Bouwen voor de toekomst Informatie voor particulieren Nieuwe energieconcepten Wat biedt de lokale markt? Energieneutraal Wonen in een gasloze wijk Deze brochure laat u kennis maken met energiezuinige nieuwbouwconcepten. We zijn vanaf de jaren vijftig van de vorige eeuw gewend geraakt aan aardgas. Echter, Nederlands aardgas raakt langzaam op en bovendien is het gebruik ervan een belasting voor het milieu. Dat het ook zonder aardgas kan, is in landen om ons heen allang bewezen. Ook in Nederland zijn inmiddels met succes gasloze woningen gerealiseerd: energiezuinige woningen met een hoog wooncomfort. Voor Nieuwe Landen II zet de gemeente Dalfsen in op een gasloze wijk die klaar is voor de toekomst.
.
belangrijk wettelijk instrument daarbij is de
energierekening) . Op alle niveaus zijn
Energieprestatiecoefficiënt (EPC). In een
instituten en bedrijven uit de bouw- en
aantal stappen wordt toegewerkt naar een
installatiebranche bezig om tot de beste
wettelijke EPC van 0 in 2020, wat zoveel
energieconcepten te komen. Er zijn
betekent als een energieneutrale woning.
inmiddels tal van aanbieders die allerhande
De huidige EPC-norm is in 2011
oplossingen aanbieden. Dit maakt het voor
aangescherpt van 0,8 naar 0,6. In 2015
de meeste particulieren ronduit
wordt dat 0,4. De weg naar
onoverzichtelijk. ‘Energieneutraal’, ‘nul op
energieneutraal bouwen zorgt voor
de meter’ of ‘energienotaloze’ woningen:
veranderingen in de manier van bouwen en
er zijn vele begrippen in omloop en over
de gebruikte bouw- en installatieconcepten.
hun betekenis heerst vaak verwarring.
De uitdaging bestaat, naast het vinden van betrouwbare, comfortverhogende oplossingen, vooral uit het betaalbaar houden van de woning. In de regel geldt vooralsnog dat energiezuinige woningen in
Ook de landelijke overheid stimuleert
aanschaf duurder zijn maar in gebruik
energiezuinige woningbouw. Een
goedkoper (als gevolg van een lagere
Pagina’s 2 Gasloze installatieconcepten – volop woongenot 4 Lokale markt: traditioneel bouwen zonder gas – Hoogeslag/Hulsman 6 Lokale markt: conceptueel bouwen met garantie - Novitijd
In deze brochure zullen we hierover meer duidelijkheid scheppen. We willen u kennis laten maken met belangrijke kenmerken van gasloos bouwen en een aantal innovatieve energieconcepten van lokale marktpartijen voorstellen.
Begrippen Energieconcept Om te kunnen voldoen aan de gestelde ambities dienen de juiste bouwkundige maatregelen gekozen te worden. Er is een evenwichtig pakket aan isolerende maatregelen, extra aandacht voor kierdichting en luchtdichtheid, het voorkomen van koudebruggen en het weren van zon nodig. Het installatiesysteem en het bouwkundige systeem vormen samen het energieconcept. De meetlat voor energieprestatie is volgens het Nederlands bouwbesluit de EPC, de energieprestatiecoëfficiënt.
installatiesystemen voor gasloos wonen
EPC De EPC geeft een beeld van de hoeveelheid energie die nodig is om een woning te verwarmen. Hierbij geldt in principe: hoe lager hoe beter. De EPC houdt alleen rekening met zogenoemd gebouwgebonden energie (ca. 33 % van de energiekosten). Energieverbruik door huishoudelijke apparatuur (ca. 50 % van de energiekosten) wordt buiten beschouwing gelaten.
Er is veel onderzoek gedaan naar
kaders ziet u een aantal door
nieuwe bouw- en energieconcepten
Nederlandse ingenieursbureaus
die strenge eisen stellen aan het
berekende installatiesystemen die,
energieverbruik en aansluiten bij de
gecombineerd met ‘een goede
woonwensen van consumenten.
bouwkundige basis’, tot duurzame
Verspreid over heel Nederland zijn de
energieconcepten leiden. Alle
Energieneutraal
eerste projecten al gerealiseerd en
systemen hebben betrekking op een
Een woning is per definitie energieneutraal als er een EPC van 0 berekend is op basis van de energieprestatienorm voor gebouwen (EPG) en conform de NEN 7120. Er is dan geen extra energie voor verwarming/ warm tapwater nodig, wel voor alle huishoudelijke apparatuur.
worden concepten verder
twee-onder-een-kapwoning met een
geoptimaliseerd. In onderstaande
vloeroppervlak van circa 124 m2.
Energienotaloos Er wordt bijna evenveel energie opgewekt als gebruikt (gebouwgebonden en huishoudelijk). Uw kosten voor vastrecht en energie worden gecompenseerd door de heffingskorting.
Nul-op-de-meter De balans tussen opgewekte en gebruikte energie (gebouwgebonden en huishoudelijk) is per saldo nul. U betaalt wel vastrecht, maar houdt door de hogere heffingskorting geld over.
Installatiesysteem Basis 2015 Systeem 1: bodemwarmtepomp, winddrukgestuurde luchttoevoer met tijdsturing, douche-WTW, vloerverwarming en vloerkoeling, 10 m2 zonnepanelen. Systeem 2: lucht/waterwarmtepomp, winddrukgestuurde luchttoevoer met CO2 sturing, douche-WTW, vloerverwarming, 10 m2 zonnecollectoren. EPC systeem 1 Extra investering ca. €
0,39 12.050
EPC systeem 2 Extra investering ca. €
0,39 16.300
Energiekosten zuinig ca. €
360
Energiekosten zuinig ca. €
675
Energiekosten gemiddeld €
560
Energiekosten gemiddeld € 1000
Energiekosten hoog ca. €
820
Energiekosten hoog ca. €
1300
Er is gekeken naar zinvolle combinaties
bewoner is bepalend voor het totale
van installaties die elkaar aanvullen en
energieverbruik! Aan de hand van
daardoor een efficiënte oplossing
drie gebruikersprofielen krijgt u
bieden voor de gestelde ambitie:
inzicht in de aanzienlijke verschillen
energieneutraal of energienotaloos. De
tussen een zuinig profiel (stel
berekeningen geven een indicatie van
senioren), gemiddeld verbruik
eenmalige extra investeringen ten
(werkend stel) en een traditioneel
opzichte van een woning met EPC 0,6.
gezin met vier personen (hoog
Hier wordt geen rekening gehouden
verbruik). Voor alle profielen wordt
Bouwkundige Basis
met mogelijke subsidies. U gedrag als
gebruikgemaakt van zeer
Alle genoemden installatieconcepten bereiken alleen in combinatie met een goede bouwkundige en bouwfysische basis het ambieerde energieprestatieniveau. Dat wil zeggen dat veel aandacht nodig is voor een goede oriëntatie (zonnepanelen op het zuiden), voldoende isolatie, luchtdichtheid en uitstekende kierdichting van de woning.
energiezuinige huishoudelijke
energieneutraal Systeem 1: bodemwarmtepomp, winddrukgestuurde luchttoevoer met tijdsturing, douche-WTW, vloerverwarming en -koeling, 2,8 m2 zonnecollectoren, 34 m2 zonnepanelen. Systeem 2: bodemwarmtepomp, winddrukgestuurde luchttoevoer met tijdsturing, douche-WTW, vloerverwarming en -koeling, 35 m2 zonnepanelen. EPC systeem 1
0,00
Extra investering ca. € Energiekosten zuinig ca. €
25.100 -340
RC-waarde
EPC systeem 2 Extra investering ca. €
0,00 23.050
Energiekosten zuinig ca. €
-220
Energiekosten gemiddeld € -140
Energiekosten gemiddeld €
Energiekosten hoog ca. €
Energiekosten hoog ca. €
110
De belangrijkste indicatoren voor thermische isolatie zijn de Rc-waarde voor vloer, gevel en dak en de U-waarde voor alle open geveldelen, zoals ramen en deuren.
20 245
Energienotaloos Systeem 1: bodemwarmtepomp, winddrukgestuurde luchttoevoer met tijdsturing, douche-WTW, vloerverwarming en -koeling, 43 m2 zonnepanelen.
Een goede basis biedt een Rc-waarde van minimaal 5 (m2.K/W) voor vloer, gevel en dak. Hoe hoger de waarde, hoe beter de isolatie.
U-waarde De U-waarde van ramen zou maximaal uitkomen op 1,4 (W/m2.K) voor HR++glas en kan voor drielaags glas zelfs tot 0,7 (W/m2.K) dalen. Hoe lager de waarde, hoe beter de isolatie.
Systeem 2: Houtpelletketel, ventilatie middels WTW-installatie, douche-WTW, vloerverwarming, 47 m2 zonnepanelen. EPC systeem 1 Extra investering ca. € Energiekosten zuinig ca. €
-0,08 26.900 -610
EPC systeem 2 Extra investering ca. € Energiekosten zuinig ca. €
-0,08 28.900
Hoe lokale marktpartijen
-710
het aanpakken, leest u op
Energiekosten gemiddeld € -410
Energiekosten gemiddeld € -410
Energiekosten hoog ca. €
Energiekosten hoog ca. €
-160
-180
de volgende pagina’s.
De lokale Markt
Traditioneel bouwen Een traditionele woning heeft een degelijke uitstraling. Hier houden veel mensen van. Dit geeft een zeker gevoel van waardevastheid. De gebruikte materialen zijn veelal beton en baksteen. De traditionele manier van bouwen kent een relatief hoog materiaalverbruik en een vrij lange bouwtijd. Daarom is budgetbewaking van groot belang. Voor het bereiken van de gewenste energieprestatie is het cruciaal dat alle bij de bouw betrokken partijen van begin af aan goed samenwerken. De omzetting van het energieconcept omvat immers bouwkundige en installatietechnische maatregelen. De veranderingen in de nieuwbouw vereisen daarom vakkennis uit verschillende disciplines, zowel tijdens de planningsfase als in de uitvoeringsfase. Op die manier kan de kwaliteit worden gewaarborgd. De keuze voor een traditioneel bouwende aannemer is veelal terug te leiden op vertrouwen in het vakmanschap en persoonlijke begeleiding. Dit kan een goed beginpunt zijn voor de ontwikkeling van uw droomhuis.
Een unieke woning voor uzelf Als een van de eerste aannemers heeft bouwbedrijf Hoogeslag samen met installatiebedrijf Hulsman en de toekomstige bewoners een energieneutrale twee-onder-eenkapwoning voor de Nieuwe Landen II
van het bouwvlak. Ook hebben zij, geheel naar eigen smaak, elk voor een ander installatieconcept gekozen, terwijl de uiteindelijke energieprestatie gelijk is. Zo krijgt elk deel een uniek karakter.
ontwikkeld. De grote keuzevrijheid van de toekomstige bewoners is terug te zien in de verschillende indelingen
Bouwkundige specificaties Energieprestatie: EPC=0,0 Rc-waarde begane grond vloer, gevels, dak U-waarde kunststof kozijnen, drielaags isolatieglas
5.00 (m2.K/W) 0,7
(W/m2.K)
Detaillering volgens luchtdicht-bouwen-eis Gevelafwerking: Begane grond gevelstenen buitenzijde Verdieping gevelsteen met afwerking buiten stuukwerk
Hoogeslag Vanaf het voortraject is er al een nauwe samenwerking tussen Bouwbedrijf Hoogeslag, Installateur Hulsman en de toekomstige bewoners. Zo is er bijvoorbeeld een technische ruimte gereserveerd op de bouwkundige tekening waar de installateur onder andere de warmte pomp kan plaatsen. Daarnaast heeft Bouwbedrijf Hoogeslag met veel zorg de detailleringen voor deze woning ontwikkeld om de luchtdichtheidseis (Qv10 waarde) te kunnen waarborgen. In samenwerking met diverse leveranciers zijn de juiste materialen gekozen om de naden en kieren luchtdicht af te kunnen sluiten.
Kwaliteit
installatiesystemen Woning 1: Bodemwarmtepomp met koeling en geïntegreerde 190 liter warm-waterboiler, vloerverwarming met ruimteregeling, WTW-ventilatie met individuele ruimteafzuiging 28 Recom full black mono 260-Wp-zonnepanelen. Opbrengst ca. 6.500kWh per jaar. Woning 2: Bodemwarmtepomp met koeling en geïntegreerde 190 liter warm-waterboiler. Vloerverwarming met ruimteregeling. CO2-gestuurd ventilatiesysteem 28 Recom full black mono 260-Wp-zonnepanelen. Opbrengst ca. 6.500kWh per jaar.
Deze aanpak zorgt ervoor dat deze woningen, die traditioneel ontworpen zijn, luchtdicht en energieneutraal gebouwd kunnen worden.
De lokale Markt Conceptioneel bouwen Anders dan bij traditionele bouw hebben de marktpartijen bij een conceptionele aanpak grote delen van het ontwerpproces al voor u voorbereid. De aanbiedende partij is meestal een samenwerkingsverband van verschillende bedrijven die hun krachten bundelen en met hun uiteenlopende expertises bijdragen aan het optimaliseren van het bouwconcept. Dit heeft niet alleen betrekking op het energieconcept, maar ook op andere factoren, zoals materiaalkeuze. Bovendien werkt dit kosten- en tijdbeheersing in de hand. Vaak wordt gebruikgemaakt van voorgefabriceerde bouwdelen, wat een hoge kwaliteit in uitvoering garandeert en het bouwproces sterk verkort. Zo woont u sneller in uw droomhuis.
Energieneutraal wonen met garantie Deze fraai ontworpen twee-onder-
werkkamer. Wanneer u de voorkeur
een-kapwoning, bestaande uit drie
heeft voor een andere indeling, dan is
woonlagen, heeft een royale
dat mogelijk. Laat u verrassen door de
woonkamer en een open keuken.
grote flexibiliteit van het concept.
Novitijd
Op de verdieping bevinden zich drie
Het concept
ruime slaapkamers en een badkamer
Novitijd richt zich op het bouwen van energieneutrale woningen. Ons unieke bouwsysteem wordt samengesteld uit een pakket van duurzame materialen. De hoge isolatiewaarden in zowel vloer, gevel, muren als dak zorgen samen met de energiezuinige installatietechniek voor een optimaal leefklimaat met lage energielasten en hoge mate van duurzaamheid. De zonnepanelen op het dak voorzien uw woning van groene stroom. De woning is daarnaast voorzien van een warmtepomp die de woning van warmte voorziet in de winter, zodat uw jaarlijkse energienota op € 0,- kan eindigen. Novitijd garandeert haar klanten zelfs tien jaar lang een nulnota!
met wastafel, toilet en douche. De zolder biedt eventueel ruimte voor een vierde slaapkamer of
Het unieke en innovatieve bouwsysteem van Novitijd is opgebouwd uit prefab gevel- wand-, dak- en vloerelementen die zijn
Bouwkundige specificaties RC-waarde vloer begane grond
5,7 (m2K/W)
RC-waarde gevel
8,5 (m2K/W)
RC-waarde daken
8,1 (m2K/W)
Begane grond U-raam (triple glas/kunststof kozijnen)
0,7 (W/m2.K)
Verdieping U-raam (HR++ glas/kunststof kozijnen)
1,4 (W/m2.K)
Gevel: sandwichpaneel met sierpleister, steenstrips en/of rabat-delen, woningscheidende wanden: kalkzandsteen, scheidingswanden: gipsblok
gemaakt van duurzame en
verwarmingsenergie worden
onderhoudsarme materialen. Door het
bespaard dankzij
gebruik van deze materialen is de
zonnecollectoren.
totale constructie vele malen lichter dan traditionele bouwconstructies, maar ervaart u het massieve gevoel van een traditionele woning. Door in de ontwerpfase rekening te
De Stichting Garantiefonds Novitijd biedt u garantie gedurende een periode van tien jaar na oplevering van de woning op het elektriciteitsverbruik.
houden met de positie van de zon, kan in de toekomst veel
Kort bouwproces Door het toepassen van innovatieve prefabelementen wordt de bouwtijd verkort, waardoor bewoning of exploitatie eerder mogelijk is. Door het unieke bouwsysteem en bouwproces van Novitijd worden faalkosten tot een minimum gereduceerd.
Hoge mate van duurzaamheid Doordat de bouwtijd wordt verkort, zijn de bouwkosten lager. Met deze besparing realiseert Novitijd een dakvlak vol zonnepanelen en voorziet zij zodoende de gehele woning van groene stroom. Bewoners betalen enkel vastrechtkosten en door het gebruik van een wamtepomp is geen gasaansluiting nodig. Door het gebruik van onderhoudsarme materialen worden bovendien de onderhoudskosten sterk gereduceerd.
Flexibiliteit
Technische specificaties Warmtepomp op bodem met topkoeling, Vloerverwarming en vloerkoeling, Winddrukgestuurde luchttoevoer met CO2 -sturing, Polykristallijne zonnepanelen (33 m2 ), opbrengst ca. 4.800 kWh per jaar Kabelgootsysteem BOB-in kimblock met kabelgoot
Door de vrijheid en flexibiliteit in gevel- en dakafwerking sluit Novitijd naadloos aan bij ieder beeldkwaliteitsplan. Dankzij het kabelgootsysteem in de wanden kan elektriciteitsinfrastructuur nadien simpel aangebracht worden in geprefabriceerde sparingen. Achteraf kunnen installatiepunten eenvoudig toegevoegd worden in de woning door de standaard sparingen en ingebouwde leidingplinten.
bBBouwen voor de toekomst
Dalfsen Mei 2014
Wilt u meer informatie, dan raden we u aan contact op te nemen met een van de aanbieders. De markt biedt een breed aanbod van concepten. U vindt hier een selectie van bedrijven die aangeven actief te zijn in de provincie Overijssel. Traditionele woning
http://www.hoogeslagbouw.nl http://www.hulsmaninstallaties.nl
Novitijd
http://www.novitijd.nu
Energienotaloze woning
http://www.schuttebouw.nl
Pluswonen
http://www.pluswonen.nl
Optio
http://www.vanwanrooij.nl/over-van-wanrooij/optio
Groenwoning
http://www.w-en-r.nl
Blue Casco
http://www.bluecasco.nl
Bronnen: Energiesprong, Lente Akkoord, AgentschapNL, Kennisplatform nieuwbouw, Novitijd brochure energieneutraal bouwen Auteur: V.Haydin in opdracht van Green Spread voor de gemeente Dalfsen (juli 2014).
