De Brief Boudewijn Büch Gezelschap Büchmania
Jaargang 11 Nummer 5 23 september 2013
Inhoud nieuwsbrief De Brief nummer 5: Büchmania nieuws Uitnodiging bezoek collectie Middeleeuwse handgeschreven boeken Geef je nu op! Unieke Elvis Expositie in Nederland Rondleiding voor Büchmania van samensteller en Büchmania-lid Eric van Rooij Redmond O'Hanlon ontvangt Boudewijn Büch-prijs 2013 'Groot-Brittannië is geen klein eiland' Albert Beintema over zijn favoriete eilanden Het Huygensjaar 2013 Boudewijn Büch-lezing door Philip Freriks
Met dank voor het insturen van bijdragen aan: René van Haaster, Arjan Honkoop, André Koolen, Eric van Rooij en Luc Sour.
Eindredactie en samenstelling Karin Piters.
1/8
Uitnodiging bezoek collectie Middeleeuwse handgeschreven boeken De Koninklijke Bibliotheek bezit de rijkste collectie handschriften van Nederland. Deze unieke verzameling bestaat uit meer dan 1200 werken vanaf de negende eeuw. Deze werken zijn doorgaans natuurlijk niet zo eenvoudig te zien. Maar op 18 en 25 oktober zijn de wij, Büchmania, welkom om verschillende parels uit de collectie van de KB te zien en het verhaal achter het boek te horen. De conservator middeleeuwse handschriften, Ed van der Vlist, gaat speciaal voor ons een aantal toppers van de middeleeuwse literatuur uit de kast halen. We krijgen onder andere een Beatrijs-handschrift uit ca 1374 en de Spieghel Historiael uit circa 1330 te zien. Maar ook een unieke kruisvaarderkaart uit 1200. Natuurlijk ook boeken met fraaie miniaturen en een atlas. Maar in dit geval uit de collectie van de Franse Koning. Als je iets speciaals wil zien, is dit ook je mogelijkheid. Laat ons op tijd weten welke middeleeuwse publicatie je wil zien en als de staat van het boek of de kaart het toelaat, zal het er mogelijk zijn. Wil je alvast kijken in de collectie: http://www.kb.nl/specialecollecties/middeleeuwse-handschriften-tot-ca-1550. Om iedereen de kans te geven om dit mee te maken, kun je uit twee dagen kiezen: vrijdag 18 of 25 oktober. Je moet ons wel laten weten met hoeveel personen je komt en op welke dag. Het is beide dagen van 13.00 tot 15.00 uur en voor leden helemaal gratis. Niet leden vragen we 5 euro per persoon. Datum tijd en locatie: Vrijdag 18 óf vrijdag 25 oktober Verzamelen in hal van de KB vanaf 12.30 uur Bezoek van 13.00 t/m 15.00 uur. Leden gratis, niet Leden 5 euro p.p. afrekenen bij aanvang. Aanmelden verplicht met de datum die je voorkeur heeft. Mail daartoe naar Arjan:
[email protected] Locatie: Koninklijke Bibliotheek Prins Willem-Alexanderhof 5 2595 BE Den Haag (naast station Den Haag Centraal). 2/8
Unieke Elvis Expositie in Nederland Rondleiding voor Büchmania van samensteller en Büchmania-lid Eric van Rooij Museum RockArt in Hoek van Holland presenteert, in samenwerking met de enige echte Officiële Elvis Presley Fanclub van Nederland It’s Elvis Time een unieke tentoonstelling over Elvis Presley. Deze tentoonstelling is slechts een half jaar te zien in Nederland, van 19 september tot 2 maart 2014. Tijdens de tentoonstelling maakt u een tijdreis door het leven van Elvis Presley. Naast heel veel bijzondere verzamelobjecten, zoals gouden LP’s en andere items die een mooi beeld geven over het leven van Elvis, worden ook unieke, persoonlijke items van Elvis tentoongesteld. Deze items komen uit zeer bijzondere privé-collecties alsmede museumcollecties uit onder andere: Amerika, Duitsland (Elvis Museum Düsseldorf), Denemarken (Graceland Randers), België en natuurlijk Nederland. Ze zijn in samenwerking met de Nederlandse fanclub It’s Elvis Time bijeengebracht voor deze expositie. Veel van de bezienswaardigheden zullen voor het eerst en exclusief te zien zijn in Nederland. De tentoonstelling It’s Elvis Time mag worden gerekend tot één van de grootste in Europa en wordt ondersteund door de platenmaatschappij van Elvis: Sony Music Nederland. Speciaal voor Büchmania wordt op zaterdag 16 november een exclusieve rondleiding verzorgd langs de vele museumstukken. Eric van Rooij vertelt veel wetenswaardigheden en diverse anekdotes die ervoor zorgen dat hetgeen u ziet (nog) meer gaat leven. Het museum RockArt is gevestigd aan de Zekkenstraat 42 in Hoek van Holland. Parkeren is daar gratis! De toegang tot het museum bedraagt € 6,50. Aanvang van de rondleiding is 13.30 uur. Deze activiteit is toegankelijk voor zowel leden als niet leden van Büchmania.
3/8
Redmond O'Hanlon ontvangt Boudewijn Büch-prijs 2013 Ingezonden door: André Koolen, René van Haaster en Luc Sour Op zaterdag 5 oktober wordt tijdens de Amsterdam Antiquarian Book, Map & Print Fair de Boudewijn Büchprijs uitgereikt aan de Britse reisschrijver Redmond O'Hanlon. Deze jaarlijkse prijs is bestemd voor degene die er het best in geslaagd is om een breed publiek voor het antiquarische boek te interesseren. O'Hanlon zal de prijs, die eerder werd toegekend aan Diederik van Vleuten en Gerrit Komrij persoonlijk in ontvangst nemen. De jury van de Boudewijn Büch-prijs bestond uit Frits Barend (vz), Lisa Kuitert, Maarten Asscher en Ton Kok.
Uit het juryrapport: ‘Redmond O’Hanlon krijgt de Boudewijn Büch-prijs omdat hij een onvermoeibaar pleitbezorger is van de ware liefde voor het oude boek. Diep in zijn hart had hij antiquaar willen zijn, liet hij zich ooit ontvallen. Maar hij werd redacteur van Times Literary Supplement en leidde expedities voor televisieprogramma’s over verre reizen zoals O’Hanlons Helden, en de Darwin-reis met het schip de Beagle, uitgezonden door de VPRO. Net als eertijds Boudewijn Büch, weet O’Hanlon met groot enthousiasme en oog voor detail de aandacht te vestigen op het antiquarische boek, en wel zo, dat wie hem ziet en hoort zich het liefst net als hij zou willen opsluiten in een bibliotheek.’ De prijs is mede in het leven geroepen ter herinnering aan de legendarische verzamelaar Boudewijn Büch, die elf jaar geleden overleed. Uitreiking Boudewijn Büch-prijs door Diederik van Vleuten op zaterdag 5 oktober 2013, 15:00 uur | Amsterdam Antiquarian Book, Map & Print Fair – Passenger Terminal Amsterdam. Het cruciale moment in het leven van O’Hanlon: ‘Door mijn writer's block heb ik een tijd niet gewerkt. Daar lag ik dan, wanhopend, met mijn kat op schoot in onze cottage bij Oxford. Ik wilde mezelf van kant maken. Totdat ik gered werd door de VPRO. De programmamakers van de serie Beagle vroegen of ik twee weken mee wilde varen. Ik dacht: Fuck, twee weken maar? Ik ben mijn hele leven al gefascineerd door Darwin, ik wil de héle reis meemaken. Ik arriveerde aan boord met kisten vol eerste edities van boeken van Darwin en andere relevante auteurs. Ik richtte mijn bibliotheek in precies daar waar ze de educatieve interviews filmden. Met het idee: nu kunnen ze me er niet afgooien, want dan neem ik mijn kostbare bibliotheek mee. Ik heb acht maanden meegereisd. Aan boord ontstond ook het idee voor O'Hanlons Helden.’ (Uit: Intermediair, 26-6-12)
4/8
'Groot-Brittannië is geen klein eiland' Ingezonden door: Andr;e Koolen LONDEN (ANP) - Groot-Brittannië is geen klein eiland. De BBC heeft dit weekeinde een eilanden-expert opgevoerd die zaterdag heeft berekend dat Groot-Brittannië geen klein eiland is, zoals boze tongen in het Kremlin pas beweerden. Hoogleraar Godfrey Baldacchino, eilandenkenner van de universiteit van Prince Edward Island (Canada) concludeerde: ‘Het is eigenlijk een vrij groot eiland. Als continenten niet worden meegerekend, is Groot-Brittannië het negende eiland in de wereld. Het grootste Russische eiland, Sakhalin, is ‘slechts’ goed voor een 23e plaats. Qua bevolkingsomvang zijn de Britse eilanders zelfs goed voor een vierde plaats.’ Volgens professor Baldacchino klopt dan ook niets van de Russische bewering dat de Britten op een klein eiland wonen. ‘In de wereld der eilanden is eigenlijk niets groter dan GrootBrittannië.’ De bron van de commotie was volgens Britse media kennelijk een opmerking van de woordvoerder van de Russische president Poetin. Hij zou onlangs tegenover een groep journalisten hebben gesneerd dat Groot-Brittannië ‘gewoon een klein eiland is. Niemand geeft ze nog enige aandacht.’
Albert Beintema over zijn favoriete eilanden Ingezonden door: René van Haaster In zijn nieuwste boek Eilanden beschrijft Albert Beintema een negentigtal eilanden. Van de tropen tot in de poolgebieden, van de meest afgelegen exotische eilanden tot aan het kneuterige Klein Bollenbult - een eilandje in de Drentse Aa. Hij beschrijft de natuur, met vaak unieke planten- en diersoorten en verdiept zich in de bizarre geschiedenisverhalen die de eilanden rijk zijn. Albert Beintema studeerde biologie in Groningen en was ondermeer werkzaam als ecoloog. Sinds hij gepensioneerd is, vaart hij over de wereldzeeën en geeft hij lezingen aan boord van kleine expeditiecruiseschepen. Eerder schreef hij In de voetsporen van Shackleton, Het waterhoentje van Tristan da Cunha en Mijn vogels. Boudewijn Büch was destijds niet zo lovend over Het waterhoentje van Tristan da Cunha. Beintema heeft hem dat kennelijk (nog) niet vergeven en beschrijft de verschillen tussen hem en Boudewijn in het voorwoord als volgt: ‘Er is mij wel eens gevraagd of ik met mijn passie voor eilanden in het voetspoor van de beroepsneofiel Boudewijn Büch treed. Nee. De selectie van eilanden die ik hier de revue laat passeren is 5/8
een hele andere dan Boudewijn Büch. Ik heb het daar een keer met hem over gehad en het verschil heeft een heel prozaïsche verklaring. Boudewijn bezocht voor zijn tvprogramma’s alleen die eilanden waar je met een vliegtuig naar toe kon, om de doodeenvoudige reden dat het financieel niet haalbaar was met een dure cameraploeg dagen achtereen op een schip rond te dobberen om een verre, eenzame bestemming te bereiken. Zo was hij nooit op het meest afgelegen bewoonde eiland ter wereld – Tristan da Cunha, bijna een week varen van de dichtstbijzijnde vaste wal – geweest, maar toonde wel steevast een postzegel met een afbeelding van dat eiland in zijn intro. Voor mij is Tristan inmiddels mijn meestbezochte eiland buiten Nederland geworden. Mijn favoriete eilanden zijn meestal juist niet per vliegtuig te bereiken. Voor mijn eilanden moet je dagenlang varen om er te komen. Ik breng veel tijd door aan boord van schepen.’ Albert Beintema, Eilanden. Van Andøya tot Vuurland (Atlas Contact 2013) ISBN 9789045022284
Het Huygensjaar 2013 Ingezonden door: René van Haaster 2013 is het Nederlandse Huygensjaar. Herdacht worden de dichter en diplomaat Constantijn Huygens (1596-1687) en zijn zoon de wis-, natuur- en sterrenkundige Christiaan Huygens (1629-1695). De herontdekking hun graf in de Grote Kerk in Den Haag was aanleiding om dit jaar een expositie over hen te organiseren in diezelfde Grote Kerk in Den Haag. De belangstelling van Boudewijn Büch ging vooral uit naar Christaan Huygens die samen met Isaac Newton en de Alfred Einstein tot de grootste natuurkundigen aller tijden wordt gerekend. Büch : ‘Oog in oog te staan met het leven en werk van een van onze grote zeventiendeeeuwse genieën zou een must moeten zijn voor een ieder die denkt dat de Nederlandse natuurkunde pas aan het eind der negentiende eeuw zijn grote vlucht nam’ (Mare 10 mei 1979) Christiaan Huygens leverde een grote bijdrage aan de wetenschappelijke revolutie die gaande was in het midden van de 17e eeuw. Met zijn broer Constantijn jr. ontwikkelde hij kijkers en microscopen. Christiaan Huygens was de uitvinder van de eerste lenzenslijpmachine, de buisloze telescoop en het slingeruurwerk. Tevens is hij de ontdekker van de ringen om de planeet Saturnus en de maan Titan bij deze planeet. In 1663 bezocht Londen waar de Royal Society hem tot lid benoemde. In 1866 verhuisde hij naar Parijs, waar hij werd benoemd tot onderzoeksdirecteur bij de Franse Academie van Wetenschappen. 6/8
In april 1688 ging Christiaan op Hofwijck wonen, het buitenverblijf van de familie in Voorburg, waar hij ook stierf. Zijn archief berust bij de universiteitsbibliotheek Leiden. Al zijn instrumenten en lenzen werden geveild. Museum Boerhaave in Leiden bezit een aantal Huygens-lenzen en een planetarium dat volgens Huygens' ontwerp werd gemaakt. Evenals Descartes, Spinoza, Pascal en Newton was Huygens nooit getrouwd. Hij stierf kinderloos. Wat heeft het Huygensjaar zoal voortgebracht? Hieronder volgt een kleine greep. www.huygenstentoonstelling.nl/home/de-tentoonstelling/christiaan/ Website van de Huygenstentoonstelling in de Grote Kerk in Den Haag met het deel over Christiaan Huygens. Hier vindt u ook de hyperlinks naar de 11 filmpjes waarin sterrenkundige en pleitbezorger Vincent Icke het werk van Huygens uitlegt voor leken. https://www.youtube.com/watch?v=oe_YL5MnqVk. Aflevering van het jeugdprogramma Het Klokhuis waarin een bezoek wordt gebracht aan de Leidse universiteitsbibliotheek met het Huygensarchief (N.B. onderbroken door 3 sketches) http://www.youtube.com/watch?v=6UEJGAD4XdQ Reportage van Omroep West over de buitenplaats Hofwijck, Christaan Huygens met als pleitbezorger astronaut André Kuipers. http://www.museumboerhaave.nl/tentoonstellingen/nu-en-straks/vindingrijk/ Tentoonstelling voor de jeugd over Christiaan Huygens in het Museum Boerhaave. Vincent Icke, De principes van Huygens (Historische Uitgeverij 2013) ISBN 9789065540232
Uitgangspunt van De Principes van Huygens is de Traité de la Lumière van Christiaan Huygens. Het Principe van Huygens over de voortplanting van lichtgolven wordt nog altijd als zodanig gebruikt. Uit De verhandeling over het Licht herleidt Icke het andere principe van Huygens, zijn Principe van het Onderzoek, dat aan alle wetenschap ten grondslag behoort te liggen. Waarnemen, opmerken, veronderstellen, voorspellen, opnieuw waarnemen – langs deze weg voltrekt zich de ware werkwijze van de opmerkzame geest.
7/8
Tim Huisman, Ad Maas, Knappe koppen. Geschiedenis van de wetenschap in Nederland (Museum Boerhaave / uitgeverij WBooks 2013) ISBN 9789066301184 Knappe Koppen vertelt aan de hand van objecten, afbeeldingen en personen het verhaal van de Nederlandse wetenschapsgeschiedenis. Nederlandse geleerden zijn er in alle soorten en maten. Tegenover de veelzijdigheid van wonderkind Chistiaan Huygens staat de zwoegende Nobelprijswinnaar Johannes Diderik van der Waals. Het romantische levensverhaal van insectenpionier Jan Swammerdam steekt scherp af tegenover dat van de nuchtere ‘ leermeester van heel Europa’, Herman Boerhaave. Waar Antoni van Leeuwenhoek voor het eerst bacteriën waarnam met verbazend eenvoudige microscoopjes, bouwde Heike Kamerlingh Onnes een opstelling van fabrieksachtige proporties om van Leiden de ‘koudste plek op aarde’ te maken. Divers als ze waren brachten al deze Nederlandse knappe koppen met hun dadendrang en creativiteit de wetenschap op verbluffende wijze vooruit.
Boudewijn Büch-lezing door Philip Freriks 16:00-'Voyage à Paris' - een virtuele wandeling door het Parijs van de twintiger- en dertiger jaren van de vorige eeuw, omlijst door liederen van Francis Poulenc, Parijs componist par excellence. Philip Freriks - voordracht / Valerie Guillorit - sopraan / Marcel Worms – piano. Dit concert maakt deel uit van de jaarlijkse Boudewijn Büch-lezing, bedoeld als herdenking van de schrijver Boudewijn Büch en tevens om geld te genereren voor een biografie van Boudewijn Büch. Zaterdag 23 november 2013 Raadhuis De Paauw, Wassenaar
8/8
