De Brief. Boudewijn Büch Gezelschap Büchmania

De Brief Boudewijn Büch Gezelschap Büchmania Jaargang 9 Nummer 14 6 december 2011 Inhoud nieuwsbrief De Brief nummer 14:












Boudewijn Büch Prijs voor Diederik van Vleuten De Ginkgo lezingen en de Hortus wandeling, een verslag Wie wil mee naar Weimar? ‘Büch is groot onrecht aangedaan’ Het beste mijner paradijzen Redmond keert terug! Bericht van uw penningmeester Gingko in herfsttooi Ter laatste herinnering: Zondag aanstaande 11 december Programma 10e Interplanetaire Boudewijn Büch Dag Boudewijn Büch Dag

Met dank aan voor het insturen van bijdragen aan: Ronny Boogaart, Patrick van Emst, René van Haaster, Arjan Honkoop, André Koolen, Jan Meurs, Eric de Rooij en Paul Westgeest. Heeft u nieuws voor de nieuwsbrief, mail dan naar: [email protected] Bijdragen bij voorkeur aanleveren in Word en in platte tekst. Illustraties als jpg of opgenomen in een Word-bestand. Bij voorkeur géén pdf. Inscannen kan, maar sla het document dan op als jpg. Bij voorbaat dank. Robert-Jan Trügg en Karin Piters

1/10

Boudewijn Büch Prijs voor Diederik van Vleuten Cabaretier Diederik van Vleuten heeft zaterdag 26 november 2011 als eerste de Boudewijn Büchprijs gekregen. De prijs wordt jaarlijks uitgereikt aan iemand die het antiquarische boek onder de aandacht van een groot publiek weet te brengen. Van Vleuten kreeg de prijs omdat hij een ''onvermoeibaar pleitbezorger is van het antiquarische boek'', stelde de jury. ''Of het nu gaat om James Cook of Gerard Reve, in hem klopt een warm hart voor het authentieke materiaal.'' Foto’s bij dit artikel: André Koolen

Diederik van Vleuten heeft verder zaterdag 26 november de eerste Boudewijn Büch Lezing gehouden met de titel Een persoonlijke ontdekkingsreis op zoek naar James Cook. Cook was een zeevaarder en cartograaf die tijdens zijn ontdekkingsreizen onder meer Australië op de kaart heeft gezet. Cook is een gemeenschappelijke held van Büch en Van Vleuten. Zijn lezing ging over een reis die hij zelf in 1996 maakte door Australië. Tijdens de eerste dag ging hij op boekenjacht in Sydney. Hij zag in een etalage het boek The Life of Captain James dat hij kocht. In het boek maakte hij eveneens kennis met een zekere Samual Johannes Holland, een uit Deventer afkomstige Nederlander, die als Royal Engineer en First Surveyor General of British North America James Cook in Canada - voor de grote ontdekkingsreizen - de beginselen van de cartografie bijbracht. Toen de cabaretier later van zijn vader het familiearchief kreeg toebedeeld, bleek deze Samual Holland familie te zijn van de cabaretier. Na de lezing - toen Diederik dacht dat hem de eer te beurt zou vallen om de Boudewijn Büch Prijs in 2012 uit te reiken kreeg hij de prijs zelf uitgereikt. “Niet de zoveelste druk, maar het origineel, desnoods in handschrift”, vertelde Piet van Winden, initiatiefnemer van de prijs, zaterdag tijdens de overhandigingen in het Teylers Museum in Haarlem. De prijs bestaat uit twee handen met vilten handschoenen in een kleine stolp.

2/10

De Ginkgo lezingen en de Hortus wandeling, een verslag Door: Arjan Honkoop We hadden al eerder het idee opgevat als vereniging de hortus te bezoeken, maar zochten naar een mooie tijd om dat te doen. Op 16 oktober was het dan zover. Het was een prachtige zondag voor een wandeling door de Leidse Hortus Botanicus en het horen van een stortvloed aan “weetfeitjes” over de Ginkgo Biloba en Engelbert Kaempfer. In de lokale pers en op de lokale radio was aandacht geweest voor onze Büchmania-activiteit en er waren dan ook ruim dertig personen aanwezig. Bijzonder was dat ook Attie en Paul Westgeest (voor ingewijden Thor en Flippijn), de persoonlijke vrienden van Boudewijn ook van de partij waren. Zoals eigenlijk opvallend vaak gebeurd, lieten ook nu de beam en de laptop ons bijna in de steek, maar met behulp van de reserveapparatuur werkte alles precies op tijd. Waar een goede voorbereiding inclusief plan B al niet toe loont. De eerste lezing werd gegeven door oud-hortula Carla Teunen. Als iemand veel over de Ginkgo Biloba weet, is zij dat wel. Op een onderhoudende manier en met veel fraaie afbeeldingen vertelde ze over de boom die eigenlijk niet meer zou bestaan. De bijna verdwenen plant die meer dan tweehonderd miljoen jaar geleden nog uit meerdere soorten bestond, was ooit verspreid over de gehele wereld. Ook in Nederland zijn er fossielen van te vinden. Misschien is de Ginkgo alleen door toeval in China als cultuurboom blijven bestaan. Vanuit daar is de boom eeuwen geleden weer in Japan terechtgekomen. Ook in China komt de boom in het wild niet meer voor. Zowel in China en Japan is het een tempelboom die met de nodige respect wordt behandeld. Het mooie van Carla haar verhaal is, dat ze zelf vele malen in Japan en China is geweest en dus ook smakelijk kan vertellen over Ginkgo verhalen in deze beide landen. Na de theorie was het tijd voor de praktijk. Een rondwandeling door de Hortus waar Boudewijn ook vele voetstappen heeft achtergelaten. De wandeling ging langs alle aanwezige Ginkgo’s en natuurlijk ook langs de reus uit circa 1785. Omdat het bijna herfst was zat de vrouwelijke tak aan de verder mannelijke boom vol met bijna rijpe vruchten. Iedereen kon zelf ervaren wat wordt bedoeld met “de vruchten ruiken naar zure rotte boter”. Na de koffie en thee was het mijn beurt om het verhaal te vertellen over de in Duitsland in 1651 geboren wetenschapper Engelbert Kaempfer. Kaempfer was de eerste westerling die in 1691 een observatie en beschrijving heeft gemaakt van de Ginkgo. De toevoeging Biloba (twee lobbig) zou de boom pas veel later krijgen. Kaempfer was in Japan terechtgekomen door in dienst te treden van de VOC, nadat hij via Zweden en Moskou uiteindelijk in Perzië was beland.

3/10

Omdat hij de arts was van de Nederlandse handelspost Decima, had hij de mogelijkheid en de verplichting mee te gaan met twee diplomatieke reizen door Japan. Daarmee was hij de eerste wetenschapper die de mogelijkheid had Japan te beschrijven in al z’n details en onbekendheid. Uiteindelijk is Kaempfer na een reis van elf jaar weer in Europa teruggekeerd en in Leiden op zijn 42e afgestuurd als arts. Zijn dissertatie is opgenomen in de bijzondere collectie van de Universiteits Biblotheek. De plek waar hij korte tijd in Leiden woonde, de Nonnensteeg, en de locatie waar hij afstudeerde was slechts op enkele meters afstand van de plek waar we de lezing hadden. De toen kleinere Leidse hortus, die hij als medicus natuurlijk ook bezocht, moet een geweldige bron van kennis voor hem zijn geweest. Nog altijd is van Kaempfer een herbarium aanwezig in de Londense archieven met daarin Leidse Hortusplanten. De eerste uitgave van Kaempfer waar de Ginkgo beschrijving en afbeelding instond, was Amoenitatum Exoticarum politico – physico … uit 1712. Door deze publicatie bevestigde hij z’n wetenschappelijk reputatie. Kaempfer overleed in 1716. Zijn andere belangrijkste werk over Japan was bijna gereed, maar zou pas vele jaren later in druk verschijnen. Zijn bijna complete archief is gelukkig opgekocht door een Engelse verzamelaar en berust nu in collectie van The London Museum.

Wie wil mee naar Weimar? Weimar is de stad van Goethe, Schiller en Büch. De vereniging Büchmania biedt u de gelegenheid deze stad in goed gezelschap te bezoeken. Ga daarom met ons mee naar de cultuurhoofdstad van Duitsland en laat u betoveren door bijvoorbeeld het woonhuis van Goethe, het Schillerhuis, het slot van August der Starke, de begraafplaats en bovenal de gerestaureerde Anna Amalia Bibliotheek. Er is zoveel te zien! Niet voor niets is het historische centrum tot werelderfgoed verklaard door de Unesco. Als Büchiaan moet u natuurlijk een keer het graf van Goethe hebben bezocht. Misschien lukt het u om net zoals Boudewijn Büch het graf zelfs even aan te raken! De reis duurt in totaal vier dagen, waardoor u voldoende tijd heeft om bezienswaardigheden in Weimar en de nabije omgeving (denk bijvoorbeeld aan het concentratiekamp Büchenwald) te bezoeken. De VVV van Weimar heeft een Nederlandstalige Foto: Patrick van Emst website waarop alle bezienswaardigheden zijn

4/10

beschreven: http://www.weimar.de/nl/toerisme/homepage/detoeristischeplekken/ Deze 4-daagse reis betreft een eenmalig aanbod. Het vertrek is op vrijdag 20 april en de terugreis is op maandag 23 april. We reizen met een bus van een bekende touroperator vanaf een centrale opstapplaats in Nederland. Ons hotel bevindt zich in het centrum van Weimar.

Foto: Patrick van Emst

De prijs is ongeveer € 310,- netto per persoon als we met 20 personen zijn. Bij meer deelnemers wordt de prijs lager (€ 270,- bij 25 personen, € 250,- bij 30 personen)

Inbegrepen is het volgende: • vervoer met luxe touringcar met aan boord koffie- en theefaciliteiten, airco en een toilet; • drie overnachtingen in een 3 sterren hotel in het centrum van Weimar op basis van logies en ontbijt en verblijf in een 2 persoonskamer. Indien gewenst is het mogelijk een 1 persoonskamer te boeken. De eventuele eenpersoons kamertoeslag is € 55,- per persoon per verblijf. Niet inbegrepen zijn: • een reis- en annuleringsverzekering; • de overige maaltijden; • de overige kosten, zoals excursies, entreegelden, fooien, drankjes enz. De reis gaat alleen door bij minimaal twintig personen. Partners en introducés zijn welkom. Inschrijving is mogelijk tot 11 december 2011 bij Arjan Honkoop: [email protected] Vermeld het aantal personen, of u een 1-perssoonskamer wilt en of deelname al definitief is (of niet). Na 11 december wordt contact met u opgenomen. Nadat uw aanmelding definitief bevestigd en betaald is, kunnen wij de reserveringen vastleggen. Ook als blijkt dat u na die datum toch verhinderd bent, zult u de reissom moeten voldoen, omdat de vereniging geen enkel financieel risico kan lopen. Daarom is betaling in termijnen ook niet mogelijk. De vereniging Büchmania wil bij voldoende deelname het vervoer en het verblijf regelen, maar is niet verantwoordelijk voor de uitvoering van de reis. Zorg dus dat u zelf goed verzekerd op reis gaat. Bedenk u niet langer en besluit met ons mee te gaan! Het bestuur van Büchmania

5/10

‘Büch is groot onrecht aangedaan’ Vrienden herinneren saillante publieksfiguur Door: Thomas Blondeau

De vrienden van schrijver, tv-maker en oud-Mare-redacteur Boudewijn Büch houden zijn nagedachtenis levend met een biografie en een lezingenreeks. Cabaretier Diederik van Vleuten speechte zaterdag 26 november over een gemeenschappelijke held: de ontdekkingsreiziger James Cook.

Mare-redacteur Boudewijn Büch feliciteert rector Kuenen met de dies natalis in 1979. Foto: Klaas Koppe Boudewijn Büchs enthousiasme was misschien wel zijn grootste aantrekkingsfactor. Of het nu om pinguïns, zeldzame drukken, ontdekkingsreizigers, uitgestorven diersoorten, Amerikaanse popmuziek, verre oorden of negentiende-eeuwse dichters ging; hij praatte en schreef erover met een onuitputbaar en aanstekelijk gusto. Stonden zijn reisprogramma’s bol van het plezier over het onverkende, zijn romans en egodcoumenten werden gekenmerkt door eenzaamheid en wantrouwen jegens de wereld. Toen hij in 2002 op 53-jarige leeftijd stierf, doken al snel geruchten op dat de jongensachtige presentator en weemoedige auteur het niet altijd zo nauw nam met de waarheid. Hoewel hij ooit beweerde over een dubbele doctorstitel te beschikken, bleek hij nooit aan de universiteit gestudeerd te hebben. Zijn enige academische link was het redacteurschap van Mare. De dood van zijn zoon, beschreven in zijn meest succesvolle en verfilmde roman De kleine blonde dood, bleek bijvoorbeeld verzonnen. Hij had niet eens een zoon. Vrij Nederland-

6/10

journalist Rudie Kagie schreef een biografie over Büch die uitpakte als een opsomming van ’s mans leugens. Dat stoorde zijn vrienden en bewonderaars. Onder hen cabaretier Diederik van Vleuten die aanstaande zaterdag de eerste Boudewijn Büch-lezing verzorgt. Van Vleuten: ‘Het beeld dat ik van hem is absoluut niet aangetast. Vergelijk het met Cruijff. Hij is misschien een lul, maar wel een groot voetballer. Kijk, ik heb hem nooit persoonlijk ontmoet. Ik ben een bewonderaar. Ik begrijp dat mensen die door hem benadeeld zijn, daar anders over denken. Maar kom op, na Büchs dood gingen journalisten snelsnel een biografie schrijven en opeens was het allemaal rommel wat hij achterliet. Zijn bibliotheek zou niets waard zijn geweest, zijn programma’s slecht… Nee, hem is een groot onrecht aangedaan.’ Om dat dominante beeld van Büch als fabulant bij te stellen is een werkgroep Biografie Boudewijn Büch opgericht. Eva Rovers, die eerder over het leven van kunstverzamelaar Helene Kröller-Müller schreef, is aangetrokken als biografe. De werkgroep waartoe behalve Van Vleuten ook tv-journalist Frits Barend en fotograaf Klaas Koppe behoren, wil de nagedachtenis ook levend houden door middel van lezingen. Van Vleuten verzorgt de eerste aanstaande zaterdag, in Haarlem. Onderwerp is de achttiende-eeuwse ontdekkingsreiziger James Cook die eerste Europeaan in Australië was. Zou de cabaretier, die binnenkort weer in de theaters is te zien, zelf geen reisprogramma’s willen maken? ‘Ik? Nee joh, die reisprogramma’s tegenwoordig dat is meer in de stijl van Floortje Dessing. Niet mijn ding. Bovendien, is daar nog geld voor tegenwoordig? Nee, een geschiedenisprogramma daarentegen…’ Bron: Leids Universitair Weekblad Mare, 24 november 2011, 35ste jaargang, nr 11

Het beste mijner paradijzen Ingezonden door Ronny Boogaart en Eric de Rooij Vier en half jaar na Hart van mijn land ik ben terug (Bas Lubberhuizen 2007), onze wandeling in het spoor van Hans Warren, wandelen we verder, aan de hand van andere schrijvers, in een andere streek, in een andere tijd. Met veel plezier maken we bekend dat deze week is verschenen: Het beste mijner paradijzen. Wandelen door het Gooi met Van Eeden, Van Deyssel en anderen. http://www.lubberhuizen.nl/detail.php?id=486 Dankzij de aanleg van de spoorlijn Amsterdam-Amersfoort in 1874 werd het Gooi een creatieve broedplaats voor schrijvers, schilders, wereldverbeteraars en dichters. Het werd ook een populaire streek voor veel Tachtigers. In dit boek volgen we vooral twee van hen, Frederik van Eeden en Lodewijk van Deyssel. De wandel- en fietstochten in deze literaire reisgids voeren langs de laatste resten van Van Eedens utopie, de kolonie Walden in Bussum, en in Hilversum langs locaties uit de jeugd van 7/10

Van Deyssel. In Baarn gaat de route langs het monumentale huis dat Van Deyssel cadeau kreeg van zijn vrienden, maar waar hij diep ongelukkig was. Onderweg ontmoeten we volop andere schrijvers en dichters. Louis Couperus, Willem Kloos, Herman Gorter en Carry van Bruggen, maar ook tijdgenoten met een vergeten oeuvre. Welke dichter wurgde zijn vrouw met een laken? Welke Hilversumse letterkundige organiseerde spraakmakende literaire avonden bij hem thuis? En waarom trok de schrijver Adriaan van Oordt in zijn hut op Walden middeleeuwse kleren aan? Het beste mijner paradijzen biedt aan de hand van dagboeken, brieven, romanfragmenten en poëzie een (hernieuwde) kennismaking met de rijke Nederlandse literatuur aan het einde van de negentiende en het begin van de twintigste eeuw. (184 pagina’s, circa 70 illustraties, twee wandelingen en één fietstocht). Het boek is vanaf heden overal te koop (bij de uitgever, bij internetboekhandels, zoals bol.com en ako.nl (geen verzendkosten) en bij de betere boekhandels, zoals Selexyz en Athenaeum).

Redmond keert terug! Ingezonden door: Patrick van Emst In de achtdelige serie O’Hanlons Helden laat hij ons kennismaken met zijn helden: de ontdekkingsreizigers uit de negentiende eeuw. Een periode waarin de mensheid op het gebied van kennis een enorme sprong voorwaarts maakte. O’Hanlon maakt de avontuurlijke ontdekkingstochten van zijn helden opnieuw. De serie is te zien vanaf zondag 27 november op Nederland 2, om 20:15u.

8/10

Bericht van uw penningmeester Beste leden, Graag doe ik een oproep aan onze leden die hun contributie nog niet hebben voldaan. Ik verzoek u hierbij dringend om de contributie van 38 euro over te maken op rekeningnummer 9435007 o.v.v. "contributie 2011/2012” en uw lidmaatschapsnummer. Voor onze Belgische leden geef ik hierbij de BIC en IBAN : BIC : INGBNL2A IBAN: NL49INGB0009435007 Ik maak u er op attent dat het niet mogelijk is om de contributie contant te betalen op de 10e Interplanetaire Boudewijn Büch Dag op zondag 11 december a.s. Alle leden hebben recht op twee publicaties die u op 11 december kunt meenemen. Als u niet aanwezig kunt zijn, sturen we ze u toe. U zult begrijpen dat we deze publicaties niet kunnen meegeven of opsturen zolang de contributie nog niet is voldaan. Het zijn wederom zeer interessante uitgaven, 2012 is immers een gedenkwaardig jaar. Ik zie uw betaling graag zo spoedig mogelijk tegemoet en hopelijk tot zondag! Met vriendelijke groet, Jan Meurs Penningmeester

Ginkgo in herfsttooi te Waalwijk Foto:Paul Westgeest

9/10

Ter laatste herinnering: Zondag aanstaande 11 december Programma 10e Interplanetaire Boudewijn Büch Dag Boudewijn Büch Dag 10.00 uur

OBA open

10.30 uur

Inloop en ontvangst

11.00 uur

Opening door de voorzitter

11.03 uur

Opening van de 10e Interplanetaire Boudewijn Büch Dag

11.10 uur

Buddy Holly, een lezing van Harry Knipschild, schrijver van onder meer Money, Money, Money? Verhalen uit de geschiedenis van de popmuziek, Deel I

12.00 uur

Pauze

12.20 uur

Zang en piano door Paula Bär-Giese, met werk uit Goethe hoogtijdagen.

12.35 uur

Thera Coppens vertelt over Prinses Sophie in Weimar, de beheerster van de erfenis van Goethe en later ook Friedrich von Schiller.

13.25 uur

Zang en piano door Paula Bär-Giese, met werk uit Goethes hoogtijdagen.

13.40 uur

Pauze

14.30 uur

Guus Bauer interviewt Bart Stouten, schrijver van Beminde eilanden.

15.10 uur

Pauze

15.40 uur

Presentatie van Büch en... geen einde 10. De naam van deze auteur houden we volgens goed gebruik onder de pet tot het moment suprême op de Boudewijn Büch Dag zelf.

16.15 uur

Afsluiting

16.20 uur

Borrel

Zij die het leuk vinden de dag af te sluiten met een etentje nodigen we van harte uit ons te vergezellen naar een restaurant nabij de OBA om een hapje te gaan eten (de kosten hiervan zijn voor eigen rekening).

10/10