Bijeenkomst toekomstige bezuinigingen met SGR, STMR en Elkwelzijn ‐Verslag‐ Wanneer: Dinsdag 14 februari 2012 van 20:30 tot 21:45 (Stadhuis) Aanwezig: mw. S. Hakvoort (SGR), dhr C. van Zanten (SGR), dhr H. van Wijngaarden (SGR), mw. E. van ’t Erven (STMR), dhr R. Zandvoort (Elkwelzijn), dhr. van Kilsdonk (Elkwelzijn), wethouder R. Geertzen, wethouder W.J. Stegeman, wethouder H. van Oorschot, dhr. L. Vonk (technisch voorzitter), mw. C. Dolman (gemeente), mw. R. Braam (gemeente), mw. M. Hoogheid (gemeente), mw. J. Groenendijk (gemeente, verslag). De bijeenkomst wordt geopend en er volgt een korte voorstelronde. Daarna gaat wethouder R. Geertzen in op de achtergrond en aanleiding van deze bijeenkomst. De achtergrond van deze bijeenkomst en de bezuinigingsvoorstellen is het economisch tij welke op landelijk, provinciaal en lokaal niveau leidt tot de noodzaak om te bezuinigen op overheidsuitgaven. In ieder geval is duidelijk dat het voor de gemeente Culemborg op dit moment gaat om bezuinigingen ter hoogte van 3 miljoen euro, structureel. Onduidelijk is hoeveel daar eventueel nog bij komt voor de komende jaren, maar dat zou zomaar weer 1 miljoen euro kunnen zijn. Enkele bezuinigingen zijn al ingevoerd vanaf 2012, maar er zijn voorstellen die nadere uitwerking behoeven en er zijn ook enkele nieuwe voorstellen (doordat het te bezuinigen bedrag omhoog is gegaan van 2 miljoen naar 3 miljoen). De aanleiding voor deze bijeenkomst is het uitgangspunt van het College om de bezuinigingen, binnen het door de raad gestelde kader, samen met partners vorm te geven om een zo evenwichtig mogelijk pakket op te stellen wat zo legitiem en uitvoerbaar mogelijk is; wat is verstandig, wat niet en wat zijn dan alternatieven? In deze bijeenkomst wordt een aantal bezuinigingsvoorstellen toegelicht en is er ruimte voor vragen en opmerkingen. Er wordt een verslag gemaakt dat zal worden meegestuurd met de raadsstukken inzake de bezuinigingen. Verdere reeds vastgelegde ankerpunten zijn: externe partijen kunnen tot 14 maart een schriftelijke reactie op de bezuinigingsvoorstellen indienen bij het College. Deze zal ook worden meegenomen in de overwegingen van het College en meegestuurd worden met de raadsstukken. Begin april vindt dan een bespreking plaats tussen College en Raad over de bezuinigingsvoorstellen, het proces en wat de Raad daarin eventueel nog verder in wenst (qua rol of input). 14 juni vindt er een voorbespreking plaats in de gemeenteraad, op 28 juni volgt dan het politieke debat en de eerste besluitvorming vindt plaats op 5 juli (vaststelling van de perspectievennota). Uiteraard is het mogelijk en wellicht ook wenselijk om tussentijds ook, in enigerlei vorm, contact te hebben, met elkaar in gesprek te gaan. De bezuinigingsvoorstellen c.q. projectopdrachten worden toegelicht door de ambtelijke opdrachtnemers (mw. C. Dolman en mw. R. Braam). Vooraf enkele algemene zaken. De toelichting is aanvullend op de projectopdrachten en gaat onder meer in op waar de gemeente nu staat met de opdracht. Daarbij geldt dat de totaalbedragen beoogde bezuinigingen per opdracht vaststaan. Bijvoorbeeld: op de gemeenschappelijke regeling GGD moet een totaal van € 65.000 worden bezuinigd. In het gesprek is verder door de SGR aangegeven dat geen van de, (te bespreken), projectopdrachten een duidelijk beeld geeft van consequenties per doelgroep (behoudens opdracht minimaregelingen). Dit maakt het lastig om te zien of er sprake is van stapeling op stapeling en maakt advisering ook lastig. Aangegeven is door de wethouders en ambtelijk opdrachtnemers dat het soms lastig is om per doelgroep effecten toe te kennen, maar dat het signaal begrepen wordt en er in de uitwerking van de
opdrachten daar waar mogelijk aangegeven wordt welke consequenties ze (kunnen) hebben voor welke doelgroepen. Daarbij wordt ook aangegeven dat sommige opdrachten al verder in hun uitvoering zitten dan andere. Naast deze algemene bijeenkomst kan het goed zijn dat voor de individuele opdrachten in de onderzoeks/uitvoeringsperiode nog aparte contact c.q. adviesmomenten komen als er weer concretiseringen hebben plaatsgevonden. • Gemeenschappelijke regeling GGD Er spelen drie zaken: 1. Een opdracht aan de GGD om 5% te bezuinigingen op het totale budget 2. Een bezuinigingsopdracht vanuit de regio inzake logopedie 3. De projectopdracht om € 65.000 te bezuinigen op de GGD vanuit de gemeente Culemborg Een kritische factor bij dit derde punt, de projectopdracht, is de fusie tussen de GGD‐Rivierenland en de GGD‐Nijmegen. Vanuit het regionale bestuur (bestuurders van alle regiogemeenten) is aangegeven dat ze verwachten dat de fusie een besparing/bezuiniging oplevert. Op dit moment is het dus wachten op wat de fusie brengt aan besparingen/bezuinigingen. • Betaald parkeren polikliniek Op dit moment kunnen bezoekers van de poli bij de balie een kraskaart ophalen waarmee ze gratis kunnen parkeren. De indruk is dat van deze mogelijkheid nog wel eens misbruik wordt gemaakt door burgers die daar parkeren maar niet de poli bezoeken. Los van het eventuele misbruik en maatregelen om dat terug te dringen zijn er nog een paar alternatieve denkbaar. 1. Iedereen, ook bezoekers, gewoon laten betalen (géén kraskaart meer), met mogelijkheid dat mensen worden afgezet op het terrein van de poli en de brengende automobilist de auto parkeert op Palumbus. 2. De kosten voor het betaald parkeren (o.a. handhaving) doorbelasten aan polikliniek. 3. Het gehele parkeerterrein op enigerlei wijze overdragen aan de polikliniek waarmee zij zelf het parkeerbeleid kunnen bepalen. Deze opties zullen binnenkort besproken worden met het bestuur van de polikliniek (ziekenhuis Tiel). Door de SGR wordt aangegeven dat zij verwachten dat de groep wiens belangen zij behartigen door deze maatregel, wellicht onevenredig, getroffen zullen worden. • Welzijn en jeugdbeleid De vormgeving en uitvoering van deze projectopdracht wordt sterk beïnvloed door de drie transities die op de gemeenten afkomen, te weten de overheveling van jeugdzorg, de AWBZ‐ overheveling ambulante begeleiding en de Wet werken naar vermogen (Wwnv). De gemeente heeft er voor gekozen om eerst een visie te ontwikkelen op het hele sociale domein om daar binnen vorm te geven aan de transities en de bezuinigingen. Deze visie wordt donderdag 16 februari gepresenteerd aan de gemeenteraad. Inhoudelijk is deze visie geënd op de visie zoals deze al in het WMO‐beleid is vastgelegd waarbij kernelementen zijn, wat kunnen mensen zelf samen met hun eigen netwerk regelen en wat moet er eventueel aanvullend geregeld worden en kan dat via een preventieve en/of collectieve wijze? Daarbij gaan we als gemeente niet meer uit van rechten maar van een compensatieplicht. De tweede stap is om zorgvuldig en nauwkeurig in kaart te brengen wat de gemeente op dit moment waar aan uit geeft op het sociale domein; wat voor welke doelgroepen met welke (beoogde) resultaten. De derde stap is om dit overzicht te combineren met het (beschikbare) overzicht inzake de transities (waar wordt wat aan uitgegeven).
Beide overzichten gecombineerd met elkaar en met de visie moeten leiden tot bezuinigingsmaatregelen die zo evenwichtig mogelijk zijn. Voor 2013 en 2014 staan al bezuinigingsbedragen genoemd. Het bedrag dat genoemd staat voor 2013 is inmiddels gevonden door bestaande budgetten slim te combineren. Het zou kunnen dat ook voor het bedrag in 2014 een dekking is gevonden. Dat betekent dat er tijd is om de te nemen stappen zorgvuldig uit te voeren. Het totaalbedrag van € 350.000 is voorlopig het maximum, maar eventuele extra bezuinigingen kunnen op dit moment, gezien het economische tij, niet uitgesloten worden. Tegelijkertijd dient deze bezuiniging wel mede geplaatst te worden binnen het kader van de transitie jeugdzorg. Het financiële kader van deze transitie bedraagt 6 miljoen. Wellicht dat bakens verzetten binnen deze transitie ook kan bijdragen aan deze bezuinigingsdoelstelling. De SGR vraagt of deze bezuiniging overlapt met de WMO‐bezuiniging. In principe is dat een aparte bezuiniging. Het kan natuurlijk altijd zijn dat in de concretisering, uitvoering en/of effecten zaken elkaar wel gaan raken. Het is goed om daar een vinger aan de pols te houden. Als er signalen of ideeën over zijn dan hoort het College dat graag. De SGR geeft aan dat het hier om een groot bedrag gaat zonder concrete voorstellen en dat dat advisering op dit moment moeilijk maakt. Dat klopt, want deze opdracht gaat nu verder uitgewerkt worden. Toegezegd wordt dat bij dit verslag in ieder geval alvast een eerste indicatie wordt meegegeven van budgetten en daarmee activiteiten die mogelijkerwijs geraakt kunnen dan wel zullen worden door dit bezuinigingsvoorstel. Verder vraagt de SGR of deze bezuiniging hun doelgroep kan raken. Het antwoord daarop is ja omdat welzijnswerk ook betrekking heeft op sociaal cultureel ouderenwerk, ouderenadvies, meerwaarde, mantelzorgondersteuning, en dergelijke. Elkwelzijn geeft aan dat het goed is om te horen dat er doorlooptijd is om deze opdracht te realiseren (omdat voor het bedrag van 2013 al een dekking is gevonden) omdat het nogal wat gaat vragen van het uitvoeringsveld. Een dergelijk bezuinigingsbedrag betekent toch inhoudelijke keuzes maken en werkwijzes aanpassen. Daarnaast constateert Elkwelzijn dat als bezuinigingsmogelijkheid (p.m. post) is opgenomen ‘het sluiten van accommodaties van Elkwelzijn’. Elkwelzijn is zich inderdaad op het oriënteren op haar accommodatiebeleid, maar heeft de eventuele financieel positieve uitkomsten hiervan nodig om het tekort op de begroting van Elkwelzijn terug te dringen. De wethouders geven aan hiervan op de hoogte te zijn. STMR vraagt hoe het gehele proces, ook de visievorming, regionaal wordt aangevlogen. Wethouder Geertzen geeft aan dat enkele gemeenten in de regio, waaronder Culemborg, van mening zijn dat je pas samen een visie kan ontwikkelen als je eerst een eigen visie hebt ontwikkeld. Dat is wat nu gebeurd is. Overigens is de verwachting dat die visies niet veel uit elkaar zullen lopen, maar hooguit enkele accentverschillen kennen onder andere op basis van de sociaal‐ geografische kenmerken van de betreffende gemeenten (bv stad‐platteland). Daarbij is een eigen, lokale visie ook van belang omdat je, zoveel als mogelijk is, dichtbij de burger, dus lokaal, wilt uitvoeren. Daar zit natuurlijk wel een spanning met de regionale aansturing en uitvoering en er moet gekeken worden hoe daar in de toekomst mee om te gaan. Aangegeven wordt dat iedereen welkom is om op 16 februari de raadsbijeenkomst bij te wonen.
• Preventieve schuldhulpverlening Er komt een nieuwe wet op het gebied van schuldhulpverlening. Daarin wordt de nadruk gelegd op meer preventie. Culemborg zet op dit moment al meer in op preventie, maar gezien deze nieuwe wet in combinatie met het gegeven dat we in een recessie zitten is Culemborg aan het onderzoeken of de uitvoering van preventieve schuldhulpverlening goedkoper kan zodat binnen het budget meer preventie kan plaatsvinden. STMR geeft, als belangrijke partner hierin aan, dat zij aan het kijken zijn of de uitvoeringskosten omlaag kunnen, maar daar zit wel een bodem onder. Tegelijkertijd geven zij aan dat het goed is om de hele keten van schuldhulpverlening door te lopen. De inschatting is dat binnen de gehele keten oplossingen te vinden zijn om binnen het budget te blijven werken. STMR is graag bereid om daar in mee te denken en heeft daar ook een voorstel voor geformuleerd. Dit wordt meegenomen in het nieuwe beleidsplan schuldhulpverlening. • Minimaregelingen De huidige minimaregelingen zijn onder meer vergeleken met de regelingen van regio‐gemeenten. Dat heeft onder meer geleid tot een versobering van de zorg voor zorg toeslag en de vergoeding van de aanvullende ziektekostenverzekering. Daarnaast is het totaalbedrag voor de Doe mee(r) regeling verlaagd (het niet benutte deel is afgeroomd). Tegelijkertijd wordt wel bekeken of het overgebleven budget van deze regeling op een andere effectievere en efficiëntere wijze vorm kan worden gegeven door bijvoorbeeld het budget met het doel (inzetten voor participatie oudere minima) over te hevelen naar Elkwelzijn, een instelling die veel contact heeft met ouderen (minima) en het wellicht op een meer collectieve manier kan inzetten. De SGR geeft aan dat in het oorspronkelijke voorstel het budget voor de sopa‐regeling volledig werd wegbezuinigd en dat in het nieuwe voorstel dit bedrag weer is teruggekeerd ten koste van de zorg voor zorg toeslag en de tegemoetkoming in de aanvullende collectieve ziektekostenverzekering. Dit wordt bevestigd. Voortschrijdend inzicht heeft er toe geleid om de sopa‐regeling, de enige regeling voor kinderen die in een huishouden wonen met een minimum‐inkomen, (budgettair) niet af te schaffen. Dit heeft consequenties voor het budget van de zorg voor zorg toeslag en de toegemoetkoming in de aanvullende collectieve ziektekostenverzekering, maar deze regelingen blijven wel, zij het versoberd, bestaan. De SGR refereert vervolgens aan de opmerking in de tekst van de memo over minimaregelingen met de strekking dat dit beleid ertoe kan leiden dat minder mensen een aanvullende ziektekostenverzekering zullen nemen en dat daarmee de kosten voor de zorg voor zorgtoeslag kunnen toenemen. Dit kan theoretisch gebeuren, maar op dit moment is ook het beleid dat mensen alleen in aanmerking kunnen komen voor een zorg voor zorg toeslag als men een aanvullende ziektekostenverzekering heeft. Tot slot geeft de SGR aan dat gesproken wordt over een wijziging van inkomen door allerlei maatregelen, maar de facto zal dat natuurlijk vaak gaan over een verlaging van inkomen. • Collectief gebruik van WMO voorzieningen Zoals eerder aangegeven wordt voortaan uitgegaan van een compensatieplicht in de plaats van rechten. Daarbij wordt eerst gekeken wat mensen zelf kunnen regelen met hun eigen netwerk en dan wordt vervolgens eerst gekeken naar een mogelijk collectieve voorziening. In dat kader is de gemeente ook aan het kijken welke collectieve voorzieningen nuttig en nodig zijn. Aan de SGR
wordt gevraagd hier over na te denken en hun achterban te raadplegen. Een concreet voorbeeld dat meteen al wordt gegeven is een was‐ en strijkvoorziening. In het verlengde van dit onderwerp komt een ander voorstel ter sprake, namelijk het inzetten van WWB’ers bij hulp in de huishouding. Uiteraard dient daarbij goed gekeken te worden naar de klant die de huishoudelijke hulp ontvangt, die moet zelf goed in zijn vel zitten c.q. sterk in zijn schoenen staan, het leuk vinden en in het mooiste geval eventueel iets te bieden hebben voor de WWB’er (taalcoaching) De SGR staat daar positief tegenover. Afronding. De SGR vraagt of er bij volgende communicatiemomenten ook rekening kan worden gehouden met bezuinigingen die recent zijn ingevoerd omdat op deze wijze het totaalbeeld van stapelingen duidelijk kan worden. Daarbij wordt door de gemeente de vraag gesteld om vooral ook vanuit het veld terug te koppelen als er onverwachte stapelingen plaatsvinden. Het is soms van tevoren niet goed inzichtelijk te krijgen hoe regelingen op individueel niveau uitwerken. Tot slot geeft Elkwelzijn aan dat, ahoewel het geen leuke boodschap is, Elkwelzijn het wel zeer waardeert om op deze wijze geïnformeerd en betrokken te worden bij het proces van bezuinigingen en dat ze het idee hebben dat er met uitgestoken hand naar gerichte oplossingen wordt gezocht. Dit wordt beaamd door STMR en de SGR.
