ROME, enkele suggesties
In Rome kun je maanden vertoeven, dan nog heb je niet al het moois gezien. Hier onder enkele suggesties, behoudens de toeristische toppers, zoals het forum Romanum, de Palatijn, het Pantheon, de Villa Borghese, de Vaticaanse musea, de prachtige barokkerken van Bernini en Borromini, de Campo di Fiori en de Piazza Navona, de Spaanse trappen en de sjieke winkelstraten daar vlakbij. Veel plezier!
De Romeinse huizen onder de kerk Ss. Giovanni e Paolo In de wijk Celio (niet zo ver bij het Colosseum vandaan), vind je in het prachtig overwelfde straatje Clivius Scauri, de Ss. Giovanni e Paolo met daaronder relatief goed bewaard gebleven Romeinse huizen. De Romeinse huizen hebben wandschilderingen die lijken op de wandschilderingen in het Domus Aurea (het Gouden Huis) van Nero dat tegenover het Colosseum onder de grond ligt en waarschijnlijk niet toegankelijk is. Als dat wel het geval is, is het ook een aanrader! De schilderingen in de Romeinse huizen onder de kerk lijken ook op die van Pompeii en Herculaneum, ze dateren uit dezelfde periode.
De krachtcentrale Montemartini aan de Via Ostiense 106. In de krachtcentrale zijn fantastisch mooie beelden uit de klassieke oudheid te zien. De combinatie van de beelden met de kolossale machines is uniek. De collectie is daar jaren geleden neergezet, toen de Capitolijnse musea verbouwd werden, maar het effect was zo geweldig dat de tijdelijke tentoonstelling permanent is gebleven. Via Metro B, halte Garbatella of met bus 23 en 271 kun je er komen.
Daar vlakbij zijn ook prachtige lege gashouders te zien, enorme ronde ijzeren staketsels.
De maanstenen ramen van de Santa Sabina en het kijkgat van de Maltezer orde Op de Aventijn, aan de Piazza Pietro d'Illiria 1/ de Via Santa Sabina, staat de Santa Sabina, waar je binnen in de kerk aan beide zijden, over de hele lengte van de kerk, de allermooiste maanstenen ramen kunt zien die ik ken (uit de 9de eeuw).
Te bereiken via metrohalte Massimo en een heleboel buslijnen, maar ook gewoon te voet de heuvel op via de Via di S. Maria in Cosmedin (waar bij de gelijknamige kerk de Boccà della Verità staat, waar alle Japanners hun hand insteken: als je gelogen hebt, bijt de mond, de boccà, je hand eraf). Vrij snel na de S. Maria in Cosmedin zie je in de Via di S. Maria in Cosmedin aan je linkerkant een weggetje omhoog gaan, de Clivo di Rocca Savella. Daar klim je omhoog, naar het Parco Savello, een charmant parkje met sinaasappelbomen. Je loopt naar de tegenoverliggende hoek van het parkje, waar een deur toegang verschaft tot de Piazza Pietro d'Illiria. Aan dit pleintje staat de Santa Sabina. De kerk heeft ook nog 24 identieke Corinthische zuilen en in de porticus bij de hoofdingang zijn heel bijzondere houten deuren te zien uit de 5de eeuw, de oudste in hun soort, met houtsnijwerk met gebeurtenissen uit het Oude en het Nieuwe Testament thematisch bij elkaar geplaatst, dat wil zeggen dat de OT en de NT afbeelding steeds hetzelfde betekenen. Kijk maar hoe bijbelvast je bent!
Als je vervolgens de Via di Santa Sabina afloopt kom je op de Piazza dei Cavalieri di Malta, ontworpen door de beroemde graveur Piranesi (die prachtige stadsgezichten van Rome maakte). Aan de rechterkant van het plein bevindt zich de Maltezer priorij. Als je door het sleutelgat van de toegangsdeur kijkt, zie je de koepel van de Sint Pieter, omlijst door een bomenrij.
De Monte Testaccio, de schervenberg Een wonderlijk geval is de Monte Testaccio, de schervenberg, aan de Via Ciao Cestio. Het is een enorme groene berg, waarbij je, als je goed kijkt, kunt zien dat deze is opgebouwd uit brokstukken van amforen uit de klassieke oudheid. De Monte Testaccio is 45 meter hoog en
850 meter in omtrek. In de amforen werd wijn, olie en graan vervoerd, de amforen kwamen per schip aan in de rivierhaven Emporium en werden in grote pakhuizen opgeslagen. De laatste keer dat ik er was, was de buurt een paradijs voor de jeugd, vanwege de vele muziekfeesten die er gehouden werden.
Vlakbij vind je de antieke pyramide van Cestius, een witte graftombe in de vorm van een pyramide en voorts resten van de indrukwekkende oude stadsmuur van Rome en het protestants kerkhof met de graven van de Engelse dichter John Keats en zijn vriend Joseph Severn. Op het kerkhof is ook het hart van de dichter Shelly begraven.
Villa Torlonia en machthebbers als Mussolini
De Villa Torlonia is gelegen tussen de Piazza del Popolo en het Villa Borghesepark. Dit is een villa uit de 18de eeuw en was ook het voormalig woonhuis van Mussolini, nu omgebouwd tot museum. Op dit terrein is onder meer ook een Etruskische graftombe met fresco's te zien. Zie www.museivillatorlonia.it
Uit de tijd van Mussolini vind je nog meer resten in Rome, onder andere de in 1937 ontwikkelde wijk EUR in het zuiden van Rome. Maar ook hartje centrum, vlakbij de Tiber en de Engelenburcht. Daar is een plein met een paar gebouwen uit de fascistische periode. De dictator had bedacht dat hij in het grafmonument van keizer Augustus aan de Piazza Augusto Imperatore begraven wilde worden en liet rondom het plein waar dat grafmonument staat moderne gebouwen neerzetten waarop je de fascistische jaartelling ziet. Opvallend is dat overal in Italië die gebouwen met deze Mussolini-jaartelling nog fier en ongeschonden overeind staan. Op de foto hierboven zie je een gevel van zo'n pand aan de Piazza Augusto uit de fascistische periode. NB. Het grafmonument van keizer Augustus is niet als zodanig te herkennen, het is een begroeide heuvel met resten van een gebouw er onder.
Ara Pacis en de vergoddelijking van een keizer Keizer Augustus liet de Ara Pacis maken, het vredesaltaar, rijk versierd met beeldhouwwerk waarop Augustus met zijn familie staan en waarbij Augustus de relatie laat zien tussen hem en Aeneas, stichter van Rome en zoon van de godin Venus. Zodoende was keizer Augustus rechtstreeks afstammeling van de goden geworden! Voorts maakte hij door middel van de Ara Pacis duidelijk dat dankzij zijn heerschappij het Romeinse volk in vrede en welvaart kon leven. De Ara Pacis is in 2006 in een nieuw gebouw aan de Tiber geplaatst, vlakbij de grafheuvel van keizer Augustus, aan de Lungotevere di Augusto, ontworpen door Richard Meier (van het stadhuis in Den Haag). Prachtig, zowel de Ara Pacis zelf als het gebouw.
MAXXI, museum voor moderne kunst Zaha Hadid, fameus architecte, ontwierp het MAXXI, museum voor moderne kunst in Rome. Het gebouw alleen al is spectaculair. Het is te vinden aan de Via Guido Reni 2.
Ook het relatief nieuwe auditorium, ontworpen door Renzo Piano, is qua architectuur en akoestiek meer dan prachtig. Daar zou je een concert kunnen bijwonen. Zie www.auditorium.com/
De Via Giulia Maar voor een mooi klassiek concert kun je op heel veel plaatsen in Rome terecht. Bijvoorbeeld in de Via Giulia. Loop vooral door deze mooie straat, ontworpen door dè Renaissance architect Bramante, er staan prachtige Palazzi en kerken, maar kijk ook goed uit naar aankondigingen van concerten. Aan de linkerkant van de straat, als je naar de Tiber toe loopt, worden in een prachtig pand heel vaak gratis concerten gegeven van heel goed niveau.Een feest om mee te maken.
Verbluffend staaltje gezichtsbedrog Vlakbij de Via Giulia, op de Piazza Capo di Ferro 13, staat het Palazzo Spada, dat een mooie collectie beeldende kunst heeft uit de 16de en 17de eeuw. In de tuin van het Palazzo Spada staat een juweeltje op het gebied van gezichtsbedrog. Wanneer je de binnenplaats van het Palazzo betreedt en je kijkt naar links, dan zie je een colonnade, die wel dertig meter lang lijkt. Aan het eind staat een enorm marmeren beeld, althans zo lijkt het. In werkelijkheid is het beeld slechts 80 cm. hoog en de zuilengang maar negen meter lang. Een sterk staaltje bedrieglijke bouwkunst van Borromoni, een van de beroemdste barokarchitecten die ook veel kerken in Rome bouwde. (Bernini, zijn collega barokarchitect, even getalenteerd en Borromini stonden elkaar naar het leven, maar bouwden allebei ongeveer evenveel in Rome.
Van Bernini is de colonnade op het Sint Pietersplein.) Het gezichtsbedrog in de binnenplaats van het Palazzo Spada wordt veroorzaakt doordat de vloer omhoog loopt en het plafond naar beneden en door het feit dat de zuilen aan het eind van de colonnade dichter op elkaar staan dan in het begin.
Eetadres in antiek Teatro di Pompeo Op de plek van het restaurant Da Pancrazio, hoek Piazza del Biscione en Grotta Pinta werd Julius Caesar vermoord. De antieke resten van het Teatro di Pompeo, waar het drama zich afspeelde, zijn er nog te zien; de eigenaar is daar erg trots op, dus naar vragen, dan laat hij het je allemaal zien. Het eten daar is ook ok.
Lekker eten Lekker eten kun je op heel veel plekken in Rome. Wij aten vaak een heerlijke vismaaltijd in een restaurant op de Piazza Navona. Toen we bekeken waar die heerlijke vis vandaan kwam, bleek het vis uit NL te zijn, klasse AAA, die alleen maar geëxporteerd wordt. Ook op het nabij gelegen Campo di Fiori en in de straatjes daar rondom heen kun je geweldig eten. (Daar in de buurt vind je ook dè modezaken voor priesters, bisschoppen en kardinalen. Heel bijzonder om te zien al die prachtig ontworpen kazuifels in de etalages.) Een aanrader is ook eten in de Joodse wijk van Rome, bij het Teatro di Marcello en de Portico van Ottavia, Daar krijg je o.a. gevulde courgettebloemen en Gefillte Fisch, mmm... En in Trastevere, de voormalige volkswijk aan de overkant van de Tiber, die allang net zo'n metamorfose heeft ondergaan als de Amsterdamse Jordaan, kun je op iedere straathoek heerlijk eten. (Trastevere heeft ook kerken met de meest fantastische mozaïeken, zoals de Santa Maria in Trastevere.)
Na het diner gooien we het zilveren bestek in de Tiber Aan de Via della Lungara 230 staat de Villa Farnesina uit het begin van de 16de eeuw. De
villa werd gebouwd voor Agostino Chigi, een puissant rijke bankier. De villa is versierd met fresco's van o.a. Rafaël. Voorts zie je in de Salone delle Prospettive fantastische, bedrieglijk echte geschilderde architectuur. In 1577 kocht kardinaal Alessandro Farnese de villa, vandaar de naamgeving.
Wanneer Agostino Chigi, de bankier uit Siena en eerste eigenaar van de villa, in het begin van de 16de eeuw een diner gaf, liet hij in het zilveren bestek de naam van de gasten graveren en na afloop van het diner liet hij, om, zoals het een nouveau riche betaamt, indruk te maken op zijn gasten, het zilveren bestek in de Tiber werpen, als teken van zijn rijkdom. Als rechtgeaarde bankier gaf hij zijn personeel van te voren opdracht om netten te spannen in de Tiber, zodat het bestek weer opgevist kon worden wanneer de gasten huiswaarts gekeerd waren.
Zwarte voeten In Rome is heel veel werk te zien van de schilder Caravaggio. Caravaggio schilderde mensen zoals ze echt waren, met rouwrandjes aan hun nagels en met zwarte voeten. Rembrandt van Rijn was navolger van deze fenomenale schilder. Zijn clair obscuur (werken met licht en donker) had hij van Caravaggio. Ga maar kijken in de kerken en musea van Rome waar het werk van Caravaggio hangt.
Dat is bijvoorbeeld het geval in de kerken San Luigi dei Francesi, San Agostino, Santa Maria dei Popolo en in het wondermooie Palazzo Doria, in het Palazzo Barberini, het Palazzo Riario, in het Museo e galleria Borghese en in de Pinacoteca van de Vaticaanse musea.
Rome mee naar huis In de tijd dat de jonge mannen een Grand Tour maakten door Europa en daarbij steevast ook Rome aandeden, had Rome een fameuze graveur: Giovanni Battista Piranesi. Via zijn prenten leerde heel Europa Rome kennen. Zijn wonderlijke Carceri (gevangenis) serie is fascinerend en door kunsthistorici nog steeds niet goed geduid.
Zijn prenten kun je nog altijd kopen, in antiekzaken vind je de eerste drukken, peperduur. Op een erg leuke markt, de Mercato delle Stampe, de markt van de prenten en de boeken, vind je betaalbare prenten van hem, de hedendaagse drukken. De markt is open van maandag tot en met zaterdag van 07.00 - 13.00 uur en te vinden aan het Largo della Fontanelle di Borghese.
Zijn gezichten op Rome zijn van een verbluffende kwaliteit en schoonheid.
Wij hebben er jaren terug drie prachtige prenten van Piranesi gescoord, maar er is ook mooi werk van anderen te koop. Let wel: afdingen hoort erbij!
Tot zover de suggesties.
Ik wens jullie een heerlijk verblijf toe!
Josée
