VAN, VOOR EN DOOR ONDERNEMERS IN HET MKB
Business plan
Kredietunie Regio Tilburg Postbus 6049 5002 AA Tilburg Email:
[email protected] KvK: 62800310 IBAN: NL48 ABNA 0493 6882 77
1
Inhoud 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21.
Wat is een kredietunie? Markt: MKB en Ondernemersvereniging Voorbeeld initiatief Regio Missie KRT Product KRT Doelstellingen KRT Obligaties en aandelen Structuur, bestuursstructuur, bezetting en benoeming Partners Experian, NPEX, Vesting Finance Toezichthouders en WFT Hoofdlijnen kredietbeleid Kredietproces Inrichting processen, geldstroom Coaching en coaches Relatie met Vereniging van Kredietunies in Nederland Interne organisatie en bezetting Inrichting systemen/outsourcing Verdienmodel, kostenopbouw en risico’s Financieel model Planning startactiviteiten en Funding Risico’s Kredietunie top 6
2
1.1 Wat is een kredietunie? • • • • • • • • • • • •
Coöperatieve vereniging Van, voor en door ondernemers Bevorderen gemeenschapszin, sociaal weefsel en menselijke maat Gericht op verstrekken van krediet aan MKB Gericht op een regio of een branche Kredietgevers (spaarders) zijn ondernemers Kredietgevers ontvangen een rendement voor het risico dat zij lopen Kredietgevers adviseren, ondersteunen en/of coachen kredietnemers Zowel kredietgevers als –nemers zijn lid van de vereniging Leden bepalen gezamenlijk het beleid, kiezen het bestuur, en zijn gezamenlijk eigenaar Er is geen winstdoelstelling, een kredietunie werkt “not for profit, not for charity, but for mutual sevice” Lijkt in vorm op boeren coöperaties uit vorige eeuw
1.2 Werking Kredietunie
Beide zijn lid van de unie en evenveel zeggenschap over het resultaat
Leners/ Kredietnemers
Beleggers/ Kredietverstrekkers Geldstroom
Bestuur Kredietcommissie Coaching commissie Kascontrolecommissie
Geldstroom
Kennis & ervaring
Coaches Zelfredzaamheid; Common Bond; Kwaliteit; Integriteit; Soevereiniteit en subsidiariteit
3
2.1 Markt: behoefte van MKB • • • • • • • • •
Banken verstrekken maar mondjesmaat kredieten van € 50.000 tot € 250.000 Dit is slecht voor de economische ontwikkeling (geen ruimte voor investeringen en innovatie) Kredietunies zijn een alternatieve financieringsbron Er zijn ondernemers die met combinatie van hun kennis, ervaring en geld graag collegaondernemers willen helpen Relatiebankieren voor kleine kredieten is voor banken te duur Op jaarbasis vragen kleinbedrijf-ondernemers voor € 12,3 mrd aan krediet aan (aug 2010aug 2011) 40% van deze aanvragen (en 30% van aanvragen middenbedrijf) wordt afgewezen en/of teveel zekerheden gevraagd: er is een kredietbehoefte van ongeveer € 4,5 mrd Een deel hiervan zal vermoedelijk bedrijfseconomisch verantwoord zijn Een SWOT-analyse van microfinanciering is opgenomen in bijlage A Bron: Haalbaarheids-, structuur- en ontwikkelingsplan Emissie MKB Financierings Fonds (MFF) voor oprichting Kredietunie Nederland, 1 februari 2012
Werkgebied KRT Tilburg en omliggende gemeentes gemeentes Hart van Brabant
4
2.2 Kredietbehoefte Regio Tilburg • • • • •
Kleinbedrijf slaagt aanzienlijk minder vaak in krijgen van financiering: 33% van de aanvragen wordt afgewezen, tegen 19% bij Midden Bedrijf en 10% bij Grote MKB Eénderde van de bedrijven heeft extra financiering gevraagd (informatie vanuit Financieringsmonitor, EIM, Panteia) Eénderde van deze bedrijven heeft gevraagde financiering niet gekregen MKB ondernemers lijken steeds moeilijker om bankfinanciering te verkrijgen Aantal MKB ondernemers in de regio bedraagt ruim………...
2.3 Waarom een Kredietunie Regio Tilburg? • • • •
Inwoners: > 200.000 Vooral de chemische industrie, voedingsmiddelenindustrie, medische technologie en fijnmetaal spelen een belangrijke rol. Ook is Tilburg een transportstad. 10 grotere industrieterreinen totaal 7600 bedrijven en bijna 100.000 werknemers Klein MKB maakt Tilburg groot
2.4 Samenstelling Tilburgse Economie: Totaal 12.904 MKB bedrijven
5
3. Voorbeeld initiatief kredietunie in de Achterhoek: Naoberkrediet • • • • • • •
MKB ondernemers in de Achterhoek hebben het initiatief genomen om de Naoberkrediet op te richten Hiervoor stellen ~25 MKB Ondernemers € 1.000.000,- ter beschikking als lening De provincie en gemeenten ondersteunen dit initiatief, met een financiële bijdrage van 80.000 € Naoberkrediet is voor alle regio gerelateerde bedrijven Naoberkrediet wil interesse wekken om kapitaal én kennis ter beschikking te stellen aan andere bedrijven/leden Krediet voorlopig maximaal € 100K per kredietnemer Inmiddels zijn er 10 kredieten verstrekt
4. Missie KRT • • • •
• • •
Leden toegang bieden tot aanvullende financiering van productiemiddelen, werkkapitaal en innovatie Geldstromen en rendementen binnen de regio houden Maatschappelijk betrokken, zelf financierende kredietverenigingen van, voor en door leden Bevorderen de onderlinge solidariteit tussen kredietgevers en kredietnemers, waarbij kredietgevende leden de krediet nemende leden begeleiden en adviseren (coachen), waardoor overdracht van kennis en ervaring kredietgevende op kredietnemende leden Geen winstoogmerk Balans tussen vrijwilligers en professionals Kredietunies zijn democratisch ingesteld; ze zijn en blijven eigendom van de individuele leden
5. Product KRT • • • • • •
• •
Financieringen maximaal € 250.000,-. In het begin tot max € 100.000/125.000,- maar liefst meerdere kleinere financieringen van rond de € 50.000,-. Financiering van productiemiddelen en/of werkkapitaal en/of innovatie. Duur is maximaal 5 jaar, indien KRT lang geld kan aantrekken zijn langere looptijden mogelijk Aflossingsverplichting start na 2 jaar en geschiedt vervolgens in 3 jaar, ter beoordeling van de ALV Verschaffen van kennis en ervaring aan kredietnemer gekoppeld aan kredietverlening Dit gebeurt door één van de kredietverstrekkende leden of een andere door de coaching commissie geselecteerd lid (lidmaatschap is niet verenigbaar met lidmaatschap kredietcommissie) Wijze van advisering/ondersteuning/coaching per krediet vast te stellen Kredietverstrekkende leden worden per kwartaal geïnformeerd over de financiële voortgang van KRT en de kwaliteit van de kredietportefeuille
6
6. Doelstellingen KRT • Eind 2015 met funding gereed en start proces eerste aanvraag kredietverlening • Ambitie in jaar 3 wat betreft: Toevertrouwde middelen: ~€ 1.500.000 mln Uitstaand krediet: ~€ 1.000.000 mln Aantal kredietgevers: ~160 (€10.000 per kredietgever) Aantal kredietnemers: ~25 (gemiddeld € 50K per krediet) Aantal leden KRT: ~185 7.1 Obligaties en aandelen Kredietgevers-Obligatiehouders
Leden - Aandeelhouders
7.2. Waarde Obligaties en risico’s voor obligatiehouders De waarde van de Obligaties wordt bepaald door: • • •
De hoeveelheid ingehouden resultaat (resultaat wordt eerste jaren niet uitgekeerd, maar aangewend voor groei en/of buffer) De omvang van exploitatieverliezen die het vermogen van Kredietunie Regio Tilburg aantasten Hoge default percentages zijn grootste veroorzaker van exploitatieverlies
Risico’s die waarde beïnvloeden • • •
Te hoog kostenniveau door onvoldoende uitgezette kredieten Kredietaanvraagproces leidt tot verkeerde beslissingen en leidt tot kwalitatief ondermaatse kredietportefeuille Kredietportefeuille is niet gespreid over verschillende branches, maar beperkt tot bijvoorbeeld één branche
7
Beheersmaatregelen • • • •
Veel aandacht geven aan genereren van kredietaanvragen in 1e jaar van KRT Door inzet van externe partij als bewezen en betrouwbare partner en gebruik van hun proces en ervaring In kredietbeleid opnemen dat spreiding een belangrijk aspect is in beoordeling van kredietcommissie BMKB-regeling toepassen waar mogelijk (zie bijlage B)
8.1 Structuur Kredietunie Regio Tilburg
Zie bijlage C voor een uitgebreider overzicht
8.2 Bestuursstructuur Kredietunie Regio Tilburg 1. Algemene ledenvergadering • • • • • • • • •
Stelt vast en wijzigt statuten en/of huishoudelijk reglement Beslist over ontbinding coöperatie Benoemt, schorst en ontslaat de leden van de Raad van Toezicht en Bestuur Beslist over goedkeuring gevoerd beleid en jaarrekeningen Beslist over resultaatbestemming Wijst twee leden aan die meewerken aan voorlopige vaststelling van notulen Vaststellen vergoedingen voor bestuursleden, krediet- kas- en coachings commissie Benoemt leden van de kascommissie; die rapporteert aan de ALV Benoemt accountant
8
2. Raad van Toezicht Minimaal 3 leden • • • • • • •
Toezien op goede bedrijfsmatige en organisatorische werking Onderzoeken jaarrekening en verslaglegging naar ALV In beroep beslissen op royement van lid uit vereniging Schorsen van een bestuurslid en voorzien in vervanging Bijeenroepen van de ALV Toets op voordracht van bestuursleden vanuit bestuur Ontslag van personeel
Taken van het bestuur, waarvoor toestemming Raad van Toezicht nodig is: • • • • • • •
Begroting en activiteitenplan Vaststellen rente- en provisietarieven Aanstellen dagelijkse leiding en verlenen mandaat Overname (deel van) bedrijf Aanvaarden van borgtocht als zekerheid Aangaan overeenkomsten huur/verhuur e.d. t.a.v. Onroerend goed Openen/sluiten van kantoren en vestigingen
3. Bestuur Kredietunie Minimaal 3 leden • • • • • •
Bereid alle stukken voor waarvoor toestemming is vereist van Raad van Toezicht Stelt kredietbeleid vast Stelt mogelijke eisen/profielen voor coaches vast Benoemt leden coachings-, kas en kredietcommissie Verantwoordelijk voor bedrijfsvoering Tijdig verstrekken van informatie aan VKN
Noot: Aansprakelijkheid van bestuurders KRT valt onder bestuursaansprakelijkheidsverzekering van de KRT
9
8.3. Commissies Kredietunie Regio Tilburg
Algemeen • •
Alleen vaste formatie ontvangt salaris Overige functionarissen zijn onbezoldigd en ontvangen vacatiegeld en een onkostenvergoeding . Die wordt vastgesteld door de ALV
Coachingscommissie (3 leden) • • • •
Werft coaches voor pool onder leden Stelt kwaliteitscriteria voor coaches Ziet toe op naleving kwaliteit coaches Zorgt voor opleiding van coaches
Kredietcommissie ( 3 leden) • • • • •
Bereid kredietbeleid voor Stelt eisen voor kredietaanvragen op Ontvangt kredietaanvragen Adviseert bestuur over toekenning krediet kredietaanvraagproces Monitort verstrekte kredieten samen met Extern
na
advies
Extern
en
na
afronding
Kascontrole commissie (3 leden) •
Controleert penningmeester en financiële gang van zaken binnen KRT, tenzij een accountant is benoemd
10
8.4 Bezetting en profielen bestuur (nog onder constructie bij KRT, zie volgende paragraaf) Gewenste bezetting voor bestuur en commissies: • Ondernemer(s) met gedegen kennis van de bedrijfstak • Bancaire/financiële kennis • Juridische kennis • Kennis van kredietverlening 5 leden in het bestuur: 1. de voorzitter, die binnen de Regio gezien wordt als “voortrekker”, boven de partijen staand, wiens reputatie boven alle twijfel is verheven, die voor een ieder als aanvaardbare vertegenwoordiger gezien wordt, die naar buiten toe het gezicht bepaalt van de kredietunie; deze ‘icoon’ kan ook in de RvT of in de eventuele Raad van Advies zitten 2. de penningmeester, bij voorkeur een oud-bankier of oud accountant, die in staat is de juiste kredietanalyses te maken, althans de kredietanalyses die door anderen gemaakt worden kritisch op juistheid en volledigheid weet te beoordelen en daarover aan zijn medebestuurders kan adviseren; zorgt voor een juiste rapportage over de kredietportefeuille, de liquiditeit, de jaarrekening, de begroting etc. De penningmeester zal in het begin de Kredietcommissie aansturen 3. de secretaris, die het uitvoerend werk doet, zoals de afhandeling van de correspondentie het bijeenroepen van ledenraad en ledenvergadering, het opstellen van agenda’s en notulen, verantwoordelijk is voor de bedrijfsvoering, het voeren van het operationele beheer en de ontwikkeling van de organisatie. De secretaris zal in het begin de coachingscommissie aansturen. 4. Bestuurslid voor de werving van kredieten 5. Bestuurslid voor de werving van middelen In eerste instantie zal het bestuur tevens de functie van de krediet- en coachingscommissie vervullen. Het bestuur wordt door een lid-jurist geadviseerd; deze maakt geen deel uit van het bestuur 8.5 Huidige bestuur KRT en belang Momenteel bestaat het bestuur van de KRT: • Ondernemer(s) met gedegen kennis van de bedrijfstak: Toon Kühne (ondernemer Knapzak) • Bancaire/financiële kennis: Bart Taminiau (ex-Rabobank), Linda Pijpers (zelfst. partner Claassen, Moolenbeek &Partners), Erik Koot • Juridische kennis: Erik Koot, Maarten Letschert (initiatiefgroep: Paul van den Tillaart) • Kennis van kredietverlening: Bart Taminiau, Linda Pijpers, Erik Koot (mogelijk in commissie: Ad Swinkels) De coöperatie is opgericht op 4 maart 2015 door Bart Taminiau (Voorzitter en penningmeester) en Linda Pijpers (secretaris). Momenteel is het bestuur uitgebreid en is de rol van Linda Pijpers verschoven naar projectleider om de kredietunie verder op te richten. De functie omschrijving van ieder bestuurslid zal in de komende maanden verder uitgekristalliseerd worden.
11
Belang: Linda Pijpers (zelfs. partner Claasssen, Moolenbeek & Partners): Zij is het initiatief gestart in september 2014 omdat binnen CM&P steeds meer geconstateerd wordt dat micro MKB zeer moeilijk aan financiering komt. Daarnaast staat CM&P voor het begeleiden van een ondernemer. Deze visie wordt ook behartigd binnen een common-bond zoals KRT. Bart Taminiau (ex-Rabobank): Hij heeft zich aangesloten bij de initiatief groep naar aanleiding van een bijeenkomst georganiseerd door Linda Pijpers in januari 2015. Samen met haar is hij kartrekker en maakt hij zich hard in het werven leden en kredietgevers. De overige nieuwe bestuursleden Toon Kühne (ondernemer), Erik Koot (accountant), Maarten Letschert (advocaat) hebben zich inmiddels aangesloten bij de KRT om dit initiatief verder te ontwikkelen. Zij zien dit als een goede belegging die een warm hart toedraagt in de groei en ontwikkeling van ondernemers in de regio Tilburg. 8.6 Benoemingen en –procedures
Raad van Toezicht • • • •
Voorzitter wordt voorgedragen en bekrachtigd door ALV Overige kandidaten worden door de ALV gekozen, op voordracht van de raad van toezicht, of door een x aantal leden van de ALV Naast de voorzitter wordt een plv. voorzitter, secretaris en een plv. secretaris uit haar midden benoemd Zittingsduur is maximaal 6 jaar
Bestuur •
Wordt gekozen door de ALV, op voordracht van de Raad van Toezicht
Commissies •
Leden van de coachings-, krediet- en kascommissie worden benoemd door het bestuur
12
9.1 Mogelijke Partners/concurrenten Partners: Wie helpen en/of kunnen ons helpen? • • • • •
Vereniging van Kredietunies in Nederland, Experian, voor kredietanalyse en kredietbeheer, NPEX den Haag, voor bewaring en verhandeling Obligaties, Vesting Finance, voor bewaren kredietdossiers, monitoring, debiteurenbewaking en incasso In bijlage D is een korte toelichting op structuur en werkwijze van kredietunies in Nederland opgenomen
Concurrenten: Banken • •
•
Banken zijn nog huiverig: naar verwachting, medewerking is in ontwikkeling Kredietunie is geen concurrent van banken, want: • Kredietverlening door Kredietunie is te gering om concurrent te zijn. Het werkt juist aanvullend (stapelfinanciering, pizzafinanciering eg) • Voor banken is kredietverlening tot € 250.000 niet rendabel en ongewenst • Propositie van Kredietunie is niet puur kredietverlening, maar ook ondersteuning. Gecoacht geld levert op! Sommige grootbanken hebben voor specifieke doelgroepen kredieten zonder zekerheden, maar met persoonlijke borgstelling
9.2 Experian als partner
Experian is wereldwijd leider in het verstrekken van informatie en analyse- en marketingservices aan bedrijven en consumenten. Het doel: helpen bij het beheer van de risico’s en opbrengsten van commerciële en financiële beslissingen. Dankzij onze omvangrijke kennis van personen, markten en economieën helpen wij u bij het vinden, ontwikkelen en beheren van klantenrelaties om uw bedrijf winstgevender te maken. Onze drie hoofdactiviteiten zijn: Credit Services, Decision Analytics en Marketing Services. Credit Services Wij helpen bedrijven bij het verkrijgen van inzicht in risico’s als het gaat om kredietverstrekking aan consumenten en kleine bedrijven. Onze informatie stelt u in staat beter gefundeerde beslissingen te nemen betreffende lening verstrekkingen. Ook vergemakkelijken en versnellen we het afsluiten van financieringen voor uw klanten. Decision Analytics Wij leveren analytische vaardigheden en specialistische softwareproducten, die uw bedrijf in staat stelt de snelheid en kwaliteit van uw besluitvorming te vergroten. Wij helpen u uw kredietverlening strategieën te optimaliseren en snel veranderingen door te voeren.
13
9.3 NPEX als Partner
NPEX biedt een online handelsplatform waar rechtstreeks wordt gehandeld dus zonder tussenkomst van banken of andere partijen. Dat houdt de kosten laag. Er gelden geen eisen voor aantal verhandelbare stukken, track record e.d. Een AFM-goedgekeurde prospectus volstaat. Processen zijn zodanig gestandaardiseerd dat een notering sneller en goedkoper kan. NPEX is de MKB beurs van Nederland en zorgt ervoor dat effecten gemakkelijker, sneller en goedkoper verhandeld worden. Met maximale transparantie en toegankelijkheid voor zowel beleggers als bedrijven. Een laagdrempelige beurs zodat beleggers elkaar onderling gemakkelijk kunnen vinden. Kredietunie XXX zal voor haar Ledencertificaten een “besloten” notering aanvragen op de NPEX beurs (alleen leden kunnen kopen en verkopen). NPEX zal als bewaarder van Ledencertificaten optreden, tevens zal NPEX op de door Kredietunie XXX bepaalde tijdstippen, bijvoorbeeld na drie of vijf jaar veilingen organiseren voor leden die hun ledencertificaten willen verkopen. 9.4 Vesting Finance als Partner
Vesting Finance maakt onderdeel uit van InVesting. InVesting behoort tot de grootste credit managementorganisaties van Nederland. Vesting Finance is een innovatieve, ambitieuze en professionele organisatie voor credit management. Al sinds 1996 helpen wij klanten in heel Nederland om meer rendement uit hun omzet te halen. Debiteurenbeheer kan worden uitbesteed aan Vesting Finance, van de eerste rente- en aflossingsnota tot aan het incassotraject. Of slechts delen van het traject. Uw klant merkt hier niets van, want wij communiceren altijd volledig uit uw naam. En verstuurt u de factuur zelf, maar wilt u de opvolging uitbesteden? Ook dat kan. Co-sourcing van debiteurenbeheer maakt het mogelijk samen te kijken waar voordelen te behalen zijn. Debiteurenbeheer is altijd maatwerk. Wij handelen uit uw naam, dus moet ons traject naadloos aansluiten op uw beleid en processen en natuurlijk op uw debiteuren. Daarom bepalen wij samen met u hoe wij het debiteurenproces moeten inrichten. Elke stap hierin stemmen wij met u af. Zo geeft u het werk uit handen, niet de controle. Uiteraard geven wij u hierin gedegen advies. Vesting Finance kan ook de bewaring van kredietdossiers op zich nemen, inclusief mutaties en jaarlijkse revisie van kredieten.
14
10. Toezichthouders en WFT WFT en Kredietunies • • • • • • • •
Coöperatieve vereniging wordt notarieel opgericht met als doel voorzien in stoffelijke behoeften leden Aantrekken van geld d.m.v. uitgifte Obligaties Aflossingen: worden op besluit ALV gebruikt om Obligaties af te lossen Rente: wordt op besluit ALV gebruikt om rente over Obligaties af te lossen Verhandelbare Obligaties, NPEX eventuele veilingen na 3 jaar per jaar Kredietverlening aan ondernemers valt niet onder wettelijk toezicht Toch prospectus AFM regels, hoewel minder van 2,5 mio / jaar Kredietunies stellen zich actief op in kredietbeheer door middel van coaching=relatiebeheer
In bijlage F is het juridisch kader omschreven In bijlage G is aangegeven welke vergunningen en registraties relevant zijn 11. Hoofdlijnen kredietbeleid • Eisen aan kredietnemers Document met beschrijving van de bedrijfsactiviteiten en de markt Investeringsbegroting met toelichting, c.q. businessplan Beschikbaarheid financiële gegevens: Jaarcijfers afgelopen 3 jaar, exploitatiebegroting voor komend jaar, liquiditeitsprognose voor komend jaar Betrouwbare gecontroleerde cashflow prognose • • • • • • •
Kredietnemers moeten open staan voor advisering/ondersteuning/ coaching Bij voorkeur normale lening, in bijzondere gevallen is achtergestelde lening Er worden zekerheden gevraagd ter beoordeling van de kredietcommissie Kredietnemer kán meerdere kredieten vanuit kredietunie ontvangen tot een maximum van € 250.000 Aflossing binnen maximaal 5 jaar Debet rentepercentage is marktconform Bij voordelig jaarresultaat lager dan marktconform!
15
12. Kredietproces De beoogde doorlooptijd van het kredietverleningsproces in minimaal 4 en maximaal 6 weken Maximaal 5 dagen bij eventuele externe toets Maximaal 2 weken beslissingstijd door kredietcommissie en bestuur kredietunie Maximaal 2 weken bedenktijd kredietnemer In bijlage H is het kredietproces nader omschreven
*Moet voldoen aan aantal eisen, waaronder businessplan, financiële onderbouwing en cashflowprognose 13. Inrichting processen en geldstroom •
• •
• • • • • •
Uit oogpunt van kostenefficiëntie, naar keuze van kredietunies ondersteuning op of uitvoering van gewenste operationele processen door Vereniging van Kredietunies in Nederland (VKN) en andere opgerichte kredietunies. Kredietproces kan in samenwerking en met hulp van/door Experian Experian kan de eerste credit check doen later, als kredietcomissie dat nodig vindt, het kredietonderzoek en de rating per kredietaanvraag, adviseert aan kredietcommissie van de kredietunie Bestuur kredietunie neemt kredietbesluit en benoemt coach Formalisering krediet, zekerheden, contracten etc. Uitbetaling kredietnemer via rekening Kredietunie Kredietbeheer door coach en kredietunie Rente en aflossing op rekening kredietunie Bij default overleg coach en kredietunie en incasso door kredietunie
16
14.1 Coaching • • • •
Het ‘afnemen’ van coaching in enige vorm is een randvoorwaarde voor het mogen ontvangen van krediet vanuit KRT De coach heeft specifieke branchekennis en ondernemerservaring Naast kennis en ervaring kan ook het netwerk van de coach worden ingezet/benut Ondersteunen van de kredietnemer met een coach vanuit de KRT gebeurt in principe: Via maandelijks/per kwartaal/halfjaarlijks overleg tussen kredietnemer en coach Met volledige informatieverstrekking over bedrijfsvoering en financiële situatie naar de coach toe
Onderwerp van bespreking zijn strategie, investeringen, bedrijfsvoering en financiële situatie Proces: – De coachingscommissie stelt de pool van coaches vast die beschikbaar zijn – De kredietnemer kiest een coach uit de coachingpool 14.2 De coach • •
• • • •
Kan lid zijn van de KRT, is geen lid van het bestuur, of lid van één van de commissies Adviseert de kredietnemer, waarbij de kredietnemer niet de verplichting heeft om deze adviezen op te volgen; heeft derhalve geen verantwoordelijkheid voor de bedrijfsvoering of tijdige betaling van rente of aflossing van het krediet Heeft een integrale blik op de bedrijfsvoering, wat zich niet beperkt tot het krediet van de KRT Is een onbezoldigde functie, krijgt wel onkosten vergoeding en vacatiegeld Volgt indien nodig een korte opleiding Aansprakelijkheid coach uitgesloten via contract tussen kredietnemer, coach en de KRT
15 Relatie met Vereniging van Kredietunies in Nederland Vereniging van Kredietunies in Nederland( VKN) • • • • • • • • • •
Ondersteuning oprichting Kosten kredietunies besparen door taken en activiteiten samen te verrichten Administratie en rapportages Juridische zaken (statuten, huishoudelijk reglement) Advies/compliance wetgeving Ondersteuning bij marketing Toegankelijk maken BMKB regeling bij Min EZ Relaties met politiek, internationaal/EU Brussel/EU Luxemburg, WOCCU, VS ICT, website, bankrekeningen, liquiditeitsbeheer etc. VKN is eigendom van de aangesloten kredietunies
17
Kredietunie Regio Tilburg • • • • • • • • •
Kapitaal voor Kredietunie verschaffen Middelen aantrekken voor kredietverlening Marketing Genereren en in eerste aanleg beoordelen kredietaanvragen Besluiten tot kredietverlening Ondersteunen/adviseren/ coachen kredietnemer door kredietgever Alle leden informeren/verwachtingen managen/betrokkenheid creëren Eigen bedrijfsvoering en inrichten office Resultaat is voor de leden
16. Interne organisatie /bezetting • • • • • • •
Vanuit de ALV wordt een account- of projectmanager, bestuurder Kredietunie aangesteld met als hoofdtaak: funding Daarnaast wordt in aanvang uitsluitend met onbezoldigde functionarissen gewerkt, Bestuur en Raad van Toezicht, eventueel Raad van advies Later: Parttime directeur en/of secretaresse met normaal salaris Evenwicht vrijwilligers en betaalde professionals Mogelijk kan gebruik gemaakt worden van ondersteunende afdelingen binnen partner bedrijven, bijvoorbeeld marketing/PR, juridisch, HR Bedrijfsvoering zo beperkt mogelijk i.v.m. kosten en verdeling van de resultaten Alle leden hebben belang bij lage kosten, dus ook bij rentebetaling en terugbetaling van kredieten
17 Inrichting systemen (in ontwikkeling bij KRT) Voorbeelden • • • • •
In eerste jaren gebruik van Experian systeem voor externe toets behandeling kredietaanvragen en kredietbeheer en secundaire systemen http://www.Experian.nl Kredietbeheer, debiteurenbeheer en bewaring van kredietdossiers, eventueel incasso via Vesting Finance, na overleg met coach, kredietcommissie en Bestuur http://www.vestingfinance.nl Bewaring en verhandeling Obligaties via NPEX http://npex.nl
18
18.1 Verdienmodel Kredietunie Regio Tilburg (NB: Cijfers zijn indicatief)
18.2 Kosten Kredietunie Cijfers zijn indicatief, kosten weergegeven als verschillende grootheden
19
18.3 Risico’s Kredietunie
Exploitatierisico – Minimalisatie door: Scherp Kredietbeleid Kwalitatief goede uitvoerring analyses Coaches adviseren kredietnemers Lage beheerskosten Minimale eigen kosten Kredietunie
Defaultrisico Bancair kanaal: 8% Prognose Kredietunie: 2% In VS < 1% Minimalisatie door: Coaching door Kredietgever BMKB-regeling inroepen met 50% tot 80% borgstelling door overheid
Risicoreductie door borgstelling overheid voor deel van het krediet
20
19 Financiële paragraaf Meest waarschijnlijke scenario in jaar 1 t/m 5: Formatieplan Kleine Kredietunie Aantal nieuwe kredietverstrekkende leden per jaar Aantal nieuwe kredietnemende leden per jaar Aantal nieuwe totale leden per jaar Aantal kredietverstrekkende leden cumulatief Aantal kredieten cumulatief Aantal leden cumulatief Inkomsten / uitgaven uit aantrekken en uitlenen van geld Afsluit provisie nieuwe kredieten 1,50% Creditrente kredietverstrekkers 3,00% Kosten eenmalige kredietanalyse (Extern) 1.000 Opbrengsten kredietbeheersprovisie (over kredietportefeuille) 1,50% Debetrente kredietnemers 8,00% Rente over surplus liquiditeiten 2,00% Subsidies/Sponsoring/Funding Resultaat uit verstrekken van financieringen Totale operationele kosten per jaar Operationeel resultaat ex bijdrage kosten VKN en kredietbeheer Bijdrage kosten VKN (percentage over balanstotaal) 0,25% Kosten kredietbeheer, bewaring, revisie (Extern) 0,75% Exploitatie resultaat ter beschikking van de leden Operationele Marge Operationele Marge Cumulatief
Balans Uitstaande leningen Buffer liquide middelen 20% uit obligaties Liquide middelen Totaal Activa Ledenkapitaal Exploitatiesaldo Saldo eigen vermogen Voorziening oninbare kredieten obligaties Totaal Passiva
jaar0 25 2 27
jaar 1 25 5 30
jaar 2 45 8 53
jaar 3 65 10 75
jaar 4 100 15 115
jaar 5 150 20 170
25 2 27
50 7 57
95 15 110
160 25 185
260 40 300
410 60 470
Jaar 0 1.905,00 -3.750,00 -2.000,00 1.500,00 8.000,00
Jaar 1 3.855,00 -13.125,00 -5.000,00 5.250,00 28.000,00 1.750,00
Jaar 2 6.600,00 -28.125,00 -8.000,00 11.250,00 60.000,00 3.750,00
Jaar 3 10.425,00 -46.875,00 -10.000,00 18.750,00 100.000,00 6.250,00
750,00 3.705,00
20.730,00 23.000,00 -2.270,00 2.625,00 -4.895,00
45.475,00 36.170,00 9.305,00 1.243,78 5.625,00 2.436,23
78.550,00 65.500,00 13.050,00 2.610,49 9.375,00 1.064,51
128.630,00 101.250,00 27.380,00 4.310,03 15.000,00 8.069,97
198.970 157.399 41.571 6.856 22.500 12.214
3.705,00 3.705,00
-4.895,00 -1.190,00
2.436,23 1.246,23
1.064,51 2.310,73
8.069,97 10.380,71
12.214 22.595
Jaar 0 100.000 25.000 31.905 156.905
Jaar 1 350.000 75.000 72.510 497.510
Jaar 2 750.000 165.000 129.196 1.044.196
Jaar 3 1.250.000 130.000 344.011 1.724.011
Jaar 4 2.000.000 200.000 542.581 2.742.581
Jaar 5 3.000.000 300.000 805.414 4.105.414
27.000 3.705 30.705 1.200
57.000 -1.190 55.810 4.200
110.000 1.246 111.246 15.450
185.000 2.311 187.311 34.200
300.000 10.381 310.381 64.200
470.000 12.214 482.214 109.200
125.000 156.905
437.500 497.510
917.500 1.044.196
1.502.500 1.724.011
2.368.000 2.742.581
3.514.000 4.105.414
50.000,00 55.655,00 51.200,00 4.455,00
Jaar 4 Jaar 5 18.630,00 31.470,00 -75.000,00 -112.500,00 -15.000,00 -20.000,00 30.000,00 45.000,00 160.000,00 240.000,00 10.000,00 15.000,00
20.1 Planning start/activiteiten • • • • • • • •
Oprichting coöperatieve vereniging Kredietunie Regio Tilburg door initiatiefnemers, bestuur, project leider en VKN Ledenwerving/marketing-aanpak definiëren Rollen, taken en verantwoordelijkheden binnen KRT benoemen in statuten en interne governance Gewenste (en mogelijke) ondersteuning vanuit VKN vaststellen Kredietbeleid opstellen – uitgangspunten formuleren – rente etc. Inrichting back office systemen Financiële prognoses opstellen Concept balansen, exploitatiebegrotingen voor 2016-2018 Kredietunie Regio Tilburg operationeel per 01-12-2015
21
Eenmalige Oprichtingskosten (excl BTW) Juridische en Notariele kosten oprichting, fiscale inrichting en nazorg (Fiscaal advies, advocaat, notaris, kvk) Kosten fundraising (b estuursleden 133 uur a €150,-) Kosten ledenwerving (b estuursleden 107 uur a €150,-) Kosten Toolkit incl Businessplan, Toolkit. (Toolkit kost 10.000€, in te kopen b ij Vereniging Kredietunie Nederland (VKN)) Promotie, drukwerk, porti, aanschaf postbus (Printkosten en voorb ereiding zelf b etaald, drukwerk, porti, postb us wordt aangeschaft) Ontwikkeling ICT (domein), web-site opbouw en onderhoud (incl software aanschaf en abonnement) (kosten voor web site b ouw en onderhoud door externe partij. Hieraan zijn ook ab onnementskosten verb onden) Opzetten boekhouding en administratief systeem (inrichting vd systemen) (Aanschaf en opzetten administratief systeem om unie te kunnen voeren. Archivereing van documenten)
Totaal 5.000 20.000 20.000 10.000
(Tot nu toe huisstijl gratis ontwikkeld. Formulieren en contracten zullen door specialisten ontwikkeld moeten worden) Project management kosten (Projectleider kosten Linda Pijpers (CM&P) en VKN: 100 uur eigen inb reng. Begeleidingskosten verder oprichting: 250 uur a €150,-) Kosten opstellen, marketing plan en communicatie (Eigen inb reng door b estuursleden. 3000 voor pub licaties/advertenties/communicatie) Out of Pocket (reis, km vergoeding, verblijf, kantoor kosten) Totale Oprichtingskosten
-
20.000
-
-
10.000
7.000
3.000
-
2.000
7.000
4.000
1.000
2.000
6.000
4.000
3.000
2.000
15.000
14.000
8.000
3.000
10.000 2.000 11.000 -
Ontwikkeling huisstijl, formulieren en contracten
20.000
-
3.000
(Ontwikkeling krediet analyse en b eheer is 40 uur a €150,-. Partij Credit Checks, Verzekeringen en b ankfaciliteiten zullen b etaald moeten worden)
2.000
-
IT & Telecom hardware (PC, Printer, Mobiel) Ontwikkeling krediet analyse en beheer, Obligaties NPEX, bank facilitietien, verzekeringen
Minimale subsidie 3.000
-
(Opzetten en inrichten kost 40 uur a €150,-) (Veelal geb ruik van eigen IT middelen, echter aanschaf laptop, mob iel, printer is noodzakelijk)
Inbreng bestuur KRT
10.000 5.000 29.000 11.000 7.000
3.000
4.000
143.000
93.000
50.000
20.2 Funding genereren • • • • • • • •
Op reguliere leden bijeenkomsten Kredietunie KRT initiatief toelichten Brochure en website vervaardigen/inrichten Belangstelling kweken via specifieke KRT bijeenkomsten Individuele benadering van individuele leden door bestuur en initiatiefnemers Aanvullen met publicatie en nieuwsbrieven in eigen Regio Minimale toezegging toevertrouwde middelen i.v.m. minimum schaal voor dekking van kosten en risico’s Cofinanciering Gemeenten, Provincies, Bedrijven-partners Businessplan en prospectus voor werving middelen Per jaar kan € 2,5 miljoen worden geworven zonder in strijd te komen met voorwaarden van WfT, AFM en DNB
21 Risico’s Kredietunie top 6 1. Te weinig funding door onzekerheid of Kredietunie ‘veilig’ genoeg is (kredietbeleid, zekerheden, monitoring, …) 2. Reputatie Regio Noord Oost Groningen: Kredietunie komt niet van de grond of werkt niet goed 3. Ontevreden leden (als kapitaalverschaffers) door te hoge default (dus overall lager rendement) 4. Ontevreden leden (als leners) door te krap kredietbeleid: “bijna niemand krijgt een krediet” 5. Te weinig kapitaalinstroom (wat is je minimum) versus te veel kredietaanvragen (wat is je maximum): gezonde verhouding is ‘zoek’ 6. Te weinig leden die als coach willen optreden
22
Bijlagen Overzicht: A. SWOT-analyse B. Toelichting BMKB-regeling C. Kredietunie organen D. Structuren en werkwijzen E. Qredits als partner F. Juridisch kader G. Vergunningen en registraties H. Het kredietproces I. World council of Credit Unions
23
A. SWOT-analyse
STRENGTHS
• Door lage overhead en relevante vakdeskundigheid, kan aan MKB ondernemers een betere prijsstelling geboden worden. • Geen winstoogmerk, een eventueel positief resultaat aan het einde van het jaar staat ter beschikking van de leden • Versterking van het sociale netwerk binnen sector of regio • Lagere default door coaching • Kennisoverdracht binnen sectoren/regio’s • Gemeenschapszin binnen kredietunie • Relatienetwerk • Creëert extra werkgelegenheid • Rentevoordeel spaarders en leners
OPPORTUNITIES • Er is weinig aanbod voor kredietverstrekking tussen €50.000,- en €250.000,-¹ • Banken stellen zich behoudender en kritischer op bij het verstrekken van financiering aan het MKB • Ondanks stimuleringsmaatregelen van de overheid zijn de bronnen van kredietverlening moeilijker toegankelijk dan ooit • De kosten en de risico’s voor servicing van dit marktsegment zijn voor bankkredieten te hoog • Nieuwe financieringsbron naast bankkredieten • ‘Pilot-kredietunies’ worden met ondersteunend enthousiasme ontvangen door de Tweede Kamer
SWOT
WEAKNESSES • De kosten en de risico’s voor servicing van het kleinbedrijf en startende bedrijven zijn hoog • Direct toezicht van DNB en de AFM op afzonderlijke kredietunies
THREATS • Mogelijk te weinig toevertrouwde middelen • Mogelijk te weinig enthousiasme van MKB ondernemers • Mogelijk te weinig bereidheid van kredietgevende leden om te coachen • In de toekomst zullen andere partijen toetreden tot de markt voor kleine/middelgrote kredietverstrekking • Banken zullen het Kredietunie initiatief beschouwen als oneerlijke concurrentie • De kans bestaat dat de Nederlandse Bank en/of de AFM het VKN initiatief zullen zien als “het ter beschikking krijgen (of houden) van opvorderbare gelden” of als “het aanbieden of verhandelen effecten”
Belangrijkste conclusies: •
• • •
De marktontwikkelingen voor kredietunies zijn positief, banken doen weinig in het segment € 50.000,- tot € 250.000,- de kosten van relatiebankieren voor deze kleine kredieten zijn voor de banken te hoog. Qredits verleent Micro-Financiering tot € 150.000,- en bedient dit segment ook niet. Familie en informal investors bieden ongestructureerde financiering en worden niet als concurrent gezien. De kans bestaat dat de Nederlandse Bank en/of de AFM het Kredietunie Nederland initiatief zullen zien als “het ter beschikking krijgen (of houden) van opvorderbare gelden” of als “het aanbieden of verhandelen van effecten”, waarvoor op grond van de Wet Financieel Toezicht een bank- of andere vergunning nodig is. Bron: Businessplan Kredietunie Nederland, hoofdstuk 2.4
24
B. Borgstellingsregeling MKB (BMKB) De BMKB borgstellingsregeling is bestemd voor ondernemingen met maximaal 250 werknemers (FTE) met een jaaromzet tot 50 miljoen euro of een balanstotaal tot 43 miljoen euro. Verreweg de meeste mkb'ers kunnen er gebruik van maken, waaronder ook veel vrije beroepers. Van de borgstellingsregeling BMKB kan gebruik worden gemaakt als de bedrijfsperspectieven wel goed zijn, maar de ondernemer de bank te weinig zekerheden kan bieden (‘onderpand’, zoals gebouwen of machines). Vaak vindt de bank in dat geval het risico te hoog. Het Ministerie van Economische Zaken kan zich dan borgstellen voor dat gedeelte van de lening waarvoor een onderneming een tekort aan zekerheden heeft. Zo kan het krediet toch verleend worden. Mocht blijken dat gedurende de looptijd de onderneming niet in staat blijkt om de lening af te lossen, dan kan de bank voor het bedrag van de borgstelling terugvallen op de overheid: de overheid staat dus gedeeltelijk garant. Er zijn aparte criteria voor technologische innovaties, bodemsanering en internationale ondernemers Een beperkt aantal mkb-bedrijven is uitgesloten van de regeling Verschillende looptijden borgstelling De looptijd van de borgstelling is maximaal 6 jaar vanaf de datum van de eerste aflossing. Als de lening bedoeld is om te investeren in een gebouw of schip, geldt een periode van 12 jaar. Als de lening dient om een woon-werk-pand te financieren, dient minstens 50% van de ruimte bestemd te zijn voor zakelijk gebruik. Regels Borgstellingskrediet De regels die bij een borgstellingskrediet gelden (zoals de omvang, looptijd, aflossing en opschorting) zijn afhankelijk van het type onderneming (starter of gevestigde ondernemer) en het doel van de lening. Uiterlijk 6 maanden na krediet ondertekening begint u met de aflossingen. Afhankelijk van het type borgstelling en onderneming is het mogelijk om de lening voor een bepaalde duur op te schorten. Provisie Voor de borgstelling betaalt de bank aan de overheid eenmalig een provisie tussen de 2% en 3,6% van de hoofdsom (afhankelijk van de looptijd). De bank berekent deze provisie aan u door Aanvraagprocedure Aanvragen van een bankgarantie loopt via een van de aangesloten banken. De aanvraag voor een borgstellingskrediet valt samen met de kredietaanvraag bij de bank. De bank beslist of zij een borgstellingskrediet verleent en onder welke voorwaarden. Als de aanvraag door tekort aan zekerheden niet voldoet aan haar criteria, kan de bank bezien of de aanvraag in aanmerking komt voor borgstellingskrediet. Mocht de bank voornemens zijn een krediet te verstrekken, dan zullen in onderhandeling tussen de kredietnemer en de bank de kredietvoorwaarden worden bepaald. Uiteraard zal de bank de BMKB voorwaarden in acht moeten nemen. Nadat de offerte is ondertekend meldt de bank het verleende borgstellingskrediet bij Agentschap NL aan.
Bron: http://www.agentschapnl.nl, 24-8-2012
25
C. Kredietunie organen Orgaan
Functie / Taak
Bestaande uit
ALV
Benoemen, schorsen en ontslaan van leden in het Bestuur, de Raad van Toezicht en de Ledenraad Vaststellen van het te voeren beleid, decharge van bestuur en directie voor het gevoerde beleid Goedkeuring van de jaarrekening, benoemen van accountant Besluiten over emissies
Krediet gevende en krediet nemende Leden die een aandeel in de kredietunie hebben gekocht
Ledenraad
Voert, namens de ALV, regelmatig en regulier overleg met het bestuur c.q. de directie
Leden die door de ALV zijn benoemd
Raad van Toezicht (RvT)
Toezicht houden op het Bestuur
Tenminste drie personen, leden die door de ALV zijn gekozen en benoemd
Bestuur
Uitvoeren van beleid en toezien op de dagelijkse gang van zaken Benoemen en begeleiden van krediet- en coaching commissie Vertegenwoordigen van de kredietunie binnen de branche of regio
Tenminste een Voorzitter, een Penningmeester en een Secretaris, leden die door de ALV zijn gekozen en benoemd
Kredietcommissie
Analyseren en beoordelen van kredietaanvragen Het voeren van kredietbeheer in overleg met Credits en/of VKN De kredietcommissie is onafhankelijk en rapporteert aan het Bestuur
Tenminste drie Leden waarvan bij voorkeur tenminste een accountant of een oud-bankier met kredietverleningservaring
Coachingscommissie
Selecteren, benoemen, vervangen, opleiden en trainen van coaches De coaching commissie is onafhankelijk en rapporteert aan het bestuur
Tenminste drie Leden met vakinhoudelijke en/of lokale/regionale ondernemersdeskundigheid
Kascontrole commissie
Controleren van de penningmeester en de financiële gang van zaken binnen de kredietunie, tenzij een accountant is benoemd
Tenminste drie Leden, waarvan bij voorkeur tenminste een accountant of een oud-bankier met kredietverleningservaring
26
D. Structuren en werkwijze Vereniging van Kredietunies in Nederland (VKN) • • •
De Vereniging van Kredietunies in Nederland zal de komende jaren verschillende kredietunies oprichten, in 2014 10 kredietunies, binnen 5 jaar 100 kredietunies. VKN overweegt in het voorjaar van 2015 een emissie van obligaties te plaatsen bij institutionele en professionele particuliere beleggers ter grootte van € 1 miljoen. Kredietunies worden lid en betalen contributie, gebruiken haar eventuele positieve resultaten deels om samen met VKN de hierboven aangekondigde emissie af te lossen.
MKB Co-Financiering Fonds (MCF) •
Het MCF zal, via VKN, door de kredietunies ingeschakeld worden voor financieringsaanvragen boven de € 250.000,- en voor de langere looptijden (hypotheken). Voor het MCF wordt een emissie van € 30 miljoen verspreid over 5 jaren voorgenomen. De emissie zal geplaatst worden bij institutionele en professionele particuliere beleggers. Het fonds zal een looptijd van 10 jaren kennen. Het MCF zal volledig los staan van VKN en de kredietunies en wordt daarom in de financiële paragraaf niet verder toegelicht. Bron: Businessplan Kredietunie Nederland, hoofdstuk 3.1
E. Juridisch kader •
•
•
•
•
Voor de kredietunies wordt gekozen voor de juridische structuur van coöperatie op aandelen U.A. De letters U.A. staan voor uitsluiting van aansprakelijkheid en dienen ter bescherming van de leden; deze zijn dan tot niet meer dan het bedrag van hun financieel belang aansprakelijk. Zonder deze toevoeging zijn alle leden aansprakelijk in geval van faillissement. Ingeval VKN een bankvergunning heeft verkregen, dan kunnen spaargelden onder het depositogarantiestelsel vallen. De wet verbiedt het aanbieden van effecten zonder prospectus, vergunning en toestemming van de AFM. Wanneer het totaal bedrag van aangeboden effecten onder de € 2,5 miljoen blijft, gelden deze beperkingen niet. De wet verbiedt het aanbieden van rechten van deelneming in een beleggingsinstelling. Doordat de krediet gevende leden van de kredietunies een coachende rol op zich nemen, zijn zij voor de wet actief betrokken bij de onderneming die krediet verleent. Zij worden gezien als ondernemers en niet als beleggers. Een coöperatieve vereniging is in principe vennootschapsbelasting verschuldigd. In beginsel is de winstberekening bij de coöperatieve vereniging gelijk aan die van de BV. Er geldt echter een uitzondering: de zogenaamde verlengstukwinst. Verlengstukwinst is de door de coöperatieve vereniging gemaakte winst, die wordt veroorzaakt door het samenvoegen van de activiteiten van de leden van de coöperatie. Dit is het deel van de winst van een coöperatie die toegerekend kan worden aan de activiteiten van de leden. In feite zijn het de opportunity kosten van de arbeid die de leden van de coöperatie leveren. Het andere deel van de winst heet de verzelfstandigde winst en is fiscaal onderhevig aan vennootschapsbelasting. Uitkeringen van de verlengstukwinst aan rechtspersonen zijn niet aftrekbaar van de winst van de coöperatie. Slechts de winst die is toe te rekenen aan de ledenactiviteiten, naar rato van de omvang van het zakelijk verkeer / ledenprestaties, is aftrekbaar. De verlengstukwinst (gedefinieerd in art. 9, lid 2 Wet VpB 1969) is slechts aftrekbaar voor zover deze daadwerkelijk wordt uitgekeerd aan de leden (natuurlijke personen) in het jaar direct volgend op het boekjaar waarin de winst werd behaald. Bij de leden zijn de uitkeringen vervolgens vrijgesteld op grond van de deelnemingsvrijstelling. Om de (maximaal
27
aftrekbare) verlengstukwinst te bepalen, wordt aansluiting gezocht bij de kostenstructuur van de coöperatie. Bron: Businessplan Kredietunie Nederland, hoofdstuk 3.8
F. Vergunningen en registraties Wet op het financieel toezicht (Wft) •
In de Wet op het financieel toezicht (Wft) zijn nagenoeg alle regels en voorschriften voor de financiële markten en het toezicht daarop samengebracht. In totaal zijn per 1 januari 2007 acht toezichtswetten vervangen door de Wft. Het uitgebreide stelsel van toezicht op financiële instellingen dat we in Nederland kennen (toezicht op banken, verzekeraars, beleggingsinstellingen e.d.) is vanaf die datum geregeld in één wet, met daarop gebaseerde lagere regelgeving. Doel van de Wft is de wetgeving voor de financiële markten doelgericht, marktgericht en inzichtelijk te maken. De taken van De Nederlandsche Bank N.V. (DNB) (prudentieel toezicht) en die van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) (gedragstoezicht) worden zodanig gescheiden dat er geen sprake is van overlap. In samenwerking met de Ministeries van Economische Zaken en Financiën is VKN thans bezig met het bepalen van een positionering (om opvraagbare gelden te mogen aantrekken en bewaren is in Nederland een bankvergunning nodig), waarmee kredietunies niet in strijd komen met de Wft. Het initiatief wetsvoorstel Van Hijum-Mulder wordt voor de zomer van 2014 verwacht in de Tweede Kamer behandeld te worden.
•
•
•
Compliance Basel III, Wft Kredietunies in Ierland en Engeland dienen te voldoen aan de voorwaarden van Basel lll en de eerder gehouden stress tests voor financiële instellingen. Het ligt voor de hand dat kredietunies in Nederland t.z.t. eveneens aan deze voorwaarden zullen moeten gaan voldoen. Governance, Bestuur en Toezicht Op 1 januari 2011 is de Beleidsregel Deskundigheid in werking getreden voor beleidsbepalers van onder toezicht staande ondernemingen die onder meer vallen onder de Wft. De persoonlijke integriteit van beleidsbepalers maakt deel uit van de integriteit van de financiële sector. Om deze persoonlijke integriteit te waarborgen, werd en wordt elke (dagelijks) (mede)beleidsbepaler (in principe) eenmalig getoetst op betrouwbaarheid, waarvoor een Betrouwbaarheidsformulier ingevuld moet worden. De Nederlandsche Bank N.V. kan het betrouwbaarheidsonderzoek opnieuw uitvoeren aan de hand van de gegevens, zoals toezichtinformatie en –antecedenten, die de bank zelf al heeft. Hoewel het principe van de eenmalige betrouwbaarheidstoetsing sinds 1 januari 2007 van kracht is, is de verwoording ervan in de Wft te beperkt. In sommige gevallen zal de Bank genoodzaakt zijn “achter de schermen” alsnog een betrouwbaarheidsonderzoek uit te voeren. World Council of Credit Unions Kredietunie Nederland zal zich aansluiten bij de World Council of Credit Unions (www.woccu.org), een organisatie, die in 100 landen meer dan 54,000 Credit Unions telt, met 188 miljoen individuele leden. WOCCU heeft in ontwikkelingslanden een uitgebreid netwerk opgezet om, vaak beginnend met Microfinanciering, locale Credit Unions op te zetten; zij werkt daartoe samen met de Wereld Bank en regionale Ontwikkelingsbanken. Bron: Businessplan Kredietunie Nederland, hoofdstuk 3.9
28
G. Het kredietproces
Kredietaanvraag lid
Globale toetsing aanvraag bij bestuur/kredietcommissie
Resultaat positief?
Nee Stop
Externe Toetsing Door Experian Positief of negatief advies Naar kredietcommissie Kredietcommissie adviseert bestuur, bestuur neemt besluit
Nee Stop
Kredietnemer kiest coach, wordt door bestuur benoemd Kredietnemer ontvangt en tekent kredietovereenkocmst Vesting Finance beheert het krediet gedurende de looptijd
Coachingstraject loopt gedurende de looptijd krediet
Bron: Businessplan Vereniging Kredietunies Nederland,
1. Een lid meldt zich als kredietvrager en vult een tiental algemene vragen in 2. Deze vragen komen terecht bij de coaching commissie die een eerste externe “credit check” doet. Als deze rating te laag is, dan wordt de kredietaanvraag niet in behandeling genomen. 3. De coaching commissie benoemt in samenspraak met de kredietaanvrager een sponsor, de kredietaanvrager kan ook zelf een sponsor voordragen. 4. De kredietaanvrager bespreekt zijn kredietvoorstel met zijn sponsor; zij bespreken de kredietaanvraag, hanteren een checklist, waaraan het kredietvoorstel moet voldoen en komen tot een complete aanvraag waar alle relevante onderwerpen op de juiste wijze zijn geformuleerd en beargumenteerd. Denk aan o.a. de rente, aflossing, looptijd, zekerheden en andere modaliteiten van de kredietaanvraag; De sponsor brengt een bezoek aan het bedrijf.
29
5. Daarna volgt een globale beoordeling door de kredietcommissie, die naar de cijfers, ratio’s en zekerheden kijkt. Indien deze beoordeling negatief is stopt het proces hier. Indien deze beoordeling niet negatief is, gaat het voorstel met aanbevelend advies van de kredietcommissie naar een extern kredietanalyse bureau, dat een “rating” geeft voor het te lopen kredietrisico. 6. De kredietcommissie vergelijkt de eigen bevindingen met het externe kredietanalyse rapport, besluit eventueel, bij gebrek aan voldoende zekerheden, tot het verkrijgen van een garantie onder de BMKB regeling van het Agentschap. De kredietcommissie stuurt de kredietaanvraag met alle bevindingen vervolgens naar het Bestuur, vergezeld van een advies over de modaliteiten van het te vertrekken krediet. 7. Het advies heeft ruwweg drie mogelijke uitkomsten: a. Negatief. De business case van de aanvraag is onvoldoende of de aanvragen brengt overige onacceptabele risico's met zich mee. b. Positief. De business case van de aanvraag is voldoende en het betreft een risico-arme kredietverstrekking c. Risico. De business case van de aanvraag is positief maar bepaalde risico behoeven extra zekerheden. 8. Het Bestuur beoordeelt of het achter het kredietvoorstel kan staan, inclusief de voorgestelde modaliteiten. Indien dat niet het geval is, dan stopt de kredietaanvraag hier. 9. Indien dat wel het geval is, dan stuurt het Bestuur de kredietaanvraag begeleid van een eigen advies naar de kredietcommissie met het verzoek alle kredietstukken, voorwaarden, zekerheidsakten etc. op te (doen) maken. De kredietbeslissing wordt door het Bestuur aan de kredietaanvrager, de sponsor, de kredietcommissie meegedeeld. 10.De coach wordt door het Bestuur benoemd, in de regel is dit de sponsor. 11.Alle overeenkomsten worden t.o.v. de kredietcommissie door de kredietaanvrager getekend in het bijzijn van de coach. Het krediet wordt daarna conform de kredietbeslissing aan de kredietaanvrager beschikbaar gesteld. 12.Van ieder krediet wordt een kredietdossier aangelegd, dat in de kluis wordt bewaard. Er is tevens een virtueel dossier, waarin de coach zijn bevindingen en periodieke rapportages kan opslaan, in kopie aan de kredietcommissie; bij een grote kredietportefeuille wordt het debiteurenbeheer uitbesteed aan Vesting Finance
World Council of Credit Unions Improving people's lives through credit unions •
• •
In pursuit of its vision to improve people's lives through credit unions, the mission of World Council of Credit Unions (WOCCU) is to be the world's leading advocate, platform, development agency and good governance model for credit unions http://www.woccu.org Kredietunie XXX zal zich direct of indirect via VKN bij WOCCU aansluiten
30
Kredietunies in het Buitenland
(bron: WOCCU, World Council of Credit Unions, 2013)
31
