De Brief Boudewijn Büch Gezelschap Büchmania Jaargang 10 Nummer 1 22 januari 2012 Inhoud nieuwsbrief De Brief nummer 1:
Rijksmuseum adverteert met citaat Boudewijn Büch Boudewijn Büch voor even weer in Museum Volkunde Zaterdag 28 januari a.s. van 17.00-22.00 uur Büch werd G in 1971, Büchmania Magazine in De Volkskrant Agenda Büchmania - Boudewijn Büch Weekend in en rond de Kwakel - 11e Interplanetaire Boudewijn Büch Dag Büch en geen einde 10 Büchmania Magazine 8 Büchmania Weimar reis 2012 Luxe Weimar reis 2012 Christie's New York veilt duurste boek ter wereld Toonderjaar begonnen in Rotterdam Longlist Erik Hazelhoff Biografieprijs bekend Kaartenatlassen van de VOC en WIC / Atlas of Mutual Heritage Naar het aards paradijs: het leven van Jacob Roggeveen (1659-1729), ontdekker van Paaseiland Napoleon in Egypte door Paul Dentz Jaarboek Blue Poet Society Planetoïde voor Joannes Le Francq van Berkhey Cambridge haalt foto’s fatale poolexpeditie na eeuw uit vergetelheid
1/19
Sub Signo Libelli naar Gouda? Man ligt halve dag bedolven onder 7000 tijdschriften Een halve ton opgehaald voor ‘intocht Napoleon’ Bekijk het schilderij in detail
Met dank aan voor het insturen van bijdragen aan: Thera Coppens, Carl Koppeschaar, Joris Crabbendam, Léon van den Dobbelsteen, René van Haaster, Arjan Honkoop, André Koolen, Jan Peter Kunst en Arnoud van der Vorst. Heeft u nieuws voor de nieuwsbrief, mail dan naar:
[email protected] Bijdragen bij voorkeur aanleveren in Word en in platte tekst. Illustraties als jpg of opgenomen in een Word-bestand. Bij voorkeur géén pdf. Inscannen kan, maar sla het document dan op als jpg. Bij voorbaat dank.
Robert-Jan Trügg en Karin Piters
Rijksmuseum adverteert met citaat Boudewijn Büch Ingezonden door Jan Peter Kunst
2/19
Boudewijn Büch weer even terug in Volkenkunde Zaterdag 28 januari van 17.00 tot 22.00 uur organiseert Büchmania in samenwerking met Museum Volkenkunde het Saturday Night Event Boudewijn Büch weer even in Leiden met de Heropening van de Boeddhazaal en een open podium met voordrachten over Boudewijn Büch, de Boeddhazaal en een combi van beiden. Met medewerking van onder andere: Steven Engelsman, Paul Westgeest, Bernadette Gallis, Peter van Zonneveld, Guus Bauer, Arnoud van der Vorst, Leo van Maris, Eva Rovers, Harrie Starreveld met onder meer klankschalen, Henk Schouten, Kees Kort, Han Ruijgrok van het Leidse dichtersgilde en Egon Snelders. Met Japanse hapjes en de gelegenheid tot het drinken van een wijntje, biertje, wat fris of thee. Foto: © Leo van Maris
De avond vindt plaats in Museum Volkenkunde aan de Steenstraat 1 in Leiden, slechts 5 minuten lopen van Centraal Station en met goede parkeergelegenheid in de nabije omgeving (max 5 min. Lopen). Entree bedraagt slechts € 5,- (Museumjaarkaart is tijdens het gehele weekend en festival niet geldig). Uw kaartje van overdag is ook in de avond geldig. Dus de avond combineren met het Boeddhafestival kan heel goed.
Voorlopig Programma De tijden zijn bij benadering en flexibel.
Avondvoorzitter: Frans Mouws 17.00 uur Start Saturday Night Party Boudewijn Büch weer even terug in Volkenkunde. 17.15 uur Opening Saturday Night Party en heropening Boeddhazaal door dr. Steven Engelsman, directeur Museum Volkenkunde. 17.30 uur Eerste fragment uit de videodocumentaire die Boudewijn Büch maakte voor en over Museum Volkenkunde. 17.45 uur Bernadette Gallis, muze van Boudewijn Büch, woonde met hem samen in de Bakker Korffstraat, zingt uit eigen werk. 18.00 uur Tekst van Boudewijn Büch Uit de vitrinekast, gelezen door Regina van Weerdhuizen. 18.20 uur Paul Westgeest, boezemvriend uit Wassenaar en Leiden, deelde met Boudewijn Büch en Atty Westgeest een woning aan de Kennedylaan, spreekt
3/19
over zijn ervaringen met Boudewijn Büch en hun gemeenschappelijke liefde voor de klassieke muziek. 18.40 uur Arnoud van der Vorst, tandarts van Boudewijn Büch en verhuurder van een kamer waarin Büch zijn eerste werken schreef. 19.00 uur Harrie Starreveld, een gerenommeerd fluitist van eigentijdse en Indiase muziek en docent aan de conservatoria van Amsterdam en Bremen, speelt fluit en klankschalen. 19.20 uur Henk Schouten vertelt Boeddhistische anekdotes en verhalen 19.40 uur Stadsdichter van Leiden Egon Snelders over Boudewijn Büch en de Boeddhazaal 19.55 uur Tekst van Peter van Zonneveld over Volkenkunde en de Boeddhazaal uit Het geheim van de Leidse Hortus. 20.10 uur Eva Rovers, biografe van Boudewijn Büch. 20.25 uur 2e fragment uit de videodocumentaire die Boudewijn Büch maakte voor en over Museum Volkenkunde. 20.40 uur Kees Kort, de oprichter en de stimulerende kracht achter Kaito, Het Nederland Shakuhachi Genootschap, speelt twee Japanse stukken op de Shakuhachi gemaakt op basis van een Bamboestengel. 21.00 uur Guus Bauer, huisschrijver van Büchmania en auteur van onder meer De tuinman van Niemandsland, Dictators op de thee en Heimwee heeft een kleur over Boudewijn Büch. 21.20 uur Tekst van Arthur Japin uit De vierde wand over de Leidse Boeddhazaal, gelezen door Corrie 21.40 uur Han Ruijgrok van het Leidse dichtersgilde draagt gedichten voor van Boudewijn Büch 22.00 uur Sluiting door avondvoorzitter Frans Mouws
Tussen de verschillende geprogrammeerde onderdelen door is gelegenheid voor eenieder ook op het podium te verhalen over een ervaring met Boudewijn Büch en/of de Boeddhazaal. U kunt zich daarvoor op de avond zelf melden bij één van de bestuursleden van Büchmania, herkenbaar aan een badge of de avondvoorzitter Frans Mouws.
4/19
Het Saturday Night Event Boudewijn Büch weer even in Volkenkunde wordt georganiseerd door Büchmania in nauwe samenwerking met Museum Volkenkunde. Büchmania is veel dank verschuldigd aan Museum Volkenkunde en in het bijzonder aan Tineke Mook. Het Saturday Night Event Boudewijn Büch weer even in Volkenkunde is één van de activiteiten die tijdens het weekend van 28 en 29 januari door Museum Volkenkunde worden georganiseerd. Voor meer informatie over het Boeddhafestival en de heropening van de Boeddhazaal leest u meer in de speciale editie van het Leidsch Dagblad of op de website van Museum Volkenkunde: http://www.volkenkunde.nl/index.aspx?toplevel=bezoek&identifier=1431&parent=agenda& pid=400
Büch werd G in 1971, Büchmania Magazine in De Volkskrant
De Volkskrant, zaterdag 21 januari 2012
5/19
Agenda Büchmania Boudewijn Büch Weekend in en rond de Kwakel Wat:
Wanneer:
Tijdstip: Waar:
Boudewijn Büch Weekend in de Kwakel, Ootmarsum, Vasse en omgeving. Hartje zomer, het tijdstip dat ook Boudewijn de Kwakel bezocht met de familie Westgeest, vrijdag 20 juli t/m maandag 23 juli 2012. Vrijdag 20 juli vanaf 15.00 uur t/m maandag 23 juli 2012. De Kwakel, Het Springendal nabij Ootmarsum, Vasse en Tubbergen.
Nadere informatie volgt.
11e Interplanetaire Boudewijn Büch Dag Wat: Wanneer: Tijdstip: Waar: Toegang:
11e Interplanetaire Boudewijn Büch Dag Zondag 9 december 2012 10.30-17.00 uur Het Theater van ’t Woord in de Openbare bibliotheek in Amsterdam (OBA) Gratis
Nadere informatie volgt
Büch en… geen einde 10 'De muze van het naakte bestaan', Schrijven over 'de schrijver' Met gepaste trots presenteert Büchmania Büch en... geen einde 10, 'De muze van het naakte bestaan' Schrijven over 'de schrijver' van de hand van Robert von Hirschhorn.
'De muze van het naakte bestaan', Schrijven over 'de schrijver' verscheen tijdens de tiende Interpanetaire Boudewijn Büch Dag op 11 december 2011 in een oplage van 300 handgenummerde exemplaren in de reeks van Büch... en geen einde. Deze bibliofiele uitgave voorzien van een stofomslag en cahiersteek is gratis voor leden. Niet leden betalen € 15,00 (exclusief portokosten).
6/19
Büchmania Magazine 8 Dit is het achtste Büchmania Magazine van het Boudewijn Büch Gezelschap Büchmania. Verschenen op 11 december 2011 in een oplage van 300 exemplaren. Het Büchmania Magazine verschijnt 1 maal per jaar. Gratis voor leden. Niet leden betalen € 15,- (exclusief portokosten). In dit nummer staan de volgende artikelen: • Voorwoord van de voorzitter - Karin Piters • Van de redactie - Karin Piters • Berkhey in Madrid - Godfried Vranken • Overpeinzingen bij een nog niet gepubliceerd gedicht van Boudewijn Büch - Eric A. van Rooij • Helgoland per PH-ACM - Joris Crabbendam • Napoleon en Elba - Paul Dentz • Op stap met O'Hanlon - Alexander Reeuwijk • Een Amsterdamse herinnering aan Boudewijn Büch, alsmede één gedicht - Kester Freriks • Schrijfmachine - Guus Bauer • Doe ik die nacht wel een oogje dicht? - Rinny E. Kooi • "Voor in jullie dagboeken, die mogen juillie nooit meer wegdoen." - Jan Rein Hettinga De foto op de cover is van de hand van Klaas Koppe, alsmede de foto op pagina 46. Andere foto's werden aangeleverd door Luc Sour en Robèrt Koopman of door de auteurs.
Büchmania Weimar reis 2012 Helaas gaat de geplande reis naar Weimar niet door. Er moesten zich minimaal twintig deelnemers opgeven en jammer genoeg hebben we dat aantal niet gehaald. Het bestuur is aan het bekijken of er toch een alternatief mogelijk is. We gaan dan niet als gezelschap maar gewoon als een groep individuen. We stappen dan op de trein of gezamenlijk in een busje en verblijven dan “toevallig” in het zelfde hotel op dezelfde avonden. De vereniging is dan niet verantwoordelijk en aansprakelijk. Het is bijna zeker dat deze optie iets goedkoper is. Denk aan ongeveer 250 euro. Wie zou daarvoor belangstelling hebben? De datum was het weekend van 20 t/m 23 april. Reacties graag naar Arjan Honkoop
[email protected] 7/19
Luxe Weimar reis 2012
Als je echt iets bijzonders wilt meemaken dan kan je, onder leiding van Thera Coppens, van maandag 23 april t/m vrijdag 27 april een geheel compleet verzorgde Weimar reis boeken via www.historisch-toerisme-bureau.nl . Thera Coppens is de schrijfster van het boek Sophie in Weimar die op onze laatste Interplanetaire Boudewijn Büch Dag de over dit prachtboek een lezing heeft gegeven.
Christie's New York veilt duurste boek ter wereld Bron: Trouw.nl 21 januari 2012, 22:10 Bij Christie's in New York werd gisteren een volledige eerste editie van The Birds of America geveild voor 7,9 miljoen dollar (zo'n 6,1 miljoen euro). De vogelgids is een negentiende-eeuws prachtstuk, gecreëerd door de Amerikaanse schrijver en natuuronderzoeker John James Audubon (1785-1851) en wordt beschouwd als het duurste boek ter wereld. Een eerste volledige editie van het beroemde boek ging in december 2010 bij Sotheby's in Londen voor 11,5 miljoen dollar (8,9 miljoen euro) onder de hamer. Volgens Christie's is de koper een Amerikaanse verzamelaar die via de telefoon geboden heeft. De geschatte prijs schommelde tussen de 7 en 10 miljoen dollar (5,4 en 7,7 miljoen euro).
8/19
'The Birds of America' De vier delen bevatten meer dan vierhonderd gekleurde illustraties van alle vogels in Noord-Amerika die Audubon kende aan het begin van de negentiende eeuw. De werken zijn 1 meter hoog, het grootste papierformaat dat destijds mogelijk was. De schrijver wilde immers dat het boek in groot formaat werd uitgebracht zodat hij de vogels zoveel mogelijk op ware grootte en in hun natuurlijke omgeving kon afbeelden.
Toonderjaar begonnen in Rotterdam Bron: NOS.nl 21 januari 2012 In Rotterdam is het Toonderjaar begonnen. Met allerlei evenementen wordt aandacht besteed aan het leven en het werk van striptekenaar Marten Toonder, die honderd jaar geleden werd geboren en in 2005 overleed. Het Toonderjaar werd in het oude Luxor Theater in zijn geboortestad ingeluid met de première van de musical 'De Nieuwe IJstijd'. Die is gebaseerd op een stripverhaal dat Toonder maakte in 1947. Daarin liet hij Ollie B. Bommel voor het eerst de uitdrukking 'Als je begrijpt wat ik bedoel' gebruiken. Evenementen Er zijn dit jaar tal van evenementen die in het teken staan van Toonder en zijn werk. In Brussel is vanaf volgende maand een nieuwe tentoonstelling te zien over de striptekenaar en in het voorjaar wordt er een 'Bommelweekend' gehouden in kasteel Doorwerth. Ook de Stripdagen in maart staan geheel in het teken van Toonder.
Longlist Erik Hazelhoff Biografieprijs bekend Tien biografieën zijn genomineerd voor de Erik Hazelfhoff Biografieprijs 2012. Dit is een tweejaarlijkse prijs die wordt toegekend aan de beste Nederlandstalige biografie die in twee voorafgaande jaren bij een Nederlandse of Vlaamse uitgeverij is verschenen. De Biografieprijs bestaat uit een geldprijs van €15.000,-. In maart 2012 wordt de shortlist van vijf titels bekendgemaakt. De uitreiking is op 23 april. De 10 kanshebbers voor de Biografieprijs 2012 zijn: Sophie in Weimar – Thera Coppens (Meulenhoff) Leopold I. De Eerste koning van Europa – Gita Deneckere (De Bezige Bij/Antwerpen) Gerard Reve 2: De rampjaren 1962-1975 – Nop Maas (Van Oorschot) M. Vasalis. Een biografie – Maaike Meijer (Van Oorschot) Generaal Spoor. Triomf en tragiek van een legercommandant – Jaap de Moor ( Boom)
9/19
Marga Klompé - Gerard Mostert (Boom) Een Nederlander in de Wildernis. De ontdekkingsreizen van Robert Jacob Gordon (1743-1795) in Zuid-Afrika – Luc Panhuijsen (Nieuw Amsterdam) Elsschot. Leven en werk van Alfons de Ridder – Vic van de Reijt (Athenaeum- Polak & Van Gennep) De eeuwigheid verzameld. Biografie Helene Kröller-Muller (1869-1939) – Eva Rovers (Bert Bakker) Geluk kun je alleen schilderen. F.B. Hotz – Aleid Truijens (De Arbeiderspers) meer informatie op www.erikhazelhoffprijs.nl
Kaartenatlassen van de VOC en WIC / Atlas of Mutual Heritage Door: René van Haaster Uitgeverij Asia Maior is een aantal jaren geleden het lovenswaardige initiatief gestart om Oude kaartenatlassen van de VOC en WIC opnieuw uit te geven In de jaren 2006-2010 verscheen bij Uitgeverij Asia Maior/Atlas Maior, in samenwerking met het Nationaal Archief, het Koninklijk Nederlands Aardrijkskundig Genootschap en URU-Explokart/Universiteit Utrecht, de Grote Atlas van de Verenigde Oost-Indische Compagnie, die aan de hand van authentiek zeventiende- en achttiende-eeuws kaart- en beeldmateriaal in zeven delen een totaaloverzicht biedt van de cartografie en topografie van alle gebieden die indertijd onder het octrooi van de VOC vielen. Vorig jaar is aan dit initiatief een vervolg gegeven met het verschijnen van deel 1 van de Grote Atlas van de WestIndische Compagnie. In november of december 2012 verschijnt het tweede en laatste deel. Helaas zijn de atlassen erg gewild en nu al uitverkocht (zie: http://www.asiamaior.nl/onzeuitgaven.htm) De afbeeldingen van de kaarten (en nog veel meer moois) zijn echter terug te vinden in de digitale Atlas of Mutual Heritage (AMH) die vrij raadpleegbaar is op internet. Het is een ware Fundgrube voor een ieder die geïnteresseerd is in historisch kaartmateriaal. http://www.atlasofmutualheritage.nl/
10/19
Achtergrondinformatie De Atlas of Mutual Heritage is een wetenschappelijke digitale catalogus van afbeeldingen en kaarten van plaatsen in het octrooigebied van de VOC (Verenigde Oostindische Compagnie) en de WIC (West Indische Compagnie). De AMH, een groeiende database, is in 1996 door het Nationaal Archief, de RACM (voorheen Rijksdienst voor de Monumentenzorg) en het Rijksmuseum Amsterdam tot stand gekomen. In een latere fase van het project is ook de Koninklijke Bibliotheek als partner toegetreden. De afbeeldingen zijn afkomstig uit: Amsterdams Historisch Museum (Amsterdam), Atlas Van Stolk (Rotterdam), Badische Landesbibliothek (Karlsruhe), Bibliothèque nationale de France (Parijs), Bodel Nijenhuis / Universiteitsbibliotheek R.U.L. (Leiden), British Library (Londen), Fries Museum (Leeuwarden), Groninger Museum (Groningen), KITLV (Leiden), Koninklijke Bibliotheek (Den Haag), Maritiem Museum (Rotterdam), Museum Bronbeek (Arnhem), Nagasaki Municipal Museum (Nagasaki), Nationaal Archief (Den Haag), National Library of Indonesia (Jakarta), Österreichische Nationalbibliothek (Wenen), Rijksdienst voor de Monumentenzorg / RACM (Amersfoort), Rijksmuseum (Amsterdam), Scheepvaartmuseum (Amsterdam), Stedelijk Museum (Alkmaar), Tropenmuseum / KIT (Amsterdam), Universiteitsbibliotheek / UvA (Amsterdam), Westfries Museum (Hoorn), Zeeuws Museum (Middelburg).
Naar het aards paradijs: het leven van Jacob Roggeveen (1659-1729), ontdekker van Paaseiland Bron: Amsterdam Centre for the Study of the Golden Age (
[email protected]) Ingezonden door: René van Haaster Spreker: Roelof van Gelder Donderdag 2 februari 2012, 15:30 - 17:00 uur De Middelburger Jacob Roggeveen is beroemd geworden door zijn ontdekking van Paaseiland in 1721. Dit gebeurde tijdens een expeditie van drie schepen waarover hij het commando voerde en die tot doel had het Onbekende Zuidland (Terra Australis Incognita) te ontdekken. Volgens geografen lag dit immense continent in het zuidelijke deel van de Stille Oceaan, een gebied waar nog geen Europeaan zich had gewaagd. Roggeveens reis mislukte, maar het blijft een intrigerende onderneming in een periode dat Nederlandse ontdekkingsreizen al lang niet meer voorkwamen. Roggeveen was geen zeeman, maar een notaris en een gepromoveerde jurist, tijdelijk aanhanger van Spinoza en decennialang verwikkeld in een hardnekkige controverse met de gereformeerde kerk. Dit leidde in 1719 tot zijn verbanning uit Middelburg. Hij behoorde tot
11/19
de zogeheten hattemisten, een beweging binnen die kerk die de erfzonde ontkende, en meende dat God de actieve en alles bestierende kracht in een mensenleven was. De mens was passief, of zoals het toen heette ‘lijdelijk’. De centrale vraag is waarom Roggeveen, redelijk gefortuneerd, op 62-jarige leeftijd nog begon aan zijn miraculeuze reis. Het antwoord moet gezocht worden in een Europese fascinatie met de Zuidzee, in de economische omstandigheden in Europa tussen 1700 en 1720 en in de psychologische en ideële drijfveren van Roggeveen zelf. Roelof van Gelder studeerde geschiedenis aan de UvA en promoveerde daar in 1997 op Het Oost-Indisch avontuur. Duitsers in dienst van de VOC. Hij publiceerde vele artikelen over Nederlandse cultuurgeschiedenis en over het leven bij de VOC. Sedert 1978 schrijft hij als medewerker en redacteur voor NRC Handelsblad. Andere boeken van Roelof van Gelder:
Amsterdam 1275-1795. De ontwikkeling van een handelsmetropool (met R. Kistemaker, 1983). Sporen van de Compagnie (met L.J. Wagenaar, Amsterdam 1988). In dienst van de Compagnie (met V. Roeper, 2002). Naporra’s omweg. Het leven van een VOC-matroos (2003) en Zeepost. Nooit bezorgde brieven uit de 17de en 18de eeuw (2008). In 2012 zal zijn biografie van Jacob Roggeveen verschijnen. Het wetenschappelijk deel van de bijeenkomst duurt tot ongeveer 17.00 uur en wordt gevolgd door een borrel. U bent van harte welkom. Bushuis/ Oost-Indisch Huis Kloveniersburgwal 48 1012 CX Amsterdam Zaal/kamer: VOC-zaal
Napoleon in Egypte door Paul Dentz Buchmania leden kunnen dit boek gesigneerd en met korting kopen voor € 20.00, inclusief verzendkosten. Storting op giro 93311 ten name van: A. van der Vorst, Leiden onder vermelding van uw naam en adres. Paul Dentz (1942) schrijver en bewonderaar van Napoleon heeft zich verdiept in de geschieden van de Egyptische veldtocht van
12/19
de beroemde Corsicaan. Een veldtocht, in 1798 aangevangen, die niet bepaald glorieus voor de Fransen is verlopen maar die politiek en cultureel gezien zoveel teweeg heeft gebracht dat we niet simpel kunnen spreken van een fiasco voor Bonaparte. Zowel voor Malta, met zijn theocratische bestuurvorm, als voor Egypte met zijn feodale heersers is de stoot gegeven voor ingrijpende politieke veranderingen en op cultureel gebied heeft de expeditie die door wetenschappers werd begeleid, de kunst van de farao’s, uitmondend in de Egyptomanie, als een wervelstorm over Europa gejaagd. Napoleon zal generatie na generatie blijven fascineren, bewonderaars en tegenstanders kunnen niet om de complexe Bonaparte heen. De geschiedenis blijft schatplichtig aan deze geweldenaar die in 1811 Nederland bezocht. Paul Dentz schreef een aantal romans waaronder Wees(2007), Uit naam van Apollonia(2008), Bizar(2009) en Een soort liefde(2010), die zijn uitgegeven bij Aspekt. www.pauldentz.nl Bij Büchmania verscheen eerder eveneens van de hand van Paul Dentz: Napoleon Bonaparte in Egypte. Voor leden is deze uitgave nu te koop voor € 10,-. Mail daartoe:
[email protected].
Jaarboek Blue Poet Society Jaarboek 2010-2011 van de Blue Poet Society verscheen eind 2011 en is voor € 15,-, exclusief verzendkosten, te verkrijgen door een mailtje te sturen aan: Léon van den Dobbelsteen:
[email protected] De Blue Poet Society is net als Büchmania met haar uitgaven zaterdag a.s. 28 januari te vinden in het Museum Volkenkunde in Leiden tijdens het Saturday Night Event: Boudewijn Büch weer even in Volkenkunde.
13/19
Planetoïde voor Joannes Le Francq van Berkhey Door: Carl Koppeschaar Lid van ons gezelschap Carl Koppeschaar was zeer verheugd met het artikel Berkhey in Madrid van de hand van Godfried Vranken in Büchmania Magazine 8. Hij mailde ons: “Wat een verrassing om in de laatste uitgave een heel stuk over Joannes Le Francq van Berkhey te kunnen lezen! Ik heb een groot deel van zijn boeken en portretten. Het zal je dan ook niet verbazen dat ik naar de arme man een planetoïde heb vernoemd: http://www.astronet.nl/berkhey.html Een klein stukje van de website: 'Vrank en Vrij' Planetoïde nummer 27657 draagt sinds januari 2010 de naam Berkhey. Daarmee bewijzen sterrenkundigen eer aan de arts, natuuronderzoeker en dichter dr. Joannes le Francq van Berkhey, lector in de natuurlijke historie aan de Universiteit Leiden, 1773-1795. Le Francq van Berkhey schreef onder andere de negendelige encyclopedie Natuurlijke Historie van Holland, die nog steeds geldt als hét naslagwerk voor de botanie, geologie, topografie en culturele geschiedenis van Nederland in de achttiende eeuw.
De vernoeming geschiedde door de Amerikaanse astronoom van Nederlandse afkomst Tom Gehrels, op voordracht van de Haarlemse wetenschapsjournalist Carl Koppeschaar. De Internationale Astronomische Unie (IAU) heeft het voorstel tijdens Volle Maan op 30 januari 2010 bekrachtigd. Planetoïde (27657) Berkhey beweegt zich op een afstand van 238 miljoen tot 436 miljoen kilometer van de zon in de ruimte tussen de planeten Mars en Jupiter. Een planetoïde bestaat meestal uit rotsachtig materiaal en kan verschillen in omvang van een kleine kei tot een heuse miniplaneet met een diameter van 1000 kilometer. De diameter van planetoïde Berkhey bedraagt naar schatting 3,7 kilometer. De naar de medicus en dichter vernoemde ruimterots draait in 3,39 jaar om de zon. 14/19
Cambridge haalt foto’s fatale poolexpeditie na eeuw uit vergetelheid Trouw 13 december 2011 Ingezonden door André Koolen Van diepe bewondering naar bittere teleurstelling: de noodlottige poolexpeditie van Robert Falcon Scott in twee beelden gevangen. Bij de aanblik van een imposante ijsgrot voerde ontzag voor het natuurschoon nog de boventoon bij de Britse expeditieleider. Hij had ‘zelden zoiets moois gezien’. Hoe anders zal hij zich hebben gevoeld toen de Noorse vlag van zijn tegenstrever Roald Amundsen opdoemde: Scott zou niet als eerste de Zuidpool bereiken. Begin 2012 is het een eeuw geleden dat de poging van Scott en zijn vier expeditiegenoten strandde. Op 17 januari 1912 kwamen ze aan op de Zuidpool, 33 dagen nadat Amundsen zijn vlag in de bodem had gestoken. Op de terugreis zouden de barre omstandigheden en voedselgebrek het vijftal fataal worden. Tijdens een laatste reddingspoging, acht maanden later, werden de bevroren lichamen van de poolreizigers ontdekt. De foto’s, dagboeken en brieven die toen werden gevonden, staan de komende vijf maanden tentoongesteld in het Poolmuseum in Cambridge. Veel van het materiaal is nog nooit eerder vertoond. Scott heeft in eigen land een heldenstatus. Het instituut voor poolonderzoek van de universiteit van Cambridge, dat de expositie organiseert, draagt zijn naam.
Sub Signo Libelli naar Gouda? Zo vlak voor de Kerst maar eens een hartekreet. We hebben de kans om cultureel erfgoed naar Gouda te halen. De pers Sub Signo Libelli van meesterdrukker Ger Kleis moet bewaard worden en moet een plek krijgen - en waar anders dan in de ambachtsstad Gouda? Kleis is met pensioen - en de pers (nu nog in Kleis' boerderijtje in Geesbrug) zoekt een plek. Op deze pers lagen eerste drukken in micro-oplages van Boudewijn Buch, Gerrit Komrij, James Purdy en Frédéric Bastet. Oplages van 30, 40 soms 100 exemplaren die bij verzamelaars nu vanwege de zeldzaamheid honderden euro's opleveren. Maar margedrukkers zijn een uitstervend ras. Net zoals antiquariaten dat zijn. Net zoals het kopen van boeken passe is, is er geen mens meer te porren om met de hand een
15/19
boek te zetten en te drukken op een degelpers onder het label van Sub Signo Libelli. Zijn er geen opvolgers om het ambacht voort te zetten. Kleis is een van 's neerlands bekendste margedrukkers. Hij schuimde decennialang failliete drukkers af op zoek naar nieuwe corpsen, persen, papiersnijmachines. Het was zijn hobby, zijn leven. Een half jaar kostte het zetten en drukken van een boek van manuscript tot boekbinder. Een selecte groep literatuurliefhebbers tekende in op de werkjes die indertijd al 125 gulden kostten. Uurkosten haalde Kleis er nooit uit. Materiaalkosten, hooguit. Kleis, die mijn leraar Nederlands op het Barlaeus was, maakte van elke nieuwe uitgave een feestje door op zijn flat in de Bijlmer de eerste exemplaren te onthullen. Daar waren dan Boudewijn Buch en Gerrit Komrij bij. Buch spendeerde weekenden in Geesbrug en de gedichten die hij schreef werden door Kleis in diens atelier meteen gezet en gedrukt. Enthousiast door het ambachtelijk werk van Kleis, bedong Buch bij zijn uitgevers ook investering in duurdere, mooiere lettertypes. Het zettersvak is mooi. Ik spendeerde in maart een dag bij Kleis, en vervaardigde samen met hem een eigen bundeltje van vier pagina's. Acht uur arbeid. Onder het oog van de meester aan de pers waar ook Boudewijn Buch stond - dat is toch wel mooi. De pers sprak weer voor het eerst in jaren. Over onthaasten gesproken. Op een printer draai je zo'n tekst in tien minuten uit. Met de hand gezet, en gedrukt op een handdegel pers, doe je er acht uur over. Maar de tijd verdient zich terug. Zoals de letters in het papier staan, dat zware papier met de letters in reliëf, dat is onbetaalbaar. Deze pers, het label Sub Signo Libelli, dit cultureel erfgoed, verdient een plek. De pers, de papiersnijmachine, en de letterkasten. 4x4 meter in totaal. Daar moet ruimte voor zijn.
16/19
Inmiddels is er contact met diverse Gouwenaars. Laat Sub Signo Libelli maar naar Gouda komen. Het zou de stad niet misstaan. Cultuur genoeg. Daar past de historie van Sub Signo Libelli prima bij. Bron: http://bijgoudarechtsaf.blogspot.com/2011/12/sub-signo-libelli-naar-gouda.html Geplaatst door Pieter Stroop
Man ligt halve dag bedolven onder 7000 tijdschriften Bron: AD 14 december 2001 Ingezonden door: André Koolen De Engelsman Richard Phillips (77) heeft elf uur lang op zijn bed bedolven gelegen onder een enorme stapel van 7000 tijdschriften die een verdieping hoger opgeborgen zaten in 150 dozen. Phillips te midden van de puinhoop waar hij onder lag.
De ongelukkige pesionado kwam er uiteindelijk redelijk ongeschonden vanaf. 'Maar ik ben me een hoedje geschrokken, want de 150 dozen stonden op de zolder boven mijn slaapkamer. Blijkbaar heeft de vloer de dozen niet meer gehouden en kwam de stapel met een donderend geraas naar beneden', aldus Phillips. Hij werd ontdekt door een bevriende buurman, die onmiddellijk politie en brandweer inschakelde. Het kostte de brandweermannen bijna een uur om Richard onder de papierberg vandaan te krijgen. Buurman Tony Piercy (72) zei tegen Britse media dat Phillips 'enorm veel geluk heeft gehad dat niet een van de vloerbinten hem trof. Dat was hem ongetwijfeld fataal geworden.' De dozen met 7000 dezelfde tijdschriften over zeiljachten stonden al ruim 10 jaar op zolder bij Phillips. Waarom die daar stonden is onbekend.
Een halve ton opgehaald voor ‘intocht Napoleon’. Bekijk het schilderij in detail Door: Judith Laanen Bron: NRC.nl Het Amsterdam Museum startte dit najaar een actie om de restauratie van het schilderij ‘De intocht van Napoleon’ te bekostigen. Dat is gelukt: met behulp van crowdfunding heeft het museum 51.349 euro binnen gehaald. Bekijk het schilderij hier in detail.
17/19
Een fragment uit het schilderij 'De intocht van Napoleon'
Het Amsterdam Museum kwam op het idee het publiek bij de restauratie te betrekken toen de begroting van de restauratie niet dekkend bleek. Martine Willekens, woordvoerder van het museum, legt uit: “De eerste fase van de restauratie heeft het museum zelf betaald, die kwam neer op zo’n 55.000 euro. Voor de tweede fase hadden we 46.200 euro berekend. Uiteindelijk hebben we door de publieksactie voor die tweede fase 51.349 euro opgehaald. De derde fase, de reconstructie van een lijst die om het schilderij moet komen, kost zo’n 20.000 euro extra. We kunnen met het extra geld van de publieksactie nu een kwart van de kosten van de lijst bekostigen.” Grootste bijdrage: 25.000 euro De grootste bijdrage aan het project, dat op 9 oktober dit jaar van start ging, kwam van het Gieskes-Strijbis Fonds, dat 25.000 euro schonk. Ook het Amsterdamse Vossius Gymnasium droeg flink bij: met allerlei klusjes haalden ze 8.000 euro op voor de restauratie. In het voorjaar vindt de restauratie plaats in de Schuttersgalerij in Amsterdam. Voor een tientje per centimeter kun je een stukje van de lijst die om het schilderij moet kopen. Schilderij jarenlang niet getoond Sinds begin oktober hangt het schilderij, nog tamelijk gehavend, in het Amsterdam Museum. De Intocht van Napoleon te Amsterdam (vier bij zes meter) werd in 1811 geschilderd door de Antwerpenaar Matthieu van Bree, in opdracht van keizer Napoleon zelf en op kosten van de stad Amsterdam. Het schilderij werd onthuld op 15 augustus 1813, de verjaardag van Napoleon, een paar weken voordat hij naar Elba werd verbannen en een Nederlands driemanschap het koningschap over een nieuwe Nederlandse staat aanbood aan Willem VI, de latere koning Willem I. 18/19
Kunstredacteur Raymond van den Boogaard schreef twee maanden geleden in NRC Handelsblad het volgende over het schilderij: “Nederland maakte sinds 1810 deel uit van het Franse Keizerrijk. Het Amsterdam van 1811 was geen welvarende stad: de plaatselijke economie dreef op de zeevaart en die lag al sinds 1806 voor een groot deel stil door Napoleons maritieme blokkade van Engeland, het zogenoemde Continentaal Stelsel. Er was bij het bezoek van de keizer enige vrees voor verstoring van de orde: notabelen moesten vlaggen, maar het plaatsen van bloempotten in de ramen was verboden. Toch is de eerbied van de stadsbestuurders op het schilderij – van ieder van hen is de naam bekend – vermoedelijk geenszins gespeeld. Burgemeester Van Brienen is katholiek en andere bestuurders doopsgezind – allemaal niet-calvinistische groepen die vóór 1795, toen Franse troepen een eind hadden gemaakt aan de Republiek, buiten het stadsbestuur werden gehouden en hun gelijkberechtiging associëren met de Franse beginselen. “Napoleon bracht de nacht door in het Paleis op de Dam. Amsterdam had het voormalige zeventiende-eeuwse stadhuis in 1808 als paleis weggegeven aan de broer van de keizer, Lodewijk Napoleon, die van 1806 tot 1810 over het Koninkrijk Holland had geregeerd. Het schilderij hing vanaf 1813 in het gemeentehuis aan de Oudezijds Voorburgwal, thans hotel The Grand. Maar tegen het eind van de eeuw werd het daar weggehaald. Het was wel erg groot en dominant en bovendien kreeg ook in Amsterdam, traditioneel de minst Oranjegezinde stad van Nederland, een nationalistische ideologie de overhand waarbij de getoonde aanhankelijkheid aan het hoofd van een vreemde mogendheid een beetje genant wordt gevonden. Het schilderij verdween naar het in 1885 geopende Rijksmuseum en werd daar in 1891 van de wand gehaald. Anno 2011 is die gêne overwonnen.” Bron: http://www.nrc.nl/nieuws/2011/12/23/een-halve-ton-voor-intocht-napoleon-bekijkhet-schilderij-in-detail/?utm_campaign=nieuwsbrief&utm_source=email
19/19
