Transitie naar duurzame mobiliteit Dr. Harry Geerlings Erasmus Universiteit – Vakgroep Bestuurskunde
Doel van het project Gedeelde sence of urgency Zoeken naar prakische en innovatieve oplossingen voor de lange termijn (voor de pauze) Nu: op zoek naar de noodzakelijk transities en de voorwaarden daartoe Vereist inzicht in: 1) de toepasbaarheid van innovatieve technische / logistieke oplossingsrichtingen en 2) de bestuurlijk / procesmatige aspecten 3) actoren die bereid zijn de transitie in gang te zetten en te houden
Werkwijze Uitwerking van zes thema’s: Thema 1: Innovatie-impuls binnenvaart o.l.v. Hulya Kul van IB-GW Thema 2: Organisatie- impuls binnenvaart o.l.v. Maarten Smaal van EUR Thema 3: Prijsbeleid o.l.v. Diana Vonk Noordegraaf van TNO Thema 4: Optimalisatie container logistiek o.l.v. Bart Kuipers van TNO Thema 5: Transportbesparing o.l.v. Rinus Huybregts van de DCMR Thema 6: Bestuurlijke vernieuwing o.l.v. Frans Soeterbroek van de EUR i.s.m. de actoren uit het veld (totaal 250)
Innovatie-impuls binnenvaart Enkele observaties uit het thema: - wil de binnenvaart haar duurzame positie op lange termijn blijven houden dan moet het zich verduurzamen - om op de ambities en maatschappelijke vraagstukken te kunnen inspelen is er behoefte naar alternatieve technieken en alternatieve brandstoffen - daar de verschillende vervoersmodaliteiten min of meer met dezelfde ontwikkelrichting en knelpunten te maken hebben is het een logische stap om samenwerking te zoeken - sluit aan en geef vorm aan de ambities van Rotterdam om de klimaatneutrale stad te worden
Organsiatie-impuls binnenvaart Enkele observaties uit het thema: - versnippering van aandacht en energie ligt op de loer. Er ligt nu nog geen gezamenlijke ‘agenda’ waar partijen zich op kunnen richten. - leer denken vanuit de vervoersketen en zoek noodzakelijke samenwerking voor de verbeteringen van het containertransport binnenvaartschip. - de verschillende marktpartijen in de keten zijn nog primair gericht op de schakel, Dat moet ten behoeve van duurzaamheid en bereikbaarheid echter verschuiven van schakel naar keten.
Prijsbeleid Enkele observaties uit het thema: - de stakeholders zijn het er wel over eens dat het wenselijk en noodzakelijk is dat er een vorm van prijsbeleid in ingevoerd in de regio op de lange termijn. - In de regio zijn nog veel onzekerheden zijn rond prijsbeleid. Door te werken met scenario’s, wordt rekening gehouden met de onzekerheden en aangegeven welke acties de regio kan ondernemen
Bereikbaarheidsmarkt ontstaat via regionale PPS
effect De regio krijgt vrijheidsgraden bij het heffen
Slotmanagement Private initiatieven
Introductiefase Nationaal Beprijssysteem
- gegeven de vele onzekerheden is een adaptief beleid nuttig en noodzakelijk
ABVM +
ABVM 2008
2011
ABVM 2016
Prijsbeleid zonder ABVM
2030
Optimalisatie container logistiek Enkele observaties uit het thema: - doorbreken van de dominante houding ten aanzien van innovatie in de Rotterdamse haven, echte grote stappen worden gemeden en innovatie blijft beperkt tot ‘beetje-bij-beetje’; - andere mind-set organisatorische concepten in de containerlogistiek: ontwikkel ‘flowconcepten’’; - meer aandacht is noodzakelijk voor innovatieve weg-, shortsea-, spoor- en binnenvaartconcepten;
Transportbesparing Enkele observaties uit het thema: - er is veel laaghangend fruit als het gaat om de toepassing van transportbesparing
Verhogen energie efficiency logistieke keten
Hoofddoel
Doelen
Minder kilo’s/ Minder kilometers kuubs
agenderen
bedrijfsleven
- het minimaliseren van transportstromen aan het begin van een transformatie naar een nieuw energietijdperk is kansrijk voor een duurzame en bereikbare Rotterdamse haven
overheid
- ruimtelijke ordening het meest geëigende instrument is om vraag en aanbod van vervoer bij elkaar te brengen
Bereikbare haven en duurzame leefomgeving
Doelen
innoveren
Minder liters
samenwerken
wegnemen
Service Kosten Nieuwe pmc’s (snel,(effectieve en efficiënte betrouwbaar) organisatie)
Winst/ Hoofddoel
Economische ontwikkeling en ruimtelijke inrichting
kosten-beheersing
Bestuurlijke Innovatie-impuls Enkele observaties uit het thema: - ‘multi-level governance’ wordt het sturingsparadigma: verbinden door de schalen heen, vitale coalities, slimme mix van instrumenten, etc. Doorbreek competentiestrijd en verkokering - een veerkrachtig bestuurlijk systeem: doorbreek fixatie op robuuste (plannings-) systemen en risicomijdend gedrag - de samenleving stuurt door zelfsturing, vraagsturing, gebruikersparticipatie, marktwerking, etc. Doorbreek ‘bestuurlijke onderonsjes’
Synthese Uit de vergelijking van de zes thema-uitwerkingen en de analyse van de maatregelenpakketten zijn conclusies getrokken met als uitkomst: - Transitiepaden - Kernboodschap - 10 Hefbomen met acties
Drie transitiepaden Transitie naar duurzaam verkeers- en mobiliteitsmanagement, Transitie naar modal shift, Transitie naar ander ruimtegebruik, economie en transportbesparing
Kernboodschap: een transitie naar duurzame mobiliteit ligt binnen handbereik! Vier kernpunten om de transitie in gang te zetten: 1-
Duurzaam transport = toekomstbestendige bereikbaarheid en verduurzaming
2-
Transities vergen dwang en stimulering
3-
Het gaat om de combinatie van techware en orgware
4-
Geen robuuste infrastructuur zonder flexibele maatregelpakketten
1-
De aanleg van nieuwe infrastructuur gebruiken als aanjager van duurzame bereikbaarheid, zie de modal splitafspraken Tweede Maasvlakte. Actie: Havenbedrijf Rotterdam
2-
Een Roadmap Beprijsde Regio uitwerken om de regio uit de wachtstand ‘ABVM’ te halen. Actie: Stadregio Rotterdam
3-
De modal split van weg naar binnenvaart uitbouwen tot intermodale sturing met aandacht voor de governance-arrangementen Actie: Havenbedrijf Rotterdam
4-
Massa maken voor transportbesparing door het parallel inzetten op slotsystemen, nachtdistributie, containerpools en de koppeling van ladingstromen Actie: Deltalinqs
5-
Positieversterking van de sector binnenvaart op de terminals en in het achterland en bundeling van krachten op verduurzaming Actie: Havenbedrijf Rotterdam en CBRB
6-
Opzetten van een proeftuin voor duurzame energie en verduurzaming van het transport d.m.v innovatieve transportbesparing In het havengebied en wellicht de gehele regio als Europees voorbeeldproject Actie: Havenbedrijf, RCI en DCMR
7-
Sturing aan voorkant grote veranderingsprocessen: scenario-ontwikkeling voor minimaliseren transport, clustervorming en verduurzaming, bij transformatie naar bio-based economy Actie: DCMR-Milieudienst Rijnmond
8-
Een strategie voor ruimte en mobiliteit voor de gebiedscorridor A15 ontwikkelen door koppeling initiatieven tussen Maasvlakte en Drechtsteden Actie: Stadsregio Rotterdam
9-
Het uitbouwen van het instrument Verkeersonderneming tot hét regionale platform en/of tot meerdere lokale initiatieven voor duurzaam verkeers- en vervoersmanagement langs de A15 corridor. Actie: Havenbedrijf Rotterdam
10-
Visievorming en transitieaanpak als continu proces als tegenwicht voor de korte termijnagenda’s en verkokering ondersteund door versterken kennisinfrastructuur in de regio rond (sturing van) duurzame mobiliteit. Actie: De Erasmus Universiteit Rotterdam
Slot
Paneldiscussie
Cees-Jan Asselbergs Arie Deelen Harry Geerlings Maira van Helvoirt Kees van Rooijen Andre Toet Paul Vonk
Deltalinqs DCMR Project Transumo-A15 CBRB EUR HbR Stadsregio Rotterdam
