De Konvo Een uitgave van het KNNV Amersfoort e.o. - nr. 28 - december 2012
Van de redactie Deze keer heeft de redactie he-le-maal niets te melden. Het wijst zich allemaal van zelf. ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Nieuwjaarsbijeenkomst Het bestuur nodigt alle leden uit voor de nieuwjaarsbijeenkomst op dinsdag 15 januari 2013. De avond wordt deeld gevuld met korte voordrachten van de werkgroepen Nachtvlinders, Vogels, Wandelingen zondagochtend, Planten en Insecten. Voorts een presentatie van de nieuwe KNNV-site en een evaluatie van subsidie-
aanvragen van Groen en doen (zie verderop). De avond heeft van 20.00 tot 22.00 uur plaats in de Schoolsteeg, Hamersveldsweg 107, Leusden. Parkeren kan bij de buren van de gemeentewerf. Boekenbeurs De bijeenkomst wordt opgewaardeerd met een boekenbeurs. Daarvoor dien je wel zelf boeken mee te nemen zodat die bij een andere natuurliefhebber een tweede leven kunnen krijgen. Verder het programma van de Natuuracademie in 2013 en, als er nog tijd over is, een inkijkje in het ontstaan van de nieuwe Fotogids korstmossen.
Herinnering: fotowedstrijd De fotowedstrijd is alleen bestemd voor KNNV’ers. Je hebt nog een maand de tijd. De inzending sluit 31 december 2012. Informatie over de wedstrijd staat op onze website. Er komt een onafhankelijke jury. De winnaars worden in onze voorjaarsvergadering bekend gemaakt. ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Fikse korting natuurboeken De KNNV Uitgeverij biedt extra korting op vogel-, vlinder-, tuin- en kinderboeken plus op een aantal wetenschappelijke uitgaven. Daar onder ook cadeauboeken, veldgidsen en naslagwerken. De korting kan oplopen tot vijftig procent. De actie duurt tot en met 31 december 2012. Kijk op www.knnvuitgeverij.nl . Om te kunnen bestellen moet wel eerst op de website een account worden aangemaakt. ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Minicursus Bomen in de winter Op woensdag 12 en zaterdag 15 december verzorgt de KNNV Amersfoort een minicursus over het herkennen van bomen in de winter. Bomen zijn in alle seizoen prachtig, maar het silhouet van een grote boom in de winter tegen een mooie winterlucht is wel heel bijzonder.
Aan dat silhouet, en aan andere kenmerken zijn in de winter de soorten te herkennen. De theorieavond is op woensdag 12 december bij De Schoolsteeg, Hamersveldseweg teLeusden van 19.30 - 21.30 uur. Zaterdag 15 december volgt van 13.00 15.30 uur een excursie langs bomen in Leusden. Deze minicursus is onderdeel van de Natuuracademie, een samenwerkingsverband van de Vereniging voor veldbiologie KNNV, het CNME Landgoed Schothorst in Amersfoort en het CNM De Schoolsteeg in Leusden. De cursus wordt gegeven door Frank Moens, tot voor kort verbonden aan de Bomenstichting en medeauteur van Bomen en Mensen, en Monumentale bomen. Aanmelden via www.schoolsteeg.nl bij Natuuracademie. De kosten zijn 10 euro inclusief koffie/thee en informatie. KNNV-leden krijgen 50 procent korting.
Korstmossen op de grachtmuren door Arie van den Bremer Door de binnenstad van Amersfoort lopen twee grachtengordels. De Stichting Waterlijn verzorgt daar rondvaarten. Uiteraard zijn de geschiedenis van de stad en de bebouwing langs het water belangrijke thema’s. Maar de flora neemt ook een steeds belangrijkere plaats in omdat die tamelijk spectaculair is. Op de muren groeien bijvoorbeeld Tongvaren, Muurvaren, Steenbreekvaren en Gewone eikvaren. Plantensoorten worden regelmatig geïnventariseerd. Maar er is meer leven op de muren zoals mossen en korstmossen en ook daar over kan tijdens een boottocht verteld worden. Om die reden kreeg de KNNV Amersfoort het verzoek van Gert Lodewijk, vrijwilliger bij Waterlijn (en KNNV-er), een inventarisatie van korstmossen uit te voeren. Dat vond ik een mooie vraag want kortmossen
houden mij, vanwege hun vormen en kleuren, zeer bezig. Ik heb mijn leermeester Leo Spier uitgenodigd daarbij te helpen. Het gebeurt niet elke dag dat je een privétocht door de grachten kunt maken, maar nu was het zo ver. Het resultaat was zeer verassend. Totaal vonden we 51 soorten. Soms van een soort een heel klein stukje, maar andere waren massaal aanwezig. Er zijn korstmossen met mooie en minder mooie vormen en kleuren. Mooi vind ik vooral Kauwgommos en Patatzakbekermos. Zie foto’s. De punaise, met een diameter van een centimeter, geeft aan hoe groot het korstmos is. De afmetingen zijn bij het determineren belangrijk. Pogingen om foto’s te maken zijn merendeels mislukt, want de boot stilleggen is niet makkelijk. De gevonden soorten staan in de tabel helemaal achterin deze Konvo. Wie wil weten hoe een soort eruit ziet kan twee boeken raadplegen of naar internet gaan. Die boeken zijn Fotogids korstmossen, van ondergetekende en Leo Spier, en de Veldgids Korstmossen van Kok van Herk en André Aptroot. Wie een fotogids wil kan mailen naar
[email protected].
Agenda Woensdag 12 december, 19.30 - 21.30 uur: KNNV-minicursus Bomen herkennen in de winter. Theorieavond aan de Hamersveldseweg 107 te Leusden. Plus excursie op zaterdag 15 december. Kosten 10 euro, KNNV’ers halve prijs, aanmelden via www.schoolsteeg.nl . Vrijdag 14 december, 20 uur: De Vogelwacht Utrecht trekt Den Treek in om naar bosuilen te luisteren. Verzamelen op parkeerplaats van restaurant Bavoort, Treekerweg 28, Leusden. Meer informatie geeft André van Keken, tel. 06 15 94 82 30. Zaterdag 15 december: excursie herkenning bomen in de winter. Zie woensdag 12 december. Dinsdag 8 januari, 20 - 22 uur: Natuur is overal - vertelling met films door Henk E. Groenewoud. Henk toont werk van de laatste jaren en vertelt hoe natuurfilms maken in zijn werk gaat. Museum Flehite, Westsingel 50, 3811 BC Amersfoort. Zie verder onder natuurlezingen.
Zondag 13 januari, 14.00 - 16.00 uur: Langs oude wegen in de nieuwe wijk Vathorst Start: Informatiecentrum Vathorst, Veenslagen 2, Amersfoort. Tocht langs oorspronkelijke stukjes boerenland en een natuurgebiedje. Meer informatie: Piety Vernooij, tel. 033 - 455 57 52. Dinsdag 5 februari, 20 - 22 uur: Stromend landschap - vloeiweidensystemen in de Gelderse Vallei door Erik Brinckmann. Eeuwenlang bevloeiden boeren hun graslanden met beekwater om de opbrengst te vergroten. Dit is nog overal in het landschap zichtbaar. In Museum Flehite, Westsingel 50, 3811 BC Amersfoort. Zie verder onder natuurlezingen. Zondag 17 februari, 14.00 - 16.00 uur: Winterwandeling in het groene mossenbos. Start: Pannenkoekenhuis Bergzicht, Doornseweg 23, Woudenberg. De struinwandeling voert naar de pyramide van Austerlitz. Onderweg vooral oog voor mossen en korstmossen. Stevige wandelschoenen wordt aangeraden. Een loep of vergrootglas is handig. Meer informatie: Arie van den Bremer, tel. 033 - 432 57 00.
Groen en doen Groen en doen is een subsidieregeling voor vrijwilligerswerk in de natuur. De KNNV als vereniging en enkele leden persoonlijk hebben duizend euro subsidie aangevraagd. De KNNV mocht als vereniging drie aanvragen indienen. Waarschijnlijk zijn er totaal zes aanvragen ingediend. De Groen en Doenvoucher is bedoeld voor alle activiteiten in Nederland die vrijwilligerswerk in natuur- en landschapsbeheer stimuleren. Bijvoorbeeld voor aanbieders of ontwikkelaars van een gratis opleiding die dit vrijwilligerswerk bevordert en vrijwilligers ondersteunt en begeleidt. Of voor mensen die samen met andere vrijwilligers zo'n opleiding volgen en een bijdrage in de kosten kunnen gebruiken. De voucher van 1000 euro kon worden aangevraagd door vrijwilligers en door vrijwilligersorganisaties, met uitzondering van Landschapsbeheer Nederland, VOFF, Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer, IVN en de Provinciale Landschappen die al via een andere regeling een financiële bijdrage krijgen. Op de site van Groen en Doen houden de vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties bij wat zij met de voucher gedaan hebben. ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Vogelherkencursus De KNNV-afdeling Zeist begint 11 februari met de cursus Vogels kijken en herkennen, bestemd voor mensen die al enige kennis van vogels hebben en betere vogelaars willen worden. Je leert in deze cursus bijna alle vogels van Nederland op uiterlijk, gedrag en hun geluiden te herkennen. Voorts komen de anatomie, het gedrag van vogels en hun relatie met de omgeving aan bod. Je krijgt lesmateriaal met vele afbeeldingen in kleur van de besproken vogels. Er kan worden gekozen voor een of meer onderdelen van de uit acht modules opgebouwde cursus. Er is steeds een theorie les op de tweede maandagavond van de
maand plus een excursie op de zondag daarop. Eenden en ganzen, les: 11 februari, excursie 17 februari Roofvogels les: 11 maart, excursie 17 maart Vogels van stad en dorp, les: 8 april, excursie 14 april Bos- en heidevogels, les 13 mei, excursie 19 mei Moeras- en weidevogels, les 10 juni, excursie 16 juni Vogels van wad en slik, les 9 september, excursie 15 september Trekvogels, les 14 oktober, excursie 20 oktober Vogels van kust en zee, les 11 november, excursie 17 november
De cursus heeft plaats in het gebouw van het NMC-Omgevingsdienst Regio Utrecht, Laan van Vollenhove 3211, 3706 AR Zeist, van 19.45 uur tot 22.00 uur. De hele cursus kost 165 euro, inclusief uitgebreide cursusmap in kleur, en koffie of thee. Je kunt ook intekenen per module ad 25 euro. KNNV-leden betalen 140, respectievelijk 20 euro. Betaling vooraf op rekeningnummer 3720624 t.n.v. de KNNV Zeist, Utrechtse Heuvelrug en Kromme Rijn. Opgave bij Gerard Streng: tel. 030 - 65 70 957 e-mail:
[email protected] Informatie bij Frans van Bussel, 030 - 693 11 68, e-mail:
[email protected]
Start ontwerpproces nieuw CNME Het ontwerpproces voor een nieuw stedelijk Centrum voor Natuur- en Milieu Educatie (CNME) is gestart. Er is een nieuw gebouw nodig omdat het oude in september 2010 afbrandde. De gemeenteraad stemde in september 2012 in met het programma van eisen. De planning is om het nieuwe onderkomen op dezelfde locatie in Schothorst eind 2014 op te leveren. Het nieuwe gebouw moet een groene ontmoetingsplek worden voor de stad. Het ecologisch beheer van het landgoed en het middeleeuws erf wordt voortgezet. Het gebouw zelf wordt duurzaam gebouwd, ingericht en gebruikt. De ontwerpfase start met de selectie van een bij de bouwopgave passende architect met kennis en ervaring op het gebied van duurzaamheid en flexibele, multifunctionele gebouwen. De geselecteerde architect stelt in overleg met de gemeente een voorlopig ontwerp voor het gebouw op. De gemeente kondigde aan dat betrokken partijen, omwonenden en raadsleden worden betrokken bij de plannen. Daar hoort het IVN ook bij. Voor de meedoende partijen wordt een ontwerpatelier georganiseerd. Via www.amersfoort.nl/cnme is het ontwerp en de bouw van het nieuwe gebouw te volgen. ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ Boekbespreking
Winterflora voor bomen In de zomer is het voor niet-deskundigen vaak al lastig om bomen te determineren, maar dan hebben ze, de bomen, tenminste nog bladeren die een handje helpen. ‘s Winters echter wordt het een stuk lastiger. Maar het nieuwe boekje Winterflora-bomen en struiken brengt uitkomst.
Een pagina uit het boek Dit heeft een determinatiesysteem dat speciaal is ontwikkeld om bomen aan de hand van in de winters zichtbare kenmerken op naam te brengen. Het boekje is gemaakt door Dirk Slagter, biologiedocent in Haarlem. Hij werkte er 25 jaar aan, maar nu heeft hij dan ook een winterflora waar in de meeste soorten bomen, struiken en houtige klim- en slingerplanten in Nederland en België zijn samengebracht. Honderdentien stuks in totaal. De startpagina verwijst naar een van de negentien volgtabellen. Daar wordt de lezer verder geleid aan de hand van eenvoudige maar uitstekende tekeningen, van takken en andere details, naar de bewuste boom. Het boekje begint met een verhaaltje over de manieren waarop bomen zich voorbereiden op de winter. Winterflora, met als ondertitel bomen en struiken, is in 2012 uitgegeven door Uitgeverij Natuurmedia. ISBN 978 90 808 1587 2. Met vierhonderd zwart-wittekeningen op 160 pagina’s. Auteur Dirk Slagter die ook de meeste tekeningen maakte. Prijs 14,50 euro. Verkrijgbaar bij de boekhandel, bij de uitgeverij en bij...... het IVN.
Informatie over de KNNV De Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) is een vereniging voor veldbiologie en houdt zich actief bezig met natuurbeleving, natuurstudie en natuurbescherming. Jong en oud kunnen er terecht. Onder de leden zowel vakmensen als liefhebbers die meer willen weten. De KNNV verzorgt excursies, kampen, reizen, lezingen en inventariseert natuurgebieden. Leden ontvangen het verenigingsblad Natura dat zes keer per jaar verschijnt, met informatieve artikelen over natuur, natuurbescherming, boekbesprekingen en nieuws uit de vereniging. KNNVleden krijgen kortingen op boeken uit de eigen KNNV-Uitgeverij. Landelijk bezoekadres Boulevard 12 3707 BM Zeist Postbus 310, 3700 AH Zeist Tel. 030 - 231 47 97 Fax 030 - 236 89 07 E-mail
[email protected] Lidmaatschap Het lidmaatschap van de vereniging kost 28 euro per jaar voor leden en 14 euro voor huisgenootleden. Het is mogelijk donateur te worden van de afdeling voor minimaal 10 euro per jaar. Huisgenootleden ontvangen niet het blad Natura, maar kunnen wel aan alle activiteiten deelnemen. Aanmelden als lid bij Han Schippers, Klein Klaasjestraat 6, 3813 MX Amersfoort, Email :
[email protected] . Het gironummer is 64 62 41 ten name van de KNNV afdeling Amersfoort. Adreswijzigingen dienen schriftelijk te worden gemeld aan de ledenadministratie. Dit geldt ook voor opzeggingen en wel vóór 1 november.
Advertenties zijn mogelijk. Adverteerders kunnen contact opnemen met de redactie. De KNNV Amersfoort heeft een eigen website: www5.knnv.nl/amersfoort. Webredacteur: Wim de Lange E-mail
[email protected] Webmeester: Rogier Foyer E-mail
[email protected] Bestuur Voorzitter: Arie van den Bremer Tel. 033 - 432 57 00 E-mail
[email protected] Secretaris: B. (Bart) Iping Tel. 033 - 461 03 12 E-mail :
[email protected] Penningmeester: H. (Han) Schippers Tel. 033 - 480 52 61 E-mail :
[email protected] Bestuurslid: A. (Atty) van Dijk Tel .033 - 432 05 25 E-mail:
[email protected] Bestuurslid E.(Erwin) B. Adema Tel. 033 - 46 57 009 E-mail:
[email protected] Bestuurslid Joop de Wilde Tel. 033 494 21 26 E-mail:
[email protected] ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Colofon De Konvo is de digitale nieuwsbrief van de KNNV-afdeling Amersfoort en omstreken. De nieuwsbrief verschijnt wanneer er iets is te melden. Redactie: Kees Quaadgras E-mailadres:
[email protected]
