Communicatieplan Matchfixingzaken

Communicatieplan Matchfixingzaken Januari 2015

Inhoudsopgave 1. Inleiding

pag. 3

2. Probleemstelling, centrale vraag en doelstelling

pag. 4

3. Antwoorden op de centrale vraag

pag. 5

4. Communicatiebeleid matchfixingzaken 4.1. Analyse 4.1.1. Matchfixing in media 4.1.2. Procedure matchfixingzaken 4.1.3. Partijen in matchfixingzaken 4.1.4. Soorten matchfixingzaken 4.1.5. Matchfixing en overheid 4.1.6. Privacy 4.2. Kernboodschap 4.3. Communicatiestrategie 4.4. Doelgroepen 4.5. Communicatiemiddelen

pag. 5 pag. 5 pag. 5 pag. 6 pag. 7 pag. 8 pag. 8 pag. 8 pag. 9 pag. 9 pag. 10 pag. 10

5. Organisatie en implementatie 5.1. NOC*NSF en sportbonden 5.2. Rol betrokken partijen 5.3. Contactpersoon matchfixingzaken 5.4. Jaarlijks matchfixingbijeenkomst/conferentie 5.5. Aanspreken woordvoerders 5.6. Olympische Spelen/Olympische periode

pag. 11 pag. 11 pag. 11 pag. 12 pag. 12 pag. 12 pag. 12

6. Uitvoering communicatie matchfixingzaken

pag. 13

Colofon

pag. 14

Bijlagen 1. Visiedocument matchfixing in Nederland 2. Gedragscode woordvoering matchfixingzaken 3. Factsheet matchfixing in Nederland 4. Rollen en taken communicatie matchfixingzaken op hoofdlijnen 5. Statements in geval van een matchfixingzaak 6. Questions & Answers matchfixingzaken 7. Stroomschema’s en draaiboek communicatie matchfixingzaken 8. Inrichting workshop communicatie matchfixingzaken 9. Implementatieplan communicatie matchfixingzaken voor sportbonden 10. Advies Openbaarmaking tuchtrechtuitspraken voor sportbonden

Communicatieplan Matchfixingzaken januari 2015

pag. 15 pag. 16 pag. 18 pag. 19 pag. 20 pag. 21 pag. 22 pag. 28 pag. 29 pag. 30

2

1.

Inleiding

In dit plan wordt uitgewerkt hoe in geval van matchfixing (wedstrijdvervalsing) zaken de communicatie door diverse betrokkenen tot tevredenheid kan verlopen. De sportbonden hebben daarin een centrale rol. Definitie en categorieën matchfixing Matchfixing is het manipuleren van sportwedstrijden waardoor een wedstrijd niet meer natuurlijk verloopt. Conform de definitie die in Europese Conventie tegen de manipulatie van Sportwedstrijden (8 juli 2014, Athene) hanteert dit plan de volgende definitie van Matchfixing:

“Matchfixing betreft de manipulatie van de uitkomsten van sportwedstrijden door op oneigenlijke manieren het verloop of de uitkomst van een competitie of specifieke gebeurtenissen daarbinnen (zoals individuele wedstrijden of races, of gebeurtenissen tijdens wedstrijden) te bepalen, met het doel om een voordeel voor zich zelf te bereiken en de onzekerheid van de uitkomst van de wedstrijd, race of competitie op te heffen”. In de praktijk komt dit neer op afspraken die worden gemaakt met een sporter, een scheidsrechter, een coach of een clubbestuurder/eigenaar om de uitkomst van een sportwedstrijd vast te stellen, al dan niet tegen betaling, dan wel dat zij op eigen initiatief de wedstrijd vervalsen en daarbij gokken op eigen wedstrijden. Matchfixing kan men in vier categorieën opdelen: 1. Niet-gokgerelateerde matchfixing zonder omkoping of dwang 2. Niet-gokgerelateerde matchfixing met omkoping of dwang 3. Gokgerelateerde matchfixing zonder omkoping of dwang 4. Gokgerelateerde matchfixing met omkoping of dwang. De opdracht voor dit plan is verstrekt door NOC*NSF, in afstemming met het Ministerie van VWS. In september is het rapport Matchfixing in Nederland (Vrije Universiteit en Universiteit van Tilburg) verschenen waarin voor het eerst serieus in beeld wordt gebracht wat de stand van zaken is. De onderzoekers suggereren om NOC*NSF als een landelijk meldpunt en expertisecentrum te positioneren. In het projectplan matchfixing dat NOC*NSF op basis hiervan in samenspraak met het Ministerie van VWS heeft opgesteld wordt uitgewerkt welk instrumentarium gehanteerd moet worden om matchfixing te bestrijden. Daaronder valt ook het onderdeel ‘communicatie en risicomanagement’. Dit plan is hiervan de uitwerking.


3

2.

Probleemstelling, centrale vraag en doelstelling

Matchfixing staat steeds meer in de belangstelling de laatste jaren, mede door nieuwe ontwikkelingen in de gokwereld, zoals de sterke toename van het online gokken. Er bestaat een vermoeden dat door uitbreiding van de gokmogelijkheden het risico op matchfixing toeneemt. Of dit zo is moet nog worden bewezen. De overheden worden in het Verdrag van de Raad van Europa opgeroepen in actie te komen tegen met name de (georganiseerde) misdaad die zich toelegt op matchfixing in combinatie met gokken. In Nederland is inzake matchfixing geen sprake geweest van een tuchtzaak of een strafzaak in de periode van het onderzoek Matchfixing in Nederland. Veel sportorganisaties zijn ook nog niet voorbereid op een mogelijk geval van matchfixing in eigen gelederen. Uit het onderzoek Matchfixing in Nederland van september 2013 komt naar voren dat matchfixing voorkomt maar in beperkte mate. Bovendien gaat het vooral om niet-gokgerelateerde wedstrijdvervalsing. Matchfixing vormt met doping en seksuele intimidatie een bedreiging voor de sport. De bedreiging is dat de sport ten gronde gaat omdat er niet langer sprake is van een op wedijver gericht winststreven en daardoor is het risico dat het publiek het vertrouwen verliest en zich afwendt van de sport. Het valt op dat in de stukken en in de woordvoering geen consistent gebruik wordt gemaakt van statements over het hogere doel (eerlijke competitie verloop, integriteit en bescherming van de sport en de sporters). De kernboodschap ontbreekt. Dat is op zich vreemd omdat alle betrokkenen met het zelfde hogere doel bezig zijn namelijk: een eerlijke sport en bescherming van de sporter. Tegen deze achtergrond kan de volgende centrale vraag worden geformuleerd: “Hoe kan de communicatie aanpak bijdragen aan: tijdig gekende betrokken partijen, afstemming boodschap, beheerste media aandacht) rond matchfixing zaken en aan de overall doelstelling van eerlijke sport, bescherming van de sporter en integriteit van de sport?” Communicatie is hier te verstaan als interne communicatie (onderling tussen betrokken partijen) en externe communicatie (publiciteit via de media). Uiteindelijk wordt het welslagen van de communicatie over matchfixing zaken bepaald door het beeld in de media. De rol van Internationale Sportfederaties in de communicatie rond matchfixing zaken is verschillend per bond. Zo kent de Internationale Tennisbond (ITF) een Unit die optreedt bij matchfixing in tenniscompetities ook bij gevallen op landelijk niveau. Daarnaast trekt de ITF ook de communicatie naar zich toe voor gevallen in Nederland. Doelstelling van dit communicatieplan is te komen tot een gewenst beeld over matchfixing in Nederland, namelijk: - matchfixing is onwenselijk - matchfixingzaken worden professioneel aangepakt - sportbonden reageren op een adequate wijze


4

3.

Antwoorden op de centrale vraag

Om een snel inzicht te geven in de antwoorden die in het stuk worden gegeven op de centrale vraag volgt hieronder een lijst van acties. Al deze onderdelen worden in het vervolg van het plan verder uitgewerkt. 1. 2.

Afspraken omtrent bekendmaking matchfixing zaken door OM vastleggen. Een kernstatement en visie op matchfixing vastleggen voor sportbonden, sporters en OM. Kernstatement ook hanteren in communicatie rond tuchtzaken over matchfixing 3. Een breed te hanteren factsheet matchfixing 4. Een overzicht maken van taak- en rolverdeling betrokken partijen. 5. Een gedragscode woordvoering matchfixing zaken voor sportorganisaties en sporters. 6. Een draaiboek voor scenario’s matchfixing zaken. 7. Een jaarlijkse landelijke Workshop communicatie bij integriteitszaken (doping, matchfixing, SI) voor sportbonden. 8. Een vertrouwenspunt sport bij NOCNSF waar sporters met vragen en meldingen terecht kunnen en een contactpersoon matchfixing bij NOC*NSF en bij de KNVB. Deze contactpersoon speelt een belangrijke rol in de coördinatie van o.a. de communicatie 9. Aansporing sporters zich uit te spreken over en tegen matchfixing. 10. Extra aandacht voor voorlichting over matchfixing 11. Afstemming van de hier voorgestelde aanpak van de communicatie met de Internationale Sportfederatie van de betrokken bond.

4.

Communicatiebeleid matchfixingzaken

Het communicatiebeleid omvat een korte analyse, de boodschap, de strategie, de doelgroepen rond matchfixingzaken en de ontwikkelde communicatiemiddelen. 4.1

Analyse

Hieronder wordt op enkele punten kort geanalyseerd wat de status is. Deze punten zijn van bijzonder belang voor de ontwikkeling van de communicatie rond matchfixingzaken en dat zijn: 4.1.1. Matchfixing in de media 4.1.2. Procedure matchfixingzaken 4.1.3. Partijen in matchfixingzaken 4.1.4. Soorten matchfixingzaken 4.1.5. Matchfixing en overheid 4.1.6. Privacy 4.1.1. 2013 -

Matchfixing in de media

Aantal verschenen artikelen die het woord ‘matchfixing’ bevatte in de Nederlandse media (zonder ontdubbelen): 1522 Aantal verschenen artikelen die het woord ‘matchfixing’ ten minste driemaal bevatten in de Nederlandse media (zonder ontdubbelen): 631.

Dit is relatief veel media aandacht en dat werd onder andere veroorzaakt door de volgende onderwerpen: Rapport Matchfixing in Nederland (november 2013), Geruchten over vier gemanipuleerde wedstrijden in Nederland (augustus 2013), Overheidsonderzoek matchfixing (mei 2013), Melding matchfixing in Nederland (maart 2013)en het Europol rapport over matchfixing (februari 2013) Communicatieplan Matchfixingzaken januari 2015

5

2014 -

Aantal verschenen artikelen die het woord ‘matchfixing’ bevatte in de Nederlandse media (zonder ontdubbelen): 693 Aantal verschenen artikelen die het woord ‘matchfixing’ ten minste driemaal bevatten in de Nederlandse media (zonder ontdubbelen) : 118

Dit is aanzienlijk minder dan in 2013. Wel kwam in de zomer van 2014 een vermeende matchfixingzaak aan het licht in het tennis. Het rapport Matchfixing in Nederland laat zien dat er weliswaar vermoedens en meldingen zijn, maar dat die vooralsnog niet tot een echte matchfixingzaak hebben geleid in Nederland. Dat betekent dat er wel publiciteit over matchfixing bestaat, maar nog slechts op basis van lopend onderzoek, vermoedens en geruchten. Niettemin vormt matchfixing een serieuze bedreiging voor de sport. Ook geruchten dragen bij aan de bedreiging van (het vertrouwen in) de sport. Op de sociale media was het beeld in 2014 als volgt:

Afgaande op het betrekkelijk lage aantal artikelen lijkt matchfixing vooralsnog een relatief klein probleem in Nederland. Ook de score op sociale media is niet buitengewoon hoog. 4.1.2

Procedure matchfixingzaken

Er is vooralsnog geen eenduidige procedure matchfixingzaken, zoals die bij dopingzaken bijvoorbeeld wel bestaat (door de Dopingautoriteit). De KNVB en de NDR (draf en ren sport, paardenraces) zijn de enige sportbonden die een eigen reglement kennen met maatregelen tegen matchfixing, zoals: - meldplicht matchfixing - gokverbod voor spelers - een gespecialiseerd team met onderzoeksbevoegdheden. Andere sporten kennen geen reglementering van matchfixing. NOC*NSF heeft een blauwdruk tuchtregels ter bestrijding van matchfixing en betting ontwikkeld die is vastgesteld in de AV van 20 mei 2014. Bonden moeten per 1 juli 2016 matchfixing in hun reglementen strafbaar hebben gesteld en daarmee zijn de bonden ook de eerst aangewezenen zijn om in actie te komen. Communicatieplan Matchfixingzaken januari 2015

6

Het Openbaar Ministerie (OM) komt in actie komen indien een matchfixingzaak bij het OM wordt onderzocht en is dan in de lead over wat er naar buiten gaat. Basis voor het OM is primair artikel 326 uit het wetboek van Strafrecht inzake Oplichting. Maar niet-gokgerelateerde matchfixing kan hiermee niet worden aangepakt. Andere relevante artikelen uit het wetboek van Strafrecht zijn artikel 140 over criminele organisatie, artikel 420bis over witwassen en artikel 285 over bedreiging Het helpt als aangevers niet meteen alle informatie die ze hebben met de pers delen, want dan weten de verdachten ook dat justitie achter ze aan kan gaan en kunnen ze bewijs vernietigen. Meestal is het strafrechtelijk onderzoek gebaat bij rust, dus dat partijen niet actief pers zoeken, voor zo ver dat mogelijk is. Gangbare procedure is dat een geval van matchfixing wordt gemeld bij de vertrouwenspersoon van de bond of bij het vertrouwenspunt sport (NOC*NSF) dan wel dat aangifte wordt gedaan bij het OM. Ook kan het OM naar aanleiding van aandacht in de media zelf in actie komen. De KNVB heeft zelfs een aparte matchfixinglijn waar men zich kan melden met informatie, vragen kan stellen of een melding kan doen. Dan volgt onderzoek door OM of de bond. Daarna volgt het besluit tot vervolging door het OM en/of een tuchtzaak via de bond. Indien OM, politie, FIOD, Belastingdienst of Kansspelautoriteit een melding van matchfixing zouden krijgen delen ze dat ook met de vertrouwenspersoon van de bond of NOC*NSF. 4.1.3.

Partijen in matchfixingzaken

Onderscheid kan worden gemaakt in preventie (voorlichting), detectie (vertrouwenspersoon) en correctie (tuchtrecht/strafrecht). Voor dit communicatieplan zijn de fases Uitvoering en Tuchtrecht van belang. De partijen die daarin een rol spelen zijn: - NOC*NSF - Het Openbaar Ministerie - Sportbonden - Sportverenigingen - Individuele sporters - Trainers, coaches en begeleiders van sporters - Scheidsrechters - Juryleden - Sportbestuurders - Organisatoren van competities - Kansspelbedrijven - College Bescherming Persoonsgegevens - ISR en tuchtcommissies van bonden - Ministerie van VWS - CAS (het hoogste internationale sporttribunaal, in Lausanne) - Internationale Federatie - Politie - Kansspelautoriteit - FIOD - Belastingdienst - Zaakwaarnemers/woordvoerders topsporters - NL sporter en spelersvakbonden Dit is van belang voor de communicatie rondom matchfixingzaken. Al deze partijen moeten betrokken worden in de aanpak die door de sportbonden moet worden gerealiseerd. Communicatieplan Matchfixingzaken januari 2015

7

4.1.4.

Soorten matchfixingzaken

Er worden vier soorten matchfixingzaken onderscheiden: 1. Niet-gokgerelateerde matchfixing zonder omkoping of dwang 2. Niet-gokgerelateerde matchfixing met omkoping of dwang 3. Gokgerelateerde matchfixing zonder omkoping of dwang 4. Gokgerelateerde matchfixing met omkoping of dwang. Voor sportbonden zijn alle vier categorieën relevant. 4.1.5.

Matchfixing en overheid

De Rijksoverheid heeft een belangrijke rol bij matchfixing. Het verdrag van Europa draagt de lidstaten ook op om op nationaal niveau maatregelen te nemen en wetgeving te verzorgen. Publiciteit over matchfixingzaken kan tot actie vanuit de Tweede Kamer leiden. Conclusies naar aanleiding van deze analyse: 1. De communicatie in matchfixingzaken moet ten doel hebben de schending van het vertrouwen in de sport te voorkomen. Een consequent gehanteerde kernboodschap in woordvoering is nodig om dit te bereiken. 2. Een voor alle partijen heldere procedure bekendmaking matchfixingzaken zal tot verbetering en betere beheersing van de communicatie leiden. 3. Partijen moeten in de uitvoering van het communicatiebeleid betrokken worden door de sportbond. 4. De overheid heeft een belangrijke rol bij de bestrijding van matchfixingzaken met wetgeving en vervolging via OM. In de uitvoering de sport primair verantwoordelijk voor de bestrijding van matchfixing. Een goede communicatie is daarvan een onderdeel. 4.1.6. Privacy De Europese regels met betrekking tot de bescherming van persoonsgegevens (privacy) hebben invloed op de communicatie rond matchfixingzaken, met name ook waar het gaat om de publicatie van tuchtuitspraken. Beleid is om terughoudend te zijn met de publicatie van persoonsgegevens in tuchtuitspraken. Het CBP heeft concrete bevoegdheden om op te treden tegen organisaties die de privacy verplichting niet naleven, zoals het opleggen van boetes. Het bekend maken van naam en toenaam bij het grote publiek zou slechts overwogen kunnen worden in geval van bijzondere omstandigheden, zoals een zware sanctie en/of een voorbeeldfunctie van de sporter.


8

4.2

Kernboodschap

Matchfixing is een serieuze bedreiging voor de sport omdat het het meest essentiële kenmerk van de sport in het hart raakt, namelijk het op wedijver gerichte winststreven. De matchfixer wil de onzekere uitkomst van die wedijver uitbannen. De (kern)boodschap moet door alle partijen gedragen worden. Ook tijdens de Olympische periode. Deze luidt als volgt: “Matchfixing in de sport” moeten we samen bestrijden om drie redenen: 1. Eerlijke sport (respect, geen competitievervalsing) 2. Integriteit van de sport (regels onvoorwaardelijk nageleefd) 3. Bescherming van de sporter (voorkomen kansspelverslaving, bedreiging en criminele invloeden) Doel hiervan is handhaven van vertrouwen in de sport. 4.3

Communicatiestrategie

Op de volgende manier wordt invulling gegeven aan de communicatiestrategie rondom matchfixingzaken: 1.

Onderstrepen van het belang van bestrijding matchfixing door alle betrokkenen. Het is van belang dat de sport zich positief uitspreekt over de bestrijding van matchfixing. Vooral uitspraken van topsporters zelf over het belang van voorkomen van matchfixing in lijn met de kernboodschap, kunnen een goede publicitaire uitwerking hebben.

2.

Matchfixingzaken niet onnodig groot maken; beperking van de intensiteit en duur van de publicitaire aandacht, met name door geen initiatieven te nemen die de zaak publicitair groter en langduriger maken. Terughoudendheid met persberichten, interviews en reacties naast het eigen persbericht en eigen statement is aan de orde gedurende de procedure en daarna. Uitgangspunt is dat pas nadere uitspraken worden gedaan nadat de tuchtrechter zich heeft uitgesproken.

3.

Afstemming sporter of andere betrokkene en bond met contactpersoon matchfixing van NOC*NSF of KNVB via de vertrouwenspersoon van de sportbond of het Vertrouwenspunt Sport. Het Vertrouwenspunt Sport biedt (top)sporters, talenten, begeleiders en hun directe omgeving een loket waar zij terecht kunnen met persoonlijke vragen, dilemma’s of meldingen die vertrouwelijk zijn.

4.

Publiciteit jaarlijks opzoeken over matchfixing in Nederland en in de rest van de wereld op een natuurlijk moment van de sport NOC*NSF). Bijvoorbeeld in het jaaroverzicht van NOC*NSF. Van belang is dat de belangrijkste partijen regelmatig (jaarlijks) aandacht genereren voor het matchfixingbeleid, waarin het belang, de kernboodschap e.d. kunnen worden benoemd. Dit jaarlijkse moment is er momenteel nog niet.

5.

Elementen uit het communicatiebeleid matchfixingzaken meenemen in de voorlichtingsbijeenkomsten en materialen van de bonden Om de kernboodschap en afspraken uit het communicatieplan te borgen is het gewenst om elementen hieruit mee te nemen in de voorlichting aan sporters en andere betrokkenen. Op dit moment is communicatie in geval van een matchfixingzaak niet opgenomen in de voorlichting voor bonden en sporters. Communicatieplan Matchfixingzaken januari 2015

9

4.4

Doelgroepen

De doelgroepen zijn de ‘stakeholders’ in matchfixing en per doelgroep is aangegeven wat er moet worden bereikt bij deze doelgroep: - Topsportbonden: toepassen communicatiemiddelen, gedragen volgens instructie. - Sporters: gedragen volgens instructie. - Scheidsrechters gedragen volgens instructie. - Juryleden gedragen volgens instructie. - Sportbestuurders gedragen volgens instructie. - Organisatoren comp. gedragen volgens instructie. - Kansspelbedrijven meewerken aan voorkomen matchfixing. - Politie volgen instructie afstemming - Journalisten: helderheid bij wie ze moeten zijn bij matchfixing zaken, krijgen een verhaal. - Publiek: consistent beeld matchfixingbestrijding; vertrouwen in de sport. - OM: in goede afstemming met de sport uitvoeren matchfixingtaken waaronder ook de communicatie over matchfixing zaken valt. - Kansspelautoriteit in goede afstemming met de sport uitvoeren matchfixingtaken. - NOC*NSF: doel om matchfixing, matchfixingzaken onder controle te krijgen is bereikt. - Tuchtinstanties: goede samenwerking met de sport, hele sport, dekkend geregeld. - Ministerie VWS: beeld dat sport matchfixing goed onder controle heeft. - Internat. Federaties: consistent beeld matchfixingbestrijding. 4.5

Communicatiemiddelen

De volgende middelen worden ingezet in het kader van communicatie matchfixingzaken en waarom: - Visiedocument matchfixing in Nederland (zie bijlage 1): eenduidige boodschap nodig. - Gedragscode woordvoering matchfixingzaken (zie bijlage 2): betere woordvoering nodig. - Factsheet matchfixing Nederland (zie bijlage 3): betere woordvoering nodig. - Taken en rollen in geval matchfixingzaak (zie bijlage 4): betere afspraken nodig. - Statements in geval van matchfixingzaak (zie bijlage 5): betere woordvoering nodig. - Questions & Answers document matchfixingzaken (bijlage 6): betere woordvoering nodig. - Draaiboek communicatie matchfixingzaken (bijlage 7): betere procedure afspraken nodig. - Inrichting Workshop communicatie matchfixingzaak (bijlage 8): draagvlak en inzicht in uitvoering nodig. - Implementatieplan sportbond (bijlage 9): faciliteren uitvoering sportbonden. Het volledige Communicatieplan Matchfixingzake en de in te zetten middelen komt voor alle bonden digitaal beschikbaar via Ledennet.


10

5.

Organisatie en implementatie

5.1

NOC*NSF en sportbonden

De organisatie van de communicatie is van groot belang. Dat gaat namelijk over de vraag waar de uitvoering van de communicatiewerkzaamheden gaat plaatsvinden en waar de coördinatie ligt van het communicatieplan. Er moet onderscheid worden gemaakt tussen: A. Communicatie over matchfixingbeleid en B. Communicatie rondom matchfixingzaken. NOC*NSF is de eerst aangewezen organisatie voor de coördinerende taak van het communicatieplan voor of namens de (top)sport. In geval van een matchfixingzaak zijn er instanties die aangesproken kunnen worden met vragen over het matchfixingbeleid. Daartoe behoren in Nederland NOC*NSF, het ministerie van VWS, het ministerie van Veiligheid en Justitie (OM) en de meest betrokken sportbonden (met name KNVB en KNLTB). De woordvoerders van deze organisaties worden daarom in dit plan ook gezien als betrokken partijen, omdat zij voor een effectieve communicatie over het matchfixingbeleid een aantal aspecten van de woordvoering uit dit plan dienen te weten (kernboodschap, gedragscode woordvoering, Q&A). De communicatie rondom matchfixingzaken ligt hoofdzakelijk bij de sportbonden (afspraken intern over de woordvoering, kernboodschap, gedragscode woordvoering, statements, Q&A, draaiboeken etc.). De diversiteit tussen sportbonden is hierbij een belangrijk aandachtspunt. Matchfixingcommunicatie is voor de ene bond meer relevant dan de andere, afhankelijk van het aantal zaken waarmee de bond wordt geconfronteerd. Daarnaast levert het grote aantal vrijwilligers binnen de sport(bonden) een risico voor de continuïteit van activiteiten op. Focus van dit plan ligt op de topsportbonden. Uitgangspunt is echter dat alle 56 topsportbonden op het punt van communicatie rond matchfixing meewerken aan de uitvoering van dit plan 5.2

Rol betrokken partijen

De rol van de betrokken partijen bij de communicatie over matchfixing is als volgt: - NOC*NSF: (gedelegeerd) eigenaar, coördinator en woordvoering over matchfixingbeleid. - Sportbonden: eigenaar, uitvoering, afstemmen internationale federatie. - Sportverenigingen: worden geïnformeerd via bond, informeren sporters waar nodig. - Individuele sporters: kennis nemen via voorlichting bond en/of voorlichting CTO’s, NTC’s of elearning. - Trainers en coaches sporters: kennis nemen via voorlichting bond. - Scheidsrechters: kennisnemen via voorlichting bond - Juryleden: kennisnemen via voorlichting bond - Sportbestuurders: kennisnemen via interne afstemming bond - Gokbedrijven: signaleren afwijkingen en meewerken aan bestrijding - Organisatoren competities: volgen instructies communicatie, kennisnemen - College Bescherming Persoonsgegevens: afstemming met NOC*NSF. - ISR: kennis nemen via NOC*NSF. - Ministerie van VWS: kennisnemen via NOC*NSF, woordvoering over matchfixingbeleid. - Ministerie van Veiligheid en Justitie (OM), woordvoering over matchfixingbeleid, onderzoek en detectie. In het geval van een strafrechtelijk onderzoek naar matchfixing is het OM in de lead over wat naar buiten gaat - Internationale federatie: volgen instructie sportbond als die ruimte er is voor de sportbond. Is de IF in de lead dan is hier aan de orde dat de IF instructie geeft aan de sportbond. Bond Communicatieplan Matchfixingzaken januari 2015

11

-

stemt melding, onderzoek en communicatie af met IF. Liefst voordat er zich een zaak voordoet. Kansspelautoriteit (Ksa), toezichthouder, onderzoek bij gokgerelateerde matchfixingzaken CAS: beroepsinstantie voor tuchtzaak, uitspraak in hoger beroep.

De sportbonden zijn zelf verantwoordelijk voor de wijze waarop ze zich organiseren als het om de afhandeling van matchfixingzaken gaat. Bij de uitvoering van het Communicatiebeleid matchfixingzaken zal eerst materiaal met uitleg aan de bonden worden verstrekt met de mogelijkheid deel te nemen aan de workshop Communicatie matchfixingzaken. Dit lijkt vooral een taak van bestuur, directie en de communicatie afdeling c.q. de woordvoerder van een bond. 5.3

Contactpersoon matchfixingzaken

NOC*NSF beschikt inmiddels over een Vertrouwenspunt Sport waarbij sporters, bestuurders en anderen terecht kunnen met meldingen over matchfixing, met name als zij daarbij zelf betrokken zijn (geraakt). Deze vertrouwenspersoon beschikt over de juiste protocollen om adequaat te kunnen handelen richting justitie en andere partijen. Medewerkers van het Vertrouwenspunt Sport houden zich niet bezig met de communicatie naar buiten. Dat doen het OM, NOC*NSF en/of de sportbond. Om snel te kunnen schakelen over de communicatie heeft NOC*NSF een vast contactpersoon die benaderd kan worden voor matchfixingzaken. Deze contactpersoon kan snel contact leggen tussen OM, sportbonden en eigen woordvoering vanuit NOC*NSF. Op dit moment is dat Emiel Krijt ([email protected], tel: 06-83706116) 5.4.

Jaarlijks matchfixingbijeenkomst/conferentie

Een jaarlijks evenement zou in een samenwerking tussen NOC*NSF, sportbonden (bijvoorbeeld KNVB en KNLTB) en toezichthouders als OM en Kansspelautoriteit kunnen plaatsvinden met een informatieve persbijeenkomst over matchfixing voor journalisten en een bijeenkomst voor de sportbonden. 5.5

Aanspreken woordvoerders

Indien het communicatiebeleid tot stand is gekomen en de instructies en afspraken helder zijn, is nog aan de orde dat degenen die de woordvoering niet conform de afspraken uitvoeren, daarop worden aangesproken. Deze taak ligt primair bij NOC*NSF. Dit betekent dat NOC*NSF sporters en woordvoerders van bonden (voorzitters, directeuren of perswoordvoerders) achteraf aanspreekt. . 5.6

Olympische Spelen/ Olympische periode

NOC*NSF is voornemens een protocol te ontwikkelen over de communicatie matchfixingzaken in de zogenaamde Olympische periode (voor, tijdens en na Olympische spelen). De afspraken en middelen die in dit Communicatieplan Matchfixingzaken zijn neergelegd worden opgenomen in dit protocol.


12

6.

Uitvoering communicatie matchfixingzaken

Om tot uitvoering van dit beleid te komen vindt de volgende uitvoering plaats: Activiteit

Wie

Wanneer

Artikel in nieuwsbrief voor bondsdirecteuren

NOC*NSF

december 2014

Publicatie op Ledennet

NOC*NSF

december 2014

Opnemen in producten- en dienstenmatrix NOC*NSF en bestuurdersnet

NOC*NSF

december 2014

Workshop woordvoerders matchfixingzaken

NOC*NSF

9 december 2014

Implementeren door bonden Aanbieden begeleiding bij implementatie

Bonden NOC*NSF

2015 e.v.

Evaluatie Communicatieplan Matchfixingzaken

NOC*NSF

medio 2015

Actualisatie Communicatieplan Matchfixingzaken

NOC*NSF

Najaar 2015

Tweede workshop voor woordvoerders

NOC*NSF

December 2015

Voor de bonden is een implementatieplan als bijlage bijgevoegd (Bijlage 9).


13

Colofon Communicatieplan Matchfixingzaken Samenstelling Paul Kok Hill+Knowlton

In opdracht van NOC*NSF Topsport

Contactpersoon Naam: Emiel Krijt E-mail: [email protected] Tel: 06-83706116

Arnhem, januari 2015


14

Bijlage 1.

Visiedocument matchfixing in Nederland

In Nederland is inzake matchfixing nog geen sprake geweest van een tuchtzaak of een strafzaak. Veel sportorganisaties zijn ook nog niet voorbereid op een mogelijk geval van matchfixing in eigen gelederen. Uit het onderzoek Matchfixing in Nederland van september 2013 komt naar voren dat matchfixing voorkomt maar in beperkte mate. Bovendien gaat het vooral om niet-gokgerelateerde wedstrijdvervalsing. Inmiddels wordt een plan van aanpak uitgevoerd door NOC*NSF in samenwerking met het ministerie van VWS en het ministerie van Veiligheid en Justitie. Onderdeel daarvan is dat de topsportbonden komen tot een aanvulling van hun reglementen op het punt van matchfixing. Matchfixing vormt met doping en seksuele intimidatie een bedreiging voor de sport. De bedreiging bestaat in het risico dat het publiek het vertrouwen verliest en zich afwendt van de sport. De sport is tegen matchfixing om drie redenen: 1. Eerlijke sport (respect, geen competitievervalsing) 2. Integriteit van de sport (regels onvoorwaardelijk nageleefd) 3. Bescherming van de sporter (voorkomen gokverslaving, bedreiging en criminele invloeden) Doel hiervan is het handhaven van het vertrouwen in de sport.


15

Bijlage 2.

Gedragscode woordvoering matchfixingzaken

Rondom matchfixingzaken voeren mensen het woord. Wie zijn dat? Dat zijn mensen die betrokken zijn zoals sporters, scheidsrechters, bestuurders en begeleiders, maar ook mensen die een functie hebben die woordvoering vereist (sportbonden, toezichthouders, opsporingsinstanties). Zij worden allemaal door de pers benaderd met vragen. Zij voeren dus het woord tegenover de media. Dat zijn woordvoerders. Goede woordvoering helpt journalisten en het publiek. Er komt dan heldere informatie beschikbaar. En goede woordvoering beschermt ook de woordvoerders tegen ongewenste effecten in de media en publieke opinie. Tips/checklist vooraf:  Vraag vooraf naar het doel van het interview: waar en wanneer wordt het uitgezonden? Neem zelf regie over het item. Is het live? Bepaal de tijdsduur van het interview. Wordt er in geknipt? Zijn er anderen die geïnterviewd worden? Zo ja, vraag of je die reacties van te voren mag horen. Vraag altijd of je het interview voor publicatie mag terugkijken/luisteren/redigeren.  Denk na over de setting. In het geval van een matchfixingzaak overwegen om bijvoorbeeld niet voor een sponsorbord of in sponsorkleding te gaan staan, maar juist een neutrale omgeving of achtergrond te kiezen. Do’s: 1. Geef uitdrukking aan bezorgdheid voor alle betrokkenen (concern) “Wij betreuren wat er is gebeurd”. “Wij maken ons grote zorgen over dit voorval omdat de veiligheid van onze mensen en een eerlijke sport onze hoogste prioriteit is” (afhankelijk van de situatie hoe dit exact te formuleren) 2.

Geef blijk van controle over de situatie vanuit het hoogste managementniveau (control) “We nemen alle benodigde stappen om dit onder controle te brengen.” “We werken zeer nauw samen met de betrokken partijen (sporter, club, OM, NOC*NSF).”

3. Kernboodschap eerst Bij woordvoering beginnen met het kernstatement (Het gaat hier om…) en deze bij voorkeur later gefragmenteerd terug laten komen. 4. Eigen statement hanteren Afhankelijk van de zaak een statement opstellen en ook daadwerkelijk toepassen. 5. Feiten geven 6. Antwoord geven op de vraag Het eigen statement is steeds de basis voor het antwoord op de vraag. Kom daar ook steeds op terug. Als er een stelling wordt geponeerd, vraag dan: wat is je vraag? Als er geen open vraag wordt gesteld, gewoon ja/nee zeggen en wachten op de echte vraag 7. Beperken tot statement Vooral tijdens procedures (zoals tuchtrecht) is het belangrijk de woordvoering te beperken en niet meer te melden dan het eigen statement. De discussie moet worden gevoerd voor de tuchtrechter, niet in de media. 8. Beëindig indien nodig zelf actief het interview.


16

Don’ts: 1. Liegen 2. Speculatie Niet ingaan op geruchten en ‘stel dat…’ vragen 3. Spreken over anderen Indien je gevraagd wordt te spreken over een ander, doe dat dan niet en verwijs naar de ander voor beantwoording. 4. Spreken namens anderen Niet namens anderen spreken. Alleen over en namens je eigen organisatie of jezelf. 5. Te veel of te lang spreken Houd het kort en helder. Langere antwoorden leveren doorgaans meer vragen op. 6. ‘Geen commentaar’ zeggen Vaak is het eerder aan een ander om antwoord te geven. Verwijs daar dan naar. En als je niet op de hoogte bent toezeggen dat je er later op terug komt. 7. Vraag herhalen Herhaal de vraag of woorden uit de vraag niet. Zeker niet als dat woorden zijn waar je het niet mee eens bent.


17

Bijlage 3. Factsheet matchfixing in Nederland 1. Conform de definitie die in Europese Conventie tegen de manipulatie van Sportwedstrijden (8 juli 2014, Athene) wordt onder matchfixing verstaan: “de manipulatie van de uitkomsten van sportwedstrijden door op oneigenlijke manieren het verloop of de uitkomst van een competitie of specifieke gebeurtenissen daarbinnen (zoals individuele wedstrijden of races, of gebeurtenissen tijdens wedstrijden) te bepalen, met het doel om een voordeel voor zich zelf te bereiken en de onzekerheid van de uitkomst van de wedstrijd, race of competitie op te heffen”. 2. Strafrechtelijke vervolging door het Openbaar Ministerie is mogelijk op basis van artikel 326 van het wetboek van Strafrecht (oplichting) en artikel 328 (niet ambtelijke omkoping). 3. Het Rapport Matchfixing in Nederland van 2 september 2013 (Universiteit van Tilburg en VU) concludeert dat matchfixing als probleem wel aan de orde is maar zich in Nederland op het moment van het onderzoek niet op grote schaal voordoet. 4. Het in 2009 door de UEFA ingestelde betting fraud detection system heeft tot nu toe 1 melding voor Nederland opgeleverd (KNVB). Ook andere sporten kunnen worden gevolgd. 5. In 2013 legde de FIFA aan 74 spelers en officials in Italië en Korea straffen op. 6. Tussen maart 2007 en november 2009 ontving de KNVB informatie over 41 wedstrijden waar mogelijk sprake kon zijn van gokgerelateerde matchfixing. Bij geen van de wedstrijden werden afwijkende inzetpatronen geconstateerd. 7. NOCNSF heeft een Actieplan blauwdruk Matchfixing vastgesteld met de sportbonden en daarin is vastgelegd dat alle topsportbonden per 1 juli 2016 hun reglementen hebben aangevuld met bepalingen over matchfixing. 8. NOCNSF heeft een Vertrouwenspunt Sport ingesteld die ook voor matchfixingzaken beschikbaar is. 9.. Op initiatief van NOC*NSF en gefinancierd door VWS geven vier (oud) topsporters voorlichting aan talenten en topsporters op CTO’s en NTC’s over matchfixing. Hierin worden de risico’s van gokken en matchfixing uitgelegd aan talenten en topsporters en worden tips gegeven hoe zij zich kunnen wapenen tegen fixers. Als aanvulling op de voorlichtingsbijeenkomsten biedt NOC*NSF ook een elearning aan die topsporters, talenten, scheidsrechters, coaches en clubeigenaren kunnen volgen. 10. In 2014 is het Nationaal Platform Matchfixing ingesteld waarin een groot aantal betrokken partijen informatie uitwisselen en beleid afstemmen. 11. Het ministerie van Veiligheid en Justitie voert een eigen onderzoek uit naar misstanden in de sport. Matchfixing is daarvan een onderdeel.


18

Bijlage 4.

Rollen en taken communicatie matchfixingzaken op hoofdlijnen

Hieronder worden de rollen en de bijbehorende taken van de verschillende stakeholders toegelicht. Sportbond 1. Aanklager (al dan niet door bond zelf uitgevoerd): a. Woordvoering bond en sporter organiseren, b. Kernboodschap hanteren als basis voor rol aanklager in woordvoering, c. Persbericht over melding matchfixingzaak, maatregelen en tuchtrechtelijke procedure, d. Vragen over media beantwoorden; woordvoering. 2. Belangenbehartiger Sport en Sporters: a. Afstemming en begeleiding sporter, b. Rechten en plichten sporter goed doorspreken en toepassen, c. Begeleiden woordvoering sporter. Sporter 1. Ambassadeur van de sport: a. Kernboodschap hanteren, b. Afspraken woordvoering toepassen, c. Vragen media beantwoorden. 2. Verdachte: a. Kernboodschap hanteren, b. Rechten en plichten hanteren, c. Vragen media beantwoorden. NOC*NSF 1. Matchfixingbeleid: a. Woordvoering over beleid n.a.v. matchfixingzaken en niet over individuele geval, b. Afstemming Ministerie VWS. 2. Uitvoering Teams OS/PS: a. Toepassing communicatie matchfixingzaken ook tijdens OS/PS b. Idem naar contracten sporters.


19

Bijlage 5.

Statements in geval van een matchfixingzaak

Hieronder zijn statements opgenomen die gebruikt kunnen worden bij de bepaling van de woordvoering en die uitgesproken kunnen/moeten worden in de woordvoering rondom matchfixingzaken. Statement NOC*NSF, Sportbond matchfixing algemeen: “Matchfixing is een serieuze bedreiging voor de sport omdat het het meest essentiële kenmerk van de sport in het hart raakt, namelijk in wedstrijdverband willen winnen, met een onzekere uitkomst. Matchfixing wil de onzekere uitkomst van die wedstrijd uitbannen. Matchfixing in de sport wordt bestreden om drie redenen: 1. Eerlijke sport (respect, geen competitievervalsing) 2. Integriteit van de sport (regels onvoorwaardelijk nageleefd) 3. Bescherming van de sporter (voorkomen bedreiging en criminele invloeden) Doel hiervan is handhaven van vertrouwen in de sport.” Statement sporter bij bewuste overtreding van de regels: “Het spijt mij dat dit is gebeurd. Ik snap ook dat het vertrouwen van de mensen in de sport hiermee geschonden is. Ik zal dit niet meer doen en ik hoop dat ik zo snel mogelijk deze mooie sport weer kan beoefenen op topniveau”. Holding statement sportbond in geval matchfixinggerucht: “Met geruchten kunnen wij helaas niets uitrichten. Wij vragen de mensen die informatie hebben dat met ons te delen zodat we kunnen beoordelen of we in actie moeten komen”. Statement sportbond bij eigen melding matchfixing sporter indien besloten wordt tot vervolging binnen bond: “Wij hebben een melding van matchfixing gekregen van een topsporter die daarbij betrokken was. Dat wordt verder onderzocht en behandeld in de tuchtrechtelijke procedure. We wachten de tuchtrechtelijke beslissing af en doen tot dat moment geen nadere mededelingen.” Statement sportbond bij verdachte gokbewegingen: “Wij hebben informatie gekregen over gokbewegingen die verdacht lijken. Dat wordt op dit moment uitgezocht. Daarna wordt bepaald of er aanleiding is om tot vervolging over te gaan”.


20

Bijlage 6.

Questions & Answers matchfixingzaken

In deze bijlage zijn vragen opgenomen die betrekking hebben op matfixingzaken die zich kunnen voordoen. Deze vragen zijn te verwachten in geval zich een matchfixingzaak voordoet. Waar mogelijk is ook een antwoord geformuleerd. Algemeen 1. 2. 3. 4.

Wanneer is dit matchfixinggeval ontdekt? Is dit voor deze sporter de eerste keer dat hij/zij betrokken is bij matchfixing? Wat is de volgende stap? Hoe verhoudt dit geval zich tot eerdere uitspraken van de bond dat matchfixing in deze sport niet voorkomt?

Overtreding Sporter: 1.

V. Waarom heb je dit gedaan? A. Ik kan het niet goed verklaren. En nu het uit is gekomen zie ik hoe stom het is. Het spijt mij dat ik op deze manier mijn sport heb beschadigd.

2.

V. Hoe is deze matchfixing tot stand gekomen? A. Ik ben benaderd door een tussenpersoon en die heeft mij onder druk gezet.

Sportbond: 1.

V. Wat gaat u doen na deze melding? A. Er komt eerst een onderzoek door de aanklager en mogelijk moeten we een onderzoekscommissie instellen. Dit kan leiden tot het advies de zaak aan te brengen bij de tuchtrechter. Dan beslissen wij of we dit voorleggen aan de tuchtrechter.

2.

V. Hoe ernstig vat u dit op? A.. Matchfixing bestrijden wij omdat wij voorstander zijn van eerlijke, integere sport waarin de sporter beschermd moet worden. Mogelijk gaat dit ook na een vooronderzoek naar de tuchtrechter. Daar zal blijken wat er feitelijk aan de orde is.

3.

V. Is het feit dat de speler onder druk is gezet reden voor strafvermindering? A. Dat weten we nog niet en is aan de tuchtrechter

NOC*NSF: 1. V. A.

Wat zijn voor NOC*NSF de consequenties van deze melding? Voor NOC*NSF is de consequentie dat wij deze zaak met belangstelling volgen en de bond waar nodig ondersteunen. En verder wachten wij de uitspraak van de tuchtrechter af.

2.

V. A.

Zijn er plannen om dit soort zaken de wereld uit te helpen? Er zijn heel veel initiatieven om matchfixing de wereld uit te helpen. Daar staan wij ook pal achter.

3.

V. A.

Komen we ooit van matchfixing af denkt u? We weten niet zeker of we er ooit vanaf komen. Het is wel de inzet van de alle reglementen en maatregelen. Communicatieplan Matchfixingzaken januari 2015

21

4.

V. A.

Doet de sport genoeg om matchfixing te voorkomen? Het is belangrijk dat de strijd tegen matchfixing vanuit de sport en de sporters zelf wordt gevoerd. Dat heeft de volle aandacht.


22

Bijlage 7.

Stroomschema’s en draaiboek communicatie matchfixingzaken

Het draaiboek communicatie matchfixingzaken regelt de gang van zaken op het gebied van communicatie in geval van een matchfixingzaak. Het gaat hierbij om vier scenario’s: (1) een gokgerelateerde matchfixing met omkoping (2) een gokgerelateerde matchfixing zonder omkoping, (3) niet gokgerelateerde matchfixing zonder omkoping en (4) niet gokgerelateerde matchfixing met omkoping. Een vijfde stroomschema betreft de gang van zaken bij een zaak voor de tuchtrechter. In alle gevallen kan dit leiden tot een tuchtzaak. In gokgerelateerde zaken is het OM ook betrokken. Hieronder zijn 5 stroomschema’s en verkort draaiboek per scenario weergegeven: 1. Gokgerelateerde matchfixing met omkoping, aangifte bij het OM of Ksa Aangifte bij het OM of

Contactpersoon matchfixingzaken NOC*NSF

Ksa, Politie, FIOD, Belastingdienst

Sportbond

Sporter

Persbericht/

Reactief statement

bericht op

Geen

website*

persbericht

Actie

Wie

Wanneer

Bericht aan sporter en bond

OM

Dag 1

Afstemming berichtgeving en woordvoering OM

Bond

Dag 1

Afstemming met sporter over woordvoering en media. In het geval van een minderjarige: identiteit niet vrijgeven.

Bond

Dag 1 + x

Eventueel persbericht overtreding

Bond

Dag 1 + x

Eventueel persbericht overtreding

Sporter

Dag 1 + x

Afstemming


23

2. Gokgerelateerde matchfixing met omkoping, melding bij sportbond

Aangifte bij Sportbond

Vertrouwenspunt Sport

OM

(contactpersoon matchfixing))

Sportbond

Sporter

Persbericht/

Reactief statement

bericht op

Geen

website*

persbericht

Actie

Wie

Wanneer

Telefonische afstemming bond en sporter c.q. Bond en OM

Vertrouwenspersoon

Dag 1

Afstemming OM woordvoering /berichtgeving

Bond

Dag 1


Bond

Dag 1 + x

Persbericht overtreding

Bond

Dag 1 + x


Sporter

Dag 1 + x


24

3.

Niet gokgerelateerde matchfixing (met omkoping), melding bij sportbond

Melding bij Sportbond

OM

(Vertrouwenspersoon)

Sportbond

Sporter

Persbericht/

Reactief statement

bericht op

Geen

website*

persbericht

Actie

Wie

Wanneer

Telefonische afstemming bond en sporter c.q. Bond

Vertrouwenspersoon

Dag 1


Bond

Dag 1 + x


Bond

Dag 1 + x


Sporter

Dag 1 + x


25

4. Gokgerelateerde matchfixing met omkoping, melding bij vertrouwenspunt sport

Melding Vertrouwenspunt

OM

Sport

Sportbond

Sporter

Persbericht/

Reactief statement

bericht op

Geen

website*

persbericht

Actie

Wie

Wanneer

Telefonische afstemming OM, bond en sporter

Vertrouwenspersoon

Dag 1


Bond

Dag 1 + x

Eventueel persbericht melding

Bond

Dag 1 + x

Eventueel persbericht melding

Sporter

Dag 1 + x


26

5. Tuchtzaak matchfixing

Besloten zitting(en) tuchtzaak

Uitspraak tuchtrechter

Sportbond

Sporter

Persbericht Reactief

Geen persbericht

statement

Actie Afstemming woordvoering bij begin van de zaak met sporter. In het geval van een minderjarige: identiteit niet vrijgeven.

Wie Bond

Wanneer Week voor zitting

Afstemming woordvoering bij uitspraak van de Tuchtrechter: moment van afstemming plannen.

Bond

Dag van uitspraak


27

Bijlage 8.

Inrichting workshop communicatie matchfixingzaken

Workshop communicatie matchfixingzaken is gericht op de sportbonden. Doel is draagvlak en inzicht bij direct betrokkenen bij de sportbonden te realiseren door hen te informeren over de aanpak en te leren omgaan met het aangereikte materiaal. Centraal staan de volgende onderdelen: 1. Kernstatement 2. Gedragscode woordvoering matchfixingzaken 3. Statements matchfixingzaken 4. Draaiboek 5. Concrete cases Het programma duurt een middag of avond en zal bestaan uit: - enkele inleidingen, - sessies in kleinere groepen dan wel plenair om ervaringen te delen en mogelijke nieuwe suggesties en verbeteringen aan te geven op bestaande gang van zaken, - oefeningen enkele deelnemers met journalist al dan niet in voorbereide situaties. Aantal deelnemers per workshop: maximaal 20. Workshop kan ook voor 1 bond worden gegeven. Communicatieplan Matchfixingzaken met Toolkit communicatie matchfixingzaken wordt uitgereikt.


28

Bijlage 9. Implementatieplan communicatie matchfixingzaken voor sportbonden Onderstaand is een globaal implementatieplan voor de sportbond weergegeven. Een handreiking om de communicatie rond matchfixingzaken beter onder controle te krijgen. De sportbond heeft te maken met verschillende interne doelgroepen : - de topsporters, - de woordvoerders van de bond, - bondscoaches, - topsportbegeleiders van de bond, - verenigingen, - clubcoaches, - begeleiders bij verenigingen, - woordvoerders van de verenigingen, - ouders van topsporters. Het is van belang al deze groepen goed te informeren over het matchfixingbeleid van de bond en de communicatie rond matchfixingzaken. Sportbonden hebben of maken iemand verantwoordelijk voor matchfixingbeleid en matchfixingzaken. Deze persoon is ook de spil in de realisatie van de communicatie rond matchfixingzaken en de uitvoering van het Communicatieplan Matchfixingzaken. Hij/zij zal van dit Communicatieplan Matchfixingzaken een voor zijn/haar sportbond toegespitste versie moeten maken. Afstemming met de Internationale Sportfederatie over de gang van zaken in de communicatie bij matchfixingzaken is wenselijk, met initiatief vanuit de sportbond. Om de communicatie rond matchfixingzaken verder onder controle te krijgen kan het volgende stappenplan worden gevolgd: 1. Organiseren van een workshop of enkele workshops voor woordvoerders, bestuurders van de bond en verenigingen waarin afspraken en cases worden besproken. In deze workshop eerst ingaan op de risico analyse voor de bond. 2. Op Informatieavond voor bondscoaches, begeleiders en clubcoaches communicatie over matchfixingzaken meenemen 3. Informatie op de website van bond en verenigingen over doping, gang van zaken bij matchfixingzaken en de woordvoering. 4. Bij binnenhalen van nieuwe topsporters bij verenigingen verstrekken van informatie over matchfixingbeleid en communicatie bij matchfixingzaken.


29

Bijlage 10. Advies Openbaarmaking tuchtrechtuitspraken voor sportbonden Inleiding Jaarlijks worden er door Nederlandse sportbonden duizenden tuchtrechtuitspraken gedaan. Een tuchtrechtelijke uitspraak bevat altijd informatie over personen. Zelfs als de aangeklaagde partij een vereniging is, zullen de bij de vereniging betrokken personen worden vermeld. Als deze informatie naar buiten wordt gebracht (middels publicatie van de uitspraak of communicatie door de bond) is dat een inbreuk op de persoonlijke levenssfeer van de betrokkenen. Elke bond moet hierbij de afweging maken of het doel dat met openbaarmaking wordt beoogd opweegt tegen deze inbreuk. Een alternatief is om de uitspraak in geanonimiseerde vorm te publiceren, dus zonder persoonsgegevens. Als dit op de juiste wijze is gedaan, dan is niet langer sprake van verwerking van persoonsgegevens. Het is echter wel zo dat het via internet steeds eenvoudiger wordt om geanonimiseerde informatie tot personen te herleiden. Ook in geval van geanonimiseerde publicatie is dan ook zorgvuldigheid geboden. In dit advies vindt u informatie over hoe u op de juiste manier om kunt gaan met openbaarmaking van tuchtrechtuitspraken. Dit advies bevat daarbij informatie over de manieren van publicatie, de doelen van publicatie, de wetgeving die daarbij van toepassing is, criteria voor integrale publicatie en een conclusie. Manieren van publicatie Het communiceren over tuchtrechtuitspraken kan op verschillende manieren. Een sportbond zal in ieder geval de beklaagde over de uitspraak informeren. Op deze manier blijft de publicatie zeer beperkt. De meest vergaande methode is publicatie op de website van een sportbond. Uiteraard zitten daartussen nog andere vormen, zoals: Publicatie op het intranet van een sportbond, of een deel hiervan (bijvoorbeeld alleen zichtbaar voor clubs in bepaald district); Publicatie in een bondsblad; Bericht naar (direct) betrokkenen, zoals aankomende tegenstanders en/of officials. De gedetailleerdheid van de inhoud van de uitspraak kan ook op diverse manieren worden gecommuniceerd, onder andere: - Publicatie van de integrale uitspraak: - Publicatie van naam, overtreding en straf; 1 - Publicatie van geanonimiseerde uitspraak , al dan niet met gebruikmaking 2 van lidnummer in plaats van naam of initialen. Hierbij moet wel opgemerkt worden dat doorgaans een incident, hoe geanonimiseerd dan ook, wel herleidbaar zal zijn tot een bepaalde persoon. Doelen van publicatie De keuze voor een manier van publiceren of de inhoud van de publicatie is afhankelijk van het doel van de publicatie. Redenen voor publicatie kunnen zijn:

1

In het meest extreme geval worden alle gegevens waardoor de persoon of personen herleidbaar zijn geanonimiseerd. Richtlijnen hiervoor zijn terug te vinden op: www.rechtspraak.nl/Uitspraken-en-Registers/uitspraken/Anonimiseringsrichtlijnen 2 Let op: een lidnummer is ook een persoonsgegeven in de zin van de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp). Communicatieplan Matchfixingzaken januari 2015

30

Het principe van fairplay kunnen uitvoeren en bewaken Betrokken sporters en/of verenigingen moeten op de hoogte kunnen zijn van een schorsing, zodat wedstrijden een eerlijk verloop kennen. Sporters en/of verenigingen die geschorst zijn kunnen hierop worden aangesproken door hun tegenstander of andere betrokkenen. De uitspraak moet dan niet breder gecommuniceerd worden dan in het belang van fairplay noodzakelijk is. In veel gevallen is beperkte bekendmaking voldoende, namelijk alleen aan degenen die op een bepaald niveau/leeftijd/regio spelen. Zo zullen senioren in Friesland doorgaans geen belang hebben bij informatie over geschorste junioren in Zeeland. Als communicatiemiddel van de sportbond met het oog op de maatschappelijke rol die vervuld moet worden Gedragingen op en rond het sportveld die zich in het publiek domein afspelen (bv. zware overtredingen op het voetbalveld die in Studio Sport te zien zijn) kunnen maatschappelijke verontwaardiging oproepen. Door open te zijn over het strafproces en eventuele sancties maakt een sportbond haar positie kenbaar en vertolkt de sportbond een voorbeeldrol naar de maatschappij als geheel. Kwaliteit van de rechtspraak Door publicatie kunnen uitspraken met elkaar vergeleken worden en kan worden voortgebouwd op eerdere uitspraken. Dit bevordert de kwaliteit en eenduidigheid van de rechtspraak en maakt het opbouwen van jurisprudentie mogelijk. Dit kan ook worden bereikt door binnen het tuchtcollege de uitspraken beschikbaar te maken of door op basis van gedane uitspraken richtlijnen op te stellen voor passende sancties. Educatie en communicatie Het publiceren van straffen maakt aan andere sporters duidelijk hoe het tuchtrecht functioneert en sanctioneert. Daarnaast vergroot transparantie het vertrouwen in het tuchtorgaan. Dit doel kan ook bereikt worden door in meer algemene zin te informeren. ‘Naming and shaming’ Van het publiceren van straffen gaat mogelijk een preventieve werking uit. Zeker binnen een verenigingsstructuur is publicatie van een uitspraak een straf op zich. Het is mogelijk dat overtredingen minder snel worden begaan, wanneer een tuchtrechtuitspraak in zijn geheel wordt gepubliceerd. Dit is echter niet zeker. Het is daarbij van belang rekening te houden met impact van de ‘digitale schandpaal’. Deze is vaak groter dan gedacht, zowel qua bereik als tijdsduur. Daarbij is het sentiment op social media bijna niet te beïnvloeden. Voldoen aan verplichting Wereld Anti-Doping Code in geval van uitspraken in dopingzaken Volgens de Wereld Anti-Doping Code moeten alle uitspraken in dopingzaken openbaar worden gemaakt. In het Nationaal Dopingreglement 2015 is opgenomen dat bonden informatie kunnen verspreiden inzake dopingzaken in overeenstemming met o.a. dit Dopingreglement en de Wereld Anti-Doping Code. Regels privacy en bescherming persoonsgegevens Iedere persoon heeft een grondwettelijk gewaarborgd recht op eerbiediging van zijn persoonlijke levenssfeer, veelal aangeduid als privacy (Artikel 10 Grondwet, Artikel 8 Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens). Het recht op privacy is geen absoluut recht, andere rechten kunnen zwaarder wegen zoals de vrijheid van meningsuiting en Communicatieplan Matchfixingzaken januari 2015

31

informatiegaring. Indien een sportbond over tuchtrechtelijk uitspraken wil communiceren moet het privacy belang worden afgewogen tegen het doel dat zoals hierboven kort geschetst een bond kan hebben om tot publicatie over te gaan. In Nederland regelt de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp) onder welke voorwaarden persoonsgegevens mogen worden verwerkt. Deze wet kan gezien worden als een uitzondering op het recht op privacy. Een van de grondbeginselen van de Wet bescherming persoonsgegevens is dat een doel wordt gespecificeerd voor de verwerking. Doelbinding houdt in dat gegevens slechts mogen worden verwerkt voor welbepaalde, uitdrukkelijk omschreven en gerechtvaardigde doeleinden. Hier moet dus goed over worden nagedacht, wat men precies beoogt met het communiceren van de uitspraken. Binnen het gestelde doel zijn verschillende grondslagen voor een verwerking in de wet opgenomen, zoals het uitvoeren van een wettelijke plicht. Toestemming aan betrokkene(n) vragen is de meest directe grondslag voor een rechtmatige verwerking. Een ander kernbeginsel dat hier ook van belang is, is het data limiteringsbeginsel. Er mogen niet meer persoonsgegevens worden verwerkt, dus gepubliceerd dan met het oog op het te realiseren doel noodzakelijk is. Op 25 april 2013 heeft het CBP naar aanleiding van de door NOC*NSF gegeven informatie over de publicatie van tuchtrechtuitspraken aan de sportbonden een 3 mededeling op haar website geplaatst . In november 2013 is nader overleg geweest tussen het CBP en vertegenwoordigers van NOC*NSF en KNVB. Samengevat gelden volgens het CBP de volgende regels met betrekking tot tuchtrecht uitspraken. NOC*NSF adviseert deze regels, tenzij sprake is van een uitzonderingssituatie zoals in het volgende hoofdstuk beschreven, in acht te nemen. - Bescherming van persoonsgegevens is een grondrecht en dus voor iedereen gelijk, daarbij wordt geen onderscheid gemaakt tussen bekende en niet bekende Nederlanders / amateurs en professionals. - Tuchtrechtelijke uitspraken mogen in principe alleen geanonimiseerd op internet worden gepubliceerd. Hierbij moeten de anonimiseringsrichtlijnen 4 in acht worden genomen . - Het naar buiten brengen van een uitspraak is alleen toegestaan als de uitspraak niet herleidbaar is tot een bepaald individu. Hetzelfde geldt voor het beantwoorden van vragen van bijvoorbeeld media omtrent een uitspraak. In het naar buiten brengen / antwoord dient de sportbond de terminologie uit de geanonimiseerde uitspraken te hanteren. Dus spreken over ‘de zaak’, de ‘beklaagde’, ‘betrokkene’, ‘partijen’ etc. Er mag worden verteld wat de overtreding was en wat de opgelegde straf is, zonder daarbij ‘man en paard’ te noemen. - Het CBP vindt het belangrijk dat een sportbond vanuit zijn eigen rol blijft opereren en zelf geen persoonsgegevens noemt. Dat anderen (media) vaak heel makkelijk het verband kunnen leggen tussen de tuchtzaak en de persoon of personen die daarbij betrokken waren en dit ook openbaar maken, is niet te voorkomen en wordt de sportbond niet aangerekend. - Het intern, binnen de sportbond communiceren van de uitgesproken straffen - ten behoeve van een eerlijk verloop van de competitie - is toegestaan, mits de informatie aan de direct betrokkenen ter beschikking

3 4

www.cbpweb.nl/Pages/med_20130425-noc-nsf-sportbonden-tuchtrechtelijke-uitspraken.aspx www.rechtspraak.nl/Uitspraken-en-Registers/Uitspraken/Anonimiseringsrichtlijnen/Pages/default.aspx Communicatieplan Matchfixingzaken januari 2015

32

-

-

wordt gesteld, bijvoorbeeld aan de wedstrijdsecretarissen van de sportverenigingen. Hiertoe dient elke sportbond een eigen modus te vinden. Het gebruik / de registratie van persoonsgegevens is alleen toegestaan als het noodzakelijk is, hetgeen onder meer inhoudt dat aan de vereisten van proportionaliteit en subsidiariteit moet worden voldaan (zie het volgende hoofdstuk). Het door de sportbond naar buiten brengen van persoonsgegevens, zeker in relatie tot tuchtzaken, dient dan ook met grote terughoudendheid te gebeuren.

Het CBP hecht aan de ‘rolvastheid’ van de sportbonden met het oog op de privacy wetgeving. Het is niet aan sportbonden om persoonsgegevens van haar leden naar buiten te brengen. Criteria voor integrale publicatie Het optreden tegen overtredingen op of rond het veld, die maatschappelijk ongewenst of onaanvaardbaar zijn, is onderdeel van het takenpakket van sportbonden. De geloofwaardigheid van een sportbond is in het geding als zij niet in staat is om publiekelijk afstand te nemen van bepaalde vormen van ongewenst gedrag en duidelijk maakt op welke manier tegen de daders wordt opgetreden. Om dit doel te bereiken is het niet nodig geschorsten met naam en toenaam te noemen. Een mooi voorbeeld is 5 een bericht in september 2014 op de site van de KNVB over schorsingen : - Aan een speler van Haulerwijkse Boys (Veld, Junioren) is opgelegd: naar aanleiding van een excessieve overtreding (fysieke agressie) t.o.v. de scheidsrechter een onherroepelijke schorsing van 18 maanden. - Aan een speler van Saestum (Veld, Junioren) is opgelegd: naar aanleiding van een excessieve overtreding (fysieke agressie) t.o.v. (een) tegenstander(s) een onherroepelijke schorsing van 36 maanden. Deze sancties zijn door betrokkenen te herleiden tot een specifieke persoon, maar door de geanonimiseerde en abstracte wijze van presentatie wordt ook recht gedaan aan de persoonlijke levenssfeer van de betrokkenen. Enkel degenen die toch al van het incident afwisten kunnen dit herleiden. Voor een eventuele afschrikkende werking en ter voorkoming van recidive is vermelding van aanvullende persoonsgegevens niet nodig. In geval van het landelijk zichtbare deel van de sport gaat een voorbeeldwerking uit naar de eigen (jeugd)leden van de sportbond en maatschappij als geheel. Er is dan ook een belang voor sportbonden om duidelijk stelling te nemen in het geval van overtredingen in het publieke domein. De schorsing na een recent incident als de beet van Suarez is om die reden bijvoorbeeld terecht publiekelijk bekend gemaakt. Ook het publiceren van schorsingen in het Nederlandse betaalde voetbal is toelaatbaar, zoals eveneens in september 2014 6 op de site van de KNVB te vinden : Met ingang van 1 september 2014: Willem II: J.F.W. Heymans 1 wedstrijd Almere City FC: E.I. Boldewijn 1 wedstrijd 5

http://www.knvb.nl/nieuws/excessenav/actueel http://bin617-02.website-voetbal.nl/sites/voetbal.nl/files/ Straffen%20betaald%20voetbal%20tot%20en%20met%205%20september%202014.pdf 6


33

FC Eindhoven: M. Gunst 1 wedstrijd Go Ahead Eagles: B. Vriends 3 wedstrijden waarvan 1 vw, proeftijd 1 jr VVV Venlo: J. Promes 4 wedstrijden Het is niet te verwachten dat een profvoetballer schade lijdt door een dergelijke publicatie. Mogelijk alleen bij bijzonder grove overtredingen kan een publicatie daarover schadelijk zijn, maar hierbij geldt dat publieke figuren met dergelijk gedrag toch al in de publieke belangstelling staan en de publicatie in die zin niets toevoegt. Ook in een zaak tussen clubs, zoals de uitspraak FC Twente-NEC van 17 juni 2011, worden personen met naam en toenaam genoemd. Gezien de aard van de zaak lijkt in een dergelijk geval geanonimiseerde uitspraak niet direct noodzakelijk. Steeds zal een sportbond moeten nagaan welk doel gediend wordt met publicatie van informatie omtrent tuchtrechtelijke uitspraken. Terughoudendheid is geboden omdat publicatie een groot effect op de betrokkenen kan hebben. Daarbij kan het beoogde doel vaak al bereikt worden met beperkte geanonimiseerde informatie. Hierbij is het ook van belang te kijken naar de doelgroep en waarover deze groep geïnformeerd moet worden. Ook wat gecommuniceerd wordt, de integrale uitspraak, het dictum, etc. hangt samen met het beoogde doel van de publicatie. De sportbond dient een afweging te maken tussen de belangen van de betrokken sporter en de belangen van de sportbond/derden. De afweging moet schriftelijk worden vastgelegd, en aangegeven moet worden door welk orgaan van de sportbond de afweging is gemaakt. Uit deze afweging moet volgen dat het belang op bescherming van het recht op privacy van de betrokken speler niet zwaarder weegt dan het belang van de sportbond en derden. Een overweging die mee kan spelen is informatie al dan niet laten indexeren door bijvoorbeeld Google. Google respecteert zogenaamde robot.txt waarmee kan worden aangegeven dat indexeren van bepaalde delen van een website niet gewenst is. De impact van een publicatie is veel minder groot als deze niet op Google te vinden is, vergelijk ook de recente uitspraak van het Hof van Justitie (13 mei 2014, C-131/12) inzake het recht om te vergeten. Ook moeten er voldoende maatregelen genomen zijn om te voorkomen dat de belangen van de betrokkene onevenredig worden geschaad. Hierbij is tevens van belang dat: - De betrokken sporter vooraf duidelijk en volledig is geïnformeerd over de publicatie. - De betrokken sporter de mogelijkheid heeft gekregen binnen een termijn van twee weken bezwaar te maken tegen de publicatie. Iedere sportbond zal zelf de afweging moeten maken hoe in een specifiek geval wordt gehandeld, waarbij als uitgangspunt moet worden genomen dat grote terughoudendheid moet worden betracht bij publicatie van niet-geanonimiseerde uitspraken. Conclusie Voor het overgrote deel van de tuchtrechtuitspraken ontstaat hiermee een heldere situatie. Sportbonden bepalen allereerst het doel dat ze voor ogen hebben bij publicatie en zoeken vervolgens de bijpassende methode en inhoud om dit doel te Communicatieplan Matchfixingzaken januari 2015

34

realiseren. In alle gevallen wordt publicatie van persoonsgegevens zeer terughoudend gebruikt. Voor meer informatie over dit advies kunnen sportbonden contact opnemen met: Berty van Bockom Maas Telefoon: 026-4834590 Mail: [email protected] Meer informatie over communicatie in tuchtzaken is te vinden in het ‘Communicatieplan dopingzaken’. Dit plan ziet weliswaar op de communicatie rond dopingzaken, maar veel van de hierin opgenomen beginsels zijn toe te passen op de communicatie rond alle tuchtzaken.

Dit advies is tot stand gekomen met medewerking van dhr. prof. mr. A. Lodder (Vrije Universiteit), dhr. mr. C. Alberdingk Thijm en mw. mr. V. Zwaan (beiden Brandeis Advocaten).

NOC*NSF, oktober 2014


35

Communicatieplan Matchfixingzaken

Recommend Documents