSK – eindelijk – echt van start

Begin gaf de Commandant Luchtstrijdkrachten luitenant-generaal Jac Jansen de commandanten van de CLSK-onderdelen opdracht te beginnen met de reorganisatie. Een omvangrijke klus. Het CLSK wordt kleiner, en fors ook; van 10.170 functies naar 7729 functies. Wanneer in de loop van volgend jaar de luchtmachtcollega’s van de Groep Geleide Wapens overgaan naar het Commando Landstrijdkrachten, wordt de totale omvang van de CLSK organisatie 7314 functies. Tekst: Willem Bogaard


Deze getallen zijn mogelijk hard bij het luchtmachtpersoneel aangekomen. Deze reorganisatie is dan ook anders dan alle voorgaande. Al is het maar vanwege de omvang van de toekomstige CLSK-organisatie als geheel, en van de diverse onderdelen afzonderlijk. Waar iemand ook zit in de organisatie, de reorganisatie raakt hem of haar. Of het nou komt door het vakgebied dat anders en wellicht met minder functies wordt ingericht, of door de numerus fixus – het maximum aantal functies per rang of schaal. Bij de inrichting van de organisatie zijn verschillende partijen betrokken. Dit alles bij elkaar genomen maakt het proces ook ingewikkeld. Er is voor gekozen om coördinatoren een voorstel te laten maken over de inrichting van vakgebieden van alle CLSK-onderdelen, inclusief de verdeling van de rangen en schalen over de functies. De onderdeelscommandanten worden bij dit proces betrokken omdat zij uiteindelijk verantwoordelijk zijn voor de reorganisatie van hun eigen onderdeel.

knelpuntcategorie is het aantal medewerkers in een bepaalde rang of schaal in een vakgebied waarin per 1 januari 2016 meer dan tien procent overtolligheid wordt verwacht (definitie SBK 2012). Anders dan de naam doet vermoeden; van een knelpuntcategorie zijn er dus teveel. Medewerkers die in een knelpuntcategorie vallen kunnen een verzoek indienen om in aanmerking te komen voor het SBK. Het Hoofd Afdeling Personele Plannen en Ketenbeheer van de Directie Personeel en Organisatie is bezig met het in kaart brengen van knelpuntcategorieën. Hierbij wordt rekening gehouden met de reguliere uitstroom en de (waarschijnlijke) omvang van het vakgebied in de toekomstige organisatie. Zodra de knelpuntcategorieën in overleg met de bonden door de HDP zijn vastgesteld, worden ze bekend gesteld. Dat zal hier en daar tot discussies leiden. De insteek is dat de vakgebieden en de onderdeelscommandanten er samen uitkomen. Als dat niet lukt, zal de Lumara voor alle partijen bindende uitspraken doen. Gedwongen vertrek van personeel uit de organisatie lijkt onvermijdelijk. In de kleiner wordende organisatie zal immers niet voor iedereen een arbeidsplaats zijn. Dat gedwongen vertrek betekent niet dat Defensie de mensen in de kou laat staan. Er wordt binnen het Sociaal Beleidskader Defensie (SBK) een organisatie ingericht om mensen te begeleiden van werk naar werk. Knelpuntcategorieën De coördinatoren van de vakgebieden hebben eind november de eerste versie van hun deel van het bedrijfsvoeringsconcept aangeboden. Hierin is de inrichting van de vakgebieden binnen het CLSK beschreven. Deze concepten worden momenteel beoordeeld en becommentarieerd. De onderdeelscommandanten is verzocht op 15 december een concept van hun beleidsvoornemen in te leveren. Hierin wordt de inrichting van de CLSK-onderdelen op hoofdlijnen weergegeven. Als dit past binnen de randvoorwaarden van het masterplan (waarin de totale CLSK-organisatie op hoofdlijnen is beschreven) stelt de Commandant Luchtstrijdkrachten de concept-beleidsvoornemens vast. Dan kan worden begonnen met het schrijven van de concept Voorlopige Reorganisatieplannen (cVRP’n), waarin per onderdeel ook het aantal VTE’n per vakgebied, voorzien van een rang of schaal wordt beschreven. Ook de knelpuntcategorieën worden definitief in kaart gebracht. Een

Individu Naast de organisatie gaat ook de bedrijfsvoering onder de loep. Allereerst worden het takenpakket en het ambitieniveau in kaart gebracht, en vervolgens processen ingericht om die te kunnen uitvoeren. Ten slotte wordt de meest geschikte organisatievorm bij het bedrijfsvoeringsmodel gezocht. Ook de taakverdeling tussen Staf en onderdelen krijgt een nieuwe definitie. De Staf is er meer voor de langere termijn terwijl de onderdelen zich zoveel mogelijk richten op de uitvoering en het hier en nu. Dit principe wordt zoveel mogelijk doorgevoerd. Verder moet de Staf CLSK goed aansluiting zoeken bij de Defensiestaf en de Bestuursstaf. De bedrijfsvoeringconcepten worden bij het schrijven van de cVRP’n meegenomen. De komende maanden wordt de reorganisatie per onderdeel doorgevoerd. De medezeggenschapscommissies zijn nauw bij dit proces betrokken. In de tussentijd heeft de individuele medewerker ongetwijfeld vragen, onder andere over de consequenties van de reorganisatie voor hem of haar. Zoals zo vaak bij reorganisaties kan pas aan het eind duidelijkheid worden gegeven, alhoewel voor sommigen die duidelijkheid mogelijk eerder komt. De Secties P&O op de onderdelen richten spreekuren in om medewerkers te informeren en om de vragen van de individuele medewerker waar mogelijk te beantwoorden. De nieuwe organisatietabel moet per 1 januari 2013 staan. Dan is het proces van vulling met mensen nog in volle gang. In de loop van 2013 moet de nieuwe organisatie gevuld zijn. Dan is er ook duidelijkheid voor de individuele medewerkers.


REPORTAGE

Vuurdoop voor nieuw brandblusvoertuig

Blussen buiten de gebaande paden

De E-One crashtender heeft sinds kort gezelschap van een breed expeditionair inzetbaar brandbestrijdingsvoertuig, de Bull. In november gaf de wagen luchtmachtbrandweerpersoneel een eerste proeve van zijn kunnen in Engeland. Tekst: Ingmar Kooman | Foto’s: Joyce Stevens, AVDD

Nieuwe lichtgewicht blusslangen verlichten ook het handwerk.

Tiptoetsbediening, airco, luchtgeveerde stoelen: de nieuwe brandbestrijdingsvoertuigen zijn in elk geval van het nodige gebruikersgemak voorzien. Maar wat de brandweerlieden van de luchtmacht vooral willen weten: ‘hoe blust-ie nou?’ Het Defence Fire Training & Development Centre in het Zuid-Engelse Manston biedt voldoende kansen om ook in dat opzicht uitvoerig kennis te maken met de voertuigen. Bijna alles dat branden kan, gaat in de fik zodat de brandwachten alle blusmiddelen goed kunnen uitproberen. Operationeel wensenlijstje De Bull is ontworpen als expeditionaire evenknie van de grotere EOne Titan crashtender, legt luitenant-kolonel Bert Konter uit, Hoofd Brandweer van de Staf CLSK. ‘De aanzet voor dit voertuig stamt nog uit de tijd van de Tactische Helikopter Groep, de voorloper van het DHC. We wilden een brandbestrijdingsvoertuig dat in de soms moeilijke omstandigheden van missiegebieden goed inzetbaar zou zijn. Denk daarbij aan de brandbeveiliging van een compound of een FARP (Forward Arming and Refueling Point, een vooruitgeschoven tanken bewapeningsstrip, red.). Met name op een FARP is het tijdens het bijtanken en herbewapenen van helikopters vanwege al dat brandbare materiaal – kerosine, zuurstof en munitie – van groot belang dat je heel snel en doeltreffend reageert.’ Kapitein Kees Donker, Hoofd Brandweer DHC, is tevreden over het eindproduct dat het Bureau Brandweer van de Defensie Materieel Organisatie op basis van het operationele wensenlijstje heeft samengesteld. ‘De hele blustechnische installatie van het voertuig (zie kader, op pagina 9, red.) is op maat gemaakt voor de luchtmacht. Met de Bull krijgen we de beschikking over ontzettend veel slagkracht.’ Woonkamer Zijn manschappen op vliegbasis Gilze-Rijen en Militair Luchtvaart Terrein Deelen zullen hoofdgebruiker van de Bull zijn. Recente uitzendervaringen zijn goed meegenomen in het ontwerp van het nieuwe, voor de luchtmacht op maat gemaakte voertuig, legt Donker uit. ‘Waar het werkterrein van de E-One zich hoofdzakelijk beperkt tot vliegvelden, is dit nieuwe voertuig juist heel geschikt voor onverhard terrein. Daardoor is het behalve in missiegebieden ook inzetbaar bij natuurbranden in eigen land. Bovendien is het voertuig zelfondersteunend. Het eigen aggregaat voorziet de wagen en eventueel ook andere voertuigen van stroom. Door die eigen stroomvoorziening blijven we ook bij extreem lage of hoge temperaturen inzetbaar. Je hebt alleen een beetje diesel nodig.’ Een eigen ademluchtcompressor, een telescopische lichtinstallatie, black out verlichting, scherfwerende voorzieningen in de cabine en speciale ruimte voor de persoonlijke uitrusting van de brandweerlieden maken het plaatje compleet. ‘Het is een soort rijdende woonkamer’, vindt sergeant 1 Erik Voorn. ‘Er zitten een paar dingen op waar ze echt goed over hebben nagedacht.’

REPORTAGE

Dansje Maar de brandbestrijdingsvoertuigen staan niet op Manston om mooi te zijn. De brandwachten mogen de blusbeesten flink beproeven op verschillende vurige ‘attracties’. De in duo’s optredende wagens hebben weinig problemen om de vloeistof- en vliegtuigbranden te blussen, zo blijkt. Door de kleine draaicirkel van de voertuigen lijkt het alsof de Bulls gewoon een dansje maken om de vuurhaarden. De brandweermannen hebben duidelijk meer uitdaging nodig. Daarom gaan een groot vloeistofbad met dito cilinders en een soortgelijke kleinere constructie tegelijkertijd in vlammen op. Twee dikke rookkolommen walmen laag over de oefenplaat als de Bulls komen aanrijden. De LM-07-81 vuurt een kort schuimsalvo af op de eerste brandende stellage en rijdt vervolgens door naar de tweede brandhaard. De LM07-82 neemt de blussing over vanaf de andere zijde. Beide brandende objecten zijn in een mum van tijd ingepakt in een kleverige schuimjas.

Vijf voertuigen De voertuigen zijn in december door de DMO overgedragen aan het CLSK. Vliegbasis Gilze-Rijen krijgt de beschikking over twee voertuigen, op Militair Luchtvaart Terrein Deelen komt één Bull te staan en twee exemplaren gaan voor opleidingen en trainingen naar de KMSL vliegbasis Woensdrecht. Bij een uitzending zullen de ‘Woensdrechter’ lesvoertuigen worden ingezet. Begin 2012 gaan de opleidingen en trainingen voor de Bull van start.

De besturing van het bumperkanon vergt aanvankelijk nog wat gewenning, maar al snel zijn de brandwachten hun blusbeest én de brand meester. DE VLIEGENDE HOLLANDER 6


REPORTAGE

REPORTAGE

Technische gegevens

Hi-tech brandbestrijdingsvoertuig of niet, ouderwets met de hand (na-)blussen blijft belangrijk.

Plakkerig en zuurstofverdringend Grootste nieuwigheid van het voertuig is het hoge druk schuimbijmengsysteem. Dit is een verbetering ten opzichte van het blusschuim dat de brandweerlieden al kennen van ondermeer de E-One. Het zogeheten Compressed Air Foam System (CAFS) geeft ze de beschikking over een geconcentreerd blusschuim dat op grotere oppervlaktes een plakkerige, zuurstofverdringende laag vormt. Dat kan zowel via de bumpermonitor van de Bull worden opgebracht in verschillende samenstellingen en concentraties, als via een brandslang. Al dat de brandwachten nog rest, is nablussen in een winters aandoend schuimlandschap. ‘Je deelt echt een flinke klap uit’, constateert sergeant-

majoor Tom Boegheim enthousiast terwijl de vlokken schuim over de oefenplaat waaien. ‘Je drijft de vlammen zo de hoek in. Boem, klaar. Wat mij betreft bevalt-ie hartstikke goed.’ Het bumperkanon kan door de hoge druk een horizontale worplengte tot een afstand van zeventig meter behalen. De wagen is met één druk op de speciale crashknop binnen zes seconden volledig inzetgereed. Sergeant Voorn is ook vol lof over de bluskracht van de Bull. ‘Door die knop kun je bijna direct aan de bak. Het gaat als een tierelier!’

Voertuigchassis:

Mercedes Benz type Actros 2965A

Afmetingen (lxbxh):

11,0 x 2,5 x 3,5 meter

Voertuigmotor:

Mercedes Benz V8, 650 pk

Aandrijflijn:

Semiautomatische transmissie, 6x6 aandrijving

Bluswatertank:

5.000 liter

Schuimvormend middel tank:

300 liter

Poederblusinstallatie:

135 kilo

Totaalgewicht: inclusief blusstoffen

circa 29.000 kilo,

Door de lichtere slangen en tiptoetsen kunnen brandwachten als korporaal Jan-Willem Viergever zich nog meer concentreren op het bluswerk.

Sergeant 1 Erik Voorn demonstreert hoe eenvoudig de high-tech brandblusinstallatie te bedienen is: met één vinger.

De grootste nouveauté van de Bull is het hogedruk-schuimbijmengsysteem. Dit Compressed Air Foam System is een geconcentreerd blusschuim dat op grotere oppervlaktes een plakkerige, zuurstofverdringende laag vormt.



REPORTAGE

REPORTAGE

Rode baretten en helikopters in grootste militaire oefening sinds twee decennia

Falcon Autumn

Militairen van het Defensie Helikopter Commando en de 11de Luchtmobiele Brigade oefenden tussen 26 september en 7 oktober samen in Falcon Autumn. Het was de grootste oefening sinds tientallen jaren op Nederlandse bodem. In totaal werden zo’n 2500 militairen, driehonderd voertuigen en vijftien gevechts- en transporthelikopters ingezet. Tekst: tweede luitenant Wouter Helders

In het groots opgezette scenario verplaatsen de militairen zich binnen een brede strook grofweg van Arnhem naar Groningen, zowel over de weg als door de lucht. Falcon Autumn draait dan ook vooral om het oefenen van air manoeuvre, het geïntegreerd optreden van grondtroepen en helikoptereenheden. Dit gebeurt aan de hand van een realistisch scenario en de nadruk ligt op de meest complexe vorm, namelijk air assault. Hierbij is het optreden van luchtmobiele infanteristen en helikoptereenheden van het begin tot het einde van een operatie volledig met elkaar verweven. Met een air assault wordt in het beginstadium van een operatie een eerste bruggenhoofd geslagen in een operatiegebied. Kennis van elkaar Wanneer de luchtmobiele infanteristen en helikoptereenheden op deze manier nauw samenwerken, vormen zij de 11 Air Manoeuvre Brigade (AMB). ‘De AMB moet als eenheid laten zien dat ze alle takken van sport nog steeds beheerst’, zegt brigadegeneraal Otto van Wiggen, commandant 11 AMB. Om vormbehoud te garanderen moet dan ook regelmatig met het personeel van het Defensie Helikopter Commando in de Air Manoeuvre Brigade worden geoefend. ‘Kennis van elkaars mogelijkheden en gezamenlijke procedures zijn van belang voor een snelle en veilige uitvoering van een operatie. Zetten de infanteristen hun mortieren in, terwijl Apaches vuursteun leveren? Dat moet duidelijk zijn afgesproken om elkaar geen gevaar te laten lopen’, schetst commodore Theo ten Haaf, Commandant DHC en plaatsvervangend commandant 11 AMB. ‘We moeten sowieso blijven leren wat elkaars krachten en beperkingen zijn.’

Twee C-130’s droppen in totaal veertig parachutisten net buiten het TT-circuit van Assen. Foto: Zadrach Salampessy

Bij de verovering van het TT-circuit in Assen heeft een Chinook van het 298 Squadron tijdens de eerste wave zojuist zijn luchtmobiele infanteristen gedropt. Foto: sergeant-majoor Gerben van Es, AVDD



REPORTAGE

TT-circuit De air assault speelt een sleutelrol binnen het optreden van de rode baretten. De snelheid en daarmee het verrassingselement is groot, net als het bereik. Strategisch luchttransport brengt de eenheid in het achterland van een missiegebied. Door te verplaatsen door de lucht hoeven de infanteristen geen gebruik te maken van wegen, waardoor ze bermbommen of hinderlagen vermijden. Gevechtshelikopters dekken en ondersteunen daarbij de inzet van de luchtmobiele infanteristen. Ze schakelen de belangrijkste bedreigingen uit en houden eventueel samen met UAV’s – onbemande verkenningsvliegtuigjes – toezicht op de situatie op de grond. Het uiteindelijke doel van de air assault is een succesvolle initial entry, het toegang verschaffen tot een gebied. Daarna kan een vooruitgeschoven basis gevestigd worden waar vandaan vervolgoperaties plaatsvinden. Hét voorbeeld hiervan was de verovering van het TT-circuit in Assen. Waar normaliter motoren strijden om de Tourist Trophy of auto’s racen, droppen onder dekking van vier Apaches nu een kwartet Chinooks en drie Cougars honderdtachtig luchtmobiele militairen op het raceterrein. Terwijl deze eerste aanvalsgolf van militairen het ge-

REPORTAGE

fingeerde vijandelijke ‘vliegveld’ verovert, springen een paar kilometer verderop zo’n veertig parachutisten uit een duo C-130’s om het doelwit vanaf een ander kant aan te vallen. Andere militairen nemen verdedigende posities in rond de landingsplaatsen om de continue aanvoer van materieel mogelijk te maken. Door deze gecombineerde aanval wordt het terrein uiteindelijk veroverd op de oefenvijand. Complex vak Oefenen is dus van belang. Zeker aangezien het air manoeuvre-optreden verschillende vormen kent en de air assault-variant vrij ingewikkeld is. Van Wiggen: ‘Deze oefening bood een zeer uitdagend en gevarieerd programma waarin vrijwel alle onderdelen van ons optreden aan bod kwamen. Uruzgan heeft ons laten zien dat de kenmerken van air assault zoals snelheid, actieradius, verrassing en het vermijden van dreiging van Improvised Explosive Devices de mogelijkheid bieden om onvoorspelbaar op te treden. De afstemming van vliegtuigen, helikopters, onbemande toestellen, artillerie en mortieren met manoeuvres op de grond is een complex vak. De AMB is hier volledig op gericht.’

Pitstop op TT-circuit Het circuit in Assen heeft een gedaantewisseling ondergaan. Een groen tentenkamp is verrezen op het terrein rond de racebaan en helikopters vliegen af en aan. Terwijl de flightcrews van de Chinooks, Cougars en Apaches acties in de omgeving uitvoeren, zorgen de mannen en vrouwen van het Forward Arming en Refueling Point (FARP) er tijdens korte pitstops voor dat de heli’s zoveel en vlug mogelijk inzetbaar zijn en blijven. De downwash van de landende helikopter creëert een enorme stofwolk. ‘Nu valt het nog mee,’ zegt kapitein Jeroen Overvelde met een glimlach. ‘Eergisteren landde hier een heli met lading eronder. We moesten toen met z’n allen aan de tent hangen om te zorgen dat die niet wegwaaide.’ Het technisch en ondersteunend personeel van het DHC traint tijdens Falcon Autumn in het bewapenen en aftanken van de helikopters. Dit gebeurt op het FARP, een vooruitgeschoven bewapenings- en tankplaats. Hier krijgen de helikopters met draaiende motoren en rotors brandstof of munitie aangevuld, waardoor zij in korte tijd weer het luchtruim kunnen kiezen. Het op het TT-circuit in Assen ingerichte FARP fungeert als tankstop tussen het Militair Luchtvaartterrein Deelen en elders. Er is capaciteit om op acht zogeheten pads evenzoveel helikopters tegelijk af te tanken, vier gevechtshelikopters en vier transportheli’s. ‘We zijn in totaal met 53 mensen van het FARP’, licht Overvelde toe. ‘Acht teams tanken en vier daarvan bewapenen ook. De brandweer is erbij voor de veiligheid, net als de ziekenauto.’ Paraat Het is druk bij het FARP. Overvelde: ‘Ze willen allemaal nú tanken om tegelijk bij de actie in Marnewaard aan te komen.’ Tien heli’s komen vlak na elkaar binnen, worden afgetankt en stijgen weer op om hun opdracht te vervolgen. Later op de dag komen ze, afhankelijk van hun missie, weer terug om brandstof en munitie in te slaan. ‘Het principe van FARP is niets nieuws. Wel is het alweer acht jaar geleden dat we op deze manier geoefend hebben’, vertelt Overvelde. ‘Vroeger gingen we twee keer per jaar op pad met de – toenmalige – Tactische Helikoptergroep.’ Het concept weer eens goed oefenen kan dus geen kwaad, zeker niet in een uitdagend scenario als Falcon Autumn. ‘We moeten constant paraat zijn. We zitten in een tentenkamp waar we niet vanaf komen en bivakkeren in vijandelijk gebied. Elk moment kunnen we de opdracht kunnen krijgen om alles op te pakken en naar het noorden te trekken.’ Ondanks de drukte heerst er een opgewekte stemming onder de militairen die de FARP bemannen. Eén van hen weet waarom: ‘We zijn hier bezig met onze hobby.’

boven ‘Probleem’ op het FARP is dat alle toestellen tegelijk willen worden getankt en bewapend. Foto: Jochem Kos tweede van boven Ook voor het bewapeningspersoneel heeft Falcon Autumn hoge trainingwaarde. Foto: sergeant-majoor Sjoerd Hilckmann, AVDD derde van boven Naast brandstof vult het FARP-personeel ook de munitie aan. Foto: sergeant-majoor Sjoerd Hilckmann, AVDD. onder Vier Chinooks op een rij zijn net afgetankt op het FARP. Foto: Jochem Kos linksboven

Een Cougar van het 300 Squadron zet militaire van het 12e Infanterie bataljon luchtmobiel af in Marnehuizen. Foto: Evert-Jan Daniels linksmidden Overleg op het Joint Operations Centre in Schaarsbergen.Foto: sergeant-majoor Gerben van Es, AVDD linksonder Naast de white out in de sneeuw en de brown out in het zand, kennen de helikopterbemanningen nu ook de green out van opwaaiend gras. Foto: Kees van der Mark


rechtsboven

De oefening Falcon Autumn is in volle hevigheid bezig. Tijdens de air assault maakt een Cougar zich uit de voeten na het afleveren van infanteristen bij het oefendorp Marnehuizen Foto: Kees van der Mark rechtsonder Vigilance leverde met de Aerostat een ballon met daaronder een Link16 relay van de NDMC. En goedkoop alternatief voor één of meerdere vliegtuigen continue in de lucht. De ballon hing boven Soesterberg, een stuk buiten het ‘gevechtsgebied’ van Falcon Autumn, maar met het bereik van geheel Noord-Europa. Foto: Bram Remmelzwaal 13 DE VLIEGENDE HOLLANDER

REPORTAGE

REPORTAGE

Special Operations tijdens Falcon Autumn Tijdens de actie van het KCT in de Prins Bernhardhoeve, zorgen luchtmobiele infanteristen - en Apaches - voor de rondombeveiliging. Foto: sergeant Eva Klijn, AVDD Bij een oefening als Falcon Autumn horen ook oefengewonden. Eén wordt er hier afgevoerd per Cougar naar een veldhospitaal. Foto: Evert-Jan Daniels Tekst: tweede luitenant Wouter Helders

Commando’s bevrijden gijzelaars Vier Chinooks scheuren laag over de bomen rond de parkeerplaats voor de Prins Bernhardhoeve in Zuidlaren. Stof en bladeren worden hoog opgeworpen door de bulderende rotoren en zwiepen de omstanders in het gezicht. Commando’s stormen de helikopters uit en verdwijnen in het zijterrein. De actie is begonnen. Een Special Operations Task Group (SOTG) bestaande uit elementen van het Korps Commando Troepen (KCT) en 11 AMB, redde op 5 oktober in het Drentse Zuidlaren tijdens een spectaculaire aanval zes gijzelaars uit de handen van de oefenvijand. Terwijl de KCT’ers de bliksemactie binnen uitvoeren, zorgen de luchtmobiele infanterie en Apaches voor de rondombeveiliging. Zo kan het KCT ongestoord zijn specialistische werk doen. ‘Door het KCT aan te vullen en te ondersteunen met personeel uit andere krijgsmachtsdelen, worden de afzonderlijke expertises optimaal benut, dat is de kern van het concept’, zegt kolonel Rob Querido, Commandant KCT. ‘Dit soort SOTG’s hebben de toekomst. ’ Flashbangs De praktijk bewijst deze ochtend dat het werkt. Twintig rebellen houden zes gijzelaars vast in de Prins Bernhardhoeve. Beveiligd door 11 AMB inclusief vijf Apaches, vallen de commando’s razendsnel na de ‘drop off’ het hallencomplex binnen. Met een luide ontploffing knalt de deur uit zijn sponning. De rook van de flashbangs waaiert uit door de verlate loodsen, de harde knallen galmen lang na. Ruimte na ruimte wordt veilig gesteld. Enkele minuten na de inval is het alweer voorbij, zijn de gijzelaars bevrijd en de gijzelnemers uitgeschakeld. Na het

Na de Ontzetting van gijzelaars uit de evenementenhal in Zuid Laren, haalt een Cougar de gewonden op. Foto: sergeant Henry Westendorp, AVDD

Overlege tussen medevac-personeel en infanterist. Foto: Zadrach Salampessy

voltooien van hun taak, trekt het KCT zich terug en gaan de luchtmobielers naar binnen. Zij nemen de nazuivering, het tijdrovende en meer uitgebreide onderzoek, voor hun rekening. Het toegestroomde publiek is onder de indruk van de snelle actie. ‘Ik krijg er kippenvel van’, roept één van de toeschouwers. ‘Dit ziet er zó gaaf uit.’ Problemen Tijdens deze Hostage Rescue Operation komt op de frequentie van de verkeersleiding een oproep binnen; een civiel vliegtuig met als bestemming vliegveld Eelde, heeft een unsafe gear indication – een melding in de cockpit dat het landingsgestel niet goed was uitgeklapt. Direct vliegt één van de Apaches naar het vliegtuig in problemen. De bemanning van de Redskin 15 vliegt vervolgens een tijdje met het civiele vliegtuig in formatie om het landingsgestel te controleren. Het landingsgestel bleek in orde, waarop het toestel een veilige landing op vliegveld Eelde maakte.

Naast een Cougar landt ook een Chinook zeer dichtbij de PB Hoeve in Zuidlaren na de bevrijdingsactie van de evenementenhal. Foto: sergeant Eva Klijn, AVDD DE VLIEGENDE HOLLANDER 14


REPORTAGE

REPORTAGE

In de Joint Command Post (JCP) verzamelen militairen zich rond de zogenoemde Birdtable, een bovenmaatse iPad van ruim een meter die de eenheden van de deelnemende krijgsmachtdelen voor het eerst realtime in beeld brengt. ‘Wij brengen de informatie samen en hebben zelf een ballon met een dataterminal opgelaten om de netwerken te verbinden’, vertelt programmamanager van Purple NECtar kapiteinluitenant-ter-zee Rein Bloemendaal. ‘Dit levert een beeld op van al het lucht-, landen zeeverkeer, naar keuze aangevuld met bijvoorbeeld weersinformatie en videobeelden van onbemande verkenningsvliegtuigjes’, zegt de specialist van het DMO-ressort Command en Control Communications and Computing. ‘We kunnen ook het met GPS uitgeruste Defensiematerieel per voer-, vlieg- of vaartuig in beeld brengen. Zo ontstaat het Joint Common Operational Picture, een totaalplaatje van de situatie.’

boven De Birdtable met links de Commandant NDMC majoor Bram Remmelzwaal. links De Birdtable Foto: Gerben van Es, AVDD

Nieuwe middelen leveren universeel totaalplaatje

Purple Nectar

Alternatief Binnen NECtar staat ‘NEC’ voor Network Enabled Capabilities, best vertaald als het genetwerk optreden van de operationele commando’s onderling. Zo is een aantal helikopters uitgerust met GPS-trackers waardoor de JCP van Falcon Autumn direct kan volgen waar ze zich bevinden. De o-zo belangrijke situational awareness van de 11 AMB-staf gaat daarmee aanzienlijk omhoog. Tijdens Purple NECtar verzorgt het 711 Air Control Squadron van het AOCS Nieuw Milligen voor het luchtbeeld. Verbindelaars van het 101 Communicatie- en Informatiesystemenbataljon van de landmacht plaatsen hiervoor een straalzender waarmee de communicatie via TITAAN met de JCP op Schaarsbergen plaatsvindt. De Nationale Datalink Management Cel (NDMC), eveneens uit Nieuw Milligen, verzorgt vanuit Schaarsbergen het Link16-plaatje voor zowel de oefening als de dagelijkse operaties binnen Nederland. De ballon van de firma Vigilance met daaronder de Link16-radio hangt evenwel op zo’n vierhonderd meter boven Kamp Nieuw Amsterdam op de voormalige vliegbasis Soesterberg. De luchtmacht voert onder leiding van de NDMC een aantal experimenten uit. ‘Het doel was om een Luchtverdedigings- en Commandofregat van de marine in Den Helder in contact te brengen met een Patriot-batterij op De Peel’, zegt commandant NDMC majoor Bram Remmelzwaal. ‘Die afstand is te groot voor een direct Link16-verbinding. Tijdens operaties wordt dan een vliegend platform, bij voorkeur een AWACS, gebruikt als relaisstation tussen dergelijke locaties, maar dat is een zeer kostbare inzet. Tijdens de Purple NECtar is een Aerostat-ballon gebruikt als goedkoop alternatief. De verbinding is dagelijks tot stand gebracht en daarmee is de test geslaagd.’

Dezelfde taal De informatie voor de JCP komt verder nog van een vliegtuigje met camera dat een onbemand verkenningstoestel simuleert en verder heeft elk voertuig binnen de oefening een GPS-tracker om bij te houden hoe de eenheden verplaatsen. Al die gegevens zorgen ervoor dat commandanten nog sneller toegang krijgen tot actuele informatie van het slagveld zodat ze sneller en beter besluiten kunnen nemen. Bloemendaal licht toe: ‘De krijgsmachtdelen gebruiken normaliter allemaal verschillende symbolen. Wij zorgen ervoor dat ze allemaal dezelfde taal gaan praten met symbolen die iedereen direct herkent. Een F-16 ziet er op ons scherm dus uit als een F-16 en een dieplader ook echt als een vrachtwagen.’ In een tweede experiment brengt een Apache van het 301 Squadron een koppeling tot stand met een brandweerwagen van regio Midden-Gelderland op Militair Luchtvaartterrein Deelen. Het toont de technische haalbaarheid van het concept om data uit te wisselen tussen Defensiehelikopters en voertuigen van civiele hulpdiensten. Volgens de projectleider eerste luitenant Casper Miltenburg van de NDMC was dit een eerste stap om Defensie in de nabije toekomst beter en sneller partners van Openbare Orde en Veiligheid te laten ondersteunen.

Op de Oranjekazerne in Schaarsbergen monitoren NDMC-Netwerkmanager eerste luitenant Rémy Tadema (r.) en KM-adjudant Roel Cruiming het dagelijkse Link16-gebruik.

Gekoppeld aan de Falcon Autumn vond gelijktijdig de oefening Purple NECtar plaats. Voor deze derde editie was de leiding bestaande uit CLAS-, CZSK- en CLSK-personeel, geplaatst bij de staf van 11AMB op de Oranjekazerne in Schaarsbergen. Purple NECtar, gericht op verbetering van de commandovoering door innovatieve informatienetwerken, ondersteunde Falcon Autumn door onder ander het inrichten van de Joint Command Post. Tekst: Arno Marchand en Wouter Helders | Foto’s: sergeant Henry Westendorp

Edwin Cozijn, liaison van Vigilance voor deze oefening, monitort onder andere de verrichtingen van de gesimuleerde UAV zoals op bovenstaande foto.



RUBRIEK

Een dag op stap met…

RUBRIEK

Links: Het schema geeft enig houvast, maar is tijdens de Luchtmachtdagen allerminst in beton gegoten.

de Cross-servicing Tekst: Ingmar Kooman | Foto’s: Gerben van Es, AVDD

De Koninklijke Luchtmacht kent vele beroepsgroepen. Sommige zijn bekend, andere liggen veel minder voor de hand. Sergeanten 1 Roel Stoter en René Kollé werken bij de cross servicing en Sleepvlucht van het 323 Tactical Training Evaluation dan Standardisation Squadron op vliegbasis Leeuwarden. Tijdens de Luchtmachtdagen toont de cross zich van zijn meest dienstbare kant voor de vele buitenlandse vliegtuigen..

René Kollé heeft alles in de hand bij deze Poolse MiG-29.

Op een open dag is het echt centimeterwerk om alle kisten mooi te laten uitkomen. DE VLIEGENDE HOLLANDER 18

Gastheren van de luchtmacht ‘Maak het je maar niet te gemakkelijk in de auto, vandaag springen we erin en eruit hoor’, waarschuwt sergeant 1 Roel Stoter zijn gezelschap. De Luchtmachtdagen zijn namelijk het onbetwiste hoogtepunt voor de mannen van de cross. Tientallen jets, propellervliegtuigen, helikopters en transporttoestellen bezoeken het grootse vliegfeest op vliegbasis Leeuwarden. De veelzijdige vliegtuigtechnici vangen ieder toestel en elk bezoekend bemanningslid op, legt sergeant 1 René Kollé uit. ‘Op de luchtverkeersleiding na zijn wij de eersten die contact met de vliegers hebben.’ De cross maakt de gasten wegwijs op de vliegbasis. Stoter: ‘We brengen ze naar de briefingruimte, regelen brandstof, olie en legering. We zijn dus echt het visitekaartje van de luchtmacht.’ Puzzelen met vliegtuigen Snackkraampjes, drinkstalletjes en andere tentjes overwoekeren een aanzienlijk deel van de vliegbasis. Toch moet Stoter daar samen met collega Bassie Boschma doorheen zien te manoeuvreren met een Fokker 50. Stapvoets rijdt laatstgenoemde zijn trekker-met-vliegtuig naar shelterplatform 23. Daar vertoont Boschma op de aanwijzingen van de sergeant een sterk staaltje achteruit inparkeren. Nog een klein beetje bijdraaien en dan gaan bij Stoter de duimen omhoog. Glimlachend: ‘Voor het publiek willen we hem mooi neerzetten hè?!’ Dit is nog maar het begin van een lange dag voor de cross. Terwijl de eerste toestellen boven zijn hoofd hun demonstraties repeteren, oriënteert Stoter zich op het aankomstschema. Eigenlijk tevergeefs, merkt hij op. ‘Het geeft ons een indicatie, maar het draaiboek is het eerste waar we op deze dagen van afwijken. Vliegtuigen arriveren eerder, later of soms helemaal niet.’ Zoals al snel blijkt. ‘God, daar komt die Phantom al aan’, merkt Stoter op. ‘Nu moet ik echt even gaan meten.’ Met zijn plattegrondje in de hand beent hij over de plaat voor Hangaar 3. Betonplaten tellen. Negen jets, een Hawker Hunter, drie civiele toestellen en een F-16 – speciaal voor foto’s – moeten op de strook komen te staan. ‘Spotje zes gaat het worden,’ besluit hij, ‘maar dan nog wordt het straks wel puzzelen met de Eurofighter die als laatste binnenkomt. Ze hadden me namelijk niet verteld dat die ene ultralight maar liefst twintig meter breed is. En die dacht ik nog wel ergens tussen te proppen. Nou, mooi niet dus!’ Pitstop Het is één van de kleine uitdagingen waar de ‘gastheren’ deze dagen mee geconfronteerd worden. Maar die flexibiliteit is hen wel toevertrouwd. ‘Cross-servicing is rennen en vliegen en vooral veel improviseren’, zegt Kollé. Buiten de gewone diensturen, staat op Leeuwarden altijd één cross-servicing medewerker stand-by. Dit voor eventuele landingen van buitenlandse vliegtuigen en voor ‘eigen’ politie- en traumahelikopters en donorvluchten. Stoter: ‘Alles dat niet standaard is, is voor ons.’ De pitstop voor vliegtuigen, die taak ligt ook op het bordje van de vliegtechnische omnivoren. Denk aan een klapband verhelpen, een remparachute vervangen of kleine technische mankementen oplossen. ‘Met beperkte middelen

proberen we hen zo goed mogelijk te helpen, bij nacht en ontij’, legt Kollé uit. ‘Je wilt die lui niet aan hun lot overlaten. Ze weten dat ze bij ons in goede handen zijn’, benadrukt Stoter. ‘Praat je over het echte hangaarwerk, de grote klachten, dan moeten we de gespecialiseerde reparatieploegen oproepen. Maar zolang het op het platform opgelost kan worden, moet een vlieger op ons kunnen vertrouwen: als hij terugkomt, staat zijn kist er weer keurig bij.’ Charme Jarenlange ervaring staat aan de basis van hun flexibiliteit. De crossmedewerkers zijn stuk voor stuk gepokt en gemazelde specialisten vliegtuigonderhoud. Behalve voor Nederlandse vliegtuigtypen zijn ze eveneens gecertificeerd voor ‘vaste gasten’ als de Phantom en de Eurofighter. ‘Elk type heeft weer zo zijn eigen charme’, vertelt Kollé. ‘We zijn primair opgeleid voor de F-16. Maar daar stapt de vlieger uit en weg is-ie. Bij een grotere kist als een C-130 heb je veel meer contact met de crew, dat vind ik juist heel leuk.’ Terwijl Patrouille de France bulderend take off gaat, komt een Poolse MiG-29 binnen. Kollé gidst de demokist naar zijn tijdelijke standplaats. Een klein kunstje voor jachtvliegtoestellen als deze, legt hij uit. ‘Je hebt een prima overzicht over het vliegtuig.’ Anders is dat met bijvoorbeeld de KDC-10 of de C-17, geeft hij aan. ‘Leeuwarden is voor dergelijke grote kisten echt passen en meten. Daarom marshallen we die met drie man. Ze moeten in één keer goed komen te staan. Geloof me, je wilt een C-17 niet naast de baan rijden.’ De MiG-29 is nog maar net losgekoppeld van de brandstofslang, of een Sukhoi Su-22 vraagt om de aandacht van Kollé. Al marshallend en breed lachend loopt hij op de nieuwe klant af. Roepend: ‘Druk is het zeker. Uitzonderlijk druk. Maar ook uitzonderlijk leuk!’

De mannen van de cross steken Stoter soms ook letterlijk een handje toe.

Roel Stoter overlegt met de Amerikaanse crew van een Cessna Citation II.

Met de universele trekstang kan de cross ook een oud beestje als deze Sukhoi Su-22 naar de juiste plaats dirigeren. 19 DE VLIEGENDE HOLLANDER

REPORTAGE

REPORTAGE

Passen en meten De tand des tijds heeft vat op de stelling Laatzen. Het verval is overal zichtbaar. Gebouwen met ingegooide ramen, shelters zonder deuren en het en der staat het onkruid kniehoog. Sinds de luchtmacht begin jaren negentig uit Duitsland vertrok, liggen de voormalige militaire terreinen braak. Stond bij de poort vroeger een klein legertje LB (Luchtmachtbewaking), tegenwoordig moet een sullig hangslotje ongewenst bezoek buitenhouden. Neemt niet weg dat de complexen voor Lions Final Effort nog steeds bruikbaar zijn. Na een reeks oefeningen op vlak terrein wil detachementcommandant luitenant-kolonel Henk Sonius bekijken of zijn specialisten ook in heuvelachtig terrein een waterdichte lucht- en raketverdediging kunnen opzetten. Goldbeck, Rheinsdorf en Laatzen zijn daarvoor geschikt. Met wat passen en meten welteverstaan, want het inbrengen van het Patriot-systeem verloopt niet helemaal soepel. De lijvige radarset van het Patriot luchtverdedigingssysteem blijkt een maatje te groot voor de radarbult van Laatzen, die ooit voor de HAWK (Homing All the Way

In het Tactical Control Station wordt de verdediging van twee denkbeeldige steden met argusogen gevolgd.

Killer) van het 324 Squadron werd gebouwd. Maar de chauffeurs blijken niet voor één gat te vangen. Met wat passen en meten rijden zij de veertig ton zware trailer achterwaarts de steile heuvel op. Daarbij leggen de mannen en vrouwen een ongekende rijvaardigheid aan de dag. ‘Waar het om draait, is dat het personeel zich weer snel het battle-ritme aanwent’, zegt Sonius over de rode draad van de oefening. ‘Daarvoor bouwen we iedere dag weer het systeem vanaf de grond op, het leggen van alle kabels inbegrepen. Daardoor ontstaat ervaring die dringend is gewenst. Na een serie oefeningen en evaluaties op het vlakke oefenterrein Marnewaard raak je de routine van optreden in een bergachtige omgeving kwijt.’ Vanaf de bult van de voormalige afvuurlocatie Laatzen overziet de Patriot-radar het landschap van Zuid-Niedersachsen.

Om snel in een gevechtsritme te komen, wordt de apparatuur dagelijks opgebouwd en afgebroken.

GGW laat in Duitsland oude tijden herleven tijdens Lions Final Effort

De leeuw zijn laatste kunstje Voor Lions Final Effort gaat de Groep Geleide Wapens (GGW) terug naar de oorsprong. Terug naar de afvuurlocaties uit de Koude Oorlog, toen het Warschaupact de grote boze vijand was en de Nederlandse luchtverdediging – vijfduizend man sterk – dag in, dag uit paraat stond om een massale aanval op West-Europa af te slaan. Goldbeck, Rheinsdorf, Laatzen: stellingen van weleer, die onlangs nog één keer in de spotlight stonden. Tekst: André Twigt | Foto’s: Jaap Spieker, AVDD


De naam Lions Final Effort – vrij vertaald de leeuw zijn laatste kunstje – slaat op 803 Squadron. De eenheid met als symbool een leeuw, wordt wegbezuinigd en is er net als 951 Logistiek Squadron voor de laatste keer bij. Van de twee Patriotsystemen wordt er één operationeel ingedeeld bij 802 Squadron en het andere als operationeel-logistieke reserve opgelegd. Tijdens Lions Final Effort gaat de GGW voor de allerlaatste keer als zelfstandige eenheid te velde. Volgend jaar volgt de fusie met de luchtdoelartillerie van de landmacht tot het Defensie Grondgebonden Luchtverdedigingscommando. Nog één keer op enkele locaties van weleer zet de GGW massaal de schouders eronder.

Tactical Coordinator tweede luitenant Remy Berkien (rechts) lacht nadat de bemanning van zijn Engagement Control Station met succes zelfstandig een gesimuleerd vijandelijk gevechtsvliegtuig heeft neergehaald.

De bult van de stelling Laatzen is niet gemaakt voor de radarset van de Patriot. Toch lukt het om de veertig ton zware oplegger achterwaarts naar boven te duwen. Knap staaltje werk van de chauffeurs.

Brouwerij Daarvoor is het mappen uiterst belangrijk. Oftewel het aanpassen van het radarbeeld aan de contouren van het landschap. ‘In dit glooiende gebied is dat een precies werkje’, vertelt adjudant Nico van Vulpen. Door het zoekpatroon van de radar te laten samenvallen met de vormen van het terrein, kun je alle gaten en kieren afdichten. Doen we dat niet nauwkeurig, dan kunnen gevechtsvliegtuigen door de verdediging breken en dat mag natuurlijk niet.’ Volgens de architect van Lions Final Effort heeft de training meer om het lijf dan het fijn afstellen van de radars en denkbeeldig een raket naar een virtueel doel jagen. De training is tevens bedoeld om het jongere personeel in te wijden in de historie van de GGW. Op haar top telde de eenheid vijf groepen met – zoals gezegd – vijfduizend man personeel. Adjudant John Wijers diende in de jaren tachtig op Laatzen. ‘Status was heilig’, begint hij. Of het nu regende of twintig graden vroor, je zorgde ervoor dat het systeem paraat stond. Om dat zo te houden, waren we van alle markten thuis: van het repareren van de vuurleiding tot het met de pikhouweel ijsvrij houden van de (lanceer-) bult. De onderlinge competitie was hevig en de band hecht. Als crew deden we alles samen: eten, drinken, werken. Gezellig. Zo nu en dan verlang ik terug naar die tijd.’ Tijdens Lions Final Effort herleven oude tijden. ‘Sind sie wieder zurück gekommen’, vraagt de bewoonster van een boerderij aan de voet van de stelling Laatzen naar de bekende weg. Ze zou het niet erg vinden. Sinds de Nederlanders vertrokken, is het een verlaten boel in de zuidpunt van Niedersachsen. ‘Die Niederländer brachten leven in de brouwerij.’ De oefening brengt in het gebied een hoop militair verkeer met zich mee. Met dank aan de verkeersdienst van de Koninklijke Marechaussee die de handen vol heeft aan het begeleiden van de konvooien.


REPORTAGE

ACHTERGROND

Terugkomst AWACS- en F-16 detachementen markeren einde OUP

NAVO klaar met Libië De CIS-groep heeft een plekje gevonden op de stelling Rheinsdorf, vroeger het thuis van 423 en 503 Squadron.

Piek Adjudant André van Corven lacht wat. ‘Wanneer je hier weer bent, wil je niet meer terug’, spreekt de lanceerder vanuit zijn hart. ‘De band met de bevolking en met de jongens onderling, de competitie welke lanceerploeg de beste was; allemaal verleden tijd. Toen hadden we vijfduizend man – van dat aantal is niet veel meer over.’ Toch is het volgens hem niet allemaal kommer en kwel. Door de jaren heen heeft de GGW een reputatie opgebouwd die klinkt als een klok. En ondanks bezuinigingen heeft lucht- en raketverdediging de toekomst. ‘Met allerlei internationale ontwikkelingen in het achterhoofd wordt het in NAVO-verband onderscheppen van tactisch ballistische raketten en cruise missiles steeds belangrijker,’ denkt Sonius hardop en hij kijkt vooruit: ‘Met onze Patriot PAC 3 en de geavanceerde radars moet de Nederlandse Defensie daaraan een wezenlijke bijdrage kunnen leveren. Wij hebben daarvoor de expertise en de staat van dienst. Wat wil je ook met ruim vijftig jaar ervaring.’ •

Laatste Luchtmacht-Patriot op Kreta Het 802 Squadron van de GGW voltooide op 19 oktober op Kreta de laatste live-firing onder luchtmachtvlag. Met succes werd met een – voor deze gelegenheid gebruikt – Duits Patriot-luchtafweersysteem een doelvliegtuigje onderschept. Het doel van deze multinationale oefening was het intensiveren van de samenwerking met Duitsland. Het daadwerkelijk afvuren van een raket is een belangrijke training voor het Nederlandse Patriot-personeel. Een evaluatieteam van Duitse en Nederlandse militairen bekeek of de crew van de Patriot-eenheid de juiste procedures volgde. Commandant Luchtstrijdkrachten luitenantgeneraal Jac Jansen was bij de oefening op de NATO Missile Firing Installation op het Griekse eiland. ‘Het blijft indrukwekkend om te zien, maar het is ook indrukwekkend hoe goed de samenwerking met de Duitsers is. Hier staat echt een internationale eenheid die presteert op het hoogste niveau. Top!’ Foto: Bundeswehr

Met de terugkomst van de laatste twee AWACS-radarvliegtuigen is de NAVO-operatie boven Libië ten einde. De twee vliegende commandocentra landden in de middag van 1 november op NAVO-vliegbasis Geilenkirchen, net over de grens in Duitsland. Aan boord onder anderen drie Nederlandse militairen die deelnamen aan de laatste vluchten van de operatie.

waren lang in de lucht en moesten vaak bijgetankt worden. Daarnaast moesten we ook continu waken of wij geen doelwit waren.’ Het AWACS-detachement levert in totaal 56 militairen van de Koninklijke Luchtmacht voor deelname aan Operatie Unified Protector. Majoor Corné: ‘Ik ben blij om weer terug te zijn en opgelucht dat het er opzit, maar vooral ontzettend trots. De missie was behoorlijk zwaar. Het was vaak erg druk in de lucht en de AWACS stuurt alles en iedereen aan. Hoe de hele operatie verliep, dat is waarvoor je altijd traint.’

Tekst: Joost Ploegmakers en Arno Marchand Foto’s: Wiel Borghans, Graphics E-3A Component

Een Airborne Warning and Control Station (AWACS) stuurt tijdens Operation Unified Protector (OUP) vanuit de lucht alle vliegtuigen aan die in het Libische luchtruim vliegen, maar coördineren ook de scheepvaart. De AWACS fungeert als vliegend commandocentrum, maar doet veel meer. ‘Vrijwel alle taken die een AWACS kan uitvoeren, hebben we uitgevoerd tijdens OUP’, vertelt majoor Corné. Aan boord van de AWACS is hij Tactical Director. ‘We waren veel bezig met het coördineren van bijvoorbeeld alle gevechts- en tankvliegtuigen. De fighters

2125 vlieguren Tijdens OUP is 24/7 één van de AWACS-toestellen actief in het Libische luchtruim. Tussen eind maart en eind oktober maakt de E-3A Sentry, zoals de toestellen officieel te boek staan, 247 vluchten boven Libië. Gedurende de hele operatie opereert een detachement van thuisbasis Geilenkirchen vanaf de Forward Operating Base Trapani op Sicilië. Daar staat ook een detachement van de AWACS wing van RAF Waddington dat vliegt met E-3D’s. Dit was de eerste gecombineerde operatie van beide eenheden. In totaal maken de ingezette radartoestellen, waaronder vier van de NAVO, 2125 vlieguren. Fighter Allocator kapitein

Bedrijvigheid op Trapani, op Sicilië. Aan de laatste OUP-vlucht deden acht van de zestien naties die vertegenwoordigd zijn op Geilenkirchen mee.

Een van de, op verre afstand bedienbare, remote launchers PAC 3 wordt op het oefenterrein Putzen weggezet DE VLIEGENDE HOLLANDER 22


ACHTERGROND

ACHTERGROND

In navolging van de VN-Veiligheidsraad besluit ook de NoordAtlantische Raad op 28 oktober om de NAVO-missie in Libië per 31 oktober te beëindigen. Hiermee komt tevens een einde aan de inzet van een Nederlandse mijnenjager, zes F-16’s en overig ingezet personeel zoals op het NAVO CAOC Poggio Renatico. De toestellen van het 1 (NLD) Fixed Wing Element (FWE) landden al op 2 november weer op Leeuwarden en Volkel. De rest van het personeel van onder leiding van luitenant-kolonel Frank den Edel, keert op 4 november per Franse C-160 Transall terug op Vliegbasis Leeuwarden. Basiscommandant kolonel Dennis Luyt (zie foto), familie, vrienden

en collega’s verwelkomen hen. Nederland levert vanaf eind maart een bijdrage aan OUP en richt zich met de F-16’s op het beschermen van de Libische bevolking, het toezicht houden op het wapenembargo en het handhaven van de no-fly zone. Het 1 (NLD) FWE vliegt 591 missies vanaf de Sardijnse vliegbasis Decimomannu en klokt daarbij ruim 2845 vlieguren. Een aantal militairen blijft langer op Sardinië om het overgebleven materiaal in te pakken voor transport naar Nederland. Ruim vijfhonderd Nederlandse militairen leverden sinds eind maart een bijdrage aan de missie. Foto: René Ketting AVDD

Nico is opgelucht dat de missie in Libië is afgerond. ‘Het was een mooie missie, maar ook een zware. We maakten vaak lange dagen. In totaal ben ik twee maanden actief geweest binnen Unified Protector. Toen ik in de OPS-room op het scherm las dat Khadafi was gepakt, wist ik dat de NAVO-operatie op zijn einde liep.’ Om exact 0.00 uur in de nacht van 31 oktober op 1 november zit de laatste operationele vlucht van de AWACS er op. Een dag later zetten de twee laatst ingezette toestellen

de wielen weer neer op Geilenkirchen waar de NAVO-militairen worden onthaald door familie en collega’s. Force Commander generaal-majoor Stephan Schmidt van de USAF spreekt hen toe. ‘De hele operatie was niet mogelijk geweest zonder de inzet van de AWACS, dus jullie mogen trots zijn op jullie bijdrage. Operatie Unified Protector was een van de beste operaties van de NAVO ooit, en heeft het bestaansrecht van het bondgenootschap bewezen.’

Operaties gingen 24 uur per dag door, dus ook ’s nachts.

Het AWACS-personeel dat de laatste missie van Operation Unified Protector uitvoerde, poseert voor een E-3A Sentry van de NAVO. Foto: Joost Ploegmakers

Force Commander generaal-majoor Schmidt begroet majoor Corné bij aankomst. Samen met de Canadese Aircraft Commander Barthel een twintig man sterke missioncrew (onder wie nog twee Nederlanders) voerde hij de allerlaatste OUP-vlucht uit. Foto: Hay Janssen, Visuele Dienst Geilenkirchen DE VLIEGENDE HOLLANDER 24


REPORTAGE

REPORTAGE

Flight test engineer luitenant-ter-zee 2OC Alrik Hoencamp (r.) bespreekt de vluchtlimieten van de NH90 met zijn collega marinevliegers.

Operational Testing and Evaluation team zoekt limieten op

NH90 krijgt zeebenen Twee keer zo groot, twee keer zo zwaar en een totaal andere ‘handling’ dan de Lynx; het is even wennen om de NH90 aan dek te zetten.

Het was een belangrijke mijlpaal die in oktober werd bereikt. Voor het eerst landde de gloednieuwe NH90 op het dek van een van Hare Majesteits marineschepen, in dit geval Hr. Ms. Rotterdam. Om daar meteen een serie tests aan vast te knopen, het bepalen van de zogenaamde Ship Helicopter Operational Limitations (SHOL). En die verliepen – mede dankzij de gevarieerde weersomstandigheden – in een leerzame setting. Tekst Leo de Rooij | Foto’s: Remco Schoonderwoert, AVDD

‘Eerst willen we leren hoe we veilig erop en eraf kunnen komen, pas dan kunnen we aan de rest beginnen’. Luitenant-ter-zee 1 Jean-Pierre Vermeulen, Hoofd Operational Testing and Evaluation bij het 7 Squadron van het Defensie Helikopter Commando, kan het niet simpeler zeggen. Wil je met een helikopter op een schip gaan landen, dan zul je moeten weten wat de limieten voor een deklanding zijn. Want naast de wind die op zee staat, heb je ook nog eens te maken met allerlei luchtwervelingen die veroorzaakt worden door de opbouw van het schip. En die veranderen naarmate het schip een andere koers vaart. Eigen beheer ‘Met het bepalen van de SHOL onderzoeken we in feite of we met deze nieuwe heli bij bepaalde windsterktes en –richtingen nog steeds veilig kunnen oplanden. We zijn op zoek naar een zo groot mogelijke ‘flight


Wennen En die nogal verschilt van de oude Lynx, zo constateren testvliegers luitenanten-ter-zee Bart Blok en Job Sicking. ‘Hij is twee keer zo groot, twee keer zo zwaar en heeft door de fly-by-wire een totaal andere “handling” dan de Lynx. Ook aan het zicht vanuit de heli naar het dek moet je in het begin erg wennen’, luiden enkele voorlopige conclusies. Nadat de SHOL is afgehandeld, kan de NH90 worden vrijgegeven voor operationeel gebruik door squadronvliegers. Maar dan zitten we waarschijnlijk al begin 2013.

De NH90 voerde per vlucht zo’n 20 tot 25 deklandingen uit op de beide helikopterspots van de Rotterdam, die daarbij steeds een andere koers voer.

De filosofie achter deklandingen: ‘Eerst willen we leren hoe we veilig erop en eraf kunnen komen, pas dan kunnen we aan de rest beginnen’, is de mening van Hoofd Operational Testing and Evaluation Vermeulen.

envelope’; in hoeverre kunnen we van de voor ons meest gunstige situatie afwijken om nog steeds veilig te starten en landen.’ En dus werd in een tweeweekse cyclus maximaal gebruik gemaakt van de wisselende weersomstandigheden, van zonnig en windstil tot windkracht 7 met buien, wat een perfecte trainingsopbouw mogelijk maakte. Daarbij voerde de NH90 per vlucht zo’n 20 tot 25 deklandingen uit op de beide helikopterspots van de Rotterdam, die daarbij steeds een andere koers voer. Voor het eerst werden deze tests uit kostenoverwegingen hoofdzakelijk in eigen beheer uitgevoerd onder supervisie van het Kantoor Testvliegen, met slechts beperkte dataondersteuning door het Nationaal Lucht- en Ruimtevaart Laboratorium. Maximale vrijheid ‘Kijk, voor een helikopterlanding is er natuurlijk een ideaal plaatje met een ideaal windgebied’, zegt luitenant-ter-zee 2OC Alrik Hoencamp, de Flight Test Engineer die in de testcyclus alle landingen begeleidt en monitort. ‘Maar onze voorkeur kan conflicteren met de inzet van het schip. Een schip dat bezig is met onderzeebootbestrijding wil op dat moment wellicht liever een andere koers aanhouden, waardoor de wind verandert. Of als een schip in een fjord vaart, heeft het sowieso weinig opties qua koers. Als helikopterbemanning wil je het schip graag maximale vrijheid geven, maar tegelijkertijd moet het landen voor de vliegers wel veilig blijven. Je begint achter de computer en ontwikkelt bepaalde modellen. Die vlieg je na in de praktijk, met als hoofddoelstelling het vaststellen van je vluchtlimieten. Belangrijk, want we hebben toch te maken met een geheel nieuwe helikopter.’


Mensen & Mutaties Bevorderingen militairen Kolonel Heldens VAA - MMC (Formatief) Luitenant -Kolonel Bruijn P de - DCIOD: PMV Brussel Majoor Moerkerk CM - AOCS:OPERATIEN LVL SIE A Maanen JGW van - OTCOPN/ST/TF CIED Kapitein Hugten AHRG van - LSK:BUR ALG. ZAKEN & PROTOCOL Steenstraten D van der - EHV:VLUCHT-4 Gerrits GH - EHV:VLUCHT-3 Geem S van - AFD TVLTG&WPS TYPEMGMT Heijs C - EHV:VLUCHT 2 KDC-10 Hulst GW - LW:PVE OPER. LOGISTIEK Flöck MJ - EHV:VLUCHT-4 Greeven A - BG IVENT: Team WDD GIV Eerste luitenant Tongeren BPM van - BG IVENT: JCG Sie OST BTO OOST Slaager BFL - KMSL:BUR BEDR.VOERING/INFOVOOR Biskop EAM - JMG:AFD WEERDIENST Beurskens LMG - Afdeling Voogd AD - DHC:298 OPS VLUCHT 5 Clabbers J - GGW:BUR INLICHT. & VEILIGHEID Laseroms LMJ - LSK:BOPZ Akkerman MF - AOCS:OPS GL SIE B VLUCHT B Laan WPN van der - JMG:AFD WEERDIENST Roorda A - DHC:298 OPS VLUCHT 3 Roosendaal ML van - VKL:VLUCHT 2 313 Fiselier SA - DHC:298 OPS VLUCHT 4 Nasveld GW - VKL:PVE OPS 313 Scherders RCJM - VKL:PVE OPS 313 Arts SAF - LCW LOGMGMT HELIKOPTERS Beeks PJ - EHV:BEDRIJFSVOERING & ONDERST

Albertsma J - AOCS:WERKCENTRUM RADAR Jansen CAJM - DHC:931 GRP C 641 OGRV HGL Kruisbergen D van - AOCS:OPERATIEN LVL SIE E Korporaal der eerste klasse Arendsen L - DBBO: Bewaking Eindhoven Schoenmakers DFL - VKL:BEWAKINGS-SPEC OPS 640 VL5 Raaijen JR - DBBO: Bew Nieuw Milligen Donker E - VKL:BEWAKINGS-SPEC OPS 640 VL3 Overdijk K - DHC:932 WE LOG OPSLAG POLCA Korporaal Struyk RFH - DHC:931 GRP C 641 OGRV HGL Paalvast L - DHC:931 PVE BRANDWEER Haefkens AL - VKL:PVE BRANDWEER Pruim JF - VKL:CIS MAINTENANCE MurisBMH - GGW:CIS MAINTENANCE 800 Keimpema D van - LW:SIE BRANDSTOFFEN Viergever J - DHC:931 PVE BRANDWEER Heuvel W van den - DHC:931 CIS MAINTENANCE Bevorderingen burgerambtenaren Schaal 7 Wolters MHAP - LW:SQN STAFBUR LOGISTIEK SQN Schaal 4 Weerman J - DHC:991 BDI Ontslag militairen Luitenant -Kolonel Zitteren MJGM van - Afdeling Luchtvaartoperatiën Mizee PA - DCIOD: GBAD Majoor Jansen EP - DCIOD: NSO Janssen ER - DCIOD: AIR CC-HQ Ramstein

Adjudant-onderofficier Bijland A - LW Mineur FFH - LSKBOE:ORKEST Breukelen HJH van - AOCS:BUREAU OAI Minheere C - KMSL:VG VREDESBEWAKING Breukelen HJH van - AOCS:BUREAU OAI Sergeant-majoor Schoggers RD - DHC:301 COGP Liebrecht R - VKL:WE MOTOREN Strijbos MAM - Defensie Wapenbeheersingsorg. Sergeant der eerste klasse Pangemanan RWH - EHV:CIS OPERATIONS Bosman GJW - AOCS:ME LOKALE VERWERVING Bindels JOP - EHV:SHIFT B VRACHTAFHANDELING Bouman BH - DHC:298 G&O VLUCHT 3 Vugt RM van - EHV:PVE BRANDWEER Zwerus MF - DHC:298 G&O VLUCHT 2 Vermast CJH - KMSL:BRANDWEERPELOTON 2 Zwaans NAJJ - VKL:WE AVIONICATECHNIEK Coenen G - DHC:932 MAT ONTVANGST Martinus RJG - EHV:SHIFT B VRACHTAFHANDELING Dibbets SWA - EHV:SHIFT B VRACHTAFHANDELING Verheijden PFAV - EHV:SHIFT B VRACHTAFHANDELING Brussel RL van - DHC:932 HBVO Joosse JA - VKL:BEWAKINGS-SPEC OPS 640 HS Achterhof LB - LW:SIE VLIEGVEILIGHEIDSUITR. Boer G de - LW:SIE VLIEGVEILIGHEIDSUITR.

Kapitein Beeldsnijder JEA - Afdeling Driessen JP - DCIOD: Locatie Wichita Falls Eerste luitenant Haan JG de - AFD B&TH ME TRANSP HELI Kurvers MJJ - CAT: Businessunit Log Onderst Hanneman SMG - CML:GOTC Vaandrig Heuvel HA van den - LSKBOE:OPL NLDA KRT MODEL KOO Litz JFJ - LSKBOE:OPL NLDA KRT MODEL KOO Derksen MH - LSKBOE:OPL NLDA KRT MODEL KOO Adjudant-onderofficier Kienhuis JJF - DCHR: IC Team B Tirtosentono ASS - BDFOST SIE DOC VZG Zelst RJG van - DHC:PH O&L BUR USA Baars AW - LW:TACTESS VLUCHT 323 Oorlog A - LSK:AFD PERSONEELSZAKEN Sergeant-majoor Abeling MJM - EHV:KANTOOR TRAINING Tuin MRM van der - LSK:AFD PERSONEELSZAKEN Langeveld RM van - GGW:BEWAKINGSPELOTON 1 650 Stiphout MPCM - VKL:PVE LINEMAINTENANCE 312 Smilde GA - DCIOD: Opl. Tucson Baas D - LW:BUR MANAGEMENT CONTROL


Sergeant Yildirim T - VKL:WE BASE MAINTENANCE F16 Wolfers JA - VKL:SIE WAPENTECHNIEK Schouten L - DHC:300 G&O VLUCHT 1 Verdonk WA - LSKBOE:OPL NLDA LANG MODEL MWO Heersink MR - EHV:DOCK 3 C-130 Rhijn T van - DHC:300 G&O VLUCHT 2 Schielke B - DHC:931 GRP C 671 OGRV HGL Korporaal der eerste klasse Verhallen EPAH - VKL:OPER. MATERIEELVOORZ. Mos AA de - KMSL:PVE LUCHTVERKEERSLEIDING Vecht DRH - DVVO: Transprtgrp1 WE SSB1 Meppelink HJ - VKL:WE VLIEGTUIGONDERHOUD Flips N - KMSL:SIE LOKALE VERWERVING Kok L - VKL:SIE BRANDSTOFFEN Aussems MAA - DHC:931 SQN Seggers J - DVVO: Transprtgrp2 WE SSB1 Baerts R te - EHV:AFD ONTVANGST&VERZENDING Lingen M van - LW:SIE BRANDSTOFFEN Zuidema MH - LW:GEV GRP B 631 OGRV Duurken WA - LW:SIE WAPENTECHN Claessen RJ - DHC:931 GRP D 651 OGRV EXPLHGL Philippe E - EHV:CIS OPERATIONS Bij R van der - LW:VLUCHT AIRCRAFT MAINT 323 Korporaal Loves RCA - LSKBOE:OPL NLDA KRT MODEL KOO Boorsma JA - LSKBOE:OPL NLDA KRT MODEL KOO Eck TJ van - KMSL:RESSORT LEERLINGEN Breevoort PAA van - KMSL:RESSORT LEERLINGEN Terwindt MA - KMSL:RESSORT LEERLINGEN Abeelen TM vanvKMSL:RESSORT LEERLINGEN Schoonenboom RA - KMSL:RESSORT LEERLINGEN Soldaat der eerste klasse Alting F - LW:PELOTONSTAF 621 OGRV Soldaat der derde klasse Bergh L van den - LSKBOE:OPL NLDA LANG MODEL MWO Roumen KHP - KMSL:RESSORT LEERLINGEN Ontslag burgerambtenaren Schaal 10 Buren AJ van - AOCS:BUR PERS&ORG ADV&ONDERST Schaal 9 Jong HF de - DHC:299 BUR VOORSCHR&DOC Adams LGP - GGW:SECTIE COMMUNICATIE Schaal 8 Smeets B - CML:LUCHTVAART GEZONDHEIDSZORG Schaal 7 Kuipers T - LW:LEERDOCK Reitema RCF - DHC:991 BMS Schaal 6 Borstrok MAJ - KMSL:STAFBUREAU ADJUDANT Schaal 5 Geytenbeek AMC van - DHC:PH OPS KNT I&V Vloemans EPAL - LSK:SECRETARIAAT DIR OPERAT. Booij WDT - LSKBOE:DRUMFANFARE Westerink EG - LSKBOE:DRUMFANFARE Peters MJMH - GGW:GZHC GGW DE PEEL Rooijmans S - KMSL:P&O ADVIES Schaal 4 Harte TJF - LSK:KABINET C-LSK Prins DJ - AOCS:WERKCENTRUM RADAR S03 Haren JCM van - VKL:SIE MAGAZIJNEN

Mensen & Mutaties Bevorderingen militairen Luitenant -Kolonel Herwerden AS van - Afdeling Personeelsmanagment

Kapitein Kommer MH van - LSK: SIE LOOPBAANMANAGEMENT Wijkmans JTG - AFD GWPNS SIE TYPEMGMT BWPN Vroome MJ de - DHC: PH O&L BB KMB Jong H de - DHC: 300 OPS VLUCHT 2 Koole PC - JMG: AFD WEERDIENST Voorbach J - DCWS Bur Selectie & Voorl Eerste luitenant Geene T - DCIOD: Locatie Wichita Falls Ensing N - DHC: 301 OPS VLUCHT 5 Tweede luitenant Speijers HJ - DHC: 300 OPS VLUCHT 2 Adjudant-onderofficier Schoonheim MJJE - DCIOD: AIR CC-HQ Ramstein Vervoort AMH - KMSL: VG TRANSPORT HELIKOPTERS Zwart MA - OTCLOG/ST/OTK/SPEER/IGP K1&K2 Sergeant-majoor Koning Y - FDC Boxel JCW van - DHC: 930 WE WAPENTECHNIEK Brouwers JH - EHV: CIS OPERATIONS Zijlstra WG - LW:WE WAPENTECHN (WT) Sergeant der eerste klasse Brouwers ALM - KMSL: CIS COORDINATION CENTRE Hoek JO - DHC: 932 MAT VERZENDING Hoeksema HR - EHV:DOCK 1 C-130 Essers H - VKL: WE AVIONICATECHNIEK Taal JA - EHV: BEDRIJFSVOERING & ONDERST Hilligehekken WM - EHV:AFD ONTVANGST&VERZENDING Thomassen FGW - GGW: ONDERDEELS COORD CENTR LOG Voortjes TF - LSK: WC GENEESK LOGISTIEK (WGL) Hoofd JRM van het - LCW ON EQMT CL VPKS Latka F - AOCS: OPERATIEN LVL SIE B Goffau JM de - LCW ON EQMT CL HELIKOPTERS Agterberg A - EHV: WC SCHILDEREN Wagner SM - DHC: 930 WE BASE CHINOOK Kaathoven SHLC van - DHC: 298 G&O VLUCHT 1 Embrechts JAMJ - KMSL: WC VLIEGTUIGUITRUSTING Abell SRR - VKL: GROUND SUPPORT EQUIPMENT Sergeant Nelen ECP - DBBO: Bewaking Rijen Mink M - VKL: GROUND SUPPORT EQUIPMENT Tunderman RWJG - EHV: WC VOERTUIGTECHNIEK Ruiter TM - DHC: 298 G&O VLUCHT 2 Munckhof RJM van de - VKL: PVE LINEMAINTENANCE 311 Berg RM van den - AGB DUO BUR PRODBEST Bakker KH - VKL: SIE VOERTUIGONDERHOUD Bontenbal T - DHC: 298 G&O VLUCHT 2 Leune TPA - DHC: 301 G&O VLUCHT 3 Könnemann JH - DHC: 930 WE BASE APACHE Hendrickx DCJ - VKL: SIE VOERTUIGONDERHOUD Lenten M - DHC: 930 WE BASE APACHE Unen E van - AOCS: WERKCENTRUM C2-SYSTEMEN

Sergeant der eerste klasse Bremen R van - CAT: Vlb Gilze Rijen Goelamhaider FMV - EHV:O&V LUTRA Breman RJ - DHC:298 OPS VLUCHT 4 Bruins Slot WB - DHC:300 G&O VLUCHT 2 Wal JM van der - DHC:300 G&O VLUCHT 1 Rutten MJH - VKL:GZHC VLIEGBASIS VOLKEL Huiges WH - LW:WE VLIEGT. ONDERHOUD Verspaget LF - EHV:FLIGHT PLANNING

Claassen MCJ - DHC: 931 DBBO BREDA Man Lapidoth FMV de - DBBO: Bewaking Eindhoven Korporaal Theedens AL - GGW: GW PATRIOT CREW 3 FP 2 802 Zasada PASE - EHV: AFDELING BRANDSTOFFEN Verhoeven S - EHV: GZHC VLIEGBASIS EINDHOVEN Soldaat der tweede klasse Zuthem E van - DBBO: Bewaking Woensdrecht

SEPTEMBER

Ontslag militairen Kolonel Hoorn JLA van der - CML Meijer RCA - SPEER: Enterprise Architectuur

Majoor Crombach KMJ - AFD GWPNS SIE TYPEMGMT PATRIOT Wijgerse EA - VKL: BUR INFRASTRUCTUURBEH.

Korporaal der eerste klasse

Sergeant Haanappel BP - AOCS:WERKCENTRUM RADAR Kruisbergen D van - AOCS:OPERATIEN LVL SIE E Willems TJB - DHC:301 OPS VLUCHT 4 Spekenbrink T - DHC:930 WE VOERTUIGONDERHOUD Donk H van de - DHC:301 G&O VLUCHT 5 Gloudemans DMG - GGW:WC VOERTUIGONDERHOUD 951 Hopman K - DHC:301 G&O VLUCHT 4 Beijaard F - DHC:930 WE BASE COUGAR Seegers BEGA - AOCS:BUR MILITAIRE SPORT Dieterman LJF - LW:BUR MILITAIRE SPORT Otten RJM - DHC:930 WE VOERTUIGONDERHOUD Lauxen - DHC:930 WE BASE CHINOOK Kruk HD van der - KMSL:BUREAU MILITAIRE SPORT Bos H - GGW:GW PATRIOT CREW 2 FP 2 802

AUGUSTUS

Majoor Hartevelt E - VKL: BUR BEDR.VOERING/INFOVOORZ Brekelmans PABM - EHV: VLUCHT 1 KDC-10 Aarts CS - DHC: 931 PVE GZHC DHC GILZE Rigter CGNM - DIR P&V TDL SIE ADV Kapitein Weeren L - LSK: BOPZ Veldkamp H - GGW: 650 GRO EN ONDERST SQN Dijkstra J - CML: GOTC Braat ACP - 1CIMICBAT/CSE/CSE-2 Eerste luitenant Pannekoek JWA - LSK: BOPZ Reinewald AJC - VKL: STAF OPERATIONELE ONDERST Krijger AW - LCW LOGMGMT HELIKOPTERS Donk AG van - LSK: AFD MISSIE ONDERSTEUNING Peterson FM - LW: RESSORT PCOOD Adjudant-onderofficier Erp PHJ van - GGW: BUR BEDR.VOERING/INFOVOORZ Bakker HJ - DPD: Sectie Financial Control Koldeweij W - AOCS: CIS COORDINATION CENTRE Stolvoort HWM - LSK: AFD PERSONEELSZAKEN Hilgersom EC - DHC: 298 G&O COGP Dorst MPJ van - VKL: KANT DEPLOYM. & CONTING. Verbogt JA - DHC: 931 SQN Raaijmakers MSMH - VKL: BUR TECHN. ONDERSTEUNING Hendriks A - LSK: SIE KLU LIAISON 11 LMB

Korporaal Besselink RJ - DHC: 299 COGP Diekman SA - LSKBOE: OPL NLDA KRT MODEL KOO Kuiper WJ - KMSL: RESSORT LEERLINGEN Schwering LA - KMSL: RESSORT LEERLINGEN Eikenbroek W - KMSL: RESSORT LEERLINGEN Mahulette LH - LSKBOE: OPL NLDA KRT MODEL KOO Bakker MJ - KMSL: RESSORT LEERLINGEN Booij S - KMSL: RESSORT LEERLINGEN Soldaat der eerste klasse Mulder KC - VKL: BEWAKINGS-SPEC OPS 640 VL1 Soldaat der tweede klasse Floors E - KMSL: RESSORT LEERLINGEN Badal Chawdhari N - KMSL: RESSORT LEERLINGEN Soldaat der derde klasse Net C - KMSL: RESSORT LEERLINGEN Nunez Sosa C - AOCS: LEERLINGEN SAC Wiele A van der - KMSL: RESSORT LEERLINGEN Terwisscha Van Scheltinga J - KMSL: RESSORT LEERLINGEN Ontslag burgerambtenaren Schaal 7 Schouten GAL - LW: LEERDOCK Souren PJM - LSKBOE: ORKEST Schaal 6 Poirters MEM - DHC: STAF BUR ADJUDANT Schaal 3

Sergeant-majoor Roode W de - DHC: 930 WE WAPENTECHNIEK Nijpjes JG - LW: WE WAPENTECHN (WT) Rietdijk GM - Kliniek Shortstay & Dagbehande Rorije D - AOCS: WERKCENTRUM RADAR Wijnen HPM - GGW: BUR FACILITAIR MNGMENT 650 Sergeant der eerste klasse Veldman WL - EHV: X-SERVICING Beltz AMA - EHV: P&O ADVISEURS&ONDERST P&O Bont WJC de - CAT: Verzamelarbeidsplaats Lai GA - MPC STROE/BEWAARDERSGROEP Haan RF - DHC: 300 G&O VLUCHT 1 Baltis MMM - DHC: 930 WE BASE COUGAR Teklenburg S - DHC: 931 PVE GZHC DHC GILZE Steeg JJG - VKL: OPERATIECENTRUM OPERATIEN Arendsen JS - GGW: GZHC GGW DE PEEL Leusen RBA van - GGW: CIS COORDINATIONCENTRE 800 Bijsterveld RA - LW: SQN MISSION SUPPORT 323 Graef GHW de - LCW GSM CL LU VKBEV Theunisse HHM - VKL: WE BASE MAINTENANCE F16 Ilbrink H - LW: KANT OPL VAARD&TRAINING Schutte CJ - EHV: AFD BEDRIJFSSTOFFEN

Leenders GH - DHC: 991 PVE FAC Overplaatsing burgerambtenaren Schaal 7 Wolters MHAP - naar H A P Commando Diensten Centra Schaal 6 Keizer H - naar Commando Diensten Centra Bense JH - naar Koninklijke Landmacht Butterman MA - naar Koninklijke Marine Leistra R - naar Koninklijke Marine Pols M - naar Koninklijke Marine

Sergeant Wagt PG van der - KMSL: 130 OPLEID. SQN MILITAIR Werff S van der - LW: WE BASE MAINTENANCE Crombag FPH - DHC: 298 G&O VLUCHT 3 Polderman MCR - LSKBOE: OPL NLDA LANG MODEL MWO Korporaal der eerste klasse Putten A van - VKL: SIE BRANDSTOFFEN Doorn JP van - LW: CIS OPERATIONS Houten RA van - DHC: 930 WE BASE COUGAR Lamers TTM - DHC: 931 GRP A 641 OGRV Welling RBH - DHC: 298 G&O VLUCHT 3 Cristina BB - EHV: VLUCHT-1 Martin AF - KMSL: SIE MATERIEELVOORZIENING Akker KCJ van den - VKL: BEWAKINGS-SPEC OPS 640 VL5 Insulani J - DHC: 930 WE BASE CHINOOK Bracht JJE van - LSKBOE: DRUMFANFARE Joosten BL - EHV: AFDELING BRANDSTOFFEN Joore JM - GGW: SIE MOTORSTRANSPORT 802 Smudde T - EHV: SHIFT A VRACHTAFHANDELING Klijndijk BJM - CAT: Lunettenkazerne Jong RGHJ de - GGW: CIS MAINTENANCE 800


JOURNAAL

LEESWIJZER ‘Say when and how’ en ‘Veilig gevlogen’ Nadat nog maar een paar maanden geleden ‘Please wait to be seated’ uitkwam, verschijnen van de hand van Martin Leeuwis en vaste tekenaar Ton van Andel wederom twee uitgaven. Het betreft overigens geen nieuwe boeken maar heruitgaven. Say when uit 1993 was de derde uitgave van Leeuwis (teksten) en Van Andel (tekeningen), en Say how uit 1995 de vierde. Beide boeken waren aan de zoveelste herdruk toe en Leeuwis heeft ze voor deze gelegenheid samengevoegd in één bundel, net zoals hij eerder deed met de eerste twee bundels, Say again en Say no more. De eerste bijna honderd pagina’s zijn gereserveerd voor Say when, de tweede voor Say how. Beide boeken zijn net als de originelen in zwart-wit uitgevoerd.

VRAGEN AAN – BEHALVE OVER ADRESWIJZIGINGEN – OF BIJDRAGEN VOOR DE VLIEGENDE HOLLANDER? Mail naar [email protected]. Stuur foto’s naar: [email protected]. Deadline: iedere eerste maandag van de maand.

Betaaldata salarissen In 2011 wordt het salaris uiterlijk bijgeschreven op de eerstvolgende werkdag na 21 december. Voor 2012 geldt de eerstvolgende werkdag na 24 januari, 24 februari, 23 maart, 24 april, 24 mei (inclusief vakantiegeld), 22 juni, 24 juli, 24 augustus, 24 september, 24 oktober, 23 november (inclusief eindejaarsuitkering) en 21 december. Meer informatie is verkrijgbaar bij het Dienstencentrum Human Resources (DCHR) via de startpagina P&O-selfservice, of telefonisch op *06-733 of 0800–2255733 (vanuit het buitenland (+31-70-414 33 00), bereikbaar op werkdagen van 8.00 tot 12.00 uur.

ZIE COLOFON OP PAGINA 35

‘Say when and how’ met ISBN 9789490008055 telt 200 pagina’s voorzien van honderden zwart-wit cartoons en Engelse teksten. ‘Veilig gevlogen’ met ISBN 9789490008062 telt 255 pagina’s voorzien van ruim 450 zwart-wit tekeningen en Nederlandse teksten. Beide softbacks op A5-formaat kosten €15,- en zijn onder meer verkrijgbaar bij Martin Leeuwis Publications, Postbus 192, 5250 AD Vlijmen, of via www.humor.aero. Daarop is ook meer informatie te vinden over alle andere publicaties van Martin Leeuwis. DE VLIEGENDE HOLLANDER 30

Joint Meteorologische Groep officieel van start

ADRESWIJZIGINGEN: ZIE COLOFON OP PAGINA 31

ADRESWIJZIGINGEN:

Veilig gevlogen is een verzameling van alle cartoons die in 35 jaar op de Vliegveiligheidskalender stonden. Deze uitgave van Stafgroep Vliegveiligheid, Kwaliteit, Arbo en Milieu van het CLSK (en voorheen de KLu) toont jaarlijks vele tientallen cartoons op een groot formaat (A3) maandkalender. De tekeningen zijn cartooneske vertoningen van situaties die daadwerkelijk op de werkvloer of in de lucht zijn voorgevallen. Daarnaast wordt gewezen op – actuele – zaken die de aandacht van het luchtmacht- dan wel Defensiepersoneel verdienen. Met gemiddeld twee cartoons per pagina, komt het totaal op 250 bladzijden. (A.M.)

JOURNAAL

Vragen aan – behalve over adreswijzigingen – of bijdragen voor de Vliegende Hollander Mail naar [email protected]. Stuur foto’s bij voorkeur naar [email protected]. Deadline: iedere eerste maandag van de maand.

C-LSK Jansen directeur bij luchtverkeersleiding Commandant Luchtstrijdkrachten luitenant-generaal Jac Jansen wordt per 1 april 2012 directeur van het Maastricht Upper Area Control Centre (MUAC). Aan deze functie bij de Europese organisatie voor de veiligheid van de luchtvaart, Eurocontrol, begint hij na zijn functioneel leeftijdsontslag bij Defensie. Eurocontrol zorgt voor veilige, efficiënte en milieuvriendelijke luchtverkeeroperaties in de hele Europese regio. Daarnaast biedt de organisatie technische expertise voor het bouwen van de zogenoemde Single European Sky, een gemeenschappelijk Europees luchtruim. Jansen wordt verantwoordelijk voor de controle van al het grensoverschrijdend vliegverkeer binnen het luchtruim van België, Nederland, Luxemburg en Noordwest-Duitsland boven een hoogte van 24.500 voet. Het MUAC is operationeel sinds 1972, en controleert meer dan 1,5 miljoen vluchten per jaar in een van de meest complexe en dichtbevolkte gebieden ter wereld.

De samenvoeging van de meteorologische diensten van Defensie werd op 13 oktober afgerond met de oprichtingsceremonie. Generaal-majoor Sander Schnitger overhandigde op de vliegbasis Woensdrecht de nieuwe onderdeelsvlag van de Joint Meteorologische Groep (JMG) aan commandant luitenant-kolonel Boudewijn Hulsman. De reorganisatie van de meteorologische diensten omvat de samenvoeging van de meteorologen van de Luchtmacht Meteorologische Groep met zes meteorologen van de Koninklijke Marine. De LMG wordt met de oprichting van de JMG als luchtmachtonderdeel opgeheven. Foto: Gerben van Es, AVDD

Bezoek Airchief Italiaanse Luchtmacht De bevelhebber van de Italiaanse luchtmacht luitenant-generaal Giuseppe Bernardis bracht in oktober een tweedaags werkbezoek aan de Koninklijke Luchtmacht. Op 17 oktober landden de generaal en zijn gevolg op vliegbasis Gilze-Rijen waar C-LSK luitenant-generaal Jac Jansen hem welkom heette (zie foto). Op dinsdag 18 oktober werd op Staf CLSK een aantal briefings verzorgd over de operationele ervaringen in Afghanistan en over opties om de samenwerking tussen beide luchtmachten te intensiveren. Aansluitend volgende een bezoek aan de vliegbasis Woensdrecht. Na een bezoek aan de onderhoudshangaar van het Logistiek Centrum Woensdrecht volgde een presentatie over de ontwikkelingen en toekomstvisie voor het logistieke centrum. Aan het eind van de dag vertrok Bernardis weer naar Rome. Foto: Gerben van Es, AVDD


JOURNAAL

Gouden C.J. Snijdersmedaille voor ex-BDL Droste Oud Bevelhebber der Luchtstrijdkrachten luitenant-generaal bd professor Ben Droste ontving op 10 oktober in het Militair Luchtvaart Museum in Soesterberg de gouden C.J. Snijdersmedaille. De medaille van het Generaal Snijders Fonds wordt hem uitgereikt door voormalig Secretaris Generaal van de NAVO Jaap de Hoop Scheffer. Droste krijgt de medaille met inscriptie ‘Voorbeeldig en inspirerend bouwer aan de Nederlandse militaire en civiele luchtvaart’ ondermeer voor zijn verdiensten voor de Koninklijke Luchtmacht die hij aanvoerde ten tijde van de luchtcampagne boven voormalig Joegoslavië in 1999. Na zijn actieve militaire loopbaan werd hij benoemd tot voorzitter van het Nederlands Instituut voor Vliegtuigontwikkeling en Ruimtevaart en tot decaan en hoogleraar aan faculteit Lucht- en Ruimtevaarttechniek van de Technische Universiteit Delft.

JOURNAAL

KMSL werkt samen met Lufthansa

De medaille werd in 1932 voor het eerst toegekend aan generaal C.J. Snijders, die vanaf 1907 als de voorvechter van de Nederlandse militaire en burgerluchtvaart wordt beschouwd. Sindsdien hebben zeventien Nederlandse personen met zeer grote verdiensten voor de Nederlandse lucht- en ruimtevaart deze prestigieuze medaille van het Generaal Snijders Fonds ontvangen. Onder hen onder andere prins Bernhard, Albert Plesman en Wubbo Ockels. Foto: Joyce Stevens, AVDD

Op 18 oktober overleed sergeant der eerste klasse Marco van de Vaart. Hij was werkzaam als loadmaster bij het 298 Squadron op vliegbasis Gilze-Rijen. Hij was getrouwd en had twee dochters. Van de Vaart is 45 jaar geworden. Op 15 november overleed adjudant Peter Mul. Hij was werkzaam bij het Bedrijsfbureau On Equipment van het 930 Squadron op vliegbasis Gilze-Rijen. Hij was getrouwd en had een zoon en dochter. Mul is 54 jaar geworden. Op 17 november overleed kolonel Rob Roling. Hij was werkzaam als Hoofd Bestuursondersteuning van de Bedrijfsgroep Ivent. Hij was gehuwd. Roling is 54 jaar geworden.


Voor de cameralens van een trouwe groep spotters vloog maandag 31 oktober het laatste passagierstoestel van Martinair, onder meer via vliegbasis Eindhoven, over Nederland. Martinair heeft jarenlang voor Defensie gevlogen vanaf Eindhoven. ‘De samenwerking met Defensie was altijd uitstekend en plezierig, gebaseerd op professionaliteit en wederzijds vertrouwen’, zegt Diederik Pen, algemeen directeur Martinair. Tot januari 2011 vloog Martinair vaak voor Defensie vanaf Eindhoven. Daarna ontbrak het bij de luchtvaartmaatschappij aan vlootcapaciteit om dit tot het einde toe te kunnen uitvoeren. Pen: ‘De banden tussen Martinair en Defensie gaan lang terug. Het was voor onze crew altijd een bijzonder genoegen om het eerste stukje Nederland te zijn voor de militairen die terugvlogen naar Nederland.’ De KLM-groep neemt de passagiersvluchten van Martinair over. Tijdens de fly by was het toestel in historische Martins Air Charter kleur voorzien van de teksten ‘Dank u’ en ‘Thank You’. Foto: Joris van boven

Nederlandse Lightning II in de lucht

Reünie 60 jaar Luva

In memoriam

Afscheidsvlucht Martinair op Eindhoven

Commandant KMSL vliegbasis Woensdrecht kolonel Johan de Jong en Managing Director Christoph Meyerrose van de Lufthansa Technical Training (LTT) hebben gisteren een samenwerkingscontract ondertekend. De intentie van de KMSL om per 1 september 2012 gecertificeerd te zijn voor de basisopleidingen, Militaire Luchtvaarteisen 66, komt hiermee een stap dichterbij. Met het ondertekenen van het contract wordt het mogelijk om opleidingsmaterialen van Lufthansa aan te schaffen, daarnaast gaat de vliegmaatschappij drie opleidingen aan instructeurs van de KMSL verzorgen. De bedoeling is dat de instructeurs deze opleidingen vanaf 1 september 2012 in eigen beheer kunnen geven. De Militaire Luchtvaarteisen zijn afgeleid van de civiele European Aviation Safety Agency regelgeving. Doelstelling van de eisen is om te komen tot een transparant en certificeerbaar systeem van luchtwaardigheidsborging. De Militaire Luchtvaartautoriteit bepaalt de regels en ziet toe op de naleving ervan. Foto: KMSL vliegbasis Woensdrecht

De Luchtmachtvrouwenafdeling (Luva) vierde op 29 oktober haar 60-jarig bestaan met een reünie in het Militaire Luchtvaart Museum (MLM) in Soesterberg. Tijdens dit twaalfde lustrum haalden vrouwelijke luchtmachtmilitairen, actief dienend of buiten dienst, herinneringen op en deelden ervaringen. Onder de sprekers was commodore Madeleine Spit. Zij trad in augustus 2007 als eerste vrouw binnen de Koninklijke Luchtmacht toe tot de generaalsrangen. Sinds 1 november 1951 is het in Nederland voor vrouwen mogelijk om als militair dienst te nemen bij de luchtstrijdkrachten. Hoewel de vrouwelijke luchtmachtmilitairen, destijds kortweg aangeduid als Luva, nog niet in aanmerking kwamen voor alle functies, verrichtten zij van meet af aan belangrijk werk. Zij werkten in diverse disciplines en functiegebieden, zoals bij de gevechtsleiding, verkeersleiding en meteorologische dienst. Dit veranderde aan het eind van de jaren zeventig. De Luva verdween en gevechtsfuncties werden ook voor vrouwen opengesteld. Nu staan bij de Koninklijke Luchtmacht alle operationele functies open voor vrouwen. Momenteel is in het Militaire Luchtvaart Museum de expositie te zien ‘Soms een enkele keer in de wolken, 60 jaar vrouwen bij de Luchtmacht’. Deze tentoonstelling laat zien hoe de rol van de vrouw binnen de luchtmacht is veranderd. Foto: Pol de Soeten

Alsof het een echte vlucht betreft, ‘vliegt’ de eerste voor Nederland bestemde F-35A op 21 oktober een gedeelte door de anderhalve kilometer lange productiehal van Lockheed Martin. Uiteraard geen vlucht op eigen kracht, maar een reis aan kabels. De Lightning II verhuist hier van het EMAS, het Electronic Mate Alignment System waar de samengestelde romp en vleugels voorzien zijn van onder andere elektrische bekabeling, hydraulische leidingen en landinggestel. Bestemming is de final assembly line waar AN-1 wordt afgebouwd zodat het komend voorjaar de eerste fabriekstestvlucht moet kunnen maken. Na het incident met de Integrated Power Pack dat begin augustus het testprogramma tijdelijk stillegde, zit sinds september de vaart weer in het DT&E flighttest-programma. Begin oktober ondergingen twee F-35B’s drie weken lang een testprogramma aan boord van het amfibisch aanvalsschip USS WASP, een ‘klein’ vliegdekschip van het Amerikaanse Korps Mariniers. Onder meer de verticale landingen en starts met een korte aanloop vonden onder grote belangstelling plaats van het Marines Corps, en afvaardigingen uit Groot-Brittannië en Italië.

Dubbele gouden medaille-uitreiking Niet één maar twee gouden medailles werden op12 oktober uitgereikt aan – nota bene – twee collega’s van het 133 Opleidingssquadron. Een zeer bijzondere gebeurtenis. Uit handen van Commandant KMSL vliegbasis Woensdrecht kolonel Johan de Jongh, ontvingen adjudant Willem Kablau (r.) en sergeant-majoor Robert-Jan Woudenberg (l.) hun gouden medaille. Binnen de Koninklijke Militaire School Luchtmacht verzorgt het 133 Squadron vaktechnische opleidingen voor personeel dat werkt aan vliegtuigen en helikopters, grond-, bedrijfsvoeringsondersteunende-, en communicatie- en informatiesystemen maar ook voor personeel dat wordt ingezet als vliegtuigbrandbestrijder of technisch hulpverlener. Foto: KMSL vliegbasis Woensdrecht

Inmiddels zijn in 2011 elf vliegtuigen door LM Aero afgeleverd aan het Development Test and Evaluation team en de USAF. In oktober arriveerden zelfs twee F-35A’s op de Amerikaanse luchtmachtbasis Eglin. Daar staan inmiddels zes Lightnings die deelnemen aan de zogenoemde Operational Utility Evaluation. Als deze fase succesvol is afgerond, start de vliegopleiding van de eerste USAF-vliegers, en in 2012 ook die van de eerste Nederlandse. Foto: Lockheed Martin


JOURNAAL

COLOFON

Goede doelen Air Task Force

De Vliegende Hollander is een uitgave van de Koninklijke Luchtmacht, geproduceerd door het Dienstencentrum Defensie Media

De jaarlijkse COMKAF Classic Run vond op 20 november plaats. 1050 deelnemers hadden zich ingeschreven voor vijf of tien kilometer. Het APOD-detachement van NSE-II nam ook met een aantal mensen deel. Naast een hardloopwedstrijd is de Classic Run een inzameling voor een goed doel. Een deel van het inschrijfgeld, bijna $ 22.000, ging naar Omid-e-Mirmun. In dit meisjesweeshuis in Kabul zitten meisjes die door de oorlog in Afghanistan wees geworden zijn. Het weeshuis is in 2002 opgericht door Afghan Women’s Organization. Op de foto de deelnemers van NSE-II/APOD KAF en Deputy Commander KAF, kolonel Rob Mossinkhof.

DHC wint Onderdeelsportcompetitie 2011 Onlangs vond het laatste onderdeel plaats in de KLu Onderdeelsportcompetitie 2011, het KLu kampioenschap Mountainbike op het AOCS NM. De KMSL Vliegbasis Woensdrecht behaalde daar de eerste plaats en liet daarmee het DHC en de Vliegbasis Leeuwarden achter zich. Nadat alle resultaten van de tien sporttakken waren opgeteld, bleken de mannen en vrouwen van het DHC dit jaar het beste te hebben gepresteerd. De tweede plaats was voor vliegbasis Volkel en op nummer drie Luchtmachtbasis de Peel. Door de winst mag het DHC het eerste onderdeel van de KLu Onderdeelsportcompetitie 2012 organiseren, de KLu cross. Deze vindt plaats op 12 januari 2012 op het DHC zelf en iedereen is welkom om mee te doen. Meer informatie over deze cross kunt u krijgen bij uw Bureau Militaire Sport op het eigen onderdeel. Na afloop van de cross vindt de prijsuitreiking van de KLu Onderdeelsportcompetitie 2011 en tevens de KLu cross 2012 plaats. De C-LSK overhandigt dan de bekers aan de winnaars van de desbetreffende onderdelen.

Tijdelijke beperking bereikbaarheid Servicedesk Vanwege langdurige ziekte en de onmogelijkheid snel gescreende nieuwe medewerkers in te zetten, is Service Desk Defensie (SDD) sinds 7 november op werkdagen tussen 12.00 en 18.00 uur telefonisch alleen bereikbaar voor de afhandeling van calamiteiten, vervoersaanvragen, wachtwoordproblemen, ambtelijke top en de European Air Transport Command. Overige verstoringen kunnen in dit tijdvak alleen worden doorgegeven door middel van een elektronische melding via CDC Direct: http://cdcdirect.mindef.nl/meldingen/melden_verstoring/ict_verstoring.aspx. Deze meldingen worden binnen vier uur in behandeling genomen. De overige dienstverlening van de SDD blijft ongewijzigd: buiten kantooruren vindt er alleen registratie van de melding plaats, daadwerkelijke incidentafhandeling vangt aan vanaf de eerstvolgende werkdag. Het gaat om een tijdelijke beperking van de dienstverlening.

Agenda Militaire Luchtvaart Museum Expositie ‘Soms een enkele keer in de wolken – 60 jaar vrouwen bij de Luchtmacht’. Deze tentoonstelling laat aan de hand van de verhalen van zes vrouwelijke luchtmachtmilitairen zien hoe de rol van de vrouw in de KLu sinds de jaren vijftig is veranderd. Dagelijks

In lijn met een traditie van de Air Task Force, koos ATF-18 als goed Schoolsupport4Afghanistan. Deze organisatie zet zich in voor de verbetering van lager, middelbaar en hoger onderwijs in Afghanistan. Dat gebeurt door het aankopen van leermiddelen en het verbeteren van lokalen en leeromstandigheden. Schoolsupport is een vrijwilligersorganisatie met weinig overheadkosten. Daarnaast wordt het geld zoveel mogelijk besteed in het land zelf. Op deze manier wordt de (lokale) economie ook gesteund. Met diverse acties stond de teller na vier weken op ruim duizend dollar! Een mooi begin, waar ook een goed gevolg aan gegeven gaat worden op Mazar-e-Sharif. Foto’s: 1 NLD ATF


Theatervoorstellingen Tijdens de kerstvakantie vertoont het Pandemonia Science Theatre in het MLM twee verschillende theatervoorstellingen. Beide vinden plaats in het museum tussen de vliegtuigen. ‘Vlucht van de eeuw’ toont een vlucht langs de hoogtepunten en ontwikkelingen uit de geschiedenis van de luchtvaart. Om 13:00, 14:00 en 15:00 uur op 27, 28, 29 en 30 december en 3, 4 en 5 januari In ‘Bob Salto’ vertelt Bob over zijn avonturen met zijn Fokker DVII. Om 13:00, 14:00 en 15:00 uur op 6 en 8 januari

Internationale stafofficieren Eindhoven Elf buitenlandse stafofficieren bezochten donderdag 20 oktober vliegbasis Eindhoven, waaronder het Allied Movement Coordination Centre ISAF (AMCC-ISAF) en het European Air Transport Command (EATC). Zij volgen de International Staff Officers Orientation Course (ISOOC) op het Instituut Defensie Leergangen (IDL) in Den Haag. In vier weken tijd bezoeken zij de highlights van de Nederlandse krijgsmacht. In het kader van het 3-D-beleid (Defence, Diplomacy en Development) waren de stafofficieren tot 9 november in Nederland, op uitnodiging van de Minister van Defensie, Hans Hillen. Het betreft officieren van Partnership for Peace, een defensieve samenwerking van de NAVO met landen uit onder meer Eurazië en Zuidoost Europa. De groep bestaat uit officieren uit verschillende krijgsmachtdelen met een kapiteinsrang of hoger. Het doel van de cursus is een kennismaking met de Nederlandse krijgsmachtsdelen en basiskennis en -vaardigheden aanbieden voor internationale staffuncties. Foto: vliegbasis Eindhoven

Workshop Heb jij je wel eens af gevraagd hoe het kan dat een vliegtuig in de lucht blijft? Doe dan de workshop ‘Ready for take-off’. Tijdens deze workshop maak je een eigen modelvliegtuig. Opgeven voor de workshop kan via de website en de kosten bedragen €6,-. Om 14:00 uur op 28 december en 4 januari Activiteit Wat moet je allemaal kunnen om een goede vlieger te zijn? Via de landingsbaan van het Flying Centre beleeft de jonge bezoeker de wereld van het vliegen. Via een instructiekaart voer je opdrachten uit en kom je erachter of je het in je hebt om vlieger te worden. Heb je alle opdrachten met goed gedaan, dan ontvang je het felbegeerde vliegbrevet. Dagelijks De toegang tot het museum en activiteiten is gratis. Meer informatie, aanmeldingen en reserveringen op www.militaireluchtvaartmuseum.nl. Reguliere openingstijden: dinsdag tot en met vrijdag van 10.00 tot 16.30 uur, en zondag van 12.00 tot 16.30 uur. Gesloten op maandag, zaterdag, Nieuwjaarsdag, beide kerstdagen, Eerste Paasdag, Eerste Pinksterdag en Koninginnedag. Bezoekadres: Kampweg 120, 3769 DJ Soesterberg, telefoon 0346-356000. E-mail: [email protected].

HOOFDREDACTIE Luitenant-kolonel Willem Bogaard EINDREDACTIE Arno Marchand VORMGEVING Grafische Dienst, Audiovisuele Dienst Defensie DRUK en OPLAGE OBT bv, Den Haag - 25.000 ex. INTERNET www.defensie.nl/luchtmacht REDACTIEADRES (niet voor adreswijzigingen en vragen over verzending) Staf Commando Luchtstrijdkrachten De Vliegende Hollander | Kamer 14A01 Postbus 8762, 4820 BB Breda, MPC-92A Telefoon: 076 - 544 71 29 | C2VN: (450) 47129 E-mail kopij: [email protected] E-mail foto’s: [email protected]

ADRESWIJZIGINGEN Actief dienende militairen, reservisten en burgermedewerkers van de Koninklijke Luchtmacht dienen de adreswijziging te muteren in PeopleSoft of door te geven bij de P&O-functionaris. Postactieven, veteranen, betalende abonnees en alle overige lezers dienen de adresdrager met gecorrigeerde gegevens op te sturen naar het retouradres: Staf Commando Luchtstrijdkrachten CLSK/Kabinet/Bureau Postactieven, Abonnementenadministratie de Vliegende Hollander, Postbus 8762, 4820 BB Breda. Per mail naar [email protected] kan uitsluitend indien voorzien van de code boven de naam op de adresdrager. Zonder code wordt mail niet behandeling genomen. BOT-militairen en burgermedewerkers die hun contract met Defensie voortijdig beëindigen en BBT-militairen die de dienst verlaten, hebben geen recht op een gratis abonnement behorend bij de status van postactieve. Een abonnement op de Vliegende Hollander kost € 17,02 per jaar (buitenland € 21,55) en kan worden aangevraagd bij: Abonnementenland, Postbus 20, 1910 AA Uitgeest, telefoon: 0900-22 65 263 (10 cent per minuut), fax: 0251-31 04 05, www.aboland.nl. Opzegtermijn bedraagt zes weken. Sinds 1 december 2011 is de nieuwe Abonnementenwet van kracht. Deze is van invloed op abonnementen van betalende abonnees. Kijk voor meer informatie op de website www. aboland.nl en de specifieke pagina voor dit blad. Aanhaling uit en overname van (delen van) artikelen in dit blad is toegestaan, mits met toestemming van de redactie en bronvermelding. ISSN 0024-0389


de Vliegende Hollander Jaargang 67 - nummer 11 - november december 2011

Recommend Documents