DE SCHAKEL. (c) Liberaal Archief - Kramersplein Gent. (c) Liberaal Archief - Kramersplein Gent WILLEMSFONDS ORGAAN. «blz. ~ """")

(c) (c) Liberaal Liberaal Archief Archief -- Kramersplein Kramersplein 23 23 -- 9000 9000 Gent Gent

Cf)

~ """")

...J

W

0

z

INHOUD

« «

blz.

~ w w

Nieuwjaar -

3:

I-

Nieuwe verwachtingen

Nieuwe voorzitter Davidsfonds Reis mee met Willemsfonds Vormingswerk

in deze tijd

2-3

0

r-, 0>

Willemsfonds - Cultuurreizen

4

CD

Vlaamse Bosbouwvereniging

5

w 0 w

In memoriam Karel De Pauw

6

cr: w

~

0

Onze afdelingen

<0

..:

z

Cultuurleven om ons heen

7

Verborgen Verleiders

8

DE SCHAKEL ORGAAN IZ

VAN HET

w

CJ

WILLEMSFONDS cr:

W l-

=> o ~ cr: w o w

z

6-7


UW HANDTEKENING IS VOLDOENDE Maak het u gemakkelijk: neem een Universele de betaalrekening van de ASLK.

Rekening,

Betaal overal met ASLK-cheques. Vraag een chequeboekje

en een ASLK-garantiekaart.

De ASLK betaalt automatisch terugkerende rekeningen. Volkomen

uw steeds

kosteloos.

De rente wordt per dag berekend. Een rekeninguittreksel

krijgt u na elke verrichting.

Het hoofdkantoor en de agentschappen zullen u gaarne van dienst zijn.

van de ASLK

NEEM EEN

UNIVERSELE REKENING VANDAAG NOG

ill~~~~

ALGEMENE

SPAAR- EN LIJFRENTEKAS

D goed onthaal UW KANS is MILJOENEN waard

D

perfect dienstbetoon

GENERALE BANKMAATSCHAPPIJ


NIEUWJAAR

•

NIEUWE VERWACHTINGEN

NIEUWJAARNIEUWE VERWACHTINGEN

Van de traditionele nieuwjaarswensen van voorzitter en dagelijks bestuur wordt verwacht dat zij de aanleiding zouden zijn tot het aanduiden van enkele krachtlijnen in de werking van het Willemsfonds die het bestuur tijdens het nieuwe jaar gaarne tot ontplooiing zou zien komen. . In feite streeft het hoofdbestuur al sedert meerdere jaren een geleidelijke vernieuwing en verjonging van het Willemsfonds na, doch deze aktie heeft tot nu toe slechts zeer gedeeltelijk resultaten opgeleverd. Het wordt tijd ons te gaan bezinnen over de oorzaken hiervan. De enquête «Wie zijn de Willemsfondsers ? » bezorgde ons enkele tastbare elementen voor die taak. Uit dit sociologisch onderzoek bleek inderdaad dat het hoofdbestuur rekenen kan op een zeer trouwen stabiel ledenpubliek, waarvan echter de leeftijdsopbouwen de sociale struktuur geen voldoende dynamisme waarborgen. Ondanks vernieuwingspogingen hier en daar bleef het Willemsfonds een vrij traditionele en zelfs conservatieve ledenvereniging. Voor de meeste leden is het lidmaatschap de enige positieve daad die zij stejJlen., De zorg om met dit lidmaatschap iets te realiseren laten zij doorgaans aan anderen over. Uit deze houding spruit een probleem voort voor een hoofdbestuur dat meer wil dan de minimale verzorging der traditionele aktiviteiten. Dit probleem is de aantrekking van aktieve kaderleden die niet uit het traditionele ledenpubliek voortkomen en niettemin door dit laatste worden geaccepteerd. Om dit probleem op te lossen kan gedacht worden aan een vernieuwing van de gedachteninhoud en aan een nieuwe formulering van de doelstellingen van het Willemsfonds. Dit zou onze traditionele leden, zonder hen te desoriënteren, wellicht opnieuw geestelijk aktief maken en anderzijds zou dit de aantrekking van een nieuw ledenpubliek in de hand werken.

Een tweede middel om het Willemsfonds los te werken uit het traditionalisme waarheen een glorierijk verleden de vereniging heeft gevoerd, is de bewustmaking van onze leden inzake de mogelijkheid tot hun participatie in het culturele beleid van het Vlaamse land. Onze leden moeten zich realiseren dat zij een macht· vormen, in de mate waarin zij aktief zijn en die macht opeisen. Deze macht kan iets betekenen bij de uitstippeling van een kultureel beleid door de overheid. Naarmate de financiële middelen van de overheid in de kulturele sektor steeds belangrijker worden krijgen de opties die deze overheid neemt en de priori. telten die zij vast legt een steeds grotere betekenis, ook' voor onze eigen vereniging. Die opties en prioriteiten kunnen wij als Willemsfonds mede helpen bepalen wanneer wij er ons voldoende bij betrokken voelen. De overheid zelf immers vraagt dat wij, als een kultureel syndikaat, tegenover de overheid onze opties en prioriteiten, zoals wij die zien, zouden laten kennen. Opdat zij nadien in beleidsbeslissingen zouden vertaald worden zal er strijd nodig zijn en druk. Deze druk voelt het hoofdbestuur onvoldoende vanuit de basis. Daarom dit paradoksale beroep op onze leden niet uitsluitend te vertrouwen in de wijsheid van het bestuur, doch ook in onze eigen vereniging aan kontestatie te doen en inspraak te eisen. Iedere bewustwording begint langs die weg. Aan deze aansporingen en wensen voegen wij gaarne de wensen van het dagelijks bestuur toe voor geluk en voorspoed voor ieder van U tijdens het nieuwe jaar. Stuur ons in ruil niet uw nieuwjaarswensen, doch uw reakties, als tastbaar teken van leven! De Algemene Voorzitter A. VERHULST

CULTUURLEVEN •

OM ONS HEEN

Prof. Raymond Derine: voorzitter van het Davidsfonds

In zijn vergadering van 7 november jl. verkoos het Nationaal Bestuur van het Davidsfonds prof. Raymond Deri ne als nieuwe algemene voorzitter van de vereniging. Prof. Derine volgt in deze funktie mr. G. Beuselinck op die, na voltooiing van zijn ambtstermijn, zijn kandi~atuur voor het voorzitterschap niet meer had gesteld maar inmiddels als eerste-ondervoorzitter werd verkozen. Het verheugt ons dat het Davidsfonds deze sterke persoonlijkheid tot algemeen voorzitter verkoos o~ ~en ogenblik dat onze zustervereniging met enige interne moeilijkheden te kampen heeft. Hoewel wij principieel liever geen verkozen politiek partijmandataris Prof. Derine is sedert 1965CVP-schepen voor rechtszaken van de stad Antwerpen - aan de leiding van een kulturele vereniging zien, heeft Prof. Derine niettemin bij herhaling een \ onafhankelijke houding t.a.v. zijn partij aan de dag gelegd op vlaams gebied. We herinneren aan zijn vastberaden optreden als voorzitter van de Leuvense afdeling van de vereniging van Vlaamse Professoren in 1966-68, tijdens de strijd voor de overheveling van Leuven-Frans naar Wallonië. Tijdens de afgelopen weken mochten we anderzijds de onafhankelijkheid, de vrijmoedigheid en de deskundigheid waarderen waarmede hij als nieuwe Davidsfonds-voorzitter de problemen rond de grondwetsherziening benadert. We spreken de wens uit dat het Davidsfonds onder het voorzitterschap van Prof. Derine samen met het Vermeylenfonds en het Willemsfonds de Vlaamse solidariteit moge handhaven die de 3 Fondsen nu reeds sedert vele jaren belichamen.

Reis mee met Willemsfonds-Cultuurreizen 1

DE OPDRACHT


VORMINGSWERK

•

VAN HET IN DEZE TIJD

Mens en maatschappijbeeld als grondslag voor het vormingswerk

Het feit dat de mens een met rede begaafd wezen is, geeft hem mogelijkheid tot vrijheid en roept hem ook op die vrijheid waar te maken. Wij weten wel dat die vrijheid beperkt is. De mens is in grote mate produkt van zijn sociaal-culturele omgeving en daarenboven is hij lichamelijk sterk bepaald. Toch is vrijheid een wezenskenmerk van de mens. Zij leeft in de dadendrang die hem in de eeuwen van zijn bestaan op deze wereld heeft aangezet tot het weerstaan aan de dreigingen van de natuur en tot omvorming ervan. Zij leeft in zijn rusteloos zoeken naar veiligheid en zekerheid, naar overwinning van eigen agressiviteit en betere verhoudingen tussen mens en groepen, naar ontwikkeling van zijn intellectuele, zedelijke en expressieve vermogens, in zijn zingeving van het bestaan. Door zijn vrijheid is hij in staat creatief te zijn en cultuur te scheppen: geestelijke cultuur (wetenschappen, filosofie), zedelijke cultuur (moraal), sociale cultuur (sociale instituties), expressieve cultuur (kunsten) en technische cultuur (technologie). In het scheppen van cultuur bevestigt de mens zijn vrijheid. De mens is echter niet alleen schepper, maar ook schepsel van de cultuur. De cultuur van zijn samenleving kan op hem een zware druk leggen. De door de mens geschapen cultuur is onvolmaakt. Zij is de vrucht van zijn zoeken, maar ook van zijn vergissingen, en de samenleving draagt daar ook de sporen van. Wij worden geboren in een onvolmaakte samenleving en door onze opvoeding krijgen we tal van vooroordelen mee. Toch is de wetenschap reeds zover ontwikkeld dat de mens zich hoe langer hoe meer van zichzelf en zijn omgeving bewust wordt. De moraal is zover geevolueerd dat de mens de fouten in zichzelf en in de samenleving ontdekt. Dit bewustzijn drijft hem ertoe een standpunt in te nemen, dwingt hem tot keuze en tot durende in2

spanning om zichzelf en de de samenleving te verbeteren. In de eigen gemeenschap ontberen velen nog de mogelijkheden om deze graad van persoonlijke ontwikkeling te bereiken. Doelmatig cultuurbeleid moet er in de eerste plaats voor zorgen dat iedereen in zijn jeugd de basisvorming geniet die hem tot deze graad van bewustzijn brengt en dat iedereen later ook de culturele voorzieningen ter beschikking heeft, waardoor hij zich bestendig kan blijven vormen om zijn verantwoordelijkheden als mens zo goed mogelijk te vervullen. In de wereld beschikt de overgrote meerderheid van de mensheid lang niet over de noodzakelijke basisvorming. Wetenschappelijk en moreel verantwoorde educatie blijft nochtans in de hele wereld de belangrijkste hefboom tot geestelijke, politieke en materiële bevrijding. Het vormingswerk met volwassenen neemt, in de permanente educatie die in de technisch meest ontwikkelde landen langzaam vorm krijgt, een eigen plaats in. Taak van de jeugdopvoeding is het, het kind tot alzijdige ontplooiing van zijn vermogens en tot volwassenheid op te leiden. Op het ogenblik dat de jonge mens sociaal volwassen is, m.a.w. verantwoordelijkheid te dragen heeft in gezin, beroep, staat en andere levensverbanden, dient de volwassenvorming de educatieve begeleiding voort te zetten. Dit is vandaag de dag een zware opdracht. Het systeem van de jeugdopvoeding is nog onvolmaakt. Vele jongeren bereiken de drempel van de sociale volwassenheid met een onvoldoende bewustzijnsniveau. De eisen van de huidige samenleving, die in cultuur en structuur voortdurend verandert, zijn daarentegen veelvuldig en zwaar. De overheid blijkt wel geneigd de voorzieningen voor de beroepsopleiding, -omscholing, -herscholing en -volmaking uit te breiden, maar luistert ternauwernood naar het vormingswerk, dat prioriteit opeist voor de vorming van de mens t.o.v. zijn andere verantwoordelijkheden als ouder, burger, ver-

bruiker of gewoon als medemens. De ontwikkeling in onze huidige samenleving dreigt daarentegen de vorming van de een-dimensionale mens (Marcuse) te bevorderen. Opdracht

van het vormingswerk

Het vormingswerk dient derhalve de totaliteit van de werkelijkheid te bestrijken. Het dient de hele mens en niet een van zijn dimensies tot voorwerp te nemen, het moet rekening houden met de maatschappelijke factoren, die vrijheid en onvrijheid beïnvloeden. Het vormingswerk moet de mens helpen zijn vrijheid te verwerven en te verwezenlijken: - door hem te helpen zich bewust te worden van zichzelf, van zijn sociaal-culturele omgeving en van zijn verhouding ertegenover; - door hem te helpen zijn zin voor maatschappelijke verantwoordelijkheid te ontwikkelen en hem de middelen en wegen te leren ontdekken en gebruiken om die verantwoordelijkheid voortdurend op zich te nemen, in de maatschappelijke verbanden waarin hij leeft; - door hem te helpen zijn vermogens, die hem in staat moeten stellen zijn vrijheid te winnen, zo hoog mogelijk te ontwikkelen; - door hem te helpen zich bestendig te informeren, te richten, zijn mening aan die van anderen te toetsen (confrontatie), zijn houding en gedrag kritisch te herzien. Uit dit alles blijkt dat het begrip vrijheid, in onze zienswijze, verantwoordelijkheid t.o.v. het welzijn van zichzelf en van de anderen, en creatief handelen in de wereld behelst. Vrijheid is maatschappelijk bepaald. Ik kan mijn vrijheid niet bereiken wanneer de anderen, mijn omgeving mij dit beletten. Om logisch te zijn moet ik, om vrijheid te verwerven, mij inspannen de vrijheid in de hele samenleving te bevorderen. Voor het vormingswerk, zijn aldus een aantal beginselen van doorslaggevend belang. Beginselen

van het vormingswerk

- Zaakgerichtheid Vormingswerk dient te steunen op


een hardnekkig zoeken naar waarheid. Het moet, naar Ballauff terecht opwerpt, zich binden aan de «Sache », anders gezegd, aan de dingen en de mensen, aan hun wezen, hun werkelijkheid. Vormingswerk mag niet «idealistisch» zijn, in de filosofische betekenis van dit woord. Wij mogen de werkelijkheid niet interpreteren volgens onze wensdromen. Want dit houdt een zedelijk niet verantwoorde miskenning in en een gevaar tot manipulatie, hetgeen zich vroeg of laat zou wreken. In onze eigen gemeenschap zijn de resultaten van een bepaalde idealistische opvoeding, die de werkelijkheid niet wilde erkennen, bekend. Het vormingswerk heeft dus de wetenschap nodig, en wel de nieuwste inzichten ervan, hetgeen de instellingen en de medewerkers een zware last oplegt, maar die inspanning dient volstrekt geleverd te worden. De ideale situatie is nooit bereikbaar, want ook de wetenschap biedt geen volstrekte zekerheid; toch dienen alle mensen maatschappij-wetenschappen, ook de wijsbegeerte, ter hulp geroepen te worden. Kritische houding, ook t.o.v. de wetenschap, is plicht voor iedere vormingswerker, maar aan de andere kant dient hij met haar terdege rekening te houden, en voorrang te geven op andere niet rationele wegen om de werkelijkheid van mensen en dingen te benaderen. Het eerlijk zoeken naar waarheid moet de spanning opleveren die het vormingswerk weerhoudt van onkritisch, eigendunkelijk en overhaast optreden. Dit is het grondbeginsel van het pluralistische vormingswerk waarin mensen met verschillende geestelijke achtergronden zich verbinden tot het samen zoeken naar waarheid en naar gemeenschappelijke zedelijke criteria voor het handelen 'waarop de begeleiding van volwassenen gegrondvest moet zijn. Dit pluralisme maakt in de dialoog voortdurend wisselende zienswijzen en oplossingen mogelijk, doet bestendig de juistheid van het eigen werk afwegen en verhoogt aldus de kwaliteit van het vormingswerk. Aan dit zoeken naar en ook eerlijk

rekening houden met het wezen der dingen, zal men in het vormingswerk de volwassen deelnemers deelachtig maken. Zulke inspanning stelt de mens in staat zichzelf los te maken'uit het onbewuste, uit het « geleefd worden », uit de vervreemding van zichzelf als mens. Aldus oefent het vormingswerk noodzakelijkerwijze een kritische, zelfs ontmythologiserende (ontsluierende, ontmaskerende) invloed uit. Door deze vervreemding als probleem te stellen en de volwassenen te helpen ze in te zien en te doorbreken, werkt het vormingswerk niet alleen persoonsvormend, maar ook cultuur- en maatschappijvernieuwend. De overheid dient deze plicht van het vormingswerk te erkennen, het de middelen te geven om deze plicht na te komen, d.w.z. het vormingswerk zelf vrijheid van handelen te geven, maar ook de mogelijkheid om kwalitatief hoogstaand werk te leveren. Hetgeen betekent dat de overheid aan instellingen de middelen moet ter beschikking stellen, om professioneel te werken. Medemenselijkheid De mens is een sociaal wezen. Mens zijn is mede-mens zijn. De persoon draagt de stempel van de cultuur van de groep, waarin hij opgegroeid is en leeft. Aan die cultuur hebben generaties vóór hem gebouwd. Iedereen heeft derhalve de plicht die cultuur verder aan te vullen, te verfijnen, te verbeteren tot welzijn van de anderen die er nu en later deel aan hebben. Dit geldt tevens voor het verbeteren van de structuren en instellingen van de samenleving. En dit houdt in : een kritisch oog hebben voor de maatschappelijke omgeving, toestanden toetsen aan het criterium van 's mensen welzijn, samen met anderen tot actie komen om in dat licht verbeteringen aan te brengen. De onscheidbare verbondenheid van individu en gemeenschap, d.i. het medemenselijk aspect van ons bestaan, wordt nog te weinig erkend. De individualistische traditie van de burgerlijke opvoeding leeft nog zeer sterk in onze samenleving. Nochtans gaat de maatschappelijke evolutie in

een andere richting: de socialisering schrijdt voort. De mens wordt steeds meer afhankelijk van anderen door de toenemende arbeidsverdeling, de ontwikkeling van de massacommunicatie, de internationalisatie, de toenemende bedreiging van een massale vernietiging. Het is een belangrijke opdracht van het vormingswerk de mensen bewust te maken van hun medemenselijkheid, en in dit opzicht gemeenschapszin, solidariteit en samenwerking te bevorderen. Dit kan gebeuren door in allerlei programma's de consequenties van de medemenselijkheid te doordenken, maar ook door er methodisch oog voor te hebben: het bevorderen van existentiële communicatie en samenwerking, het ontwikkelen onder de deelnemers van een levensstijl gekenmerkt door het rekening houden met elkaar. Op grond van het beginsel van de medemenselijkheid heeft het vormingswerk de plicht de vernieuwing van cultuur en samenleving in dienst van het algemeen welzijn, te stellen als een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid en opdracht voor iedereen. Op dezelfde grond moet het ijveren voor die maatschappelijke hervormingen die de medemenselijkheid bevorderen, zoals bv. medewerking aan het democratiseringsproces. Van de democratische waarden van vrijheid, gelijkheid en broederlijkheid, ligt het laatste begrip dicht bij het begrip medemenselijkheid. Aldus is het vormingswerk, een natuurlijke bondgenoot van de krachten die de democratisering willen bevorderen, in de strijd tegen krachten, instanties, structuren en mentaliteit die de beleving van vrijheid, gelijkheid en broederlijkheid in de weg staan. Eerbied voor de menselijke persoon Medemenselijkheid omvat eensdeels de verantwoordelijkheid en de solidariteit met de gemeenschap, maar anderdeels ook de erkenning van de waarde van de individuele persoon. Het vormingswerk moet het proces van personalisatie helpen bevorde(vervolg op blz. 9)

3


WILLEMSFONDS-CUL TUURREIZEN

•

REIS NAAR ROME

Programma:

7 april : BRUSSEL-ROME 13u.20 : vertrek uit Brussel-Nationaal 15u.15: aankomst te Rome. Vervoer per autocar naar het hotel. Instelling, avondmaal en overnachting. 8 tot 15 april : ROME Verblijf met volledig pension in een komfortabel hotel. 16 april : ROME-BRUSSEL Ontbijt en middagmaal in het hotel. Vervoer per autocar van het hotel naar het vliegveld. In de namiddag: terugreis per vliegtuig naar Brussel. Prijs per persoon: 9.790 fr. Toeslag éénpersoonskamer : 675 fr. Toeslag voor bad : per persoon : 325 fr. Volgende diensten zijn in deze prijs begrepen: - de reis per vliegtuig, in toeristklas, Brussel-Rome en terug; - in inschepeingstaks op BrusselNationaal ; - het vervoer per autocar van het vliegveld van Rome naar het hotel in de stad, en omgekeerd; - het verblijf te Rome, met volledig pension (3 maaltijden per dag en overnachting) in een komfortabel hotel, op basis van kamers voor 2 personen, zonder bad; - alle taksen en diensten aan het personeel van het hotel. • REIS NAAR ROME Mogelijkheden voor uitstapjes: TOUR 1 : Bezoek aan Rome-stad (1/2 dag) Piazza Venezia, Romeins Forum, Colosseum, Maximus Circus en St. Paul Prijs: 180 fr. TOUR 2: Bezoek aan Rome-stad (1/2 dag) Fontein van Trevi, Pantheon, St. Pietersbasiliek, Janiculum-heuvel Prijs: 180 fr. 4

TOUR 3: Bezoek aan Rome-stad (1/2 dag) Villa Borghese, Museum van het Vaitcaan en Sixtijnse Kapel Prijs: 180 fr. TOUR 4: Bezoek aan Rome-stad (1/2 dag) Basiliek van Ste. Marie Majeure, kerk vàn St. Pieter-in-Ketens, Heilige Trappen, catacomben en de oude Appiaweg Prijs: 180 fr. VERLICHT ROME: nachttour Prijs: 180 fr. UITSTAPJE van 1/2 dag naar Tivoli, Villa d'Este, Villa Adriana Prijs: 180 fr. UITSTAPJE van 1/2 dag naar de ROMEINSE KASTELEN Via Appia, Castelgandolfo, Frascati Prijs: 160 fr. 1 DAG naar Napoli, Pompei en Sorrente, met middagmaal en avondmaal Prijs: 990 fr. 1 DAG naar Firenze, met middagmaal en avondmaal Prijs: 990 fr. •

REIS, NAAR ANDALOUSIE

Programma: 9 april : BRUSSEL-MALAGA Vertrek uit Brussel rond de middag Aankomst te Malaga in de namiddag Vervoer per autocar van het vliegveld naar het hotel Instelling, avondmaal en overnachting 10 april : Malaga - Granada Ontbijt in het hotel en begin van een rondrit van 8 dagen in Andalousië 11 april: Granada - Cordoba 12 april : Cordoba - Sevilla 13 april: SEVILLA 14 april : Sevilla - Jerez - Cadiz 15 april : Cadiz - Algeciras - Ceuta - Tetuan Tanger

16 april : Tanger - Algeciras 17 april : Algeciras - Malaga Einde van de rondrit en instelling in het hotel te Malaga 18 april : MALAGA-BRUSSEL Qntbijt in het hotel Vervoer per autocar naar het vliegveld en terugreis naar Brussel. Aankomst te Brussel in de namiddag. Prijs per persoon: 14.970 fr. Toeslag éénpersoonskamer : 750 fr. Volgende diensten zijn in deze prijs begrepen: - de reis Brussel-Malaga, heen en terug in toeristklas - de inschepingstaks op BrusselNationaal - de Spaanse taksen - het vervoer per autocar van het vliegveld van Malaga naar de stad en omgekeerd - de rondreis van 8 dagen door Andalousië, met verblijf in komfortabele hotels, en alle maaItijden - alle onkosten tijdens de rondrit voor ingang in musea, enz. - het verblijf met half pension (avondmaal, overnachting e nontbijt) te Malaga de 1e dag en de voorlaatste dag.

Willemsfondsers

qaanmee

Inlichtingen

bij de voorzitter van

uw plaatselijke

afdeling.


cULTUURLEVEN

•

OM ONS HEEN

VLAAMSE BOSBOUWVERENIGING

Op zaterdag 31 oktober 1970 werd te Gent de VLAAMSE BOSBOUWVERENIGING opgericht. Verschillende honderden belangstellenden hebben onmiddellijk de oproep van de promotors beantwoord, waaruit de grote weerklank blijkt voor elk konkreet initiatief, dat de effektieve bescherming van het leefmilieu in het Vlaamse land nastreeft. De VLAAMSE BOSBOUWVERENIGING wil het tot stand komen van een dynamische bospolitiek in het Vlaamse land bewerken. Zij is van oordeel, dat hierbij de ekonomische en sociale rol van het bos moeten 'verbonden worden. Tevens neemt de V.B.v. elke vorm van positieve samenwerking met andere verenigingen aan. Zij wil tenslotte de boseigenaars voorzien van adviezen en technische hulp. Tot op heden werd geen bospolitiek uitgewerkt, die rekening houdt met de specifieke noden van het Vlaamse land. Deze zijn vooral de laatste jaren op de voorgrond getreden ingevolge de demografische ontwikkeling en de industrialisering. De officiële bospolitiek in België is eenzijdig afgestemd op de bosgebieden van het Waalse landsgedeelte en op de produktierol van het bos. De VLAAMSE BOSBOUWVERENIGING is van oordeel, dat in Vlaanderen de vrijwaring van het leefmilieu gebonden is aan het absoluut behoud van de nog bestaande bosresten, en dat een dynamische bebossingspolitiek nodig is, die moet toelaten snel en goedkoop de groene ruimte te scheppen, waaraan de bevolking behoefte heeft. Voor het ganse Belgische Rijksgebied, worden gemiddeld 6 a beboste oppervlakte per inwoner geteld. Behoudens Nederland, is dit het laagste cijfer voor gans Europa. Daarenboven geeft het nog een verkeerd beeld van de toestand, vermits de bossen zich hoofdzakelijk in het Waalse landsgedeelte bevinden. Meer dan 50 % van de oppervlakte van de Provincie Luxemburg is bebost, maar in Oost- en West-Vlaanderen samen, reikt de bebossings-

index niet verder dan 5 % . Zulks betekent, dat voor het geheel van de 4 Waalse Provincies 1.650 m2 bos per inwoner voorhanden is tegenover nauwelijks 200 m2 per inwoner voor het Vlaamse land, met zeer extreme situaties in Oost-Vlaanderen (100 m2 bos per inwoner) en in West-Vlaanderen (70 m2 bos per inwoner). Het grootste deel van dit bosareaal is daarenboven niet toegankelijk. De VLAAMSE BOSBOUWVERENIGING wil de periode van protesten afsluiten om over te gaan tot verwezenlijkingen. Daarom zal zij als een drukkingsgroep optreden bij de publieke opinie en de maatregelen aanbevelen, die kunnen genomen worden om tot een onmiddellijke verbetering van de toestand te komen. Zij stelt in eerste instantie de bebossing voor van de marginale landbouwgronden en van de waterzieke gronden. In het plan tot sanering van de Europese landbouw (Mansholt) is voorzien, dat 5.000.000 ha marginale landbouwgronden moeten worden omgezet in bossen en groene zones. Voor België wordt, gerekend met het verdwijnen, op korte termijn, van 250.000 ha marginale landbouwgronden, waarvan het overgrote deel in het Vlaamse land gelegen. De VLAAMSE BOSBOUWVERENIGING wil de interesse van de openbare besturen voor de bebossing wekken en hiertoe daadwerkelijk medewerking verlenen. De aandacht van de gemeenten en van de Commissies van Openbare Onderstand moet worden gevestigd op het feit, dat de aanleg van een park 800.000 tot 1.000.000 F kost, maar dat een bebossing voor max. 25.000 F per ha kan worden uitgevoerd. Deze bebossing kan van een subsidiëring van minstens 30 % var de kosten genieten; het bos geeft mettertijd een interessante ekonomische opbrengst; het is uitermate geschikt voor de organisatie van alle vormen van rekreatie. De VLAAMSE BOSBOUWVERENIGING beseft, dat zij een specifieke rol te vervullen heeft. Dit belet even-

wel de effektieve samenwerking niet met alle verenigingen, die de bescherming van de natuur en de vrijwaring van het leefmilieu nastreven. Zij steunt in het bizon der de initiatieven, die de kennis van de boom en van het bos trachten te bevorderen en die de uitbreiding van de begroende zones en van de bosgebieden in het Vlaamse land onmiddellijk beogen. De VLAAMSE BOSBOUWVERENIGING kan verschillende middelen aanwenden om haar doelstellingen te verwezenlijken: - Studie van wetteksten en uitvoeringsbesluiten, die betrekking hebben op de bospolitiek, de·natuurbescherming, de ruimtelijke ordening en de groene zones. Uitwerken van voorstellen, die wetteksten kunnen worden - Opzoeken van nieuwe valorisatiemogelijkheden voor het bos. - Onderzoek naar de omstandigheden en voorwaarden om de bosgebieden toegankelijk te maken voor het publiek (Wandelbos). ' Studie van nieuwe beschikkingen tot organisatie van de jacht. Bevorderen van de kennis van het bos door het organiseren van geleide bosbezoeken, voordrachten, studiedagen. - Opmaken van een inventaris van de bestaande bosgebieden en van de noden, teneinde tot een verantwoorde planning te komen. - Verstrekken van voorlichting en adviezen. De VLAAMSE BOSBOUWVERENIGING geniet op dit ogenblik reeds de steun van een belangrijk gedeelte van de Vlaamse bevolking. Zij hoopt haar aktie te kunnen uitbouwen in een gunstig klimaat en verzoekt daarom om de medewerking van de communicatiemedia, die in zulke aanzienlijke mate hebben bijgedragen tot de sensibilisatie van de openbare opinie in het Vlaamse land ten gunste van het natuurbehoud en de milieubescherming. Het voorlopig sekretariaat V.B.V. : De SCHUYTER J. Kleine Gentstr. 7, St.-Den ijs-West rem

5


ONZE AFDELINGEN

•

In memoriam Karel De Pauw

Op woensdag 11 november, overleed totaal onverwacht de Heer Karel De Pauw. Op de rouwbrief lezen we : « Ereleraar van de Middelbare Normaalschool Karel Buis, eredirecteur van de Taalcursussen Handelsschool van het Willemsfonds, Bestuurslid van het Willemsfonds, de Vlaamse Club en vele andere verenigingen. Sobere opsomming van schamele woorden die echter diep van betekenis zijn en ons het rijke leven van een noest werker, een eminent pedagoog, een bevoegd leider, een vurig en eerlijk strijder, een taalminnaar voor de geest roepen. Wij, zijn honderden vrienden, bewonderaars, kennissen, oudeoliega's, oudleerlingen, leden van culturele verenigingen vergezelden hem op zijn laatste tocht en stelden er prijs op hem een laatste maal onze grote erkentelijkheid, ware bewondering, diepe eerbied en warme vriendschap te betuigen. We voelden ons allen één door deze gemeenschappelijke gedachte : een groot en goed mens is heengegaan. In de annalen van het Willemsfonds, van het onderwijs, van het cultureel leven in Brussel staat zijn naam gegrift in gouden letters. Hij verrichtte baanbrekend werk op het gebied van het taalonderwijs; duizenden Vlaamse en Waalse leerlingen leerden Nederlands via een door hem ontworpen Nederlandse

6

taal methode, duizenden leden van culturele verenigingen luisterden naar zijn bezielend woord in voordrachten en dragen thans in zich mee de herinnering aan een rijzige, vertrouwde gestalte, aan een warmhartig, geestdriftig man. Nog geen twee jaar geleden nam hij van ons afscheid als Directeur van de Willemsfondsschool ; zijn afscheid van nu is er één voor altijd. De bloemen die hem toen omringden waren jubelende feestbloemen ; de vele kransen en ruikers van nu zijn bloemen van rouwen vaarwel. Hij hield van het onderwijs, hij hield van de jeugd, hij hield van zijn taal, zijn volk, zijn cuituur, hij hield ook van ons, zijn vrienden. Hij schonk ons zijn vakkennis, leerde ons wat verdraagzame vrijzinnigheid, eerlijkheid en rechtvaardigheid betekenen, onderwees ons onze taal, schonk ons zijn hele rijke persoonlijkheid. Hij was streng en veeleisend, welgemanierd, en in heel zijn optreden en leven een man van stijl, een heer. Een nobel karakter, dat geen wrok kende. Hij diende zijn taal en cultuur als pedagoog, als schrijver, als verkondiger. Hij was een liefhebbend echtgenoot, een toegewijd vader en grootvader, een waar broer en vriend. Zijn diepe ernst belette niet een zekere olijke guitigheid, zijn groot idealisme verhinderde niet dat hij een praktische organisator was. Hij heeft ons, zijn vrienden, die het voorrecht genoten hem van dichtbij te hebben gekend, rijker gemaakt. Het leed dat Mevrouw De Pauwen de Haren treft kunnen we niet peilen; we zouden willen helpen en staan machteloos met onze schamele woorden van medeleven. Hem vergeten zullen we nooit en in de mate van onze beperkte mogelijkheid zullen we trachten zijn werk voort te zetten. Karel De Pauw heeft zich aan ons vertoond als een rijke, een harmonische, een schone persoonlijkheid. Door zijn heengaan heeft hij ons allen zo heel veel armer en eenzamer achtergelaten. Mevr. Van Straelen

•

Aktiviteiten

Aalst en omstreken 30-10-70 « Reisindrukken uit Tsjecho-Slovakije» Dhr. R. Van de Mosselaer.

door

Antwerpen 8-12-70 Cabaretavond Baasrode 7-3-70 Toneelvoorsetlling door Fakkel - Antwerpen onder auspiciën van het Ministerie voor Nederlandse Cultuur. Programma: Poen, een zwarte komedie van Joe Orton. Bensberg 2-6-70 Voordracht door de Heer Louis De Lentdecker over « De misdaad in België », 17-11-70 One man show van Johny Voners. Brussel en voorsteden 16-9-70 J.P. De Waele: «Overwegingen in verband rnet het probleem van de transsexualiteit » met debat. 28-10-70 « Latijns Amerika in de Branding». 25-11-70 Literaire avond met Stefen Membrecht. « Homofilie en literatuur». 10-2-71 Muziek beluisteren aan huis met de radio door Corneel Mertens, programmadirecteur B.R.T. met de fonoplaat door Aloïs Degraeve, hoofdredacteur van « Platen Lezen », Brussel - 3 Fondsen 6-10-70 Het Symfonieorkest o.l.v. Eleazar de Carvalho of concert door het Estradeorkest van de D.D.R. 3-12-70 Opera- en Belcantoconcert. 1-2-71 Operetteprogramma «Wenen, dromen »,

Stad

mijner

Diest 22-10-70 Galavoorstelling van Satyricon of de dekadentie van het keizerlijke Rome door Frederico Fellin. Herentals 8 - 15 - 22 - 29 - 10-70 en 5 - 12 1-71 Cyclus «opvoeding tot internationale standhouding ". Herzele 31-10-70 1 - 2-11-70 Schilderijen-tentoonstelling Vergucht.

ver-

door dhr. Michel


CUL T-UURLEVEN OM ONS HEEN

Knokke 30 - 31-10-70 1 - 2-11-70 Culturele ontspanningsreis naar Parijs en Versailies. Leopoldsb.urg 4-12-69 Voordracht met dia's over Zwitserland door dhr. Philippet. 12-3-70 Voordracht over cc De Mens is op de Maan geland, maar... » met kleurfilm door dhr. A. Pien. 28-4-70 Voordracht over cc Spanje» met dia's door dhr. A. Pien. Leopoldsburg 23-10-70 Zweedse kleurfilm cc Hugo en Josefin» presentatie en kommentaar door J. Röpcke. Lint 17-11-70 Filmvoorstelling met nabespreking - o.a. Bezoedeling van het zeewater. Middelkerke 30-10-70 Film en voordracht over Canada door dhr. M.G. Lenoir. 20-11-70 Filmavond en voordracht over het Lemanmeer in Zwitserland door dhr. M. Philippet.

Oostende 7-12-70 Voordracht met diaprojectie door dhr. L. Van Wijns~erghe. Titel: cc Over Spanje naar Marokko ». Ronse 26-10-70 Optreden van het Yougaslavisch Dans- en Zangensemble van Filip Deire. 10-11-70 Poëzieavond. 21-11-70 Schiftingswedstrijden. Voordragen. 1-12-70 Forumgesprek met debat cc De Herziening van het Schoolpact », 4-12-70 Optreden van de Boliviaanse Zang- en Dansgroep cc Los Rayas» onder de auspiciën van het Ministerie van de Nederlandse Cultuur. Westhoek 6-3-70 Voordrachtavond door Prof. Dr. Marcel Van Miegroet over cc Vrijwaring van het Leefmilieu ».

•

ERESALUUT

AAN DE

ZUIDNEDERLANDSE Op 24 oktober 11. vierde de Koninklijke Zuidnederlandse Maatschappij voor Taal- en Letterkunde en Geschiedenis die dit jaar onder voorzitterschap van Prof. Dr. A. Gerlo staat, haar 100-jarig bestaan. Sinds 100 jaar staat de vereniging in de bres voor de ontwikkeling der menswetenschappen in de Nederlandse taal door het organiseren van halfjaarlijkse congressen en door het uitgeven van jaarboeken met geleerde bijdragen over taal- en letterkunde, en sinds enkele decennia ook over geschiedenis. Tijdens het banket bracht de algemene sekretaris van het Willemsfonds, W. Prevenier, een heilgroet namens de Vlaamse Kultuurverenigingen. Hij wees er op dat in 1870, zoals in 1970 merkwaardige banden voorhanden zijn tussen de Vlaamse fondsen en de Zuidnederlandse Maatschappij. In 1870 waren vele zelfde prominenten actief zowel in de Fondsen als in de Zuidnederlandse, en dat was ook logisch. Aan al deze verenigingen lag één zelfde streven naar kulturele en sociale verheffing van het Vlaamse volk aan de basis. Vandaar die typische personele unies. De eerste voorzitter der Zuidnederlandse, Prof. Jacob Heremans was in 1870 ook bestuurslid van de Gentse afdeling van het W.F.; hij behoorde tot de oprichters in 1851 en was algemeen voorzitter van het W.F. van 1876 tot 1882. De ere-algemene voorzitter van het W.F., Prof. H. Van Werveke, en de voorzitter der Brusselse afdeling van het W.F., Prof. Foncke, waren beiden voorzitters van de Zuidnederlandse. En vandaag zet Prof. Gerlo voorzitter van het Vermeylenfonds deze roemvolle traditie van personele unies verder. Er zijn nog meer treffende parallellen tussen 1870 en 1970. Op de algemene vergadering van het W.F. van 25/~2/1870 drong Max Rooses, secretaris der Gentse afdeling, en ook al zeer vroeg bestuurslid van de Zuidnederlandse, bij de algemene

secretaris, Julius Vuylsteke, aan op intensieve samenwerking der Vlaamse kulturele verenigingen in volgende voege: « Het ware wenselijk dat al de vlaamsche genootschappen meer samenwerkten. In den loop van het jaar heeft de heer Rooses aan den heer Vuylsteke een klein ontwerp ingezonden betrekkelijk het stichten van eenen bond tusschen de verschillende maatschappijen. Deze bond zou voornamelijk tot doel hebben het inrichten van volksvoordrachten »; Veel succes heeft Rooses echter met zijn plan niet gehad in 1870. De tijden waren er kennelijk nog niet rijp voor. Ook hier heeft de geschiedenis zich herhaald, doch met heel uiteenlopende resultaten. Ook de huidige voorzitter der Zuidnederlandse, Prof. Gerlo, riep met zijn collega's van OF, WF, VF en andere kuItuurverenigingen op tot samenwerking in het kader van het Overlegcentrum van Vlaamse Verenigingen dat nu reeds 4 jaar fungeert, en een van deze drukkingsgroepen vormde en nog steeds vormt die de evolutie der Vlaamse Beweging fundamenteel beïnvloedde, al dan niet via het organiseren van 5-november betogingen. Deze samenwerking der Vlaamse Verenigingen is een verworven element van Vlaamse sterkte. Ze blijft hoogst belangrijk in de machtsstrijd die zich thans rond Brussel afspeelt. Moge de Zuidnederlandse nog vele jaren haar rol in de Vlaamse aanwezigheidspolitiek te Brussel vervullen. W. PREVENIER

NEEM of HERNIEUW een abonnement op cc De Vlaamse Gids» U kunt het voordelig door overschrijving van 250 fr. (inplaats van 350) op P.R. 779.82 van Willemsfonds - Gent met vermelding De Vlaamse Gids 1971

7


DE VERBORGEN

VERLEIDERS

Begin 1972 zal de Vlaamse Televisie één van haar educatieve uitzendingen wijden aan het thema « De Verborgen Verleiders », waarmee bedoeld wordt een geheel van verkoopstechnieken die sedert 1950 ontwikkeld werden, op basis van dieptepsychologie. De term « verborgen verleiders" zelf werd in 1957 gelanceerd als de titel van een Amerikaanse best-seller «The Hidden Persuaders » door Vance Packard. Deze journalist publiceerde ook een aantal andere boeken over de rand aspecten van de zgn. consumptiemaatschappij. Onder zijn meest bekende werken, waarvan de meeste in het Nederlands werden vertaald, vermelden wij « The Waste Makers », « The Status Seekers» en «The Naked Society». De tweede wereldoorlog had de Amerikaanse industrie tot buitengewoon hoge technische en wetenschappelijke investeringen gedwongen. Hierdoor ontstond een massaconsumptiecapaciteit, die het mogelijk maakte dat heel wat goederen, die voorheen luxe-producten waren, binnen het koopbereik van een massaal aantal mensen werden ge-. bracht. De auto kan hier als voorbeeld worden vermeld. Anderzijds kenmerkte de na-oorlogse periode zich o.a. door een gevoelige toename van de inkomens, zodat voor het grote marktaanbod ook een vraag werd geschapen. Algemeen gaf deze toestand aanleiding tot een marktstrijd zonder voorgaande. Vooral het ontstaan van het merkartikel noopte tot een grondige aanpassing van de marktstrategische wapens, waaronder de reclame. Was tot dan toe de belangrijkste kwaliteit van een verkoopboodschap haar originaliteit dan moest zij nu het nieuwe marktgedrag volgen, d.w.z. zij werd agressiever en meer individueel gericht. De overheid had daartoe zelf het voorbeeld gegeven, tijdens de oorlog, in kampanjes waarbij tot vrijwillige dienstneming werd aangezet (<
8

Van 1948 af publiceerden verschillende Amerikaanse reclamevakbladen artikelen waarin gewezen werd op de psychologie als hulpwetenschap bij de reclame. Zo verscheen in 1950 in «Printer's lnk » een bijdrage van James Vicary « How Psychiatric Methods Çan be Applied to Market Research », Twee baanbrekers terzake werden Dr. Ernest Dichter en Pierre Martineau, die de techniek van het zgn. « motivation research" propageerden. Dergelijk motiveringsonderzoek stelde dat een consument tot een aankoop gedreven wordt door andere motieven dan deze die hij voor zijn koopbeslissing laat gelden, d.w.z. de mens denkt bij een aankoopbeslissing rationeel te handelen, doch in werkelijkheid laat hij zich leiden door diepere en veel minder rationele motieven. Daarom moest de verkoopkampanje voorafgegaan worden van een onderzoek naar die werkelijke motieven, waarop dan de reclameboodschap werd gericht. Aldus stelde een zeepfabrikant vast dat hij voor zijn product een hogere prijs kon vragen en toch meer verkocht wanneer hij het gebruik van zijn zeep als een schoonheidskuur voorstelde. Rationeel koopt de vrouw hygiëne, in werkelijkheid, leerden de motiveringsonderzoekers, is de belofte van schoonheid doorslaggevend bij de aankoop van het bewuste merk .. Dit peilen naar de diepere beweegredenen bij een beslissing is mettertijd derwijze doorgevoerd dat de koopgrage en koopkrachtiqe consument vandaag als het ware geconditioneerd wordt voor massaverbruik. De talrijke experimenten in supermarkten staven dit. Dat manipuleren van het individu is meer dan bedenkelijk, vooral omdat de technieken die thans aangewend worden om de consument aan te zetten tot aankoop van een tweede TV-toestel, van een nog grotere wagen of een luxueuze kruisvaart op afbetaling; kortom tot méér kopen dan hij nodig heeft en kan betalen, evengoed op andere domeinen kun-

nen, en wellicht zullen toegepast worden. Reeds nu heeft de wijze waarop vele politieke kandidaten hun verkiezingskampanjes voeren, aanleiding gegeven tot het ontstaan van de term « play-boy democratie ». Hoe de verborgen verleiders over hun taak denken moge blijken uit de uitspraak van één van hun leiders, Dr. E. Dichter: «De mens weet zeer goed dat hij een boel aangeboden dingen niet werkelijk nodig heeft. Geplaatst voor een aankoopbeslissing wordt het individu heen en weer geslingerd tussen schuld en het verlangen naar genoegen. Het is onze taak de consument een alibi te geven om genoegen te beleven, zonder schuldgevoel ". Met deze bijdrage hebben wij enkel willen pleiten voor een volgens ons zeer belangrijke opdracht van de hedendaagse vereniging voor volksontwikkeling, nl. de hulpeloze consument bij te staan in het zoeken naar een wapen tegen dergelijke praktijken. P. VAN DE VOORDE STEUN

HET VUYLSTEKE-FONDS

Dank zij de steun die het sedert jaren van zijn talrijke sympathisanten mocht ontvangen, kon het Vuylsteke-Fonds reeds achttien brochures, gewijd aan aktuele Vlaamse of vrijzinnige onderwerpen uitgeven en kosteloos op circa 7000 exemplaren verspreiden. Dit jaar kon het Fonds beschikken over een tekst van de hand van de heer Leo Scheven hels « Vrijzinnigheid en Cultuurbeleid". Met het doel de Vlaamse publieke opinie beter voor te lichten over dit wel zeer belangrijke vraagstuk wenst het Vuylsteke-Fonds aan deze publikatie de grootst mogelijke verspreiding te geven. Het doet daarom een beroep op Uw financiële steun om, door een vrijwillige bijdrage, zijn doel te helpen verwezenlijken. Stort daarom Uw bijdrage vandaag nog op prk. 5158.43 van. het Vuylsteke-Fonds, te Gent. Het comité dankt u bij voorbaat.

nu


Maak het voornemen om van UUJ vakantie het beste te maken!

(vervolg van blz. 3)

ren, nl. de persoon helpen zich naar best vermogen te ontplooien, te worden wie hij in aanleg is. Daartoe moet de mens zichzelf bewust worden en ontdekken, zijn mogelijkheden ten volle ontwikkelen, zijn beperkingen leren aanvaarden. Belangrijk is dat het vormingswerk hem helpt de remmingen die in hem en buiten hem in de samenleving aanwezig zijn, en tegen zijn ontplooiing, zijn zichzelf vinden en in de hand nemen ingaan (vervreemding), te erkennen en weg te werken. Ook daaruit blijkt dat de ontplooiing van de menselijke persoon geen louter individuele werkzaamheid en proces is, maar integendeel niet los kan gemaakt worden van het begrip medemenselijkheid. Personalisatie en medemenselijkheid, vrijheid en solidariteit vullen elkaar aan. Solidariteit onder allen, met het oog op bevrijding en vrijheid voor allen, is voorwaarde tot het bereiken van die bevrijding en vrijheid voor het individu zelf. Persoonsvorming moet derhalve terzelfdertijd gemeenschapsvorming, en gemeenschapsvorming meteen persoonsvorming zijn. Het beginsel van de eerbied voor de menselijke persoon verdient toch een aparte vermelding. Bestendig worden de rechten van de mens over de hele wereld geschonden. De democratiserende waarde van gelijkheid (gelijke levenskansen, gelijke behandeling voor de wet) mag niet geïnterpreteerd worden als « uniformiteit ». Uit dien hoofde zal het vormingswerk de kritische zin moeten bevorderen t.o.v. de instellingen en personen die op een bepaald ogenblik «de overheid» uitmaken en t.o.v. maatschappelijke krachten en processen die een feitelijke discriminatie tussen groepen of personen bewerken. Het vormingswerk moet de deelnemers helpen in hun eigenwaarde als menselijke persoon te geloven, onmachtsgevoel te overwinnen, voor hun mening en rechten op te komen, hun expressieve vermogens te ontwikkelen en creatief te zijn in de uitoefening van hun menigvuldige sociale taken. Renaat Roels

... en informeer

sun reizen

alvast even bij

en nog: en nog:

•

maximum

•

minimum

komfort

•

vertrekdata

•

of vaste vertrekdata

prijzen naar keus

•

met eigen snelle vliegtuigen

•

per toerauto of trein of eigen wagen naar alle streken van Europa

•

groepsreizen voorwaarden

tegen speciale

•

luxereizen,

•

zakenreizen

verre afstandsreizen

•

trein-,

•

hotelreservaties

•

huren van auto's

boot- en vliegtuigbiljetten

Met andere woorden : SUN-reizen is er om aan elk verlangen doen! SUN-REIZEN 9300 2000 8000 1000 9000 3500 8700 3200 2700 9620

te vol-

N.V., verg. A 1249

Aalst: Korte Zoutst raat 22 Antwerpen: Korte Nieuwstr. Brugge: Geldmuntstraat 5 Brussel: Em. Jacqmainlaan

tel. 053/700.08 tel. 03/33.12.78 tel. 050/392.66 103 tel. 02/19.23.03 02/17.29.92 Gent: Nederkouter 24 tel. 09/23.03.76 Hasselt: Zwanestraat 1-3 tel. 011/208.14 Izegem: Marktstraat 44 tel. 051/341.58 Kessel-Lo (Leuven) : Tiensestwg 37 tel. 016/343.08 Sint-Niklaas: Mercatorstraat 7 tel. 03/76.67.05 Zottegem: A. Scheirstraat 31-33 tel. 09/70.21.75 28

Woont u iets te veraf van één van onze kantoren? Schrijf een kaartje, of bel even op. Vrijblijvend, natuurlijk. Het loont beslist de moeite!

"

Verantw.

uitgever:

PROF. DR. A. VERHULST.

Nelemeersstraat

10 - St.-Martens-Latem


TAAL- en HANDELSLEERGANGEN van het Willemsfonds Opgericht in 1880 -

Erkend door de Staat

Vlaams Atheneum Moutstraat 24, Brussel

SPAREN

IS GOED

Cotnbi-Sparen bij de

1

In deze avond- en zondagleergangen leert men afzonderlijk en naar keus : Moedertaal, Frans, Nederlands (2e taal), Engels, Duits, Spaans, Italiaans, Russisch, Latijn, Grieks, wiskunde, geschiedenis, aardrijkskunde, natuurwetenschappen, enz. of wordt men hulpboekhouder ; verzekering technicus; boekhouder; gegradueerde in de boekhouding en de fiscale praktijk; twee-, drie- of viertalige stenotypist; twee-, drie- of viertalige secretaris; twee-, drie- of viertalige handelscorrespondent; gegradueerde in de sociale administratie; gegradueerde in de reclame en publiciteit ; gegradueerde in de verzekeringen; leraar in boekhouden en aanverwante vakken; leraar in de stenodactylografie ; leraar in de handelscorrespondentie, enz. Telefoon: 12.62.65(na -8 uur). WETTELIJKE DIPLOMA'S UITVOERIG PROSPECTUS OP AANVRAAG DE LEERGANGEN ZIJN KOSTELOOS VERGOEDING VOOR SOCIALE PROMOTIE

KREDIETBANK NOORDSTARFONDS is

v.z.w. steunt bestendig het kulturele leven in Vlaanderen U kunt ook helpen

3 X BETER!

door U te laten verzekeren bij

De Noordstar en Boerhaave GROOT BRITTANIELAAN 47 GENT

Drukkerij Antigoon n.v .. Antwerpen

DE SCHAKEL. (c) Liberaal Archief - Kramersplein Gent. (c) Liberaal Archief - Kramersplein Gent WILLEMSFONDS ORGAAN. «blz. ~ """")

Recommend Documents