DBR Synthesestudie I&M Duurzame mobiliteit 14 juni 2013 Bijdrage Bert van Wee
Wat zijn de mogelijkheden om verduurzaming van verkeer en vervoer door te voeren en wat zijn daarvan de ruimtelijke, economische en gezondheidseffecten? Zeer belangrijke vraag! Hier valt vrijwel alles onder, daarom hoofdlijn. Wat? Techniek, Volume, Modal Split, Gedrag, efficiency Leeuwendeel; techniek Hoe ambitieuzer hoe hoger aandeel techniek Hoe? Regelgeving, prijsbeleid, infrabeleid, ruimtelijk beleid, voorlichting/educatie/communicatie, specifiek OV-beleid
on the environment and safety, and policy instruments
Regulation Prices Land-use planning infrastructure Marketing Information and communication
Transport volume
Modal split
* * * *
* * * * * *
*
Technology Efficiency of using vehicles * * *
*
Driving behavior * * * * *
Model
spm1610 Transportsystemen 1 – college 2 2008
4
Voertuigtechniek: relatief groot potentieel, zeker personenauto’s. Stingent beleid nodig (EU), aanscherping normen. Gedrag: rijgedrag ondersteunen met techniek. Geen of nauwelijks zelfstandig effect voorlichting. Volume: ruimte, infa. 5-10%. Beter verkopen als bereikbaarheidsbeleid, dan milieubeleid
Regelgeving: emissies, voertuigtechniek, brandstoffen Prijsbeleid: overheidsinkomsten genereren, internaliseren externe kosten, specifieke doelen (bv stimuleren aanschaf bepaalde vervoermiddelen) Infra: volume, modal split; milieu/bereikbaarheid Ruimtelijk beleid: milieu/bereikbaarheid, open space conservation / natuur / ruimtelijke kwaliteit Voorlichting: geen/nauwelijks zelfstandige rol; meer ondersteunend Marketing: kan, maar ‘overheid is verdacht’ Educatie: HNR.
Effecten: Zuiniger auto’s: welvaartseffecten overschat – ‘positionele goederen’. Gezondheidseffecten langzaam verkeer: groot, in Euro’s zelfs belangrijkste? Onbekend: interactie met andere fysieke activiteiten (versterkend, of overlappend) Ruimtelijk: vooral effect van ruimtelijk-infrastructureel beleid. In stedelijke gebieden: verkopen als beleid gericht op bereikbaarheid, stedelijke kwaliteit, niet milieu
DBR: enkele voorbeelden • • • • •
CESAR: klimaat invloed op fietsen, gebruik Airco Elektr vervoer: zie presentatie Sjoerd. O.a. Opladen irt range Recreatie: restricties of prijsbeleid luchtvaart: ook kansen binnenl toerisme Synchronizeren netwerken: liever bestaande opties verbeteren dan zoveel mogelijk opties. Robuustheid: wel meerdere opties aanbieden Beperken auto van de zaak
Eigenlijk alle projecten wel inzichten.
Wat zijn de kansen voor (co-creatie) van alternatieve (bio-) brandstoffen? Biobrandstoffen: meningen verdeeld. ‘Ingenieurs’: optimistischer dan ‘maatschappelijken’, ‘belofte dat het beter wordt’. Reden: hoe voorkom je concurrentie met voedsel, biodiversiteit/natuur? Meeste ‘maatschappelijken’: hooguit 15-20% Dus geen hoofdrol, maar misschien wel ‘deelrol’. Niet-wegverkeer (want daarvoor betere alternatieven). Luchtvaart, zeescheepvaart Rol overheid: beperkter dan elektrische mobiliteit
Wat zijn de kansen voor (co-creatie) van alternatieve (bio-) brandstoffen? Overgangsfase conventionele brandstoffen / alternatieven: waterstof, biobrandstoffen, elektrische mobiliteit, ‘schoon fossiel’ Schalie-olie en gas: bedreiging versus nodig voor tussenliggende periode
Wat zijn de duurzaamheidseffecten van niet-technologische aspecten als ruimtelijke inrichting, vergroten aandeel fiets en OV, Het Nieuwe Werken, en mobiliteitsmanagement? RI: bereikbaarheidsvoordelen, milieuvoordelen. Interactie tussen beide Fiets: gezondheid, bereikbaarheid. Bestemmingskeuze. Veel potentieelstudies (wat als substitutie < X km naar fiets), maar waarde beperkt max enkele procenten op NL schaal; lokaal meer OV: pull werkt averechts. Push auto en dan meer OV: prima. -5% milieubelasting is al erg optimistisch, tenzij zeer vergaand beleid
HNW: vooral files, bereikbaarheid Minder vaak? Verder van werk! Toekomst ICT meer substituut dan nu? Als HNW alom gebruikt: lagere waardering reistijdverliezen files (zelfselectie) Mobiliteitsmanagement: potentieel nog vrijwel nergens benut. Studies: door ‘bedenkers’ – zacht tot 5% minder milieubelasting Vaak te vrijblijvend, en slecht gecommuniceerd Neveneffecten: soms goed voor personeel, personeel aanrekken
DBR: Microklimaat (hoogte gebouwen, breedte straten, vegetatie, water: invloed temperatuur en daarmee fietsen Supernetworks, TRISTAM: bereikbaarheidsbaten ICT, beter verkopen netwerken. ICT-mogelijhheden substantieel tov meer asfalt Fietsen: toenemende differentiatie. Stad: meer, platteland: minder Grote verschillen tussen steden (potentie beleid?) Tieners, jong volwassenen en ouderen: toename; Rest stabiel
Welke effecten kunnen nieuwe vervoersmiddelen (als elektrische auto, scooter en fiets, segways, snelle bussen, etc.) en nieuwe vervoerssystemen (bijvoorbeeld geschakelde en zelfsturende voertuigen) hebben op verkeersveiligheid, energiegebruik en emissies? Zelfsturende voertuigen: minder weerstand, meer autogebruik, generatie en substitutie Geschakelde: grote capaciteitstoename, vooral snelweg. Beide: NL totaal vermoedelijk veel veiliger. Maar… Segway: vooralsnog nihil; nichemarkt Elektrische auto’s: groot potentieel. Sterk afhankelijk van opwekking stroom, doorbraken (1) prijs, (2) laden (3) range
E-bike interessant. Bereikbaarheid en milieu Snelle bussen: redelijk succesvol, maar op totaal gering
Welke stappen kunnen welke partijen zetten om ervoor te zorgen dat de transitie naar duurzame mobiliteit (over weg, spoor, lucht en water) en logistiek succesvol kan worden gerealiseerd? Het gaat daarbij om technische, organisatorische, financiële en gedragsmatige mogelijkheden en om het effect van de acties, de timing, het samenspel, de kosten en de financiering. (deels ook Sjoerd) Antwoord kan uur in beslag nemen. Discussie: precies? Techniek: EU, nationaal ondersteunen, financieel, maatwerk zoals laadinfra, parkeren Organisatorisch: bestuurskundigen versus economen/’traditionelen’. Wie heeft ‘gelijk’? Sterk afhankelijk van dossier. Vgl EU emissieregelgeving versus vrijwillig mobiliteitsmanagement Kmheffing? Peijs had het door: vele partijen Praktijk: tussenmodellen. Ook bij regelgeving (geluid, CO2)
Financieel: zonder ‘juiste prijzen’ geen gezond transportsysteem. Relatief grote rol nationale overheid. Heffingen, stimulering, ABVM Devil in the detail (ABVM) Lastige dossiers? Evolutionair?
DBR: •Kennis invloed weer/klimaat op mobiliteitsgedrag overbrengen op beleidsmakers, en in (simulatie)modellen •Prijsbeleid (IPRISM): evolutionaire aanpak? •,, : rol media relatief groot •TOD: bestuurlijke eenvoud belangrijk; consistentie beleid
