Chondrosarcoom graad 1 Bij u is een chondrosarcoom van de laagste graad (graad 1) geconstateerd. Dit is een kwaadaardig gezwel in het bot, dat echter goed te behandelen is. In deze brochure leest u wat deze vorm van kanker inhoudt en hoe uw behandeling er uit gaat zien.
Chondrosarcoom Een chondrosarcoom is een bottumor die bestaat uit een woekering van kraakbeencellen. Chondrosarcomen komen voor in alle botten, het meest in het bekken, schouderblad, bovenbeen, bovenarm en ribben. Er zijn chondrosarcomen die in de mergholte van het bot groeien (centrale chondrosarcomen) en er zijn er die aan de buitenzijde van het bot groeien (perifere chondrosarcomen).
Patiënteninformatie vll 092/1002
Verschillende gradaties Chondrosarcomen zijn er in drie gradaties. U heeft de minst ernstige vorm, de graad 1-chondrosarcoom. Uitzaaiingen komen hierbij alleen in de longen voor, en de kans hierop is zeer klein (minder dan 1%).
Bottumoren
Bij de juiste behandeling is de genezingskans zeer groot. Uit onderzoek blijkt dat 100% van de patiënten die behandeld zijn voor deze vorm van kanker, na vijf jaar nog in leven zijn.
Hoe ontstaat een chondrosarcoom Een chondrosarcoom kan direct in het bot ontstaan (de primaire vorm) of doordat een goedaardig gezwel kwaadaardig wordt (de secundaire vorm). De primaire vorm De primaire vorm van een chondrosarcoom is één van de meest voorkomende bottumoren. Het chondrosarcoom dat op deze manier ontstaat ligt dichtbij de goedaardige vorm. Op het grensgebied tussen goedaardig en kwaadaardig ligt het net aan de kwaadaardige kant, omdat het de neiging heeft terug te komen als het niet adequaat behandeld wordt en omdat het kan uitzaaien (hoewel dit maar zelden gebeurt). Het kenmerk van deze primaire vorm is dat het gaat om kraakbeenvormende tumorcellen in het midden van het bot. De secundaire vorm De secundaire vorm is veel zeldzamer. Er zijn verschillende goedaardige gezwellen die kunnen veranderen in een chondrosarcoom: • Een enchondroom: een goedaardig gezwel dat kraakbeen vormt en binnenin het bot ligt. De kans dat een enchondroom uitgroeit tot een chondrosarcoom is heel klein, 1%. Een enchondroom hoeft niet behandeld te worden. Belangrijk is wel dat het enchondroom een tijdlang gecontroleerd wordt op groei, want groei vergroot de kans op kwaadaardigheid. Als het twee jaar lang niet is gegroeid, hoeft het niet langer gecontroleerd te worden. Als er meerdere enchondromen aanwezig Deel 3
2
Orthopedie
•
zijn (Morbus Ollier) is de kans op uitgroei tot een chondrosarcoom groter, namelijk tussen 1 en 5%. Zo nodig wordt dit elke twee jaar gecontroleerd. Een exostose of osteochondroom: een goedaardig uitgroeisel aan de buitenkant van het bot, dat bedekt is met kraakbeen. De afwijking komt vooral bij kinderen voor en kan tijdens de groei van het kind groter worden of later, als het volwassen is. De kans dat een exostose uitgroeit tot een chondrosarcoom varieert: als er sprake is van één exostose in het lichaam, is die kans heel klein: minder dan 1 %. Als er meerdere exostosen aanwezig zijn (multiple osteochondromen of heditaire multiple exostosen) is de kans 1 tot 5%. In dat geval wordt elke twee jaar gecontroleerd of er sprake is van (kwaad aardige) groei.
Deze secundaire chondrosarcomen groeien langzaam. Door goede controle kan tijdig ontdekt worden dat er kwaadaardige cellen voorkomen in het gezwel. Dit zijn dan cellen met een lage graad van kwaadaardigheid, die goed behandeld kunnen worden.
Verschijnselen en diagnose Het komt vaak voor dat een enchondroom of een chondrosarcoom bij toeval ontdekt wordt tijdens onderzoek van klachten die niets te maken hebben met deze afwijking. De afwijking kan dan al jaren aanwezig zijn zonder dat er klachten zijn. Pijn en zwelling zijn de eerste symptomen bij patiënten die wel klachten hebben. De symptomen kunnen soms al jaren bestaan voor de patiënt in behandeling komt. Bij patiënten met een goedaardige kraakbeenafwijking zoals chondromen, exostosen, osteochondromen of enchondromtosis (vorming van meerdere goedaardige kraakbeentumoren) kunnen Deel 3
3
Bottumoren
symptomen als pijn en zwelling aanwijzing zijn voor groei en kwaadaardige ontaarding van het gezwel.
Onderzoek Tijdens uw eerste bezoek aan het orthopedisch oncologisch spreekuur krijgt u uitleg over de onderzoeken die nodig zijn om de diagnose te stellen.
Behandeling De behandeling van een chondrosarcoom graad 1 bestaat uit een operatie. Chondrosarcomen zijn namelijk nauwelijks gevoelig voor chemotherapie en radiotherapie. Er zijn twee mogelijkheden: • Als de afwijking binnenin het bot ligt wordt het gezwel ‘uitgekrabd’. Dit heet excochleatie. De holte die daardoor ontstaat wordt geëtst met fenol (een bijtende stof) om eventuele achtergebleven cellen te doden. Daarna wordt de holte opgevuld met botcement, botvervanger of bot transplantaat. • Als de afwijking aan de buitenkant van het bot ligt wordt het gezwel weggesneden.
Wachtlijst De wachtlijst voor de operatie is drie tot vier maanden. Doordat een graad 1-chondrosarcoom maar heel langzaam groeit, heeft deze wachttijd geen nadelige gevolgen voor uw lichamelijke toestand.
Deel 3
4
Orthopedie
Vragen Wanneer u na het lezen van deze brochure vragen heeft, dan kunt u deze bespreken met uw huisarts, met de arts op de polikliniek of met een verpleegkundige van het telefonische spreekuur. Het telefonisch verpleegkundig spreekuur is bereikbaar op maandag van 10.00 tot 12.00 uur, op nummer (050) 361 12 72. U kunt uw vraag ook per email stellen:
[email protected]. Op werkdagen wordt binnen 24 uur op uw mail gereageerd. Vragen voor de orthopedische oncologische chirurg worden twee keer per week besproken.
Deel 3
5
