AGENDA DUURZAME MOBILITEIT REGIO DRECHTSTEDEN 2013 - 2016 I – Intentieverklaring II – Agenda Duurzame Mobiliteit Regio Drechtsteden 2012 – 2016
Versie 8 nov 2012 – Agenda Duurzame Mobiliteit Regio Drechtsteden 2012 – 2016
1
I - INTENTIEVERKLARING Ondergetekenden, betrokken bij het stimuleren van duurzame logistiek, 1. De gemeenschappelijke regeling ‘Drechtsteden’, te dezen vertegenwoordigd door de heer S.J. Veerman, portefeuillehouder ‘Mobiliteit’; 2. Transport en Logistiek Nederland (TLN), te dezen vertegenwoordigd door drs. A.B. Sakkers, algemeen voorzitter TLN; 3. EVO, te dezen vertegenwoordigd door drs. M.J.H. van der Kuijl, algemeen directeur EVO.
In aanmerking nemende dat: Drechtsteden De gemeenschappelijke regeling ‘Drechtsteden’ (hierna: de ‘regio’) een openbaar lichaam is, waarin de gemeenten Dordrecht, Zwijndrecht, Papendrecht, Sliedrecht, Alblasserdam en Hendrik-IdoAmbacht participeren. Binnen de regio hebben de gemeenten hun krachten gebundeld en krijgen veel activiteiten en projecten op het gebied van duurzame mobiliteit vorm. Connekt Connekt, een publiek-privaat samenwerkingsverband bestaande uit 250 overheden, bedrijven en kennisinstellingen, in het kader van het Programma Duurzame Logistiek en in het bijzonder van het project Duurzame Stedelijke Distributie (hierna te noemen: DSD) ondernemers en overheden aanmoedigt en stimuleert om goederenvervoer van en naar binnensteden op een efficiënte en duurzame manier te organiseren; -
Connekt hiervoor koplopende bedrijven en overheden op basis van bekende criteria onderscheidt met een Lean and Green Award. Lean and Green is onderdeel van het programma Duurzame Logistiek van Connekt, het betreft een stimuleringsprogramma om bedrijven en gemeenten te laten groeien naar een hoger duurzaamheidsniveau. Het stimuleert gemeenten om maatregelen te nemen waardoor de duurzaamheid, economische vitaliteit, leefbaarheid, bereikbaarheid en verkeersveiligheid verbetert.
De ondernemers Het vervoerend en verladend bedrijfsleven onder aanvoering van TLN en EVO op landelijke en regionale schaal diverse inspanningen levert ten behoeve van een efficiënte en duurzame logistieke keten, bijvoorbeeld door het bundelen van goederen via samenwerkingsverbanden; Algemeen Partijen vanuit een gezamenlijke maatschappelijke verantwoordelijkheid de handen ineen willen slaan met als doel zich samen in te spannen om met duurzame mobiliteits-maatregelen integraal een positieve bijdrage te leveren aan de stedelijke kwaliteit (doelstellingen op het gebied van bereikbaarheid, verkeersveiligheid, leefbaarheid, milieu en economie) in de regio Drechtsteden.
Versie 8 nov 2012 – Agenda Duurzame Mobiliteit Regio Drechtsteden 2012 – 2016
2
Spreken de volgende voornemens uit: 1. Dat de regio zich in het kader van duurzame mobiliteit inspannen een dubbeldoelstelling na te streven, te weten de versterking van de economische vitaliteit alsook verbetering van de leefomgevingskwaliteit; 2.
De regio actief werkt aan het versterken van de samenwerking met de ondernemers om te komen tot verduurzaming van duurzame mobiliteit;
3.
Dat het faciliteren, stimuleren en het verkrijgen van breed draagvlak onder (vertegenwoordigers van) zowel het vervoerend als verladend bedrijfsleven als de ondernemers in de binnenstad als uitgangspunt geldt voor de afspraken in deze overeenkomst;
4.
Een goed plan vertaalt de ambitie om in een periode van 4 jaar de uitstoot van schadelijke stoffen en de overlast van (bevoorradend) verkeer te reduceren met behulp van concrete maatregelen. Daarbij gaat duurzaamheid hand in hand met veiligheid, leefbaarheid, economische haalbaarheid maar ook met bereikbaarheid;
5.
Dat in de periode tot 31 december 2016 de samenwerkingspartners nadere invulling geven aan de verdere opschaling van de maatregelen;
6.
Dat voor de stimulering van duurzame distributie, als ruimtelijk element gebruik kan worden gemaakt van BDU (Brede Doel Uitkering), en dat daarbij de mogelijkheden zullen worden onderzocht voor het stimuleren van watergebonden bedrijvigheid waarbij duurzaam logistieke principes zijn toegepast, en voor transport over water.
7.
Dat het Bedrijvenplatform MVO Drechtsteden duurzame mobiliteit als één van de speerpunten binnen mobiliteitsmanagement zal behartigen.
8.
Dat de convenantpartners WD, KvK en de regio Drechtsteden, geadviseerd door de mobiliteitsmakelaar, samen met koploperbedrijven een koplopergroep vormen waarin duurzame distributie en mobiliteit van personen centraal staan.
9.
Dat de proeftuin Maritieme Inovatie één van de speerpunten in de regio vormt en als zodanig bijdragen zal leveren aan de doelen op het gebied van duurzame distributie en personenmobiliteit.
10.
Dat wordt onderzocht in hoeverre de duurzame distributieagenda van de regio Drechtsteden in verband moet worden gebracht met hogere schaalgebieden.
11.
Dat bureau Drechtsteden de coördinatie en monitoring van de Agenda Duurzame Mobiliteit Drechtsteden voor haar rekening neemt.
12.
Dat wordt onderzocht in hoeverre met de monitoring en verslaglegging kan worden aangesloten bij de Regionale Verkeer- en Milieu Kaart.
13.
De regio, met het oog op bewustwording en kennisoverdracht jaarlijks deelneemt aan de Europese Mobiliteitsweek.
14.
Dat de samenwerkingspartners in het nader te concretiseren actieplan een tijdpad schetsen tot 31 december 2016, met een tussentijdse evaluatie op 31 december 2014, zodat een merkbare verbetering van de economische vitaliteit en de leefomgevingskwaliteit is ingezet;
15.
Dat deze verbetering wordt bereikt door minder gereden kilometers, een hogere beladingsgraad, bundeling van goederen, betere toegankelijkheid van de binnenstad en winkelcentra, minder ongevallen en een schonere lucht, gemeten vanaf het moment van ondertekening van dit actieplan (november 2012);
Versie 8 nov 2012 – Agenda Duurzame Mobiliteit Regio Drechtsteden 2012 – 2016
3
16.
Dat de regio zich inspant kwalitatief – en waar mogelijk kwantitatief - door middel van monitoring het effect van de maatregelen zichtbaar te maken en op haar verzoek waar mogelijk hiertoe voorzien wordt van kwalitatieve en kwantitatieve voortgangsinformatie door betrokken samenwerkingspartners en dat de maatregelen in overleg met de samenwerkingspartners kunnen worden aangepast als uit de monitoring blijkt dat dit nodig is.
Versie 8 nov 2012 – Agenda Duurzame Mobiliteit Regio Drechtsteden 2012 – 2016
4
Verbinden zich aan de volgende inspanningen [maatregelen, pilots: Duurzame distributie – Bundeling / schone voertuigen en brandstoffen / slimme logistiek 1. 2. 3. 4.
1.01 1.02 1.03 1.04
5. 6.
1.05 1.06
Oprichting Binnenstadservice Dordrecht. Dagranddistributie Bedrijventerrein - vracht duurzaam gebundeld en personen duurzaam mobiel Transport over water / inventarisatie van kansen voor een varend kennis-, opleidings- en promotiecentrum duurzame binnenvaart. Onderzoek naar regionale afstemming van venstertijden Inventarisatie van additionele maatregelen
Duurzame distributie – Infrastructuur, beleid en regelgeving 7. 2.01 Bouwplaatsen efficiënt en duurzaam 8. 2.02 Wet- en regelgeving stimuleert Duurzame distributie 9. 2.03 Walstroomvoorzieningen Duurzame personenmobiliteit 10. 3.01 Gemeente intern - Verduurzaming wagenpark gemeenten 11. 3.02 Gemeente ‘intern’ – Hybride stadsbussen 12. 3.03 Flex elektrisch personenvervoer 13. 3.04 Waterbus 14. 3.05 HOV Merwede-Lingelijn 15. 3.06 Bedrijven dubbel duurzaam – mobiliteit & distributie 16. 3.07 Convenant mobiliteitsmanagement 17. 3.08 Elektrische oplaadpunten 18. 3.09 Zonnepont / Oplaadpunten elektrisch varen 19. 3.10 Fiets
Deze maatregelen en pilots worden in het bijgevoegde plan van aanpak nader toegelicht en uitgewerkt.
Drechtsteden S.J.Veerman, Regionaal portefeuillehouder Mobiliteit
EVO Drs. M.J.H. van der Kuijl, Algemeen directeur EVO
……….. ………..
Drechtsteden H.L.J. Mirck, Regionaal portefeuillehouder Milieu
TLN Drs. A.B. Sakkers, Algemeen voorzitter TLN
……….. ………..
Versie 8 nov 2012 – Agenda Duurzame Mobiliteit Regio Drechtsteden 2012 – 2016
5
II – AGENDA DUURZAME MOBILITEIT REGIO DRECHTSTEDEN 2012 - 2016
Versie 8 nov 2012 – Agenda Duurzame Mobiliteit Regio Drechtsteden 2012 – 2016
6
INLEIDING Inleiding In het voorjaar van 2012 besloot de regio Drechtsteden zich aan te melden voor het programma Lean and Green voor gemeenten dat wordt uitgevoerd door Connekt. In het kader van dit programma kunnen gemeenten en regio’s in aanmerking komen voor een Lean and Green Award indien zij in gezamenlijkheid met vervoerders en verladers (-organisaties), lokale ondernemers en overige partijen een ambitieus meerjarenplan opstellen voor stedelijke distributie conform de Lean and Green doelen: minder gereden kilometers, schonere kilometers en minder hinder c.q. betere doorstroming van verkeer door transport qua plaats en moment (van de dag) efficiënter te laten verlopen. De Lean and Green Award is een initiatief van het ministerie van Infrastructuur en Milieu en wordt uitgevoerd door Connekt. Connekt is een onafhankelijk netwerk van bedrijven en overheden die werken aan duurzame verbetering van de mobiliteit in Nederland. Deze notitie, Agenda Duurzame Mobiliteit Regio Drechtsteden, is in dit kader tot stand gekomen. De regio Drechtsteden voert een actief en intensief beleid om als logistieke hotspot in Nederland duurzaamheid, economische ontwikkeling en omgevingskwaliteit hand in hand te laten gaan. Dat kan alleen als beleid, initiatieven en maatregelen op regionaal en zeker ook bovenregionaal niveau worden afgestemd en ontwikkeld. Daarmee staat de regio voor een zware opgave, een mooie uitdaging maar vooral voor de uitdaging om duurzaamheid, economische ontwikkeling en omgevingskwaliteit in een win-win-win situatie te ontwikkelen. Bij de eerste verkennende gesprekken met individuele gemeenten en de regio bleek al gauw dat er heel veel gebeurt in de regio op het gebied van versterking, efficiency en verduurzaming van distributie van goederen en personenvervoer. De eerste gesprekken met de gemeenten Dordrecht en Zwijndrecht gaven aan dat er de voorkeur bestond om als regio in het Lean and Green programma te stappen. Belangrijkste motivatie daarvoor was het feit dat veel beleid en initiatieven op gebied van distributie en personenvervoer op regionaal niveau worden ingestoken. Daar komt bij dat het regionale samenwerken in Drechtsteden sterk georganiseerd is, zowel bestuurlijk als daarbuiten. Hierop is initiatief genomen richting regiobestuurders hetgeen heeft geleid tot het besluit om als regio aan het Lean and Green programma deel te nemen met als doelstelling het verkrijgen van de Lean and Green Award in november 2012. Na dit besluit is een uitgebreide inventarisatie gedaan van het bestaande beleid en initiatieven op gebied van goederendistributie en personenmobiliteit. Er is gekeken naar wat er in de verschillende gemeenten gebeurt en wat er op regionaal niveau gebeurt. Een en ander is vastgelegd in een uitgebreid dossier. Op basis hiervan is als volgende stap op ambtelijk niveau een eerste overzicht gemaakt van concrete voorgenomen en lopende initiatieven die direct bijdragen aan de hoofddoelen van Lean and Green: • minder gereden kilometers • schonere kilometers • vervoerbewegingen optimaliseren qua tijd en plaats zodat minder hinder optreedt en betere doorstroming wordt verkregen. Aansluitend hierop zijn in een werkconferentie met ambtelijke vertegenwoordigers vanuit de gemeenten de kaders waarbinnen gewerkt zal worden nader gespecificeerd.
Versie 8 nov 2012 – Agenda Duurzame Mobiliteit Regio Drechtsteden 2012 – 2016
7
Eén van de belangrijkste conclusies die werd getrokken is de behoefte om distributie van goederen en personenmobiliteit geïntegreerd op te nemen in het Lean and Green traject zodat er een geïntegreerde agenda kan worden opgemaakt. De twee onderwerpen zitten zowel beleidsmatig als in de uitvoeringspraktijk dicht tegen elkaar aan. Om die reden zullen ze beleidsmatig in samenhang worden doorontwikkeld en in de praktijk kunnen initiatieven op beiden terreinen elkaar versterken. De Agenda Duurzame Mobiliteit Regio Drechtsteden gaat dan ook over zowel goederendistributie als personenvervoer. Beleidskaders (Auto)mobiliteit is een van de grootste energieverbruikers en een grote bron van luchtvervuiling in de Drechtsteden. Niet voor niets daarom dat er op regioniveau veel beleid is dat is gericht op terugdringen van (de negatieve effecten van) (auto)mobiliteit. Belangrijke beleidskaders zijn: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
Milieubeleidsplan Drechtsteden 2011-2015 Regionaal Energieprogramma 2010-2013 Programma Luchtkwaliteit Drechtsteden 2006-2015 Pieken in de Drechtsteden Drechtsteden Bereikbaar, Zakelijk Slim, Mobiel Regionaal Mobiliteitsplan 2011-2016 Diverse uitvoeringsprogramma’s droge en natte bedrijventerreinen De Drechtse Poort
Bestuur, overlegplatforms en organisaties 1. 2. 3. 4.
Regio Drechtsteden. Regionale Ontwikkelingsmaatschappij Drechtsteden (ROM-D) Deltri Bedrijvenplatform MVO Drechtsteden
Coördinatie en voortgangsbewaking Lean and Green regio Drechtsteden De regio Drechtsteden heeft het initiatief genomen om te komen tot deze Agenda Duurzame Mobiliteit Regio Drechtsteden 2013 - 2016 De regie over de uitvoering, monitoring en zo nodig aan-/bijsturing van de initiatieven die deze agenda vormen zal worden belegd bij bureau Drechtsteden De agenda bestrijkt een breed terrein aan onderwerpen en beslaat een periode tot 2016. De coördinatie en monitoring van de plannen vereist de nodige begeleiding en continuïteit. Er wordt een coördinator aangesteld die de voortgang bewaakt; partijen aanspreekt die verantwoordelijk zijn voor de uitvoering en de portefeuillehouder adviseert.
Versie 8 nov 2012 – Agenda Duurzame Mobiliteit Regio Drechtsteden 2012 – 2016
8
Betrokkenheid gemeenten en andere partijen Het initiatief voor de agenda ligt bij de regio Drechtsteden. De award zal dan ook worden uitgereikt aan de regio. De betrokkenheid van de gemeenten bij de uitvoering van de agenda is echter erg belangrijk. De individuele Drechtstedengemeenten kunnen de intentieverklaring daarom later ondertekenen. Hiertoe worden de gemeenten officieel verzocht door de regio. Verder worden andere partijen, zoals de Kamer van Koophandel, Werkgeversvereniging Drechtsteden maar ook het bedrijfsleven, uitgenodigd om de verklaring te ondertekenen. Ook geldt dat zij initiatieven in kunnen brengen voor de agenda. Agenda Duurzame Mobiliteit Regio Drechtsteden 2013 - 2016 De regio Drechtsteden heeft het initiatief genomen om te komen tot deze Agenda Duurzame Mobiliteit Regio Drechtsteden 2013 - 2016 De regie over de uitvoering, monitoring en zo nodig aan-/bijsturing van de initiatieven die deze agenda vormen zal worden belegd bij bureau Drechtsteden De Agenda Leidend voor de Agenda Duurzame Mobiliteit Regio Drechtsteden 2013 - 2016 zijn de drie kerndoelen van Lean and Green: 1 2 3
Minder gereden kilometers De kilometers die gereden worden zijn schoner De kilometers die gereden worden, worden qua plaats en tijd beter en efficiënter, zodat er minder hinder optreedt en betere doorstroming van verkeer wordt gewaarborgd.
Voor de indeling van de initiatieven die deze agenda vormen, is gekozen voor een meer pragmatische indeling, die meer aansluit bij het karakter van het initiatief en de partijen die de initiatieven uitvoeren. Er wordt onderscheid gemaakt in 3 categorieën initiatieven die bijdragen aan de Lean and Green doelen. 1 2 3
Duurzame distributie - Bundeling van goederen, schone voertuigen en brandstoffen, slimme logistiek Duurzame distributie - Infrastructuur, beleid en regelgeving Duurzame personenmobiliteit
Versie 8 nov 2012 – Agenda Duurzame Mobiliteit Regio Drechtsteden 2012 – 2016
9
Aanvullend hieraan staan er in de regio Drechtsteden tal van overkoepelende en verbindende activiteiten gepland en zal er processturing plaatsvinden vanuit de regio. Het plaatje ziet er dan als volgt uit. 5 Procesorganisatie, communicatie, promotie
4 Overkoepelend, verbindend Samenwerking, opschaling, kennisopbouw, onderwijs
1 Goederen Distributie
2 Personen Mobiliteit
3 Ondersteunend, faciliterend, randvoorwaarden Infrastructuur, wetgeving, regelgeving
Noot Deze gezamenlijke agenda moet worden gezien als een leidraad voor samenwerking tussen overheid, ondernemers, onderwijs en maatschappelijke instellingen om te komen tot substantiële verbetering op het gebied van efficiency en duurzaamheid bij transport van goederen en bij personenmobiliteit. Het hier gepresenteerde overzicht van initiatieven is een eerste basis van waaruit het beleid, de uitvoering van het beleid en de samenwerking in de gemeenten en de regio Drechtsteden op het gebied van efficiency en duurzaamheid bij transport van goederen en bij personenmobiliteit verder kan worden ontwikkeld. Buiten de hier genoemde zijn zonder meer andere initiatieven te benomen en zullen nieuwe initiatieven worden toegevoegd. Die flexibiliteit moet deze agenda wel bieden. Van belang is dat er een meerjaren, gezamenlijke inspanning is afgesproken die leidt tot verdere verbetering, nieuwe initiatieven en verdere samenwerking.
Versie 8 nov 2012 – Agenda Duurzame Mobiliteit Regio Drechtsteden 2012 – 2016
10
Maatregeltabellen De in deze agenda beschreven maatregelen zijn beoordeeld op hun effecten, direct of indirect, ten aanzien van de drie hoofddoelen ‘reduceren voertuigbewegingen’, ‘verminderen uitstoot per vervoersprestatie’ en ‘verbeteren van moment en plaats van beweging’. Daarnaast is nagegaan in hoeverre ze direct of indirect een bijdrage leveren aan vermindering van uitstoot, verbeteren van bereikbaarheid, verminderen van overlast en verhogen va de leefbaarheid. De hierna volgende 3 tabellen geven het overzicht per maatregel.
Versie 8 nov 2012 – Agenda Duurzame Mobiliteit Regio Drechtsteden 2012 – 2016
11
Tabel 1
Regio Drechtstede n
Doelstellingen
Aantal vervoersbewegingen reduceren -10%
Uitstoot per vervoerspresta-tie omlaag - 10 % door betere doorstroming, betere motor technologie
6 %minder door bundeling
- 3 % door betere doorstroming, dagranddistributi e etc. - % betere technologie stimulering (bijv CNG/electrisch/A label)
- 4 % rest door combinatie van maatregelen
1.01 Oprichting Binnen stadservice Dordrecht. 1.02 Dagranddistributie 1.03 Bedrijventerrein - vracht duurzaam gebundeld en personen duurzaam mobiel 1.04 Transport over water / Inventarisatie van kansen voor een varend kennis-, opleidings- en promotiecentrum duurzame binnenvaart 1.05 Onderzoek naar regionale afstemming van venstertijden 1.06 Inventarisatie van additionele maatregelen 2.01 Bouwplaatsen Efficiënt en duurzaam 2.02 Wet- en regelgeving stimuleert duurzame distributie 2.03 Walstroomvoorzieningen 3.01 Verduurzaming
Aspecten om maatregelen op te beoordelen Moment en plaats van beweging verbeteren - 10 % goederenverkeer in winkelgebieden en binnenstad gedurende spits Bundeling, handhaving, dagranddistributie , etc.
Uitstoot
Bereikbaarheid
Overlast
Leefbaarheid
fijnstof
verkeersmanagement
veiligheid
Nox
economie niet hinderen
CO2
doorstromin g bevorderen
rekening moeten houden met het goederenverkee r beperkingen in keuzes als gevolg van goederenverkee r regel en bestuurs kosten om dit in goede banen te leiden
geluid
ruimtelijke ordening afwegingen
kosten voor maatschappij, bedrijf of burger
aantrekkelijk heid stad (sociaal, economisch)
prettige omgeving
quality of life
Aantal vervoersbeweginge n reduceren
Uitstoot per vervoersprestatie omlaag
Moment en plaats van beweging verbeteren
+++
+++
+++
+++
0
+++
+
0
+/-
+++
+/-
+
+
+
+++
+++
+++
+++
+++
+++
+++
0
0
0
0
0
0
0
0
0
+++
+++
+++
+++
-
-
-
-
-
-
-
0
+++
0
+++
0
+++
+++
1
1
1
1
1
1
1
0
0
0
+++
0
+++
+++
0
+++
0
+++
0
+++
++++
Versie 8 nov 2012 – Agenda Duurzame Mobiliteit Regio Drechtsteden 2012 – 2016
12
wagenpark gemeenten. 3.02 Hybride stadsbussen 3.03 Flex elektrisch personenvervoer 3.04 Waterbus 3.05 HOV – Merwede - Lingelijn 3.06 Bedrijven dubbel duurzaam 3.07 Convenant mobiliteitsmanagement 3.06 Elektrische oplaadpunten 3.09 Zonnepont / Oplaadpunten elektrisch varen 3.10 Fiets 1*: draagt indirect bij
+++
+++
0
+++
+++
+++
+++
0
+++
0
+++
0
+
+
0
0
+++
+
++
++
++
+++
+++
0
+++
+++
+++
+++
+
+
)
+
+
+
+
+
+
0
+
+
+
+
0
+++
0
+++
0
+
+
+
+
0
+
0
+
+
+
0
0
+
+
+
+
Noot: Met de maatregeltabellen wordt inzicht gegeven op welke maatregelen de genoemde initiatieven aangrijpen en op welke aspecten een positieve invloed kan worden verwacht. De dubbeldoelstelling van Lean and Green, duurzaam en efficiënt vervoer en mobiliteit én de versterking van de economische vitaliteit, ligt impliciet besloten in doelen en effecten zoals die hier in de tabel zijn opgenomen. Zo zijn maatregelen die in de tabel positief van invloed scoren op de bereikbaarheid, direct ook van positieve invloed op de economie, immers gebaat en afhankelijk van bereikbaarheid. Datzelfde geldt natuurlijk ook voor positieve effecten op de leefbaarheid, zoals de aantrekkelijkheid van de stad. De scores zijn indicatief. De uitdaging ligt er om gaandeweg de uitvoering van de Agenda deze zaken meer en meer concreet te maken. De tabellen moeten dan ook worden gezien als een eerste stap hiertoe.
Versie 8 nov 2012 – Agenda Duurzame Mobiliteit Regio Drechtsteden 2012 – 2016
13
OVERZICHT VAN MAATREGELEN Hoofdstuk 1 – DUURZAME DISTRIBUTIE Bundeling van goederen, schone voertuigen en brandstoffen, slimme logistiek 1.01
Maatwerkdistributie Drechtsteden
Initiatief:
Maatwerkdistributie Drechtsteden
De luchtkwaliteit op de aanvoerwegen naar de binnensteden laat te wensen over; met name de binnensteden met historische straten ondervindt last van trillingshinder. De gemeenten willen graag de hoeveelheid vrachtverkeer beperken. In de gemeente Dordrecht zien de Stichting Centrum Management Dordrecht en de gemeente kansen voor een vestiging van een Binnenstadservice Nederland. Een initiatief dat ook in andere steden, zoals Nijmegen en Den Bosch, is genomen. Het initiatief dient uit de markt te komen. De SCD en de gemeente zien voor zichzelf vooral een faciliterende/ondersteunde rol. Trekker:
Stichting Centrum Management Dordrecht/ Gemeente Dordrecht
Doelen:
Een optimale inzet van bundeling van goederen met schone(re), efficiëntere, stillere voertuigen naar, van en in centrum (en evt. winkelgebieden) om de binnenstad en de aanvoerwegen te ontlasten met vrachtverkeer. Resultaten: Een marktconform concept op basis van een reëel businessmodel voor langere tijd en een gezond verdienmodel.
Stappen:
De gemeente Dordrecht heeft de wens dat er voor haar binnenstadsgebied een systeem voor bundeling van vracht komt met als doel minder vervoersbewegingen, minder hinder in de binnenstad en minder CO2-uistoot en uitstoot van overige stoffen. De gemeente Dordrecht onderzoekt de mogelijkheid om zelf klant te worden van Binnenstadservice. Ook in de andere gemeenten in de regio Drechtsteden zal worden nagegaan of maatwerkdistributie een oplossing is. Hierbij staat niet het concept centraal maar het doel: hoe kan door bundeling van goederen het aantal vervoersbewegingen in de binnensteden worden beperkt en kunnen de noodzakelijk transportbewegingen zo duurzaam mogelijk worden uitgevoerd. De regio Drechtsteden zal kennis die is opgedaan in onder andere Breda en Delft hier nadrukkelijk in betrekken. In beide
Versie 8 nov 2012 – Agenda Duurzame Mobiliteit Regio Drechtsteden 2012 – 2016
14
steden wordt de markt uitgedaagd om met innovatieve concepten zo duurzaam mogelijk te vervoeren. Status
In de gemeente Dordrecht zijn de ondernemer en locatie inmiddels gevonden; Binnenstadservice zal naar verwachting 1 januari 2013 operationeel zijn.
Participanten: regio Drechtsteden, Kamer van Koophandel, TLN en EVO Periode:
2013
Versie 8 nov 2012 – Agenda Duurzame Mobiliteit Regio Drechtsteden 2012 – 2016
15
1.02
Dagranddistributie
Initiatief:
Invoering van dagranddistributie in de regio Drechtsteden
Trekker:
EVO , met medewerking van samenwerking met
Doelen:
Invoering dagranddistributie op regioniveau. Dagranddistributie biedt de mogelijkheid om met vervoerders en verladers afspraken te maken over de toelevering van goederen op een wijze zodanig dat bepaalde tijden gemeden worden. Levering in de dagranden (qua tijd) vereist doorgaans wel schonere en stillere voertuigen die PIEK-gecertificeerd zijn. Betere doorstroming, minder overlast en betere bereikbaarheid. - Inventarisatie van supermarkten, en andere vervoerders en verladers (Supermarkten hebben aangegeven Drechtsteden d.m.v. dagranddistributie op korte termijn te willen en kunnen bevoorraden). - Analoog aan de landelijke aanpak gaat EVO i.s.m. het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) de kansen voor dagranddistributie onderzoeken. - Bepaling strategie benadering doelgroepen (Er is al een convenant op regioniveau met grote supermarkten over het invoeren van energiemaatregelen met een TVT korter dan 5 jaar. O.a. betrokken: Jumbo, Super de Boer. Andere partijen zijn nog niet aangesloten. Deze worden nu ook benaderd. - Benadering doelgroepen (bedrijven en gemeenten). - Afspraken net doelgroepen.
Resultaten: Stappen:
Noot: Dagranddistributie kan op een groot aantal locaties worden toegepast. Er zijn op de meeste locaties geen ontheffingen of vergunningen nodig omdat PIEKmaterieel aan wettelijke geluidseisen voldoet. Rol gemeente: Rol van de gemeente zou hierin moeten zijn faciliteren bij wegnemen belemmeringen bv bestrating aanpassen. Op landelijk niveau liggen al afspraken vast over voorwaarde PIEK materiaal! Participanten: CBL, EVO, TLN, Supermarkten regio Drechtsteden; overige verladers regio; vervoerders regio, regio Drechtsteden, gemeenten regio Drechtsteden; Omgevingsdienst (heeft bv landelijk overleg met AgentschapNL over uitvoering van de Wet Milieubeheer + supermarkten en monitort getroffen maatregelen). Periode: 2013-2014 (e.v.)
Versie 8 nov 2012 – Agenda Duurzame Mobiliteit Regio Drechtsteden 2012 – 2016
16
1.03
Bedrijventerrein - vracht duurzaam gebundeld en personen duurzaam mobiel
Initiatief:
Invoering van duurzame bundeling van vracht en duurzame mobiliteit van personen op industrieterreinen in de regio.
Trekker:
Regio Drechtsteden / Gemeente Zwijndrecht
De regio Drechtsteden profileren zich als ‘samen stad aan het water’. De Drechtsteden functioneren als scharnier tussen de Zuidvleugel van de Randstad en het Europese achterland door de gunstige centrale ligging en goede verbindingen met de verschillende modaliteiten. In dit licht heeft de regio er voor gekozen om één gezamenlijke strategie te voeren voor de ontwikkeling van bestaande en nieuwe bedrijventerreinen in de regio. Dit gebeurt onder de noemer “Drechtste Poort”. Diverse uitvoeringsprogramma’s zijn hiervoor ontwikkeld, zoals de Uitvoeringsstrategie bedrijventerreinen (USB). Belangrijk thema hierbij is hoe om te gaan met de milieudruk die bedrijven veroorzaken en de ‘milieuruimte’ die beperkt is. Doel van de pilot is om een strategie te ontwikkelen voor bestaande en/of nieuw te ontwikkelen bedrijventerreinen die leidt tot verlichting van de milieudruk en omgevingshinder als gevolg van goederendistributie en personenverkeer. Resultaten: De beoogde strategie leidt tot een optimalisering van goederendistributie en personenmobiliteit naar, op en van het bedrijventerrein. Dat wordt mogelijk door combinaties van maatregelen, zoals: - bundeling van vracht - distributiecentrum voor goederen t.b.v. bundeling - duurzaam mobiliteitsbeleid bedrijven - voorzieningen voor tanken schone brandstoffen - goede OV-voorzieningen - schone voertuigen - slimme ruimtelijke inrichting - hergebruik van reststoffen op locatie Stappen: De nota ‘Drechtse Poort’ is uitgewerkt in een uitvoeringsstrategie en een uitvoeringsprogramma (zie: ‘Periode’). Participanten: o.a. Kamer van Koophandel, Shipping Valley, Breko, Nedstaal/Ovako, Ruigenhil Vastgoed, Ruigenhil Vastgoed / Nedstaal, Reppel Beheer / Ondernemersvereniging, Drechtsteden, ROM-D, NVSI Periode: In 2007 is de nota ‘Drechtse Poort’ vastgesteld, in 2009 gevolgd de Uitvoeringsstrategie bedrijventerreinen. Aan de uitvoeringsstrategie, is een uitvoeringsprogramma gekoppeld. Dit programma legt de in inspanningen en activiteiten die door de Drechtsteden tot 2020 worden uitgevoerd. Bovendien vormen nota, uitvoeringsstrategie en uitvoeringsprogramma gidsdocumenten voor locale planvorming, Concreet voorbeeld is de ontwikkeling van de ‘Uilenhaven’ in Zwijndrecht waarbij het Drechtstedelijk beleid vorm krijgt. Doelen:
Versie 8 nov 2012 – Agenda Duurzame Mobiliteit Regio Drechtsteden 2012 – 2016
17
1.04
Initiatief:
Inventarisatie van kansen verschuiving van goederentransport over weg naar transport over water / inventarisatie van kansen voor een varend kennis-, opleidings- en promotiecentrum duurzame binnenvaart. In de binnenvaart is nationaal en internationaal nog een hele grote duurzaamheidsslag te maken. Vooral de markt en kennis- en innovatie-instituten (opleidingen) spelen hier een belangrijke rol. De regio wil deze verbinding stimuleren. Het transport van goederen over water zal toenemen. Verduurzaming van de binnenvaart is daarom van belang voor de kwaliteit van de omgeving, onze concurrentiepositie en voor het halen van onze nationale milieudoelen. Het idee is om een binnenschip in te richten als kenniscentrum en informatiecentrum voor duurzame binnenvaart. Er zal aansluiting worden gezocht bij IDVV, een groot programma van I&M uitgevoerd door Connekt. Ook wordt aansluiting gezocht bij het project Lean and Green Barge.
Trekker: Doelen:
Regio Drechtsteden 1- Inventariseren van mogelijkheden voor verplaatsing van goederentransport van weg naar water en gevolgen voor de regio. 2 Het inventariseren van kansen voor een duurzaam varend kenniscentrum met het oog op o.a.:Verbinden van markt en opleidingen - Kennisbundeling en -overdracht Lean and Green Barge. - Drechtsteden opwerpen als kenniscentrum - Kennisoverdracht - Werkgelegenheid - Leer-werkplaatsen Resultaten: Inventarisatierapport Stappen: - Verkenning van de mogelijkheden Participanten: Rijkswaterstaat, Deen Shipping Zwijndrecht, Drechtsteden.
Periode:
Mogelijke link: Het Da Vinci College, Leonardo Experience en Hogeschool Rotterdam gaan in samenwerking met de MKB-bedrijven uit de Drechtsteden een testfaciliteit opzetten in de vorm van een binnenvaartschip. Rond de ombouw van dit schip zullen diverse onderwijsprojecten worden uitgevoerd om zo studenten en bedrijven dichter bij elkaar te brengen. Op 16 februari 2012 vond de kick-off plaats bij Leonardo Experience, op het Leerpark in Dordrecht. 2013
Versie 8 nov 2012 – Agenda Duurzame Mobiliteit Regio Drechtsteden 2012 – 2016
18
1.05 Onderzoek naar regionale afstemming van venstertijden Initiatief:
In de huidige situatie gelden binnen de regio Drechtsteden verschillende tijdsvensters in de (binnenstedelijke) voetgangersgebieden. Er is bij de gemeenten geen sprake van uniforme randvoorwaarden voor de toegankelijkheid buiten deze vensters. De gemeenten zijn bereid tot een onderzoek naar heroverweging van het venster, waarbij het referentiemodel van de Ambassadeur Stedelijke Distributie (ASD) als leidraad wordt genomen. Ook zal de mogelijkheid worden onderzocht om het hiermee samenhangende ontheffingenbeleid meer af te stemmen op de venstertijden, waarbij tevens meer uniformiteit in randvoorwaarden wordt nagestreefd binnen de regio.
Trekker:
Regio Drechtsteden i.s.m. TLN en EVO.
Doelen:
Door stroomlijning en handhaving van venstertijden de (binnenstedelijke) bevoorrading van voetgangersgebieden efficiënter, schoner en veiliger te maken. Ander doel is om de ochtendspits te ontlasten, en daarmee de doorstroming te verbeteren en de tegelijkertijd de veiligheid en leefbaarheid in het voetgangersgebied zelf te verhogen.
Stappen:
Gemeenten, TLN en EVO bepalen met elkaar de meest haalbare criteria die gelden voor het venster. Een en ander gebeurt onder toezicht van een in te stellen adviesgroep. Op basis van het advies van de adviesgroep vindt binnen de relevante gemeenten vervolgens advisering plaats van het gemeentebestuur over het voorstel van de drie partijen.
Participanten:
Ondernemingsvereniging of winkeliersvereniging en de adviesgroep. Het ligt voor de hand af te stemmen met enkele grotere winkelketens over de haalbaarheid van en draagvlak voor deze maatregel. Verder is specifiek voor Deventer vanwege de logistieke relaties afstemming met de gemeente Zwolle van belang.
Periode:
Streven is eind 2013 het onderzoek te hebben afgerond. Indien hieruit aanpassing van de venstertijden wenselijk is, zal een gedragen voorstel binnen de deelnemende gemeenten naar het gemeentebestuur worden opgesteld.
Versie 8 nov 2012 – Agenda Duurzame Mobiliteit Regio Drechtsteden 2012 – 2016
19
1.06
Inventarisatie van additionele maatregelen
Initiatief:
Buiten de hiervoor genoemde maatregelen zijn er tal van andere maatregelen denkbaar; sommige daarvan relatief eenvoudig te realiseren. Er wordt een inventarisatie gemaakt van dit laaghangend fruit op basis waarvan een advies wordt geformuleerd voor uit te voeren maatregelen.
Trekker:
Regio Drechtsteden i.s.m. TLN en EVO.
Doelen:
Opstellen van een advies voor aanvullende maatregelen op het gebied van duurzame distributie en mobiliteit.
Stappen:
1 De regio neemt het initiatief om in overleg met EVO en TLN een inventarisatie te maken van mogelijk additionele maatregelen op het gebeid van duurzame distributie en mobiliteit. De volgende mogelijke maatregelen worden in ieder geval in het onderzoek meegenomen: -Optimalisatie dynamisch verkeersmanagement (DVM), Tovergroen en groene golf: - Aanpassing/optimalisering onderdelen van het wegennet/ de infrastructuur. Denk hier aan te krappe aanrijdroutes met te klein ontworpen rotondes, bochten, etc. - Mitigerende maatregelen: de uitstoot zal langs snelwegen en bij tunnelmonden het hoogst zijn. Dit heeft ook uitstraling naar de omgeving toe. Er is dus een relatie tussen uitstoot daar en de luchtkwaliteit in de (binnen)stad en op bedrijventerreinen. Wanneer mitigerende maatregelen (bv. betere filtertechnieken bij tunnelmonden) worden genomen, heb je sneller resultaten dan bij de organisatorische maatregelen (aanpassing venstertijden, bundeling vrachten). - Informatieontsluiting over stedelijke distributie/goederenvervoer
Participanten:
Regio Drechtsteden, EVO, TLN
Periode:
Streven is de invantarisatie midden 2013 te hebben voltooid. Het advies volgt in de tweede helft van 2013
Versie 8 nov 2012 – Agenda Duurzame Mobiliteit Regio Drechtsteden 2012 – 2016
20
Hoofdstuk 2 – DUURZAME DISTRIBUTIE Infrastructuur, beleid en regelgeving 2.01
Bouwplaatsen efficiënt en duurzaam
Initiatief:
CO2 projectplan Een aantal bouwbedrijven (13) wil met de uitvoering van het CO2projectplan het energieverbruik op de bouwplaats terugdringen en de uitstoot van CO2 reduceren. Om dit doel kracht bij de te zetten gaan deze bedrijven een convenant ondertekenen. Ook de regio en individuele gemeenten zullen het convenant eind 2012/begin 2013 ondertekenen, omdat het past binnen het regionaal energiebeleid. De regio zal het convenant naar buiten toe positief promoten met het doel ook andere bedrijven te enthousiasmeren om aan te sluiten bij het convenant.
Trekker: Doelen:
CFE Nederland BV en Geka Bouw BV (Dordrecht) het reduceren van energie en CO2 op bouwprojecten; het streven naar een jaarlijkse reductie van energie en CO2 op bouwprojecten met minimaal 3% ervaringen en gegevens te delen met elkaar te delen. het verder ontwikkelen van het CO2 projectplan. Uitvoering CO2 projectplan Ondertekening convenant; Uitvoering CO2 projectplan Promotie door alle partijen.
Resultaten: Stappen:
Bekeken zal worden hoe kan worden aangesloten bij het platform bouwlogistiek is waar Bouwend Nederland, EVO.TLN en Connekt in zitten. Hier lopen diverse pilots, niet alleen om transport te verduurzamen en Efficiënt en duurzaam te krijgen (er zijn al bouwbedrijven Lean and Green) maar juist ook om de kilometers terug te dringen door bundeling. Participanten: Regio Drechtsteden, gemeente Dordrecht, gemeente Papendrecht; diverse bouwbedrijven Periode: 2012
Versie 8 nov 2012 – Agenda Duurzame Mobiliteit Regio Drechtsteden 2012 – 2016
21
2.02
Wet- en regelgeving stimuleert Duurzame distributie
Initiatief:
Onderzoek naar de mogelijkheden om via wet- en regelgeving de kerndoelen van duurzame distributie (minder kilometers, schonere kilometers en minder hinder en betere doorstroming a.g.v. slimmer keuze van tijd en plaats van transport) te
stimuleren. Trekker: Doelen: Resultaten:
Stappen:
Regio Drechtsteden Inzet van wet- en regelgeving om de Duurzame distributie doelen te ondersteunen en het bedrijfsleven te stimuleren. In samenwerking van met onder meer de Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid, ondernemers en koepelorganisaties wordt onderzocht of wettelijke instrumenten (zie: ‘Stappen’) bij kunnen dragen aan het bereiken van de doelen voor duurzame distributie. Resultaten worden gedocumenteerd in een eindrapportage. Vervolgens vindt doorvertaling plaats in het ruimtelijk beleid en vergunningenbeleid van de diverse gemeenten. - Inzet structuurvisies voor duurzame distributie - Inzet bestemmingsplan en andere ruimtelijke besluiten voor duurzame distributie - Inzet Wet milieubeheer en Wet algemene bepalingen omgevingsrecht, verruimde reikwijdte en maatwerkvoorschriften voor duurzame distributie Er zal worden aangesloten bij uitgevoerd en lopend onderzoek naar venstertijden, lengtebeperkingen en ontheffingen. Bekeken zal worden hoe kan worden aangesloten bij het landelijk onderzoek door de Ambassadeur stedelijke distributie naar wet en regelgeving. Deze activiteit is er primair op gericht om afspraken te maken over het mobiliteitsbeleid van bedrijven die zich willen vestigingen in de regio Drechtsteden. Deze activiteit is er niet op gericht om door middel van wet- en regelgeving bestaande vergunningen (ook niet bij verlenging) aan te passen.
Versie 8 nov 2012 – Agenda Duurzame Mobiliteit Regio Drechtsteden 2012 – 2016
22
Participanten: Drechtsteden gemeenten, Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid, Infomil, Ministerie van Infrastructuur en milieu., EVO, TLN Periode:
Uitvoeren onderzoek: januari 2013 – juli 2013. Rapportage: september 2013
Afhankelijk van resultaten onderzoek, implementatie in ruimtelijk en vergunningenbeleid: 2014 e.v.
Versie 8 nov 2012 – Agenda Duurzame Mobiliteit Regio Drechtsteden 2012 – 2016
23
2.03
Walstroom
Initiatief:
Walstroom levert schippers elektriciteit vanaf de wal; dieselgeneratoren hoeven daardoor niet meer te draaien. Dat is gunstig voor de luchtkwaliteit en beperkt de geluidsoverlast. Met walstroom wordt een aanzienlijke reductie van fijnstof en CO2uitstoot bereikt, nodig om de luchtkwaliteit in het dichtbewoonde Drechtstedengebied te verbeteren. De aanleg van walstroom is één van de projecten uit het Uitvoeringsprogramma Luchtkwaliteit van de Drechtsteden.
Trekker: Doelen: Resultaten:
Regio Drechtsteden Reductie van fijnstof en CO2- uitstoot x De Drechtsteden plaatsen in Dordrecht, Zwijndrecht Alblasserdam, Papendrecht en Sliedrecht 38 walstroomkasten met 97 openbare aansluitingen. Stappen: - Realiseren Walstroomvoorzieningen - Evaluatie ervaringen met Walstroom voorzieningen - Opschaling walstroomvoorzieningen naar meer locaties - Kennisoverdracht ervaringen naar anderen. Participanten: Havens van Rotterdam en Amsterdam en de Provincie Zuid-Holland, Periode: 2013 e.v.
Versie 8 nov 2012 – Agenda Duurzame Mobiliteit Regio Drechtsteden 2012 – 2016
24
Hoofdstuk 3 – DUURZAME PERSONENMOBILITEIT Dit hoofdstuk geeft een beschrijving van initiatieven op het gebied van duurzame personenmobiliteit. De initiatieven zijn geclusterd naar de volgende categorieën: 1 Bundelingsinitiatieven 2 Modal shift 3 Randvoorwaarden / infrastructuur 4 Schonere voertuigen / vaartuigen De regio Drechtsteden kiest er voor om duurzame distributie en duurzame personenmobiliteit in samenhang te ontwikkelen. Deze Agenda betreft de aanvraag voor de Lean and Green Award voor gemeenten voor duurzame distributie. In vervolg hierop wil de regio bezien om ook de Lean and green Award voor Personal Mobility te gaan behalen. GEMEENTE - INTERN SCHONERE VOERTUIGEN / VAARTUIGEN 3.01
Verduurzaming wagenpark gemeenten.
Initiatief:
Dordrecht wil in het kader van het verduurzamen van haar wagenpark enerzijds komen tot een reductie van het aantal gemeentelijke voertuigen; anders wil zij geleidelijk het overgebleven wagenpark vervangen door duurzame voertuigen, afhankelijk van de ervaringen, de voortschrijdende technologie, het marktaanbod en een aanvaardbare financiering. De elektrische voertuigen en de aard/groengas voertuigen lijken op termijn het meest duurzaam. Met deze aanpak wil de gemeente een voorbeeld geven richting burgers en bedrijven. Het verduurzamen van de gemeentelijke wagenparken in de overige Drechtstedengemeenten wordt vanuit de regio (met kennis van Dordrecht) geregisseerd. Het accent komt daar waar mogelijk te liggen op elektrisch rijden; de gemeenten willen daarmee de gemeentelijke voorbeeldfunctie bevorderen.
Dit initiatief heeft een link met 1.04. Gemeente Dordrecht/ regio Drechtsteden Als onderdeel van het Portfolioplan Duurzaamheid , geleidelijk duurzame voertuigen in gebruik te nemen en een volledig duurzaam gemeentelijk wagenpark te hebben in 2017 (einde afschrijvingsperiode huidige voertuigen) Resultaten: Een duurzaam gemeentelijk wagenpark Stappen: Gemeentelijke voertuigen worden op een ‘natuurlijk’ moment vervangen door duurzame voertuigen. Het gaat om 46 voertuigen. Participanten: Diensten en afdelingen van de gemeente Dordrecht ; regio en regiogemeenten. Periode: 2012-2017 Trekker: Doelen:
3.02
Hybride stadsbussen
Initiatief:
De Drechtsteden werken al enige tijd aan hoogwaardig openbaar vervoer in de regio. Duurzaamheid maakt daar onderdeel van uit. Arriva zet zich in voor duurzamere
bussen; zo zijn in Dordrecht 27 conventionele bussen met alleen een dieselmotor vervangen door hybride bussen die ook accu’s en een elektromotor aan boord hebben. Deze bussen zijn stiller en beter voor het milieu.
Versie 8 nov 2012 – Agenda Duurzame Mobiliteit Regio Drechtsteden 2012 – 2016
25
Trekker: Doelen: Resultaten: Stappen:
Arriva, Drechtsteden Uitbreiding van het netwerk hybride stadsbussen in de regio Drechtsteden. Beperking CO2-uitstoot De verplichting tot het rijden van deze nieuwe hybride bussen is opgenomen in de vervoersconcessie DAV. De uitrol van de nieuwe bussen is afgerond en op alle stadslijnen rijdt tegenwoordig schoon materieel. Participanten: Provincie Zuid-Holland, Dordrecht, Arriva en Drechtsteden Periode: doorlopend
Versie 8 nov 2012 – Agenda Duurzame Mobiliteit Regio Drechtsteden 2012 – 2016
26
GEMEENTE - EXTERN BUNDELINGSINITIATIEVEN 3.03
FLEX – Elektrisch vervoer personen
Initiatief:
Gemeente Dordrecht wil in samenwerking met Flex overschie de Stichting Flex Drechtsteden oprichten. De stichting gaat zich in eerste instantie richten op personenvervoer op de last-mile. Dit als oplossing onder meer voor het vervallen van buslijn 1 (wijk Dubbeldam). Het vervoer zal plaatsvinden met elektrische transportmiddelen. Op termijn zal uitrol naar de regio plaatsvinden . Daarbij zal Flex zich bijvoorbeeld ook gaan richten of toeristische arrangementen. Flex is vraaggestuurd en verbetert de (keten)mobiliteit en de bereikbaarheid.
Trekker: Doelen:
Gemeente Dordrecht/Flex Overschie sociaal: Werkgelegenheid creëren door mensen zonder werk op te nemen in leerwerktraject; door te laten stromen naar een betaalde baan; dan wel vervolgopleiding in Transport en Logistiek; mobiliteit: Draagt bij aan de oplossing van de last-mile problematiek; Duurzaamheid: transport vindt plaats met elektrische voertuigen.
Resultaten: Stappen:
-
onderzoek haalbaarheid en opstellen businesscase oprichting stichting; opleiding werklozen; start Dubbeldam ter oplossing van Buslijn 1; doorstart Dordt West; verdere uitrol.
Participanten: Gemeente Dordrecht; overige Drechtsteden gemeenten, Dinalog (onderzoeksproject EU), UWV, Universiteit; werkgevers; onderwijs. Periode: 2012/2013
Versie 8 nov 2012 – Agenda Duurzame Mobiliteit Regio Drechtsteden 2012 – 2016
27
MODAL SHIFT 3.04
Waterbus
Initiatief:
WATERBUS is een onderneming van Aquabus BV, een joint venture van Arriva Personenvervoer Nederland en Koninklijke Doeksen. Waterbus bestrijkt het grootste OV netwerk over water in Nederland. Drechtsteden wil de inzet en het gebruik van Waterbus verder uitbouwen.
Trekker: Doelen: Resultaten: Stappen:
Drechtsteden meer reizigers in de Waterbus Drechtsteden stimuleert Waterbus het netwerk ook in de regio uit te breiden. Drechtsteden stimuleert Waterbus om haar netwerk verder uit te breiden naar Gorinchem en Rotterdam. Ook stimuleert ze om nieuwe afmeervoorzieningen te realiseren om hiermee het netwerk verder uit te bouwen. Langer doorvaren in de avonduren is belangrijk net als investeringen in nieuwe energiezuinige schepen. Oktober 2012 is bijvoorbeeld het nieuwe energiezuinige schip op de verbinding Papendrecht – Dordrecht in de vaart genomen, een tweede nieuw schip wordt binnen kort opgeleverd. Het gratis meenemen van de fiets is een van de succesfactoren van de Waterbus. Naast het vervoer van forenzen en scholieren wordt ook ingezet op de groei van het aantal toeristen wat gebruik maakt van de waterbus. Participanten: Drechtsteden, WATERBUS, Aquabus BV, Arriva Personenvervoer Nederland, Koninklijke Doeksen Periode: Doorlopend
Versie 8 nov 2012 – Agenda Duurzame Mobiliteit Regio Drechtsteden 2012 – 2016
28
3.05
HOV Merwede-Lingelijn
Initiatief:
De MerwedeLingelijn rijdt tussen Dordrecht en Geldermalsen. De provincie heeft zich ten doel gesteld om een kwalitatief hoogwaardige en sociaal veilige openbaar vervoersverbinding per spoor te maken. De lijn is voor de regio een belangrijke openbaar vervoerverbinding en vormt de ruggengraat voor de lokale ruimtelijke ontwikkelingen.
Trekker: Doelen: Resultaten: Stappen:
Arriva, gemeenten, Drechtsteden en de Provincie Zuid-Holland meer reizigers en een hoge klanttevredenheid Kwalitatief hoogwaardige en sociaal veilige openbaar vervoer. Vorig jaar is de frequentie verhoogd van 2 naar 4 treinen per uur. Er zijn nieuwe stations geopend, de aansluiting met het busvervoer is versterkt, de sociale veiligheid is sterk verbeterd en niet in de laatste plaats rijdt er nieuw materiaal. De fiets mag gratis meegenomen worden. De lijn maakt deel uit van de vervoersconcessie DAV. Binnen deze concessie wordt continu gestreefd naar verbeteringen. Participanten: Provincie Zuid-Holland, de zeven gemeenten langs de MerwedeLingelijn (Dordrecht, Sliedrecht, Hardinxveld-Giessendam, Giessenlanden, Gorinchem, Leerdam en Geldermalsen), ProRailArriva en de Drechtsteden; Alblasserwaard Vijfheerenlanden Periode: 2006 - 2018
Versie 8 nov 2012 – Agenda Duurzame Mobiliteit Regio Drechtsteden 2012 – 2016
29
3.06
Bedrijven dubbel duurzaam – mobiliteit & distributie
Initiatief:
In het verlengde van SWSR ontwikkeling en uitvoering van een strategie en actieplan voor en duurzame mobiliteit van werknemers bij bedrijven duurzame distributie in de regio.
Trekker: Doelen:
EVO i.s.m. Regio Drechtsteden - Mobiliteitsondersteuning bedrijven Drechtsteden - Kilometerreductie en brandstof besparing bij (verladende) bedrijven Resultaten: Er ligt al een intentieverklaring liggen en concrete doelreductie? Men richt zich op 90 bedrijven. In juni 2012 is er een PVA gereed gekomen. Er is een relatie met de verruimde reikwijdte WM. Stappen: Gemeenten Drechtsteden stimuleren bedrijven bij duurzame personenmobiliteit en duurzame distributie. - Bedrijven gaan zelf aan de slag met Lean and Green Personal Mobility. Participanten: EVO (verladers); Werkgevers Drechtsteden (inclusief ondernemersverenigingen), KVK Drechtsteden en KVK Rotterdam, VCC, ZHZ, EVO, TLN. Periode: 2013-2014
Versie 8 nov 2012 – Agenda Duurzame Mobiliteit Regio Drechtsteden 2012 – 2016
30
RANDVOORWAARDEN / INFRASTRUCTUUR 3.07 Convenant Mobiliteitsmanagement Initiatief:
Trekker:
Doelen: Resultaten:
Stappen:
Monitoring:
De regio Drechtsteden en werkgevers willen de bereikbaarheid verbeteren en mobiliteitsmanagement intensiveren. Deze intentie hebben Werkgevers Drechtsteden (mede namens de andere ondernemersverenigingen in de Drechtsteden), Vervoer Coördinatie Centrum Zuid-Holland Zuid, Kamer van Koophandel Rotterdam en de regio Drechtsteden uitgesproken. De titel van het Uitvoeringsprogramma is “Drechtsteden Bereikbaar, Zakelijk Slim Mobiel”. Werkgevers Drechtsteden (mede namens de andere ondernemersverenigingen in de Drechtsteden), Vervoer Coördinatie Centrum Zuid-Holland Zuid, Kamer van Koophandel Rotterdam en de regio Drechtsteden Kilometerreductie, schonere kilometers 1. Er is een 0-meting uitgevoerd. 2. De regio stelt samen met de KVK, de WD en de provincie Zuid-Holland een aangescherpt projectenboek op. Deze zal eind 2012 gereed zijn en in uitvoering gaan. - Zakelijk Slim Mobiel Kaart - Website - Promotiecampagne thuis/flexibel werken, openbaar - Mobiliteitsscan koplopers - MVBW omgeving (uitwisseling op internet) - E-fietsen - Regionale mobiliteitsmarkt - Videoconferencing Op basis van de uitgevoerde nulmeting zullen de resultaten
Participanten: Werkgevers Drechtsteden (mede namens de andere ondernemersverenigingen in de Drechtsteden), Vervoer Coördinatie Centrum Zuid-Holland Zuid, Kamer van Koophandel Rotterdam en de regio Drechtsteden. Periode: Met de partners en de Provincie Zuid-Holland wordt onderzocht of het huidige convenant beter kan aansluiten bij de behoeftes in de markt en het lopende programma Beter Benutten.
Versie 8 nov 2012 – Agenda Duurzame Mobiliteit Regio Drechtsteden 2012 – 2016
31
3.08
Elektrische oplaadpunten
Initiatief:
De Drechtsteden willen (met andere partijen) een volwaardig net van elektrische oplaadpunten voor elektrische personenvoertuigen creëren. Daarbij wordt voortgeborduurd op de reeds aanwezige oplaadpunten die in de meeste Drechtstedengemeenten zijn gerealiseerd door E-laad. E-laad is inmiddels gestopt met de gratis levering dus er wordt gezocht naar een andere constructie cq. financiering. regio Drechtsteden Realisatie van een oplaadinfrastructuur voor elektrisch rijden een netwerk al dan niet in eigen beheer
Trekker: Doelen: Resultaten:
Stappen:
inventarisatie aanwezige oplaadpunten; gewenst netwerk; gewenste beheersvorm (bijvoorbeeld palen in eigen beheer/ compleet ontzorgt) op zoek naar marktpartijen; financiering/dekking (indien van toepassing) Participanten: Drechtstedengemeenten Periode: 2013
Versie 8 nov 2012 – Agenda Duurzame Mobiliteit Regio Drechtsteden 2012 – 2016
32
SCHONERE VOERTUIGEN / VAARTUIGEN 3.09
Zonnepont / Oplaadpunten elektrisch varen
Initiatief:
Een nieuwe zonnepont in de vaart voor de verbinding NDB en Hollandse Biesbosch. De nieuwe zonnepont is gebouwd met Europese subsidie uit het duurzaam toerisme project STEP.
Trekker: Doelen: Resultaten:
Gemeente Dordrecht Schoon en stil transport van personen - Zonnepont - Tenminste 7, (o.b.v. watersportonderzoek) d.m.v. wal stroom Stappen: - In 2013 zal de pont worden ingezet om zowel wandelaars als fietsers naar nog nader te bepalen trajecten in de Biesbosch. - De pont vaart iedere zondag vanaf Biesboschcentrum Dordrecht en Huiswaard. Participanten: EU Periode: 2013 e.v.
Versie 8 nov 2012 – Agenda Duurzame Mobiliteit Regio Drechtsteden 2012 – 2016
33
3.10 Fiets Een goede fietsverbinding tussen woning en bestemming is van cruciaal belang om mensen te verleiden de fiets te kiezen. In onderstaand hoofdstuk worden de stand van zaken, de ambities en de beoogde aanpak behandeld. Stand van zaken De verwachting is dat, met de doorontwikkeling van de elektrische fiets, de afstand die gefietst wordt zal toenemen. Tevens wordt de afstand die gefietst kan worden fors groter door de Waterbus en de MerwedeLingelijn. Veel inwoners van de regio maken gebruik van de mogelijkheid om de fiets mee te nemen op de Waterbus of in de treinen van Gorinchem naar Dordrecht. De Waterbus als ‘drijvend fietspad’ en de MerwedeLingelijn versterken de ketenmobiliteit. Voor recreatief gebruik is geïnvesteerd in de aanleg van het fietsroutenetwerk, ook wel fietsknopen genoemd. Voor korte verplaatsingen hebben fietsers behoefte aan een fijnmazig lokaal netwerk. De verschillende gemeenten in de regio hebben een redelijk tot goed ontwikkeld fietspadennetwerk. Voor langere verplaatsingen hebben fietsers echter behoefte aan een gemeenteoverstijgend fietspadennetwerk. Dit regionale fietsnetwerk verbindt de belangrijkste bestemmingen zoals scholen, stations en de binnenstad met elkaar. Het regionale netwerk vormt de ‘ruggengraat’ van het gehele fietsnetwerk, de kwaliteit is daarom van groot belang. De aandacht voor lange afstand fietspaden is vooralsnog beperkt. De provincie Zuid-Holland ontwikkelt een nieuw provinciaal fietsplan. Het regionale fietspadennetwerk wordt nauw afgestemd met dit provinciale netwerk, maar kan op onderdelen fijnmaziger zijn. Dit zijn paden gericht op fietsafstanden langer dan 5 kilometer die gemeentes verbinden. Ambities Fietsbeleid in de Drechtsteden is meer dan de (blijvende) inzet op fietspaden of bijvoorbeeld stallingen. De fiets kan gratis mee op de Waterbus en in de trein (Merwede Lingelijn). Hierdoor beschouwen wij de Waterbus naast vervoer over water vooral ook als een “drijvend fietspad”. De Merwede Lingelijn is naast een spoorverbinding ook een “rollend fietspad”. Door te investeren in de verdere integratie van deze verkeer- en vervoerssystemen wordt iedere plek in de Drechtsteden voor iedere fietsers bereikbaar. Deze unieke kwaliteit wordt verder uitgebreid. Uiteraard blijft de regio ook (klassiek) inzetten op extra inzet op stallingmogelijkheden bij stations en fietsverbindingen. De regio wil regionale fietsverbindingen verder ontwikkelen zodat fietsers voor verplaatsing in en tussen de gemeentes, andere steden en de buitengebieden gebruik kunnen maken van een direct, aantrekkelijk, veilig en comfortabel fietsnetwerk. Dit regionale fietsnetwerk moet voldoen aan de eisen van samenhang, directheid, aantrekkelijkheid, doorstroming, veiligheid en comfort. Een goede bewegwijzering is hierbij een voorwaarde. Goed afgestelde verkeerslichten zijn hierbij ook belangrijk. Tevens wijst de regio op het nut van voldoende (sociaal veilige) fietsenstallingen. In het bijzonder vraag de regio aandacht voor de adviezen en richtlijnen van het CROW en het beschikbare kwaliteitslabel (Fietsparcours). Aanpak Het succes om de fiets gratis mee te nemen op de Waterbus en in de MerwedeLingelijn wordt gecontinueerd. Om het fietsgebruik verder te stimuleren wordt ingezet op het verruimen van de vaartijden van de Waterbus. Ook stimuleert de regio de realisatie van een nieuwe afmeervoorziening voor Waterbus naast de Ark van Noach. Een succesvol regionaal fietsnetwerk vraagt om een goede aansluiting met buurregio’s (en buurgemeenten). De realisatie van de snelfietsroutes tussen Sliedrecht en Alblasserdam (Beneden Merwede route) en tussen Zwijndrecht en Rotterdam (F16) is hier een voorbeeld van. Vanuit de
Versie 8 nov 2012 – Agenda Duurzame Mobiliteit Regio Drechtsteden 2012 – 2016
34
“groenagenda” wordt samen met de provincie Zuid-Holland geïnvesteerd in een aantrekkelijke ontsluiting van het groen in en rond de Drechtsteden. De huidige knelpunten in het fietsnetwerk worden geïnventariseerd en regionaal geprioriteerd. Daarna onderzoekt de regio de haalbaarheid van een regionaal fietsinvesteringsfonds, om deze knelpunten aan te pakken. Een mogelijke uitwerking is een fonds dat wordt beheerd door de regio en financieel gevuld door de zes gemeenten. In overleg met de gemeenten kunnen de projecten opgesteld en geprioriteerd worden. Aangezien het regionale fietsnetwerk en het provinciale netwerk elkaar overlappen, ligt waarmogelijk een financiële koppeling tussen het regionale fietsinvesteringsfonds en de provinciale uitvoeringsagenda voor de hand. De inzet is erop gericht dat het fietsbeleid van provincie, buurregio’s en de Drechtsteden elkaar in de volle breedte versterken. In het programma Stedenbaanplus wordt uitwerking gegeven aan de stallingproblematiek bij stations. Stedenbaanplus is een openbaar vervoers- en ruimtelijke ordeningsproject in de Zuidvleugel.
Versie 8 nov 2012 – Agenda Duurzame Mobiliteit Regio Drechtsteden 2012 – 2016
35
BIJLAGE Deze bijlage is een nadere uitwerking van punten die beknopt staan vermeld in de lijst met voornemens in de intentieverklaring.
Versie 8 nov 2012 – Agenda Duurzame Mobiliteit Regio Drechtsteden 2012 – 2016
36
Ronde tafel mobiliteitsmanagement Initiatief:
Als onderdeel van het Bedrijvenplatform MVO Drechtsteden zijn er ronde tafels rondom een vijftal thema’s. Eén daarvan is Mobiliteitsmanagement.
Noot: De huidige samenwerking met WD, Provincie, KvK en het VCC loopt het TFMM convenant, de doorontwikkeling van dit convenant en de aansluiting met Beter Benutten. Trekker: Bedrijvenplatform MVO Drechtsteden Doelen: Opbouw netwerk in de Drechtsteden rond duurzame mobiliteit en in het bijzonder mobiliteitsmanagement, waarbinnen overheden, maar vooral ondernemers van elkaar kunnen leren . Resultaten: Regelmatig (minimaal viermaal per jaar) komt het ‘platform’ bijeen. Stappen: Platform is reeds bestaand Participanten: Ondernemers, Regio, NME Weizigt Periode: 2013 Koplopersgroep Mobiliteitsmanagement Initiatief:
Een onderdeel van het TFMM convenant DBZSM (Drechtsteden Bereikbaar Zakelijk Slim Mobiel) zijn de koploper bedrijven. Deze koploper bedrijven worden geadviseerd door de Mobiliteitsmakelaar.
Trekker: Doelen:
convenant partners WD, KvK en de Drechtsteden - Kennisuitwisseling - Planvorming Resultaten: adviezen aan koplopers. Stappen: De mobiliteitsmakelaar adviseert de koploper bedrijven op welke wijze zij zo slim mogelijk om kunnen gaan met mobiliteitsvraagstukken (personeel en logistiek) Participanten: convenant partners WD, KvK en de Drechtsteden Periode: Doorlopend Proeftuin Maritieme Innovatie Initiatief:
De proeftuin maritieme innovatie is één van de topprojecten in de regio. Er speelt veel in de regio. Rederij Deen had het eerste LNG-schip. Dordrecht wil graag de Hogeschool terug, en dan met een maritiem stempel. Het programma Proeftuin Maritieme Innovatie is een nieuw initiatief binnen de regio Drechtsteden. Participerende bedrijven binnen dit programma worden gestimuleerd om projecten in samenwerking met studenten van het MBO, HBO en de universiteit uit te voeren. De Proeftuin Maritieme Innovatie heeft als doel de economische positie van bedrijven die werkzaam zijn binnen het maritieme cluster te versterken door de realisatie van innovatieprojecten. HME voert het projectmanagement uit voor de Proeftuin Maritieme Innovatie. Daarnaast loopt er binnen de Drechtsteden een project dat het gebruik van LNG (vloeibaar aardgas) als motorbrandstof voor binnenvaartschepen beoogt te stimuleren. Deze ontwikkeling waarden de Drechtsteden positief vanwege de gunstige milieuprestaties van LNG en het mogelijkheden om bio-LNG te gebruiken. Gebruik van LNG kent echter veiligheidsrisico’s. Omdat deze risico’s onvoldoende bekend zijn, is de overheid terughoudend in het verlenen van toestemming voor het transport en de op- en overslag va LNG. Dit remt de LNG ontwikkeling.
Versie 8 nov 2012 – Agenda Duurzame Mobiliteit Regio Drechtsteden 2012 – 2016
37
Het project richt zich onder meer op de inrichting van een expertise centrum LNG, alsmede ruimtelijke en milieutechnische randvoorwaarden voor het transport , open overslag van LNG. Het initiatief wordt genomen om binnen de proeftuin,” Lean and Green Barge” en “Duurzame distributie watergerelateerde bedrijvigheid” als speerpunt te ontwikkelen. Trekker: Drechtsteden. Provincie Zuid-Holland is trekker van het expertise centrum LNG. Doelen: - Schone scheepsbouw - gebruik van (bio) LNG en LNG motoren - Distributienet LNG faciliteren - Kansen voor economie - Kansen voor onderwijs Resultaten: - Lobby rond onderwijs; - Operationeel Expertise centrum LNG; - Vastgestelde ruimtelijke en milieutechnische randvoorwaarden voor het transport, op- en overslag van LNG. Stappen: - Mobiliseren en identificeren LNG expertise, organiseren expertise centrum. - Verkrijgen inzicht in scenario’s rond de toepassen het gebruik van LNG; - Kwantitatief beschrijven scenario’s; - Analyse op veiligheidsaspecten rond transport, op- en overslag LNG; - Formuleren ruimtelijke en milieutechnische randvoorwaarden gebruik LNG. Participanten: Drechtsteden, gemeente Dordrecht en Zwijndrecht, Hogeschool (Dordrecht), rederij Deen, rederijen, Nobel, Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid, DCMR milieudienst Rijnmond, Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid, Provincie Zuid-Holland, Connekt, Lean and Green Barge, Periode: Medio 2013 is het kenniscentrum LNG operationeel en zijn ruimtelijke en milieutechnische randvoorwaarden vastgesteld. Opschaling van de Duurzame distributie agenda Drechtsteden Initiatief:
De ervaringen met Duurzame distributie in de regio Drechtsteden zijn van grote waarde voor andere regio’s. Drechtsteden loopt op tal van terreinen voorop. Meer specifiek kan gedacht worden aan de ervaringen met Uitvoeringsstrategie Bedrijventerreinen en de proeftuin maritieme innovatie. Drechtsteden zou daarom voor de Duurzame distributiegedachte een goede ambassadeursfunctie kunnen vervullen.
Trekker: Doelen:
Regio Drechtsteden. Kennisoverdracht ervaringen en agendering Duurzame distributie vanuit de regio Drechtsteden naar aanpalende regio’s en hogere schaalniveaus. Drechtsteden agenderen in ieder geval in 2012 een brief aan het Deltri-overleg waarin om kennisuitwisselingen en samenwerking wordt verzocht de proeftuin maritieme innovatie. Vanaf 2013 zorgen de Drechtsteden ervoor dat structureel onderwerpen m.b.t. duurzame distributie staan geagendeerd tijdens de Zuidvleugelen Deltri-overleggen. - Opschaling c.q. kennisuitwisseling naar Deltri (+A + R) - Opschaling c.q. kennisuitwisseling naar Zuidvleugel (Randstad) - Opschaling c.q. kennisuitwisseling naar Achterland en Duitsland
Resultaten:
Stappen:
Bekeken zal worden hoe kan worden aangesloten bij de koploperbijeenkomsten van Connekt en hoe bijvoorbeeld de gemeente Tilburg als ambassadeur een rol kan spelen. Ook de provincie Limburg en Overijssel zijn bezig zijn met Duurzame distributie. Mbt Duitsland die zijn net als België nu zelf aan de slag met Lean and Green. Participanten: De participanten in de Zuidvleugel- en Deltri-overleg.
Versie 8 nov 2012 – Agenda Duurzame Mobiliteit Regio Drechtsteden 2012 – 2016
38
Periode:
2013 e.v.
Coördinatiepunt en voortgangsbewaking Lean and Green regio Drechtsteden Initiatief:
De agenda duurzame mobiliteit is de uitwerking van de factsheet Duurzame Mobiliteit. Dit is 1 van de regionale duurzaamheidsambities waar de portefeuillehouders duurzaamheid op 6 maart 2012 een besluit over heeft genomen. Portefeuillehouder Veerman is bestuurlijk verantwoordelijk voor Duurzame Mobiliteit.
De agenda bestrijkt een breed terrein aan onderwerpen en beslaat een periode tot 2016. De coördinatie en monitoring van de plannen vereist de nodige begeleiding en continuïteit. Er wordt een coördinator aangesteld die de voortgang bewaakt; partijen aanspreekt die verantwoordelijk zijn voor de uitvoering en de portefeuillehouder adviseert. Trekker: Bureau Drechtsteden Doelen: coördinatie; voortgangsbewaking; jaarlijkse rapportage Resultaten: jaarlijkse voortgangsrapportage, Stappen: - vaststellen agenda + ondertekening intentieverklaring; - communicatie over Lean and Green-award - opbouw netwerk tbv kennisuitwisseling: - kennisuitwisseling deelnemende partijen (ambtelijk/bestuurlijk); - jaarlijks een meet and Greet - opstellen/bespreken jaarlijkse voortgangsrapportage. Participanten: alle in de agenda genoemde partijen die verantwoordelijk zijn voor de voortgang en uitvoering. Periode: vanaf 8 november
Monitoring voortgang Duurzame distributie doelen Initiatief:
De Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid heeft voor de regio een Regionale Verkeer en Milieu Kaart ontwikkeld. Deze wordt met regelmatige tellingen geüpdate. De Omgevingsdienst beheert de kaart. In het kader van Duurzame distributie zal de kaart worden verfijnd en gebruikt voor de monitoring van maatregelen zoals die de Agenda Duurzame Mobiliteit worden opgenomen. Specifiek zal worden onderzocht hoe transport over water en Rijkswegen kan worden toegevoegd.
Trekker: Doelen: Resultaten: Stappen:
Regio i.s.m. Omgevingsdienst (Harry Nuijten=programma manager) Effect van gevoerd beleidinzichtelijk maken, bijsturing beleidsuitvoering Het gevoerde mobilitietsbeleid krijgt ‘feedback’ In het kader van Duurzame distributie zal de kaart worden verfijnd en gebruikt voor de monitoring van maatregelen zoals die in de Agenda Duurzame Mobiliteit worden opgenomen. Specifiek zal worden onderzocht hoe transport over water en Rijkswegen kan worden toegevoegd. De Lean and Green Award wordt gemonitord door Connekt. De monitoring binnen Drechtsteden zal hier op aansluiten
Participanten: RWS e.a. Periode: looptijd van deze agenda.
Versie 8 nov 2012 – Agenda Duurzame Mobiliteit Regio Drechtsteden 2012 – 2016
39
Europese Mobiliteitsweek Initiatief: Elk jaar organiseren de Drechtsteden diverse activiteiten rond de De Europse mobiliteitsweek. Gedacht kan worden aan het organiseren van symposia, informatiemarkten en fietscontroles. Hiermee beogen zij duurzame mobiliteit en verkeersveiligheid onder de aandacht te brengen.
Trekker: Doelen: Stappen: Participanten: Periode:
Regio Drechtsteden Bewustwording van mogelijkheden rond duurzame mobiliteit. Jaarlijks worden activiteiten georganiseerd; Regio Drechtsteden, Fietsersbond, locale Rijwielhandelaren en onderwijze instellingen (basisscholen en middelbare scholen). Activiteiten worden elk jaar in de maand september uitgevoerd.
Versie 8 nov 2012 – Agenda Duurzame Mobiliteit Regio Drechtsteden 2012 – 2016
40
Hoofdstuk 6 – Planning Nog nader in te vullen. 2013 1
2
3
2014 4
1
2
3
2015 4
1
2
3
2016 4
1
2
1. 1.01 Oprichting Binnenstadservice Dordrecht. 2. 1.02 Dagranddistributie 3. 1.03 Bedrijventerrein - vracht duurzaam gebundeld en personen duurzaam mobiel 4. 1.04 Transport over water / 5. 1.05 Onderzoek naar regionale afstemming van venstertijden 6. 1.06 Inventarisatie van additionele maatregelen 7. 2.01 Bouwplaatsen efficiënt en duurzaam 8. 2.02 Wet- en regelgeving stimuleert Duurzame distributie 9. 2.03 Walstroomvoorzieningen 10.
3.01Gemeente intern Verduurzaming wagenpark gemeenten 11. 3.02Gemeente ‘intern’ – Hybride stadsbussen 12. 3.03Flex elektrisch personenvervoer 13. 3.04Waterbus 14.
3.05HOV MerwedeLingelijn
15.
3.06Bedrijven dubbel duurzaam – mobiliteit & distributie
16.
3.07Convenant mobiliteitsmanagement
17.
3.08 Elektrische oplaadpunten
18.
3.09Zonnepont / Oplaadpunten elektrisch varen 19. 3.10 Fiets
Versie 8 nov 2012 – Agenda Duurzame Mobiliteit Regio Drechtsteden 2012 – 2016
41
3
4