Cursus Doelgericht Spelen

Cursus doelgericht spelen Spel als middel

YMCA Bureau Noord-Oost Punterweg 7c 8042 PB Zwolle Tel. 038-4540221 E-mail: [email protected]

Cursus Doelgericht Spelen

Bureau Zuid-West Soestdijkerweg 10b 3734 MH Den Dolder Tel. 06-50990691 E-mail: [email protected]

YMCA Jeugdwerk

Inhoudsopgave

Inleiding Hoofdstuk 1

Groepsprocessen

Hoofdstuk 2

Spel en doelen

Hoofdstuk 3

Soorten spelen

Hoofdstuk 4

Themaspelen

Hoofdstuk 5

Spelvormen

Aantekeningen


YMCA Jeugdwerk

INLEIDING


YMCA Jeugdwerk

Inleiding Voor je ligt de cursus “doelgericht spelen”. In deze cursus gaan we kijken hoe we met behulp van spel invloed kunnen uitoefenen op een groep of op personen uit die groep. Hoe kun je spel als middel gebruiken. Voor de spelers ligt het doel van een spel in het spel zelf; de uitdaging en het plezier ervan. Als begeleiders kun je echter meer met spel als je er een doel aan verbindt. In deze cursus wordt uitgelegd hoe en waarom je doelen opstelt en er komt een stukje groepsprocessen aan bod. Tevens noemen we verschillende soorten spelen en geven daarbij weer tal van nieuwe spelbeschrijvingen. Natuurlijk kun je ook alle spelen die je ooit eens gedaan hebt, gebruiken om er een bepaald doel mee te bereiken. We hopen dat je na deze cursus geleerd hebt hoe je dat moet doen. We wensen jullie een leuke en leerzame cursus toe en........veel speelplezier!


YMCA Jeugdwerk

HOOFDSTUK 1 Groepsprocessen


YMCA Jeugdwerk

Hoofdstuk 1 1.1

Groepsprocessen

Groepsprocessen

Er is een nieuwe groep, en slechts enkele deelnemers kennen elkaar. Wat er van nature gaat gebeuren is kennismaking. Mensen binnen een groep gaan voorzichtig aftasten. Hoe is iedereen en wat kan dat voor mij betekenen. Dit proces kunnen we ook een handje helpen door het spelen van kennismakingspelletjes. De groepsleden hebben na deze fase een beetje zicht gekregen op de leden van de groep. Ze kennen elkaar, maar ze weten nog niet wat ze aan elkaar hebben. Het basisvertrouwen is de volgende fase is een groepsproces. De groep leert elkaar beter kennen en leert elkaar langzamerhand vertrouwen. Van nature gebeurt dit doordat ze in onverwachte situaties terechtkomen waarin ze afhankelijk van elkaar worden. Met spel kun je dit heel goed stimuleren waardoor ook dit proces versneld wordt. De mate waarin de volgende fase, “samenwerken”, kan in gaan, hangt af van het vertrouwen dat de groepsleden in elkaar hebben. Hoe meer je iemand vertrouwt des te meer je diegene vertrouwd beslissingen te nemen en taken laat doen die ook jou aan gaan. De laatste fase waarin groepen erop gericht zijn problemen op te lossen. Deze fase kan pas in gaan als je een goed samenwerkende groep hebt die elkaar vertrouwd. Er blijft een voortdurende wisselwerking, er wordt geschakeld tussen vertrouwen en samenwerken. Er moet een bepaald basisvertrouwen zijn binnen een groep vanaf dat moment kan er samengewerkt worden. Dit basisvertrouwen is de basis voor de volgende stap, samenwerken. Daarna kun je weer een stukje verder gaan met het vertrouwen, en vervolgens weer gaan samenwerken. Deze zullen elkaar continu blijven afwisselen. Houd hier rekening mee, probeer vertrouwensspelen te gebruiken om het vertrouwen te vergroten en zorg dat deze aansluiten en niet vooruitlopen, op de fase waar de groep op dat moment in zit. Als je een doel stelt moet je dus goed kijken naar de fase waarin de groep zich bevindt. Een probleem oplossend spel neerleggen bij een groep die niet met elkaar kan samen werken omdat ze elkaar niet kennen is niet verstandig. Kijk goed hoe de onderlinge verstandhouding tussen de leden van de groep is en pas je activiteiten daar op aan. Een proces stimuleren is natuurlijk goed, maar vergeet de essentie van een spel nooit; Een spel moet altijd leuk zijn! 1.2

Beïnvloeding van het groepsproces

Groepsleiders kunnen veel invloed uitoefenen op de groepsvorming. Leiding geven is beïnvloeden! Dit beïnvloeden kun je op twee manieren onderscheiden: directe en indirecte beïnvloeding. Directe beïnvloeding gebeurt via het directe contact tussen de groep en de groepsleider. Bijvoorbeeld door een groep(slid) van man tot man aan te spreken op hun/zijn gedrag, maar ook door een vraag te stellen of iemand aan te kijken. Het is voor alle partijen duidelijk wat de groepsleider bedoelt.


YMCA Jeugdwerk

Indirecte beïnvloeding gebeurt door een middel te gebruiken waarmee je een bepaalde invloed uit wilt oefenen op de groep. Dit kan natuurlijk heel goed een spel zijn; je brengt deelnemers bewust in een situatie en wilt daardoor bepaald gedrag uitlokken. In deze cursus richten we ons voornamelijk op de indirecte invloed die groepsleiders kunnen uitoefenen door een spel. Bij een indirecte benadering wordt gekozen voor een bepaald: speldoel bepaalde spelhandelingen een structuur en spelrollen Deze zijn dan weer de aanleiding tot bepaalde spelgedragingen bij de deelnemers.

1.3

Speelgedrag

Binnen een nieuwe groep, heb je naast het groepsproces ook nog het individueel proces per deelnemer. Binnen spel neemt dit ongeveer de volgende vorm aan: In de beginfase zal het speelgedrag in de groep erop gericht zijn om jezelf zo goed mogelijk te laten zien aan de anderen. Dat “zo goed mogelijk” heeft voor iedereen, afhankelijk van zijn zelfbeeld en gekleurd door de normen en waarden, een eigen invulling. Dat wil zeggen dat je gedragingen gaat vertonen, waarvan jij verwacht dat anderen ze accepteren of zelfs “heel goed” vinden. Daarbij laat je dan merken of je iemands speelgedrag prettig vindt en of je de ander aardig vindt. Er ontstaat voorkeur voor anderen, allereerst aan de hand van passend gedrag. Het kan bijvoorbeeld om bewondering gaan voor iemands behendigheid, uithoudingsvermogen, vindingrijkheid e.d. Het kan weerstand zijn tegen ruw, fanatiek spel of zeer egoïstisch gedrag. Ook kan de ander kinderachtig gevonden worden. Er ontstaan zo diverse relaties die binnen het speelgedrag vorm krijgen. Geleidelijk zal het gedrag meer sympathie of antipathie gaan uitdrukken. Vaak zie je dan verschillende deelnemers experimenteren. Ze gaan de grenzen van het samen spelen opzoeken. Zowel de groepsleider als de andere deelnemers worden geconfronteerd met speelgedrag dat spelregels overtreedt of juist nog net binnen de mazen van het net blijven. De deelnemers willen wanneer de rangorde in belangrijkheid is bepaald ook wel eens weten wat ze aan elkaar hebben. Er ontstaat vaak een heftige na-de-club-praatcultuur! Het kan overkomen dat de groep onrustig is en veel ruzie heeft, meestal wordt dit niet zo ervaren. “Het was gewoon een goed gesprek, of een heftige discussie maar we kennen elkaar, dus dan kan dat!”


YMCA Jeugdwerk

HOOFDSTUK 2 Spel en doelen


YMCA Jeugdwerk

Hoofdstuk 2

Spel & Doelen

Inleiding In dit hoofdstuk geven we eerst aan waarom wij denken dat doelen functioneel kunnen zijn. Vervolgens geven we aan hoe je een doel bepaalt: hoe formuleer je een goed doel en waar moet je rekening mee houden. Als derde geven we aan hoe je doelen aan spelen verbindt. En tot slot geven we een uitleg van de term spelidee; wat is het en hoe kun je het gebruiken. De principes, in dit hoofdstuk uitgewerkt, vind je later in deze cursus terug bij voorbeelden van spelen.

2.1

Waarom doelen

Ieder spel dat gespeeld wordt, heeft een doel; een gezellige middag of je groep uit laten razen op het voetbalveld. Wat is dan de extra waarde van deze cursus? Het bewust omgaan met spel in combinatie met een doel; Als je van tevoren duidelijk een beeld hebt van wat je precies wilt bereiken en er over nadenkt hoe je dat wilt gaan bereiken, heb je veel meer kans van slagen en kun je verder gaan dan een gezellige middag. Doordat je van tevoren een duidelijk uitgewerkt doel en programma hebt kun je naderhand beter nagaan of je bereikt hebt wat je wilde bereiken. En nog belangrijker; je kunt kijken waar de mogelijkheden voor verbetering liggen.

2.2

Doelen bepalen

Om je doel te bepalen moet je eerst weten wat je precies wilt gaan bereiken. Kijken is daarvoor een vereiste. Bijvoorbeeld: je hebt je clubactiviteit en het loopt niet lekker? Het is belangrijk dat je goed kijkt naar datgene wat niet lekker loopt en de oorzaak hiervan probeert te achterhalen. Ook moet je bepalen wat je wilt bereiken. Als je een doel wilt bepalen, moet je met een aantal zaken rekening houden. Dit leggen we uit aan de hand van een voorbeeld. De onderstreepte woorden zijn 5 punten waar je op moet letten. Voor deze cursus is ons doel: “Aan het eind van de cursus doelgericht spelen kunnen de deelnemers zelf een doelgericht spel opzetten en hebben dit een keer uitgeprobeerd.” Het is voor een goed doel erg behulpzaam als je met de volgende 5 punten rekening houd. Specifiek: de deelnemers kunnen een doelgericht spel opzetten Meetbaar maken: Ze gaan een doelgericht spel uitvoeren. Haalbaar We creëren voldoende tijd en vaardigheid om het spel te spelen Relevant: Het is erg praktisch en bruikbaar binnen het clubwerk. Tijdsgebonden: Het is aan het eind van de cursus bereikt.

Ezelsbruggetje Als je “haalbaar” vertaalt naar het Engels “Archieveble” vertaald kun je de eerste letters van de kernwoorden naast elkaar zetten de krijg je het woord SMART


YMCA Jeugdwerk

2.3

Doelen en spel/ spel idee

2.3.1 Doelen en spel Niet ieder spel is geschikt voor elk doel; kijk goed naar het spel, kijk vervolgens of het spel zinvol is en of je het kunt aanpassen aan je doel. Samen werken komt in bijna alle spelen voor, maar bij welk spel haal je er het meeste rendement uit? Tijdens een potje voetbal zal veel worden samengewerkt, het is alleen de vraag of de deelnemers dit zo ervaren en zullen zij hiervan leren? Met een ander spel, waarbij het doel alleen gehaald kan worden als er wordt samengewerkt, (tien keer overspelen van een bal) zal het voor de deelnemer ook duidelijker worden en zal er meer geleerd worden. Het hoeft echter geen traditioneel balspel te zijn. Geef een groep een gerichte opdracht waarbij ze gedwongen worden samen te werken, bijvoorbeeld “ga met elkaar naar de overkant van de zaal, maar je mag niet….. en je moet…” 2.3.2 Spelidee Bij 2.3 (spel en doel) hebben we gezegd dat je goed naar een spel moet kijken om zo het beste spel bij je doel te vinden. Een manier om dit te doen is via het spel idee. Wat is het ‘spel idee’: “Dat is de basisvorm (de kern) van een spel : Het laat ruimte over voor een precieze uitwerking en laat ook een aantal variaties en uitbreidingen toe.” Een voorbeeld ter verduidelijking. Voetbal, het spel idee van voetbal is, de bal in je team houden. Door samenwerken, “rondspelen” word dan een ander doel bereikt, scoren. Het samenwerken het rondspelen (je houdt de bal in je team) van de bal is echter het spel idee. Je kunt vanuit dat spel idee veel variaties maken. Ga maar na, met een groepje een bal hoog houden, lummelen, tienen, en positiespelletjes worden allemaal voetbal genoemd maar hebben vrij weinig van doen met het “voetbal” als officiële sport. En ook hockey en basketbal en nog vele ander spelen hebben hetzelfde spelidee. Wat is het nut van werken vanuit een spel idee? Je hebt als je van een spelidee uitgaat enorm veel vrijheid om je spel aan te passen aan je groep, je ruimte, je materialen en je doelen. Bij het maken van een activiteiten programma, houd je zo genoeg ruimte over om creatief en flexibel te reageren op de situaties. Ten tweede is het duidelijk waar de essentie van het spel ligt zodat je bijna direct ziet in hoeverre een spel geschikt is voor jouw doel. Kijk en luister naar de groep, wat is het spelidee, hoe kan ik het spel inzetten. Als je een spel aan het spelen bent hoe kan je het dan aanpassen zodat het nog leuker wordt, of zodat het nog meer effect heeft. Durf je spel aan te passen wees creatief! Een voorbeeld: op de club worden een paar kinderen gepest. Je wilt een spel hebben waarbij de kinderen die gepest worden ook gewaardeerd worden, in plaats van buitengesloten. Doel: Tijdens de volgende clubmiddag zal ieder groepslid actief betrokken worden binnen de gespeelde spellen, en hun waarde wordt gewaardeerd. Op het moment dat jij tikkertje of trefbal gaat spelen met de kinderen zal de kans groot zijn dat de gepeste kinderen meteen weer de klos zijn. Het spel idee achter tikkertje en trefbal is namelijk aftikken/gooien of afgegooid/getikt worden. De kinderen worden zo dus een makkelijk doelwit voor het pestende deel van de groep.


YMCA Jeugdwerk

Als je een spel kiest waarbij het spel idee “rondspelen” is voetbal/basketbal/handbal/etc.. kun je kinderen juist weer betrekken binnen de groep. Voorbeeld: je gaat uit van het spelidee rondspelen. Vorm: Handbal Regels: Twee teams strijden tegen elkaar. We gaan handballen, de bal mag rond gespeeld worden door middel van gooien. Een team scoort als de bal rondgespeeld wordt en ieder lid van de g roep heeft de bal gehad, zonder dat de andere partij ertussen komt. - Als dit goed gaat kun je er een doel bij halen, en na tien keer rondspelen mogen ze proberen te scoren. - Uiteindelijk zou je ze misschien vrij kunnen laten handballen.

2.4 Van idee naar programma We hebben een hele hoop theorie gegeven, maar hoe kom je nu van je idee naar een daadwerkelijk programma. We geven hier een stappenplan dat je heel praktisch kunt gebruiken: Tijdens de voorafgaande clubavond is je iets opgevallen, hier wil je de volgende bijeenkomst mee aan de slag. 1) Wat heb ik gezien, ga voor je zelf na wat er gebeurde in de groep, waar lag het aan. 2) Wat wil ik bereiken? Formuleer een doel (denk aan de doelvoorwaarden) 3) Wat heb ik in een spel nodig om mijn doel te bereiken. In welke spelen komt dat het meeste voor, schrijf deze op. 4) Werk je spelen uit. Schijf de spelen op met de elementaire regels, en eventuele aanpassingen. Schijf hierbij ook het doel dat je geformuleerd hebt op, met daarachter waar je in dit spel op kunt letten om je doel te behalen. 5) De uitvoering gaat zoals er altijd club is, de truc zit hem er nu alleen in dat je een doel hebt waar je op kunt letten binnen het spel dat je speelt. Merk je dat je doel niet gehaald wordt, dan kun je een verandering aan brengen in je spel. 6) De club is afgelopen, je gaat kijken of het gelopen is zoals je gepland had. (nee dat gebeurt nooit) Waar ging het goed, waar kunnen we nog iets verbeteren. Heb ik mijn doel gehaald? Moet ik het doel bij stellen of mijn programma bij stellen. Begin dan weer bij stap 1 Zoals al eerder vermeld, door het werken met een doel ben je bewust bezig met de groep en je spel. Je bent gericht aan het kijken naar een groep en kunt daardoor meer zien.


YMCA Jeugdwerk

HOOFDSTUK 3 Spelen


YMCA Jeugdwerk

Hoofdstuk 3

Spelen

Inleiding In dit hoofdstuk behandelen we een aantal spelen, ingedeeld naar doel. We beginnen met energizers en kalmeringsspelen. Vervolgens gaan we kijken naar vertrouwensspelen en samenwerkingsspelen. En tot slot gaan we bewustwordingsspelen bekijken. Aan deze spelen hebben we een aantal doelen gekoppeld. Natuurlijk kun je aan dezelfde spelen ook andere doelen verbinden.

3.1 Energizers, Deze spelen zijn er voor bedoeld om een groep op te peppen. Bijvoorbeeld een groep komt binnen en gaat wat hangen en heeft geen zin in iets actiefs. Daar sta je dan met je leuke avondprogramma vol actieve spelen. Een energizer is een kort spel met een spanningsopbouw, het begint rustig maar wordt steeds actiever. Binnen tien minuten krijg je een groep zonder fut aan het rennen of springen alsof hun leven ervan af hangt. Hiervoor is veel enthousiasme vereist. Het algemene doel is: Na het spel is de groep van rustig naar energiek gegaan. Tikkertje Leeftijd Benodigdheden Groepsgrootte Speelbaar in

vanaf 5+ (de + staat voor iedereen ouder dan) een speelveld 6 of meer alle groepen

Omschrijving Hoe simpel het misschien ook klinkt, tikkertje werkt echt! Bijvoorbeeld slingertikkertje of inktvistikkertje, natuurlijk kent iedereen wel leuke variaties. Zorg ervoor dat er meer dan één tikker is, dan is de spanning groter. Een erg leuke variant is poorten; als je af bent moet je met je benen wijd gaan staan, als er iemand tussen je benen door kruipt ben je weer vrij. Boodschapper Leeftijd Benodigdheden Groepsgrootte Speelbaar in

8+ een in drie vakken verdeeld speelveld 12 of meer alle groepen

Omschrijving De groep wordt in drieën verdeeld. Groep één en twee staan tegenover elkaar met de gezichten naar elkaar toe. Groep drie staat ertussenin. Groep één moet een boodschap aan groep twee overbrengen en groep drie moet dat verhinderen. De boodschap kan door taal en door gebaren overgebracht worden, de groepen blijven ieder echter binnen hun gebied staan. Groep drie kan door luid schreeuwen en bewegen verhinderen dat groep twee de boodschap ontvangt. Doe dit drie keer zodat iedere groep elke rol een keer heeft gehad. Ballonnengevecht Leeftijd Benodigdheden

5+ een speelveld, (water)ballonen


YMCA Jeugdwerk

Groepsgrootte Speelbaar in

6 of meer alle groepen

Omschrijving Verdeel de groep in twee teams: een aanvallend en een verdedigend team. De verdedigende spelers proberen de ballon te beschermen en de aanvallers proberen de ballon kapot te maken. Welke groep houdt zijn ballon het langst heel? Als variatie kun je twee of drie ballonnen gebruiken. Bij goed weer kun je ze ook vullen met een beetje water. De kring moet weg Leeftijd Benodigdheden Groepsgrootte Speelbaar in

7+ een speelveld, twee ballen. 12 of meer nieuwe groepen

Omschrijving Laat de groep twee kringen vormen, in iedere kring is één bal. In beide kringen is het de bedoeling om iemands naam te noemen en dan naar deze persoon de bal te gooien. Op het moment dat de bal gegooid is, rent de gooier naar de andere cirkel. Probeer dit zo snel mogelijk te doen zodat de kring verdwijnt. Als de groep elkaar heel goed kent kun je ze ook hobby’s van elkaar laten noemen of wat anders. Je kunt ook meerdere ballen per kring gebruiken dit verhoogt de snelheid van het spel. Commando……. Leeftijd Benodigdheden Groepsgrootte Speelbaar in

5+ een speelveld 6 of meer alle groepen

Omschrijving Je staat met je groep in een cirkel, er is één commandant en deze geeft commando’s. Je spreekt van tevoren af wat er gebeurt bij welk commando. Bijvoorbeeld: Commando klappen Commando kruipen Commando dekking Commando rust Commando rennen

= met je handen op je dijen slaan. = op je buik liggen en net doen alsof je vooruit komt = weg duiken voor een granaat. = onspannen staan praten. = op de plaats rennen.

Je kunt commando klappen als neutraal commando pakken. Dit is dan de standaard, de deelnemers blijven op hun dijen trommelen tot het volgende commando komt. Als de commandant roept “commando kruipen” moet iedereen dit zo snel mogelijk uitvoeren. Als de commandant niet “commando” voor de opdracht zegt, is het een valse opdracht; degene die volgt is af en gaat op de grond zitten. Dit spel kun je ook gebruiken als kalmeringsspel, het verschil zit hem in de commando’s en de opdrachten. Om te voorkomen dat mensen te lang stil moeten zitten, kun je ook zeggen dat ze na drie keer weer mee mogen doen; tegen de tijd dat je groep rustig is, zal niemand te lang hebben gezeten. Het gaat dus om de afbouw, zorg dat je zelf afsluit. De deelnemers vinden het ook leuk om commandant te zijn.


YMCA Jeugdwerk

Is dit alles te militaristisch, dan geef je de commandant de naam dirigent of maak je er een sportwedstrijd van. De commando’s pas je hier dan ook op aan. De ratten en de Raven Leeftijd 7+ Benodigdheden een speelveld Groepsgrootte 12 of meer Speelbaar in nieuwe groepen Omschrijving Het speelveld wordt in tweeën verdeeld, in het midden een middellijn. De groep wordt in tweeën verdeeld, de ratten en de raven. Beide groepen nemen een kant van het veld in. Er wordt een verhaal verteld waarin dieren in een bos dingen doen, de groep beeld dit uit. “Er sluipt een tijger door het bos, op zoek naar een prooi. Hij sluipt over de grond. Langzaam nadert hij zijn prooi, hij gaat zo dicht mogelijk tegen de grond liggen, wacht even dood stil en schiet uit zijn schuilplaats en vliegt op de RAT af.” Op het moment dat het woord rat uitgesproken wordt probeert de groep ratten de raven te tikken, deze kunnen hieraan ontkomen door zo snel mogelijk hun achterlijn te bereiken. Als de groep raven de achterlijn bereikt heeft zijn deze vrij. Is de hele groep bij de achterlijn of getikt vervolgd het verhaal en gaan de groepen weer in hun eigen vak staan. De mensen die getikt worden veranderen van groep. Komt het woord ratten in het verhaal voor dan pakken de ratten de raven, komt het woord raven voor dan pakken de raven de ratten.

3.2 Kalmeringsspelen. Soms komt het ook voor dat een groep vol spanning zit. De groep is druk en onrustig, jij had deze avond gepland voor een leuk gesprek over discriminatie & racisme. Om dit toch te kunnen bereiken zonder de zaak te forceren of uit de hand te laten lopen kun je een kalmeringsspel spelen. Ook binnen een programma kun je het goed gebruiken: als je na een potje voetbal een ander spel wilt uit gaan leggen wat nogal wat concentratie vereist, kun je misschien beter eerst de groep wat kalmeren. Als afsluiting van een programma kun je deze spelen ook prima gebruiken, de groep gaat dan lekker rustig weg. Het doel is dus eigenlijk altijd het rustig maken van de groep. Het uitgangspunt is dat de groep erg druk is. En je wilt naar een rustige situatie. Het algemene doel is: De groep is na afloop van het spel van onrustig naar rustig gegaan. Levend verhaal Leeftijd Benodigdheden Groepsgrootte Speelbaar in

5+ een speelveld, een verhaal 6 of meer alle groepen

Omschrijving Als groepsleider ga je een verhaal vertellen en de groep gaat dit uitbeelden. Als je het hebt over een dolle groep koeien, rennen de deelnemers door de ruimte, koeien uitbeeldend. Dit verhaal kun je zo sturen dat het steeds rustiger wordt en iedereen uiteindelijk lekker in een weiland met de zon op z’n gezicht ligt te slapen.


YMCA Jeugdwerk

Als afwisseling kun je mensen in de groep aanwijzen die je verhaal vervolgen; zorg er dan voor dat je zelf rustig eindigt. Let op je stem: de intonatie en het volume daarvan heeft erg veel invloed op de groep. (In de omgekeerde vorm kun je dit spel ook als energizer gebruiken.) Moordenaartje Leeftijd Benodigdheden Groepsgrootte Speelbaar in

5+ een speelveld 8 of meer alle groepen

Omschrijving De groep staat in een kring. Eén persoon gaat naar de gang en is de rechercheur. Ondertussen spreekt men af wie de moordenaar wordt. De moordenaar kan mensen “vermoorden” door naar hen te knipogen (of ieder ander afgesproken teken). De mensen die een knipoog hebben gekregen vallen dood neer op de grond. De rechercheur komt binnen, gaat midden in de kring staan en probeert de moordenaar te vinden. Wie is de leider? Leeftijd Benodigdheden Groepsgrootte Speelbaar in


Omschrijving Het principe is hetzelfde als moordenaartje, alleen worden de mensen niet vermoord maar gaat de hele groep de bewegingen nadoen die de leider maakt. De persoon die naar de gang gaat moet er achter komen wie de leider is. Fopbal Leeftijd Benodigdheden Groepsgrootte Speelbaar in


Omschrijving De groep staat in een kring met de handen op de rug. In het midden staat één persoon met een bal. Deze persoon gooit de bal naar een van de leden uit de groep. Hij moet de bal vangbaar gooien, als iemand de bal niet vangt is hij af. Ook kunnen mensen af zijn als de gooier net doet alsof hij gooit en de handen van de vanger komen achter de rug vandaan. Beestachtig goed Leeftijd Benodigdheden Groepsgrootte Speelbaar in

8+ een speelveld, pen papier 8 of meer alle groepen

Omschrijving Ieder kind verandert in gedachten in een dier. Het schrijft vervolgens op een briefje de naam van het dier, een verklaring waarom juist dit dier bij hem past en zijn echte naam. Het vouwt het briefje dicht en houdt het in eerste instantie bij zich. Daarna wijst de groep ieder kind een dier toe. Deze dieren worden vervolgens vergeleken met het dier waarin elk kind zich veranderd had. Is de groep op hetzelfde dier uitgekomen? Of was het op zijn minst een dier dat daarop lijkt? Bij welke kinderen was er sprake van verschillen en waarom?


YMCA Jeugdwerk

De kinderen kunnen zich in plaats van in een dier ook in een plant, en voertuig, een meubelstuk, een muziekinstrument enz. veranderen. De beleving van zichzelf en van anderen door middel van metaforen is over het algemeen minder confronterend dan door middel van directe feedback. Daarbij komt dat metaforen steeds zowel positieve als negatieve feedback bevatten Wees niet boos, pluk een roos Leeftijd 6+ Benodigdheden een speelveld, een verhaal Groepsgrootte 8 of meer Speelbaar in alle groepen Omschrijving Met behulp van het volgende fantasieverhaal kunnen kinderen leren om zichzelf op een doeltreffende manier te instrueren wanneer ze agressief dreigen te worden of om analoog hieraan nieuwe instructies te bedenken, toegesneden op hun eigen situatie. De spelleider creëert een ontspannen sfeer en geeft hen dan de volgende aanwijzing: ‘Vandaag wil je met een droomvliegtuig een bezoek brengen aan een andere planeet. Je nestelt je in het zachte kussen van je stoel en concentreert je op de startgeluiden… het brommen wordt harder… het vliegtuig stijgt op… je verlaat de aarde… Daar verschijnen al nieuwe planeten… glinsterend en fonkelend… de aarde ligt achter je… hij wordt steeds kleiner… Je voelt je licht en gewichtloos… je glijdt het heelal binnen… Je besluit op de eerstvolgende planeet te landen, je bent nieuwsgierig hoe het er daar uitziet, wat je zult meemaken, of er kinderen zijn als jij… Naarmate de planeet dichterbij komt, hoe mooier hij wordt… alles is in warme, heldere, vriendelijke kleuren gehuld. Er zijn huizen, rond en warm, met daartussenin bonte bloemen en groene struiken… Alles is rustig en vriendelijk. Je vliegtuig landt heel zachtjes… je stapt uit… je loopt over een zachte, warme grond… Voorzichtig ga je naar een huis… je kijkt door een raam… niemand ziet je… In het huis is een schoolklas… Je hoort nog net ene kind iets tegen een ander zeggen, maar je kunt de woorden niet meer verstaan… Het moet iets onaangenaams geweest zijn… Misschien heeft het aangesproken kind het gewoon niet goed verstaan. In elk geval zie je hoe het woedend begint te worden… het ademt heftig… balt zijn vuisten… Maar kijk, wat gebeurt er nu? … Plotseling houdt het kind op. Het begint rustig te ademen, steeds uit en in en uit en in… En het begint te praten, eerst heel zachtjes, dan steeds harder en overtuigender: wees niet boos - pluk een roos, wees niet boos - pluk een roos… en iedere keer wordt het rustiger en vriendelijker, en ook het andere kind wordt rustiger en vriendelijker… Je ziet hoe ze zich allebei ontspannen.., ze beginnen te glimlachen, ze praten met elkaar, ze zijn rustig en vriendelijk tegen elkaar… alles is goed… Niemand heeft je bij het raam zien staan… Je bukt je en sluipt naar het vliegtuig terug. Je zegt tegen jezelf: Dat was en goed idee: Wees niet boos – pluk en roos. Dat zal ik onthouden. Je zegt de zin een paar keer… steeds opnieuw… je stapt in gedachten in je vliegtuig… je vliegt naar de aarde terug… hij wordt steeds groter en mooier… nu ben je weer hier… zachtjes zeg je de woorden: Wees niet boos – pluk een roos, wees niet boos – pluk een roos…’ Na de fantasiereis moet er gelegenheid gegeven worden om over de gevoelens tijdens en aan het eind van de reis na te denken en te praten.


YMCA Jeugdwerk

3.3 Samenwerkingsspelen Samenwerken doe je iedere dag meerdere malen. Ook binnen spel speelt het samenwerken een belangrijke rol. Niet het voetbalteam met het meeste talent wint, maar het team dat het slimste samenwerkt. Binnen groepen spelen veel zaken een rol. Als iedereen nog bezig is om zijn plekje te veroveren in de groep of als het basis vertrouwen in elkaar er nog niet is, dan zal het samenwerken moeilijk worden. Samenwerken gaat pas goed als de voorgaande fases in het groepsproces voldoende zijn voltooid. We geven een aantal voorbeelden waarin je het samenwerkingselement binnen een spel centraal stelt. Doel: De deelnemers hebben een ervaring opgedaan met “gedwongen” samenwerken, en hebben deze ervaringen met elkaar gedeeld. Tweelingen Leeftijd Benodigdheden Grote groep Speelbaar in Doel

6+ een speelveld, hindernissen 6 of meer basis vertrouwen De deelnemers hebben door het afleggen van het parcours, gemerkt dat samenwerken een toegevoegde waarde heeft voor het bereiken van hun doel.

Omschrijving Maak een eenvoudige hindernis baan waarbij je over iets heen moet klimmen, ergens onderdoor en ergens doorheen moet zien te komen. Vorm binnen de groep tweetallen, Maak de enkels aan elkaar vast met een lintje. Laat de tweetallen het tegen elkaar op nemen. Wie is het snelst? Dit kun je ook met drie of viertallen doen. Laat dan de handen vasthouden. Je kunt ook zeggen dat ze een bal tussen zich in geklemd moeten houden. Ook kun je iemand blinddoeken. Deze moet dan door de ander begeleid worden. Binnenstebuiten Leeftijd Benodigdheden Grote groep Speelbaar in Doel

6+ een speelveld, even veel touwtjes als deelnemers + 1 8 of meer basis vertrouwen De groep heeft door gericht samenwerken/ overleggen de opdracht behaald.

Omschrijving De groep gaat in een kring zitten, met de benen gestrekt en de enkels tegen elkaar. De enkels worden aan elkaar vastgebonden. De opdracht is als volgt: ga zo zitten dat je allemaal met je voeten aan de buitenkant van de kring zit. Blind vierkant Leeftijd Benodigdheden Grote groep Speelbaar in

10+ een speelveld, een verhaal 8 of meer basis vertrouwen


YMCA Jeugdwerk

Doel

Aan het eind van het spel heeft de groep, blind, en alleen door middel van verbale communicatie zo samengewerkt dat het vierkant wordt gevormd.

Omschrijving De groep gaat geblinddoekt in een rij staan, ze krijgen een touw in handen. De opdracht is: maak binnen een kwartier een vierkant met het touw, iedereen moet het touw vast hebben en je mag niet loslaten. Bandenspel Leeftijd Benodigdheden Grote groep Speelbaar in Doel

10+ evenveel autobanden als spelers + 1 band extra, één plank. En het liefst een betonnen vloer. 10 of meer basis vertrouwen Aan het eind van de activiteit, staat iedereen op een band, de groep heeft door goed overleg en samenwerking ieder persoon uit de groep geholpen hier te komen.

Omschrijving Beginsituatie: iedereen staat op een band, de banden liggen in een cirkel om de extra band heen, ongeveer twee meter van elkaar af. De plank ligt bij één van de deelnemers. Regels: - Je mag na het begin van het spel niet meer op de grond komen met handen of voeten. - De banden mogen alleen verplaatst worden als er niemand op staat. - Jullie krijgen een half uur, je mag oefenen wat je wilt, maar geef aan wanneer je officieel wilt beginnen. Vanaf dat moment gaan de twee bovenstaande regels in. Deze opdracht vereist nogal wat sturing, je moet de opdracht echt brengen als een uitdaging. Als de groep te lang blijft oefenen moet je op tijd vragen of ze nu willen beginnen. Komt een groep er helemaal niet meer uit, geef ze dan een hint. Geeft iemand al een aantal keren een rake opmerking maar wordt deze niet gehoord, stimuleer dan zodat hij/zij het zo zegt dat het wel gehoord wordt. Het hangt erg van de groep af hoe moeilijk je het kan maken en hoe strikt je de regels na leeft. Je kunt hier een aantal moeilijkheidsfactoren inbouwen: bijvoorbeeld de groep mag niet praten, één of meerdere deelnemers worden geblinddoekt. De levensgrote knoop Leeftijd 8+ Benodigdheden een stuk touw van tenminste 4 meter Grote groep 6 of meer Speelbaar in basis vertrouwen Doel Aan het eind van het spel heeft de groep een nieuwe knoop geleerd en heeft men deze in een verwarrende situatie d.m.v. samenwerking kunnen leggen. Omschrijving Laat de groep zien hoe je een acht knoop maakt, laat ze het proberen. Vervolgens geef je ze een touw dat iedereen met twee handen vast moet houden. Verdeel de deelnemers gelijkmatig over het touw. Vertel de groep dat ze een acht knoop in het midden van het touw moeten leggen (geef het midden aan met een lintje). Ze mogen het touw vanaf nu niet meer loslaten.


YMCA Jeugdwerk

De moeilijkheid van de opdracht kun je zelf bepalen: mogen de deelnemers praten of niet, blinddoek je deelnemers (dit is erg moeilijk), laat je ze de knoop van tevoren oefenen of alleen zien. Als ze de knoop al kennen, kun je een andere knoop pakken.

(Bij dit spel komt de stille leerling aan bod.) Spinnenweb Leeftijd Benodigdheden Grote groep Speelbaar in Doel

10+ 2 bomen en een langtouw. 8 of meer basis vertrouwen +(de plus staat voor iets meer dan basis vertrouwen) De groep heeft aan het einde van het spel door middel van samenwerken en goed overleg iedere deelnemer veilig door het web gekregen.

Omschrijving Maak tussen twee bomen een levensgroot spinnenweb van touwen. De gaten moeten zo groot zijn dat er iemand gestrekt doorheen geschoven kan worden. Zorg ervoor dat er evenveel gaten als deelnemers zijn of iets meer. Geef de groep de volgende opdracht: Binnen 15 minuten moet iedereen aan de andere kant van het web staan, jullie moeten er allemaal doorheen. Ieder gat mag maar één keer gebruikt worden. Raken jullie het web aan dan moet iedereen terug en mogen jullie het opnieuw proberen. Je kunt de moeilijkheid van deze opdracht zelf bepalen; hoe groot maak ik de gaten, hoe streng ben ik, mogen ze de bomen wel of niet aanraken. Je kunt ook een belletje aan het web bevestigen, als dat rinkelt moet de groep overnieuw beginnen. Piramides bouwen. Leeftijd Benodigdheden Grote groep Speelbaar in Doel

8+ Boom en een “sleutel” 8 of meer basis vertrouwen. + De groep heeft aan het eind van de activiteit fysiek op elkaar vertrouwd, en door overleg heeft een ieder zijn grens aangegeven.

Omschrijving In dit spel ga je een levende piramide bouwen. Geef de groep een uitdaging, hang bijvoorbeeld een lintje, een schat of een sleutel op. Geef de deelnemers de volgende opdracht: bouw een levende piramide zodat je de sleutel te pakken krijgt. Iedere deelnemer moet helpen bij de opdracht, je kunt onderdeel van de piramide zijn of aanwijzingen geven. Laat de groep zelf stuntelen en overleggen, let echter wel op de veiligheid. Als de groep er niet uit komt geef dan wat aanwijzingen. N.B.: let op de volgende punten; - Zorg dat men elkaar goed vasthoudt en elkaar vertrouwt!!! - Bouw de piramide van onderaan op; als de basis wankelt moet je direct stoppen! Zet de sterkste en zwaarste personen aan de basis. - Rustig en voorzichtig werken. - Zorg voor voldoende helpers (vangers) rondom de piramide. - Zorg voor zachte ondergrond (zand, grasmat, turnmat of evt. water) Denk ook aan elkaars veiligheid: steun op die plaatsen die tegen een stootje kunnen: schouder, heupen, dijen en knieën.


YMCA Jeugdwerk

De levende knoop Leeftijd Benodigdheden Grote groep Speelbaar in Doel

7+ een speelveld 8 of meer Basis vertrouwen + Aan het eind van het spel heeft groep, door goed overleg en oplettend oog voor de ander de opdracht behaald

Omschrijving Laat de deelnemers een kring maken, iedereen sluit zijn ogen en loopt rustig met de handen schuin omhoog naar voren. De deelnemers zoeken met hun handen naar de handen van groepsgenoten. Zorg er voor dat ze niet de handen van hun buurman vast hebben of de beide handen van een deelnemer. Heeft iedereen twee handen vast dan mogen ze hun ogen weer openen. Nu moeten ze gaan proberen om zonder de handen los te laten weer een kring te vormen. Dus uit de knoop te komen. Het kan voorkomen dat er twee kringen zijn, dit is geen probleem. Wanneer men elkaars handen zoekt is het handig om de laatste overgebleven handen even te helpen. Bij de spelen ‘bandenspel’ en de “levensgrote’ knoop, kun je achteraf beslissen om te gaan evalueren. Hoe hebben de deelnemers de spelen ervaren. Welke rol hebben ze gespeeld binnen het spel en waren ze hier tevreden mee. Als begeleider ben je tijdens het evaluatiemoment aan het sturen; probeer een duidelijke scheiding te maken tussen feiten en interpretaties. Zorg ervoor dat de verschillende interpretaties aan elkaar en aan elkaars gedrag gekoppeld worden. Je kunt het ook een stuk directer aanpakken: een voetbalteam dat niet goed samen kan werken/ spelen bijvoorbeeld. Het volgende spel is hier een voorbeeld van. Evenwicht V Leeftijd Benodigdheden Grote groep Speelbaar in Doel

6+ 3 bomen, en een groot stevig touw 2 of meer Basis vertrouwen De deelnemers hebben aan het eind van het spel door goed op elkaar af te stemmen het juiste evenwicht gevonden en hebben een meter van de V afgelegd.

Omschrijving Span tussen drie bomen een touw in de vorm van een V. Ga met twee personen op het touw staan, begin onder aan de V, de personen gebruiken elkaar om hun evenwicht te bewaren. Ze gaan proberen zo ver mogelijk de V af te lopen, welk koppel komt het verste? Het touw rond Leeftijd Benodigdheden Grote groep Speelbaar in Doel

9+ een speelveld, stevig en lang touw 12 of meer Basis vertrouwen De deelnemers hebben aan het eind van de activiteit, ervaren dat gebundelde krachten erg sterk kunnen zijn mits in goed overleg gebruikt.


YMCA Jeugdwerk

Omschrijving De deelnemers gaan in een kring staan en hebben een stevig touw vast. Het touw is over de hele kring gespannen.(ze houden het touw vast en gaan naar achter hangen) Nu moet 1 van de deelnemers op het touw klimmen en zo de hele kring rondlopen. Om het moeilijk te maken kun je meerdere deelnemers over het touw laten lopen. Teambal Leeftijd Benodigdheden Grote groep Speelbaar in Doel

6+ een speelveld, bal 10 of meer basis vertrouwen Aan het eind van het spel heeft ieder team en elk team lid de bal gehad ze hebben zo samengewerkt dat met daaruit tenminste een keer heeft kunnen scoren.

Omschrijving Speel voordat je teambal gaat spelen een keer een potje handbal en doe dit na teambal nog een keer en kijk dan eens naar het verschil. Teambal is de meest essentiële vorm van veel officiële balspelen: voetbal, basketbal, hockey, etc... Zoals al gezegd, het spel idee van voetbal is de bal in je team houden. We nemen dit als uitgangspunt. Doel: de groep wordt gedwongen samen te werken en ieder team heeft dit tenminste twee keer gehaald. Een team behaalt een punt wanneer in een ononderbroken reeks de bal rond wordt gespeeld en alle teamleden de bal hebben gehad. Regels

-

Je mag niet lopen met de bal. Geen fysiek contact.

Uiteindelijk zal voor een groep die minder balcontrole heeft, dit spel niet meer leuk zijn. Het team met bal zal altijd winnen maar voordat dit bereikt wordt, zal er samengespeeld moeten worden. Daarna kun je variaties aanbrengen: via de muur overspelen, alleen met de voeten overspelen, iedereen mag maar met één arm gooien en vangen etc... Boomstam rollen Leeftijd Benodigdheden Grote groep Speelbaar in Doel

6+ een speelveld 10 of meer basis vertrouwen De groep heeft aan het eind van de activiteit samen nagedacht over de beste en snelste manier om hun taak (de afstand afleggen) te volbrengen.

Omschrijving De groep gaat in de breedte naast elkaar liggen, ze moeten tegen elkaar liggen. Een persoon gaat erbovenop liggen in de lengte. Nu moeten alle kinderen beginnen met rollen zodat de persoon die bovenop ligt naar de andere kant gebracht wordt. Als hij aan de andere kant is sluit hij daar aan. De volgende persoon gaat bovenop liggen en word naar voren gerold. Zo moet een x aantal meters afgelegd worden. Je kunt dit in twee teams tegen elkaar doen.


YMCA Jeugdwerk

Een aantal algemene tips bij samenwerkingsspelen: - Zorg voor een passende uitdaging De opdracht moet moeilijk zijn, maar haalbaar. De groep moet met een succes gevoel de opdracht afsluiten. Dit betekent ook dat het niet te makkelijk mag zijn. - Zorg voor veiligheid. Zoals al vermeld is, is er steeds een wisselwerking tussen vertrouwen en samenwerken, let hier goed op. Deelnemers kunnen mee doen aan activiteiten die ze eigenlijk niet willen doen maar de groepsdruk haalt hun over. Dit is niet de bedoeling. Je kunt in de opdrachten voor iedereen een rol hebben. (Iemand die niet mee durft te doen wordt coach, of degene die aanwijzingen geeft.) - De uitdaging aanpassen We hebben laten zien dat je zonder al te veel middelen ook gepaste uitdagingen kunt creëren. Wat meestal heel goed werkt als een simpel spel wat moeilijker moet worden is de zintuigen uitschakelen. Iemand mag niets meer zien, of maar een iemand mag kijken. Iemand mag niet meer praten. Mensen aan elkaar vast binden, en je mag niet praten. Iemands handen en voeten vast binden en alleen hij kan zien, of alleen hij mag praten.

3.4 Vertrouwensspelen Zoals gezegd is vertrouwen het belangrijkste element voor een groep in ontwikkeling. Vandaar ook dat hier veel spelen voor ontwikkeld zijn. In dit hoofdstuk geven we een beeld van wat er mogelijk is met vertrouwensspelen. Vertrouwen heeft voor iedereen een andere betekenis. De één leent zonder moeite zijn telefoon uit voor een spelletje waarbij iets nodig is om mee over te gooien. Maar hij denkt er misschien niet over na om blind op een muur af te rennen waar mensen voor staan die hem van tevoren zullen opvangen. De ander vindt die muur niet eng maar niemand mag aan zijn nieuwe telefoon komen. We gaan er vanuit dat de groep elkaar kent en dat er enige mate van vertrouwen is, maar dat hier nog veel aan bijgewerkt kan worden. Zoals gezegd: vertrouwen krijgen in een groep is een natuurlijk proces; door spelen kun je dit proces versnellen. Hieronder volgen een aantal spelen waarbij door deelnemers een (extreme) ervaring te laten beleven, het vertrouwen in elkaar sterker wordt. We beginnen met een aantal spelen waar fysiek contact een rol speelt; durf je iemand aan te raken en mag iemand jou aanraken. We gaan door met een aantal spelen waarbij je het zintuig zien weghaalt. Mensen zijn erg visueel ingesteld, als je dit zintuig weg laat komen mensen in een situatie waarin ze afhankelijk worden van iemand anders. Binnen groepen is er vaak wel al vertrouwen tussen individuen, maar vertrouwen in de hele groep is een ander verhaal. Om vertrouwen binnen een hele groep te krijgen is het erg belangrijk dat je de juiste opbouw kiest en de juiste sfeer creëert. Begin veilig in tweetallen en bouw het langzaam uit naar de hele groep. Creëer ook een sfeer van rust en vertrouwen waar men zich goed kan concentreren. Bij het gebruik van de vertrouwensspelen is het van groot belang op te letten of de groep het wel aankan. Eerder hebben we de term basis vertrouwen al gebruikt. In de spelen hiervoor beschreven hebben we ook basis vertrouwen+ gebruikt, dit wil zeggen dat groep elkaar kent, vertrouwd en dat er een veilige sfeer in de groep hangt. Er word niet gepest en mensen voelen zich op hun gemak. Het gaat erg om sfeer. Hier heb je als begeleiding erg veel invloed op. Het is van groot belang dat je bij spelen waar basis vertrouwen + staan een veilige, rustige en overzichtelijke sfeer creëert. Niemand moet gedwongen worden.


YMCA Jeugdwerk

Mensen zullen soms nee zeggen en ook dat, of misschien wel juist dat moet op waarde geschat worden. Spelen met fysiek contact: Aanraken en aangeraakt worden, doodnormaal en doodeng. Hoe dicht laat jij iemand in je buurt. Mag iemand na een kort gesprek al in jouw intieme zone komen (dichter bij dan 20 cm) of komen alleen de mensen van wie je echt heel erg veel houd in die zone. Op een speelse wijze kun je kinderen hierin hun eigen grenzen laten bepalen. Wat wil je wel en wat wil je niet. Vind je het eng en durf je het toch? Voor vertrouwen in de groep zijn spelen met fysiek contact erg bruikbaar als vertrouwensspelen Het doel is: de deelnemers laten ervaren hoe het is om fysiek contact te hebben met een ander en leren hun grenzen daarin te bepalen. Spreekwoorden/ gezegdes Leeftijd 6 tot 12 jaar Benodigdheden een speelveld, lijst met spreekwoorden en gezegdes Grote groep 10 of meer Speelbaar in basis vertrouwen Doel Aan het eind van het spel hebben de deelnemers ervaren hoe het is om elkaar aan te raken en aangeraakt te worden. Omschrijving Laat de groep door de zaal lopen. Op het moment dat jij een spreekwoord of een gezegde noemt, proberen zij dit zo snel mogelijk uit te beelden in twee tallen. Degene die als laatste overblijft, of het tweetal dat als laatste is, mag 1 beurt overslaan. Voorbeelden voor spreekwoorden/gezegdes zijn: Iemand bij de neus nemen Iemand in de haren zitten Iemand voor zijn hoofd stoten Iemand een pluimpje geven Iemand een voet dwars zetten Iemand in de armen sluiten Iemand overeind houden Iemand op handen dragen Schrijf het maar op mijn buik Iemand over de knie leggen Iemand de oren van het hoofd praten De koppen bij elkaar steken Met elkaar overhoop liggen Kwak Leeftijd Benodigdheden Grote groep Speelbaar in Doel

6+ een speelveld 10 of meer basis vertrouwen Tijdens het spel hebben de deelnemers op een speelse manier lichamelijk contact gemaakt

Omschrijving Iedereen buigt het lichaam voorover en hobbelt achterwaarts de zaal door. Als je met je achterwerk tegen iemand anders aankomt, dan kijk je tussen je benen door en begroet de ander met een enthousiaste ‘Kwak’.


YMCA Jeugdwerk

Voetje van de vloer Leeftijd Benodigdheden Grote groep Speelbaar in Doel

6+ een speelveld 10 of meer basis vertrouwen + Aan het eind van het spel hebben de deelnemers ervaren hoe het is om elkaar vast te pakken op te tillen en hoe het is om opgetild te worden.

Omschrijving Dit is een vorm van tikkertje waarbij je niet getikt mag worden als je door iemand opgetild wordt of als je zelf iemand optilt. Battlefield Leeftijd Benodigdheden Grote groep Speelbaar in Doel

6+ een speelveld, een verhaal 10 of meer basis vertrouwen + Aan het eind van het spel hebben de deelnemers elkaar in een reactie aangeraakt en ervaren hoe het is om dit erg snel te communiceren. (mag ik wel/ niet …)

Omschrijving De deelnemers lopen kris kras over het speelveld. De spelleider roept willekeurig drie commando’s; knights, medic en guard. De spelers moeten deze commando’s in tweetallen uitvoeren. Degene die het laatst is, is af. Knight De één springt op de rug van de ander (ridder springt op een paard) Medic De één draagt de ander in zijn armen (van het slagveld af) Guard Eén gaat liggen en de ander zet zijn voet erboven op (guard heeft iemand opgepakt) Je kunt er natuurlijk zelf ook nog andere commando’s aan toevoegen.

Stoeivormen Stoeivormen zijn erg geschikt als werkvorm voor verschillende doelgroepen. Onder andere omdat degene die doorgaans de ‘zwakkere’ in de groep is, lichamelijk gezien opeens de sterkste blijkt te zijn. Bij stoeien wil het natuurlijk niet altijd zeggen dat de lichamelijk sterkste altijd ‘wint’. Ook behendigheid, inzicht en snelheid zijn belangrijk. Omdat kinderen en jongeren behoefte hebben aan bewegen en stoeivormen ook nog eens uitdagend zijn, is deze vorm erg goed bruikbaar. Doelen Doelen die je kunt hebben bij het aanbieden van stoeivormen kunnen zijn: - De deelnemers laten zien dat je niet altijd lichamelijk sterk hoeft te zijn om een krachtmeting te winnen. - De deelnemers kennis laten maken en leren omgaan met gevoelens van onmacht en woede. - De deelnemers leren om ondanks spanningen toch rekening met elkaar te houden en samen te werken. - De deelnemers laten ervaren hoe het voelt om ‘slachtoffer’ te zijn. - De deelnemers laten ervaren hoe het is om ‘macht’ te hebben. Er zijn een aantal dingen waar je als leider rekening mee moet houden wanneer je met stoeivormen aan de slag gaat.


YMCA Jeugdwerk

-

Iedereen moet zijn sieraden af doen om zichzelf en elkaar te beschermen voor blessures. Stel altijd voorwaarden als je gaat stoeien, geef duidelijke regels aan. Zorg dat jij de groep kent en dat de groep elkaar kent. Laat niet teveel deelnemers tegelijk stoeien, dan houd je geen overzicht. Haal een deelnemer wanneer hij flipt direct uit het spel.

Kracht uitoefenen De kinderen vormen paren en meten met behulp van verschillende opdrachten hun krachten. Is steeds hetzelfde kind sterker? Hoe voel je je als je zwakker bent? Hoe als je sterker bent? Wat kun je doen om te voorkomen dat je agressief wordt omdat je voelt of ervaart dat je zwakker bent? Wat kun je doen om te voorkomen dat de sterkste hun krachten ten volle benutten en het andere kind (lichamelijk of geestelijk) pijn doen? Mogelijke opdrachten om daar achter te komen zijn: De kinderen proberen elkaar weg te duwen terwijl ze hun lichaam stijf houden – armen en benen blijven strak tegen het lichaam aan, trappen of ander ‘beenwerk’ is niet toegestaan. De kinderen gaan zo tegenover elkaar staan dat wanneer ze hun armen uitstrekken, alleen maar hun handpalmen te drukken, proberen ze elkaar uit evenwicht te brengen. De kinderen doen hun armen omhoog, pakken elkaars handen en haken hun vingers in elkaar. Vervolgens proberen ze elkaar weg te duwen. Ze moeten daarbij hun armen steeds omhoog houden. De kinderen gaan met hun ruggen tegen elkaar aan staan en proberen de ander van zijn plaats te krijgen door alleen maar met hun romp te bewegen, bijvoorbeeld door te duwen, met hun achterwerk te wiebelen, en dergelijke. Ook hier mogen ze hun armen, handen, benen en voeten niet gebruiken. Het ene kind gaat achter het andere staan en slaat zijn beide handen van achteren om te taille van het kind vóór zich. Het kind dat wordt vastgehouden probeert zich uit alle macht te bevrijden, zonder zijn eigen handen te gebruiken (bijvoorbeeld door zijn spieren aan te spannen en tegen de handen van het andere kind te drukken). Na een tijdje worden de posities omgewisseld.

Rug tegen rug Leeftijd Benodigdheden Grote groep Speelbaar in

Doel

6+ 12 basis vertrouwen De deelnemers hebben aan het eind van het spel gemerkt hoe sterk de kracht van een groep kan zijn, en hebben deze krachten gebruikt.

Omschrijving Dit spel kan met de hele groep tegelijk gespeeld worden. Een bijkomend voordeel is dat de ‘zwakkere’ kinderen in de groep, nu ook ervaren hoe het is om ‘sterk’ te zijn. De kinderen vormen twee rijen en haken de armen in elkaar. Dan gaan de rijen met de ruggen tegen elkaar staan en proberen ze de andere rij weg te duwen. Let er wel op dat de rijen niet uit elkaar gerukt worden. De rijen kunnen op verschillende manieren worden samengesteld. Bijvoorbeeld de kleinere of zwakkere kinderen beter in het midden van de rij of aan het uiteinde plaatsen? Of om steeds afwisselend een sterk en zwak kind op te stellen?


YMCA Jeugdwerk

Duimworstelen Leeftijd Benodigdheden Grote groep Speelbaar in

Doel

6+ 2 basis vertrouwen De deelnemers hebben aan het eind van het spel gemerkt dat je lichamelijk niet sterk hoeft te zijn om een krachtmeting te winnen.

Omschrijving In plaats van met het hele lichaam kan er ook alleen met de vingers kracht worden uitgeoefend. Ook minder ‘sterke’ kinderen hebben hier een echte kans. Om te winnen moet je namelijk niet alleen sterk zijn, maar ook snel, behendig en in staat zijn je te concentreren. Twee kinderen gaan tegenover elkaar staan of zitten. Ze strekken hun rechter- (of als ze linkshandig zijn) linkerarm uit en haken de vingers in elkaar. Alleen de duim kan zich vrij blijven bewegen. Degene die erin slaagt de duim van de ander onder zijn eigen duim ‘tegen de grond te leggen’, heeft gewonnen.

Hanengevecht Leeftijd Benodigdheden Grote groep Speelbaar in

Doel


Omschrijving Telkens gaan twee kinderen tegenover elkaar staan. Ze doen hun armen voor de borst over elkaar, trekken één been op zodat ze slechts op één been staan en proberen elkaar zo uit evenwicht te brengen terwijl ze tegen elkaars armen stoten. Daarbij moeten ze hun armen over elkaar blijven houden. Doel is om zelf zo lang mogelijk te blijven staan en de andere voet niet op de grond te hoeven zetten. Teenworstelen Leeftijd Benodigdheden Grote groep Speelbaar in

Doel


Omschrijving Deze vorm wordt in tweetallen gespeeld. De kinderen doen de schoenen uit en gaan met de ruggen tegen elkaar op de grond zitten. Ze haken de armen in elkaar. Er wordt afgesproken welke arm er losgelaten wordt en op welk signaal. Wanneer dit signaal klinkt, dan draaien de deelnemers zich om (één arm blijft vast) en proberen de grote teen van de tegenstander vast te pakken.


YMCA Jeugdwerk

Armworstelen Leeftijd Benodigdheden Grote groep Speelbaar in

Doel

6+ 2 basis vertrouwen De deelnemers hebben na het spel ervaren hoe het is om macht te hebben of onmachtig te zijn.

Omschrijving Hiervoor gaan twee ongeveer even grote kinderen tegenover elkaar aan tafel zitten. Beiden zetten hun rechter- of linkerelleboog op de tafel en geven elkaar de rechter- of linkerhand. De andere hand houden ze op hun rug. Op bevel probeert ieder kind uit alle macht de onderarm van de ander tegen de tafel te drukken. Dezelfde oefening kan ook liggend gedaan worden. De kinderen gaan tegenover elkaar op de grond liggen en brengen alleen hun rechter- of linkerelleboog omhoog, haken hun handen in elkaar en proberen de onderarm van de ander tegen de grond te drukken. De oefening dient op tapijt of buiten in het gras of in het zand te worden gedaan, zodat niemand zich verwondt. Nog en variatie op deze oefening is het ligsteunworstelen: Twee kinderen liggen tegenover elkaar, steunend op armen en voeten. Ze krijgen de opdracht om de onderarm van de ander weg te trekken. Ook hier geldt weer: let op de ondergrond!

Spelen met het zintuig zien Het doel is: deelnemers ervaren tijdens de activiteit hoe het is om afhankelijk te zijn van een ander en leren ‘blind’ te vertrouwen op hun partner. Het is zo vertrouwd elkaar even aan kijken, we gaan blind op onze visuele intuïtie af. Mensen “voelen” elkaar aan. Soms klikt het meteen en soms voel je je bij iemand ongemakkelijk zonder dat je met hem kent of met hem gepraat hebt. Er zijn wetenschappers die beweren dat dit ligt aan de visuele dingen die we waarnemen. Hoe staat iemand, hoe kijkt hij, wat is zijn houding. Ook herinneringen aan mensen, mijn moeder heeft een heel typische neus, als ik mensen tegen kom met zo’n zelfde neus voel ik me heel snel op mijn gemak, pas later na kan ik dit verklaren door hun neus. (en vele andere zaken) Hier van uitgaande; wat gaat er gebeuren als je opeens niets meer kunt zien en toch mensen moet vertrouwen? Blindlopen Leeftijd Benodigdheden Grote groep Speelbaar in Doel

8+ een speelveld, blinddoeken 10 of meer basis vertrouwen+ Aan het eind van het spel hebben de deelnemers ervaren hoe het is om blind op iemand te moeten vertrouwen.

Omschrijving Vorm tweetallen; één persoon loopt voorop (met een blinddoek voor), de tweede persoon loopt daarachter met de handen op de schouders van de blinde. Zo staat de zaal vol met koppels. Op een teken van de spelleider gaan de blinde mensen lopen, de achterste personen volgen. Op het moment dat iemand tegen een muur of tegen iemand anders aan dreigt te lopen stuurt de achterste persoon bij door het geven van commando’s: links, rechts of stoppen. Dit doe je gedurende 5 minuten en dan laat je de tweetallen wisselen. Vraag de blinde goed op te letten en andere zintuigen te gebruiken om nergens tegenaan te lopen.


YMCA Jeugdwerk

Deze opdracht kun je steeds verder doorvoeren: begin met de handen nog maar heel licht op de schouders van de blinde. Vervolgens gaan de handen weg en alleen als het misgaat wordt er een tikje links of rechts op de schouders gegeven, een tik op beide schouders is stil staan. Als het erg goed gaat kun je proberen om de blinde zelfstandig te laten lopen en zijn maatje langs de kant te laten staan en aanwijzingen te geven. Het is verbazingwekkend hoe stil het bij deze laatste vorm kan blijven. Dit spel zou je ook bij de bewustwordingsspelen kunnen zetten met als doel: “Aan het eind van de activiteit heeft ieder groepslid gemerkt wat voor beperkingen je hebt door blind te zijn en welke gevoelens daarbij komen kijken.” Vallen Leeftijd Benodigdheden Grote groep Speelbaar in Doel

10+ een speelveld, bank of kast 10 of meer basis vertrouwen+ de deelnemers ervaren hoe het is om vertrouwen te geven en te ontvangen van hun groepsleden en hebben aan het eind van de activiteit hun ervaringen met elkaar gedeeld in een evaluatie

Omschrijving Vertel bij de uitleg dat niemand verplicht is om mee te doen aan deze activiteit, wijs erop dat je verwacht dat iedereen het wel serieus probeert en dat niemand, ook niet even voor de grap, iemand mag laten schrikken door te laat op te vangen. Maak groepjes van drie en zorg ervoor dat mensen die ongeveer even zwaar zijn bij elkaar komen, zet dan zoveel mogelijk mensen bij elkaar die het goed met elkaar kunnen vinden. Twee mensen gaan tegenover elkaar staan met de gezichten naar elkaar toe, één persoon staat er tussen en laat zich eerst achterover en dan voorover vallen. De voeten blijven op dezelfde plek op de grond staan. De vangers duwen hem heen en weer, eerst heel voorzichtig zodat degene die valt meteen opgevangen wordt en ook gelijk weer wordt teruggeduwd: dit kun je steeds ietsje later doen. Zorg ervoor dat de vangers een goede stand hebben, voeten stevig, één been voor het ander. Let ook op de plaats van opvangen bij de achtervanger moeten de handen op de schouderbladen zitten, bij de voorvangers moet je net onder de schouders opvangen. De vorige opdracht kun je vervolgen door een cirkel van acht personen te maken die allemaal schouder tegen schouder staan. In de kring staat een deelnemer deze sluit zijn ogen en laat zich langzaam naar achter vallen. De groep vangt hem op en duwt hem een ander kant op waar dan ook weer mensen staan die hem opvangen en een andere kant opduwen. Zo kun je een tijdje doorgaan, 2 minuten per persoon is ideaal en erg ontspannend als de deelnemer zich eenmaal overgeeft aan de groep. Let ook hier goed op de stand van de vangers (één been voor het ander), let ook goed op de juiste concentratie. Stagediven Leeftijd Benodigdheden Grote groep Speelbaar in Doel

dit is een goed vervolg op de voorgaande oefeningen

10+ een speelveld, bal 10 of meer basis vertrouwen + De deelnemers hebben


YMCA Jeugdwerk

Omschrijving Eén persoon uit de groep gaat op een verhoging staan van ongeveer anderhalve meter hoog. Hij gaat op de rand van die verhoging staan met zijn rug naar de rand. De groep staat voor die rand tegenover elkaar en houden met de handen de polsen van de overbuurman vast. De groep geeft aan wanneer zij klaar is, waarna de persoon op de verhoging vraagt of hij zich mag laten vallen, de groep antwoordt “ja klaar” en de persoon laat zich achterover vallen, zijn lichaam stijf houdend. Als extra dimensie kun je nog, nadat de persoon is opgevangen (hij heeft zich met zijn ogen gesloten laten vallen), hem al wiegend omhoogtillen een aantal tellen boven de hoofden wiegen en vervolgens heel langzaam laten zakken. Dit geeft een heel ontspannen effect, het lijkt alsof je zweeft (aanrader). Bij de laatste variatie is het handig om bij de vangers niet elkaar vast te laten houden maar om en om de armen naast elkaar gestrekt te houden, dit is sterk genoeg. Zorg altijd voor minimaal 8 vangers. Verdeel de vangers op kracht; bij de benen hoeven minder sterke mensen te staan dan bij de rug. Na deze twee oefeningen ga je met de groep bij elkaar zitten en vraag je hoe ze de activiteit ervaren hebben, waarom ze wel of juist niet meededen. Voelde je je helemaal veilig, en veranderde dat gevoel tijdens de activiteit? Had je van tevoren gedacht dat je dit zou durven doen en durfde je het? Bij een evaluatie is het erg belangrijk dat naar iedereen goed wordt geluisterd en dat iedereen serieus genomen wordt. Tunnel Leeftijd Benodigdheden Grote groep Speelbaar in Doel

10+ een speelveld 10 of meer basis vertrouwen+ de deelnemers ervaren hoe het is om tegen hun zintuigen in te vertrouwen op hun groepsgenoten, aan het eind van de activiteit heeft iedereen een keer door de tunnel gerend.

Omschrijving De deelnemers gaan in twee rijen tegenover elkaar staan (ongeveer 1,5 meter van elkaar) en strekken de armen recht vooruit om en om. Eén persoon uit de groep gaat een meter of 7 van deze rijen afstaan en rent erop af, op het moment dat de renner de groep bereikt gaan één voor één de handen omhoog, waardoor de renner tussen de rijen door rent. Dit is voor de meeste mensen een enge ervaring en pas na de derde keer durven ze door te rennen. Zorg bij deze opdracht dat het einde van de rijen voldoende ver van de muur (van de zaal bijvoorbeeld) is zodat een fanatieke renner niet tegen de muur loopt. Let er ook op dat de renner eerst aan de groep vraagt of hij mag gaan rennen. Concentratie is erg belangrijk. Dode muur Leeftijd Benodigdheden Grote groep Speelbaar in Doel

14 een speelveld, bal 10 of meer basis vertrouwen

Omschrijvingen Deze activiteit kun je na de voorgaande activiteit doen. De deelnemers zullen merken dat je als je zintuigen het niet vertrouwen je nooit voluit kunt gaan.


YMCA Jeugdwerk

Om de beurt gaat een deelnemer uit de groep 10 meter van de groep af staan. De groep staat ongeveer twee meter van de muur af. De persoon die van de groep gescheiden is, rent nu met zijn ogen dicht zo hard als hij kan op de muur af. De groep die daar staat houdt hem twee meter voor deze muur tegen. In de praktijk zijn er maar weinig mensen die voluit durven rennen met hun ogen dicht. Let goed op dat de opvanggroep goed geconcentreerd is en oplet als de loper begint met rennen.

3.5 Bewustwordingsspelen Bewustwording wil eigenlijk zeggen dat er over een bepaald onderwerp gedacht, of gepraat gaat worden. Binnen een bewustwordingsspel geef je wat extra achtergrondinformatie en kun je een gesprek op gang brengen. De groep kan meningen uitwisselen of een mening vormen. Als spelleider moet je van tevoren genoeg achtergrondinformatie hebben, deze kun je gemakkelijk van het internet halen: www.weetjes.nl of www.start-bob.com/weetjes . Tijdens een gesprek met je groep is het erg belangrijk zelf het gesprek te leiden. Maar zorg ervoor dat je je eigen mening niet geeft, tenzij men er expliciet naar vraagt. Als begeleider heb je veel invloed op de deelnemers. Vooral als ze nog iets jonger zijn hechten ze veel waarde aan de mening van een groepsleider. Probeer door vragen diepgang te brengen in het gesprek. Zorg ervoor dat ook de deelnemers die wat stiller of iets verlegen zijn de kans krijgen om hun zegje te doen. Onderwerpen kunnen zijn; alcohol, seksualiteit, geloof, politiek, discriminatie, racisme, derdewereldlanden, vluchtelingen, een andere cultuur, geweld, oorlog etc….. Hieronder vind je een aantal vormen waarin je deze onderwerpen aan bod kunt laten komen. Wat vind ik ervan Leeftijd Benodigdheden Grote groep Speelbaar in Doel

8+ een speelveld, twee grote vellen papier(borden), een aantal stellingen 10 of meer basis vertrouwen De deelnemers hebben aan het eind van de activiteit nagedacht over het issue asielzoekers in Nederland.

Omschrijving Zet in een ruimte twee borden neer; mee eens, oneens (waar onwaar/ja, nee) Laat de groep er tussenin staan, lees een stelling voor en vraag aan de groep te gaan staan bij het bord “mee eens” als ze het er mee eens zijn en bij het bord “oneens” als ze er niet mee eens zijn. Je kunt er voor kiezen om mensen hun keuze te laten toelichten, of zelfs een kleine discussie te laten ontstaan. Voorbeelden van stellingen of vragen: - Asielzoekers zijn de schuld van de overbevolking in Nederland. - Vluchtelingen en asielzoekers worden in de watten gelegd. - Vluchtelingen willen geen Nederlands leren. - Vanaf volgend jaar moeten alle asielzoekers verplicht in Groningen Friesland of Drenthe worden ondergebracht. - Nederland is toleranter dan Duitsland. - Als iemand van de NVU (extreem rechts) door een buitenlander in elkaar wordt geslagen, is dat zijn eigen schuld. Schelden Leeftijd Benodigdheden Grote groep

10+ een speelveld 8 of meer


YMCA Jeugdwerk

Speelbaar in Doel

basis vertrouwen+ Aan het eind van de activiteit heeft de groep ervaren hoe het is om uitgescholden te worden en hebben zeker 4 mensen verteld hoe ze dit ervaren hebben.

Omschrijving In een groep wordt heel veel gescholden en gepest, je hebt het gevoel dat de groep niet door heeft welk effect dit op de gepeste heeft. Je verdeelt de groep in groepjes van vier personen. Per groepje is steeds één persoon het slachtoffer, je speelt vier rondes zodat iedereen aan de beurt komt. Gedurende een minuut mogen de drie anderen van het groepje tegen deze persoon schelden. Ze beginnen met vervelende opmerkingen en laten dit steeds harder worden totdat er aan het einde van de minuut geschreeuwd en gescholden wordt tegen deze persoon. Er mag alleen gescholden worden, er mag GEEN fysiek contact plaatsvinden. Het slachtoffer mag niets zeggen en mag ook niet weg lopen. Speek af dat als iemand er echt niet meer tegen kan dat hij dan STOP roept en de drie anderen moeten dan onmiddellijk ophouden. Nadat iedereen aan de beurt is geweest ga je bij elkaar zitten en vraag je een aantal mensen hoe ze het ervaren hebben om zo uitgescholden te worden en zo machteloos te zijn. Maak de link met het pestgedrag van de groep. Je kunt vragen stellen als: hoe voelde het? , wat wou je eigenlijk doen?, voelde je je bedreigd? (er was immer geen fysiek contact dus ook geen (fysieke) bedreiging?) Dit is een zeer effectief spel, maar het kan ook heel erg heftig zijn, dus ga bij je zelf na of de groep het aan kan. Rolspelen Leeftijd Benodigdheden Grote groep Speelbaar in Doel

12+ een speelveld 4 of meer basis vertrouwen Aan het eind van het spel hebben de deelnemers zich ingeleefd in iemand anders en kunnen twee voor en twee nadelen van de ander vertellen.

Omschrijving Door in iemand anders zijn huid te kruipen kun je vaak tot nieuwe inzichten komen. Je kunt je beter inleven in iemands situatie als je deze zelf een keer ervaren hebt. Leg een situatie voor: De gemeente Helden heeft een probleem met hanggroep jongeren. Dat wil zeggen, de omwonenden van de hangplek klagen over geluidsoverlast, vernielingen en rommel. De jongeren zeggen dat het allemaal wel mee valt; een paar lege blikjes in de struiken, een keer een radio aan gehad en die prullenbak hadden zij niet in brand gestoken. Ze vinden dat de omwonenden zich aanstellen, de sfeer wordt er niet beter op. De gemeente weet niet wat ze moet doen, de jongeren weg sturen is het probleem verplaatsen naar een andere wijk, dus wordt besloten om eens met de betrokkenen om tafel te gaan zitten. Zo komt het dat op een woensdagavond een groepje omwonenden samen met een groepje jongeren en de gemeente als bemiddelaar om tafel zitten. Verdeel de groep in drieën. De gemeente hoeft maar door één of twee deelnemers vertegenwoordigd te worden, iedere groep is één van de aanwezige partijen. Laat de groepjes eerst tien minuten bespreken wat ze uit het gesprek willen halen en welke standpunten ze innemen. De groep gaat in gesprek, de gemeente is dus de bemiddelaar en gespreksleider. Bepaal zelf hoelang je het gesprek wilt laten duren. Je kunt ook een ander casus verzinnen die toepasbaar is op de groep.


YMCA Jeugdwerk

Levensplaatjes Leeftijd Benodigdheden Grote groep Speelbaar in Doel

10+ een speelveld, plaatjes met afbeeldingen naar keuze 4 of meer basis vertrouwen Aan het eind van het spel hebben de deelnemers hun gevoel via een metafoor omgezet in een plaatje, zij kunnen dit aan de groep uitleggen.

Omschrijving Zoek een twintigtal plaatjes met afbeeldingen uit de natuur, steden, landschappen, zeeën, watervallen, dieren, drukke winkelstraten, snelwegen enz. Leg deze afbeeldingen op de grond, laat de groep er in een ruime kring omheen zitten. Vraag aan de deelnemers om goed naar de plaatjes te kijken en er een plaatje uit te zoeken dat goed past bij hun leven op dit moment. Geef ze hier een minuut of 5 tot 10 de tijd voor. Vervolgens ga je de groep bij langs en om de beurt vertellen de deelnemers welk plaatje ze hebben uitgekozen en waarom ze vinden dat dit bij hun situatie op dit moment past. Je kunt deze opdrachten ook op concrete situaties toepassen bijvoorbeeld iemand uit het dorp is slachtoffer van zinloos geweld geworden. De groep heeft problemen om hiermee om te gaan, laat ze door middel van een plaatje dan vertellen wat ze hierbij voelen.


YMCA Jeugdwerk

HOOFDSTUK 4 Themaspelen


YMCA Jeugdwerk

Hoofdstuk 4

Themaspelen

Inleiding Wil je een programma een extra dimensie geven of net even iets speciaals, geef het dan een thema mee. Spelen kun je makkelijk aanpassen aan een thema door namen en opdrachten aan te passen. De extra animerende middelen spelen hierbij een grote rol. Je zult meer moeten doen dan alleen namen van spelen veranderen, trek iets leuks aan dat bij het thema past, speel een rol of hang een poster op over het land of thema waarover je het wilt hebben. De opening en/of vooraankondigingen zijn samen met het slot, de climax, het halve werk. Het is van groot belang dat een groep in de sfeer van het thema komt. Ze moeten er in mee gaan, niet alleen ernaar kijken. Bij spelen waarbij je doel voor een deel informatie verstrekken is, werkt een thema ook erg goed; Op een leuke speelse wijze leren kinderen, jongeren en volwassenen nieuwe dingen over vreemde landen, enge ziektes, de wereldeconomie etc.. Levensgroot ganzenbord Benodigdheden: 4 (grote) dobbelstenen, 15 spelen, opdrachten, vragen, een speelbord Verdeel de groep in 4 teams, geef ieder team een dobbelsteen. In een gymzaal maak je rondom tegen de muur een levensgroot speelbord. (Een A4tje op de grond of tegen de muur geplakt is één stap van het speelbord.) Blanco is nog een keer gooien en voor de rest kun je erop zetten wat je wilt; vragen, opdrachten bijvoorbeeld ga twee stappen terug. Om de 3 of 4 stappen is er een opdracht of vraag, deze heeft met je thema te maken. De groepen beginnen ieder in een hoek van de zaal. Ze spelen onafhankelijk van elkaar, wie is het eerste rond en terug bij start. Bij dit spel gaat het niet zozeer om de vorm maar hoe je de vorm invult. Pas de vragen aan bij het spelen van ganzenbord. Thema Afrika vraag : Hoeveel inwoners telt Afrika? Welke drie religies komen het meest voor etc... Opdracht : Maak van een opdracht een leuk verhaal. In de jungle word je achtervolgd door leeuwen, je moet over de wilde rivier de Nijl heen zien te komen om veilig te zijn. Je hebt nog 5 minuten voordat de leeuw bij je is... Bij deze opdracht is het de bedoeling dat ze van de ene kant van de zaal naar de andere gaan en over een mat in het midden springen.


YMCA Jeugdwerk

HOOFDSTUK 5 Spelvormen


YMCA Jeugdwerk

Hoofdstuk 5

Spelvormen

Spelvormen Je kunt spelen ook indelen naar vorm we hebben dat hieronder gedaan, we geven een aantal opties. De spelen die eerder in de cursus beschreven staan, zou je hieronder kunnen verdelen Bij het kiezen van de spelen die je gebruikt kun je behalve van het spel idee ook uitgaan van de spel vorm. Iedere spelvorm heeft zijn eigen voor en nadelen, we hebben hieronder een aantal verschillende vormen naast elkaar gezet. Je kunt bij het uitkiezen van een spel hierop letten Competitie/ halve competitie Bij een hele competitie spelen alle verschillende teams twee keer tegen elkaar, bij een halve competitie één keer. Voordelen - Je kunt binnen de verschillende teams een sterke band creëren. - Een team krijgt de kans zich te ontwikkelen en te groeien. - Je kunt een grote activiteit met een lange spanningsboog maken, wat voor erg veel uitdaging en spelplezier kan zorgen. Nadelen - Teams kunnen, als ze niet functioneren, in een negatieve neerwaartse spiraal terecht komen. - Er kan tussen verschillende teams spanning en vijandigheid ontstaan. - Het kost veel tijd en er is redelijk veel begeleiding nodig. Laddercompetitie Dit is een vorm waarvoor je veel kleine spelletjes nodig hebt, het liefst zo divers mogelijk; kracht, kennis, verschillende vaardigheden etc.. Aan een touwtje hangen de namen van alle deelnemers van boven naar onder, aan het begin in een willekeurige volgorde. Men kan hoger op de ladder komen door iemand uit te dagen die ergens boven hem aan de lijn hangt. Een uitdaging mag niet geweigerd worden. De uitdager bepaalt het spel, dit mag niet in gebruik zijn, je moet meteen kunnen spelen. Wint de uitdager, dan verwisselen de spelers hun plek op de lijn. Wint de verdediger, dan blijft de situatie zoals deze was. Je kunt zelf de duur bepalen, geef dit van te voren aan en degene die, als de tijd om is, bovenaan hangt, heeft gewonnen. Voordelen - Door de variëteit aan spelen heeft iedereen “gelijke” kansen om te winnen. - Er zit voor iedereen wel wat wils in het spelenaanbod. - Het blijft spannend tot de laatste minuten. - Het spel is aanpasbaar aan iedere groep en elk niveau. Nadelen - De groep heeft een redelijk grote mate van zelfstandigheid en eerlijkheid nodig. - Er is veel voorbereidend werk nodig. - Er is een grote zaal nodig en veel materiaal. Uitdagingen Geef de groep een uitdaging, leg ze een probleem voor. Bepaal een tijd die ze ervoor krijgen om het probleem op te lossen en het spel kan beginnen.


YMCA Jeugdwerk

Voordelen - Door de uitdaging wordt bijna iedereen wel gestimuleerd om mee te doen. Iedereen wil het halen. - Het geeft een sterk groepsgevoel als het gelukt is; dat hebben we samen mooi opgelost. - Het geeft erg goed de rolpatronen weer binnen een groep. - Deze vorm leent zich erg goed voor evaluaties. Nadelen - Als de balans tussen uitdaging en vaardigheden van de groep niet goed is, mislukt het spel, wat een erg negatieve ervaring is. - De groep heeft een grote mate van zelfstandigheid nodig. Quiz Onder een quiz verstaan we alles wat met vragen/ opdrachten werkt en met twee of meer teams tegen elkaar wordt gespeeld. Een Quiz wordt geleid door een quizmaster. Voordelen - Het spel is aanpasbaar aan ieder groep en niveau. - Het is een leuke manier om kennis en informatie over te brengen of juist te testen. - Er wordt kennis, en praktisch denken getest, de sterke stoere jongens kunnen niet door hun kracht winnen. Nadelen - Een quiz is vaak veel stil zitten, deelnemers die zich niet zo lang kunnen concentreren hebben hier veel moeite mee. - Het vergt erg veel voorbereiding. Theater spelen Theater spelen zijn spelen waarbij een stukje toneel spel aan te pas komt. Toneel kun je in de ruimste zin van het woord opvatten. Deelnemers spelen zichzelf hun alter ego, een boom of de buurman. Voordelen - Deelnemers kun inzichten krijgen in hun eigen gedrag. - Deelnemers kunnen inzicht krijgen in andermans gedrag. - Het is een vorm waar de wat stillere deelnemers zich in kunnen vinden. Nadelen - Het is moeilijk om grote groepen betrokken te houden bij het spel. - Veel deelnemers vinden het moeilijk om hun gevoel in theater om te zetten. Spelen zonder winnen Er zijn een aantal spelen ontwikkeld waar geen winnaar uitkomt. De uitdaging en de spanning ligt in het spel zelf en niet in het winnen of verliezen. Ook het kopje uitdagingen valt hieronder. Voordelen - De rivaliteit binnen de groep verminderd. - Niemand kan verliezen dus niemand gaat met een slecht gevoel naar huis.


YMCA Jeugdwerk

Nadelen - Er kan te weinig uitdaging in zitten. - Het zijn vooral nieuwe onbekende spelen, dit kan op weerstand stuiten. Een aantal zaken waar je op moet letten bij welke vorm dan ook. - Zorg dat iemand nooit helemaal af is, bij trefbal kun je als de vierde af is, weer terug het veld in. Het zijn altijd dezelfde mensen die als eerste af zijn en dit werkt niet echt positief. - Zorg ervoor dat de deelnemers betrokken blijven bij het spel, zorg ervoor dat ze niet te lang stil hoeven te zitten of te wachten tot ze aan de beurt zijn. - Zorg ervoor dat er variatie in zit, iedereen moet mee kunnen doen. - Het niveau moet goed zijn; te moeilijk of te makkelijk is niet leuk. - Zorg dat iedereen aan bod komt; stimuleer degene die wat stiller zijn en zich op de achtergrond houden.


YMCA Jeugdwerk

Aantekeningen


YMCA Jeugdwerk

Cursus Doelgericht Spelen

Recommend Documents