De arbeidstijd van kaderpersoneel en leidinggevenden FORUM ADVOCATEN BVBA Nassaustraat 37-41 2000 Antwerpen T 03 369 95 65 F 03 369 95 66 E
[email protected] W www.forumadvocaten.be
1
Inleiding 24 uurseconomie en flexibilisering van arbeid Toename van aantal WN met de functie ‘kaderlid’ of ‘leidinggevende’ Ontsnapping aan de arbeidsrechtelijke beperkingen en bepalingen op het vlak van arbeidstijd o Uitzonderingen op de beperkingen van arbeidstijd
2
Het begrip ‘werknemers met een leidende functie en/of vertrouwenspost’ Arbeidsduurbepalingen in de Arbeidswet Art. 3, §3, 1° Arbeidswet o “bepalingen betreffende bepaalde arbeids- en rusttijden (hfst. III afdeling II, IV en VIII) zijn niet van toepassing op de door de Koning aangewezen werknemers die een leidende functie uitoefenen of vertrouwenspost bekleden” o Memorie van toelichting: “Werknemers die hun diensten leveren buiten alle voorzienbare limieten en dit in het belang van de onderneming en de andere werknemers die ze tewerkstelt” o Koninklijk Besluit 10 februari 1965: opsomming met beperkte interpretatie 3
Het begrip ‘werknemers met een leidende functie en/of vertrouwenspost’ Wat dan met het begrip ‘kaderlid’? Verwarring? o De termen ‘kaderlid’ en ‘leidinggevende’ worden door elkaar gebruikt in het arbeidsrecht
De vraag of de bepalingen van arbeidsduur al dan niet van toepassing zijn op ‘kaderlid’ hangt af van of deze WN een functie bekleedt opgesomd in het Koninklijk Besluit 10 februari 1965 Resultaat? o De aanwijzing van een WN als leidinggevend personeel of vertrouwenspersoneel door de WG bindt noch de WN, noch de rechter 4
Een aantal arbeidsrechtelijke bepalingen inzake arbeidsduur bij leidinggevenden Bepalingen inzake arbeids- en rusttijden Geen beperking inzake het aantal te werken uren Geen recht op pauze na 6u arbeid Geen verplichting van 35u opeenvolgende rust op weekbasis Geen verplichting van 11u rust tussen het einde en de hervatting van arbeid
5
Een aantal arbeidsrechtelijke bepalingen inzake arbeidsduur bij leidinggevenden Het recht op adv-dagen? Neen. Art. 19 Arbeidswet bepaalt een max. arbeidsduur van 40u/week (in alle sectoren is er een veralgemening van 38u/week voor voltijdse WN) Art. 28, §1 Arbeidswet stelt dat de maximumgrenzen voorzien in de Arbeidswet mogen worden ingekort ingevolge een algemeen verbindend verklaarde CAO dmv een vermindering van wekelijkse arbeidsduur of door vermindering via compensatiedagen of advdagen HvC: “Arbeidswet is van openbare orde en er kan via CAO geen maximumnorm worden opgelegd bij WN die onder de wettelijke uitsluiting van het toepassingingsgebied van ‘de arbeidsduur’ vallen.” 6
Een aantal arbeidsrechtelijke bepalingen inzake arbeidsduur bij leidinggevenden Tewerkstelling tijdens de nacht is toegelaten Verbod van zondagsarbeid en verbod van tewerkstelling op feestdagen geldt wel Mits enkele wettelijke uitzonderingen Bijkomend recht op inhaalrust bij de tewerkstelling Opname van het werkrooster in het arbeidsreglement Vermelding leidinggevende functie Niet gebonden door het werkrooster In belang voor het bepalen van sommige loonelementen 7
Een aantal arbeidsrechtelijke bepalingen inzake arbeidsduur bij leidinggevenden De deeltijdse WN met een leidinggevende functie Arbeidsduurbepalingen van Arbeidswet niet van toepassing maar andere wettelijke bepalingen wel: o Minimale wekelijkse arbeidsduur niet lager dan 1/3 van de arbeidsduur van voltijdse werknemers in die onderneming in dezelfde categorie (Arbeidsovereenkomstenwet) o Contractuele verplichtingen (art. 11bis Arbeidsovereenkomstenwet) o Bekendmaking deeltijds rooster (Programmawet 22/12/1989) o Tewerkstelling buiten contractueel deeltijds rooster: controlemaatregelen Programmawet 22/12/1989 nageleefd bv. uren buiten rooster genoteerd in afwijkingsdocument of aanwezigheidstijden geregistreerd in prikklok of aanwezigheidsregister,.. 8
Het recht op overloon of gewoon loon voor de bijkomende uren die de sectorale arbeidsduur overschrijden Uitgesloten van alle bepalingen inzake arbeidsduur inclusief de bepalingen aangaande overloon en overuren. Dus geen recht op overloon o.b.v. art. 29 Arbeidswet Geldt ook voor deeltijdse WN met leidinggevende functie Echter, de WN met leidinggevende functie verliest zijn hoedanigheid niet indien hij toch overloon uitbetaald krijgt (Arbeidshof Antwerpen 27 januari 2012: “uitbetaling geen bewijs dat WN geen leidinggevende functie meer uitoefent”) Het recht op gewoon loon voor de overschrijding van bepaalde grenzen De Arbeidswet en de loonproblematiek van de bijkomende uren o In zover de wettelijke minima in acht worden genomen kunnen partijen het normale loon voor de arbeidsuren vrij overeenkomen o Forfaitaire vergoeding van prestaties die normaal verbonden zijn aan de overeengekomen functie en normale variatie van de prestaties rechtvaardigt geen bijkomend loon o Geen regeling voor loon van bijkomende uren in de Arbeidswet o Partijen kunnen overeenkomen dat bijkomende prestaties recht geven op bijkomend loon (CAO of individueel AO)
9
Het recht op overloon of gewoon loon voor de bijkomende uren die de sectorale arbeidsduur overschrijden 2 strekkingen in de rechtspraak mbt de problematiek van het recht op bijkomend loon voor WN met een leidende functie en/of vertrouwenspost o Minderheid: geen aanspraak op enige vergoeding voor deze bijkomende arbeidsuren o Meerderheid: Ze kunnen bijkomend loon bekomen voor de prestaties buiten het normale uurrooster op voorwaarde dat zij een andere rechtsbron kunnen inroepen bv. AO, arbeidsreglement, gebruik of billijkheid
De bewijslast van de leidinggevende o Bewijslast dat de gewerkte uren het overeengekomen loon niet dekken, ligt bij WN 10
Zwangere werkneemsters met een leidinggevende functie en/of vertrouwenspost Recht op moederschapsverlof Verbod tewerkstelling van de zwangere leidinggevende Vanaf de 7e dag die de vermoedelijke datum van de bevalling voorafgaat Tot het verstrijken van een periode van 9 weken die begint te lopen op de dag van de bevalling Tewerkstellingsverbod door WG zelfs al wil WN werken Geneeskundig attest met vermoedelijke bevallingsdatum ten laatste 8 weken voor bevalling Nachtarbeid voor zwangere leidinggevende mag niet verplicht zijn 8 weken voor bevalling met voorlegging van geneeskundig getuigschrift na onderzoek arbeidsgeneesheer Overplaatsing naar werk overdag of indien niet mogelijk schorsing arbeidsovereenkomst of vrijstelling van arbeid wiens rechtspositie eenzijdig door de overheid is geregeld Nadien terug tewerkstelling onder dezelfde voorwaarden 11
Zwangere werkneemsters met een leidinggevende functie en/of vertrouwenspost Verrichten van overwerk door zwangere WN In principe: Vanaf de kennisgeving van de zwangerschap aan de WG, mag zwangere WN geen overwerk meer verrichten in de zin van art. 29, §2 Arbeidswet Zwangere leidinggevende uitgesloten van de bepaling van art. 29, §2 Arbeidswet o Maar toepassing van art. 42 Arbeidswet: individueel verbod om overuren te presteren door arbeidsgeneesheer o Art. 44, 2e lid Arbeidswet voorziet de mogelijkheid om bij KB de bescherming ivm arbeidsduur toch toepasselijk te verklaren op zwangere WN die niet onder de bescherming vallen
Recht op borstvoedingpauzes voor leidinggevenden cao nr. 80 ken dit toe aan elke WN in de private sector Recht op borstvoedingverlof voor leidinggevenden Artikel 41 tot 45 Arbeidswet ook van toepassing leidingegvenden
op
12
Meer weten? BLOMME, F., “De arbeidstijd van kaderpersoneel en leidinggevenden”, Or. 2015, afl. 45, nr. 3, 54-68,
13
Contact Forum Advocaten: Altijd bereikbaar. FORUM ADVOCATEN BVBA Nassaustraat 37-41 2000 Antwerpen T 03 369 95 65 F 03 369 95 66 E
[email protected] W www.forumadvocaten.be
FORUM ADVOCATEN 03/369.95.65
[email protected]
www.forumadvocaten.be
14
