Samen bouwen voor de toekomst
WOONstede NESland • TEXEL | 1
Als je helpt bij het afbreken van de steigers, bewonder -openlijkhet bouwwerk dat tevoorschijn komt. Maar denk ook aan de steigers, want het is een hard gelach tot steun te hebben gediend tijdens de bouw, noodzakelijk bij de uitvoering, en, op het hoogtepunt, met het puin te worden opgeruimd.
INHOUD 1. Initiatief 2. Idee 3. Projectgroep 4. CPO Maatschap 5. Coördinatie Commissie 6. Projectlocatie 7. Bebouwing 8. Innovatie 9. Collectiviteit 10. Flexibel bouwen 11. Sociale Voorzieningen 12. Directe hulpdiensten en toezicht 13. Zorg op maat 14. Visie duurzaam bouwen 15. Vereniging van eigenaren (VVE) 16. Samenwerking en economisch belang 17. Prijzen en financiën 18. Interesse? Hoe verder....
Dom Helder Camara, Aartsbisschop uit Brazilië
5 7 9 11 13 15 21 25 27 29 31 33 35 37 41 43 45 46 Bron: “Gedachten van Dom Helder Camara” zichtbaar gemaakt door Jan Bot, Kopwerk
2 | WOONstede NESland • TEXEL
WOONstede NESland • TEXEL | 3
l e b a t r o f Com thuis blijven mfortabel lijk en co gemakke nderende jd ti ra al ve ir n nita n aa ngepast sa oudig aan te passe edschap. aa re at ge d n or va zorgt er vo worden. Het is eenv te hoeven maken zonder e jn d zi uw ig d ro n ik ka vert ie no bru gebruikt anneer d esign en elijk in uw zonder ge w d ijk l og el en en vo m d ik og ijl he m ng ru st b la el dig kunt U ge zitten. Een ht “thuis” blijft t liefst zo comfortab jwel elke omstan blijft u he assingen in de weg lijk wel zo ds éc . Vri er wordt, Deze aanp at ze steeds maar eze natuur ehoeften zich stee d il b t w U a jf oe tr at Als u oud ri m d ex d ed rgen voel uwb . Maar dan e beperkingen en . Duin Bo rijheid zo n. het ge en ev ge d uz omgeving or ijk or m ke w el ing voor ij licham gemaakt maximale de oploss geschikt zijn, ook b A-H. tands 42 eken naar n hier voor voelen. sentje ng ij mee zo sentaties si w woning ka as e p ho en komstpre k de pre gaan zi el in oe n w on ez te n w b la ee en n se n in uw ee d se en er u graag an d as d rl rr ie he e U ve Ned e mogelijk heeft voor 30 Laat n g ro e p e divers d wbedrijf d r ij f e e va n 29 en n zien ho Duin Bou Bouwbe ie m arkt ak in at u np D ! Om te late rm aa ft fo en e e in ar ligg van dez zi jn , h e rs op d e eem kla beelden kunnen ve ra nc ie -bouw. nl ibele syst n de voor en en le info@duin m. Dit flex ls één va il a A ee fa b ri ka nt st . -m d sy E ig + 2386 uitgenod I PROFILO oktober 0222 - 31 t SANMED Telefoon en wij he presenter
1
INITIATIEF Texel is een uniek natuur- en woongebied met ca.13.000 permanente inwoners. Uit marktonderzoek blijkt dat binnen 10 jaar ca. 30% van de huidige Texelaars hun 65e verjaardag zal vieren. De vraag naar zorg zal overduidelijk toenemen, dit naast het feit dat er geen uitbreidingsplannen van de zorgverleners en van de gemeente in de planning staan. De conclusie is dan ook: de ouder wordende Texelaar zou nu al zelf voor zijn/haar zorgvoorzieningen moeten gaan zorgen.
ANBObeurs in 2010 Om de problematiek van huisvesting van de ouder wordende Texelaars onder de aandacht te brengen, is in oktober 2010 door de ANBO in het kader van het veertig jarig bestaan van de ANBO op Texel, het driedaagse evenement ‘Lang zelfstandig wonen’ georganiseerd met o.a. een informatiemarkt over dit onderwerp. Duin Bouwbedrijf heeft initiatief genomen om te helpen met de organisatie van het evenementgedeelte om de door haar opgebouwde kennis en contacten in de bouw van seniorenwoningen, uitgebreid te presenteren. De informatiemarkt ‘Lang Zelfstandig Wonen’ is heel succesvol verlopen en heeft de bovenstaande conclusie overduidelijk bevestigd. Onder de 2500 bezoekers ontdekte Duin Bouwbedrijf een grote groep potentiële klanten die geïnteresseerd was in de mogelijkheden van de nieuwbouw. Resultaten van deze “ontdekking” laat de bouwer publiceren in de locale krant en kort daarna volgt een oproep voor een bijeenkomst om in gesprek te komen met geïnteresseerde Texelaars.
Krachten bundelen Het idee van Duin Bouwbedrijf sloot nauw aan op het idee van ANBO Texel. In december 2010 zochten beide partijen contact met elkaar. De voorzitter van ANBO Texel, de grootste belangenorganisatie voor ouderen op het eiland, neemt deel aan de geplande bijeenkomst om het idee van “Lang Zelfstandig Wonen” te presenteren. Na de eerste oproep ontving Duin Bouwbedrijf de eerste 27 geïnteresseerden. Resultaat uit deze bijeenkomst is dat in december ANBO Texel en Duin Bouwbedrijf besloten hebben om hun krachten te bundelen en op zoek te gaan naar partners om hun ideeën te kunnen realiseren. Dit initiatief was de start van een project, welke inmiddels al aanzienlijk is gevorderd en tot de instelling van een projectgroep heeft geleid.
‘Samen staan wij sterk’
4 | WOONstede NESland • TEXEL
WOONstede NESland • TEXEL | 5
Lang zelfstandig wonen
2
idee Dit idee omvat een unieke mogelijkheid om diverse individuele woonwensen te realiseren in één collectief bouwproject. Het plan behelst een aantal zeer belangrijke visies: • Met meerdere partijen een CPO-project als pilotproject van de grond te tillen voor het realiseren van seniorenwoningen; hiermee een bijdrage te leveren aan de oplossing van de seniorenhuisvesting- en zorgproblematiek op het eiland • Realisatie van de modernste vorm van duurzame bouw. Een vorm van zeer hoogwaardig kwaliteit van de woningvoorraad die aansluit aan de doelstellingen van de gemeente Texel en andere overheden • Collectieve aanpak en intensieve samenwerking ván Texelaars vóór Texelaars, ter ondersteuning van de eilandeconomie
Op de foto van links naar rechts: Ger Praamstra van ANBO Texel, ir. Hans van den Tilliart van Leenders Architecten, Marc Poltner van Rabobank en Paul Buijsman van Duin Bouwbedrijf.
6 | WOONstede NESland • TEXEL
WOONstede NESland • TEXEL | 7
3
projectgroep Rabobank NHN en architectenbureau Leenders Architecten hebben voor dit idee hun steun uitgesproken. Op 23 februari 2011 hebben ANBO Texel, Rabobank NHN, Leenders Architecten en Duin Bouwbedrijf ter bekrachtiging van hun samenwerkingsverband, een intentieverklaring ondertekend. Binnen het project is een sterke en actieve projectgroep opgericht, bestaande uit: • ANBO Texel Vertegenwoordigd door de voorzitter Ger Praamstra en steunlid Marian ZegersBakker. Voorzitterschap is inmiddels overgenomen door Tom Steenvoorden (initiatiefnemer, vertegenwoordiger grootste groep belanghebbenden, ervaringdeskundige, netwerk) • Duin Bouwbedrijf Vertegenwoordigd door directeur Paul Buijsman en projectmanager Viktoriya van Ree (initiatiefnemer, hoofdaannemer, innovatiedrager, communicatie en het secretariaat van de projectgroep, organisatie, netwerk, houder vergaderlocatie, specialist duurzaam bouwen) • Rabobank NHN Vertegenwoordigd door de adviseurs Joke Lagerveld-Kager en Floris Mulder (initiatiefnemer, visiedrager, netwerk, financiële advisering en hypotheekverstrekker) • Leenders Architecten Vertegenwoordigd door de directeur Noud Leenders en architecten Menno Top en Hans v.d. Tillaart (initiatiefnemer, architectuur, ontwerp en engineering, ervaringsdeskundige in realisatie van collectieve projecten, gedeeltelijk vrijblijvende advisering) • Vrijwilliger adviseur Jan Commijs Jan Commijs is specialist in processen en procedures betreffende stedenbouwkundig ontwerp (ervaringsdeskundige, specialist, netwerk) • Coördinatie Commissie Vertegenwoordigd door Sieni van Beek, (secretaris) en Klaas Haijma (penningmeester) van de Maatschap Woonstede Nesland. Beide zijn de opdrachtgevers, woningeigenaren van het project, ervaringsdeskundigen in financiële administratie en specialistische boekhouding
Op de foto de projectgroep met van links naar rechts: Klaas Haijma, Viktoriya van Ree, Paul Buijsman, Joke Lagerveld-Kager, Tom Steenvoorden, Marian Zegers, Sieni van Beek
8 | WOONstede NESland • TEXEL
WOONstede NESland • TEXEL | 9
4
cpo maatschap Het project wordt in CPO-vorm gerealiseerd. De afkorting CPO staat voor Collectief Particulier Opdrachtgeverschap. Dit betekent dat de opdrachtgever samen met anderen zijn of haar huis gaan bouwen. Het CPO-lid bouwt dus zijn/haar eigen huis. Dit houdt in dat in dit project de kosten van een projectontwikkelaar en die van een makelaar niet van toepassing zijn. Hiermee kunnen de woningen tegen lagere kosten worden gerealiseerd. Voor het realiseren van het project, waarbij de deelnemers zelf als opdrachtgever fungeren, is als bestuursvorm gekozen voor een maatschap. De akte van de maatschap Woonstede Nesland is op 31 mei 2011 bij de notaris gepasseerd en ingeschreven bij de kamer van koophandel.
definitie Maatschap “Als twee of meerdere personen (de maten) een bepaalde samenwerking aangaan, is er sprake van een maatschap (afgekort Mts). De maten brengen iets in, met tot doel het voordeel dat daaruit voortvloeit gezamenlijk te delen. De maatschap is een onderneming zonder rechtspersoonlijkheid. In Nederland moet de maatschap sinds 1 juli 2008 worden ingeschreven bij de Kamer van Koophandel, na het van kracht worden van de nieuwe Handelsregisterwet” Geïnteresseerden kunnen zich hiervoor aanmelden bij het secretariaat van de projectgroep Woonstede Nesland bij Duin Bouwbedrijf, telefoon 0222 - 312 386 en vragen naar Viktoriya van Ree. De maatschap bestaat uit een aantal leden. Het maximale aantal leden is 35, deze is gelijk aan de totale hoeveelheid van de wooneenheden. Leden van de maatschap noemen zich maten. De eigenaren van één wooneenheid vertegenwoordigen één stem in de Maatschap.
Op de foto: Toetreding tot de maatschap op 15 oktober 2011.
10 | WOONstede NESland • TEXEL
WOONstede NESland • TEXEL | 11
5
coördinatie commissie De Maatschap Woonstede Nesland wordt vertegenwoordigd door de Coördinatie Commissie (CC). De Coördinatie Commissie is het bestuur van de maatschap en is gekozen door alle leden van de maatschap. Taken van de Coördinatie Commissie: • Houden van de reguliere commissieledenvergaderingen (vraaggestuurd) • Belangenvertegenwoordiging van de maten • Deelname in de projectgroep (vertegenwoordigd door twee van de commissieleden, de secretaris en de penningmeester) • Communicatie namens de Maatschap • Opstellen en verspreiden van de nieuwsbrief (één maal per maand) richting de maten en geïnteresseerden • Organisatie en voorzitterschap van reguliere matenvergaderingen Secretaris van de Coördinatie Commissie Woonstede Nesland is mw. S. (Sieni) van Beek, contactgegevens:
[email protected], telefoon 0222-31 39 41
Foto: Open vergaderingen van de maatschap Woonstede Nesland onder voorzitterschap van de Coördinatie Commissie.
12 | WOONstede NESland • TEXEL
WOONstede NESland • TEXEL | 13
6
projectlocatie Met de gemeente is overeenstemming bereikt met betrekking tot de keuze van de locatie. Het betreft hier het terrein in Den Burg tussen de Pontweg , Gasthuisstraat en Keesomlaan. Alle facetten behorende bij de realisatie van het project worden in periodieke bijeenkomsten met de betrokken functionarissen van de ambtelijke organisatie besproken. De Pontweg zorgt voor een directe verbinding met het verkeer richting de TESO haven van Texel en heeft status van provinciale weg (verkeersnelheid is beperkt tot 60 km per uur). Mede hierdoor vormt Woonstede Nesland een entreegedeelte van de grootste woonplaats van Texel, Den Burg. De projectbebouwing wordt architectonisch omschreven als het visitekaartje van Den Burg. Deze aspecten vindt iedereen terug in de stijlvolle uitstraling en diversiteit van de bebouwing. Duidelijke integratie van de brede stroken met water en beplanting om de projectlocatie heen, zorgt voor een harmonieuze overgang van natuurgebied buiten naar de bebouwde omgeving binnen het dorp. Mede door het door de provinciale weg aangegeven grensgebied van Den Burg is het duidelijk zichtbaar dat de woningen aan de Pontweg werkelijk gevestigd zijn aan de rand van het dorp. Dit betekent dat de bewoners hiervan gegarandeerd de eigenaars worden van het prachtig vrije uitzicht op het unieke en ruimtelijke gedeelte van het natuurgebied buiten Den Burg, een waardevolle garantie van vier seizoenen lang kijk- , wandel en woongenot . De unieke combinatie van de locatie en bebouwingsvorm zorgt dat ook vanaf de Keesomlaan en Gasthuisstraatzijde het ruimtelijk zicht onbelemmerd zal blijven. Zo kijken de bewoners aan de Keesomlaan op een vrij en zeer verzorgd natuurgedeelte met unieke Texelse uitzichten op het schapenboetje van Jan Duin en de kerktoren van Den Hoorn in de verte. De bewoners aan de kant van de Gasthuisstraat zullen dagelijks kunnen genieten van de brede waterpartij en het oneindige landschap buiten Den Burg. Het ruim opgezette binnenterrein van Woonstede Nesland is autovrij en wordt ingericht als een rustgevend binnenpark. Bent u een geïnteresseerde bewoner van Woonstede Nesland met “groene” vingers, dan zijn uw ideeën betreffende de gezellige inrichting van de binnentuin van harte welkom. Maten kunnen zich hiervoor aanmelden bij de Coördinatie Commissie. Één voor één en uiteindelijk in combinatie met elkaar vormen alle bovenstaande aspecten een unieke woonlocatie voor de bewoners van Woonstede Nesland.
14 | WOONstede NESland • TEXEL
WOONstede NESland • TEXEL | 15
Op de foto: het terrein van Woonstede Nesland. Links de Pontweg. | fotografie: Ton Zegers
16 | WOONstede NESland • TEXEL
WOONstede NESland • TEXEL | 17
18 | WOONstede NESland • TEXEL
WOONstede NESland • TEXEL | 19
Blok B, Gevelaanzicht Pontweg
7
bebouwing De gedachten gaan uit naar een hofachtig project met woningen voor 50+ bewoners met een gezamenlijke binnenruimte en naar een situering van de woningen in een hoefijzervorm, waarbij vanuit de woning zowel naar binnen als naar buiten kan worden gekeken. De indeling en de uitvoering van de woning is flexibel, maatwerk zowel in prijs als in indeling. Momenteel wordt uitgegaan van 35 wooneenheden, één gezamenlijke ruimte en één installatietechnische ruimte.
Bebouwing in drie blokken Blok A is gevestigd aan de Keesomlaan en bestaan uit 8 appartementen en één
technische ruimte. Het appartementengebouw heeft twee volle lagen plus één laag weggewerkt in de dakconstructie. Alle appartementen hebben individuele bergruimte op de begane grond. Drie appartementen beschikken over een eigen garage en oprit. Het gebouw is voorzien van een ruime entree, lift, twee trappen en voldoende parkeerplaatsen in de buurt. De binnenindeling van de appartementen varieert, elke woning is voorzien van ca. 17-50m2 eigen buitenruimte (terras en/of tuin). Blok B is gevestigd parallel aan de Pontweg en Gasthuisstraat en bestaat uit 11 Blok B Pontweg, hoek Blok A Keesomlaan
grondgebonden woningen op eigen grond. De hoogte van de huizen is beperkt tot maximaal twee lagen. Het gevelaanzicht is in overleg met de architect door de bewoners zelf bepaald. De nog beschikbare woningen zijn optionele voorstellen van de architect. De nieuw geïnteresseerde heeft mogelijkheden om de indeling en het dak-/gevelaanzicht van zijn woning aan te passen naar eigen wens en smaak. De architect zorgt er voor dat deze individuele woonwensen voldoen aan de welstandseisen en harmonieus worden geïntegreerd in het totale plan. Er zijn mogelijkheden tot realisatie van geïntegreerde garages, schuurruimtes of een parkeerplaats op de eigen oprit. Blok C “kijkt” richting de Pontweg en is gevestigd aan het gedeelte van de Hol-
lewal. Het gebouw bestaat uit 16 verschillende appartementen plus een gemeenschappelijke ruimte. Deze worden opgebouwd in twee volle lagen en één weggewerkte laag in de dakconstructie. Alle appartementen hebben individuele bergruimte op de begane grond. Vijf appartementen beschikken over een eigen garage en oprit. Het gebouw is voorzien van een ruime entree, lift, twee trappen en voldoende parkeergelegenheid in de buurt. De binnenindeling van de appartementen varieert, elke woning is voorzien van ca. 17-47m2 eigen buitenruimte (terras, loggia en/of tuin).
Blok 8 en C, Verzetstraat
20 | WOONstede NESland • TEXEL
WOONstede NESland • TEXEL | 21
tstraat
Verze
ewal
ke
esomlaan
holl
eg
pontw Artist impression van het project met foto’s van de uitzichten vanuit de woningen op de omgeving
Blok C, Hollewal, achtergevel
22 | WOONstede NESland • TEXEL
WOONstede NESland • TEXEL | 23
8
innovatie In verband met een unieke combinatie van meerdere aspecten in één concept is realisatie van het project Woonstede Nesland een uitzonderlijk innovatieve uitdaging. De doelstellingen van het project voldoen aan de scherpste eisen van de doelgroep, gemeente Texel, maatschappij en overheid. Woonstede Nesland bevat een combinatie van de volgende conceptonderdelen: • Collectiviteit: samen staan wij sterk • Flexibel bouwconcept • Integratie van 35 individuele woonwensen in één bouwproject • Sociale voorzieningen: collectieve ruimte • Directe hulpdiensten en toezicht: bewonersassistent • Zorgvoorzieningen: zorg op maat • Duurzaam bouwen: Energie-nul-woningen. • Samenwerking en economisch belang: door Texelaars, voor Texelaars • Toekomstgericht voorbeeldproject • Motivatie externe partijen
Foto: Ger Praamstra en Paul Buijsman met de in het project geïnteresseerde gedeputeerde Elvira Sweet.
24 | WOONstede NESland • TEXEL
WOONstede NESland • TEXEL | 25
9
collectiviteit: Samen staan wij sterk Collectieve aanpak zorgt voor gezamenlijkheid in de besluitvorming, inkoop en realisatie van de woningen. De huidige tijden bieden ons een grote diversiteit in keuze in alles, dus ook in de bouw. Voor de juiste keuze, met steun van de specialisten op diverse vakgebieden, krijgen de toekomstige bewoners van Woonstede Nesland (de maten) de mogelijkheid om zich te verdiepen in uitgebreide presentaties en informatievoorzieningen. Regelmatig leggen ze bezoeken af bij diverse fabrikanten, beurzen en showrooms. Op basis van de verkregen informatie nemen de maten hun besluit, zoals bijvoorbeeld na het bezoek aan twee erkende fabrieken van betonelementenproducent en een houtskeletfabriek waarbij is gekozen voor de prefab elementen van de houtskeletconstructie. Er is ook een afweging gemaakt voor het toepassen van een bepaalde soort kunststof kozijnen, soort en kleur metselstenen, installatietechniek etc. De meeste keuzes vallen op leveranciers die voldoende kwaliteit en diversiteit bieden (denk aan de keukens, tegels, sanitair, etc.) in combinatie met voordelige afspraken van het gezamenlijk inkopen. Onder gezamenlijk inkopen wordt bedoeld dat er gekozen wordt voor één leverancier die voldoende diversiteit naar ieders smaak en keuze kan leveren tegen een zeer aantrekkelijke prijs. Veel uitwisseling en gezamenlijke beleving heeft van de maten een sterke, behulpzame en zeer gezellige groep mensen gevormd. De slogan “Samen staan we sterk” is hierop zeker van toepassing. Graag nodigen ze u uit voor de komende matenvergadering of een reis naar een fabriek. Uw deelname hieraan is geheel vrijblijvend.
Foto’s: Impressie van collectieve oriëntatiereizen en bezoeken aan leveranciers.
26 | WOONstede NESland • TEXEL
WOONstede NESland • TEXEL | 27
10
flexibel bouwen Integratie 34 individuele woonwensen in één project Project Woonstede Nesland verkoopt geen huizen, maar biedt een unieke kans om uw zelf bedachte huis op Texel voordelig te kunnen bouwen. Het is wel zo dat hoe later u het ontwerpproces instapt, hoe beperkter uw inbreng in de gemaakte keuzes wordt. Een goed voorbeeld hiervan is het huidige gevelaanzicht van de appartementenblokken. Deze is werkelijk bepaald door de eerste groep maten (leden van de Maatschap) die hun woning in de bouwgedeeltes A of C zocht. Door de voldoende dragende kracht van de constructie blijft de indeling van de appartementen flexibel, maar ook deze fase is straks een gepasseerd station. Instappen na oplevering van de woningen betekent dat u een beperkte keuze heeft tussen de resterende bestaande woningen. De woningen die nog beschikbaar zijn worden optioneel voorgedragen door de architect. De nieuw geïnteresseerde heeft mogelijkheden om de indeling en de dak-/ gevelaanzicht (grondgebonden woning) van zijn woning aan te passen naar eigen wens en smaak. De architect zorgt ervoor dat deze individuele woonwensen voldoen aan de gestelde welstandseisen en harmonieus worden geïntegreerd in het totale plan. Er zijn woningen en appartementen met mogelijkheden tot realisatie van geïntegreerde garages, schuurruimtes of een parkeerplaats op de eigen oprit. Alle aanpassingen worden constant getoetst aan het geïntegreerde zorgaspect van het project Woonstede Nesland. U hoeft niet na te denken of de deuren breed genoeg zijn en/of uw woning zorgaangepast ontworpen is. Deze taak is voor u overgenomen door de architect, hij zorgt voor de controle hierop. Het geïntegreerde onderdeel van Domoticasystemen zorgt ervoor dat uw woonruimte, zelfs na de afbouw, gemakkelijk en zonder slopen voorzien kan worden van extra stopcontacten of benodigde melders.
28 | WOONstede NESland • TEXEL
WOONstede NESland • TEXEL | 29
11
SOCIALE VOORZIENINGEN: Collectieve ruimte Eén van de hoofdonderdelen van de sociale voorzieningen van Woonstede Nesland zijn de bewoners. Het sociale accent ligt namelijk bij hen. De bewoners zijn hier niet alleen individuen die in de buurt van elkaar kwamen wonen, maar ook mensen die in de loop van het bouwproces elkaar goed hebben leren kennen. Zij hebben elkaar geholpen, gesteund en zijn eventueel bevriend geraakt met elkaar. Het belangrijkste is, dat ze vertrouwen in elkaar hebben gekregen. De goede bekendheid binnen een betrouwbare, sociale groep mensen is een onbetaalbare “voorziening” voor de bewoners van Woonstede Nesland. Het zijn mensen die in de toekomst wel in de buurt van elkaar, maar ieder in het eigen droomhuis gelukkig en comfortabel oud willen worden. Om zonodig voor elkaar te zorgen of diensten van zorgverleners te willen afnemen. Denk ook aan het voordeel van de sociale steun en controle in de buurt, waar eventuele signalen van onrust van elkaar opgevangen en opgemerkt kunnen worden. Denk aan de mogelijkheden voor de alleenstaande mensen van nu of straks, om in de toekomst zelfstandig te kunnen blijven wonen in het eigen huis in de vertrouwde buurt, omringt met zorg en in nabijheid van oude vertrouwde bekenden. Voor de centralisatie van de sociale voorzieningen is gedacht aan het realiseren van een collectieve ruimte, die kan fungeren als ontmoetingsruimte voor bewoners, voor gezinsbijeenkomsten, gezamenlijke activiteiten, etc. De indeling van deze ruimte is voorzien van toiletten (ook aangepaste) en een keuken. Eén van de belangrijkste toekomstige functies van de centrale ruimte is voor de zorgverleners en specialisten. Denk hierbij aan spreekkamer of een behandelkamer. ANBO Texel zal in de toekomst de taak van exploitatie van de ruimte op zich nemen. De kosten voor realisatie van deze ruimte worden gedeeltelijk gefinancierd uit subsidies en sponsoring. Het door de bank voorgefinancierde deel wordt bekostigd door de verhuur van de algemene ruimte, in de toekomst ook aan de zorgaanbieders. Realisatie van deze ruimte wordt mede mogelijk gemaakt door de Rabobank NHN. Het unieke van het concept is dat de bewoners geen investeringskosten betalen aan de realisatie van de collectieve ruimte. Elke bewoner krijgt de mogelijkheid om deze ruimte te huren voor eigen initiatieven of gelegenheden.
30 | WOONstede NESland • TEXEL
WOONstede NESland • TEXEL | 31
12
DIRECTE HULPDIEnSTEN EN TOEZICHT: Bewonersassistent De woonwijk Woonstede Nesland bestaat uit 35 wooneenheden. De woning van de bewonersassistent is een huurwoning van het project. Gevestigd boven de algemene ontmoetingsruimte heeft de bewonersassistent veel ruimtelijke uitzicht. Realisatie van deze ruimte wordt mede mogelijk gemaakt door de Rabobank NHN. De exploitatie wordt gefinancierd uit verhuur van het appartement. U vraagt zich af wie de bewonersassistent is? Iedereen mag solliciteren op deze bijzondere functie. Als het zover is zal de Maatschap een afspraak maken met de aangemelde kandidaten. Het profiel van de bewonersassistent wordt door de Maatschap opgesteld. Uitvoering van sommige taken zal mogelijk onderdeel uitmaken van het huurcontract. De maten kunnen de bewonersassistent inhuren voor diverse klusjes. Hierbij kan gedacht worden aan: • Houden van toezicht over de entrees en binnenterrein • Schoonmaak en onderhoud van de galerijen van de appartementen • Registratie storingen en onderhoudsbeurten van de liftsystemen en installaties • Op termijn onderhoud van de groenvoorziening op het binnenterrein • Aanbieder van kleine klusjes en reparatiehulp (commercieel) • Opname van de meterstanden • Hondenuitlaat (commercieel) • Boodschappen bezorgdienst (commercieel) Hieruit wordt het duidelijk dat de bewonersassistent moet voldoen aan het profiel van een betrouwbare, makkelijk communicabele en handige (ook fysiek) persoon. In de positie van de bewonersassistent heeft u een unieke mogelijkheid van het woongenot in een ruim appartement op een bijzondere locatie. Met het succes van afname van de kleine commerciële klusjes genereert u een extra voordeel m.b.t. uw maandelijkse lasten. Voor aanmeldingen neem contact met de Coördinatie Commissie: • Sieni van Beek, telefoon 0222 - 31 39 14, e-mail:
[email protected] • Klaas Haijma, telefoon 0222 - 31 50 75, e-mail:
[email protected]
32 | WOONstede NESland • TEXEL
WOONstede NESland • TEXEL | 33
13
ZORGVOORZIENINGEN Zorg op maat De projectvisie is, dat de bewoners van Woonstede Nesland volledig toegerust zijn om jarenlang gelukkig zelfstandig thuis te kunnen blijven wonen, zonder in de toekomst aanspraak te hoeven maken op de mogelijke verplaatsing naar een zorgaangepaste verblijflocatie zoals verzorgings- of bejaardenhuis. Elke woning is daarom voorzien van een basispakket betreffende de veiligheid van de ouder wordende mens, waar rekening gehouden wordt met de toekomstige zorgverlening. In eerste instantie heeft u misschien het gevoel van overbodige luxe, maar de achterliggende gedachten zullen zich in de toekomst ongetwijfeld bewijzen in de noodzaak van de getroffen voorzieningen. Hieronder een reeks voorbeelden van enkele maatregelen die in elke woning worden toegepast: • Geen gasaansluiting (gas is een potentieel gevaar voor de meeste ouderen) • Alles is gelijkvloers (rolstoel, rollater toegankelijk) • Vloerverwarming (altijd warme voeten, geen struikelgevaar obstakels, zoals tapijten en kleden, gelijkmatige warmte en koeling, betere luchtkwaliteit door verminderde stofcirculatie in de ruimte)
• Slaapkamer op begane grond (geen trappen tussen de woon- en slaapgedeeltes) • Hoofdslaapkamer is verbonden met eigen badkamer (zorgaangepast) • Woonruimte is direct verbonden met de hoofdslaapkamer (deze aanpassing wordt aangeraden i.v.m. beperking van de verlatingsgevoel bij de eventueel langdurig zieke bewoner)
• Rolstoeltoegankelijk (basisruimtes hebben voldoende ruimte voor rolstoelgebruik) • Brede binnendeuropeningen (minimaal 94cm breed, zorgaangepast) • Brede inloopdouche (zorgaangepast, past voor twee personen) • Zorgalarm aangepast (mogelijkheid tot directe toepassing van diversen aansluitingen van de alarmerings-, beeldspraak en/of medische apparatuur, WiFi verbinding)
• Met lift toegankelijk (appartementgebouwen zijn met de lift bereikbaar) • Vraaggestuurde ventilatie (Ventilatie gestuurd op CO2 niveau in het huis, zorgt voor de nachtventilatie en voldoende frisse lucht zonder extra warmteverlies)
• Natuurlijke ventilatie (elke woning heeft voldoende kozijnen met openslaande of draai/kiep-ramen voor de natuurlijke ventilatie)
• Extra goed geïsoleerd woningen zijn ontzettend goed geïsoleerd. (Deze maatregel zorgt dat er geen warmte (in de winter) of kou (in de zomer) onnuttig verloren gaat. Isolatie zorgt niet alleen maar voor energiebesparing, maar ook voor de stabiele en comfortabele binnenklimaat)
• Beglazing (Alle woningen zijn voorzien van een extra geïsoleerd belastingpakket, een goede isolatie tegen de kou, hitte en eventuele geluidsoverlast)
• Onderhoudsarm (Er worden zo veel mogelijk onderhoudsarme materialen toegepast, zoals bijvoorbeeld kunststof kozijnen en buitendeuren)
34 | WOONstede NESland • TEXEL
WOONstede NESland • TEXEL | 35
Zo nodig kan elke bewoner van Woonstede Nesland in overleg met de zorgverlener en met de zorgverzekeraar zelfstandig bepalen of en hoeveel en wanneer hij/zij de zorg in eigen huis wil en kan ontvangen. Dit wordt genoemd als zorg op maat. Omring is de grootste zorgorganisatie in Noord-Holland Noord en heeft zich uitgesproken Woonstede Nesland te steunen in haar ambitie van het zorgconcept. Omring heeft ruime ervaring in lang zelfstandig wonen en biedt professionele hulp bij het huishouden, thuiszorg en diverse vormen van gespecialiseerde verpleging en behandeling thuis en bij revalidatie. Omring kijkt zeer positief naar de conceptvisie van Woonstede Nesland, die een serieuze stap neemt richting de oplossing van de problemen van de zorgverlening van de toekomst.
14 BOUWEN VOOR UW TOEKOMST
VISIE DUURZAAM BOUWEN Energie nul woningen Investeren in duurzaamheid hoort tegenwoordig meer en meer bij de dagelijkse gang van zaken. Mensen worden zich steeds bewuster van bijvoorbeeld hun energieverbruik, afvalscheiding, het gebruik maken van producten en materialen met label ‘ecologisch of biologisch verantwoord’. Maatschap Woonstede Nesland neemt deze doelstelling bewust aan. Het concept houdt realisatie in van meer dan duurzame of energiezuinige woningen. Maatschap Woonstede Nesland heeft namelijk tot doel de realisatie van 35 energie nul woningen. Hiermee wordt een bijdrage geleverd aan de actuele doelstellingen van de overheid, eigen gemeente, omgeving en van de bewoners zelf, zoals: • Europese, landelijke en gemeentelijke visie betreffende milieu, energieverbruik en vermindering van CO2 uitstoot in bebouwde omgeving • Verhogen van de kwaliteit van de woningvoorraad in de gemeente Texel • Nastreven van de gemeentelijke energievisie • Landelijk pijlerproject als voorbeeld van een stimuleringsmaatregel • Innovatie in de bouw en kennisuitwisseling • Bewustwording in energiebesparing voor de bewoners en omgeving; • Realisatie van de woningen zonder gasaansluiting • Stimulering laag consumptief energieverbruik van de projectbewoners; • Realisatie van energie nul woningen met EPC=0 • Collectieve energieproductie (warmte & stroom) m.b.v. duurzame energie bronnen • Creëren van een gezond binnenklimaat in de woningen • Verlaging van de vaste maandlasten woningeigenaars Texel heeft de ambitie om in het jaar 2020 volledig duurzaam te zijn op energiegebied. De gemeente heeft deze ambitie uitgewerkt in het uitvoeringsprogramma ‘Energie voor Texel’. Als onderdeel hiervan heeft de gemeente - met behulp van de provincie Noord-Holland - een subsidieregeling in het leven geroepen, gericht op woningisolatie en op duurzame energie-installaties. Woonstede Nesland stelt de hoogste subsidie eis aan het eigen doel, hiermee moeten alle woningen voldoen aan de toetsingseis EPC=0*.
IS ANDERS DAN GISTEREN
* EPC=0 staat voor Energie Prestatie Coëfficiënt met berekening gelijk aan nul. Dit is een rekencomponent voor de energieprestatie voor een woning die voldoende energie kan opwekken voor het verwarmen of koelen van het binnenklimaat, het warme tapwater en de verlichting. Deze is gebaseerd op een referentiejaar voor het buitenklimaat en op een standaard bewonersgedrag.
36 | WOONstede NESland • TEXEL
WOONstede NESland • TEXEL | 37
BOUWSYSTEEM Het collectief genomen besluit van de Maatschap Woonstede Nesland (zie hoofdstuk 9) viel op de keuze voor de prefab houtskelet opbouwsysteem. Met het gekozen houtbouwsysteem worden gezonde, comfortabele en waardevaste woningen gerealiseerd die bijdragen aan een beter milieu. De woningen zijn immers van nature energiezuinig en het gebruik van hout verlaagt de uitstoot van broeikasgassen (CO2) in de atmosfeer en vertraagt daardoor de opwarming van de aarde. Het systeem is ontwikkeld met als doelstelling hoge isolatiewaarden te verkrijgen met slanke opbouw. Door gebruik te maken van het speciaal ontworpen wandsysteem is achter de plint een ruimte gecreëerd waarin alle bekabeling moeiteloos kan worden weggewerkt. De plint is demontabel, waardoor u te allen tijde toegang houdt tot de kabels en snoeren en mogelijk nog veel meer installatiemateriaal. Bij een nieuwe aansluiting worden de kabels door de spouw geleid en achter de plint aangesloten. Met een speciaal ontwikkeld stekkersysteem kan er optimaal flexibel en efficiënt gewerkt worden. Aanpassing is geen probleem. Het is een gegeven dat na verloop van tijd de wensen voor data en elektra wijzigen. Bijvoorbeeld door het opnieuw inrichten van de ruimte t.b.v. benodigde zorgvoorzieningen. Deze kunnen zonder problemen op elk gewenste moment op elke plaats worden aangebracht. Extra investering in dit plintsysteem is snel terugverdient tijdens de afbouw. De kosten, tijd, arbeid en stofoverlast als vervolg van frezen en opnieuw stucken, komen te vervallen. De voorbeeldopbouw van bovengenoemd wandsysteem staat voor geïnteresseerden openbaar gepresenteerd op het kantoor van Duin Bouwbedrijf. Alle nieuwe leden van de maatschap krijgen de mogelijkheid voor bezichtiging van de gekozen prefabrikant.
INSTALLATIE-TECHNISCHE VOORZIENINGEN Verwarming en warm tapwater De woningen van woonstede Nesland worden voorzien van vloerverwarming. Deze zal iedere huiseigenaar naar eigen voorkeur voor warmte/koeling en naar eigen behoefte kunnen regelen. Dit is mogelijk door de - in iedere woning geplaatste - verdeler en warmteregelaar. Iedere woning wordt voorzien van een eigen stroom en warmteafname meter. De warmteleidingen voor het tapwater en voor de verwarming worden gescheiden van elkaar aangelegd. Na inventarisatie van de mogelijkheden hierin, is gekozen voor een houtpallet-verbrandingsinstallatie als energiebron voor een collectief verwarmingssysteem. Elke bewoner wordt mede-eigenaar van de collectieve installatie. De keuze voor een houtpalletinstallatie komt voort uit de doelstelling voor Woonstede Nesland om duurzaam (CO2-neutraal) te ondernemen. Het is een systeem, dat al veelvuldig wordt gebruikt in Nederland, Duitsland, Oostenrijk en Zweden. De speciaal daarvoor ingerichte technische ruimte bevindt zich aan de Keesomlaan, verwerkt in het appartementenblok A. 38 | WOONstede NESland • TEXEL
De locatie van de installatie is mede bepaald door de kortste logistieke lijnen van de aanvoer (ca. 2 keer per jaar) van de houtpallets, de energiebron voor de installatie. Pallets, ook wel korrels genoemd, zijn kleine staafjes samengeperst hout, zonder toevoegingen. Ze laten zich als hoogwaardige energiedragers gemakkelijk vervoeren, opslaan en verbranden. Pallets bestaan voor 100% uit natuurlijk hout in de vorm van spaanders en zaagsel, afkomstig uit de land- en bosbouw en de houtverwerkende industrie. Ze leveren schone en betrouwbare warmte op met bijna geen rookgasvervuiling en geringe asresten. Pallets hebben een gelijkmatige vorm van 4-10 mm doorsnede, met een lengte tussen de 5 en 30 mm, waarmee een volledig geregelde en geautomatiseerd verbranding met hoog rendement wordt gegarandeerd. De branders van de houtpallet verbrandingketels zijn zodanig geconstrueerd dat ze een optimale verbranding van de pallets waarborgen. De afvoer van rook gaat door natuurlijke trek. De pijpleiding is onzichtbaar verwerkt in de constructie. Positief feit is dat er geen sprake is van zichtbare rook of zelfs geur. Door de hoge dichtheid van de pallets van 650 kg/m³, vragen pallets een kleine opslagruimte. De opslagruimte is gevestigd in de binnentuin, direct buiten de installatieruimte. De bewoners zien hiervan niet meer dan een luikdeksel op grashoogte. De pallets worden door middel van een slang direct in de opslag geblazen of gestort. Snel, schoon, gemakkelijk en zonder stof of gevaar. De werking incl. storingsmelding en metingen van de installatie is volledig automatisch. Twee keer per jaar vindt een kleine controle/ schoonmaakbuurt plaats. De grote onderhoudsbeurt van de verbrandingskamer is elke 4-5 jaar. VVE (Vereniging Van Eigenaren) houdt rekening met reserveringen voor de uitgaven van de inkoop van de pallets en periodieke onderhoudsplanning. Ventilatie Hiernaast is elke woning voorzien van een CO2 vraaggestuurd ventilatie systeem. Ventileren is een must om te voorkomen dat vocht en schadelijke stoffen zich ophopen. Als u niet genoeg ventileert, leidt dit tot schimmels en huismijt en kunt u bovendien geconfronteerd worden met gezondheidsklachten, zoals benauwdheid en hoesten. Met natuurlijke ventilatie (bijv. het openzetten van ramen) komt u een heel eind. De woningen van Woonstede Nesland zijn goed geïsoleerd om daarmee te volstaan. Mechanische ventilatie is in zo’n geval dé oplossing. Mechanische ventilatie is een afzuigsysteem door het hele huis dat lucht uit de woning afvoert. Een speciale ventilatormotor zuigt daarvoor via luchtkanalen en ventilatieroosters lucht weg uit de keuken, de badkamer en het toilet. In die kamers zitten daarom afzuigventielen in het plafond of in de muur. Desbetreffende leidingen worden prefab onzichtbaar verwerkt in de constructie. • Bij een vraaggestuurd ventilatiesysteem, hoeft u zelf nauwelijks actie te ondernemen om de ventilatie in goede banen te leiden. • Aan de hand van CO2-metingen in verschillende ruimtes bepaalt het systeem zelf waar en hoeveel er geventileerd moet worden om de lucht op een vooraf ingesteld niveau te krijgen. Elektriciteit • Elke woning van Woonstede Nesland is aangesloten op het zonnepanelen systeem en voorzien van een energiebesparend verlichtingsplan. Deze maatregelen zorgen voor het behalen van het optimale EPC doel (zie uitleg punt 14) van het project. • De locatie van de benodigde hoeveelheid zonnepanelen (daken en/of op de grond) wordt bepaald in overleg met de bewoners, gemeente, eventueel buurtbewoners, leverancier en/of installateur.
WOONstede NESland • TEXEL | 39
15
VERENIGING VAN EIGENAREN De bouw van het project wordt gerealiseerd in de vorm van maatschap. Bij de overgang naar de exploitatie wordt deze omgezet in een Vereniging Van Eigenaren (VVE). De VVE draagt zorg voor de collectieve exploitatie van Woonstede Nesland. De VVE houdt verkiezingen voor het bestuur en de penningmeester. Bewoners van één woning krijgen één stem in de VVE, het lidmaatschap zal notarieel worden bekrachtig. De kosten van de VVE worden bewust zo laag mogelijk gehouden en worden door de bewoners zelf bepaald. Opmerkelijk om te vermelden is dat ook de VVE waarschijnlijk gesplitst wordt in drie groepen, gelijk aan de verdeling van de projectblokken. Bijvoorbeeld: de bewoners van blok C horen dan bij een VVE onderdeel C en creëren zelf een financiële spaarbuffer voor het geplande liftonderhoud, kosten aan de galerijverlichting, etc. De bewoners beslissen zelf of de schoonmaak van de galerij uitbesteed wordt (bijvoorbeeld aan de bewonersassistent) of door hun zelf zal worden bijgehouden. Ze leveren geen bijdrage aan het onderhoud en afspraken tussen de bewoners betreffende het onderhoud van appartementgebouw A of woningen van blok B. Er zijn wel maatregelen waar iedereen van de alle VVE’s zijn/haar eigen bijdragen zal leveren, bijvoorbeeld voor het onderhoud van de collectieve verwarmingsinstallatie of eventueel bijhouden van de binnentuin (afhankelijk van de afspraken met de gemeente).
Foto: Team maatschap Woonstede Nesland, voorjaar 2012.
40 | WOONstede NESland • TEXEL
WOONstede NESland • TEXEL | 41
16
SAMENWERKING EN ECONOMISCH BELANG Woonstede Nesland is een Texels idee en initiatief. Ook de realisatie en exploitatie van het project wordt door de Texelaars gedaan. De aanpak van het project sluit aan bij de ambitie die in het huidige raadsprogramma van de gemeente Texel is geformuleerd ten aanzien van collectief particulier opdrachtgeverschap, het bevorderen van zo lang mogelijk zelfstandig wonen van senioren en duurzaam bouwen. Woonstede Nesland is 100% proactief en toekomstgericht. Alleen al het feit dat deze - één van de modernste projecten in Nederland - tot stand wordt gebracht door een groep van Texelse 50+’ers spreekt al voor zich. Een overduidelijk signaal naar de toekomstige generatie om met ingang van nu bewust te worden voor het milieu en de omgeving. Woonstede Nesland wordt gepromoot door de maatschap zelf, die graag mee doet aan beurzen en informatiedagen. Kennis delen en actief samenwerken staat voorop. De innoverende gedachten richting duurzaam bouwen brachten al vanaf het begin van de ontwikkelingen een positief effect op de omgeving. Sommige buurtbewoners van het project lieten zich inspireren over de energievisie van het project en staan open voor de samenwerking en investeringen in de toekomstige collectieve installatie. Het project Woonstede Nesland is één van de pijlers om werkgelegenheid en economische groei voor de komende twee jaar op het eiland Texel te stimuleren. De vertraagde doorstroming op de woningmarkt wordt hiermee opmerkelijk gestimuleerd. Constante investering in het leerproces heeft momenteel meerdere doelgroepen bereikt. Een mooi voorbeeld daarvan is de locale scholengemeenschap, die voor de inspiratie over duurzaam bouwen bij het project Woonstede Nesland terecht kwam.
‘Door Texelaars voor Texelaars’
Foto’s links: Veel belangstelling tijdens de presentatie van het project in De Pelikaan en
42 | WOONstede NESland • TEXEL
WOONstede NESland • TEXEL | 43
17
Foto linksboven: Bouwbord op de projectlocatie. Foto linksonder: 14 juli 2012, ondertekening grondoverdracht door de voorzitter van de Coördinatie
De locatie en informatie over de beschikbare woningen is in eerste instantie voorzien van de individuele elementenraming. Hierdoor kunt u een inschatting maken of u over voldoende financiële middelen beschikt voor de desbetreffende woninglocatie in het project Woonstede Nesland. Elementenraming is een berekening, uitgaand van de grondprijs en bebouwing in vergelijking met een soortgelijke, bestaande bouwsituatie. Tot het moment van toetreding in de maatschap is uw begeleiding volledig vrijblijvend. Met toetreding tot de maatschap (notarieel vastgelegd) wordt van iedere maat een toetredingsbijdrage van € 4.000,= gevraagd. Deze aanbetaling wordt gebruikt voor de gemaakte ontwerpkosten van uw woning en wordt vervolgens afgetrokken van de totale stichtingskosten voor uw bouw. Bij uitstappen uit de maatschap krijgt u het instapgeld teruggestort. De door u gemaakte kosten worden hierop in mindering gemaakt. Als de locatie van uw toekomstige woning bepaald is, dan komt u in aanmerking voor de desbetreffende grondafname. Deze wordt vastgelegd in een notariële acte. De eindbegroting (bouwprijs)wordt bepaald op basis van uw individuele definitief gemaakte keuzes, aanpassingen en aanvullingen op de oorspronkelijke basisschets. Iedere maat krijgt individuele begeleiding en hulp bij het ontwerp van de eigen woning. De door u goedgekeurde eindbegroting zal ten grondslag liggen aan de aanneemovereenkomst. De momenteel nog beschikbare wooneenheden zijn optioneel voorgedragen door de architect. In het geval dat u andere plannen of ideeën heeft dan op de voorbeeldschets staat afgebeeld, krijgt u individuele begeleiding om deze naar wens aan te passen. Hoe later u besluit deel te nemen aan het project, hoe beperkter uw mogelijkheden worden om uw eigen aanpassingen te verwerken. Voorbeeld 1: In het begin van het ontwerpproces had u mogelijkheden om de kavelgrootte aan te passen. Deze mogelijkheid is niet meer beschikbaar. De afmetingen van de kavels zijn inmiddels definitief vastgelegd. Voorbeeld 2: Uw besluit om in te stappen als de bouw al gerealiseerd is. Hierdoor bent u beperkt in de locatiekeuze (slechts wat over blijft) en ook uw inspraak over de woningindeling naar wens is niet meer mogelijk (gebouw staat immers al). Voor het financiële advies wordt u aangeraden om contact op te nemen met uw bank of uw financiële adviseur.
Commissie de heer Haijma (L), wethouder de heer Hercules (M) en secretaris van de maatschap mevrouw Van Beek (R).
44 | WOONstede NESland • TEXEL
WOONstede NESland • TEXEL | 45
IK BEN GEÏNTERESSEERD HOE VERDER?
Bent u geïnteresseerd in deelname aan het project, wilt u een vrijblijvend afspraak maken of meer informatie of documentatie ontvangen? Neem contact op met onze centrale secretariaat: Viktoriya van Ree Telefoon 0222 - 31 23 86 E-mail
[email protected] Heeft u vragen aan de Coördinatie Commissie, bijvoorbeeld betreffende de toetreding tot in de maatschap? Bent u geïnteresseerd in de functie van de bewonersassistent? Neem contact op met de secretaris van de Coördinatie Commissie Woonstede Nesland: Mw. Sieni Van Beek Telefoon 0222 - 31 39 14 E-mail
[email protected] Vertegenwoordigt u fabrikant, leverancier, onderaannemer of een overheidsinstelling? Neem dan contact op met onze centrale secretariaat: Viktoriya van Ree Telefoon 0222 - 31 23 86 E-mail
[email protected] Overige gegevens: Postadres Woonstede Nesland t.a.v. Viktoriya van Ree Spinbaan 11 1791 MC Den Burg Tekst & redactie Viktoriya van Ree en Sieni van Beek
18 Lang zelfstandig wonen
Vormgeving & Drukwerk Mediabureau Langeveld & De Rooy
© 2012 Aan dit document kunnen geen rechten worden ontleend. Bij eventuele vragen, onduidelijkheden of gedetailleerde informatie verzoeken wij u contact op te nemen met Viktoriya van Ree 0222 - 31 23 86 of
[email protected]
46 | WOONstede NESland • TEXEL
WOONstede NESland • TEXEL | 47
Woonstede Nesland 0222 - 31 23 86
48 | WOONstede NESland • TEXEL